Tài liệu Giáo trình bệnh viện đa khoa

Lôøi noùi ñaàu Taøi lieäu naøy chæ ñöôïc soaïn nhaèm chuû yeáu phuïc vuï hoïc taäp cuûa sinh vieân caùc ngaønh: - Kieán truùc. - Qui hoaïch ñoâ thò. - Quaûn trò beänh vieän. Tuyeät ñoái khoâng ñöôïc xuaát baûn hay duøng vaøo muïc ñích thöông maïi,in ra ñeå photocopy baùn. Moïi ngöôøi ñeàu nhaän thaáy Y hoïc ñöôïc nghieân cöùu vaø ñaàu tö ñeå tieán boä raát nhanh bôûi vì ñoù laø moät ngaønh coù aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán maïng soáng con ngöôøi. Beänh vieän thuoäc loaïi coâng trình kieán truùc chòu aûnh höôûng raát nhieàu töø söï phaùt trieån cuûa khoa hoïc coâng ngheä, maø ôû ñaây cuï theå laø y hoïc vaø trang thieát bò y teá, vì vaäy nhöõng quan nieäm veà kieán truùc beänh vieän cuõng thay ñoåi raát nhanh. Khoâng ai coù theå daùm chaéc noùi raèng mình hieåu caën keõ veà caùch thieát keá beänh vieän bôûi vì caùc phöông phaùp chöõa beänh môùi cuõng nhö caùc caên beänh môùi cuûa con ngöôøi xuaát hieän khoâng ngöøng ñaõ ñoøi hoûi caùc giaûi phaùp beänh vieän phaûi coù nhöõng hình thöùc ña daïng bieán ñoåi töông xöùng. Ngoaøi ra caùc tröôøng phaùi y khoa khaùc nhau cuõng daãn tôùi caùc quan nieäm khaùc nhau veà toå chöùc khoâng gian beänh vieän. Coù nhöõng quan ñieåm chöõa beänh thoáng trò tuyeät ñoái trong nhieàu naêm töôûng chöøng laø ñuùng, sau moät thôøi gian thöïc nghieäm laïi bò phaùt hieän laø coù haïi thì nhöõng quan ñieåm thieát keá beänh vieän cuõng khoâng traùnh khoûi vieäc chòu chung soá phaän. Bôûi vaäy, taøi lieäu naøy cuõng chæ coù theå ñeà xuaát caùc quan nieäm trong thieá t keá kieán truùc beänh vieän vaø phaùt hieän caùc vaán ñeà ñeå ngöôøi söû duïng löu yù, vaän duïng sao cho phuø hôïp vôùi hoaøn caûnh vaø caùc ñieàu kieän khaùch quan nhö: Quy phaïm thieát keá hieän haønh, tình hình cô sôû vaät chaát vaø khaû naêng ñaàu tö xaây döïng, tình hình beänh taät ôû ñòa phöông, söï tieán boä cuûa y hoïc vaø trang thieát bò y teá cuõng nhö kyõ thuaät truyeàn thoâng, kyõ thuaät vaø vaät lieäu xaây döïng, taäp quaùn vaø loái soáng cuûa cö daân … Trong taøi lieäu naøy coù söû duïng moät soá keát quaû nghieân cöùu cuûa caùc taùc giaû trong vaø ngoaøi nöôùc, trong ñoù coù luaän vaên thaïc só cuûa caùc taùc gæa : Th.S. Kts Nhan quoác tröôøng vaø Th.S.Kts Leâ Thò aùnh Nguyeät. Vieäc ghi chuù, trình baøy hình aûnh chuù thích chöa ñöôïc hoaøn thieän nhöng do yeâu caàu phuïc vuï giaûng daïy neân phaûi duøng cho sinh vieân tham khaûo. Mong ñoäc gæa thoâng caûm. Taùc giaû raát mong ñöôïc söï ñoùng goùp cuûa caùc chuyeân gia thieát keá kieán truùc, caùc chuyeân gia y khoa, caùc nhaø quaûn lyù y teá, sinh vieân, hoïc sinh caùc chuyeân ngaønh coù lieân quan vaø baïn ñoïc noùi chung ñeå taøi lieäu naøy ñöôïc ngaøy caøng theo kòp söï phaùt trieån cuûa thöïc teá. TS -KTS Traàn Vaên Khaûi. 1 CHÖÔNG 1. KHAÙI NIEÄM CHUNG, QUAÙ TRÌNH PHAÙT TRIEÅN CUÛA KIEÁN TRUÙC BEÄNH VIEÄN ÑA KHOA. 1.1. ÑÒNH NGHÓA CHUNG VEÀ COÂNG TRÌNH BEÄNH VIEÄN: Moät caùch ñôn giaûn, beänh vieän laø nôi thöïc hieän vieäc khaùm, chaån ñoaùn, ñieàu trò, chöõa beänh cuõng nhö nghieân cöùu, giaûng daïy phöông phaùp chöõa beänh cho con ngöôøi. Vieäc hình thaønh moät nôi ñeå coäng ñoàng daân cö coù theå goùp söùc cöùu vôùt nhöõng ngöôøi laâm naïn vì beänh taät ñaõ coù trong yù nghó con ngöôøi töø xa xöa. Khi ngöôøi nhaø oám ñau khoâng khoûi, ngöôøi ta ñem ngöôøi beänh ra choã coâng coäng ñoâng ngöôøi thöôøng laø nôi chôï buùa ñeå nhôø moïi ngöôøi goùp yù, chæ daãn caùch chöõa trò. Daàn daàn khaùi nieäm veà moät nôi chöõa beänh taäp trung ra ñôøi. 1.2. QUAÙ TRÌNH HÌNH THAØNH VAØ PHAÙT TRIEÅN CUÛA KIEÁN TRUÙC BEÄNH VIEÄN TAÂY Y. Söï thay ñoåi vaø phaùt trieån cuûa kieán truùc Beänh vieän laø moät keát quaû taát yeáu do toång hôïp caùc aùp löïc veà kinh teá xaõ hoäi, taäp tuïc vaên hoùa cuûa caùc coäng ñoàng daân cö cuøng söï tieán boä trong khoa hoïc, coâng ngheä noùi chung. Lòch söû ra ñôøi cuûa beänh vieän phöông taây cuõng nhö neàn vaên hoùa phöông taây coù söï ñoùng goùp raát lôùn cuûa caùc toân giaùo. Moät soá beänh vieän thôøi xa xöa ñöôïc hình thaønh trong caùc giaùo ñöôøng ôû Hy Laïp. Tuy nhieân, khoâng phaûi taát caû beänh vieän ñeàu ra ñôøi töø caùc giaùo hoäi maø moät soá ñöôïc hình thaønh döïa treân caùc tö töôûng ñaïo ñöùc hoïc vaø caùc thaønh töïu khoa hoïc ngaøy xöa. Trong Ñaïo ñöùc hoïc cuûa ngöôøi Do Thaùi, beänh vieän laø cô quan cöùu teá cho ngöôøi xa laï, treû moà coâi, goùa phuï. Ñoù ñöôïc xem laø nhieäm vuï ñaëc bieät vaø thieâng lieâng, theo trieát lyù “Anh phaûi giô tay ra cho anh em, nhöõng ngöôøi cuøng khoå trong ñaát nöôùc anh”. Maõi ñeán thôøi kyø Caän Hieän ñaïi vaø Hieän ñaïi , söï phaùt trieån vöôït baäc cuûa khoa hoïc vaø coâng ngheä, ñaëc bieät laø caùc phaùt minh Y hoïc môùi chi phoái söï phaùt