Ngµy so¹n:
Ngµy gi¶ng:
kh¸i niÖm vÒ lËp tr×nh vµ ng«n ng÷ lËp tr×nh
§1: Kh¸i niÖm vÒ lËp tr×nh
A phÇn chuÈn bÞ
I. Môc tiªu:
1. KiÕn thøc:
- BiÕt ®îc kh¸i niÖm vÒ ch¬ng tr×nh dÞch.
- Ph©n biÖt ®îc hai lo¹i ch¬ng tr×nh dÞch lµ biªn dÞch vµ th«ng dÞch.
2. Kü n¨ng
- BiÕt vai trß cña ch¬ng tr×nh dÞch
- HiÓu ý nghÜa nhiÖm vô cña ch¬ng tr×nh dÞch
3. Tth¸i ®é:
- ý thøc ®îc tÇm quan träng cña m«n häc vµ cã th¸i ®é häc tËp nghiªm tóc, lu«n tõ
t×m hiÓu häc tËp.
II. PhÇn chuÈn bÞ
1. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn:
- Gi¸o ¸n, SGK, s¸ch gi¸o viªn, s¸ch bµi tËp,
2. ChuÈn bÞ cña häc sinh:
- Vë ghi, s¸ch gi¸o khoa, s¸ch bµi tËp, ®å dïng häc tËp.
B PhÇn thÓ hiÖn trªn líp.
I. æn ®Þnh líp
1. kiÓm tra sÜ sè:
II. KiÓm tra bµi cò:
III. BµI míi
1. §Æt vÊn ®Ò
Trong ch¬ng tr×nh líp 10 c¸c em ®· ®îc biÕt ®Õn mét sè kh¸i niÖm: ng«n ng÷ lËp
tr×nh, ch¬ng tr×nh dÞch; trong bµi häc h«m nay chóng ta ®i t×m hiÓu thªm mét sè kh¸i
niÖm míi.
2. Néi dung bµi míi
híng dÉn cña gi¸o viªn
Ho¹t ®éng cña häc sinh
1.Ho¹t ®éng1
Gi¸o viªn ®a néi dung bµi to¸n t×m ph¬ng tr×nh bËc nhÊt ax + b = 0.
Vµ kÕt luËn nghiÖm cña ph¬ng tr×nh
bËc nhÊt
- H·y x¸c ®Þnh c¸c yÕu tè Inputvµ
Output cña bµi to¸n ?
- H·y x¸c ®Þnh c¸c bíc ®Ó t×m output?
1. Quan s¸t néi dung bµi to¸n vµ theo dâi yªu
cÇu cña gi¸o viªn.
- Input : a, b- output : x=-b/a . V« nghiÖm, V« sè nghiÖm.
Bíc 1 : NhËp a, b.
Bíc 2 : NÕu a<>0 kÕt luËn cã nghiÖm x=-b/a.
Bíc 3 : NÕu a=0 vµ b<>0, kÕt luËn v« nghiÖm.
Bíc 4 : NÕu a=0 vµ b=0, kÕt luËn v« sè
nghiÖm .
- Ng«n ng÷ TiÕng Anh .
- DiÔn gi¶i; hÖ thèng c¸c bíc nµy ®îc
gäi lµ thuËt to¸n .
- NÕu tr×nh bµy thuËt to¸n víi mét ngêi
níc ngoµi, em sÏ dïng ng«n ng÷ nµo
dÓ diÔn ®¹t?
- nÕu diÔn ®¹t thuËt to¸n nµy cho m¸y
hiÓu, em sÏ dïng ng«n ng÷ nµo?
- DiÔn gi¶i : Ho¹t ®éng ®Ó diÔn ®¹t
mét thuËt to¸n th«ng qua mét ng«n
ng÷ lËp tr×nh ®îc gäi lµ lËp tr×nh .
- Yªu cÇu häc sinh ®äc s¸ch gi¸o khoa
vµ cho biÕt kh¸i niÖm lËp tr×nh .
