Tài liệu Giáo án vật lý 10 (cơ bản)

Gi¸o ¸n c¬ b¶n líp 10 TiÕt1 13/8/2006 Ngµy so¹n ChuyÓn ®éng c¬ häc I-Môc tiªu 1.KiÕn thøc - HiÓu ®îc c¸c kh¸i niÖn c¬ b¶n: tÝnh t¬ng ®èi cña chuyÓn ®éng, kh¸i niÖm chÊt ®iÓm , quü ®¹o, hÖ quy chiÕu, c¸ch x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña chÊt ®iÓm b»ng to¹ ®é,x¸c ®Þnh thêi gian b»ng ®ång hå, ph©n biÖt kho¶ng thêi gian vµ thêi ®iÓm. - HiÓu râ muèn nghiªn cøu mét chuyÓn ®éng cña mét chÊt ®iÓm ,cÇn thiÕt ph¶i chän mét hÖ quy chiÕu ®Ó x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña chÊt ®iÓm vµ thêi ®iÓm t¬ng øng - N¾m v÷ng c¸ch x¸c ®Þnh to¹ ®é vµ thêi ®iÓm t¬ng øng cña mét chÊt ®iÓm trªn trôc to¹ ®é 2.KÜ n¨ng -X¸c ®Þnh mét vËt khi nµo ®îc coi lµ chÊt ®iÓm khi nµo kh«ng ®îc coi lµ chÊt ®iÓm . II-ChuÈn bÞ 1.Gi¸o viªn -T×m mét sè tranh ¶nh minh ho¹ cho chuyÓn ®éng t¬ng ®èi , ®ång hå ®o thêi gian .... 2.Häc sinh -Cã ®ñ SGK,s¸ch bµi tËp . III – TiÕn tr×nh ho¹t ®éng d¹y häc cô thÓ Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS 1. ChuyÓn ®éng c¬ häc lµ g× ?(8’) -Nghe c©u hái (th¶o luËn nhãm theo bµn ) -Trong thùc tÕ c¸c em ®· nghe thÊy nhiÒu côm tõ ‘’ChuyÓn ®éng’’ . VËy c¸c em hiÓu thÕ nµo lµ chuyÓn ®éng ? -Tr¶ lêi c©u hái -Nghe c©u tr¶ lêi cña HS vµ chØnh söa Lµ sù dêi chç cña vËt nµy so víi vËt kh¸c theo -Gi¸o viªn ghi b¶ng k/n thêi gian - Yªu cÇu häc sinh cho VD. -Trong VD c¸c em võa nªu c¸c em ®· lÊy c©y VD Hµnh kh¸ch ngåi trªn xe chuyÓn ®éng so bªn ®êng lµm mèc , b©y giê nÕu chung ta lÊy víi c©y bªn ®êng . hµnh kh¸ch bªn c¹nh lµm mèc th× ngêi trong -Nghe c©u hái vµ tr¶ lêi VD trªn cã chuyÓn ®éng kh«ng ? -Kh«ng -XuÊt ph¸t tõ VD trªn c¸c em suy nghÜ cho thÇy biÕt chuyÓn ®éng cã tÝnh chÊt g× ? -ChuyÓn ®éng cã tÝnh t¬ng ®èi -Gi¸o viªn ghi b¶ng -Yªu cÇu häc sinh cho VD vÒ tÝnh t¬ng ®èi cña chuyÓn ®éng 2.ChÊt ®iÓm . Quü ®¹o cña chÊt ®iÓm .(7’) -Th«ng b¸o thÕ nµo lµ chÊt ®iÓm ( ghi b¶ng) -§Æt c©u hái (C1 ) -Nghe vµ tr¶ lêi c©u hái C 1(tÝnh to¸n vµ th¶o luËn theo nhãm ) -§Æt tiÕp mét c©u hái : Mét xe « t« ®i trªn hai quü ®¹o kh¸c nhau : +§i tõ trong bÕn xe ra ®Õn cæng bÕn xe +§i trªn qu·ng ®êng 100km Khi nµo xe ®îc coi lµ chÊt ®iÓm khi nµo xe kh«ng ®îc coi lµ chÊt ®iÓm ,V× sao? Nghe c©u hái vµ tr¶ lêi (ho¹t ®éng c¸ nh©n ) Khi xe ®i tõ trong ra cæng th× xe kh«ng ®îc coi lµ chÊt ®iÓm , khi xe ®i trªn qu·ng ®êng 100km ®îc coi lµ chÊt ®iÓm . - Th«ng b¸o k/n quü ®¹o (ghi b¶ng) Cho häc sinh xem quü ®¹o cña h¹t ma vµ lu ý häc sinh lµ quü ®¹o cña mét chÊt ®iÓm cã tÝnh t¬ng ®èi . 3.X¸c ®Þnh vÞ trÝ cña mét chÊt ®iÓm (8’) - §Æt c©u hái : Cho mét A ngêi ®i trªn mét ®êng th¼ng trªn ®ã cã mét ®iÓm O. Ta biÕt mét th«ng tin t¹i thêi ®iÓm t ngßi ®ã c¸ch O mét ®o¹n 50 km th× c¸c em cã biÕt NhËn th«ng vµ suy nghÜ ®éc lËp Tr¶ lêi chÝnh x¸c vÞ trÝ cña ngêi A®ã kh«ng? Kh«ng biÕt chÝnh x¸c vÞ trÝ cña ngêi ®ã v× cha biÕt c¸ch vÒ phÝa nµo -Gäi mét häc sinh kh¸c nhËn xÐt tr¶ lêi cña b¹n -§Ó cã mét th«ng tin mµ ngêi nghe biÕt ®îc chÝnh x¸c vÞ trÝ cña vËt ®ang ë ®©u ngoµi viÖc cho th«ng tin nh trªn vµ cho thªm th«ng tin c¸ch vÒ bªn ph¶i hay c¸ch vÒ bªn tr¸i ngßi ta cã thÓ g¾n vµo O mét trôc to¹ ®é vµ ngêi ta cho th«ng tin vÒ to¹ ®é cña vËt th× ngêi nghe sÏ biÕt ®îc chÝnh x¸c to¹ ®é cña vËt ë vÞ trÝ nµo - Ph©n tÝch vÝ dô trªn vµ cho thªm vÝ dô kh¸c Nghe vµ tr¶ lêi (ho¹t ®éng c¸ nh©n ) - §a ra kÕt luËn (ghi b¶ng) To¹ ®é cña vËt thay ®æi theo gèc O ®îc chän . -§Æt c©u hái C2 toa ®é cã tÝnh t¬ng ®èi 4.X¸c ®Þnh thêi gian (7’) §a ra mét vÝ dô : Lóc 3 h mét ngêi ®i xe ®¹p xuÊt ph¸t tõ GT A , 4h30’ ngêi nµy ®i ®Õn GT B -B»ng ®ång hå ngêi ta ®· ®o ®îc kho¶ng thêi gian ngêi ®ã ®i tõ GTA ®Õn GTB lµ 30’ . - Thêi ®iÓm ngêi ®ã xuÊt ph¸t tõ GTA lµ 3h thêi ®iÓm ngêi ®ã ®Õn GTB lµ 4h30’ Còng víi hiÖn tîng trªn ngêi kh¸c l¹i cho mét th«ng tin nh sau lóc 15h mét ngêi ®i xe ®¹p Häc sinh nghe vÊn ®Ò gi¸o viªn ®a ra(lµm viÖc xuÊt ph¸t tõ GT A , 16h30’ ngêi nµy ®i ®Õn GT theo bµn ) Mét häc sinh ®¹i diÖn cho nhãm ®a ra ý kiÕn B. VËy ai nãi ®óng ai nãi sai C¶ hai nãi ®Òu ®óng nhng mçi ngßi chän mét -VËy muèn nãi thêi ®iÓm x¶y ra hiÖn tîng mèc thêi gian kh¸c nhau . nµo ®ã ngêi ta ph¶i nãi thêi ®iÓm ®ã øng víi mèc thêi gian nµo vµ ®o kho¶ng thêi gian kÓ tõ mèc ®Õn thêi ®iÓm ®ã b»ng ®ång hå.§¬n vÞ cña thêi gian trong hÖ ®¬n vÞ chuÈn lµ gi©y (s) -§Ó x¸c ®Þnh thêi ®iÓm ta cÇn cã mét ®ång hå ®Ó ®o kho¶ng thêi gian vµ mét mèc thêi gian . -Thêi ®iÓm phô thuéc vµo mèc thêi gian,kho¶ng thêi gian x¶y ra mét hiÖn tîng Häc sinh nghe c©u hái (th¶o luËn theo tõng bµn kh«ng phô thuéc vµo mèc thêi gian ) -Yªu cÇu häc sinh tr¶ lêi c©u hái C3 Mét häc sinh ®¹i diÖn cho nhãm tr¶ lêi . 