trieån cuûa Beânh vieän . XUAÁT HIEÄN TAØI LIEÄU Y HOÏC CUÛA ÑAÏO HOÀI HIPPOCRATES, THUÛY TOÅ NGHEÀ Y 2 BEÄNH VIEÄN NGAØY NAY. Thôøi xöa, beänh vieän ôû Hy Laïp ñöôïc chia laøm 2 loaïi, ñoù laø caùc beänh vieän cho ngöôøi giaø do nhaø nöôùc quaûn lyù vaø caùc döôõng ñöôøng tö nhaân. Caùc beänh vieän naøy khoâng coù hình thöùc kieán truùc ñaëc tröng maø mang hình daùng cuûa caùc coâng trình daân duïng truyeàn thoáng. Luùc naøy beänh vieän chöa coù khoâng gian ñaëc thuø. Caùc beänh vieän cuûa giaùo hoäi coù hình thöùc kieán truùc chòu aûnh höôûng maïnh meõ bôûi kieán truùc toân giaùo. Trong giaùo ñöôøng Esculape, beänh vieän bao goàm nhieàu phoøng coù haøng hieân roäng, taát caû ñöôïc quay vaøo saân trong, nôi coù nöôùc thaùnh vaø baøn thôø Chuùa. Trong caùc beänh vieän naøy, vieäc chöõa trò coøn chòu aûnh höôûng raát naëng neà cuûa toân giaùo. Vieäc chöõa trò ñöôïc thöïc hieä n bôûi söï keát hôïp caùc kinh nghieäm daân gian, moät soá thaønh töïu khoa hoïc ban ñaàu vaø nieàm tin vaøo söï cöùu giuùp cuûa Chuùa Trôøi. Taïi Rome, caùc beänh vieän ñaàu tieân ñöôïc ra ñôøi nhaèm muïc ñích phuïc vuï cho quaân ñoäi vaø noù ñöôïc xaây döïng gioáng nhö doanh traïi quaân ñoäi. Cô Ñoác giaùo ra ñôøi cuøng vôùi caùc giaùo lyù höôùng thieän cho con ngöôøi (“ Haõy yeâu thöông ñoàng loaïi nhö baûn thaân mình, ñoù laø loøng kính Chuùa thöông ngöôøi” , ñaõ taùc ñoäng maïnh ñeán söï ra ñôøi vaø phaùt trieån cuûa beänh vieän. Nhìn laïi lòch söû phaùt trieån cuûa Beänh vieän, nhieàu ngöôøi cho raèng tieàn thaân cuûa noù laø caùc nhaø chöõa beänh boá thí ñöôïc toå chöùc bôûi caùc Tu vieän. Thöôøng caùc beänh xaù thoâ sô naøy ñöôïc boá trí gaàn coång haøng raøo ngoaøi cuûa tu vieän, nôi ngöôøi ngheøo coù theå ñeán caàu xin.Töø khi Cô Ñoác giaùo chính thöùc ra ñôøi vaø ñöôïc bieát ñeán ôû phöông Taây vaø caû phöông Ñoâng, nhieàu coâng trình ñöôïc xaây döïng cho nhöõng ngöôøi haønh höông, ngöôøi ngheøo khoå vaø ngöôøi beänh taät. Coâng trình noåi tieáng nhaát laø Basiliade do thaùnh Basile laäp ra ôû Cesaree naêm 372 sau coâng nguyeân. Theo lôøi vieát cuûa Thaùnh Jeùrome thì nhöõng beänh vieän ñaàu tieân ñöôïc thaønh laäp ôû Ostie: “Laàn ñaàu tieân ngöôøi ta ñaõ thaønh laäp nhöõng BV, ôû ñoù ngöôøi ta taäp trung nhöõng ngöôøi beänh ôû treân caùc ñöôøng phoá vaø ôû ñaây ngöôøi ta chaêm soùc nhöõng con ngöôøi tieàu tuïy, khoâ heùo vaø ñoùi khaùt bôûi khoán cuøng. Toâi vieát laïi nhöõng noãi baát haïnh to lôù n khaùc nhau cuûa con ngöôøi, nhöõng ñoâi maét bò hoûng, nhöõng baøn tay tím taùi, nhöõng caùi buïng caêng phoàng, nhöõng caùi ñuøi trô xöông, nhöõng baøn chaân söng taáy, thòt ñoû löø vaø thoái röõa luùc nhuùc ñaày boï?”. Cho ñeán maõi theá kyû XV, vieäc chaêm soùc caùc beänh nhaân ôû beänh vieän vaãn ñöôïc thöïc hieän bôûi caùc tín ñoà Cô Ñoác giaùo, vaø hoï quan taâm ñeán vieäc giaûi thoaùt linh hoàn nhieàu hôn laø laøm bôùt ñi söï ñau ñôùn veà theå xaùc cho beänh nhaân. Hoï chöa thöïc söï coù phöông phaùp ñieàu trò khoa hoïc. Chi phí cho beänh vieän luùc naøy ñöôïc caùc Giaùm muïc laáy töø caùc nguoàn töø thieän. ÔÛ moät vaøi tu vieän ôû 3 ngoaïi oâ, hoï töï toå chöùc caùc beänh xaù gioáng nhö ôû tu vieän thaønh Gall ôû Thuïy Só (naêm 820 sau Coâng nguyeân), ôû ñaây ngöôøi ta coù theå tìm thaáy nhöõng toøa nhaø chöõa beänh vaø phaãu thuaät, nhaø thuoác, vöôøn troàng coû duøng laøm thuoác cuøng vôùi söï coù maët cuûa caùc sinh vieân. Trong caùc thaønh phoá, döôùi söï hoã trôï cuûa caùc vua, caùc oâng hoaøng, linh muïc hoaëc nhöõng nhaø tö saûn giaøu coù, ngöôøi ta ñaõ laäp ra nhöõng cô sôû y teá döôùi boùng caùc giaùo ñöôøng. Trong thôøi kyø Thaäp töï chinh, lính vieãn chinh ñaõ ñaäp phaù caùc beänh vieän ôû Islam. Hoï xaây döïng caùc trung taâm y teá quan troïng gaàn nhöõng ñeàn thôø Hoài giaùo. Caùc coâng trình naøy ñöôïc caùc KTS thieát keá khaù caàu kyø vaø hoï coù quan taâm ñeán vieäc phaân loaïi beänh nhaân vaø vaán ñeà veä sinh. Ngaøy nay ngöôøi ta vaãn coøn coù theå chieâm ngöôõng Külliye d’Edirme (Thoå Nhó Kyø) ñöôïc xaây döïng naêm 1400 ôû vuøng ngoaïi oâ (Xem hình 1-01) . Beänh vieän Külliye naøy laø moät trong nhöõng thí duï ñieån hình nhaát veà nhaø töø thieän truyeàn thoáng ôû Islam, bao goàm beänh vieän vaø nhaø cöùu teá. Beänh nhaân ñöôïc phaân chia theo loaïi beänh, ñöôïc ôû trong caùc phoøng nhoû nhìn ra haøng hieân maùt meû hoaëc taäp hôïp xung quanh moät hoà nöôùc coù voøi phun ôû trung taâm. Nhöõng beänh vieän toân giaùo lôùn ñaàu tieân xaây döïng vôùi caùc gian giöõa coù voøm cuoán gioáng nhö caùc nhaø thôø gaàn ñoù. Beänh vieän Tonnerre (1293) gian giöõa daøi 90m ñöôïc chia nhoû thaønh ngaên (Xem hình 1-02). Moãi moät ngaên coù theå ñoùng kín baèng maøn che cho 1 giöôøng. Gian giöõa daãn ñeán nhaø nguyeän, ôû ñaây ngöôøi ta cöû haønh thaùnh leã. Döôõng