- Em dïng ng«n ng÷ lËp tr×nh.
- LËp tr×nh lµ viÖc sö dông cÊu tróc d÷ liÖu vµ
c¸c lÖnh cña ng«n ng÷ lËp tr×nh cô thÓ ®Ó m«
t¶ d÷ liÖu vµ diÔn ®¹t c¸c thao t¸c cña thuËt
to¸n.
- Ta ®îc mét ch¬ng tr×nh.
- Hái : KÕt qu¶ cña ho¹t ®éng lËp
tr×nh?
2. Ph¸t phiÕu häc tËp. Yªu cÇu c¸c em
ghi c¸c lo¹i ng«n ng÷ lËp tr×nh mµ em
biÕt (Sö dông kÜ thuËt ®éng n·o viÕt)
- §äc néi dung mét sè phiÕu häc tËp
cho c¶ líp cïng nghe.
2. Tham lh¶o s¸ch gi¸o khoa vµ sö dông vèn
hiÓu biÕt vÒ tin häc ®Ó ®iÒn phiÕu häc tËp .
- Ng«n ng÷ m¸y.
- Hîp ng÷.
- Ng«n ng÷ bËc cao.
- Ng«n ng÷ m¸y : C¸c lÖnh ®îc m· hãa b»ng
- Hái : Em hiÓu nh thÕ nµo vÒ ng«n ng÷ c¸c kÝ hiÖu 0 – 1. Ch¬ng tr×nh ®îc viÕt trªn
m¸y, hîp ng÷ vµ ng«n ng÷ bËc cao?
ng«n ng÷ m¸y cã thÓ ®îc n¹p vµo bé nhí vµ
thùc hiÖn ngay.
- Ng«n ng÷ bËc cao : C¸c lÖnh ®îc m· hãa
b»ng mét ng«n ng÷ gÇn víi ng«n ng÷ TiÕng
Anh. Ch¬ng tr×nh viÕt trªn ng«n ng÷ bËc cao
ph¶i ®îc chuyÓn ®æi thµnh ch¬ng tr×nh trªn
ng«n ng÷ m¸y míi cã thÓ thùc hiÖn ®îc.
- Ph¶i sö dông mét ch¬ng tr×nh dÞch ®Ó
- Hái : Lµm thÕ nµo ®Ó chuyÓn mét ch- chuyÓn ®æi.
¬ng tr×nh viÕt tõ ng«n ng÷ bËc cao sang
ng«n ng÷ m¸y?
- LËp tr×nh b»ng ng«n ng÷ bËc cao dÔ viÕt
- Hái : V× sao kh«ng lËp tr×nh trªn
h¬n v× c¸c lÖnh ®îc m· hãa gÇn víi ng«n ng÷
ng«n ng÷ m¸y ®Ó khái ph¶i mÊt c«ng
tù nhiªn. LËp tr×nh trªn ng«n ng÷ m¸y rÊt
chuyÓn ®æi mµ ngêi ta thêng lËp tr×nh
khã, thêng c¸c chuyªn gia lËp tr×nh míi lËp
b»ng ng«n ng÷ b¹c cao?
tr×nh ®îc.
2.Ho¹t ®éng 2.
Em muèn giíi thiÖu vÒ trêng m×nh
cho mét ngêi kh¸ch du lÞch quèc tÕ
biÕt tiÕng Anh, cã hai c¸ch ®Ó thùc
hiÖn :
C¸ch 1 : CÇn mét ngêi biÕt tiÕng Anh,
dÞch tõng c©u nãi cña em sang tiÕng
Anh cho ngêi kh¸ch.
C¸ch 2 : Em so¹n néi dung cÇn giíi
thiÖu ra giÊy vµ ngêi phiªn dÞch dÞch
toµn bé néi dung ®ã sang tiÕng Anh råi
®äc cho ngêi kh¸ch.