5.HÖ quychiÕu (3’) -Th«ng b¸o hÖ quy chiÕu lµ g× -Lu ý cho häc sinh hÖ quy chiÕu vµ hÖ to¹ ®é -Tù ghi ®Þnh nghÜa vµo vë lµ kh¸c nhau 6.ChuyÓn ®éng tÞnh tiÕn (7’) -Yªu cÇu häc sinh ®äc SGK tríc khi häc sinh ®äc ®Æt c©u hái ChuyÓn ®éng tÞnh tiÕn lµ g×? - Nghe tr¶ lêi vµ chØnh söa -Yªu cÇu häc sinh ®a ra vÝ dô vµ ph©n tÝch -Khi kh¶o s¸t mét chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn ta chØ cÇn kh¶o s¸t mét ®iÓm trªn vËt . -§äc SGK (lµm viÖc c¸ nh©n) Mét häc sinh tr¶ lêi c¸c häc sinh kh¸c nghe vµ nhËn xÐt -Ghi ®Þnh nghÜa vµo trong vë §a ra ba VD vµ ph©n tÝch cho tho¶ m·n víi ®Þnh nghÜa(lµm viÖc c¸ nh©n) Cñng cè vµ ra bµi tËp vÒ nhµ (5’) -§Æt c¸c c©u hái cñng cè trong SGK NC - Cho bµi tËp vÒ nhµ tõ 1 ®Õn 3 -Tr¶ lêi c¸c c©u hái cñng cè. - Ghi bµi tËp vÒ nhµ . Bµi 1: chuyÓn ®éng c¬ häc Ngµy so¹n:14/8/2006 Ngµy d¹y: Líp d¹y: 10 C¬ b¶n Ngêi so¹n: Vò V¨n Hng I. Môc tiªu: 1. KiÕn thøc: - Ph¸t biÓu ®îc ®Þnh nghÜa chuyÓn ®éng c¬, chÊt ®iÓm , quü ®¹o chuyÓn ®éng - Ph¸t biÓu ®îc c¸ch x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña vËt, thêi gian - Nªu ®îc c¸c yÕu tè cña mét hÖ quy chiÕu 2. Kü n¨ng : - X¸c ®Þnh ®îc hÖ quy chiÕu cho chuyÓn ®éng cña mét sè vËt. II. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh 1. Gi¸o viªn - 1 ®ång hå 2. Häc sinh - Thíc kÎ - ¤n tËp l¹i kiÕn thøc vÒ chuyÓn ®éng c¬ häc ë líp 8 III. TiÕn tr×nh ho¹t ®éng d¹y häc cô thÓ Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn + Nªu c©u hái: ThÕ nµo lµ chuyÓn ®éng c¬? Ho¹t ®éng cña häc sinh - §äc s¸ch gi¸o khoa vµ tr¶ lêi c©u hái. (th¶o luËn chung c¶ líp) ChuyÓn ®éng c¬ cña mét vËt (gäi t¾t lµ chuyÓn ®éng) lµ sù thay ®æi vÞ trÝ cña vËt ®ã so víi c¸c vËt kh¸c theo thêi gian. + Nªu c©u hái - Th¶o luËn chung c¶ líp, t×m c©u tr¶ lêi chuyÓn Muèn xÐt mét vËt ®øng yªn hay chuyÓn ®éng ta ®éng ta chän. ph¶i lµm g×? + Mét vËt mèc Nªu c©u hái: + XÐt cã sù thay ®æi vÞ trÝ cña vËt ®ã víi mèc hay kh«ng. V× sao nãi chuyÓn ®éng c¬ häc cã tÝnh tÝnh t¬ng ®èi? VÝ dô: - Th¶o luËn chung c¶ líp t×m c©u tr¶ lêi V× chuyÓn ®éng c¬ häc phô thuéc vµo vËt lµm mèc. + Nªu c©u hái: Mét vËt coi lµ mét chÊt ®iÓm khi nµo? VÝ dô. - §äc s¸ch gi¸o khoa t×m c©u tr¶ lêi vµ ghi l¹i( Lµm viÖc c¸ nh©n) Mét vËt chuyÓn ®éng ®îc coi lµ mét chÊt ®iÓm nÕu kÝch thíc cña nã rÊt nhá so víi ®é dµi ®êng ®i( hoÆc so víi nh÷ng kho¶ng c¸ch mµ chóng ta ®Ò cËp ®Õn) Tr¶ lêi c©u C1 (Th¶o luËn theo nhãm) Nªu c©u hái: Quü ®¹o chuyÓn ®éng lµ g×? (Lµm viÖc c¸ nh©n ) §äc s¸ch gi¸o khoa t×m c©u tr¶ lêi vµ ghi l¹i. Nªu c©u hái Lµm thÕ nµo ®Ó x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña 1 vËt trong kh«ng gian? - Th¶o luËn chung c¶ líp ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p §Ó x¸c ®Þnh vÞ trÝ 1 vËt trong kh«ng gian cÇn: + LÊy 1 ®iÓm lµm mèc + Chän hÖ to¹ ®é g¾n víi vËt mèc + Dïng thíc x¸c ®Þnh to¹ ®é cña vËt - Lµm viÖc theo nhãm Tr×nh bµy theo nhãm + Giao nhiÖm vô cho nhãm X¸c ®Þnh vÞ trÝ cña + Nhãm 1: Mét c¸i thuyÒn chuyÓn ®éng th¼ng trªn bÕn s«ng c¸ch bÕn s«ng 2 km + Nhãm 2: Mét xe chuyÓn ®éng trªn ®êng víi vËn tèc 54km/h. X¸c ®Þnh vÞ trÝ xe sau khi ®i ®îc 1.5 h + Nhãm 3: X¸c ®Þnh vÞ trÝ hßn ®¸ c¸ch ®iÓm nÐm 4m , ë ®é cao 9 m + Nhãm 4: X¸c ®Þnh vÞ trÝ cña M trong hÖ 0xy cã to¹ ®é x=40cm; y = -20 cm §Þnh híng vµ nªu hái Th¶o luËn chung c¶ líp t×m c©u tr¶ lêi - §Ó m« t¶ chuyÓn ®éng cña 1 vËt ta ph¶i biÕt vÞ Dïng 1 chiÕc ®ång hå ®o kho¶ng thêi gian tõ trÝ cña vËt ®ã t¹i nh÷ng thêi ®iÓm kh¸c nhau. lóc b¾t ®Çu tÝnh ®Õn thêi ®iÓm cÇn ®o. §Ó x¸c ®Þnh vÞ trÝ chän mèc, hÖ to¹ ®é dïng thíc x¸c ®Þnh to¹ ®é VËy lµm thÕ nµo ®Ó x¸c ®Þnh thêi gian ? Nªu c©u hái VËy lóc ®Çu ®o thêi gian ®ã ngêi ta gäi lµ g× ? - §äc s¸ch gi¸o khoa t×m c©u tr¶ lêi vµ ghi l¹i Thêi ®iÓm b¾t ®Çu ®o thêi gian gäi lµ mèc thêi gian ( gèc thêi gian) Bæ xung vµ kÕt luËn VËy muèn x¸c ®Þnh thêi gian chuyÓn ®éng ta cÇn - Chän mèc thêi gian - Mét chiÕc ®ång hå ®o - Ghi chÐp l¹i Nªu c©u hái: Ph©n biÖt thêi ®iÓm vµ thêi gian? - §äc s¸ch gi¸o khoa vµ tr¶ lêi Kho¶ng thêi gian mèc tÝnh thêi gian ®Õn mét thêi ®iÓm x¸c ®Þnh. - Th¶o luËn theo nhãm Giao nhiÖm vô theo nhãm - C¨n cø vµo b¶ng 1.1 x¸c ®Þnh: + Thêi ®iÓm mµ tµu ®Õn Hµ Néi, Nam §Þnh + Thêi gian mµ tµu ®i tõ Hµ Néi Nam §Þnh; Vinh §ång Híi Tæng kÕt vÒ hÖ quy chiÕu. §Ó x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña 1 chuyÓn ®éng t¹i mét thêi ®iÓm ta cÇn chän mét hÖ quy chiÕu: - VËt mèc, mét hÖ to¹ ®é g¾n víi vËt mèc - Mèc thêi gian - mét ®ång hå Iv. cñng cè vµ híng dÉn vÒ nhµ. 1. Cñng cè : + ThÕ nµo lµ chuyÓn ®éng c¬? chÊt ®iÓm + HÖ quy chiÕu gåm nh÷ng yÕu tè nµo? 2. Híng dÉn vÒ nhµ: Tr¶ lêi c¸c c©u hái SGK - Ghi l¹i