ñöôøng Beaune (1448) coù gian giöõa daøi 72m vaø haønh lang chaêm soùc ngöôøi beänh doïc theo chieàu daøi cuûa töôøng (Xem hình 1-03). ÔÛ ñaây, tröôùc heát beänh nhaân chuû yeáu caàu mong nhaän ñöôïc söï cöùu roãi taâm hoàn, kyõ thuaät y hoï c gaàn nhö khoâng toàn taïi. [24] Trong thôøi Trung ñaïi, taøi saûn cuûa caùc beänh vieän khoâng ngöøng taêng leân nhôø caùc taëng vaät cuûa caùc nhaø haûo taâm vaø caùc toå chöùc toân giaùo, moät soá di saûn coøn toàn taïi ñeán ngaøy nay. Beänh vieän Croix vaø beänh vieän Cour laø hai daïng beänh vieän ñaëc tröng cuûa thôøi Phuïc höng. Töø theá kyû XIX ñeán giöõa theá kyû XX laø giai ñoaïn khoa hoïc y khoa tieán boä nhaát trong lòch söû nhaân loaïi. Söï phaùt trieån cuûa kyõ thuaät y khoa taát yeáu keùo theo söï thay ñoåi nhöõng khaùi nieäm caên baûn veà beänh vieän. Khoaûng naêm 1870 nhöõng cuoäc tranh luaän soâi noåi xung quanh döï aùn xaây döïng laïi moät Beänh vieän lôùn ôû Paris ñaõ bò taøn phaù bôûi hoûa hoaïn, ñaùnh daáu söï baét ñaàu thöïc söï cuûa chuû nghóa duy lyù veà beänh vieän döôùi aûnh höôûng cuûa thaày thuoác vaø caùc nguyeân taéc veä sinh. Töø naêm 1788, Lavoisier tham gia cuoäc chieán choáng laïi söï nhieãm truøng döïa theo nhöõng hình thöùc cuûa beänh vieän Plymouth xaây döïng töø 1756 ñeán 1764 bôûi Rovehead. OÂng ñeà xuaát yù töôûng moâ hình beänh vieän coù nhieàu traïi beänh. Beänh vieän Plymouth bao goàm 10 toøa nhaø coù haøng hieân taäp trung quanh khu vöôøn vuoâng roäng lôùn, moãi toøa goàm 02 taàng daønh cho beänh nhaân noäi truù. Gaàn moät theá kyû sau, naêm 1845, chuùng ta tìm thaáy cuõng sô ñoà ñoù ôû BV Lariboisieøre ôû Paris (Xem hình 1-04). Noù toïa laïc treân maûnh ñaát 5.5ha daønh cho 902 giöôøng so vôùi 1250 giöôøng ngaøy nay. Caùc toøa nhaø daønh cho beänh nhaân naèm ñieàu trò taäp trung xung quanh moät saân vöôøn hình chöõ nhaät. Choã tieáp nhaän beänh nhaân naèm ñieàu trò theo daïng hình L vôùi moät nhaùnh ngaén vaø moät nhaùnh daøi. Haøng hieân, saân vöôøn ñöôïc noái lieàn vôùi caùc phoøng cuûa taàng 1, ôû ñaây beänh nhaân coù theå ñi daïo ngoaøi naéng. 4 HÌNH: CAÙC BEÄNH VIEÄN TRONG TU VIEÄN THÔØI TRUNG COÅ LAØ NÔI CÖÙU ROÃI LINH HOÀN CHO BEÄNH NHAÂN BÔÙT ÑAU ÑÔÙN VEÀ TINH THAÀN HÔN LAØ CHÖÕA TRI BAÈNG CAÙC PHÖÔNG PHAÙP KHOA HOÏC. DO CHÖA HIEÅU BIEÁT BIEÁT VEÀ SÖÏ LAÂY NHIEÃM CUÛA VI TRUØNG NEÂN BEÄNH NHAÂN NAÈM CHUNG TRONG MOÄT KHOÂNG GIAN LÔÙN 5 THÔØI PHUÏC HÖNG, Y HOÏC PHAÙT TRIEÅN ÑOÄT BIEÁN NHÔØ CAÙC PHAÙT KIEÁN KHOA HOÏC CUÛA PARACELLUS (KYÙ SINH TRUØNG), AUREOLUS (DUØNG HOÙA CHAÁT TRÒ BEÄNH), VESARLIUS (GIAÛI PHAÃU HOÏC) NHÖNG CHÆ ÑEÁN KHI LOUIS PASTEUR TÌM RA VI TRUØNG THÌ NGÖÔØI TA MÔÙI BIEÁT CHIA BV RA CAÙC TRAÏI BEÄN NHAÂN CAÙCH LY NHAU THEO KIEÅU CAÙC NGOÂI NHAØ ÑOÄC LAÄP HAY NOÁI LAÏI THEO KIEÅU XÖÔNG CAÙ (FISH BONE PATTERN ). LOUIS PASTEUR BV JOHN HOPKINS, BV PLYMOUTH KIEÅU 2 XÖÔNG CAÙ SONG SONG BV EDOUART HERRIOT ÑÖÔÏC COI LAØ THAØNH PHOÁ BEÄNH VIEÂN(HOSPITAL CITY) ÑÖÔÏC THIEÁT KEÁ BÔÛI TONY GARNIER, COÙ NHIEÀU TRAÏI CAÙCH LY NHAU THEO KIEÅU TÖØNG KHOÁI NHAØ (ÑÖÔØN G NEÙT NGHEÄ THUAÄT RAÁT GIOÁNG BV BAÏCH MAI, HAØ NOÄI 6 Hình 1-01 : Külliye d’Edirme (Thoå Nhó Kyø) ñöôïc xaây döïng naêm 1400 [24] Hình 1-02 : Beänh vieän Tonnerre mang hình thöùc kieán truùc nhaø thôø [24] Hình 1-03 : Döôõng ñöôøng Beaune mang hình thöùc kieán truùc nhaø thôø [24] Hình 1-04 : BV Lariboisieøre ôû Paris goàm caùc toøa nhaø xung quanh moät saân vöôøn hình chöõ nhaät [24] 7 Sau 1850, nhöõng coâng trình nghieân cöùu cuûa Pasteur ñaõ phaùt hieän nguoàn goác cuûa vi truøng, nguyeân nhaân gaây nhieãm truøng trong beänh vieän. Keát quaû nghieân cöùu naøy ñaõ ñaùnh daáu hình thöùc beänh vieän coù nhieàu traïi. Ñöôïc boá trí trong caùc toøa nhaø rieâng bieät nhau, caùc loaïi beänh nhaân seõ giaûm bôùt ruûi ro nhieãm truøng. Ñieàu ñoù ñaõ taïo ra moät khuynh höôùng môùi trong thieát keá vaø quaûn lyù : nhöõng beänh vieän goàm caùc toøa nhaø ñöôïc phaân caáp quaûn lyù maø thí duï ñieån hình laø bv Edouard Herriot ôû Lyon, coâng trình naøy ñöôïc xaây döïng naêm 1912 bôûi Tony Garnier döïa treân moâ hình beänh vieän ôû Thuïy Ñieån cuûa Bispebjaerg (Xem hình 1-05). Moãi toøa nhaø cuûa BV Edouard Herriot coù khaû naêng chöùa 1812 giöôøng, taàng haàm ôû ñaây ngöôøi ta taäp trung toaøn boä nhöõng phoøng kyõ thuaät (beáp, heä thoáng söôûi, voøi röûa tay, phoøng boâng baêng…….), taàng treät vaø laàu 1 daønh cho chaêm soùc beänh nhaân, laàu 2 daønh cho nhaân vieân, haønh lang döôùi ñaát noái lieàn giöõa caùc toøa gioáng nhö ôû Bispebjaerg. 