Tài liệu Giáo trình Quản trị hệ điều hành Linux

GIÁO TRÌNH HỆ ĐIỀU HÀNH LINUX (Dành cho sinh viên CNTT ngành Mạng máy tính) Giáo trình Hệ Điều Hành Linux LỜI MỞ ĐẦU Linux là hệ điều hành mã nguồn mở, cho phép ta quản trị dịch vụ như hệ điều hành Windows Server. Giáo trình có 2 phần: sử dụng linux và quản trị dịch vụ trên linux. Giáo trình biên soạn dựa trên CENTOS, một nhánh phát triển của Linux. MỤC LỤC CHƯƠNG I 1 2 3 4 5 TỔNG QUAN VỀ LINUX ......................................................................................5 Tổng quan: ...................................................................................................................................5 1.1 Lịch sử phát triển Linux: .......................................................................................................5 1.2 Ưu và nhược điểm của Linux: ..............................................................................................5 Các bản phát hành Linux: ............................................................................................................6 2.1 Debian GNU/Linux ...............................................................................................................6 2.2 SuSe ......................................................................................................................................6 2.3 Ubuntu:..................................................................................................................................6 2.4 Mandrake/Mandriva: .............................................................................................................7 2.5 Centos: ..................................................................................................................................7 2.6 Ferdora core: .........................................................................................................................7 2.7 Red Hat Enterprise: ...............................................................................................................7 Chuẩn bị cài đặt hệ điều hành ......................................................................................................8 3.1 Yêu cầu phần cứng: ...............................................................................................................8 3.2 Các cách cài đặt: ...................................................................................................................8 Cài đặt hệ điều hành Linux ........................................................................................................10 4.1 Cài đặt hệ điều hành Linux: ................................................................................................10 4.2 Các thiết lập cơ bản ban đầu trước khi sử dụng Linux: ......................................................16 4.3 Lựa chọn môi trường desktop khi đăng nhập vào Linux ....................................................18 Câu hỏi và bài tập: .....................................................................................................................20 CHƯƠNG II BẮT ĐẦU SỬ DỤNG LINUX ...............................................................................21 Các lệnh cơ bản: ........................................................................................................................21 1.1 Sử dụng công cụ Terminal ..................................................................................................21 1.2 Các lệnh hệ thống:...............................................................................................................21 1.3 Các lệnh trên thư mục: ........................................................................................................22 1.4 Các lệnh trên tập tin: ...........................................................................................................26 1.5 Một số lệnh và trình tiện ích thông dụng khác:...................................................................29 2 Cài đặt phần mềm trên Linux: ...................................................................................................33 2.1 Sử dụng công cụ Add/Remove Software ............................................................................33 