Trêng THPT L¬ng ThÕ Vinh gi¸o ¸n d¹y häc Bé m«n: VËt lý Ngêi so¹n: §inh ThÞ Phóc Ngµy so¹n: 17/8/2006 Gi¸o ¸n bµi 2: ( TiÕt 1). VËN TèC TRONG CHUYÓN §éng th¼ng - chuyÓn ®éng th¼ng ®Òu I- Môc tiªu: -HiÓu râ kh¸i niÖm vÐct¬ ®é dêi, vÐc t¬ vËn tèc trung b×nh, vÐc t¬ vËn tèc tøc thêi, n½m v÷ng tÝnh chÊt vÐc t¬ cña c¸c ®¹i lîng nµy. -Thay cho viÖc kh¶o s¸t c¸c vÐc t¬ ta kh¶o s¸t c¸c gi¸ trÞ ®¹i sè cña chóng mµ kh«ng lµm mÊt ®i ®Æc trng vÐc t¬ cña chóng -Ph©n biÖt ®é dêi- qu·ng ®êng, vËn tèc vµ tèc ®é. II- ChuÈn bÞ: Häc sinh : ¤n l¹i c¸c yÕu tè mét ®¹i lîng vÐc t¬ III- TiÕn tr×nh tiÕt häc: 1)- Ho¹t ®éng 1: (5 phót) : T¹o t×nh huèng häc tËp. 2)- Ho¹t ®éng 2: (10 phót): T×m hiÓu kh¸i niÖm ®é dêi. Häc sinh - Häc sinh tr¶ lêi c©u lÖnh C1 - Häc sinh ®äc môc 1a - Häc sinh vÏ h×nh H21a nªu vÐc t¬ ®é dêi - Häc sinh vÏ h×nh H21b chØ vÐc t¬ ®é dêi - Häc sinh tr¶ lêi c©u lÖnh Gi¸o viªn a- Gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh tr¶ lêi c©u lÖnh C1 - Nªu kÕt qu¶ thùc hiÖn c©u lÖnh C1 - Cho häc sinh ®äc môc 1a Gi¸o viªn nªu vÐc t¬ ®é dêi lµ mét vÐc t¬ nèi vÞ trÝ ®Çu, cuèi cña chÊt ®iÓm - VËy H21a cho biÕt vÐc t¬ ®é dêi ? Gi¸o viªn vÏ h×nh nªu vÐc t¬ ®é dêi: M 1, M2. - Gi¸o viªn : Nªu chÊt ®iÓm chuyÓn ®éng trªn ®êng th¼ng th× vÐc t¬ ®é dêi lµ bao nhiªu ? Gi¸o viªn vÏ vÐc t¬ ®é dêi khi vËt chuyÓn ®éng th¼ng. - Gi¸o viªn nhÊn : VÐc t¬ ®é dêi ®Çy ®ñ, yÕu tè ph¬ng chiÒu, ®ä lín. §é dêi: GÝa trÞ ®¹i sè cña vÐc t¬ ®é dêi. - Häc sinh tÝnh qu·ng ®êng vµ ®é dêi con - Gi¸o viªn nªu vÝ dô H2.2 kiÕn Cho häc sinh ph©n biÖt ®é dêi víi ®êng ®i. 3)- Ho¹t ®éng 3 : T×m hiÓu ®é dêi, qu·ng ®êng (5 phót) Häc sinh - Häc sinh tr¶ lêi c©u lÖnh C3 Gi¸o viªn - Gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh tr¶ lêi c©u lÖnh C3. 4)-Ho¹t ®éng 4: T×m hiÓu vËn tèc trung b×nh(10 phót) Häc sinh Gi¸o viªn - Häc sinh ®äc môc 3 - Gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh ®äc phÇn ®Çu Nªu ®Þnh nghÜa vÐc t¬ vËn tèc trung b×nh môc 3. vµ biÓu thøc. - Gi¸o viªn nªu ®Þnh nghÜa vÐc t¬ vËn tèc trung b×nh vµ biÓu thøc. - Häc sinh ®äc vÐc t¬ vËn tèc trung b×nh - ChuyÓn ®éng th¼ng vÐc t¬ vËn tèc trung b×nh tÝnh nh thÕ nµo. chuyÓn ®éng th¼ng Gi¸o viªn viÕt biÓu thøc tÝnh vÐc t¬ vËn tèc trung b×nh chuyÓn ®éng th¼ng. Gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh hiÓu ý nghÜa cña Vtb. Yªu cÇu häc sinh ¸p dông ®îc c«ng thøc : Vtb = x / t. Gi¸o viªn nhÊn : Vtb phô thuéc kho¶ng thêi gian tõ t1-> t2 - Gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh nªu tèc ®é trung b×nh(líp 8) ý nghÜa. - Häc sinh nªu tèc ®é trung b×nh líp 8. - Ph©n biÖt Vtb vµ tèc ®é trung b×nh. - Häc sinh ph©n biÖt : - Yªu cÇu häc sinh tr¶ lêi c©u lÖnh C4,5 - Häc sinh tr¶ lêi c©u lÖnh C4,5 5)- Ho¹t ®éng 5 (10 phót): T×m hiÓu vËn tèc tøc thêi Häc sinh - Häc sinh ®äc môc 4 Gi¸o viªn - Gi¸o viªn yªu cÇu häc sÞnh ®äc môc 4 trong SGK. Gi¸o viªn nªu ®Þnh nghÜa vÐc t¬ vËn tèc tøc thêi (BiÓu thøc 2.4) §èi víi chuyÓn ®éng th¼ng (2.5) VËn tèc tøc thêi còng lµ ®Ëi lîng vÐc t¬. IV- Cñng cè (3 phót): * Ph©n biÖt hai tõ vËn tèc vµ tèc ®é : - Tèc ®é ®Æc trng sù biÕn ®æi nhanh chËm mét ®¹i lîng nµo ®ã theo thêi gian t : kh«ng ph¶i ®¹i lîng vÐc t¬. - VËn tèc lµ ®¹i lîng vÐc t¬ ®Æc trng sù biÕn ®æi nhanh chËm vÒ ®é lín, híng cña vÐc t¬ ®é dêi theo t. - Ph©n biÖt ®é dêi, ®êng ®i. - VÐc t¬ vËn tèc trung b×nh, vÐc t¬ vËn tèc tøc thêi. * Ra bµi tËp cho häc sinh vÒ nh¶ lµm (2 phót) Ngêi viÕt gi¸o ¸n Ký duyÖt gi¸o ¸n §inh thÞ phóc Bµi 4: Sù r¬i tù do (tiÕt 1) I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc: Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: - Tr×nh bµy, nªu vÝ dô vµ ph©n tÝch ®îc kh¸i niÖm vÒ sù r¬i tù do. 2. Kü n¨ng: - Tù lµm ®îc c¸c TN 1, 2, 3, 4 phÇn I.1 SGK. Thao t¸c ®îc TN èng Niut¬n. - Gi¶i ®îc mét sè d¹ng BT ®¬n gi¶n vÒ sù r¬i tù do. ( Tr¶ lêi ®îc c©u hái 1, 2, 3 trang 27; gi¶i ®îc BT 7, 8 trang 27 _ SGK). II. ChuÈn bÞ. 1. Gi¸o viªn: - ChuÈn bÞ TN 1, 2, 3, 4 phÇn I.1 vµ TN èng Niuton (SGK). - Tr¶ lêi c©u jhái 1, 2, 3; Gi¶i BT 7, 8 trang 27_SGK. - ChuÈn bÞ bµi to¸n: CM r»ng trong chuyÓn ®éng th¼ng nhanh dÇn ®Òu, hiÖu hai qu·ng ®êng ®i ®îc trong hai kho¶ng thêi gian b»ng nhau liªn tiÕp b»ng nhau lµ mét lîng kh«ng ®æi. 2. Häc sinh: - ¤n bµi chuyÓn ®éng th¼ng biÕn ®æi ®Òu. III. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y häc. 1. æn ®Þnh: ( 1 phót ) 2. KiÓm tra bµi cò: ( 6 phót ) Gi¸o viªn hái a. ChuyÓn ®éng th¼ng biÕn ®æi ®Òu cã ®Æc ®iªm g× ? - Em ®· ®îc häc mÊy lo¹i chuyÓn ®éng th¼ng biÕn ®æi ®Òu ? Nªu ®Æc ®iÓm c¸c lo¹i chuyÓn ®éng ®ã ? b. Nªu c«ng thøc tÝnh vËn tèc vµ ph¬ng tr×nh chuyÓn ®éng cña chuyÓn ®éng th¼ng biÕn ®æi ®Òu ? Gi¶i thÝch c¸c ®¹i lîng cã trong c«ng thøc vµ ®¬n vÞ ®o cña chóng ? Häc sinh tr¶ lêi 3. T¹o t×nh huèng häc tËp: vµ nghiªn cøu sù r¬i tù do trong kh«ng khÝ. (10 phót) Häc sinh - Nghe vµ suy ngÉm. - Theo dâi. - Lµm TN, th¶o luËn theo nhãm, tr¶ lêi c©u hái C1 vµo giÊy nh¸p. - C¸c nhãm b¸o c¸o. Gi¸o viªn - §V§ nh SGK. - Híng dÉn lµm TN. - Chia hs thµnh 4 nhãm (4 tæ), yªu cÇu c¸c nhãm hs lµm 4 TN vµ tr¶ lêi c©u hái C1. - Yªu cÇu lÇn lît c¸c nhãm b¸o c¸o kÕt qu¶. - Ghi tãm t¾t lªn b¶ng. - NÕu cã kÕt qu¶ sai GV chØnh söa. - §V§ vµo bµi míi: Trong kh«ng khÝ, cã vËt r¬i nhanh, cã vËt r¬i chËm, yÕu tè nµo cã thÓ ¶nh hëng ®Õn sù r¬i nhanh hay chËm cña c¸c vËt ? 4. Nghiªn cøu sù r¬i trong ch©n kh«ng ( Sù r¬i tù do ). - Ghi ®Ò môc vµo vë. - Theo dâi TN ( kh«ng cã TN th× ®äc SGK). - Ph¸t biÓu kÕt qu¶ TN vµ gi¶i thÝch. - Tr¶ lêi C2. - Hs ghi ®Þnh nghÜa sù r¬i tù do vµo vë. - §äc phÇn ch÷ nhá. (13 phót) - Ghi ®Ò bµi, môc I, I.1; I.1.a; I.1.b; I.1.c; 1.2. - Giíi thiÖu TN: èng Niut¬n, lµm TN. - Yªu cÇu hs cho biÕt kÕt qu¶ TN. Gi¶i thÝch kÕt qu¶ TN (GV cã thÓ gîi ý): yªu cÇu tr¶ lêi c©u hái C2. - GV chèt l¹i ®Þnh nghÜa sù r¬i tù do. - Giíi thiÖu TN cña Galilª. 5. Cñng cè vµ ra BT vÒ nhµ: (15 phót) - HS tr¶ lêi: + CH1. + CH2. + CH3. + CH7. + CH8 - Yªu cÇu hs tr¶ lêi c©u hái 1, 2, 3 SGK. - CH1 trang 27. - CH7. - CH8. - ChØnh söa, KÕt luËn. - Yªu cÇu, híng dÉn hs lµm bµi tËp: CM r»ng trong chuyÓn ®éng th¼ng nhanh dÇn ®Òu, hiÖu hai qu·ng ®êng ®i ®îc trong hai kho¶ng thêi gian liªn tiÕp b»ng nhau lµ mét lîng kh«ng ®æi. Mèc thêi gian lµ lóc vËt b¾t ®Çu chuyÓn ®éng, thêi gian ®i ë mçi qu·ng ®êng lµ . - Gîi ý cho hs vÒ ph©n tÝch ®Ò bµi. - Mêi 1 hs lªn tr×nh bµy lêi gi¶i _ NhËn xÐt. - ChØnh söa lêi gi¶i (nÕu cã) vµ chèt l¹i phÇn kÕt luËn. - Hs (xung phong) lªn gi¶i bµi tËp. - Bµi tËp vÒ nhµ: + Yªu cÇu hs ®äc kü lÝ thuyÕt ®· häc. + §äc ph¬ng ph¸p chôp ¶nh ho¹t + §o vµ tÝnh tríc 1cm trªn ¶nh ho¹t nghiÖm nghiÖm. (SGK) øng víi bao nhiªu m cña qu·ng ®êng r¬i + Xö lý kÕt qu¶ TN h×nh 4.3 (SGK). thùc cña bi, g = 9,8m/s2, thêi gian gi÷a hai chíp s¸ng liªn tiÕp: 0,03s. Cã nhËn xÐt g× vÒ kÕt qu¶ TN. - Lµm bµi tËp. GV so¹n: Vò Kim Chung Bµi 4: Sù r¬i tù do ( tiÕt 2 ) Ngµy so¹n: HHC Ngµy gi¶ng: I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc. - Nªu ®îc nh÷ng ®Æc ®iÓm cña sù r¬i tù do vµ gia tèc r¬i tù do. - ViÕt ®îc c«ng thøc tÝnh vËn tèc, gia tèc r¬i tù do vµ gi¶i thÝch ®îc c¸c c«ng thøc ®ã. 2. KÜ n¨ng. - Gi¶i ®îc mét sè bµi tËp ®¬n gi¶n vÒ sù r¬i tù do ( Bµi 9, 10, 11, 12 SGK) - T×m ®îc ph¬ng ¸n TN vÒ ph¬ng cña sù r¬i tù do, nhËn xÐt vÒ hiÖn tîng x¶y ra trong c¸c TN s¬ bé vÒ sù r¬i tù do. II. ChuÈn bÞ. 1. Gi¸o viªn. - ChuÈn bÞ sîi d©y däi vµ vßng kim lo¹i. - VÏ l¹i ¶nh ho¹t nghiÖm ra giÊy khæ to, tÝnh tríc, xö lý sè liÖu trªn ¶nh ¶nh ho¹t nghiÖm. - Gi¶i bµi tËp 10, 11, 12. 2. Häc sinh. - TÝnh tríc, xö lý sè liÖu trªn ¶nh ho¹t nghiÖm. - Nªu nhËn xÐt. III. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y häc. 1. æn ®Þnh. 2. KiÓm tra bµi cò: - Hs tr¶ lêi. - Hs tr×nh bµy. Häc sinh (1 phót) (10 phót) Gi¸o viªn - CH1: Sù r¬i tù do lµ g×? (gäi 1 hs ph¸t biÓu). - CH2: Tr×nh bµy kÕt qu¶ xö lý sè liÖu TN3, 4 - SGK ? (gäi 1 hs tr×nh bµy) - ChØnh söa, ®a ra kÕt qu¶ cuèi cïng vµ kÕt luËn. (phï hîp víi kÕt luËn ë bµi tËp tiÕt tríc) 3. Nghiªn cøu sù r¬i tù do cña c¸c vËt. (10 phót) - §Æt vÊn ®Ò. - Ghi ®Çu bµi, tiªu ®Ò II; II.1. - Ghi ®Çu bµi, môc II, II.1. - Ghi môc 1.a. Suy nghÜ t×m ph¬ng ¸n - Nªu môc 1.a vµ yªu cÇu hs tr¶ lêi C3. TN nghiªn cøu ph¬ng, chiÒu cña chuyÓn ®éng r¬i tù do. - Quan s¸t TN. Nªu kÕt qu¶ TN. - Mêi hs tr×nh bµy ph¬ng ¸n vµ tiÕn hµnh TN. NhËn xÐt  Kh¼ng ®Þnh ph¬ng, chiÒu cña chuyÓn ®éng r¬i tù do. - Ghi môc 1.b. - CH1: KÕt qu¶ TN cho thÊy chuyÓn ®éng r¬i tù do thuéc d¹ng chuyÓn ®éng nµo ? - Ghi môc 1.c. - CH2: Nªu c«ng thøc tÝnh vËn tèc cña chuyÓn ®éng r¬i tù do ? - Ghi môc 1.d. - CH3: Nªu c«ng thøc tÝnh qu·ng ®êng ®i ®îc cña chuyÓn ®éng r¬i tù do ? (lu ý gi¶i thÝch râ c¸c ®¹i lîng ë c¸c c«ng thøc ). - Ghi môc 1.e. - Ghi môc 1.b. - Tr¶ lêi CH1: - Ghi môc 1.c - Tr¶ lêi CH2: - Ghi môc 1.d. - Tr¶ lêi CH3: - Ghi môc 1.e. 4. Giíi thiÖu: Gia tèc r¬i tù do. (5 phót) - §äc môc 2. Gia tèc r¬i tù do. - Ghi môc II.2. - Ghi gi¸ trÞ thêng dïng cña g. 5. Cñng cè vµ ra bµi tËp vÒ nhµ. - Tr¶ lêi: CH4 CH5 CH6 - Lµm - Giíi thiÖu ®Æc ®iÓm cña g vµ gi¸ trÞ cña g, gi¸ trÞ thêng dïng cña g. - Ghi môc II.2. - Ghi dßng ch÷ xanh. - Ghi gi¸ trÞ thêng dïng cñag. (19 phót) - Yªu cÇu hs tr¶ lêi c©u hái 4, 5, 6 (trang 27 SGK). - Yªu cÇu hs lµm bµi tËp 10, 11, 12. - Mêi 3 hs lµm 3 bµi tËp 10, 11, 12 (trang 27 SGK). - Yªu cÇu hs ë nhµ häc kü lý thuyÕt; lµm bµi tËp 4.3; 4.5; 4.14. Gi¸o ¸n: ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc ( Líp 10 – Ban c¬ b¶n ). ---------- *** ---------Bµi : chuyÓn ®éng th¼ng ®Òu Ngêi so¹n: §inh ThÞ Quyªn. Ngµy so¹n: 06/ 08/ 2006. Ngµy d¹y: I/ Môc tiªu bµi häc: 1. KiÕn thøc: - Ph¸t biÓu ®îc c¸c ®Þnh nghÜa vÒ tèc ®é trung b×nh vµ chuyÓn ®éng th¼ng ®Òu. - ViÕt ®îc c¸c c«ng thøc vÒ tèc ®é trung b×nh, qu·ng ®êng ®i ®îc vµ ph¬ng tr×nh chuyÓn ®éng cña chuyÓn ®éng th¼ng ®Òu. 2. Kü n¨ng: - VÏ ®îc ®å thÞ to¹ ®é – thêi gian cña C§T§. - Gi¶i ®îc nh÷ng bµi to¸n ®¬n gi¶n vÒ C§T§. II/ ChuÈn bÞ: - GV: + Mét b×nh chia ®é ®ùng dÇu ¨n. + Mét cèc níc nhá vµ vµi c¸i t¨m. + Mét chiÕc ®ång hå ®eo tay. - HS: + ¤n l¹i c«ng thøc, ®Þnh nghÜa tèc ®é trung b×nh ë líp 8. + Nghiªn cøu tríc bµi míi. III/ TiÕn tr×nh lªn líp: 1. æn ®Þnh líp. 2. KiÓm tra bµi cò (5 phót). - Nªu c¸ch x¸c ®Þnh chÝnh x¸c vÞ trÝ cña mét chiÕc « t« trªn ®êng quèc lé?. - Mét HQC bao gåm nh÷ng g×?. 3. TiÕn tr×nh bµi d¹y. Ho¹t ®éng 1: T¹o t×nh huèng häc tËp ( 5 phót). Ho¹t ®éng cña HS Ho¹t ®éng cña GV a, Quan s¸t sù r¬i cña giät níc trong dÇu. b, HS tr¶ lêi c©u hái dùa vµo kÕt qu¶ quan s¸t thÝ nghiÖm. a, Lµm thÝ nghiÖm nh trong SGK chuÈn. b, ChØ ra cho HS chuyÓn ®éng cña giät níc trong dÇu lµ chuyÓn ®éng th¼ng ®Òu vµ ®Æt c©u hái: ThÕ nµo lµ C§T§? c, GV®Æt vÊn ®Ò vµo bµi míi nh SGK chuÈn Ho¹t ®«ng cña HS a, HS ghi ®Çu bµi,… vµo vë. Ho¹t ®éng cña GV a, Ghi ®Çu bµi, ®Çu ®Ò môc I vµ tiÓu môc 1 lªn b¶ng. b, Y/c HS ®äc tiÓu môc 1 SGK vµ cho biÕt c«ng thøc x¸c ®Þnh tèc ®é TB, ®¬n vÞ cña tèc ®é TB. c, GV ghi c«ng thøc 2.1 lªn b¶ng. b, HS theo dâi SGK vµ nh¾c l¹i CT x¸c ®Þnh vËn tèc TB, ®¬n vÞ vËn tèc TB. c, HS ghi CT 2.1 vµo vë vµ ®¬n vÞ vËn tèc TB. d, HS tr¶ lêi C1. e, HS ®äc SGK vµ tr¶ lêi c©u hái. f, HS viÕt c«ng thøc liªn hÖ. g, HS ghi CT liªn hÖ 2.1 vµo vë. d, Y/c HS tr¶ lêi C1 SGK. e, Y/c HS cho biÕt thÕ nµo lµ C§T§? f, Y/c HS viÕt CT liªn hÖ gi÷a qu·ng ®êng ®i ®îc vµ tèc ®é trong C§T§. g, GV ghi tiÓu môc 3 lªn b¶ng, nghe c©u tr¶ lêi cña HS vµ viÕt CT 2.2 lªn b¶ng. h, Y/c HS nªu mèi quan hÖ gi÷a qu·ng ®êng ®i ®îc vµ thêi gian trong C§T§. h, HS nªu mèi quan hÖ gi÷a S vµ t. Ho¹t ®éng 3: X©y dùng PTC§ vµ vÏ ®å thÞ to¹ ®é- thêi gian cña C§T§( 15 phót). Ho¹t ®éng cña HS a, HS ®äc SGK, ®a ra PT cña C§T§. b, HS ghi ®Çu ®Ò môc II, tiÓu môc 1 vµ PT 2.3 vµo vë. c, HS theo dâi VD SGK vµ viÕt PT chuyÓn ®éng. d, HS dùa vµo kiÕn thøc to¸n häc ®a Ho¹t ®éng cña GV a, Ghi môc II lªn b¶ng vµ yªu cÇu HS ®äc môc 1 SGK ®Ó tr¶ lêi c©u hái: ViÕt PT cña C§T§?. b, GV theo dâi c©u tr¶ lêi cña HS vµ viÕt PT 2.3 lªn b¶ng. c, Y/c HS ®äc VD trong môc 2 SGK vµ viÕt PT chuyÓn ®éng cña vËt trong VD. d, Y/c HS nªu nhËn xÐt vÒ d¹ng ®å thÞ to¹ ®é – thêi gian cña C§T§ vµ c¸ch vÏ ®å thÞ to¹ ®é – ra d¹ng ®å thÞ vµ c¸ch vÏ. e, HS ghi c¸ch vÏ ®å thÞ to¹ ®é – thêi gian vµo vë. f, HS vÏ ®å thÞ,lËp b¶ng (x,t); vÏ ®å thÞ thêi gian. e, GV theo dâi c©u tr¶ lêi cña HS vµ kh¸i qu¸t d¹ng ®å thÞ to¹ ®é – thêi gian, c¸ch vÏ ®å thÞ to¹ ®é – thêi gian cña C§T§. f, Y/c HS quay trë l¹i VD vµ vÏ ®å thÞ to¹ ®é – thêi gian cña C§T§ cña xe ®¹p. 4. Cñng cè vµ ra bµi tËp vÒ nhµ (5 phót). Ho¹t ®éng cña HS a, Tr¶ lêi c¸c c©u hái. b, Ghi c©u hái vµ bµi tËp vÒ nhµ Ho¹t ®éng cña GV a, §Æt c©u hái dùa vµo c¸c ý trong b¶ng tãm t¾t ë cuèi bµi. b, Ra bµi tËp vÒ nhµ, c¸c c©u hái vµ bµi tËp SGK chuÈn. IV/ Rót kinh nghiÖm. Ký duyÖt x¸c nhËn cña tæ trëng bµi 4 (2 tiÕt) Sù r¬i tù do I. Môc tiªu: 1. KiÕn thøc : - Tr×nh bµy, nªu vÝ dô vµ ph©n tÝch ®îc kh¸i niÖm vÒ sù r¬i tù do. - Ph¸t biÓu ®îc ®Þnh luËt r¬i tù do. - Nªu ®îc nh÷ng ®Æc ®iÓm cña sù r¬i tù do. 2. Kü n¨ng : - Gi¶i ®îc mét sè d¹ng bµi tËp ®¬n gi¶ng vÒ sù r¬i tù do. - §a ra ®îc nh÷ng ý kiÕn nhËn xÐt vÒ hiÖn tîng x¶y ra trong c¸c thÝ nghiÖm s¬ bé vÒ sù r¬i tù do. II. ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: - ChuÈn bÞ nh÷ng dông cô thÝ nghiÖm ®¬n gi¶n trong 4 thÝ nghiÖm môc I.1 gåm: + Mét vµi hßn sái + Mét vµi tê giÊy ph¼ng nhá + Mét vµi viªn bi xe ®¹p (hoÆc hßn sái nhá) vµ mét vµi miÕng b×a ph¼ng träng lîng lín h¬n träng lîng cña c¸c viªn bi. - ChuÈn bÞ 1 sîi d©y däi vµ 1 vßng kim lo¹i cã thÓ lång vµo sîi d©y däi ®Ó lµm thÝ nghiÖm vÒ ph¬ng chiÕu cña chuyÓn ®éng r¬i tù do. - VÏ l¹i ¶nh ho¹t ®éng trªn giÊy khæ to theo ®óng tû lÖ vµ ®o tríc tû lÖ xÝch cña h×nh vÏ ®ã. 2. Häc sinh : - ¤n l¹i bµi chuyÓn ®éng th¼ng biÕn ®æi ®Òu. - Gîi ý vÒ sö dông CNTT . - M« pháng ph¬ng ph¸p chôp ¶nh ho¹t nghiÖm mét chuyÓn ®éng r¬i tù do. III. TiÕn tr×nh d¹y häc: TiÕt 1 1. Ho¹t ®éng 1 : (15 phót) T×m hiÓu sù r¬i trong kh«ng