Tài liệu Giáo án vật lí 10 cơ bản

Giáo án Vật Lý 10CB - GV :Dương Văn Đổng - Trường THPT Bùi Thị Xuân – Bình Thuận PHAÀN I : CÔ HOÏC Chöông I. ÑOÄNG HOÏC CHAÁT ÑIEÅM Tieát 1 : CHUYEÅN ÑOÄNG CÔ Trang 1 I. MUÏC TIEÂU 1. Kieán thöùc : - Naém ñöôïc khaùi nieäm veà : Chaát ñieåm, chuyeån ñoäng cô, quyõ ñaïo cuûa chuyeån ñoäng. - Neâu ñöôïc ví duï cuï theå veà : Chaát ñieåm, chuyeån ñoäng, vaät moác, moác thôøi gian. - Phaân bieät ñöôïc heä toaï ñoä vaø heä qui chieáu, thôøi ñieåm vaø thôøi gian. 2. Kyõ naêng : - Xaùc ñònh ñöôïc vò trí cuûa moät ñieåm treân moät quyõ ñaïo cong hoaëc thaúng. - Laøm caùc baøi toaùn veà heä qui chieáu, ñoåi moác thôøi gian. II. CHUAÅN BÒ - Moät soá ví duï thöïc teá veà caùch xaùc ñònh vò trí cuûa moät ñieåm naøo ñoù. - Moät soá baøi toaùn veà ñoåi moác thôøi gian. III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC Hoaït ñoäng1 (15 phuùt) : Tìm hieåu khaùi nieäm chuyeån ñoäng cô, chaát ñieåm. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn I. Chuyeån ñoäng cô – Chaát ñieåm 1. Chuyeån ñoäng cô Nhaéc laïi kieán thöùc cuõ veà Chuyeån ñoäng cuûa moät vaät laø söï Ñaët caâu hoûi giuùp hs oân laïi kieán chuyeån ñoäng cô hoïc, vaät laøm thay ñoåi vò trí cuûa vaät ñoù so vôùi thöùc veà chuyeån ñoäng cô hoïc. caùc vaät khaùc theo thôøi gian. Gôïi yù caùch nhaän bieát moät vaät moác. chuyeån ñoäng. 2. Chaát ñieåm Nhöõng vaät coù kích thöôùc raát nhoû Neâu vaø phaân tích k/n chaát ñieåm. Ghi nhaän khaùi nieäm chaát ñieåm. so vôùi ñoä daøi ñöôøng ñi (hoaëc vôùi Yeâu caàu traû lôøi C1. Traû lôøi C1. nhöõng khoaûng caùch maø ta ñeà caäp ñeán), ñöôïc coi laø chaát ñieåm. Khi moät vaät ñöôïc coi laø chaát ñieåm thì khoái löôïng cuûa vaät coi nhö taäp trung taïi chaát ñieåm ñoù. 3. Quyõ ñaïo Quyõ ñaïo cuûa chuyeån ñoäng laø Giôùi thieäu khaùi nieäm quyõ ñaïo. Ghi nhaän caùc khaùi nieäm ñöôøng maø chaát ñieåm chuyeån Yeâu caàu hs laáy ví duï Laáy ví duï veà caùc daïng quyõ ñaïo ñoäng vaïch ra trong khoâng gian. trong thöïc teá. Hoaït ñoäng2 (10 phuùt) : Tìm hieåu caùch xaùc ñònh vò trí cuûa vaät trong khoâng gian. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn II. Caùch xaùc ñònh vò trí cuûa vaät trong khoâng gian. 1. Vaät laøm moác vaø thöôùc ño Quan saù t hình 1.1 vaø chæ ra vaä t Yeâu caàu chæ ra vaät laøm moác Ñeå xaùc ñònh chính xaùc vò trí cuûa laøm moác. trong hình 1.1 vaät ta choïn moät vaät laøm moác vaø Ghi nhaän caùch xaùc ñònh vò trí moät chieàu döông treân quyõ ñaïo roài Neâu vaø phaân tích caùch xaùc ñònh cuûa vaät treân quyõ ñaïo. vò trí cuûa vaät treân quyõ ñaïo. duøng thöôùc ño chieàu daøi ñoaïn Traû lôøi C2. Yeâu caàu traû lôøi C2. ñöôøng töø vaät laøm moác ñeán vaät. 2. Heä toaï ñoä a) Heä toaï ñoä 1 truïc (söû duïng khi Giáo án Vật Lý 10CB - GV :Dương Văn Đổng - Trường THPT Bùi Thị Xuân – Bình Thuận Giôùi thieäu heä toaï ñoä 1 truïc (gaén vôùi moät ví duï thöïc teá. Yeâu caàu xaùc ñònh daáu cuûa x. Giôùi thieäu heä toaï ñoä 2 truïc (gaén vôùi ví duï thöïc teá). Yeâu caàu traû lôøi C3. Ghi nhaän heä toaï ñoä 1 truïc. Xaùc ñònh daáu cuûa x. Ghi nhaän heä toaï ñoä 2 truïc. Traû lôøi C3 Trang 2 vaät chuyeån ñoäng treân moät ñöôøng thaúng) Toaï ñoä cuûa vaät ôû vò trí M : x = OM b) Heä toaï ñoä 2 truïc (söû duïng khi vaät chuyeån ñoäng treân moät ñöôøng cong trong moät maët phaúng) Toaï ñoä cuûa vaät ôû vò trí M : x = OM x y = OM y Hoaït ñoäng 3 (10 phuùt) : Tìm hieâu caùch xaùc ñònh thôøi gian trong chuyeån ñoäng. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn III. Caùch xaùc ñònh thôøi gian trong chuyeån ñoäng . 1. Moác thôøi gian vaø ñoàng hoà. Ghi nhaän caùch choïn moác thôøi Ñeå xaùc ñònh töøng thôøi ñieåm öùng Gôùi thieäu söï caàn thieát vaø caùch choïn moác thôøi gian khi khaûo saùt gian. vôùi töøng vò trí cuûa vaät chuyeån chuyeån ñoäng . ñoäng ta phaûi choïn moác thôøi gian vaø ño thôøi gian troâi ñi keå töø moác thôøi gian baèng moät chieác ñoàng hoà. Döïa vaøo baûng 1.1 höôùng daãn hs 2. Thôøi ñieåm vaø thôøi gian. Phaân bieät ñöôïc thôøi ñieåm vaø Vaät chuyeån ñoäng ñeán töøng vò trí caùch phaân bieät thôøi ñieåm vaø khoaûng thôøi gian. khoaûng thôøi gian. treân quyõ ñaïo vaøo nhöõng thôøi Yeâu caàu traû lôøi C4. ñieåm nhaát ñònh coøn vaät ñi töø vò trí Traû lôøi C4. naøy ñeán vò trí khaùc trong nhöõng khoaûng thôøi gian nhaát ñònh. Hoaït ñoäng 4 (5 phuùt) : Xaùc ñònh heä qui chieáu Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn IV. Heä qui chieáu. Ghi nhaän khaùi nieäm heä qui Moät heä qui chieáu goàm : Giôùi thieäu heä qui chieáu chieáu. + Moät vaät laøm moác, moät heä toaï ñoä gaén vôùi vaät l Hoaït ñoäng 5 (5 phuùt) : Cuûng coá, giao nhieäm vuï veà nhaø. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Yeâu caàu hs traû lôøi caùc caâu hoûi 1, 4 trang11 sgk Traû lôøi caùc caâu hoûi 1, 4. Yeâu caàu soaïn caùc caâu hoûi 2, 3 vaø caùc baøi taäp Veà nhaø soaïn caùc caâu hoûi vaø baøi taäp coøn laïi. Giáo án Vật Lý 10CB - GV :Dương Văn Đổng - Trường THPT Bùi Thị Xuân – Bình Thuận Trang 3 trang 11 Yeâu caàu oân laïi caùc coâng thöùc tính vaän toác vaø ñöôøng ñi IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... Ngày soạn: 09/08/2010 Tieát 2 : CHUYEÅN ÑOÄNG THAÚNG ÑEÀU I. MUÏC TIEÂU 1. Kieán thöùc : Nêu được định nghĩa của chuyển động thẳng đều .Viết được công thức tính quãng đường đi và dạng phương trình chuyển động của chuyển động thẳng đều. 2. Kyõ naêng : - Vận dụng được công thức tính đường đi và phương trình chuyển động để giải các bài tập về chuyển động thẳng đều. - Vẽ được đồ thị tọa độ - thời gian của chuyển động thẳng đều. - Thu thập thông tin từ đồ thị như : Xác định được vị trí và thời điểm xuất phát, vị trí và thời điểm gặp nhau , thờigian chuyển động… - Nhận biết được một chuyển động thẳng đều trong thực tế . II. CHUAÅN BÒ Giaùo vieân : - Đọc phần tương ứng trong SGK Vật lý 8 để xem ở THCS đã được học những gì. - Chuẩn bị một số bài tập về chuyển động thẳng đều có đồ thị tọa độ khác nhau (kể cả đồ thị tọa độ - thời gian lúc vật dừng lại ). Hoïc sinh : Ôn lại các kiến thứcvề chuyển động thẳng đều đã học ở lớp 8 và tọa độ , hệ quy chiếu. III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC Hoạt động 1 (5 phút): Kiểm tra bài cũ : Neâu caùch xaùc ñònh vò trí cuûa moät oâtoâ treân ñöôøng quoác loä. Hoạt dộng 2 (5 phút) : Tạo tình huống học tập. Yêu cầu hs nhìn vào hình 2.1 để quan sát chuyển động của giọt nước trong bình chia độ đựng dầu ăn. Người ta nói giọt nước chuyển động thẳng đều, vậy chuyển động thẳng đều là gì? Ta sẽ đi tìm hiểu trong bài này về loại chuyển động đó. Hoạt dộng 3 (14 phút ) : Tìm hiểu khái niệm tốc độ trung bình, chuyển động thẳng đều và công thức tính đường đi của chuyển động thẳng đều. I. Chuyeån ñoäng thaúng ñeàuHoaït ñoäng cuûa giaùo vieân 1. Toác ñoä trung bình. vtb  s t Vôùi : s = x2 – x1 ; t = t2 – t1 2. Chuyeån ñoäng thaúng ñeàu. Chuyeån ñoäng thaúng ñeàu laø chuyeån ñoäng coù quyõ ñaïo laø ñöôøng thaúng vaø coù toác ñoä trung bình nhö nhau treân moïi quaõng ñöôøng. Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn Giáo án Vật Lý 10CB - GV :Dương Văn Đổng - Trường THPT Bùi Thị Xuân – Bình Thuận Trang 4 3. Quaõng ñöôøng ñi trong chuyeån ñoäng thaúng ñeàu. s = vtbt = vt Trong chuyeån ñoäng thaúng ñeàu, quaõng ñöôøng ñi ñöôïc s tæ leä thuaän vôùi thôøi gian chuyeån ñoäng t. Xaùc ñònh quaõng ñöôøng ñi s vaø khoaûng thôøi gian t ñeå ñi heát quaûng ñöôøng ñoù. Tính vaän toác trung bình .( theo số liệu cụ thể) Traû lôøi C1. Ghi nhaân khaùi nieäm chuyeån ñoäng thaúng ñeàu. Laäp coâng thöùc ñöôøng ñi. Bieåu dieãn chuyeån ñoäng cuûa chaát ñieåm treân heä truïc toaï ñoä. Yeâu caàu hs xaùc ñònh s, t vaø tính vtb,,Có thể đưa số liệu cụ thể để hs tính toán Yeâu caàu traû lôøi C1. Giôùi thieäu khaùi nieäm chuyeån ñoäng thaúng ñeàu. Yeâu caàu xaùc ñònh ñöôøng ñi trong chuyeån ñoäng thaúng ñeàu khi bieát vaän toác. Hoaït ñoäng 4 (14 phuùt) : Xaùc ñònh phöông trình chuyeån ñoäng thaúng ñeàu vaø tìm hieåu ñoà thò toaï ñoä – thôøi gian. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn Giáo án Vật Lý 10CB - GV :Dương Văn Đổng - Trường THPT Bùi Thị Xuân – Bình Thuận Trang 5 II. Phöông trình chuyeån ñoäng vaø ñoà thò toaï ñoä – thôøi gian. 1. Phöông trình chuyeån ñoäng. Laøm vieäc nhoùm xaây Neâu vaø phaân tích baøi toaùn xaùc x = xo + s = xo + vt döïng phöông trình chuyeån 2. Ñoà thò toaï ñoä – thôøi gian cuûa chuyeån ñònh vò trí cuûa moât chaát ñieåm. Có thể dùng số liệu khác sgk để ñoäng. ñoäng thaúng ñeàu. hs tự tính a) Baûng Giôùi thieäu baøi toaùn. Laøm vieäc nhoùm ñeå veõ t(h) 0 1 2 3 4 5 6 Yeâu caàu laäp baûng (x, t) vaø veõ ñoà thò toaï ñoä – thôøi gian. x(km) 5 15 25 35 45 55 65 ñoà thò. b) Ñoà thò Cho hs thaûo luaän. Yêu cầu 1 em lên viết ptcđ, lập Lên làm theo nhiệm vụ Gv bảng và vẽ đồ thị đề ra Nhaän xeùt keát quaû töøng nhoùm. Nhaän xeùt daïng ñoà thò cuûa chuyeån ñoäng thaúng ñeàu. Hoạt động 5 ( 5 phút ) : Vận dụng – củng cố . Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân - Hướng dẫn hs viết phương trình chuyển động của 2 chất điểm trên cùng một hệ tọa độ và cùng 1 mốc thời gian. (x1=2+3t, x2=5+4t) -Yêu cầu Hs xác định thời điểm và vị trí gặp nhau của 2 chất điểm đó. - Yêu cầu Hs giải bằng đồ thị . Hoạt động 6 ( 2 phút ) : Giao nhiệm vụ về nhà. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Yêu cầu hs trả lời các câu hỏi từ 1 đến 5 và làm các bài tập 6,7,8,9 trong SGK. Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh - Nêu được 2 cách làm. + cho x1 = x2 , giải pt. + dựa vào đồ thị tọa độ-thời gian. Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Traû lôøi caùc caâu hoûi vaø laøm caùc baøi taäp. IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... Tiết 3 - 4 : CHUYEÅN ÑOÄNG THAÚNG BIEÁN ÑOÅI ÑEÀU I. MỤC TIÊU 1.Kiến thức : - Nắm được khái niệm vận tốc tức thời về mặt ý nghĩa của khái niệm , công thứctính,đơn vị đo . - Nêu được định nghĩa chuyển động thẳng biến đổi đều , chuyển động thẳng chậm dần đều , nhanh dần đều . - Nắm được khái niệm gia tốc về mặt ý nghĩa của khái niệm , công thức tính , đơn vị đo.Đặc điểm của gia tốc trong chuyển động thẳng nhanh dần đều . - Viết được phương trình vận tốc, vẽ được đồ thị vận tốc – thời gian trong chuyển động thẳng nhanh dần đều . - Viết được công thức tính quãng đường đi trong chuyển động thẳng nhanh dần đều ; mối quan hệ giữa gia tốc, vận tốc và quãng đường đi được ; phương trình chuyển động của chuyển động thẳng nhanh dần đều… Giáo án Vật Lý 10CB - GV :Dương Văn Đổng - Trường THPT Bùi Thị Xuân – Bình Thuận Trang 6 - Nắm được đặc điểm của chuyển động thẳng chậm dần đều về gia tốc , vận tốc , quãng đường đi được và phương trình chuyển động . Nêu được ý nghĩa vật lí của các đại lượng trong công thức đó . 2.Kỹ năng - Bước đầu giải được bài toán đơn giản về chuyển động thẳng nhanh dần đều . Biết cách viết biểu thức vận tốc từ đồ thị vận tốc – thời gian và ngược lại . - Giải được bài toán đơn giản về chuyển động thẳng biến đổi đều . II. CHUẨN BỊ Giáo viên : -Một máng nghiêng dài chừng 1m. - Một hòn bi đường kính khoảng 1cm , hoặc nhỏ hơn . - Một đồng hồ bấm dây ( hoặc đồng hồ hiện số ) . 2. Học sinh : - OÂn lại kiến thức về chuyển động thẳng đều . III.TIẾN TRÌNH DẠY HỌC Tieát 1 : Hoạt động 1 (5 phút ): Kiểm tra bài cũ : Chuyển động thẳng đều là gì ? Viết công thức tính vận tốc, đường đi và phương trình chuyển động của chuyển động thẳng đều . Hoạt động 2 (15 phút ) : Tìm hiểu khái niệm vận tốc tức thời và chuyển động thẳng biến đổi đều. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Noäi dung cô baûn Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh I. Vaän toâc töùc thôøi. Chuyeån ñoäng Đặt câu hỏi tạo tình huống như sgk Suy nghĩ để trả lời câu hỏi . thaúng bieán ñoåi ñeàu. Nếu hss không trực tiếp trả lời câu Đọc sgk. 1. Ñoä lôùn cuûa vaän toác töùc thôøi. hỏi, thì cho hs đọc sgk. Trong khoaûng thôøi gian raát ngaén Tại sao ta phải xét quãng đường xe Trả lời câu hỏi . t, keå töø luùc ôû M vaät dôøi ñöôïc moät đi trong thời gian rất ngắn t . s Ghi nhaän công thức : v = . ñoaïn ñöôøng s raát ngaén thì ñaïi Viết công thức tính vận tốc : t s s löôïng : v = laø ñoä lôùn vaän toác v= t t Yêu cầu hs trả lời C1. töùc thôøi cuûa vaät taïi M. Trả lời C1 . Yêu cầu hs quan sát hình 3.3 và trả Ñôn vò vaän toác laø m/s lời câu hỏi : Nhận xét gì về vận tốc Quan sát, nhận xét và trả lời . 2. Veùc tô vaän toác töùc thôøi. tức thời của 2 ô tô trong hình . Veùc tô vaän toác töùc thôøi cuûa moät Giới thiệu vectơ vận tốc tức thời. vaä t taïi moät ñieåm laø moät veùc tô coù Yêu cầu hs đọc sgk về khái niệm Ghi nhaän khaùi nieäm goác taïi vaät chuyeån ñoäng, coù höôùng vectơ vận tốc tức thời . Đọc sgk . cuûa chuyeån ñoäng vaø coù ñoä daøi tæ leä Yêu cầu hs đọc sgk kết luận về đặc điểm vectơ vận tốc tức thời . vôùi ñoä lôùn cuûa vaän toác töùc thôøi Đọc sgk . Yêu cầu HS trả lời câu hỏi C2. theo moät tæ xích naøo ñoù. Trả lời C2. Giới thiệu chuyeån ñoäng thaúng Ghi nhận các đặc điểm của chuyeån 3. Chuyeån ñoäng thaúng bieán ñoåi bieán ñoåi ñeàu. ñeàu ñoäng thaúng bieán ñoåi ñeàu Chuyeån ñoäng thaúng bieán ñoåi ñeàu Giới thiệu chuyeån ñoäng thaúng Ghi nhaän khaùi nieäm chuyeån ñoäng laø chuyeån ñoäng thaúng trong ñoù vaän nhanh daàn ñeàu. nhanh daàn ñeàu. toác töùc thôøi hoaëc taêng daàn ñeàu hoaëc giaûm daàn ñeàu theo thôøi gian. Giới thiệu chuyeån ñoäng thaúng Ghi nhaän khaùi nieäm chuyeån ñoäng Vaän toác töùc thôøi taêng daàn ñeàu chaäm daàn ñeàu. chaäm daàn ñeàu. theo thôøi gian goïi laø chuyeån ñoäng Lưu ý cho HS , vận tốc tức thời là nhanh daàn ñeàu. vận tốc của vật tại một vị trí hoặc Vaän toác töùc thôøi giaûm daàn ñeàu một thời điểm nào đó . theo thôøi gian goïi laø chuyeån ñoäng chaäm daàn ñeàu. Hoạt động 3 (25 phút ) : Nghiên cöùu chuyển động thẳng nhanh dần đều. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn Giáo án Vật Lý 10CB - GV :Dương Văn Đổng - Trường THPT Bùi Thị Xuân – Bình Thuận Trang 7 II. Chuyeån ñoäng thaúng nhanh daàn ñeàu. Höôùng daãn hs xaây xöïng khaùi nieäm gia toác. Giôùi thieäu veùc tô gia toác. 1. Gia toác trong chuyeån ñoäng thaúng nhanh daàn ñeàu. a) Khaùi nieäm gia toác. Xaùc ñònh ñoä bieán thieân vaän toác, v thôøi gian xaåy ra bieán thieân. a= t Laäp tæ soá. Cho bieát yù nghóa. Vôùi : v = v – vo ; t = t – to Gia toác cuûa chuyeån ñoäng laø ñaïi Neâu ñònh nghóa gia toác. löôïng xaùc ñònh baèng thöông soá giöõa ñoä bieán thieân vaän toác v vaø khoaûng thôøi gian vaän toác bieán thieân t. Neâu ñôn vò gia toác. Ñôn vò gia toác laø m/s2. b) Veùc tô gia toác. Vì vaän toác laø ñaïi löôïng veùc tô neân Ghi nhaän khaùi nieäm veùc tô gia gia toác cuõng laø ñaïi löôïng veùc tô : toác. Ñöa ra moät vaøi ví duï cho hs xaùc ñònh phöông, chieàu cuûa veùc tô gia Xaùc ñònh phöông, chieàu cuûa veùc toác. tô gia toác trong töøng tröôøng hôïp. Höôùng daãn hs xaây döïng phöông trình vaän toác. Giôùi thieäu ñoà thò vaän toác (H 3.5) Yeâu caàu traû lôøi C3. Töø bieåu thöùc gia toác suy ra coâng thöùc tính vaän toác (laáy goác thôøi gian ôû thôøi ñieåm to).    v  vo  v a  t  to t  Veùc tô gia toác cuûa chuyeån ñoäng thaúng nhanh daàn ñeàu cuøng phöông, cuøng chieàu vôùi veùc tô vaän toác. 2. Vaän toác cuûa chuyeån ñoäng thaúng nhanh daàn ñeàu. a) Coâng thöùc tính vaän toác. v = vo + at b) Ñoà thò vaän toác – thôøi gian. Ghi nhaän ñoà thò vaän toác. Traû lôøi C3. Giôùi thieäu caùch xaây döïng coâng thöùc tính ñöôøng ñi. Yeâu caàu traû lôøi C4, C5. Ghi nhaän coâng thöùc ñöôøng ñi. 3. Ñöôøng ñi cuûa chuyeån ñoäng thaúng nhanh daàn ñeàu. 1 2 s = vo t + at 2 Traû lôøi C4, C5. Tieát 2 : Hoaït ñoäng 1 (5 phuùt) : Kieåm tra baøi cuõ : Neâu caùc ñaëc ñieåm cuûa veùc tô vaän toác trong chuyeån ñoäng thaúng. Hoaït ñoäng 2 (10 phuùt) : Tìm moái lieân heä giöõa a, v, s. Laäp phöông trình chuyeån ñoäng. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn 4. Coâng thöùc lieân heä giöõa a, v vaø s cuûa chuyeån ñoäng thaúng nhanh daàn ñeàu. Höôùng daãn hs suy ra coâng thöùc 3.4 töø caùc coâng thöùc 3.2 vaø 3.3. Tìm coâng thöùc lieân heä giöõa v, s, a. Höôùng daãn hs tìm phöông trình chuyeån ñoäng. Yeâu caàu traû lôøi C6. Laäp phöông trình chuyeån ñoäng. Traû lôøi C6. v2 – vo2 = 2as 5. Phöông trình chuyeån ñoäng cuûa chuyeån ñoäng thaúng nhanh daàn ñeàu. 1 2 x = xo + vot + at 2 Giáo án Vật Lý 10CB - GV :Dương Văn Đổng - Trường THPT Bùi Thị Xuân – Bình Thuận Hoạt động 3 (20 phút ) : Nghiên cöùu chuyển động thẳng chaäm dần đều. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Trang 8 Noäi dung cô baûn II. Chuyeån ñoäng thaúng chaäm daàn ñeàu. Yeâu caàu nhaéc laïi bieåu thöùc tính gia toác. Yeâu caàu cho bieát söï khaùc nhau cuûa gia toác trong CÑTNDÑ vaø CÑTCDÑ. Neâu bieåu thöùc tính gia toác. Neâu ñieåm khaùc nhau. 1. Gia toác cuûa chuyeån ñoäng thaúng chaäm daàn ñeàu. a) Coâng thöùc tinh gia toác. v v  v o a= = t t Neáu choïn chieàu cuûa caùc vaän toác laø chieàu döông thì v < vo. Gia toác a coù giaù trò aâm, nghóa laø ngöôïc daáu vôùi vaän toác. b) Veùc tô gia toác.  Ta coù : a   v t  Giôùi thieäu veùc tô gia toác trong chuyeån ñoäng thaúng chaäm daàn ñeàu. Ghi nhaän veùc tô gia toác trong chuyeån ñoäng thaúng chaäm daàn ñeàu.  Vì veùc tô v cuøng höôùng nhöng   ngaén hôn veùc tô v o neân  v ngöôïc  Yeâu caàu cho bieát söï khaùc nhau cuûa veùc tô gia toác trong CÑTNDÑ vaø CÑTCDÑ. Neâu ñieåm khaùc nhau. Yeâu caàu nhaéc laïi coâng thöùc vaän toác cuûa chuyeån ñoäng thaúng nhanh daàn ñeàu. Neâu coâng thöùc. Giôùi thieäu ñoà thò vaän toác. Yeâu caàu neâu söï khaùc nhau cuûa ñoà thò vaän toác cuûa chuyeån ñoäng nhanh daàn ñeàu vaø chaäm daàn ñeàu. Ghi nhaän ñoà thò vaän toác. Neâu söï khaùc nhau. Yeâu caàu nhaéc laïi coâng thöùc tính ñöôøng ñi cuûa chuyeån ñoäng nhanh daàn ñeàu. Löu yù daáu cuûa s vaø v Neâu coâng thöùc. Ghi nhaän daáu cuûa v vaø a. Yeâu caàu nhaéc laïi phöông trình Neâu phöông trình chuyeån ñoäng. cuûa chuyeån ñoäng nhanh daàn ñeàu. Hoạt động 4 (7 phút ) : Vận dụng – củng cố. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Trả lời câu hỏi Yêu cầu HS trả lời câu hỏi : 1,2,10 Trong SGK  chieàu vôùi caùc veùc tô v vaø v o Veùc tô gia toác cuûa chuyeån ñoäng thaúng nhanh daàn ñeàu ngöôïc chieàu vôùi veùc tô vaän toác. 2. Vaän toác cuûa chuyeån ñoäng thaúng chaäm daàn ñeàu. a) Coâng thöùc tính vaän toác. v = vo + at Trong ñoù a ngöôïc daáu vôùi v. b) Ñoà thò vaän toác – thôøi gian. 3. Ñöôøng ñi vaø phöông trình chuyeån ñoäng cuûa chuyeån ñoäng thaúng chaäm daàn ñeàu. a) Coâng thöùc tính ñöôøng ñi 1 2 s = vo t + at 2 Trong ñoù a ngöôïc daáu vôùi vo. b) Phöông trình chuyeån ñoäng 1 2 x = xo + vot + at 2 Trong ñoù a ngöôïc daáu vôùi vo. Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Giáo án Vật Lý 10CB - GV :Dương Văn Đổng - Trường THPT Bùi Thị Xuân – Bình Thuận Hoạt động 5 ( 3 phút ) : Höôùng daãn veà nhaø. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Yeâu caàu veà nhaø traû lôøi caùc caâu hoûi vaø giaûi caùc baøi taäp coøn laïi trang 22. Traû lôøi caùc caâu hoûi vaø giaûi caùc baøi taäp. IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY Trang 9 Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Tieát 5 : BAØI TAÄP I. MUÏC TIEÂU 1. Kieán thöùc - Naém vöõng caùc khaùi nieäm chuyeån ñoäng bieán ñoåi, vaän toác töùc thôøi, gia toác. - Naém ñöôïc caùc ñaëc ñieåm cuûa veùc tô gia toác trong chuyeån ñoäng nhanh daàn ñeàu, chaäm daàn ñeàu. 2. Kyõ naêng - Traû lôøi ñöôïc caùc caâu hoûi traéc nghieäm khaùch quan lieân quan ñeán chuyeån ñoäng thaúng bieán ñoåi ñeàu. - Giaûi ñöôïc caùc baøi taäp coù lieân quan ñeán chuyeån ñoäng thaúng bieán ñoåi ñeàu. II. CHUAÅN BÒ Giaùo vieân : - Xem laïi caùc baøi taäp phaàn chuyeån ñoäng thaúng bieán ñoåi ñeàu trong sgk vaø sbt. - Chuaån bò theâm moät soá baøi taäp khaùc coù lieân quan. Hoïc sinh : - Xem laïi nhöõng kieán thöùc ñaõ hoïc trong phaàn chuyeån ñoäng thaúng bieán ñoåi ñeàu. - Giaûi caùc baøi taäp maø thaày coâ ñaõ cho veà nhaø. - Chuaån bò saün caùc caâu hoûi ñeå hoûi thaày coâ veà nhöõng vaán ñeà maø mình chöa naém vöõng. III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC Hoaït ñoäng1 (10 phuùt) : Kieåm tra baøi cuõ vaø heä thoáng hoaù laïi nhöõng kieán thöùc ñaõ hoïc : + Phöông trình chuyeån ñoäng cuûa