2.2 Cài đặt phần mềm bằng lệnh RPM: ....................................................................................34 2.3 Cài đặt phần mềm được đóng gói từ file nguồn:.................................................................36 2.4 Cài đặt phần mềm bằng lệnh yum:......................................................................................37 1 2 Giáo trình Hệ Điều Hành Linux 3 Câu hỏi và bài tập ......................................................................................................................38 CHƯƠNG III KHỞI ĐỘNG HỆ ĐIỀU HÀNH LINUX ............................................................40 1 2 3 4 5 Trình khởi động LILO (LILO Boot Loader) .............................................................................40 1.1 Giới thiệu ............................................................................................................................40 1.2 Thiết lập LILO: ...................................................................................................................40 1.3 Tập tin /etc/lilo.conf: ...........................................................................................................40 Trình quản lý GRUB (GRUB Boot Loader)..............................................................................41 2.1 Giới thiệu: ...........................................................................................................................41 2.2 Tập tin cấu hình của GRUB: ...............................................................................................41 Tiến trình khởi động ..................................................................................................................42 3.1 Các bước khởi động. ...........................................................................................................42 3.2 Các mức hoạt động của Linux: ...........................................................................................42 Tắt và khởi động lại hệ điều hành: ............................................................................................43 4.1 Sử dụng dòng lệnh và các mức hoạt động: .........................................................................43 4.2 Sử dụng giao diện đồ họa:...................................................................................................43 Câu hỏi và bài tập: .....................................................................................................................44 CHƯƠNG IV QUẢN LÝ NGƯỜI DÙNG VÀ NHÓM ..............................................................45 1 2 3 4 5 Quản lý người dùng: ..................................................................................................................45 1.1 Giới thiệu: ...........................................................................................................................45 1.2 Tập tin quản lý tài khoản: ...................................................................................................45 1.3 Các lệnh quản lý tài khoản user: .........................................................................................47 Quản lý nhóm: ...........................................................................................................................49 2.1 Giới thiệu: ...........................................................................................................................49 2.2 Tập tin quản lý nhóm: .........................................................................................................49 2.3 Các lệnh trên nhóm .............................................................................................................50 Quản lý tài khoản user và nhóm bằng giao diện đồ họa X Windows ........................................50 3.1 Giao diện quản lý user và nhóm trên X Windows: .............................................................50 3.2 Các thao tác quản lý user ....................................................................................................52 3.3 Các thao tác quản lý nhóm: .................................................................................................53 Phân quyền cho người dùng trên hệ thống tập tin: ....................................................................53 4.1 Quyền trên hệ thống Linux: ................................................................................................53 4.2 Phân quyền cho người dùng:...............................................................................................55 Câu hỏi và bài tập: .....................................................................................................................57 CHƯƠNG V CẤU HÌNH MẠNG TRÊN LINUX ......................................................................58 Cấu hình địa chỉ IP: ...................................................................................................................58 1.1 Cấu hình địa chỉ IP: .............................................................................................................58 1.2 Một số tập tin cấu hình liên quan ........................................................................................62 1.3 Các lệnh kiểm tra: ...............................................................................................................63 2 Truy cập từ xa dùng dịch vụ SSH ..............................................................................................64 2.1 Khái niệm: ...........................................................................................................................64 2.2 Cài đặt dịch vụ SSH: ...........................................................................................................64 1 3 Giáo trình Hệ Điều Hành Linux Truy xuất tài nguyên mạng dùng dịch vụ samba: ......................................................................64 3.1 Khái niệm: ...........................................................................................................................64 3.2 Các tập tin cấu hình Samba: ................................................................................................65 3.3 Cấu hình Samba Server: ......................................................................................................66 3.4 Máy client truy xuất dịch vụ samba: ...................................................................................70 3.5 Cấu hình dịch vụ samba bằng samba swat:.........................................................................72 4 Truy xuất tài nguyên mạng dùng dịch vụ NFS: .........................................................................74 4.1 Khái niệm: ...........................................................................................................................74 4.2 Cấu hình dịch vụ NFS: ........................................................................................................75 5 Câu hỏi và bài tập: .....................................................................................................................76 3 CHƯƠNG VI DỊCH VỤ DHCP VÀ ĐỊNH TUYẾN TĨNH.......................................................77 Dịch vụ DHCP: ..........................................................................................................................77 1.1 Khái niệm ............................................................................................................................77 1.2 Tập tin cấu hình DHCP Server /etc/dhcpd.conf:.................................................................77 1.3 Cấu hình DHCP server:.......................................................................................................77 1.4 Máy client xin cấp động địa chỉ IP: ....................................................................................79 1.5 Giám sát các địa chỉ IP đã được cấp trên máy DHCP server: .............................................80 2 Định tuyến tĩnh trong Linux: .....................................................................................................80 2.1 Giới thiệu: ...........................................................................................................................80 2.2 Cấu hình định tuyến: ...........................................................................................................80 1 CHƯƠNG VII DỊCH VỤ DNS .....................................................................................................82 