khÝ Ho¹t ®éng cña häc sinh Trî gióp cña gi¸o viªn - NhËn xÐt s¬ bé vÒ sù r¬i cña c¸c vËt kh¸c - TiÕn hµnh c¸c thÝ nghiÖm 1, 2, 3, 4 nhau trong kh«ng khÝ - Yªu cÇu häc sinh quan s¸t - KiÓm nghiÖm sù r¬i trong kh«ng khÝ cña - Yªu cÇu dù ®o¸n kÕt qu¶ tríc mçi thÝ c¸c vËt cïng khèi lîng kh¸c h×nh d¹ng, nghiÖm vµ nhËn xÐt sau thÝ nghiÖm cïng h×nh d¹ng, kh¸c khèi lîng... - KÕt luËn vÒ sù r¬i cña c¸c vËt trong - Ghi nhËn c¸c yÕu tè ¶nh hëng ®Õn sù r¬i kh«ng khÝ. cña c¸c vËt trong kh«ng khÝ 2. Ho¹t ®éng 2 : (12 phót) T×m hiÓu sù r¬i trong ch©n kh«ng Ho¹t ®éng cña häc sinh - Dù ®o¸n sù r¬i cña c¸c vËt khi kh«ng cã ¶nh hëng cña kh«ng khÝ - NhËn xÐt vÒ c¸ch lo¹i bá ¶nh hëng cña kh«ng khÝ trong thÝ nghiÖm cña Niut¬n vµ Galilª - Tr¶ lêi c©u hái 2 trong s¸ch gi¸o khoa Trî gióp cña gi¸o viªn - M« t¶ thÝ nghiÖm èng Niut¬n vµ thÝ nghiÖm cña Galilª - §Æt c©u hái - NhËn xÐt c©u tr¶ lêi - §Þnh nghÜa vÒ sù r¬i tù do Sù r¬i tù do lµ sù r¬i chØ díi t¸c dông cña träng lùc. 3. Ho¹t ®éng 3 : (10 phót) ChuÈn bÞ ph¬ng ¸n t×m ®Æc ®iÓm cña chuyÓn ®éng r¬i tù do Ho¹t ®éng cña häc sinh Trî gióp cña gi¸o viªn Chøng minh dÊu hiÖu nhËn biÕt 1 chuyÓn Gîi ý sö dông c«ng thøc ®êng ®i cña ®éng th¼ng nhanh dÇn ®Òu: hiÖu qu·ng ®- chuyÓn ®éng th¼ng dÇn ®Òu cho c¸c êng ®i ®îc gi÷a 2 kho¶ng thêi gian b»ng kho¶ng thêi gian b»ng nhau t ®Ó tÝnh ®îc nhau liªn tiÕp lµ 1 h»ng sè S = a (t)2 4. Ho¹t ®éng 4 : (8 phót) Giao nhiÖm vô vÒ nhµ Ho¹t ®éng cña häc sinh - Ghi c©u hái vµ BT vÒ nhµ - Ghi nh÷ng chuÈn bÞ cho bµi sau Trî gióp cña gi¸o viªn - Nªu c©u hái vµ bµi tËp vÒ nhµ c©u hái 1 2 3 (27) SGK + BT 7,8 (27) SGK - Yªu cÇu häc sinh chuÈn bÞ bµi sau: + Häc sinh xem tríc bµi trong SGK + ¤n c¸c c«ng thøc c® th¼ng ND§ TiÕt 2 (tiÕp theo) 1. Ho¹t ®éng 1: (20 phót) T×m hiÓu c¸c ®Æc ®iÓm cña chuyÓn ®éng r¬i tù do Ho¹t ®éng cña häc sinh Trî gióp cña gi¸o viªn - NhËn xÐt vÒ c¸c ®Æt ®iÓm cña chuyÓn - Yªu cÇu häc sinh xem s¸ch gi¸o khoa ®éng r¬i tù do phÇn II, ý 1 a, b,c,d,e trang 26 - Híng dÉn häc sinh x¸c ®Þnh ph¬ng th¼ng - T×m ph¬ng ¸n x¸c ®Þnh ph¬ng chiÒu cña ®øng b»ng d©y däi chuyÓn ®éng r¬i tù do - Giíi thiÖu cho häc sinh râ ph¬ng ph¸p chôp ¶nh ho¹t nghiÖm (bi s¬n tr¾ng th¶ r¬i - Tõ ¶nh ho¹t nghiÖm thu ®îc, nhãm häc tríc 1 c¸i thíc ®Æt th¼ng ®øng trong phßng sinh lµm viÖc trao ®æi, bµn b¹c ®Ó rót ra tèi m¸y ¶nh chôp ¶nh bi r¬i hßn bi ®îc chiÕu bëi chíp s¸ng x¶y ra c¸ch nhau c¸c tÝnh ch¸t cña chuyÓn ®éng r¬i tù do nh÷ng kho¶ng thêi gian b»ng nhau) - Gîi ý dÊu hiÖu nhËn biÕt c® th¼ng ND§ 2. Ho¹t ®éng 2 : (20 phót) T×m hiÓu sù r¬i trong ch©n kh«ng Ho¹t ®éng cña häc sinh Trî gióp cña gi¸o viªn - X©y dùng c«ng thøc tÝnh vËn tèc vµ dêng - Gîi ý ¸p dông c¸c c«ng thøc cña chuyÓn ®i trong chuyÓn ®éng r¬i tù do ®éng th¼ng nhanh dÇn ®Òu cho vËt r¬i tù - Lµm c¸c bµi tËp 7, 8, 9 trong s¸ch gi¸o do kh«ng cã vËn tèc ban ®Çu. khoa trang 27 vt = at  vt = gt 2 2 S = h = at  h  gt 2 t= 2 2h g 3. Ho¹t ®éng 3 : (5 phót) Giao nhiÖm vô vÒ nhµ Ho¹t ®éng cña häc sinh Trî gióp cña gi¸o viªn - Ghi c©u hái vµ bµi tËp vÒ nhµ - Nªu c©u hái vµ bµi tËp vÒ nhµ - Ghi nh÷ng chuÈn bÞ cho bµi sau C©u hái 4 5 6 BT : 10, 11, 12 - Yªu cÇu häc sinh chuÈn bÞ bµi sau Gi¸o ¸n vËt lý 10 n©ng cao - bµi 19 lùc ®µn håi 1. Môc tiªu bµi häc : a. KiÕn thøc : - HiÓu ®îc thÕ nµo lµ lùc ®µn håi - HiÓu râ ®Æc ®iÓm cña lùc ®µn håi lß so vµ d©y c¨ng thÓ hiÖn ®îc c¸c lùc ®ã trªn h×nh vÏ. b. Kü n¨ng : - Tõ thùc nghiÖm thiÕt lËp ®îc hÖ thøc gi÷a lùc ®µn håi vµ ®é biÕn d¹ng cña lß so . - BiÕt vËn dông hÖ thøc ®ã gi÷a c¸c bµi tËp ®¬n gi¶n. 2. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh: - Gi¸o viªn: ChuÈn bÞ c¸c thiÕt bÞ trong c¸c h×nh 19.1, 19.2 , 19.3, 19.4, 19.5, 19.8 SGK - Häc sinh : §äc tµi liÖu bµi 19 . 3. TiÕn kÕ TiÕn tr×nh x©y dùng c¸c kiÕn thøc trong bµi häc: - Kh¸i niÖm lùc ®µn håi - Mét vµi trêng hîp thêng gÆp + Lùc ®µn håi lß so + Lùc c¨ng d©y - Lùc kÕ 4. tiÕn tr×nh ho¹t ®éng d¹y häc cô thÓ Ho¹t ®éng gi¸o viªn Ho¹t ®éng häc sinh - BiÓu diÔn TN 19.1, 19.2 - Nªu c©u hái : Lùc ®µn håi lµ g× - BiÓu diÔn thÝ nghiÖm kÐo lß so vît qu¸ gi¸ trÞ giíi h¹n (10 phót) - BiÓu diÔn TN 19.3 - §Þnh nghÜa nªu c©u hái ph¬ng chiÒu lùc ®µn håi cã ®Æc ®iÓm g× - BiÓu diÔn TN 19.4 §Þnh nghÜa lùc ®µn håi F®h = - kl - Nªu c©u hái : ý nghÜa K - BiÓu diÔn TN 19.5 - Th«ng b¸o néi dung ®Þnh luËt Hóc (20 phót) - Híng dÉn quan s¸t 19.6 , 19.7 Quan s¸t Th¶o luËn su ®ã ghi l¹i Th¶o luËn - Quan s¸t - Th¶o luËn - Quan s¸t - Th¶o luËn - Quan s¸t vµ th¶o luËn - Häc sinh ghi l¹i néi dung §L Hóc - Th¶o luËn: Sau ®ã ghi l¹i ®Æc ®iÓm ®iÓm ®Æt ph¬ng, chiÒu häc c«ng - C©u hái: §é lín lùc c¨ng 2 ®Çu d©y cã - Th¶o luËn. b»ng nhau hay kh¸c nhau (10 phót) - Th«ng b¸o 19.8 - LuyÖn tËp - Giao nhiÖm vô 1.2 Th¶o luËn (3 phót) Giao nhiÖm vô vÒ nhµ Ghi nhËn 3.4 SGK (2 phót) Gi¸o ¸n vËt lý 10 n©ng cao - bµi 6 sù r¬i tù do 1. Môc tiªu bµi häc : a. KiÕn thøc : - HiÓu ®îc thÕ nµo lµ r¬i tù do vµ khi r¬i mäi vËt ®Òu r¬i nh nhau. - HiÓu ®îc r»ng gia tèc r¬i tù do phô thuéc vÞ trÝ ®Þa lý vµ ®é cao vµ khi mét vËt chuyÓn ®éng ë miÒn gÇn mÆt ®Êt vµ chØ chÞu t¸c dông cña träng lùc th× nã lu«n lu«n cã 1 gia tèc b»ng gia tèc r¬i tù do. b. Kü n¨ng : BiÕt c¸ch kh¶o s¸t chuyÓn ®éng r¬i tù do b»ng thÝ nghiÖm. BiÕt c¸ch vËn dông c«ng thøc r¬i dù do lµm bµi tËp cho 1 vËt r¬i. 2. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh: - Gi¸o viªn: + èng Niu t¬n ®· rót ch©n kh«ng + C¸c dông cô TN ¬r h×nh 6.4 vµ 6.5 SGK + D©y räi (treo trªn g¸) vµ 1 hßn bi s¾t + Tranh minh ho¹ phãng to nh h×nh 6.4 + Tranh s¬ ®å thÝ nghiÖm 6.5. - Häc sinh : ¤n l¹i c«ng thøc S = t at 2 khi Vo = 0 a 3. ThiÕt kÕ TiÕn tr×nh x©y dùng c¸c kiÕn thøc trong bµi häc: - §Þnh nghÜa r¬i tù do - Ph¬ng chiÒu cña chuyÓn ®éng r¬i tù do - R¬i tù do lµ mét chuyÓn ®éng nhanh dÇn ®Òu - §o gia tèc r¬i tù do - Gi¸ trÞ gia tèc r¬i tù do - C«ng thøc r¬i tù do 4. tiÕn tr×nh ho¹t ®éng d¹y häc cô thÓ Ho¹t ®éng gi¸o viªn Ho¹t ®éng häc sinh - BiÓu diÔn TN 6.1 - Quan s¸t - §Þnh híng c©u hái: VËt r¬i chØ chÞu t¸c - Th¶o luËn dông cña träng lùc r¬i nh nhau hay kh¸c nhau - §a ®Þnh nghÜa r¬i tù do - Ghi nhËn vµo vë - §Þnh híng c©u hái - Th¶o luËn C¸c vËt r¬i trong kh«ng khÝ víi ®iÒu kiÖn nµo coi gÇn ®óng lµ r¬i tù do (10 phót) - BiÓu diÔn TN 6.3 - Quan s¸t vµ th¶o luËn - §Þnh híng häc sinh quan s¸t ph¬ng r¬i, chiÒu r¬i (5 phót) - C©u hái ®Þnh híng r¬i tù do lµ chuyÓn - Nghiªn cøu, th¶o luËn: ®éng ®Òu hay nhanh dÇn ®Òu råi híng dÉn l1 = S1 = 5 häc sinh nghiªn cøu tµi liÖu TN.1 l2 = S2 - S1 = 15 (8 phót) l3 = S3 - S2 = 25 l4 = S4 - S3 = 35 35 - 25 = 25 - 15 - 15 - 5 = 10 - Muèn ®o gia tèc vËt r¬i tù do ta lµm thÕ - Th¶o luËn ®o tíi biÓu thøc nµo - Nªu c¸c ph¬ng ¸n ®o 2s g= 2 - Th«ng b¸o thÝ nghiÖm 6.5 t - Hái: Nªu c¸c yÕu tè vÒ * gia tèc r¬i tù do - Th¶o luËn (5 phót) - Th«ng b¸o : Cïng 1 n¬i vµ gÇn mÆt ®Êt Häc sinh nghe th«ng b¸o c¸c vËt r¬i tù do cïng Gi¸ trÞ g . g phô thuéc vÜ ®é, ®é cao, cÊu tróc ®Þa chÊt r¬i tù do. (5 phót) - C©u hái ®Þnh híng: T×m c«ng thøc tÝnh Th¶o luËn qu·ng ®îc r¬i vµ vËn tèc r¬i tù do khi Vo = 0;t=0 (5 phót) LuyÖn tËp : 1.2 Lµm viÖc c¸ nh©n (5 phót) Giao nhiÖm vô vÒ nhµ C©u 3 : 4 (2 phót) Cñng cè Khi vËt r¬i chØ chÞu träng lùc gäi lµ r¬i tù do, gia tèc r¬i tù do phô thuéc vÜ ®é, ®é cao, cÊu tróc ®Þa lý. NÕu t¹i 1 n¬i trªn tr¸i ®Êt, gÇn mÆt ®Êt c¸c vËt t¬i tù do cïng gia tèc g . Trêng THPT Mü Tho Nhãm Lý. Bµi 5: ChuyÓn ®éng trßn ®Òu (Ban c¬ b¶n) I. Môc tiªu: - KiÕn thøc: Ph¸t biÓu ®Þnh nghÜa chuyÓn ®éng trßn ®Òu, c¸c ®Æc ®iÓm cña c¸c ®¹i lîng: Tèc ®é dµi, tèc ®é gãc, gia tèc híng t©m, chøng minh vµ bíc ®Çu vËn dông ®îc c¸c c«ng thøc 5.1; 5.3; 5.4; 5.6. So s¸nh gia tèc trong chuyÓn ®éng th¼ng vµ chuyÓn ®éng trßn ®Òu. - Kü n¨ng: NhËn ®¹ng ®îc chuyÓn ®éng trßn ®Òu trong thùc tÕ, ®æi ®¬n vÞ, ¸p dông c«ng thøc 5.1; 5.3; 5.6. II.ChuÈn bÞ: HS GV ¤n gia tèc trong chuyÓn ®éng th¼ng. vËn tèc Qu¹t ®iÖn nhá tèc ®é, ®Þnh nghÜa Rad. (Ch¹y b»ng pin hay ¾c quy). II.Tæ chøc ho¹t ®éng. 1.KiÓm tra bµi cò: HS1: - Nªu nh÷ng ®Æc ®iÓm cña chuyÓn ®éng r¬i tù do. - ViÕt c«ng thøc ®êng ®i, vËn tèc cña r¬i tù do. - Nªu kÕt qu¶, bµi tËp 9 trang 27. HS2: Ch÷a bµi tËp 12 (SGK). III.T¹o t×nh huèng. - 1 ®iÓm ë c¸nh qu¹t.  sù chuyÓn ®éng cña nh÷ng vËt nhê sù quay ? - §Çu kim gi©y ®ång hå. Cã g× gièng nhau- kh¸c nhau ?. IV.C¸c kh¸i niÖm: ChuyÓn ®éng trßn- trßn ®Òu. Tèc ®é dµi, gãc. HS GV: - Tr¶ lêi C 1. C 1: V× sao 1 ®iÓm trªn c¸nh qu¹t ®îc gäi tham - Ghi ®Þnh nghÜa chuyÓn ®éng trßn. gia chuyÓn ®éng trßn. Tr¶ lêi C 2- ghi ®Þnh nghÜa tèc ®é TB. - DiÔn gi¶i vÒ tèc ®é TB trªn h×nh 52. M S M S C 2: NÕu S1 S 2 S 3..  T 1 T 2 T 3..  M’ So s¸nh tèc ®é dµi vµ vÐc t¬ vËn tèc. R1 TrÈ lêi C3-> kÕt luËn vÒ híng  cña vÐc t¬ vËn C 3: NÕu M’ rÊt gÇn M th× S cã ph¬ng nh r1  r2 tèc. - Tù ghi c«ng thøc 5.2 vµ ®Þnh nghÜa  . - HS tr¶ lêi C4- tù suy ra ®Þnh nghÜa ®¬n vÞ - VËn dông biÓu thøc CH6 (GK). - Tr¶ lêi C5  ®Þnh nghÜa T. Suy ra c«ng thøc (5.2) - Tr¶ lêi C6: t /sè lµ g× ?. - VËn dông C7  c«ng thøc 5.4 - VËn dông 5.1  5.5.  thÕ nµo ?. C4: §¬n vÞ  phô thuéc vµo ®¬n vÞ cña nh÷ng . ®¹i lîng nµo?. C5: C¸nh qu¹t quay 360 vßng/phót thêi giµn gian quay 1 vßng ?. NÕu   = 1 vßng =...? Rad ? T T . vËn dông c«ng thøc 5.2. C6: 60 vßng/ s -> tÇn sè 60 Hz = f ? C 7: T= 1 s ;f = 60Hz . 