8 ÔÛû thôøi kyø naøy, ngöôøi ta baét ñaàu aùp duïng hình thöùc hoaït ñoäng môùi, ñoù laø tieáp nhaän beänh nhaân ñieàu trò coù traû vieän phí. Töø naêm 1900, soá beänh nhaân traû tieàn ñaêng kyù ôû beänh vieän khoâng ngöøng taêng leân. Beänh vieän coâng caøng ngaøy caøng trôû thaønh trung taâm kyõ thuaät vaø khoa hoïc khoâng chæ daønh cho vieäc cöùu chöõa maø coøn chaêm soùc söùc khoûe cho taát caû caùc taàng lôùp xaõ hoäi ÔÛ Myõ, naêm 1930, ñaõ khaùnh thaønh ôû New York beänh vieän Coolidge, Sherpley, Bulhich vaø Abbott : beänh vieän coù 1000 giöôøng vôùi 22 taàng nhaø. Thôøi kyø cuûa “caùc beänh vieän choïc trôøi” ñöôïc baét ñaàu vaø mang naëng tính thöông maïi dòch vuï. Cuøng thôøi naøy, ôû Phaùp coù beänh vieän lôùn ôû Lille (1932) vaø beänh vieän Beaujon ôû Clichy (1935). Khu beänh vieän ôû Lille (KTS: Jean Walter, Cassan vaø Madeline) laø trung taâm y khoa (beänh vieän keát hôïp vôùi ñaïi hoïc y döôïc) ñaàu tieân ñöôïc xaây döïng ôû Phaùp (Xem hình 1-06). Noù goàm moät beänh vieän 1600 giöôøng noái lieàn vôùi moät khoa y, moät trung taâm 440 giöôøng cho ngöôøi beänh phoåi, moät beänh vieän quaân söï 950 giöôøng vaø moät döôõng ñöôøng cho 2000 ngöôøi giaø. Beänh vieän goàm 2 toaø nhaø 3 taàng, moãi taàng ñöôïc boá trí nôi tieáp nhaän beänh nhaân noäi truù, nôi khaùm beänh vaø giaûng daïy. Vôùi muïc ñích giaûm bôùt khoaûng caùch ñi laïi cho caùc y taù khi chaêm soùc beänh nhaân, caùc KTS ñeà xuaát yù töôûng veà caùc ñôn nguyeân chaêm soùc hình troøn. Döï aùn Osnabruck vaø Munster ôû Ñöùc (KTS: Weber vaø Brand) ngöôøi ta thieát keá khu vöïc laøm vieäc cuûa y taù hình troøn ôû giöõa, caùc phoøng beänh ñaët ôû vaønh xung quanh. Tuy nhieân khoâng gian hình troøn ñaõ gaây nhieàu baát tieän trong vieäc boá trí giöôøng beänh. Beänh vieän Beaujon (KTS: Jean Walter vaø Cassan) toïa laïc treân maûnh ñaát 6 ha, vôùi khaû naêng phuïc vuï 1400 giöôøng, goàm hai khoái rieâng bieät: moät khoái thaáp goàm caùc phoøng khaùm beänh ngoaïi truù vaø khoái cao 12 taàng laø khoái noäi truù. ÔÛ 3 taàng döôùi cuøng beân khoái noäi truù, ngöôøi ta thieát keá moät beân laø nhöõng khoái phaãu thuaät nhieãm khuaån, moät beân laø caùc khoái voâ khuaån ôû phía cuoái nhaø. Moãi taàng cuûa cuûa toaø nhaø 12 taàng cuûa Beaujon goàm nhieàu phoøng hoaøn toaøn ñoäc laäp ñöôïc boá trí coù daïng hình raêng löôïc höôùng veà phía Nam gôïi laïi caùch saép ñaët cuûa Lariboisieøre. Moãi “raêng” löôïc coù moät phoøng chung môû veà höôùng Nam bôûi moät hieân roäng, giöõa caùc “raêng” caùc phoøng rieâng cho ngöôøi beänh. Vieäc toå chöùc vaø trang bò ôû beänh vieän ngaøy caøng hoaøn thieän ñaõ daãn ñeán vieäc thaønh laäp caùc “döôõng ñöôøng môû” vaøo thaùng 12/1941. ÔÛ ñaây, ngay ôû trong cô sôû coâng coäng, baùc só coù theå tieáp nhaän nhöõng beänh nhaân khaùm beänh tö. Maët khaùc vieäc thaønh laäp baûo hieåm xaõ hoäi naêm 1945, tieàn thuø lao cho caùc baùc só ñöôïc caûi thieän, daãn ñeán khaû naêng beänh vieän coù theå hoaït ñoäng suoát ngaøy. Chöùc naêng hoaït ñoäng caû ngaøy cuûa beänh vieän ñöôïc aùp duïng ôû Ñöùc vaø Myõ, noù phuø hôïp vôùi caùc kyõ thuaät y teá môùi caøng ngaøy caøng nhieàu vaø hoaøn thieän hôn. Naêm 1969, daïng beänh vieän vôùi boá cuïc hình xöông caù baét ñaàu ñöôïc xaây döïng ôû Dinnan (Xem hình 1-07). Döï aùn cuûa Le Corbusier veà beänh vieän ôû Venise laø moät coâng trình traûi daøi theo phöông ngang vaø coù 3 taàng (Xem hình 1-08). Taàng treät goàm caùc phoøng chung vaø taát caû caùc loái vaøo cho moïi ngöôøi ; taàng 2 laø taàng kyõ thuaät y khoa, taàng 3 laø nôi beänh nhaân naèm ñieàu trò. Trung thaønh vôùi quan nieäm choàng leân nhau cuûa khoâng gian chung vaø rieâng, Le Corbusier nghó ra BV “phaân taàng” maø 9 caùc taàng töø thaáp ñeán cao bao goàm khu coâng coäng, khu baùn coâng coäng, khu baùn rieâng bieät, khu rieâng bieät. Cho ñeán ngaøy nay, caùc moâ hình beänh vieän cô baûn treân vaãn ñöôïc keá thöøa vaø phaùt trieån theo ñaø phaùt trieån cuûa khoa hoïc kyõ thuaät. Söï phaùt trieån naøy luoân höôùng tôùi muïc tieâu laø mang laïi tieän nghi ngaøy caøng toát hôn cho beänh nhaân vaø nhaân vieân y teá. 10 Hình 1-05 : BV Edouard Herriot ôû Lyon, thieát keá bôûi Tony Garnier [24] Hình 1-06 : Khu beänh vieän ôû Lille [24] Hình 1-07 : Beänh vieän vôùi boá cuïc hình xöông caù ñöôïc xaây döïng ôû Dinnan [24] Hình 1-08 : Döï aùn cuûa Le Corbusier ôû Venise. Taàng treät laø phoøng chung ; taàng 2 laø taàng kyõ thuaät y khoa, taàng 3 laø nôi beänh nhaân naèm ñieàu trò [24] 11 Trong quaù trình phaùt trieån cuûa kieán truùc beänh vieän, khoái caän laâm saøng chòu aûnh höôûng tröïc tieáp vaø maïnh meõ cuûa khoa hoïc kyõ thuaät y khoa. Söï tham gia cuûa maùy moùc trong vieäc khaùm vaø ñieàu trò ngaøy caøng nhieàu, keùo theo söï thay ñoåi khoâng ngöøng cuûa khoái chöùc naêng naøy. Caùc khoái chöùc naêng coøn laïi veà cô baûn khoâng thay ñoåi nhieàu, noù chæ thay ñoåi theo caùc traøo löu kieán truùc ñöông ñaïi vaø höôùng tôùi muïc tieâu “ñieàu trò toaøn dieän”. Ñaây laø quan nieäm ñieàu trò raát tích cöïc, maø trong