- H·y lÊy vÝ dô t¬ng tù trong thùc tÕ vÒ
biªn dÞch vµ th«ng dÞch tõ tiÕng Anh
sang tiÕng ViÖt.
2. Yªu cÇu häc sinh nghiªn cøu s¸ch
gi¸o khoa vµ sö dông c¸c vÝ dô trªn ®Ó
cho biÕt c¸c bíc trong tiÕn tr×nh th«ng
dÞch vµ biªn dÞch.
HS suy nghÜ tr¶ lêi c©u hái
Chó ý l¾ng nghe vÝ dô cña gi¸o viªn vµ th¶o
luËn ®Ó t×m vÝ dô t¬ng tù .
- Khi thñ trëng mét chÝnh phñ tr¶ lêi pháng
vÊn tríc mét nhµ b¸o quèc tÕ, hä thêng cÇn
mét ngêi th«ng dÞch ®Ó dÞch tõng c©u tiÕng
ViÖt sang tiÕng Anh.
- Khi thñ tíng ®äc mét bµi diÔn v¨n tiÕngAnh
tríc Héi nghÞ, hä cÇn mét ngêi phiªn dÞch ®Ó
chuyÓn v¨n b¶n tiÕng ViÖt thµnh tiÕng Anh.
2. Nghiªn cøu s¸ch gi¸o khoa vµ suy nghÜ ®Ó
tr¶ lêi.
- Biªn dÞch :
Bíc 1 : DuyÖt, ph¸t hiÖn lçi, kiÓm tra tÝnh
®óng ®¾n cña lÖnh trong ch¬ng tr×nh nguån.
Bíc 2 : DÞch toµn bé ch¬ng tr×nh nguån thµnh
mét ch¬ng tr×nh trªn ng«n ng÷ m¸y.
(ThuËn tiÖn cho c¸c ch¬ng tr×nh æn ®Þnh vµ
cÇn thùc hiÖn nhiÒu lÇn).
- Th«ng dÞch :
Bíc 1 : KiÓm tra tÝnh ®óng ®¾n cña lÖnh tiÕp
theo trong ch¬ng tr×nh nguån.
Bíc 2 : ChuyÓn lÖnh ®ã thµnh ng«n ng÷ m¸y.
Bíc 3 : Thùc hiÖn c¸c c©u lÖnh võa ®îc
chuyÓn ®æi .
(phï hîp víi m«t trêng ®èi tho¹i gi÷a ngêi vµ
m¸y).
IV. §¸nh gi¸ cuèi bµi.
1. Nh÷ng néi dung ®· häc.
- Kh¸i niÖm lËp tr×nh vµ ng«n ng÷ lËp tr×nh.
- Cã ba lo¹i ng«n ng÷ lËp tr×nh : Ng«n ng÷ m¸y, hîp ng÷ vµ ng«n ng÷ bËc cao.
- Kh¸i niÖm ch¬ng tr×nh dÞch.
- Cã hai lo¹i ch¬ng tr×nh dÞch lµ biªn dÞch vµ th«ng dÞch.
2. C©u hái vµ bµi tËp vÒ nhµ.
- Mçi lo¹i ng«n ng÷ lËp tr×nh phï hîp víi nh÷ng ngêi lËp tr×nh cã tr×nh ®é nh thÕ
nµo?
- KÓ tªn mét sè ng«n ng÷ lËp tr×nh bËc cao cã sö dông kÜ thuËt biªn dÞch vµ mét sè
ng«n ng÷ lËp tr×nh cã sö dông kÜ thuËt th«ng dÞch.
- Tr¶ lêi c¸c c©u hái 1, 2, 3, s¸ch gi¸o khoa trang 13.
- Xem bµi häc thªm 1 : Em biÕt g× vÒ ng«n ng÷ lËp tr×nh? s¸ch gi¸o khoa trang 6
- Xem tríc bµi häc : C¸c thµnh phÇn cña ng«n ng÷ lËp tr×nh .