60 T×m mèi liªn hÖ T vµ f. C 8: C«ng thøc ®é dµi cung trßn ?. V.T×m hiÓu kh¸i niÖm gia tèc híng t©m. HS: (LËp luËn) chuyÓn ®éng trßn ®Òu tuy tèc ®é kh«ng ®æi nhng vÐc t¬ vËn tèc lu©n ®æi híng nªn chuyÓn ®éng cã gia tèc. HS ®äc SGK vµ th¶o luËn ®Ó x¸c ®Þnh híng cña a . - ViÕt hÖ thøc ®ång d¹ng vµ t×m ra5.6; 5.7. C 9: Th¼ng ®Òu: a = o trßn ®Òu cã gia tèc nh thÕ nµo ? -GV ®iÒu gi¶ng trªn H.5.5 híng dÉn HS t×m quan hÖ gi÷a V 1 ; v ; V 2 . So s¸nh cÆp tam gi¸c:  OM1M2 vµ  IV1V2 ?. VI.Cñng cè vµ ra bµi tËp: - Nªu c¸c ph¬ng ¸n do tÇn sè cña c¸nh qu¹t HS th¶o luËn  t×m ph¬ng ¸n tèi u. - BiÓu diÔn vÐc t¬ gia tèc trong c¸c chuyÓn ®éng sau: V Th¼ng ®Òu V Nhanh dÇn ®Òu V ChËm dÇn ®Òu Trßn ®Òu V - Bµi tËp 13;14 SGK. - T×m nh÷ng vËt chuyÓn ®éng trßn ®Òu xung quanh ta. Ngµy 12 th¸ng 08 n¨m 2006 GV Th¸i Do·n M¹i bµi 6 (sgk vËt lý 10 c¬ b¶n) I/ Môc tiªu 1. a) Tr¶ lêi c©u hái thÕ nµo lµ tÝnh t¬ng ®èi cña chuyÓn ®éng. b) HiÓu ®îc hÖ qui chiÕu nµo ®øng yªn, hÖ qui chiÕu nµo chuyÓn ®éng. c) ViÕt ®îc c«ng thøc céng vËn tèc ®óng cho trêng hîp cô thÓ chuyÓn ®éng cïng ph¬ng. 2. a) Gi¶i ®îc bµi to¸n céng vËn tèc cïng ph¬ng vµ vÏ vÐct¬ b) Gi¶i thÝch ®îc mét sè hiÖn tîng liªn quan ®Õn tÝnh t¬ng ®èi cña chuyÓn ®éng. II/ ChuÈn bÞ : 1. Gi¸o viªn: - §äc l¹i SGK VËt lý 8; M« h×nh 3 vÐct¬ ; PhÊn mµu 2. Häc sinh: ¤n l¹i ®Þnh nghÜa: ChuyÓn ®éng c¬, hÖ qui chiÕu III/ Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y häc 1. KiÓm tra bµi cò: (5’ ) ChuyÓn ®éng c¬ lµ g×? QuÜ ®¹o cña chuyÓn ®éng lµ g×? Mét hÖ qui chiÕu bao gåm nh÷ng g×? 2. T¹o t×nh huèng häc bµi míi. Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn - Muèn quan s¸t mét chuyÓn ®éng ta ph¶i lµm ? Ho¹t ®éng cña häc sinh - Quan s¸t chuyÓn ®éng cña ngän löa trªn tay ngêi lµm xiÕc (SGK) Gîi ý: Chän hÖ qui chiÕu  sÏ ®i tíi kÕt luËn (®øng yªn hay chuyÓn ®éng) V× chuyÓn ®éng cã tÝnh chÊt t¬ng ®èi  ViÕt ®Ò bµi I/ TÝnh t¬ng ®èi cña chuyÓn ®éng 1. TÝnh t¬ng ®èi cña quÜ ®¹o - ¸p dông ph¬ng ph¸p trªn ®Ó xÐt cô thÓ quÜ ®¹o vµ - Quan s¸t chuyÓn ®éng cña van xe ®¹p vËn tèc cña chuyÓn ®éng cã tÝnh chÊt g×? ®ang ch¹y (h 6.1) - Tr¶ lêi c©u hái c1 SGK (trao ®æi nhãm) Hái: KÕt luËn vÒ h×nh d¹ng quÜ ®¹o cña cïng mét - QuÜ ®¹o kh¸c nÕu hÖ qui chiÕu kh¸c chuyÓn ®éng trong c¸c hÖ qui chiÕu kh¸c nhau? 2. TÝnh t¬ng ®èi cña vËn tèc - Nªu vÝ dô: Mét hµnh kh¸ch ngåi yªn trong mét toa - VËn tèc cña ngêi ®i tµu ®èi víi ®Êt vµ tµu chuyÓn ®éng víi vËn tèc 40km/h toa tµu kh¸c. Hái: X¸c ®Þnh vËn tèc cña ngêi ®èi víi: + Toa tµu ? (v = 0) - Ngêi ®i trªn thuyÒn xu«i hoÆc ngîc trªn s«ng. + §Êt ? (v = 40km/h) - Nªu mét vÝ dô kh¸c t¬ng tù. Tr¶ lêi c©u 2 gäi 1 häc sinh. Hái: KÕt luËn rót ra ? VËn tèc cã tÝnh chÊt t¬ng ®èi. - Nªu vÊn ®Ò vµ kh¼ng ®Þnh: TÝnh t¬ng ®èi cña vËn tèc ®îc thÓ hiÖn ë c«ng thøc II/ C«ng thøc vËn tèc nµo ? 1. HÖ qui chiÕu ®øng yªn vµ chuyÓn ®éng Hái: T×m xem hÖ qui chiÕu nµo ®øng yªn hoÆc - §äc môc 1 SGK vµ xem h×nh vÏ 6 . 2 chuyÓn ®éng ? xoy g¾n víi ®Êt (bê): ®øng yªn x’oy’ g¾n víi níc : chuyÓn ®éng 2. C«ng thøc vËn tèc a, Trêng hîp c¸c vËn tèc cïng ph¬ng vµ cïng chiÒu: - Nªu vÝ dô: ThuyÒn xu«i dßng níc.  qui íc : - VËt ChuyÓn ®éng: ThuyÒn 1 - HÖ qui chÕ chuyÓn ®éng 2 - HÖ qui chÕ chiÓn ®éng 3 v13 v12  v 23 b, Trêng hîp v12 vµ v 23 cïng ph¬ng, ngîc chiÒu Cã c¸c vËn tèc: - TuyÖt ®èi v13 - T¬ng ®èi v 12 h×nh vÏ - KÐo theo v 23 b»ng phÊn mµu - Hái: DÏ dµng thÊy quan hÖ ? (Gi¸o viªn dïng ®å dïng 3 vÐc t¬) - Nªu vÊn ®Ò lËt ngîc l¹i ThuyÒn ngîc dßng níc th× cã g× kh¸c ®i. - VÏ h×nh 6.4 (b»ng phÊn mµu) - Hái: X¸c ®Þnh vËn tèc tuyÖt ®è? ®é lín - Gîi ý: NÕu viÕt díi d¹ng vÐc t¬ ®îc g×? v13  v12  v 23 - VÝ dô: v v  v H·y tr¶ lêi c©u hái C3 (SGK) - NhËn xÐt vÒ c«ng thøc 6 - 1 Chung cho c¶ hai trêng hîp - Kh¶ng ®Þnh: C«ng thøc 6 – 1 lµ c«ng thøc ph¶i t×m trong phÇn 2 cña tiÕt häc 13 - Lu ý: ChØ ¸p dông khi vËn tèc <3-108 m   bÊt k× gi¶  thêng = 900 gi¶  23 s VI/ Ho¹t ®éng cñng cè vµ rÌn kÜ n¨ng (15 phót) 1. a, Hoµ nãi víi b×nh: “M×nh ®i ho¸ ra ®øng, C©ô ®øng mµ ho¸ ra ®i” VËt mèc lµ ai? B, T¹i sao tr¹ng th¸i ®øng yªn hay chuyÓn ®éng cña 1 chiÕu « t« cã tÝnh chÊt t¬ng ®èi? 2. Chän c©u kh¶ng ®Þnh ®óng: Bµi tËp 4 (SGK), Bµi tËp 5 (SGK), Bµi tËp 6 (SGK) 3. Bµi tËp tÝnh to¸n: Bµi tËp 7, 8 (SGK) 4. N©ng cao:  0 0 (180 0 ) ®· xÐt ë bµi 12 V× chän hÖ qui chiÕu kh¸c §øng ë ®Êt (®øng yªn) thÊy mÆt trêi chiÓn ®éng C. 12 Km h B. Tµu H ch¹y ChiÒu + lµ chiÒu chiÓn ®éng vAB = 20 Km h vBA = - 25 Km h + §äc: VËt tèc ¸nh s¸ng Giáo án Vật lý 10 SGK cơ bản Bài 6 : TÍNH TƯƠNG ĐỐI CỦA CHUYỂN ĐỘNG . CÔNG THỨC CỘNG VẬN TỐC Người soạn : Nguyễn Thị Xuân Trường PHPT Dân lập Nghĩa Hưng Ngày soạn : ........ Ngày dạy : ........