vaät chuyeån ñoäng thaúng ñeàu : x = xo + vt. + Ñaëc ñieåm cuûa veùc tô gia toác trong chuyeån ñoäng thaúng bieán ñoåi ñeàu : - Ñieåm ñaët : Ñaët treân vaät chuyeån ñoäng. - Phöông : Cuøng phöông chuyeån ñoäng (cuøng phöông vôùi phöông cuûa veùc tô vaän toác) - Chieàu : Cuøng chieàu chuyeån ñoäng (cuøng chieàu vôùi veùc tô vaän toác) neáu chuyeån ñoäng nhanh daàn ñeàu. Ngöôïc chieàu chuyeån ñoäng (ngöôïc chieàu vôùi veùc tô vaän toác) neáu chuyeån ñoäng chaäm daàn ñeàu. - Ñoä lôùn : Khoâng thay ñoåi trong quaù trình chuyeån ñoäng. + Caùc coâng thöùc trong chuyeån ñoäng thaúng bieán ñoåi ñeàu : 1 2 2 1 2 v = vo + at ; s = vot + at ; v - vo2 = 2as ; x = xo + vot + at 2 2 Chuù yù : Chuyeån ñoäng nhanh daàn ñeàu : a cuøng daáu vôùi v vaø vo. Chuyeån ñoäng chaäm daàn ñeàu a ngöôïc daáu vôùi v vaø vo. Hoaït ñoäng 2 (15 phuùt) : Giaûi caùc caâu hoûi traéc nghieäm : Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn D. Giaûi thích löïa choïn. Caâu 5 trang 11 : D Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn C. Giaûi thích löïa choïn. Caâu 6 trang 11 : C Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn D. Giaûi thích löïa choïn. Caâu 7 trang 11 : D Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn D. Giaûi thích löïa choïn. Caâu 6 trang 15 : D Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn D. Giaûi thích löïa choïn. Caâu 7 trang 15 : D Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn A. Giaûi thích löïa choïn. Caâu 8 trang 15 : A Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn D. Giaûi thích löïa choïn. Caâu 9 trang 22 : D Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn C. Giaûi thích löïa choïn. Caâu 10 trang 22 : C Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn D. Giaûi thích löïa choïn. Caâu 11 trang 22 : D Hoaït ñoäng 3 (20 phuùt) : Giaûi caùc baøi taäp : Giáo án Vật Lý 10CB - GV :Dương Văn Đổng - Trường THPT Bùi Thị Xuân – Bình Thuận Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Giôùi thieäu ñoàng hoà vaø toác ñoä quay cuûa caùc kim ñoàng hoà. Yeâu caàu hs traû lôøi luùc 5h15 kim phuùt caùch kim giôø goùc (rad) ? Yeâu caàu hs traû lôøi trong 1h kim phuùt chaïy nhanh hôn kim giôø goùc ? Sau thôøi gian ít nhaát bao laâu kim phuùt ñuoåi kòp kim giôø ? Yeâu caàu hoïc sinh ñoïc, toùm taét baøi toaùn. Höôùng daãn hs caùch ñoåi ñôn vò töø km/h ra m/s. Yeâu caàu giaûi baøi toaùn. Xaùc ñònh goùc (rad) öùng vôùi moãi ñoä chia treân maët doàng hoà. Traû lôøi caâu hoûi. Traû lôøi caâu hoûi. Traû lôøi caâu hoûi. Ñoïc, toùm taét baøi toaùn. Ñoåi ñôn vò caùc ñaïi löôïng ñaõ cho trong baøi toaùn ra ñôn vò trong heä SI Giaûi baøi toaùn. Goïi moät hoïc sinh leân baûng Giaûi baøi toaùn, theo gioûi ñeå nhaän giaûi baøi toaùn. xeùt, ñaùnh giaù baøi giaûi cuûa baïn. Theo gioûi, höôùng daãn. Yeâu caàu nhöõng hoïc sinh khaùc nhaän xeùt. Cho hs ñoïc, toùm taét baøi toaùn. Yeâu caàu tính gia toác. Yeâu caàu giaûi thích daáu “-“ Yeâu caàu tính thôøi gian. Ñoïc, toùm taét baøi toaùn (ñoåi ñôn vò) Tính gia toác. Giaûi thích daáu cuûa a. Tính thôøi gian haõm phanh. Trang 10 Noäi dung cô baûn Baøi 9 trang 11 Moãi ñoä chia treân maët ñoàng hoà (1h) öùng vôùi goùc 30O. Luùc 5h15 kim phuùt caùch kim giôø goùc (60O + 30O/4) = 67,5O Moãi giôø kim phuùt chaïy nhanh hôn kim giôø goùc 330O. Vaäy : Thôøi gian ít nhaát ñeå kim phuùt ñuoåi kòp kim giôø laø : (67,5O)/(330O) = 0,20454545(h) Baøi 12 trang 22 a) Gia toác cuûa ñoaøn taøu : v  vo 11,1  0  a= = 0,185(m/s2) t  to 60  0 b) Quaõng ñöôøng ñoaøn taøu ñi ñöôïc : 1 2 1 s = vot + at = .0,185.602 = 333(m) 2 2 c) Thôøi gian ñeå taøu vaän toác 60km/h : v 2  v1 16,7  11,1  t = = 30(s) a 0,185 Baøi 14 trang 22 a) Gia toác cuûa ñoaøn taøu : v  vo 0  11,1  a= = -0,0925(m/s2) t  to 60  0 b) Quaõng ñöôøng ñoaøn taøu ñi ñöôïc : 1 2 s = vo t + at 2 1 = 11,1.120 + .(-0,0925).1202 = 2 667(m) Baøi 15 trang 22 a) Gia toác cuûa xe : v 2  vo2 0  100  a= = - 2,5(m/s2) 2s 2.20 b) Thôøi gian haõm phanh : v  vo 0  10  t= = 4(s) a  2,5 IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY Tieát 6-7 : SÖÏ RÔI TÖÏ DO I. MUÏC TIEÂU 1. Kieán thöùc : Trình baøy, neâu ví duï vaø phaân tích ñöôïc khaùi nieäm veà söï rôi töï do. Phaùt bieåu ñöôïc ñònh luaät rôi töï do. Neâu ñöôïc nhöõng ñaëc ñieåm cuûa sök rôi töï do. 2. Kyõ naêng : - Giaûi ñöôïc moät soá baøi taäp ñôn giaûn veà söï rôi töï do. - Ñöa ra ñöôïc nhöõng yù kieán nhaän xeùt veà hieän töôïng xaûy ra trong caùc thí nghieäm veà söï rôi töï do. II. CHUAÅN BÒ Giaùo vieân : Nhöõng duïng cuï thí nghieäm trong baøi coù theå thöïc hieän ñöôïc. Giáo án Vật Lý 10CB - GV :Dương Văn Đổng - Trường THPT Bùi Thị Xuân – Bình Thuận Trang 11 Hoïc sinh : OÂn baøi chuyeån ñoäng thaúng bieán ñoåi ñeàu. III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC (Tieát 1) Hoaït ñoäng 1 (5 phuùt) : Kieåm tra baøi cuõ : Neâu söï khaùc nhau cuûa chuyeån ñoäng thaúng vaø chuyeån ñoäng thaúng bieán ñoåi ñeàu. Neâu caùc ñaëc ñieåm cuûa veùc tô gia toác trong chuyeån ñoäng thaúng bieán ñoåi ñeàu. Hoạt dộng 2 (20 phút ) : Tìm hieåu söï rôi trong khoâng khí. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn I. Söï rôi trong khoâng khí vaø söï rôi töï do. 1. Söï rôi cuûa caùc vaät trong khoâng khí. Tieán haønh caùc thí nghieäm 1, 2, 3, 4. Nhaän xeùt sô boä veà söï rôi cuûa caùc + Trong khoâng khí khoâng phaûi Yeâu caàu hs quan saùt vaät khaùc nhau trong khoâng khí. caùc vaät naëng nheï khaùc nhau thì Yeâu caàu neâu döï ñoaùn keát quaû tröôùc Kieåm nghieäm söï rôi cuûa caùc vaät rôi nhanh chaäm khaùc nhau. moãi thí nghieäm vaø nhaän xeùt sau thí trong khoâng khí : Cuøng khoái löôïng, + Yeáu toá quyeát ñònh ñeán söï rôi nghieäm. khaùc hình daïng, cuøng hình daïng nhanh chaäm cuûa caùc vaät trong Keát luaän veà söï rôi cuûa caùc vaät trong khaùc khoái löôïng, …. khoâng khí laø löïc caûn khoâng khí khoâng khí. Ghi nhaän caùc yeáu toá aûnh höôûng leân vaät vaø troïng löïc taùc duïng ñeán söï rôi cuûa caùc vaät. leân vaät. Hoạt dộng 3 (20 phút ) : Tìm hieåu söï rôi trong chaân khoâng. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Moâ taû thí nghieäm oáng Niu-tôn vaø thí nghieäm cuûa Ga-li-leâ Ñaët caâu hoûi. Nhaän xeùt caâu traû lôøi. Yeâu caàu traû lôøi C2 Noäi dung cô baûn 2. Söï rôi cuûa caùc vaät trong chaân khoâng (söï rôi töï do). Döï ñoaùn söï rôi cuûa caùc vaät khi + Neáu loaïi boû ñöôïc aûnh höôûng khoâng coù aûnh höôûng cuûa khoâng cuûa khoâng khí thì moïi vaät seõ rôi nhanh nhö nhau. Söï rôi cuûa caùc khí. Nhaän xeùt veà caùch loaïi boû aûnh vaät trong tröôøng hôïp naøy goïi laø höôûng cuûa khoâng khí trong thí söï rôi töï do. + Söï rôi töï do laø söï rôi chæ döôùi nghieäm cuûa Niutôn vaø Galileâ. taùc duïng cuûa troïng löïc. Traû lôøi C2 (Tieát 2) Hoaït ñoäng 1 (5 phuùt) : Kieåm tra baøi cuõ. Ghi laïi caùc coâng thöùc cuûa chuyeån ñoäng thaúng bieán ñoåi ñeàu. Haõy cho bieát söï rôi cuûa caùc vaät trong khoâng khí vaø trong chaân khoâng gioáng vaø khaùc nhau ôû nhöõng ñieåm naøo ? Hoạt dộng 2 (25 phút ) : Tìm hieåu caùc ñaëc ñieåm cuûa söï rôi töï do, xaây döïng caùc coâng thöùc cuûa chuyeån ñoäng rôi töï do. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn II. Nghieân cöùu söï rôi töï do cuûa caùc vaät. 1. Nhöõng ñaëc ñieåm cuûa chuyeån ñoäng Nhaän xeùt veà ñaëc ñieåm cuûa rôi töï do. Yeâu caàu hs xem sgk. chuyeån ñoäng rôi töï do. + Phöông cuûa chuyeån ñoäng rôi töï do laø Höôùng daãn xaùc ñònh phöông thaúng Tìm phöông aùn xaùc ñònh phöông thaúng ñöùng (phöông cuûa daây ñöùng baèng daây doïi. phöông chieàu cuûa chuyeån ñoäng doïi). Giôùi thieäu phöông phaùp chuïp aûnh rôi töï do. + Chieàu cuûa chuyeån ñoäng rôi töï do laø baèng hoaït nghieäm. Laøm vieäc nhoùm treân aûnh hoaït chieàu töø treân xuoáng döôùi. Giáo án Vật Lý 10CB - GV :Dương Văn Đổng - Trường THPT Bùi Thị Xuân – Bình Thuận Gôïi yù nhaän bieát chuyeån ñoäng thaúng nhanh daàn ñeàu. nghieäm ñeå ruùt ra tính chaát cuûa chuyeån ñoäng rôi töï do. Trang 12 + Chuyeån ñoäng rôi töï do laø chuyeån ñoäng thaúng nhanh daàn ñeàu. 2. Caùc coâng thöùc cuûa chuyeån ñoäng rôi töï do. 1 2 Gôïi yù aùp duïng caùc coâng thöùc cuûa Xaây döïng caùc coâng thöùc cuûa v = g,t ; h = gt ; v2 = 2gh 2 chuyeån ñoäng thaúng nhanh daàn ñeàu chuyeån ñoäng rôi töï do khoâng cho vaät rôi töï do. coù vaän toác ban ñaàu Hoạt dộng 3 (10 phút ) : Tìm hieåu ñoä lôùn cuûa gia toác rôi töï do. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn 2. Gia toác rôi töï do. Giôùi thieäu caùch xaùc ñònh ñoä lôùn Ghi nhaän caùch laøm thí + Taïi moät nôi treân nhaát ñònh treân Traùi cuûa gia toác rôi töï do baèng thöïc nghieäm ñeå sau naøy thöïc hieän Ñaát vaø ôû gaàn maët ñaát, caùc vaät ñeàu rôi töï do vôùi cuøng moät gia toác g. nghieäm. trong caùc tyieát thöïc haønh. + ÔÛ nhöõng nôi khaùc nhau, gia toác rôi töï Neâu caùc keát quaû cuûa thí nghieäm. Ghi nhaän keát quaû. do seõ khaùc nhau : - ÔÛ ñòa cöïc g lôùn nhaát : g = 9,8324m/s2. - ÔÛ xích ñaïo g nhoû nhaát : g = 9,7872m/s2 Neâu caùch laáy gaàn ñuùng khi tính Ghi nhaän vaø söû duïng caùch + Neáu khoâng ñoøi hoûi ñoä chính xaùc cao, ta toaùn. tính gaàn ñuùng khi laøm baøi taäp coù theå laáy g = 9,8m/s2 hoaëc g = 10m/s2. Hoạt dộng 4 (5 phút ) : Cuûng coá vaø giao nhieäm vuï veà nhaø. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Yeâu caàu neâu caùc ñaëc ñieåm cuûa chuyeån ñoäng rôi töï do. Traû lôøi caâu hoûi. Neâu caâu hoûi vaø baøi taäp veà nhaø. Ghi caùc caâu hoûi vaø baøi taäp veà nhaø. IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY Tieát 8-9 : CHUYEÅN ÑOÄNG TROØN ÑEÀU I. MUÏC TIEÂU 1. Kieán thöùc - Phaùt bieåu ñöôïc ñònh nghóa cuûa chuyeån ñoäng troøn ñeàu. - Vieát ñöôïc coâng thöùc tính ñoä lôùn cuûa toác ñoä daøi vaø trình baøy ñuùng ñöôïc höôùng cuûa veùc tô vaän toác cuûa chuyeån ñoäng troøn ñeàu. - Phaùt bieåu ñöôïc ñònh nghóa, vieát ñöôïc coâng thöùc vaø neâu ñöôïc ñôn vò cuûa toác ñoä goùc trong chuyeån ñoäng troøn ñeàu. - Phaùt bieåu ñöôïc ñònh nghóa, vieát ñöôïc coâng thöùc vaø neâu ñöôïc ñôn vò ño cuûa chu kì vaø taàn soá. - Vieát ñöôïc coâng thöùc lieân heä giöõa ñöôïc toác ñoä daøi vaø toác ñoä goùc. - Neâu ñöôïc höôùng cuûa gia toác trong chuyeån ñoäng troøn ñeàu vaø vieát ñöôïc coâng thöùc cuûa gia toác höôùng taâm 2. Kyõ naêng - Chöùng minh ñöôïc caùc coâng thöùc (5.4), (5.5), (5.6) vaø (5.7) SGK cuõng nhö söï höôùng taâm cuûa veùc tô gia toác. - Giaûi ñöôïc caùc baøi taäp ñôn giaûn veà chuyeån ñoäng troøn ñeàu. - Neâu ñöôïc moät soá vd thöïc teá veà chuyeån ñoäng troøn ñeàu. II. CHUAÅN BÒ Giaùo vieân : - Moät vaøi thí nghieäm ñôn giaûn ñeå minh hoaï chuyeån ñoäng troøn ñeàu. - Hình veõ 5.5 treân giaáy khoå lôùn duøng cho HS trình baøy caùch chöùng minh cuûa mình treân baûng. - Phaân tieát cho baøi hoïc. Tieân lieäu thôøi gian cho moãi noäi dung. Döï kieán hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh trong vieäc chieám lónh moãi noäi dung. Hoïc sinh : OÂn laïi caùc khaùi nieäm vaän toác, gia toác ôû baøi 3. III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC (Tieát 1) Hoaït ñoäng 1 (15 phuùt) : Tìm hieåu chuyeån ñoäng troøn, chuyeån ñoäng troøn ñeàu. Giáo án Vật Lý 10CB - GV :Dương Văn Đổng - Trường THPT Bùi Thị Xuân – Bình Thuận Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Tieán haønh moät soá thí nghieäm minh hoaï chuyeån ñoäng troøn. Phaùt bieåu ñònh nghóa chuyeån ñoäng troøn, chuyeån ñoäng troøn ñeàu. Yeâu caàu hs nhaéc laïi k/n vaän toác trung bình ñaõ hoïc. Cho hs ñònh nghóa toác ñoä trung bình trong chuyeån ñoäng troøn. Nhaéc laïi ñònh nghóa. Ñònh nghóa toác ñoä trung bình cuûa chuyeån ñoäng troøn. Trang 13 Noäi dung cô baûn I. Ñònh nghóa. 1. Chuyeån ñoäng troøn. Chuyeån ñoäng troøn laø chuyeån ñoäng coù quyõ ñaïo laø moät ñöôøng troøn. 2. Toác ñoä trung bình trong chuyeån ñoäng troøn. Toác ñoä trung bình cuûa chuyeån ñoäng troøn laø ñaïi löôïng ño baèng thöông soá giöõa ñoä daøi cung troøn maø vaät ñi ñöôïc vaø thôøi gian ñi heát cung troøn ñoù. s vtb = t 3. Chuyeån ñoäng troøn ñeàu. Chuyeån ñoäng troøn ñeàu laø chuyeån ñoäng coù quyõ ñaïo troøn vaø coù toác ñoä trung bình treân moïi cung troøn laø nhö nhau. Ghi nhaän khaùi nieäm. Giôùi thieäu chuyeån ñoäng troøn ñeàu. Traû lôøi C1. Yeâu caàu traû lôøi C1 Hoaït ñoäng 2 (25 phuùt) : Tìm hieåu caùc ñaïi löôïng cuûa chuyeån ñoäng troøn ñeàu. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn Veõ hình 5.3 II. Toác ñoä daøi vaø toác ñoä goùc. Moâ taû chuyeån ñoäng cuûa chaát 1. Toác ñoä daøi. s ñieåm treân cung MM’ trong Xaùc ñònh ñoä lôùn vaän toác cuûa v= t thôøi gian t raát ngaén. chuyeån ñoäng troøn ñeàu taïi ñieåm M Trong chuyeån ñoäng troøn ñeàu toác ñoä daøi Neâu ñaëc ñieåm cuûa ñoä lôùn treân quyõ ñaïo. cuû a vaät coù ñoä lôùn khoâng ñoåi. Veõ hình 5,3 vaän toác daøi trong CÑTÑ. 2. Veùc tô vaän toác trong chuyeån ñoäng troøn ñeàu. Traû lôøi C2. Yeâu caàu traû lôøi C2.  