Ngµy so¹n:
Ngµy gi¶ng:
kh¸i niÖm vÒ lËp tr×nh vµ ng«n ng÷ lËp tr×nh
TiÕt 2: C¸c thµnh phÇn cña ng«n ng÷ lËp tr×nh
A phÇn chuÈn bÞ
I. Môc tiªu:
1. KiÕn thøc:
- N¾m ®îc c¸c thµnh phÇn cña mét ng«n ng÷ lËp tr×nh nãi chung
- BiÕt ®îc mét sè kh¸i niÖm nh: tªn, tªn chuÈn, tªn dµnh riªng…
2. Kü n¨ng
- Ph©n biÖt ®îc tªn chuÈn víi tªn dµnh riªng vµ tªn tù ®Æt.
- Nhí c¸c qui ®Þnh vÒ tªn, h»ng vµ biÕn.
- BiÕt ®Æt tªn ®óng, nhËn biÕt tªn sai.
3. Th¸i ®é
- ý thøc ®îc tÇm quan träng cña m«n häc vµ cã th¸i ®é häc tËp nghiªm tóc, lu«n tõ
t×m hiÓu häc tËp.
II. PhÇn chuÈn bÞ
1. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn:
- Giao ¸n, SGK, s¸ch gi¸o viªn, s¸ch bµi tËp,
2. ChuÈn bÞ cña häc sinh:
- Vë ghi, s¸ch gi¸o khoa, s¸ch bµi tËp , ®å dïng häc tËp.
B. PhÇn thÓ hiÖn trªn líp.
I. æn ®Þnh líp
1. kiÓm tra sÜ sè: ..................................................................................
II. KiÓm tra bµi cò :
C©u hái:
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
.................................................................................................................
§¸p ¸n
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
III BµI míi
1. §Æt vÊn ®Ò
2. Néi dung bµi míi.
híng dÉn cña gi¸o viªn
1. Ho¹t ®éng 1
§Æt vÊn ®Ò : Cã nh÷ng yÕu tè nµo dïng ®Ó
x©y dùng nªn ng«n ng÷ tiÕng ViÖt?
Ho¹t ®éng cña häc sinh
* §éc lËp suy nghÜ vµ tr¶ lêi.
- B¶ng ch÷ c¸i tiÕng ViÖt, sè, dÊu.
- C¸ch ghÐp c¸c kÝ tù thµnh tõ, phÐp tõ
thµnh c©u.
- Ng÷ nghÜa cña tõ thµnh c©u.
* L¾ng nghe vµ ghi nhí.
* DiÔn gi¶i : Trong ng«n ng÷ lËp tr×nh
còng t¬ng tù nh vËy, nã gåm cã c¸c thµnh
phÇn : B¶ng ch÷ c¸i, có ph¸p vµ ng÷ nghÜa.
* Chia líp thµnh 3 nhãm, ph¸t b×a trong vµ
bót cho mçi nhãm vµ yªu cÇu mçi nhãm
* Nghiªn cøu s¸ch gi¸o khoa, th¶o luËn
theo nhãm vµ ®iÒn phiÕu häc tËp :
thùc hiÖn mét nhiÖm vô :
- H·y nªu c¸c ch÷ c¸i cña b¶ng ch÷ c¸i
B¶ng ch÷ c¸i : A B C D E F G H I J K L M
tiÕng Anh.
NOPQRSTUVWXYZ.
abcdefhgijklmnopqrstuvwx
- Nªu c¸c kÝ sè trong hÖ ®Õm thËp ph©n.
yz.
HÖ ®Õm : 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 .
- Nªu mét sè kÝ hiÖu ®Æc biÖt kh¸c.