ñoù kieán truùc ñoùng moät vai troø raát quan troïng. Kyõ thuaät y khoa phaùt trieån, maø ñaëc bieät laø caùc kyõ thuaät khöû truøng vaø choáng laây nhieãm môùi ñaõ giuùp caùc KTS coù theå thieát keá caùc ñôn nguyeân xích laïi gaàn nhau hôn. Maëc khaùc, heä thoáng thieát bò kyõ thuaät trong beänh vieän ngaøy caøng daøy ñaëc (ñieän, nöôùc sinh hoaït, nöôùc voâ khuaån, phoøng chaùy chöõa chaùy töï ñoäng, ñieàu hoaø khoâng khí höõu truøng vaø voâ truøng, khí y teá, oáng chaân khoâng, thoâng tin lieân laïc, heä thoáng vaän chuyeån töï ñoäng…) ñoøi hoûi caùc khu chöùc naêng caøng gaàn nhau caøng toát. Kieán truùc beänh vieän ngaøy nay khoâng coøn ñöôïc thieát keá daøn traûi maø ñöôïc thieát keá hôïp khoái raát chaët cheõ. Ñöôïc ra ñôøi khaù sôùm vaø phaùt trieån qua nhieàu thôøi kyø, kieán truùc beänh vieän ngaø y nay ñaõ thay ñoåi raát nhieàu vaø khaùc hoaøn toaøn vôùi thôøi kyø ñaàu tieân. Coù leõ ñaây laø theå loaïi coâng trình chòu nhieàu bieán ñoåi nhaát trong lòch söû kieán truùc. Bôûi leõ söï phaùt trieån khoa hoïc kyõ thuaät maø ñaëc bieät laø kyõ thuaät y khoa ñaõ keùo theo söï bieán ñoåi vaø phaùt trieån khoâng ngöøng cuûa theå loaïi kieán truùc naøy. Taïi Vieät Nam, moät soá beänh vieän coù kieán truùc ñaùng chuù yù laø : - Beänh vieän Baïch mai xaây döïng taïi Haø noäi ( coù leõ vaøo cuoái theá kyû XIX ñaàu XX) theo kieåu boá cuïc hai nhaùnh xöông caù song song noái lieàn bôûi khoái nhaø trung taâm laø khoái moå ôû giöõa. - Beänh vieän Thoáng nhaát ñöôïc xaây döïng hoaøn thaønh naêm 1971, do KTS Traàn Ñình Quyeàn chuû trì thieát keá vôùi quy moâ 400 giöôøng beänh vaø ngaøy nay laø 600 giöôøng (Xem hình 1-25, 1-26, 127, 1-28, 1-29) Beänh vieän coù boá cuïc vöøa taäp trung hôïp khoái, vöøa phaân taùn ñeå taän duïng caùc öu ñieåm cuûa hai caùch boá cuïc ñoù. Boá cuïc hôïp khoái ñeå giao thoâng ñöôïc goïn gaøng, ít chieám ñaát xaây döïng. Boá cuïc phaân taùn ñeå khai thaùc toái ña vieäc chieáu saùng vaø thoâng thoaùng töï nhieân. Khu noäi truù cao 7 taàng ñöôïc ñaët phía trong ñeå traùnh oàn aøo, khu khaùm, caáp cöùu ñöôïc ñaët beân ngoaøi ñeå deã daøng tieáp nhaän beänh nhaân, khu nghieäp vuï ñöôïc boá trí ôû trung taâm ñeå tieän lôïi phuïc vuï caùc khu coøn laïi. Beänh vieän Chôï Raãy cuõng ñöôïc xaây laïi raát lôùn vaø raát hieän ñaïi vôùi taùc gæa laø KTS Nhaät baûn noåi tieáng (ñöông thôøi vôùi KTS Kenzo Tange). Coâng trình naøy ñöôïc xaây vôùi chi phí do chính phuû Nhaät baûn ñaøi thoï döôùi daïng boài thöôøng chieán tranh. Khôûi coâng 8-1971 vaø hoaøn thaønh 6-1974,. Beänh vieän Chôï Raãy cuõng ñöôïc boá cuïc vöøa phaân taùn, vöøa taäp trung. Khoái noäi truù cao 11 taàng saùng suûa, thoaùng maùt coù theå phuïc vuï ñeán 600 –700 giöôøng beänh (ngaøy nay chöùa ñeán 1050 giöôøng). Vaät lieäu söû duïng cho coâng trình raát hieän ñaïi : toaøn boä coâng trình chòu löïc baèng keát caáu theùp laép gheùp vaø ñöôïc boïc laïi baèng beâ toâng, caùc vaùch ngaên ña soá laø vaùch nheï vaø coù theå di chuyeån ñöôïc, maët ñöùng saùng suûa vôùi lam che naéng vaø lan can baèng nhoâm… (Xem hình 1-14, 1-15, 1-30) Daây chuyeàn beänh vieän naøy ñöôïc thieát keá raát maïch laïc vôùi moät saûnh trung taâm daãn ñeán taát caû caùc khoa. Noù cuõng ñöôïc trang bò caùc thieát bò y teá raát hieän ñaïi, caùc saân trong ñöôïc trang trí hoà caûnh vôùi hoøn non boä raát ñeïp maét ñeå taïo caûm giaùc thoaûi maùi cho beänh nhaân ñöôïc ñieàu trò taïi ñaây. 12 Gaàn ñaây nhaát laø beänh vieän ña khoa quoác teá Phaùp Vieät voán nöôùc ngoaøi, ñöôïc ñaàu tö vaø thieát keá bôûi nöôùc ngoaøi. Coâng trình coù quy moâ 200 giöôøng, toïa laïc taïi khu ñoâ thò môùi Nam Saøi Goøn. Coâng trình naøy ñöôïc thieát keá vôùi phong caùch hoaøn toaøn môùi so vôùi caùc beänh vieän tröôùc ñaây taïi tp HCM. Ñaëc bieät khoâng gian neùn chaët toái ña ñeå ruùt ngaén giao thoâng vaø caùc heä thoáng kyõ thuaät hieän ñaïi; thoâng thoaùng vaø chieáu saùng nhaân taïo cho phaàn lôùn khoâng gian trong beänh vieän, nhöng caên tin vaø khu noäi truù thì ñöôïc öu tieân thoâng thoaùng vaø chieáu saùng töï nhieân; heä thoáng giao thoâng ñöôïc thieát keá theo sô ñoà taäp trung hình sao vôùi nuùt giao thoâng laø saûnh chính ñeïp vaø sang troïng…. (Xem hình 1-35, 1-36) BEÄNH VIEÄN THOÁNG NHAÁT .KTS TRAÀN ÑÌNH QUYEÀN THIEÁT KEÁ. 13 BEÄNH VIEÄN SAINT PAUL BEÕNH VIEÄN CHÔÏ RAÃY,DO VAÊN PHOØNG KTS TAKEO SATO THIEÁT KEÁ. 1.4. QUAN ÑIEÅM VEÀ TOÅ CHÖÙC HEÄ THOÁNG Y TEÁ TREÂN THEÁ GIÔÙI VAØ SÖÏ HÌNH THAØNH CAÙC HÌNH THÖÙC BEÄNH VIEÄN VAØ CAÙC QUI MOÂ BEÄNH VIEÄN: Caùc hình thöùc cuøng vôùi chöùc naêng cuûa beänh vieän khoâng nhöõng bieán ñoâng theo hoaøn caûnh xaõ hoäi maø coøn tuøy thuoäc trình ñoä Y hoc vaø khoa hoïc coâng ngheä noùi chung cuøng vôùi khaû naêng quaûn lyù cuûa con ngöôøi. Ñaàu theá kyû 19, Beänh vieän coù veû