Khái niệm: .................................................................................................................................82 1.1 Giới thiệu: ...........................................................................................................................82 1.2 Các tập tin cấu hình dịch vụ DNS: ......................................................................................82 2 Cấu hình dịch vụ DNS: ..............................................................................................................84 2.1 Cấu hình một local DNS server: .........................................................................................84 2.2 Kiểm tra cấu hình DNS: ......................................................................................................86 2.3 Cấu hình forwarder trên DNS: ............................................................................................87 2.4 Cấu hình slave DNS: ...........................................................................................................88 2.5 Ủy quyền quản trị miền con: ...............................................................................................90 3 Câu hỏi và bài tập: .....................................................................................................................91 1 4 Giáo trình Hệ Điều Hành Linux CHƯƠNG I: TỔNG QUAN VỀ LINUX 1 Tổng quan: 1.1 Lịch sử phát triển Linux:  Đầu thập niên 60, trung tâm nghiên cứu AT&T Bell và một số trung tâm khác cùng tham gia nghiên cứu phát triển hệ điều hành Multics với rất nhiều tham vọng đưa hệ điều hành này thành một hệ điều hành đa xử lý. Đến năm 1969, dự án Multics bị hủy bỏ vì không có tính khả thi.  Nhưng một số nhà khoa học của AT&T không bỏ cuộc, và họ phát triển một hệ điều hành có hoạt động đơn giản hơn và gọi nó là UNIX. Năm 1973, Thomson đã viết lại toàn bộ hệ điều hành UNIX bằng ngôn ngữ C, đây là thay đổi quan trọng mang tính bước ngoặc của UNIX. Đến năm 1992, AT&T đã bán lại cho Novell.  Năm 1991, một sinh viên của Đại học tổng hợp Helsinki – Phần Lan, tên là Linus Tovalds bắt đầu xem xét Minix, một phiên bản của Unix, với mục đích nghiên cứu phiên bản UNIX chạy trên máy Intel 80386.  Ngày 25/8/1991, Linus công bố dự định phát triển của mình về một hệ điều hành mới (chưa có tên) với phiên bản thử nghiệm 0.01. Không cần nhờ đến Minix nữa mà Linus viết lại từ đầu với shell và trình biên dịch C cho hệ điều hành của mình. Tháng 1/1992, Linus cho ra đời hệ điều hành phiên bản version 0.02 và đặt tên là Linux. Năm 1994 phiên bản chính thức 1.0 được phát hành. 1.2 Ưu và nhược điểm của Linux:  Cho đến nay Linux là hệ điều hành được sử dụng khá rộng rãi, và phổ biến. 1.2.1 Ưu điểm: - Trước hết, đây là một hệ điều hành miễn phí hoàn toàn, sử dụng mã nguồn mở có thể can thiệp vào hệ thống bắng ngôn ngữ lập trình C. - Hệ điều hành Linux rất ổn định, ít xảy ra lỗi trong quá trình hoạt động và ít lây nhiễm virus. - Linux đầy đủ với rất nhiều ứng dụng và các công cụ tiện ích. Có hàng chục ngàn gói tin hỗ trợ công cụ, dung lượng lên tới 10GB. - Được hỗ trợ bởi nhiều công ty phát triển phần mềm lớn trong đó có IBM, Oracle, Sun, Novell… 5 Giáo trình Hệ Điều Hành Linux - Hỗ trợ trình biên dịch cho nhiều ngôn ngữ C, C++, Perl, … hỗ trợ tính toán tốc độ cao cho ngành điện toán 1.2.2 Nhược điểm: - Linux là hệ điều hành miễn phí nên rất ít được hỗ trợ kỹ thuật hoặc chịu trách nhiệm của bất cứ một công ty nào. - Hỗ trợ các driver phần cứng rất hạn chế bởi các nhà cung cấp nên vấn đề tương thích các thiết bị khá khó khăn. - Là một hệ điều hành khá cồng kềnh (tính cho đến thời điểm này) và khả năng chịu lỗi hay phục hồi lỗi chưa cao, khi bị lỗi khả năng phải cài lại rất cao và thời gian cài khá lâu. - Giao diện chưa thân thiện nên việc tìm kỹ thuật viên hỗ trợ hệ thống Linux khá khó khăn và chi phí cao. 2 Các bản phát hành Linux: 2.1 Debian GNU/Linux  Phiên bản này phát triển trong dự án Debian, phiên bản này được phát triển dựa trên các cộng tác viên tình nguyện trên khắp thế giới , các công cụ được phát triển trên nền dự án GNU.  Các phiên bản phát hành này được cho là phong phú với hơn 15000 gói phần mềm, hỗ trợ 11 kiến trúc máy tính từ ARM, IBM đến các PC phổ dụng hay các siêu máy tính. Debian nổi tiếng với gói công cụ quản lí hệ thống của nó mà cụ thể APT (Advanced Packing Tool – công cụ quản lý gói cao cấp). 