Höôùng daãn söû duïng coâng   s v = thöùc veùc tô vaän toác töùc thôøi. t Veõ hình 5.4 Neâu vaø phhaân tích ñaïi löôïng toác ñoä goùc. Yeâu caàu traû lôøi C3. Yeâu caàu nhaän xeùt toác ñoä goùc cuûa chuyeån ñoäng troøn ñeàu. Ghi nhaän khaùi nieäm. Traû lôøi C3. Neâu ñaëc ñieåm toác ñoä goùc cuûa chuyeån ñoäng troøn ñeàu. Neâu ñôn vò toác ñoä goùc. Ghi nhaän ñôn vò toác ñoä goùc. Ñònh nghóa chu kì. Yeâu caàu traû lôøi C4. Yeâu caàu neâu ñôn vò chu kì. Ghi nhaän ñònh nghóa chu kì. Traû lôøi C4. Neâu ñôn vò chu kì Veùc tô vaän toác trong chuyeån ñoäng troøn ñeàu luoân coù phöông tieáp tuyeán vôùi ñöôøng troøn quyõ ñaïo. Trong chuyeån ñoäng troøn ñeàu veùc tô vaän toác coù phöông luoân luoân thay ñoåi. 3. Taàn soá goùc, chu kì, taàn soá. a) Toác ñoä goùc. Toác ñoä goùc cuûa chuyeån ñoäng troøn ñeàu laø ñaïi löôïng ño baèng goùc maø baùn kính quay queùt ñöôïc trong moät ñôn vò thôøi gian.   t Toác ñoä goùc cuûa chuyeån ñoäng troøn ñeàu laø moät ñaïi löôïng khoâng ñoåi. Ñôn vò toác ñoä goùc laø rad/s. b) Chu kì. Chu kì T cuûa chuyeån ñoäng troøn ñeàu laø thôøi gian ñeå vaät ñi ñöôïc moät voøng. Lieân heä giöõa toác ñoä goùc vaø chu kì : 2 T=  Ñôn vò chu kì laø giaây (s). Giáo án Vật Lý 10CB - GV :Dương Văn Đổng - Trường THPT Bùi Thị Xuân – Bình Thuận Ñònh nghóa taàn soá. Yeâu caàu traû lôøi C5. Yeâu caàu neâu ñôn vò taàn soá. Yeâu caàu neâu moái lieân heä giöõa chu kì vaø taàn soá. Ghi nhaän ñònh nghóa taàn soá. Traû lôøi C5. Neâu ñôn vò taàn soá. Neâu moái lieân heä giöõa T vaø f. Trang 14 c) Taàn soá. Taàn soá f cuûa chuyeån ñoäng troøn ñeàu laø soá voøng maø vaät ñi ñöôïc trong 1 giaây. 1 Lieân heä giöõa chu kì vaø taàn soá : f = T Ñôn vò taàn soá laø voøng treân giaây (voøng/s) hoaëc heùc (Hz). d) Lieân heä giöõa toác ñoä daøi vaø toác ñoä goùc. v = r Yeâu caàu traû lôøi C6. Traû lôøi C6. Hoạt dộng 3 (5 phút ) : Cuûng coá vaø giao nhieäm vuï veà nhaø. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Yeâu caàu neâu ñònh nghóa caùc ñaïi löôïng cuûa CÑTÑ. Neâu caâu hoûi vaø baøi taäp veà nhaø. Yeâu caàu hs chaån bò baøi sau. Traû lôøi caâu hoûi. Ghi caùc caâu hoûi vaø baøi taäp veà nhaø. Ghi nhöõng chuaån bò cho baøi sau. (Tieát 2) Hoaït ñoäng 1 (7 phuùt) : Kieåm tra baøi cuõ : Neâu ñònh nghóa chuyeån ñoäng troøn ñeàu vaø caùc ñaïi löôïng cuûa chuyeån ñoäng troøn ñeàu. Hoaït ñoäng 2 (25 phuùt) : Tìm hieåu gia toác höôùng taâm cuûa chuyeån ñoäng troøn ñeàu. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn II. Gia toác höôùng taâm. Veõ hình 5.5 1. Höôùng cuûa veùc tô gia toác trong chuyeån    ñoäng troøn ñeàu. Bieåu dieãn v1 vaø v 2 Yeâu caàu bieåu dieãn v1 vaø Trong chuyeån ñoäng troøn ñeàu, tuy vaän  Xaùc ñònh ñoä bieán thieân vaän toác. v2 toác coù ñoä lôùn khoâng ñoåi, nhöng coù höôùng Yeâu caàu xaùc ñònh ñoä bieán luoân thay ñoåi, neân chuyeån ñoäng naøy coù Xaùc ñònh höôùng cuûa veùc tô gia thieân vaän toác. gia toác. Gia toác trong chuyeån ñoäng troøn toác cuûa chuyeån ñoäng troøn ñeàu. Yeâu caàu xaùc ñònh höôùng cuûa ñeàu luoân höôùng vaøo taâm cuûa quyõ ñaïo neân Bieåu dieãn veùc tô gia toác. veùc tô gia toác. goïi laø gia toác höôùng taâm. Yeâu caàu bieåu dieãn veùc tô gia 2. Ñoä lôùn cuûa gia toác höôùng taâm. toác cuûa CÑTÑ taïi 1 ñieåm. v2 Traû lôøi C7. aht = Veõ hình 5.6 r Yeâu caàu traû lôøi C7 Hoạt dộng 3 (10 phút ) : Vaän duïng, cuûng coá. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Gôïi yù : Ñoä lôùn cuûa vaän toác daøi cuûa moät ñieåm treân vaønh baùnh xe baèng ñoä lôùn vaän toác chuyeån ñoäng troøn ñeàu cuûa xe. Laøm caùc baøi taäp : 8, 10, 12 sgk. Hoạt dộng 4 (3 phút ) : Giao nhieäm vuï veà nhaø. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Neâu caâu hoûi vaø baøi taäp veà nhaø. Yeâu caàu hs chaån bò baøi sau. Ghi caùc caâu hoûi vaø baøi taäp veà nhaø. Ghi nhöõng chuaån bò cho baøi sau. IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY Giáo án Vật Lý 10CB - GV :Dương Văn Đổng - Trường THPT Bùi Thị Xuân – Bình Thuận Trang 15 Tieát 10 : TÍNH TÖÔNG ÑOÁI CUÛA CHUYEÅN ÑOÄNG. COÂNG THÖÙC COÄNG VAÄN TOÁC I. MUÏC TIEÂU 1. Kieán thöùc - Traû lôøi ñöôïc caùc caâu hoûi theá naøo laø tính töông ñoái cuûa chuyeån ñoäng. - Trong nhöõng tröôøng hôïp cuï theå, chæ ra ñöôïc ñaâu laø heä quy chieáu ñöùng yeân, ñaâu laø heä quy chieáu chuyeån ñoäng. - Vieát ñöôïc ñuùng coâng thöùc coäng vaän toác cho töøng tröôøng hôïp cuï theå cuûa caùc chuyeån ñoäng cuøng phöông. 2. Kyõ naêng : - Giaûi ñöôïc moät soá baøi toaùn coäng vaän toác cuøng phöông - Giaûi thích ñöôïc moät soá hieän töôïng lieân quan ñeán tính töông ñoái cuûa chuyeån ñoäng. II. CHUAÅN BÒ Giaùo vieân : - Ñoïc laïi SGK vaät lí 8 xem HS ñaõ ñöôïc hoïc nhöõng gì veà tính töông ñoái cuûa chuyeån ñoâng. - Tieân lieäu thôøi gian daønh cho moãi noäi dung vaø döï kieán caùc hoaït ñoäng töông öùng cuûa HS. Hoïc sinh : OÂn laïi nhöõng kieán thöùc ñaõ ñöôïc hoïc veà tính töông ñoái cuûa chuyeån ñoäng. III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC Hoaït ñoäng 1 (15 phuùt) : Tìm hieåu tính töông ñoái cuûa chuyeån ñoäng. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn I. Tính töông ñoái cuûa chuyeån ñoäng. Quan saùt hình 6.1 vaø traû lôøi C1 Neâu vaø phaân tích veà tính 1. Tính töông ñoái cuûa quyõ ñaïo. Laáy theâm ví duï minh hoaï. Hình daïng quyõ ñaïo cuûa chuyeån ñoäng töông ñoái cuûa quyõ ñaïo. trong caùc heä qui chieáu khaùc nhau thì khaùc nhau – quyõ ñaïo coù tính töông ñoái Moâ taû moät vaøi ví duï veà tính 2. Tính töông ñoái cuûa vaän toác. Laáy ví duï veà tính töông ñoái cuûa Vaän toác cuûa vaät chuyeån ñoäng ñoái vôùi töông ñoái cuûa vaän toác. caùc heä qui chieáu khaùc nhau thì khaùc nhau. Neâu vaø phaân tích veà tính vaän toác. Vaän toác coù tính töông ñoái töông ñoái cuûa vaän toác. Hoaït ñoäng 2 (5 phuùt) : Phaân bieät heä qui chieáu ñöùng yeân vaø heä qui chieáu chuyeån ñoäng. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn II. Coâng thöùc coäng vaän toác. 1. Heä qui chieáu ñöùng yeân vaø heä qui chieáu Yeâu caàu nhaéc laïi khaùi nieäm chuyeån ñoäng. heä qui chieáu. Nhaéc laïi khaùi nieäm heä qui chieáu. Heä qui chieáu gaén vôùi vaät ñöùng yeân goïi Phaân tích chuyeån ñoäng cuûa Quan saùt hình 6.2 vaø ruùt ra nhaän laø heä qui chieáu ñöùng yeân. hai heä qui chieáu ñoái vôùi maët xeùt veà hai heä qui chieáu coù trong Heä qui chieáu gaén vôùi vaät vaät chuyeån ñaát. hình. ñoäng goïi laø heä qui chieáu chuyeån ñoäng. Hoaït ñoäng 3 (15 phuùt) : Xaây döïng coâng thöùc coäng vaän toác. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn 2. Coâng thöùc coäng vaän toác. Neáu moät vaät (1) chuyeån ñoäng vôùi vaän Ghi nhaän coâng thöùc. Giôùi thieäu coâng thöùc coäng  vaän toác. toác v trong heä qui chieáu thöù nhaát (2), 1, 2 AÙp duïng coâng thöùc trong nhöõng Tröôøng hôïp caùc vaän toác cuøng tröôøng hôïp cuï theå. phöông, cuøng chieàu : v1,3 = v1,2 + v2,3 Tröôøng hôïp caùc vaän toác cuøng phöông, ngöôïc chieàu : |v1,3| = |v1,2 - v2,3| Hoạt dộng 4 (10 phút ) : Cuûng coá vaø giao nhieäm vuï veà nhaø. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Cho hs traû lôøi caùc caâu hoûi 1, 2, 3 trang 37 heä qui chieáu thöù nhaát laïi chuyeån ñoäng vôùi  vaän toác v 2,3 trong heä qui chieáu thöù hai (3) thì trong heä qui chieáu thöù hai vaät  chuyeån ñoäng vôùi vaän toác v 1, 3 ñöôïc tính    theo coâng thöùc : v 1, 3 = v 1, 2 + v 2, 3 Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Giáo án Vật Lý 10CB - GV :Dương Văn Đổng - Trường THPT Bùi Thị Xuân – Bình Thuận Cho caâu hoûi, baøi taäp vaø nhöõng chuaån bò cho baøi sau. Traû lôøi caùc caâu hoûi. Ghi nhöõng yeâu caàu cuûa thaày coâ. IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY Tieát 11 : BAØI TAÄP I. MUÏC TIEÂU 1. Kieán thöùc : - Naém ñöôïc tính töông ñoái cuûa quyõ ñaïo, tính töông ñoái cuûa vaän toác. - Naém ñöôïc coâng thöùc coâng vaän toác. 2. Kyõ naêng : - Vaän duïng tính töông ñoái cuûa quyõ ñaïo, cuûa vaän toác ñeå giaûi thích moät soá hieän töôïng. - Söû duïng ñöôïc coâng thöùc coäng vaän toác ñeå giaûi ñöôïc caùc baøi toaùn coù lieân quan. II. CHUAÅN BÒ Giaùo vieân : - Xem laïi caùc caâu hoûi vaø caùc baøi taäp trong saùch gk vaø trong saùch baøi taäp. - Chuaån bò theâm moät vaøi caâu hoûi vaø baøi taäp phaàn tính töông ñoái cuûa chuyeån ñoäng. Hoïc sinh : - Traû lôøi caùc caâu hoûi vaø giaûi caùc baøi taäp maø thaày coâ ñaõ ra veà nhaø. - Chuaån bò caùc caâu hoûi caàn hoûi thaày coâ veà nhöõng phaàn chöa hieåu. III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC Hoaït ñoäng 1 (5 phuùt) : Toùm taét kieán thöùc : 1 2 2 + Caùc coâng thöùc cuûa chuyeån ñoäng rôi töï do : v = g,t ; h = gt ; v = 2gh 2 2 2 .r v2 + Caùc coâng thöùc cuûa chuyeån ñoäng troøn ñeàu :  = = 2f ; v = = 2fr = r ; aht = T T r    + Coâng thöùc coäng vaän toác : v 1, 3 = v 1, 2 + v 2,3 Hoaït ñoäng 2 (15 phuùt) : Giaûi caùc caâu hoûi traéc nghieäm : Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn D. Giaûi thích löïa choïn. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn C. Giaûi thích löïa choïn. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn B. Giaûi thích löïa choïn. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn D. Giaûi thích löïa choïn. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn D. Giaûi thích löïa choïn. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn B. Giaûi thích löïa choïn. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn C. Giaûi thích löïa choïn. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn C. Giaûi thích löïa choïn. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn B. Giaûi thích löïa choïn. Hoaït ñoäng 3 (25 phuùt) : Giaûi caùc baøi taäp : Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Goïi h laø ñoä cao töø ñoù vaät rôi Vieát coâng thöùc tính h theo t. xuoáng, t laø thôøi gian rôi. Vieát coâng thöùc tính quaûng Yeâu caàu xaùc ñònh h theo t. ñöôøng rôi tröôùc giaây cuoái. Yeâu caàu xaùc ñònh quaûng ñöôøng Laäp phöông trình ñeå tính t rôi trong (t – 1) giaây. töø ñoù tính ra h. Yeâu caàu laäp phöông trình ñeå tính t sau ñoù tính h. Noäi dung cô baûn Caâu 7 trang 27 : D Caâu 8 trang 27 : D Caâu 9 trang 27 : B Caâu 4 trang 37 : D Caâu 5 trang 38 : C Caâu 6 trang 38 : B Caâu 8 trang 34 : C Caâu 9 trang 34 : C Caâu 10 trang 34 : B Noäi dung cô baûn Baøi 12 trang 27 Quaõng ñöôøng rôi trong giaây cuoái : 1 2 1 h = gt – g(t – 1)2 2 2 Hay : 15 = 5t2 – 5(t – 1)2 Giaûi ra ta coù : t = 2s. Ñoä cao töø ñoù vaät rôi xuoáng : 1 2 1 h= gt = .10.22 = 20(m) 2 2 Baøi 13 trang 34 Trang 16 Giáo án Vật Lý 10CB - GV :Dương Văn Đổng - Trường THPT Bùi Thị Xuân – Bình Thuận Yeâu caàu tính vaän toác goùc vaø vaän toác daøi cuûa kim phuùt. Tính vaän toác goùc vaø vaän toác daøi cuûa kim phuùt. Yeâu caàu tính vaän toác goùc vaø vaän toác daøi cuûa kim giôø. Ttính vaän toác goùc vaø vaän toác daøi cuûa kim giôø. Trang 17 Kim phuùt : 2 2.3,14 p = T  60 = 0,00174 (rad/s) p vp = rp = 0,00174.0,1 = 0,000174 (m/s) Kim giôø : 2 2.3,14  h = = 0,000145 (rad/s) Th 3600 vh = rh = 0,000145.0,08 = 0,0000116 (m/s) Baøi 7 trang 38 Choïn chieàu döông laø chieàu chuyeån ñoäng Tính vaän toác cuûa oâtoâ B so cuûa oâtoâ B ta coù : vôùi oâtoâ A. Vaän toác cuûa oâ toâ B so vôùi oâ toâ A : vB,A = vB,Ñ – vÑA = 60 – 40 = 20 (km/h) Tính vaän toác cuûa oâtoâ A so Vaän toác cuûa oâtoâ A so vôùi oâtoâ B : vôùi oâtoâ B. vA,B = vA,Ñ – vÑ,B = 40 – 60 = - 20 (km/h) Yeâu caàu xaùc ñònh vaät, heä qui chieáu 1 vaø heä qui chieáu 2. Yeâu caàu choïn chieàu döông vaø xaùc ñònh trò ñaïi soá vaän toác cuûa vaät so vôùi heä qui chieáu 1 vaø heä qui chieáu 1 so vôùi heä qui chieáu 2. Tính vaän toác cuûa vaät so vôùi heä qui chieáu 2. IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY Tieát 12 : SAI SOÁ CUÛA PHEÙP ÑO CAÙC ÑAÏI LÖÔÏNG VAÄT LYÙ I. MUÏC TIEÂU 1. Kieán thöùc : Phaùt bieåu ñöôïc ñònh nghóa veà pheùp ño caùc ñaïi löôïng vaät lí. Phaân bieät pheùp ño tröïc tieáp vaø pheùp ño giaùn tieáp. 2. Kyõ naêng : Naém ñöôïc caùc khaùi nieäm cô baûn veà sai soá cuûa pheùp ño caùc ñaïi löôïng vaät lí vaø caùch xaùc ñònh sai soá cuûa pheùp ño : Phaùt bieåu ñöôïc theá naøo laø sai soá cuûa pheùp ño caùc ñaïi löôïng vaät lí. Naém ñöôïc hai loaïi sai soá: sai soá ngaãu nhieân, sai soá heä thoáng (chæ xeùtsai soá duïng cuï). Caùch xaùc ñònh sai soá duïng cuï, sai soá ngaãu nhieân. Tính sai soá cuûa pheùp ño tröïc tieáp. Tính sai soá pheùp ño giaùn tieáp. Bieát caùch vieát ñuùng keát quaû pheùp ño, vôùi soá caùc chöõ soá coù nghóa caàn thieát. II. CHUAÅN BÒ Giaùo vieân : - Moät soá duïng cuï ño nhö thöôùc, nhieät keá. - Baøi toaùn tính sai soá ñeå HS vaän duïng. III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC Hoaït ñoäng1 (15 phuùt) : Tìm hieåu caùc ñaïi löôïng cuûa pheùp ño Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn I. Pheùp ño caùc ñaïi löôïng vaät lí – Heä ñôn vò SI. Yeâu caàu hs trình baøy caùc khaùi nieäm. Tìm hieåu vaø ghi nhôù caùc khaùi nieäm : Pheùp ño, duïng cuï ño. Höôùng daãn phaùep ño tröïc tieáp vaø giaùn tieáp. Laáy ví duï veà pheùp ño tröïc tieáp, giaùn tieáp, so saùnh. 1. Pheùp ño caùc ñaïi löôïng vaät lí. Pheùp ño moät ñaïi löôïng vaät lí laø pheùp so saùnh noù vôùi ñaïi löôïng cuøng loaïi ñöôïc qui öôùc laøm ñôn vò. + Coâng cuï ñeå so saùnh goïi laø duïng cuï ño. + Ño tröïc tieáp : So saùnh tröïc tieáp qua duïng cuï. + Ño giaùn tieáp : Ño moät soá ñaïi löôïng tröïc tieáp roài suy ra ñaïi löôïng caàn ño thoâng qua coâng thöùc. Giôùi thieäu heä ñôn vò SI. Giôùi thieäu caùc ñôn vò cô baûn Ghi nhaän heä ñôn vò SI vaø vaø caùc ñôn vò cô baûn trong heä SI. 2. Ñôn vò ño. Heä ñôn vò ño thoâng duïng hieän nay laø heä SI. Giáo án Vật Lý 10CB - GV :Dương Văn Đổng - Trường THPT Bùi Thị Xuân – Bình Thuận Trang 18 trong heä SI. Yeâu caàu hs traû lôøi moät soá ñôn vò daãn suaát trong heä SI. Heä SI qui ñònh 7 ñôn vò cô baûn : Ñoä daøi : Neâu ñôn vò cuûa vaän toác, gia meùt (m) ; thôøi gian : giaây (s) ; khoái löôïng : toác, dieän tích, theå tích trong heä kiloâgam (kg) ; nhieät ñoä : kenvin (K) ; cöoøng SI. ñoä doøng ñieän : ampe (A) ; cöôøng ñoä saùng : canñeâla (Cd) ; löôïng chaát : mol (mol). Hoaït ñoäng 2 (32 phuùt) : Tìm hieåu vaø xaùc ñònh sai soá cuûa pheùp ño Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô baûn II. Sai soá cuûa pheùp ño. 1. Sai soá heä thoáng. Yeâu caàu traû lôøi C1. Quan saùt hình 7.1 vaø 7.2 vaø Laø söï sai leäch do phaàn leû khoâng ñoïc ñöôïc Giôùi thieäu sai soá duïng cuï vaø traû lôøi C1. chính xaùc treân duïng cuï (goïi laø sai soá duïng sai soá heä thoáng. cuï A’) hoaëc ñieåm 0 ban ñaàu bò leäch. Sai soá duïng cuï A’ thöôøng laáy baèng nöõa hoaëc moät ñoä chia treân duïng cuï. 2. Sai soá ngaãu nhieân. Giôùi thieäu veà sai soá ngaãu Phaân bieät sai soá duïng cuï vaø Laø söï sai leäch do haïn cheá veà khaû naêng nhieân. sai soá ngaãu nhieân. giaùc quan cuûa con ngöôøi do chòu taùc ñoäng cuûa caùc yeáu toá ngaãu nhieân beân ngoaøi. Giôùi thieäu caùch tính giaù trò gaàn 3. Giaù trò trung bình. ñuùng nhaát vôùi giaù trò thöïc cuûa Xaùc ñònh giaù trò trung bình A  A2  ...  