KÝ hiÖu ®Æc biÖt :
+ - * / = < > [ ] . , _ ; # ^ $ & ( )
- Thu phiÕu tr¶ lêi, chiÕu kÕt qu¶ lªn b¶ng, { } : “
gäi ®¹i diÖn nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. - Theo dâi kÕt qu¶ cña c¸c nhãm kh¸c vµ
- Treo tranh gi¸o viªn ®· chuÈn bÞ ®Ó tiÓu bæ sung nh÷ng thiÕu sãt .
- TËp trung xem tranh vµ ghi nhí .
kÕt ho¹t ®éng nµy.
2. Ho¹t ®éng 2 .
* §Æt vÊn ®Ò : Mäi ®èi tîng trong ch¬ng
tr×nh ®Òu ph¶i ®îc ®Æt tªn.
- H·y nghiªn cøu s¸ch gi¸o khoa, trang
10, ®Ó nªu quy c¸ch ®Æt tªn trong Turbo
Pascal?
* Treo tranh chøa c¸c tªn ®óng – sai, yªu
cÇu häc sinh chän tªn ®óng .
A
A BC
6Pq
R12
X#y
45
- TiÓu kÕt cho vÊn ®Ò nµy b»ng viÖc kh¼ng
®Þnh l¹i c¸c tªn ®óng .
* Yªu cÇu häc sinh nghiªn cøu s¸ch gi¸o
khoa (trang 10 – 11 ) ®Ó biÕt c¸c kh¸i
niÖm vÒ tªn giµnh riªng, tªn chuÈn vµ tªn
do ngêi lËp tr×nh ®Æt .
- Chia líp thµnh 3 nhãm, mçi nhãm tr×nh
bµy hiÓu biÕt cña m×nh vÒ mét lo¹i tªn vµ
cho vÝ dô .
* Nghiªn cøu s¸ch gi¸o khoa vµ tr¶ lêi .
- Gåm ch÷ sè, ch÷ c¸i, dÊu g¸ch díi.
- B¾t ®Çu b»ng ch÷ c¸i hoÆc dÊu g¹ch díi.
- §é dµi kh«ng qu¸ 127 .
* Quan s¸t tranh vµ tr¶ lêi .
A
R12
45
* Nghiªn cøu s¸ch gi¸o khoa ®Ó tr¶ lêi .
- Th¶o luËn theo nhãm vµ ®iÒn phiÕu häc
tËp .
+ Tªn dµnh riªng : Lµ nh÷ng tªn ®îc ng«n
ng÷ lËp tr×nh quy ®Þnh dïng víi nghÜa x¸c
- Treo tranh chøu mét sè tªn trong ng«n
ng÷ lËp tr×nh Pascal ®· ®îc chuÈn bÞ s½n :
Program Abs Interger Type
Xyx Byte tong
- Ph¸t b×a trong vµ bót cho mçi nhãm vµ
yªu cÇu häc sinh mçi nhãm thùc hiÖn :
+ X¸c ®Þnh tªn giµnh riªng.
+ X¸c ®Þnh tªn chuÈn .
+ X¸c ®Þnh tªn tù ®Æt .
- Thu phiÕu häc tËp cña ba nhãm, chiÕu
kÕt qu¶ lªn b¶ng, gäi häc sinh nhãm kh¸c
nhËn xÐt bæ sung .
- TiÓu kÕt cho vÊn ®Ò nµy b»ng c¸ch bæ
sung thªm cho mçi nhãm ®Ó ®a ra tr¶ lêi
®óng .
3. Ho¹t ®«ng 3 .
* Yªu cÇu häc sinh cho mét sè vÝ dô vÒ
h»ng sè, h»ng x©u vµ h»ng logic.
®Þnh, ngêi lËp tr×nh kh«ng ®îc dïng víi ý
nghÜa kh¸c .
+ Tªn chuÈn : Lµ nh÷ng tªn ®îc ng«n ng÷
lËp tr×nh quy ®Þnh dïng víi mét ý nghÜa
nµo ®ã, ngêi lËp tr×nh cã thÓ ®Þnh nghÜa l¹i
®Ó dïng nã víi ý nghÜa kh¸c.