2.2 SuSe  Do công ty Nowell phát triển, gồm các phiên bản SuSe Linux Enterprise Server, openSuSe, trong đó openSuSe là bản miễn phí. OpenSuSe hỗ trợ một số kiến trúc Intel x86, x86-64bit…  Hiện nay, openSuSe có phiên bản 10 hoặc mới hơn, và có thể xem thông tin tại http://www.opensuse.org. 2.3 Ubuntu:  Bản phân phối chủ yếu dành cho máy tính để bàn dựa trên Debian GNU/Linux được phát triển bởi Canonical. Ubuntu theo quan niệm người Nam Phi là phần mềm miễn phí. Xu hướng phát triển của phiên bản này là cho người dùng. 6 Giáo trình Hệ Điều Hành Linux 2.4 Mandrake/Mandriva:  Mandriva Linux còn được gọi là Mandrake Linux là phiên bản được phân phối bởi Mandriva. Phiên bản đầu tiên dựa trên Red Hat Linux 5.1 và KDE 1.0 được giới thiệu vào tháng 7/1998. 2.5 Centos:  Centos – Community Enterprise Operating System là hệ điều hành được xây dựng trên nền tảng Red Hat Enterprise Linux, hỗ trợ các kiến trúc máy tính x86, x86-64, các một số kiến trúc của các máy server chuyên dụng.  Centos chủ yếu cung cấp cho các dòng server chuyên dụng với các ứng dụng mạng. Phiên bản hiện nay là 5.0. 2.6 Ferdora core:  Bản phân phối này được phát triển theo dự án Ferdora (Fedora project) được hỗ trợ bởi Red Hat. Dự án này phát triển một hệ điều hành mã nguồn mở hoàn chỉnh sử dụng cho tất cả các mục đích (server hoặc người dùng) trên nền tảng hệ điều hành Red Hat Linux.  Fedora được thiết kế dễ dàng cài đặt, giao diện đồ họa dễ sử dụng. Các gói cài đặt bổ sung là các gói dạng rpm, dễ tìm, dễ tải, dễ cài đặt.  Fedora được bổ sung gói tin và hỗ trợ kỹ thuật đa phần từ cộng đồng, và một phần nào đó của Ret Hat. Đây là hệ điều hành sử dụng khá phổ biến ở Việt Nam, cứ 6 – 8 tháng ra phiên bản mới một lần. Sau này dự án Fedora là phiên bản miễn phí hỗ trợ người dùng theo chiến lược của Red Hat. Phiên bản mới nhất hiện nay là 11. 2.7 Red Hat Enterprise:  Ban đầu Red Hat phát triển hệ điều hành miễn phí cho cộng đồng gọi là hệ điều hanh Red Hat Linux, phiên bản mới nhất là 9. Nhưng sau này do Red Hat hỗ trợ kỹ thuật cho dự án Fedora mang tính cộng đồng nên Red Hat phát triển hệ điều hành Linux mới gọi là Red Hat Enterprise.  Red Hat Enterprise là bản phân phối mang tính thương mại được phát triển bởi Red Hat. Red Hat được coi là phiên bản phát triển hệ điều hành mã nguồn mở Linux thông dụng nhất hiện nay.  Các bản Red Hat Enterprise được hỗ trợ kỹ thuật trong vòng 7 năm. Cứ 18 tháng lại có một phiên bản mới với kas nhiều gói phần mềm hỗ trợ bảo mật và ứng dụng khá tốt. Về cơ bản Fedora và Ret Hat khá giống nhau. 7 Giáo trình Hệ Điều Hành Linux  Năm 2005, Ret Hat ra đời 4 phiên bản: - Red Hat Enterprise Advanced Server: phiên bản dành cho server chuyên dụng với hệ thống lớn. - Red Hat Enterprise Entry-level Server: phiên bản dành cho server chuyên dụng với hệ thống nhỏ. - Red Hat Enterprise Workstation: phiên bản dành cho người dùng cá nhân cao cấp hỗ trợ nhiều ứng dụng. - Red Hat Desktop: phiên bản dành cho người dùng cá nhân bình thường.  Red Hat Enterprise hiện nay có phiên bản mới nhất là 7. 3 Chuẩn bị cài đặt hệ điều hành 3.1 Yêu cầu phần cứng:  Linux là một hệ điều hành dành cho những người ít tiền nên ngoài việc nó là hệ điều hành miễn phí thì nó còn có ưu điểm là không cần cấu hình máy mạnh. Tuy nhiên, với giao diện X Window và các cấu hình có sẵn thì khi cài Fedora 11, ta nên có cấu hình tối thiểu sau:  Bộ vi xử lí (CPU) Pentium III 500MHZ.  RAM 128MB đối với chế độ dòng lệnh (text mode), và RAM 256MB đôi với chế độ đồ họa.  Đĩa cứng (HDD): tùy theo yêu cầu cài đặt mà dung lượng chứa các file cài đặt từ 2GB đến 7GB, nên yêu cầu đĩa cứng tối thiểu 10GB đến 15GB. 3.2 Các cách cài đặt:  Có nhiều cách cài đặt, ở đây ta có 2 cách cài đặt thông dụng: 3.2.1 Cài đặt từ đĩa CD:  Đây là hình thức cài đặt phổ biến nhất với các bước cài đặt đơn giản dễ dàng. Bỏ đĩa CD vào ổ CD_Rom, khởi động máy và thực hiện cài đặt từng bước.  Trong quá trình cài đặt, ta phải thực hiện các bước sau: - Cấu hình họn các thông số cơ bản về múi giờ, ngôn ngữ, tên host, password của user root,… Cấu hình phân vùng ổ đĩa: tạo phân vùng /boot (200MB), swap (256 MB) lớn hơn hoặc bằng Ram, phân vùng gốc (/) (8-10GB). Cài đặt các thành phân, các gói công cụ hỗ trợ cần thiết theo yêu cầu người dùng (Linux có thư viện các công cụ hỗ trợ đồ sộ). 