laø moät “Nhaø haáp hoái” ñeå laøm dòu noãi ñau cuûa nhöõng keû coù khaû naêng khoâng qua khoûi beänh taät. Caùc hoaït ñoäng ñieàu trò khaùc laïi phaàn lôùn dieãn ra taïi tö gia. Ñeán theá kyû 20: Böôùc ñoät phaù xaûy ra chính laø söï xuaát hieän cuûa caùc Beänh vieän giaûng daïy trong ñoù ñieàu trò caû hai loaïi beänh nhaân: Noäi truù vaø Ngoaïi truù. Söï tieán boä cuûa khaû naêng ñieàu trò töø xa ñaõ laøm xuaát hieän hình thöùc beänh vieän baùn truù ñieàu trò ban ngaøy (day care), hình thöùc maø nhöõng naêm 70 ngöôøi ta coøn phaûi caân nhaéc Trong nhöõng thaäp kyû gaàn ñaây chính quyeàn caùc nöôùc ñaõ coù nhöõng noã löïc lôùn trong vieäc xaây döïng caùc heä thoáng hay maïng löôùi y teá. Vieäc phaân caáp caùc cô quan y teá theo caáp vuøng ñaõ toû ra hieäu löïc trong vieäc taïo thaønh moät maïng löôùi boá trí roäng raõi caùc cô sôû y teá cuõng nhö caùc chuyeân gia y teá coù theå vôùi tôùi phuïc vuï ñaïi ña soá coâng chuùng. Moät beänh vieän cöïc lôùn taäp trung nhieàu chuyeân gia haøng ñaàu vaø maùy moùc tieân tieán xem ra coù veû taïo ra nhöõng naêng löïc ñieàu trò raát cao. Nhöng ñaùng tieác, trong thöïc teá moâ hình naøy ñaõ thaát baïi ôû nhieàu nôi. Moät trung taâm y teá quaù lôùn seõ vöôït ra ngoaøi khaû naêng quaûn ly cuûa con ngöôøi ñoàng thôøi gaây taâm lyù naëng neà, nhaát laø caûm giaùc ngôïp, caûm giaùc phi nhaân tính cho beänh nhaân. Vì vaäy vieäc toå chöùc moät heä thoáng y teá goàm nhöõng beänh vieän ña khoa caùc caáp coù quy moâ phuø hôïp vôùi vuøng noù phuï traùch song song vôùi caùc beänh vieän chuyeân khoa taäp trung chuyeân gia haøng ñaàu, maùy moùc cuûa töøng chuyeân khoa xem ra laø hieäu quaû nhaát. Moät maïng löôùi cô quan y teá hôïp lyù seõ taïo ñieàu kieän cho beänh nhaân coù theå ñöôïc chuyeån vieän deã daøng khi caàn thieát qua caùc caáp beänh vieän cuõng nhö chuyeån qua caùc beänh vieän chuyeân khoa. Ñaùng chuù yù laø maïng löôùi naøy cho pheùp keát hôïp coâng taùc ñieàu trò, chaêm soùc cuõng nhö caùc dòch vuï y teá taïi nhaø. ÔÛ Vieät Nam, Beänh vieän ña khoa ñöôïc phaân caáp ñeå phuïc vuï caùc caáp vuøng daân cö nhö: -Loaïi nhoû töø 50 ñeán 150 giöôøng. -Loaïi trung bình treân 150 ñeán 400 giöôøng. -Loaïi lôùn töø 400 ñeán 500 giöôøng. Ngoaøi ra caùc beänh vieän ña khoa do Trung öông (Boä y teá) tröïc tieáp quaûn lyù coù theå coù quy moâ tôùi 1000 giöôøng, ví duï nhö Beänh vieän Chôï Raãy (TP.HCM). Nhieàu beänh vieän cuõng coù theå ñöôïc xaây döïng caïnh nhau hoã trôï nhau, hình thaønh moät trung taâm y teá cöïc lôùn, ví duï nhö khu beänh vieän Baïch Mai Haø noäi. ÔÛ caùc nöôùc phöông Taây cuõng aùp duïng nhöõng heä thoáng phaân caáp beänh vieän. Ví duï ôû Myõ, caùc caáp goàm coù töø lôùn tôùi nhoû. -Beänh vieän coäng ñoàng. -Beänh vieän noâng thoân. 14 -Beänh vieän vuøng. -Beänh vieän cô sôû Gaàn ñaây ôû Vieät Nam cuõng ñeà caäp ñeán khaùi nieäm beänh vieän vuøng (lieân huyeän) ôû caùc tænh xa caùc beänh vieän lôùn. 1.3. NHÖÕNG KHAÙI NIEÄM VEÀ TOÅ CHÖÙC MOÄT BEÄNH VIEÄN ÑA KHOA. Cho ñeán ngaøy nay, noùi chung caùc beänh vieän ña khoa thöôøng bao goàm 4 khoái chính: Khoái phoøng khaùm ña khoa (PKÑK) coù chöùc naêng laø khaùm beänh vaø ñieàu trò cho beänh nhaân ngoaïi truù. Vì vaäy khoái naøy bao goàm caû boä phaän caáp cöùu. Khoái ñieàu trò beänh nhaân noäi truù, laø khoái lôùn nhaát cuûa beänh vieän, thöôøng chia thaønh caùc ñôn nguyeân (coøn goïi laø khoa hay traïi beänh) theo töøng chuyeân khoa beänh ñeå ñieàu trò beänh nhaân noäi truù, trong y khoa coøn goïi laø khoái laâm saøng. Khoái nghieäp vuï (NVuï) goàm caùc boä phaän chuyeân moân hoaït ñoäng saùt caùnh vaø hoã trôï cho khoái laâm saøng (neân coù nhöõng boä phaän goïi laø caän laâm saøng) nhö khoái xeùt nghieäm, chaån ñoaùn chöùc naêng, moå, döôïc, vaät lyù trò lieäu... Khoái haønh chính – phuïc vuï (HC-PV)ï: Goàm boä phaän vaên phoøng laõnh ñaïo, quaûn lyù vaø boä phaän phuïc vuï nhö naáu aên, giaët giuõ, baûo ñaûm ñieän nöôùc, xe coä... 1.4. NHÖÕNG NGUYEÂN TAÉC CHÍNH TRONG VIEÄC THIEÁT KEÁ BVÑK: Vaán ñeà haøng ñaàu cuûa thieát keá BVÑK chính laø toå chöùc caùc quaù trình giao thoâng vaø giao tieáp cuûa caùc doøng ngöôøi tuaân theo caùc yeâu caàu cuûa daây chuyeàn söû duïng nhaèm ñaït hieäu quaû toái öu cho hoaït ñoäng cuûa beänh vieän trong ñoù coù khaû naêng dieät khuaån gaây beänh vaø traùnh laây lan caùc khuaån naøy (khaû naêng naøy coøn do yeáu toá vaät lieäu vaø thieát bò taïo ra). Trong Beänh vieän ña khoa coù 4 doøng ngöôøi chính di chuyeån vaø hoaït ñoäng: .Nhaân vieân y teá (YBs), nhaân vieân phuïc vuï vaø sinh vieân Y khoa thöïc taäp. -Beänh nhaân Ngoaïi truù (chuû yeáu ñeán Khoái Phoøng khaùm Ña khoa va øKhoái Nghieäp vu) -Beänh nhaân noäi truù. -Thaân nhaân ñeán thaêm vaø nuoâi beänh nhaân (ôû noâng thoân, thaân nhaânï keùo ñeán raát ñoâng) Nhieäm vuï cuûa ngöôøi thieát keá phaûi laøm sao phaûi taïo ñieàu kieän tieáp xuùc hay caùch ly 4 doøng giao thoâng naøy theo nhöõng nguyeân taéc nhaát ñònh maø khoaûng caùch ñi laïi giöõa caùc khoái nhaø phaûi thaät ngaén. * Phöông chaâm thieát keá chung cho kieán truùc caùc beänh vieän ña khoa: Phöông chaâm thieát keá Beänh vieän Ña Khoa coù theå ñöôïc toùm taét trong moät caâu (raát noâm na!): “XÍCH LAÏI GAÀN NHAU MAØ CAÙCH LY NHAU”. 