+ Tªn do ngêi lËp tr×nh ®Æt : Lµ tªn ®îc
dïng theo ý nghÜa riªng cña tõng ngêi lËp
tr×nh, tªn nµy ®îc khai b¸o tríc khi sö
dông. C¸c tªn dµnh riªng.
- Quan s¸t tranh vµ ®iÒn phiÕu häc tËp .
Tªn dµnh riªng : Program type
Tªn chuÈn : Abs Interger Byte
Tªn tù ®Æt : Xyx Tong
- Quan s¸t kÕt qu¶ cña nhãm kh¸c vµ nhËn
xÐt, ®¸nh gi¸ vµ bæ sung.
- Theo dâi bæ sung cña gi¸o viªn ®Ó hoµn
thiÖn kiÕn thøc .
* §éc lËp suy nghÜ vµ tr¶ lêi .
- H»ng sè : 50
60.5
- H»ng x©u : “Ha Noi” “A”
- H»ng logic : False
- tr×nh bµy kh¸i niÖm vÒ h»ng sè, h»ng x©u - H»ng sè häc lµ c¸c sè nguyªn vµ sè thùc,
cã dÊu hoÆc kh«ng dÊu .
vµ h»ng logic .
- H»ng x©u : Lµ chuçi kÝ tù trong bé m·
ASCII, ®îc ®Æt trong cÆp dÊu nh¸y.
- H»ng logic : Lµ gi¸ trÞ ®óng (true) HoÆc
sai ( False) .
* Quan s¸t b¼ng vµ tr¶ lêi .
* Ghi b¶ng : X¸c ®Þnh h»ng sè vµ h»ng
- H»ng sè : - 32767, 1.5E+2
x©u trong c¸c h»ng sau :
- H»ng x©u : “QB” “50”
- 32767
“QB”
“50”
1.5E+2
* Nghiªn cøu s¸ch gi¸o khoa vµ tr¶ lêi .
* Yªu cÇu häc sinh nghiªn cøu s¸ch gi¸o
- BiÕn lµ ®¹i lîng ®îc ®Æt tªn dïng ®Ó lu
khoa, cho biÕt kh¸i niÖm biÕn .
tr÷ gi¸ trÞ. Gi¸ trÞ nµy cã thÓ ®îc thay ®æi
- Cho vÝ dô mét biÕn .
trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ch¬ng tr×nh ®Òu
ph¶i ®îc khai b¸o .
- VÞ dô hai tªn biÕn lµ : Tong, xyz .
* §éc lËp tham kh¶o s¸ch gi¸o khoa ®Ó tr¶
* Yªu cÇu häc sinh nghiªn cøu s¸ch gi¸o
lêi .
khoa vµ hco biÕt chøc n¨ng cña chó thÝch
- Có thÝch ®îc ®Æt gi÷a cÆp dÊu { } hoÆc
trong ch¬ng tr×nh.
(* *) dïng ®Ó gi¶i thÝch cho ch¬ng tr×nh
râ rµng dÔ hiÓu .
- {Lenh xuat du lieu}
- Cho mét vÝ dô vÒ mét dßngchó thÝch .
- Lµ tªn do ngêi lËp tr×nh ®Æt .
- Hái : Tªn biÕn vµ tªn h»ng lµ tªn giµnh
riªng hay tªn chuÈn hay tªn do ngêi lËp
tr×nh ®Æt ?
- Hái :C¸c lÖnh ®îc viÕt trong cÆp dÊu {}
cã ®îc TP thùc hiÖn kh«ng? V× sao?
- Kh«ng. V× ®ã lµ dßng chó thÝch .
IV. §¸nh gi¸ cuèi bµi
1. Nh÷ng néi dung ®· häc .
- Thµnh phÇn cña ng«n ng÷ lËp tr×nh : B¶ng ch÷, có ph¸p vµ ng÷ nghÜa.