8 Giáo trình Hệ Điều Hành Linux 3.2.2 Cài đặt CD từ xa qua mạng:  Ta có thể cài đặt từ một server khác qua mạng không cần CD, cách này chỉ giới thiệu vì không thông dụng cũng như khó áp dụng. - Tạo một FTP server và web server, sao chép source cài đặt vào thư mục chứa web site sao cho ta có thể truy xuất vào thư mục này. - Chạy chương trình rawrite để chép bootnet.img vào đĩa mềm ( file này có trong CD cài đặt). - Sau đó khởi động máy boot từ đĩa mềm và cài đặt theo hướng dẫn. 3.2.3 Phân vùng đĩa cứng:  Linux truy xuất ổ đĩa cứng thông qua tập tin định dạng, mỗi đĩa cứng được nhận dạng trong thư mục /dev. Tên tập tin Thiết bị lưu trữ Hda Primary Master Hdb Primary Slave Hdc Secondary Master Hdd Secondary Slave Sda First SCSI disk Sdb Secondary SCSI disk fd Đĩa mềm  Đĩa cứng được phân làm nhiều vùng khác nhau gọi là partition. Mỗi đĩa cứng được chia tối đa 4 partition chính, ta có thể tạo hơn 4 partition ta dùng partition mở rộng (extended partition). Ví dụ trên ổ đĩa cứng thứ 1 có 2 partition chính được định dạng là hda1 và hda2, và một partition mở rộng là hda3, trong partititon mở rộng có thể có các phân vùng con là hda4 và hda5.  Các phân vùng cần thiết cho Linux:  Phân vùng gốc (/) là phân vùng chính chứa toàn bộ các thư mục và file hệ thống.  Phân vùng /boot chứa các file boot loader và boot image điều khiển khởi động của hệ điều hành Linux.  Phần vùng swap: là phân vung đặc biệt để hoán đổi dữ liệu khi vung nhớ chính đã sử dụng hết. Kích thước của swap tùy thuộc vào các ứng dụng hệ thống. Kích thước được khuyến cáo lớn hơn hoặc bằng dung lượng RAM. 9 Giáo trình Hệ Điều Hành Linux 4 Cài đặt hệ điều hành Linux  Red Hat là hệ điều hành Linux mạnh nhất hiện nay nên được sử dụng rất rộng rãi. Fedora được sự hỗ trợ của Red Hat nên có nhiều điểm tương đồng với Red Hat. Xuyên suốt môn học này, ta sẽ tìm hiểu Fedora Core 11 và phần cài đặt này sử dụng CD Fedora Core 11 phương pháp cài đặt trực tiếp từ CD. 4.1 Cài đặt hệ điều hành Linux:  Đưa đĩa CD cài đặt CentOS 5 vào CD-ROM, khởi động máy tính, xuất hiện màn hình như hình dưới: - To intstall or upgrade in graphical mode, press the key: để cài đặt hoặc cập nhật bằng chế độ đồ họa, nhấn Enter. - To intstall or upgrade in text mode, type linux text : để cài đặt hoặc cập nhật bằng chế độ dòng lệnh: gõ linux text, nhấn Enter. - Use the funtions keys listed below for more information: sử dụng phím chức năng để có thêm thông tin.  Ta chọn: To intstall or upgrade in graphical mode, press the key, nhấn Enter.  Tiếp theo, chọn Skip nhấn Enter, nếu chọn OK chương trình cài đặt sẽ kiểm tra đĩa CD trước khi cài đặt. 10 Giáo trình Hệ Điều Hành Linux  Tiếp theo là vào chương trình cài đặt Fedora 11 chính thức click Next. Rồi chọn ngôn ngữ trong quá trình cài đặt là English (English), click Next. Chọn loại bàn phím theo kiểu U.S. Enghlish, click Next.  Xuất hiện hộp thoại cảnh cáo: “Tìm thấy ổ cứng sda chưa được đọc. Để tạo partition mới, ổ cứng này phải được khởi tạo, điều này gây mất tất cả dữ liệu hiện có. Bạn có muốn khởi tạo không”. Click Yes.  Hình đưới đây chọn Create custom layout để cấu hình các partition, click Next. 11 Giáo trình Hệ Điều Hành Linux  Trang cấu hình ổ đĩa, click New để tạo mới một Partition, Edit để chỉnh sửa, Delete để xóa, Reset để cấu hình lại từ đầu, ở đây ta chọn New:  Trong cửa sổ Add Partition - Mount Point xác định loại partition cần tạo, chọn /boot, nên tạo partition /boot trước tiên. - File System Type: qui định kiểu hệ thống file, chọn ext3, size (MB) là 200MB (tùy theo qui mô hệ thống ta có thể cho dung lượng lớn hơn). - Option Fixed size: áp dụng dung lượng mình đã chọn. - Fill all space up to (MB): sử dụng dung lượng được khai báo khung bên cạnh - Fill to maximum allowable size: sử dụng tối đa kích thước trống nếu có thể. - Cấu hình xong click OK. 12 Giáo trình Hệ Điều Hành Linux  Tương tự tạo có kiểu file hệ thống swap, dung lượng 512MB (nên lớn hơn hay bằng kích thước RAM). Click OK.  Tiếp theo tạo partition /, kiểu hệ thống file là ext3, dung lượng 7000MB (khoảng 7GB - có thể lớn hơn), không nên dùng hết dung lượng còn trống  Sau khi cấu hình xong click Next.  