15 Tuy nhieân ta cuõng chôù coù tö töôûng quaù thöïc duïng, chæ coi troïng giao thoâng vôùi daây chuyeàn coâng naêng, maø coi thöôøng yeáu toá hình töôïng ngheä thuaät laø yeáu toá coù aûnh höôûng raát maïnh tôùi taâm lyù beänh nhaân vaø ñoùng goùp phaàn raát quan troïng vaøo hieäu quaû ñieàu trò. - Caùc yeâu caàu phaûi bao ñaûm khi toå chöùc caùc doøng giao thoâng noùi treân laø:  Baûo veä beänh nhaân laø yeâu caàu haøng ñaàu vì Beänh nhaân laø ñoái töôïng phuïc vuï cuûa beänh vieän. Neáu ñeå caùc luoàng giao thoâng khoâng coù lôïi hoaëc khoâng caàn thieát ñi xuyeân qua caùc ñôn nguyeân beänh nhaân noäi truù hay moät soá boä phaän khaùc seõ quaáy raày caùc beänh nhaân, caûn trôû quaù trình ñieàu trò chöa keå ñeán vieäc taïo ñieàu kieän laây lan beänh.  Ruùt ngaén caùc tuyeán ñi. Caùc ñöôøng ñi laïi daøi coù nghóa laø toán söùc vaø toán thôøi gian, toán tieàn vaø dó nhieân laø coù lieân quan ñeán vieäc traû gíaù trong vieäc cöùu soáng nhaân maïng.  Caùch ly caùc hoaït ñoäng khaùc nhau khoâng coù nhu caàu phaûi tieáp xuùc vôùi nhau nhö: - Caùc hoaït ñoäng saïch vaø baån. - Caùc loaïi beänh nhaân khaùc nhau: Giöõa Noäi vaø Ngoaïi truù, caùc loaïi beänh khaùc nhau - Caùc hoaït ñoäng yeân tónh vaø oàn aøo. - Caùc hoaït ñoäng bình thöôøng vaø hoaït ñoäng coù aûnh höôûng taâm lyù xaáu cho beänh nhaâ  Toång cöôøng khaû naêng kieåm soaùt caùc hoaït ñoäng cuûa beänh vieän. - Thaày thuoác kieåm soaùt ñöôïc beänh nhaân. Ví duï nhö y taù tröïc phaûi kieåm soaùt ñöôïc caùc beänh nhaân trong ñôn nguyeân. - Laõnh ñaïo vieän phaûi kieåm soaùt ñöôïc caùc hoaït ñoäng cuûa Vieän. - Nhaân vieân phaûi kieåm soaùt ñöôïc thaân nhaân, khaùch ñeán thaêm beänh nhaân. CHÖÔNG 2. Löïa choïHÌNH n ñòa ñieåm, khu ñaát xaây döïng BVÑK. : BEÄNH VIEÄN ÑA KHOA TÆNH HAÛI PHOØNG 500 GIÖÔØNG 2.1 VÒ TRÍ ÑÒA ÑIEÅM VAØ KHAÛ NAÊNG CHO PHEÙP TIEÁP CAÄN KHU ÑAÁT: Khi löïa choïn moät khu ñaát, laøm ñòa ñieåm xaây döïng Beänh vieän chuùng ta caàn xem xeùt caùc tieâu chuaån sau: Vò trí trí naèm trong maïng löôùi Y teá khu vöïc (vuøng, tænh, huyeän...) trong nôi ñaõ ñöôïc quy hoaïch cho pheùp hay chæ ñònh. - Coù cöï ly thích hôïp ñoái vôùi caùc nôi trong vuøng daân cö maø beänh vieän phaûi phuïc vuï, nhöng khoâng gaây oâ nhieãm caùc khu naøy, nhaát laø khoâng neân naèm ñaàu höôùng gioù chính hay ñaàu nguoàn nöôùc ñoái vôùi khu daân cö. 16 - Coù ñuû khoaûng caùch ly caàn thieát ñoái vôùi khu daân cö. - Coù ñöôøng giao thoâng vaø phöông tieän giao thoâng tieän lôïi töø caùc khu daân cö ñeán beänh vieän, ñeå môû caùc loái ra vaøo caàn thieát cuõng nhö coù ñöôøng daãn veà beänh vieän tuyeán treân hay trung öông. - Coù ñieàu kieän vaø khaû naêng phoøng chaùy chöõa chaùy toát. 2.2. TÌNH HÌNH OÂ NHIEÃM MOÂI TRÖÔØNG VAØ NHÖÕNG ÑIEÀU BAÁT TIEÄN: - Tieáng oàn, khoùi buïi, möùc ñoä oâ nhieãm khoâng khí khoâng ñöôïc quaù möùc cho pheùp. - Khoâng neân coù nhieàu coân truøng coù haïi, nhaát laø caùc loaïi ruoài, muoãi truyeàn nhieãm beänh. Tröôøng hôïp baát khaû khaùng phaûi coù giaûi phaùp khaéc phuïc. - Coù khaû naêng phaùt trieån trong töông lai, khi môû roäng beänh vieän khoâng phaûi ñeàn buø hay phaù dôõ quaù nhieàu. Tình hình maïng löôùi coâng coäng (haï taàng cô sôû). - Maïng löôùi caáp nöôùc coù ñuû coâng suaát phuïc vuï, keå caû maùy nöôùc phoøng chaùy chöõa chaùy, chaát löôïng nöôùc ñaït tieâu chuaån veä sinh. tröôøng hôïp baát khaû khaùng phaûi coù giaûi phaùp khaéc phuïc. - Maïng löôùi thoaùt nöôùc baån vaø nöôùc möa ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu. - Caùc maïng löôùi kyõ thuaät khaùc: Ñieän vaø naêng löôïng noùi chung, thoâng tin lieân laïc nhö ñieän thoaïi v.v... ñaït yeâu caàu. Ñòa hình vaø ñòa chaát: - Coù ñòa hình cao raùo caàn thieát ñeå thoaùt nöôùc töï nhieân traùnh ngaäp uùng aåm thaáp. - Coù ñòa hình khoâng quaù loài loõm, gaây toán keùm cho vieäc san laáp neàn. - Tình hình ñòa chaát coù nhöõng ñaëc ñieåm thuaän lôïi. Traùnh caùc ñieàu kieän ñaát yeáu nhö ñaát môùi ñaép, caùt chaûy, buøn laày laøm neàn moùng phaûi gia coá toán keùm. Kích thöôùc, hình thuø khu ñaát: - Khu ñaát khoâng nhöõng coù quy moâ caàn thieát maø hình thuø cuõng phaûi thích hôïp cho caáp beänh vieän maø ta ñònh xaây döïng. - Phaûi coù ñuû choã cho baõi ñaäu xe vaø ñöôøng xe coä giao thoâng noäi boä noùi chung. - Ñuû dieän tích phaùt trieån beänh vieän trong töông