Tài liệu Giáo án vật lí bài thấu kính hội tụ

Tröôøng THCS Ñaï Long Giaùo aùn vaät lyù 9 Bài 42: THẤU KÍNH HỘI TỤ I. Mục tiêu 1. Kiến thức: - Nhận biết được thấu kính hội tụ. - Nêu được tiêu điểm, tiêu cự của thấu kính là gì. - Mô tả được đường truyền của tia sáng đặc biệt qua thấu kính hội tụ. - Xác định được thấu kính hội tụ qua việc quan sát trực tiếp các thấu kính này. 2. Kĩ năng: - Vẽ được đường truyền của các tia sáng đặc biệt qua thấu kính hội tụ. 3. Thái độ: - Biết làm việc tự lực để tiến hành có kết quả công việc. II. Chuẩn bị 1. GV: - Như học sinh. 2. HS: - 1 TKHTcó tiêu cự khoảng 12 cm; 1 giá quang học; 1 màn hứng để quan sát đường truyền của ánh sáng; 1 nguồn sáng phát ra ba chùm tia sáng song song; 1 bình thuỷ tinh hoặc bình nhựa trong; 1 bình chứa nước sạch; 1 ca múc nước; 1 gỗ phẳng mền; 3 chiếc đinh ghim. III. Tổ chức hoạt động dạy và học: 1. Ổn định lớp: - Kiểm tra sĩ số vệ sinh lớp. 2. Kiểm tra bài cũ: - Trình bày khái niệm hiện tượng khúc xa ánh sáng? - Hãy nêu các kết luận về hiện tượng khúc xạ ánh sáng khi tia sáng truyền từ không khí vào nước và ngược lại? GV: Nguyễn Thị Ngọc Hà Tröôøng THCS Ñaï Long GV tổ chức các hoạt động Giaùo aùn vaät lyù 9 Hoạt động của học sinh Kiến thức cần đạt Hoạt động 1: Giới thiệu bài mới: - Nghe nội dung GV đặt vấn - HS làm theo yêu cầu của GV. đề. Có thể đề xuất phương án giải quyết vấn đề vào bài mới. Hoạt động 2: Nhận biết đặc điểm của thấu kính hội tụ: - GV nhắc lại kiến thức lớp 7 - HS lắng nghe I. Đặc điểm của thấu kính vế các loại chùm sáng đã học. - Từng nhóm hs bố trí TN như hội tụ: - Hướng dẫn hs tiến hành làm hình 42 .2 SGK 1. Thí nghiệm: thí nghiệm. - Từng hs suy nghĩ và trả lời C1: - Chùm tia khúc xạ ra khỏi - Hướng dẫn các em đặt dụng Chùm tia khúc xạ ra khỏi thấu thấu kính là chùm tia hội tụ. cụ thí nghiệm đúng vị trí? kính là chùm tia hội tụ. - Cho hs trả lời câu hỏi C1? - Thông báo về tia tới và tia ló. - Cá nhân đọc tia tới và tia ló - Cho hs trả lời C2? trong SGK. - Y/c hs lên bảng xác định tia - Từng hs trả lời C2: Quan sát tới và tia ló trong hình vẽ. hình 42 SGK để trả lời. Hoạt động 3: Nhận biết hình dạng của thấu kính hội tụ: - Cho hs trả lời câu hỏi C3? - Từng hs trả lời C3: Phần rìa của 2. Hình dạng của thấu kính - Thông báo về chất liệu làm thấu kính hội tụ mỏng hơn phần hội tụ: thấu kính hội tụ trong thực tế. giữa. - Thấu kính hội tụ làm bằng - Nhận biết dựa vào hình dạng - Cá nhân đọc phần thông báo về vật liêu trong suốt. Có phần và kí hiệu thấu kính hội tu. thấu kính hội tụ như trong SGK. rìa mỏng hơn phần giữa. Hoạt động 4: Tìm hiểu các khái niệm :Quang tâm, tiêu điểm, tiêu cự của thấu kính hội tụ: - Hướng dẫn hs quan sát thí - Tìm hiểu khái niệm về trục II. Trục chính, quang tâm, nghiệm, đưa ra dự đoán. chính. Các nhóm tiến hành làm tiêu điểm, tiêu cự của thấu - Cho hs trả lời C4? lại TN như hình 42.2 SGK, thảo kính hội tụ: luận nhóm để trả lời