Trang tiếp theo, xác định trình khởi động của linux, mặc định là GRUB boot loader, click Next. 13 Giáo trình Hệ Điều Hành Linux  Trang tiếp theo để mặc định click Next. Trang tiếp theo, chọn Asia/Ho Chi Minh, click Next.  Trang tiếp theo, cấu hình password cho user root (root là user toàn quyền quản trị hệ thống), password phải ít nhất 6 kí tự, ví dụ: cntt1234. Click Next.  Trang tiếp theo, cấu hình các thành phần phần mềm cần cài đặt, chọn Customize now để mình chọn chi tiết các phần mềm, click Next. 14 Giáo trình Hệ Điều Hành Linux  Xuất hiện cửa sổ cài đặt phần mềm chi tiết, có 6 thành phần khác nhau để cài đặt: - Mục Desktop Enviroments qui định kiểu giao diện hiển thị của desktop. Có 2 loại giao diện GNOME Desktop Enviroment và KDE (K Desktop Enviroment). Ta chọn cả 2. - Mục Servers cài đặt các ứng dụng mạng. Ví dụ trong mục này ta chọn DNS Name Server, Networks Servers, Printing Support, Server Configuration Tool, Windows file server,... mỗi thành phần có thể có nhiều gói, click Optional packages để lựa chọn. 15 Giáo trình Hệ Điều Hành Linux - Mục Applications: các ứng dụng có sẵn trên Linux, ví dụ: Office, chương trình hỗ trợ media… - Mục Development: các công cụ phát triển phần mềm, là các ngông ngữ lập trình. - Base System: các phần mềm cơ bản hỗ trợ hệ thống. - Ta có thể chọn các thành phần công cụ phù hợp nhu cầu hoặc có thể cài đặt sau trong quá trình sử dụng hệ điều hành. Sau khi chọn xong click Next.  Click Next để bắt đầu cài đặt Linux. Quá trình cài đặt được thực hiện:  Sau khi cài đặt xong, click Reboot để khởi động lại. 4.2 Các thiết lập cơ bản ban đầu trước khi sử dụng Linux:  Màn hình Welcome, click Forward. 16 Giáo trình Hệ Điều Hành Linux  Màn hình Firewall, thiết lập tường lửa cho máy tính, trong giới hạn của môn học, ta không dùng firewall, nên chọn Disable. Click Forward.  Màn hình SELinux, thiết lập các cơ chế bảo mật trên linux, để mặc định thiết lập các bảo mật cơ bản, click Forward.  Màn hình Date and Time: thiết lập ngày giờ phù hợp, click Forward.  Màn hình Create User, tạo một user đăng nhập hệ thống có quyền nhất định, có thể không cần tạo user này vì đã có user root, click Forward.  Màn hình Sound Card, các thiết lập về card âm thanh, click Forward. 17 Giáo trình Hệ Điều Hành Linux  Màn hình Additional CDs: thiết lập phần mềm bổ sung tì đưa đĩa Cd vào, ở đây ta không có, click Finish để hoàn tất các thiết lập ban đầu. 4.3 Lựa chọn môi trường desktop khi đăng nhập vào Linux  Màn hình đăng nhập như hình dưới, nhập username là root (user này có toàn quyền quản trị hệ thống).  Sau đó nhập mật khẩu, ví dụ: cntt1234.  Nếu đăng nhập như trên, mặc định ta sẽ đăng nhập mội trường GNOME Desktop. Linux hỗ trợ 2 môi trường desktop là GNOME và KDE. Muốn đổi môi trường khác, phía dưới màn hình đăng nhập ta click Session.  Xuất hiện cửa sổ Sessions: - Last session: sử dụng môi trường đã được sử dụng ở phiên kết nối sau cùng. - Default System Session: sử dụng môi trường mặc định của hệ thống. - GNOME: môi trường desktop GNOME - KDE: môi trường desktop KDE 18 Giáo trình Hệ Điều Hành Linux - FailsafeTerminal: sử dụng trong trường hợp bị lỗi. - Chọn môi trường sau đó click Change Session.  Sau khi đăng nhập thành công ta có giao diện của Linux như sau: - Giao diện GNOME Desktop Enviroment: - Giao diện KDE (K Desktop Enviroment) 19 Giáo trình Hệ Điều Hành Linux  Ta thấy GNOME và KDE là 2 môi trường có giao diện khác nhau khá nhiều nhưng về cơ bản, các cấu trúc bên trong, các dịch vụ mạng, các ứng dụng đều giống nhau về nguyên tắc cấu hình và hoạt động.  Quá trình cài đặt hệ điều hành Red Hat Linux hoặc Fedora cũng tương đối giống với CentOS, sinh viên tự tìm hiểu cài đặt Red Hat Linux và Fedora. 5 Câu hỏi và bài tập: 1. Trình bày lịch sử phát triển của Linux? 2. Trình bày ưu và nhược điểm của hệ điều hành Linux? 3. Giới thiệu sơ lược các bản phân phối của hệ điều hành Linux? 4. Nêu các bước chính trong quá trình cài đặt Linux Fedora core 11? 5. Thực hiên cài đặt vào máy tính hệ điều hành Linux Fedora core 11? 6. Thực hiên cài đặt hệ điều hành Linux Fedora core 11 vào máy tính có cài đặt sẵn hệ điều hành Windows? 7. Thực hiện cài đặt hệ điều hành Linux CentOS? 8. Nêu và thực hiện các bước lựa chọn môi trường desktop khi đăng nhập vào hệ thống Linux. 20