lai. - Coù ñuû choã ñeå ñaët traïm xöû lyù chaát baån neáu khoâng coù heä thoáng thoaùt vaø xöû lyù nöôùc baån coâng coäng. - Hình thuø khu ñaát tieän lôïi cho vieäc môû moät soá coång coù nhöõng chöùc naêng khaùc nhau taïi nhöõng vò trí khaùc nhau. Dieän tích khu ñaát ñöôïc quy ñònh theo TCVN 4470 - 1995 ôû baûng sau: Dieän tích khu ñaát Qui moâ (soá giöôøng ñieàu trò) Töø 50 giöôøng ñeán 150 giöôøng m2/giöôøng 100 17 120 Giôùi haïn lôùn nhaát cho pheùp (ha) 1,5 Treân 150 giöôøng ñeán 400 giöôøng 70 90 2,7 Treân 400 giöôøng ñeán 500 giöôøng 60 80 3,6 Maät ñoä xaây döïng cho pheùp töø 30 ñeán 35 dieän tích khu ñaát. 2.3. PHÖÔNG HÖÔÙNG KHU ÑAÁT: Phöông höôùng toát, coù nghóa laø taïo ñieàu kieän cho vieäc boá trí caùc khoái nhaø coù caùc hoaït ñoäng cuûa beänh nhaân traùnh ñöôïc naéng gaét, nhöng vaãn ñöôïc aùnh naéng laøm saïch, coù gioù maùt. ÔÛ nöôùc ta traùnh caùc höôùng chính Taây, chính Ñoâng. 2.4. GIAÙ THAØNH KHU ÑAÁT: Giaù thaønh khu ñaát khoâng quaù cao: khoâng theå vì choïn khu ñaát coù vò trí toát, gaàn trung taâm maø chòu giaù thaønh quaù cao vöôït möùc khaû thi. - Khoâng phaûi chi theâm nhöõng khoaûn baát thöôøng quaù lôùn nhö phaù dôõ, giaûi toûa. - Khoâng phaûi traû giaù quaù cao ñeå phaùt trieån sang khu ñaát laân caän khi caàn thieát. 2.5. KHAÛ NAÊNG TAÏO CAÛNH QUAN COÙ TÍNH THAÅM MYÕ: Ñòa ñieåm xaây döïng beänh vieän coù ñieàu kieän ñoùng goùp cho caûnh quan ñoâ thò, maët khaùc coù khaû naêng cung caáp moät moâi tröôøng ñeïp cho hoaït ñoäng cuûa beänh vieän, gaây taâm lyù toát cho beänh vieän vaø nhaân vieân noùi chung. Dó nhieân, caùc ñieàu kieän noùi treân laø caàn thieát. Nhöng vì ñieàu kieän baét buoäc naøo ñoù maø phaûi xaây döïng taïi nôi coù nhieàu khoù khaên, chuû ñaàu tö hay Kieán truùc sö luùc ñoù phaûi coù nhöõng giaûi phaùp xöû lyù, khaéc phuïc caùc baát lôïi ñoù. 18 MOÄT BEÄNH VIEÄN TAÏI NHAÄT BAÛN. CHÖÔNG 3. Thieát keá toång maët baèng vaø vieäc boá trí caùc thaønh phaàn chính cuûa BVÑK. Vieäc thieát keá toång maët baèng phaûi ñaùp öùng caùc yeâu caàu sau: 3.1. PHAÂN KHU CHÖÙC NAÊNG HÔÏP LYÙ Vieäc phaân khu chöùc naêng bao goàm vieäc boá trí hôïp lyù 4 khu chính cuûa beänh vieän: - Khu khaùm ña khoa, - Khu nghieäp vuï, - Khu Bn noäi truù - Khu vaên phoøng + phuïc vuï. KHU HAØNH CHÍNH -PHUÏC VUÏ KHU BEÄNH NHAÂN NOÄI TRUÙ KHU NGHIEÄP VUÏ 19 KHU KHAÙM ÑA KHOA SÔ ÑOÀ QUAN HEÄ CHÖÙC NAÊNG GIÖÕA 4 KHOÁI CHÍNH TRONG BVÑK. Caên cöù theo chöùc naêng cuûa töøng khoái, chuùng seõ coù vò trí töông öùng: - Khu phoøng khaùm ña khoa coù ñoái töôï phuïc vuï laø beänh nhaân ngoaïi truù (trong ñoù keå caû khu caáp cöùu cuõng chæ laøm nhieäm vuï sô cöùu vaø taïm löu beänh nhaân trong thôøi gian ngaén) vì vaäy neân coù vò trí gaàn ñöôøng caùi nhaát nhöng seõ laø ñieàu sai laàm neáu ñeå khoái PKÑK chaän toaøn boä phía tröôùc beänh vieän. - Khu beänh nhaân noäi truù ñöôïc boá trí lui veà phía sau nhaèm coù ñöôïc tính caùch ly, yeân tónh. - Khoái nghieäp vuï goàm caùc boä phaân chuyeân moân phuïc vuï cho coâng taùc chaån ñoaùn, ñieàu trò cuûa hai khoái Bn noäi truù vaø Bn ngoaïi truù (PKÑK), vì vaäy thöôøng naèm ôû vò trí giöõa hai khoái naøy. Vì coù nhieàu boä phaän ñoùng vai troø keá caän hoã trôï cho coâng taùc thaêm khaùm cho thuoác (laâm saøng) neân goïi laø caùc khoái caän laâm saøng. - Khu haønh chính, phuïc vuï coù lieân quan tôùi taát caû caùc khoái khaùc tuy nhieân trong phaàn lôùn tröôøng hôïp chæ ñoùng vai troø haäu caàn, coù theå boá trí phaân taùn. Vì vaäy khoái phuïc vuï coù theå boá trí veà phía sau, khoái haønh chính coù theå choïn nôi khaùch tôùi lieân heä deã daøng, nhöng caàn öu tieân caùc vò trí toát cho 3 khoái treân. 3.2. TOÅ CHÖÙC GIAO THOÂNG CHO KIEÁN TRUÙC BEÄNH VIEÄN:  Giao thoâng ñoái noäi. Caùc beänh vieän hieän ñaïi yeâu caàu söï phoái hôïp chaët cheõ hôn giöõa caù c boä phaän chuyeân moân, cuõng nhö caùc thaày thuoác. Do ñoù ñöôøng giao thoâng thöôøng phaûi toå chöùc ngaén goïn hôn, khaùc vôùi loái boá cuïc phaân taùn ngaøy xöa ( thöôøng theå hieän ôû hình thöùc kieåu xöông caù hay caùc kieåu caùc khoái nhaø boá trí hoaøn toaøn rôøi nhau kieåu tröôùc ñaây do caùc thaày thuoác luùc ñoù döïa vaøo khaû naêng chaån ñoaùn cuûa caù nhaân mình nhieàu hôn laø döïa vaøo khoái caän laâm saøng). - Traùnh ôû möùc coù theå, söï choàng cheùo traø troän khoâng caàn thieát giöõa caùc thaønh phaàn hay doøng ngöôøi khaùc nhau trong beänh vieän, caàn toå chöùc cho hoï gaëp nhau ôû nhöõng choã nhaát ñònh maø daây chuyeàn coâng naêng (töùc yeâu caàu chuyeân moân) quy ñònh maø thoâi. - Traùnh ñeå nhöõng doøng ngöôì ñi qua nhöõng nôi maø hoï khoâng caàn phaûi ñeán. Ví duï doøng thaân nhaân chæ neân ñeán thaúng thaêm nôi beänh nhaân laø ngöôøi nhaø cuûa mình noäi truù maø khoâng caàn ñi qua khoái khaùm beänh, khoái nghieäp vuï. 20