C4: Trong ba tia sáng tới thấu kính, tia ở giữa truyền thẳng không bị đổi hướng. - Thông báo về khái niệm trục - Tia sáng đi qua tâm của thấu chính. kính và vuông góc với thấu kính -Thông báo về khái niệm cho tia ló truyền thẳng không đổi quang tâm. GV làm thí hướng gọi là trục chính. Trục chính:  nghiệm. Khi chiếu một tia - Giao điểm của truc chính và Quang tâm: O sáng bất kỳ qua quang tâm thì thấu kính là quang tâm O. Tiêu điểm: F nó tiếp tục truyền thẳng, Tiêu cự: OF=OF’=f không đổi hướng - GV: Thông báo tia tới đi qua tâm của thấu kính và không vuông góc với thấu kính gọi là trục phụ. GV: Nguyễn Thị Ngọc Hà Tröôøng THCS Ñaï Long - Hướng dẫn hs tìm hiểu về tiêu điểm. - Cho hs quan sát lại TN để trả lời C5 , C6 - Cho hs trả lời câu hỏi tiêu điểm của thấu kính hội tụ là gì? mỗi thấu kính có mấy tiêu điểm? Ví trí của chúng có đặc điểm gì? - GV phát biểu chính xác câu trả lời C5, C6? - Thông báo về khái niệm tiêu điểm. - Thông báo về khái niệm tiêu cự . - GV làm TN với các tia qua tiêu điểm Giaùo aùn vaät lyù 9 Tìm hiểu về tiêu điểm. Chùm tia tới song song với trục chính cho chùm tia ló hội tụ tại một điểm nằm trên trên chính, điểm này gọi là tiêu điểm của thấu kính. C5: Điểm hội tụ F của chùm tia tới song song với trục chính của nằm trên trục chính C6: Khi đó chùm tia ló vẫn hội tụ trên trục chính. ( Điểm F) - Từng hs đọc SGK và trả lời câu hỏi của GV. - Tìm hiểu khái niệm về tiêu cự. Từng hs đọc phần khái niệm về tiêu cự trong SGK. Hoạt động 5: Vận dụng: - Lưu ý cho hs biết đặc điểm - Từng hs trả lời câu hỏi của GV. III. Vận dụng: đường truyền của 3 tia sáng - Cá nhân suy nghỉ trả lời. *Lưu ý: Đường truyền của 3 đặc biệt qua thấu kính hội tụ. tia sáng đặc biệt qua TKHT: - Cho hs thảo luận nhóm trả - Tia tới đến quang tâm thì tia lời C7 ló truyền thẳng. - Cho hs trả lời các câu hỏi: - Tia tới song song với truc - Nêu các cách nhận biết thấu chính thì tia ló đi qua. kính hội tụ? + C7: Đường của ba tia sáng - Tia tới qua tiêu điểm thì tia - Cho hs trả lời C7, C8? được vẽ như hình trên: ló song song với trục chính. + C8: Thấu kính hội tụ là thấu C7: Đường của ba tia sáng kính có phần rìa mỏng hơn phần được vẽ như hình bên. giữa. Nếu chiếu một chùm tia + C8: Thấu kính hội tụ là thấu song song với trục chính của kính có phần rìa mỏng hơn thấu kính hội tụ thì chìm tia ló phần giữa. Nếu chiếu một sẽ hội tụ tại tiêu điểm của thấu chùm tia song song với trục kính. chính của thấu kính hội tụ thì chìm tia ló sẽ hội tụ tại tiêu điểm của thấu kính. IV. Củng cố: - Cho hs đọc phần ghi nhớ sgk. - Củng cố lại các kiến thức đã học trong bài. V. Hướng dẫn về nhà: GV: Nguyễn Thị Ngọc Hà Tröôøng THCS Ñaï Long Giaùo aùn vaät lyù 9 - Về nhà học thuộc phần ghi nhớ. - Cho hs đọc phần có thể em chưa biết. - Làm bài tập SBT, xem trước bài 43 SGK. VI. Rút kinh nghiệm: ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................. GV: Nguyễn Thị Ngọc Hà