An A 1 moät pheùp ño moät ñaïi löôïng. cuûa ñaïi löôïng A trong n laàn ño n Giôùi thieäu sai soá tuyeät ñoái vaø sai soá ngaãu nhieân. Tính sai soá tuyeät ñoùi cuûa moãi laàn ño. Tính sai soá ngaãu nhieân cuûa cuûa pheùp ño. Giôùi thieäu caùch tính sai soá tuyeät ñoái cuûa pheùp ño. Giôùi thieäu caùch vieát keát quaû ño. Giôùi thieäu sai soá tæ ñoái. 4. Caùch xaùc ñònh sai soá cuûa pheùp ño. Sai soá tuyeät ñoái cuûa moãi laàn ño : A1 = A  A1 ; A1 = A  A2 ; … . Sai soá tuyeät ñoái trung bình cuûa n laàn ño : A  A1  A2  ...  An n Sai soá tuyeät ñoái cuûa pheùp ño laø toång sai soá Tính sai soá tuyeät ñoái cuûa tuyeät ñoái trung bình vaø sai soá duïng cuï : pheùp ño. A A  A' Vieát keát quaû ño moät ñaïi löôïng. Tính sai soá tæ ñoái cuûa pheùp ño Giôùi thieäu qui taéc tính sai soá cuûa toång vaø tích. Ñöa ra baøi toaùn xaùc ñònh sai soá cuûa pheùp ño giaùn tieáp moät ñaïi Xaùc ñònh sai soá cuûa pheùp ño löôïng. giaùn tieáp. 5. Caùch vieát keát quaû ño. A = A A 6. Sai soá tæ ñoái. A A  .100% A 7. Caùch xaùc ñònh sai soá cuûa pheùp ño giaùn tieáp. Sai soá tuyeät ñoái cuûa moät toång hay hieäu thì baèng toång caùc sai soá tuyeät ñoái cuûa caùc soá haïng. Sai soá tæ ñoái cuûa moät tích hay thöông thì baèng toång caùc sai soá tæ ñoái cuûa caùc thöøa soá. Neáu trong coâng thöùc vaät lí xaùc ñònh caùc ñaïi löôïng ño giaùn tieáp coù chöùa caùc haèng soá thì haèng soá phaûi laáy ñeán phaàn thaäp phaân leû nhoû 1 hôn ttoång caùc sai soá coù maët trong cuøng 10 coâng thöùc tính. Neáu coâng thöùc xaùc ñònh ñaïi löôïng ño giaùn tieáp töông ñoái phöùc taïp vaø caùc duïng cuï ño Giáo án Vật Lý 10CB - GV :Dương Văn Đổng - Trường THPT Bùi Thị Xuân – Bình Thuận Trang 19 tröïc tieáp coù ñoä chính xaùc töông ñoái cao thì coù theå boû qua sai soá duïng cuï. Hoạt dộng 3 (5 phút ) : Cuûng coá vaø Giao nhieäm vuï veà nhaø. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Cho hs traû lôøi caùc caâu hoûi 1 trang 44 Traû lôøi caâu hoûi. Cho caâu hoûi, baøi taäp vaø nhöõng chuaån bò cho baøi sau. Ghi nhöõng yeâu caàu cuûa thaày coâ. IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY Tieát 13-14 : Thöïc haønh : KHAÛO SAÙT CHUYEÅN ÑOÄNG RÔI TÖÏ DO. XAÙC ÑÒNH GIA TOÁC RÔI TÖÏ DO I. MUÏC TIEÂU 1. Kieán thöùc - Naém ñöôïc tính naêng vaø nguyeân taéc hoaït ñoäng cuûa ñoàng hoà ño thôøi gian hieän soá söû duïng coâng taéc ñoùng ngaét vaø coång quang ñieän. - Veõ ñöôïc ñoà thò moâ taû söï thay ñoåi vaän toác rôi cuûa vaät theo thôøi gian t vaø quaõng ñöôøng ñi s theo t 2. Töø ñoù ruùt ra keát luaän veà tính chaát cuûa chuyeån ñoäng rôi töï do laø chuyeån ñoäng thaúng nhanh daàn ñeàu. 2. Kyõ naêng - Reøn luyeän kó naêng thöïc haønh: thao taùc kheùo leùo ñeå ño ñöôïc chính xaùc quaõng ñöôøng s vaø thôøi gian rôi töï do cuûa vaät treân nhöõng quaõng ñöôøng s khaùc nhau. - Tính g vaø sai soá cuûa pheùp ño g. II. CHUAÅN BÒ Cho moãi nhoùm HS: - Ñoàng hoà ño thôøi gian hieän soá. - Hoäp coâng taéc ñoùng ngaét ñieän moät chieàu caáp cho nam chaâm ñieän vaø boä ñeám thôøi gian. - Nam chaâm ñieän N - Coång quang ñieän E. - Truï hoaëc vieân bi (baèng theùp) laøm vaät rôi töï do. - Quaû doïi. - Giaù ñôõ thaúng ñöùng coù vít ñieàu chænh thaêng baèng. - Hoäp ñöïng caùt khoâ. - Giaáy keû oâ li ñeå veõ ñoà thò - Keû saün baûng ghi soá lieäu theo maãu trong baøi 8 SGK III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC (Tieát 1) Hoaït ñoäng 1 (10 phuùt) : Hoaøn chænh cô sôû lí thuyeát cuûa baøi thöïc haønh. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Gôïi yù Chuyeån ñoäng rôi töï do laø chuyeån ñoäng thaúng Xaùc ñònh quan heä giöõ quaõng ñöôøng ñi ñöôïc vaø nhanh daàn ñeàu coù vaän toác ban ñaàu baèng 0 vaø coù gia toác khoaûng thôøi gian cuûa chuyeån ñoäng rôi töï do. g. Hoaït ñoäng 2 (15 phuùt) : Tìm hieåu boä duïng cuï. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Giôùi thieäu caùc duïng cuï. Tìm hieåu boä duïng cuï. Giôùi thieäu caùc cheá ñoä laøm vieäc cuûa ñoàng hoà hieän soá. Tìm hieåu cheá ñoä laøm vieäc cuûa ñoàng hoà hieän soá söû duïng trong baøi thöïc haønh. Hoaït ñoäng 3 (20 phuùt) : Xaùc ñònh phöông aùn thí nghieäm. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Moãi nhoùm hoïc sinh trình baøy phöông aùn thí nghieäm Hoaøn chænh phöông aùn thí nghieäm chung. cuûa nhoùm mình. Caùc nhoùm khaùc boå sung. (Tieát 2) Giáo án Vật Lý 10CB - GV :Dương Văn Đổng - Trường THPT Bùi Thị Xuân – Bình Thuận Hoaït ñoäng 1 (20 phuùt) : Tieán haønh thí nghieäm. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Giuùp ñôû caùc nhoùm. Trang 20 Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Ño thôøi gian rôi töông öùng vôùi caùc quaõng ñöôøng khaùc nhau. Ghi keát quaû thí nghieäm vaøo baûng 8.1 Hoaït ñoäng 2 (20 phuùt) : Xöõ lí keát quaû. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Hoaøn thaønh baûng 8.1 Höôùng daãn : Ñoà thò laø ñöôøng thaúng thì hai ñaïi löôïng laø Veõ ñoà thò s theo t2 vaø v theo t tæ leä thuaän. Nhaän xeùt daïng ñoà thò thu ñöôïc vaø xaùc ñònh gia toác Coù theå xaùc ñònh : g = 2tan vôùi  laø goùc nghieâng cuûa rôi töï do. ñoà thò. Tính sai soá cuûa pheùp ño vaø ghi keát quaû. Hoaøn thaønh baùo caùo thöïc haønh. Hoạt dộng 3 (5 phút ) : Cuûng coá vaø Giao nhieäm vuï veà nhaø. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Cho hs traû lôøi caùc caâu hoûi 1, 3 trang 50 Traû lôøi caùc caâu hoûi. Cho caâu hoûi, baøi taäp vaø nhöõng chuaån bò cho baøi sau. Ghi nhöõng yeâu caàu cuûa thaày coâ. IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY Tieát 15 : KIEÅM TRA 1 TIEÁT I. MUÏC TIEÂU : Kieåm tra keát quaû giaûng daïy vaø hoïc taäp phaàn ñoäng hoïc chaát ñieåm töø ñoù boå sung kòp thôøi nhöõng thieáu soùt, yeáu ñieåm. II. ÑEÀ RA : I. Caâu hoûi traéc nghieäm :