- Kh¸i niÖm : Tªn, tªn chuÈn, tªn dµnh riªng, tªn do ngêi lËp tr×nh ®Æt, h»ng, biÕn vµ
chó thÝch.
2. C©u hái vµ bµi tËp vÒ nhµ .
- Lµm bµi tËp 4, 5, 6, s¸ch gi¸o khoa, trang 13 .
- Xem bµi ®äc thªm : Ng«n ng÷ Pascal, s¸ch gi¸o khoa, trang 14, 15, 16 .
- Xem tríc bµi : CÊu tróc ch¬ng tr×nh, s¸ch gi¸o khoa, trang 18.
- Xem néi dung phô lôc B, s¸ch gi¸o khoa trang 128 : Mét sè tªn giµnh riªng.
Ch¬ng 2 : Ch¬ng tr×nh ®¬n gi¶n
I. Môc tiªu cña ch¬ng .
1. KiÕn thøc : Häc sinh cÇn n¾m ®îc:
- CÊu tróc chung cña mét ch¬ng tr×nh vµ cÊu tróc cña mét ch¬ng tr×nh Pascal .
- C¸c kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ kiÓu d÷ liÖu chuÈn, c¸c phÐp to¸n, biÓu thøc, c©u lÖnh g¸n,
thñ tôc vµo/ra ®¬n gi¶n.
- C¸ch so¹n th¶o, biªn dÞch thùc hiÖn vµ hiÖu chØnh ch¬ng tr×nh trong m«i trêng Turbo
Pascal.
2. KÜ n¨ng .
- BiÕt khai b¸o biÕn.
- BiÕt viÕt ®óng c¸c biÓu thøc ®¬n gi¶n trong ch¬ng tr×nh.
- BiÕt khëi ®éng vµ tho¸t khái Turbo Pascal.
- BiÕt so¹n th¶o, dÞch vµ thùc hiÖn mét sè ch¬ng tr×nh Pascal ®¬n gi¶n theo mÉu cã
s½n.
- Bíc ®Çu lµm quen víi lËp tr×nh gi¶i mét sè bµi to¸n ®¬n gi¶n.
3. Th¸i ®é.
- Nghiªm tóc trong häc tËp khi tiÕp xóc víi nhiÒu quy ®Þnh nghiªm ngÆt trong lËp
tr×nh.
- cã ý thøc cè g¾ng trong häc tËp vît qua nh÷ng khã kh¨n ë giai ®o¹n ®Çu khi häc lËp
tr×nh.
- Ham muèn gi¶i c¸c bµi tËp b»ng lËp tr×nh, thÊy ®îc lîi Ých cña lËp tr×nh phôc vô tÝnh
to¸n.
II. Néi dung cña ch¬ng.
Néi dung chñ yÕu cña ch¬ng lµ :
- CÊu tróc chung cña mét ch¬ng tr×nh.
- Mét sè kiÓu d÷ liÖu chuÈn: KiÓu nguyªn, thùc, kÝ tù, logic.
- PhÐp to¸n, biÓu thøc sè häc, biÓu thøc quan hª, biÓu thøc logic, hµm sè häc.
- Khai b¸o biÕn, lÖnh g¸n, tæ chøc vµo/ra d÷ liÖu ®¬n gi¶n.
- So¹n th¶o, dÞch, thùc hiÖn vµ hiÖu chØnh ch¬ng tr×nh.
CÊu tróc ch¬ng tr×nh mét sè kiÓu d÷ liÖu
chuÈn khai b¸o biÕn
I. Môc tiªu
1. KiÕn thøc.
- BiÕt ®îc cÊu tróc chung cña mét ch¬ng tr×nh.
- BiÕt ®îc mét sè kiÓu d÷ liÖu chuÈn: Nguyªn, thùc, kÝ tù, logic.
- BiÕt ®îc cÊu tróc chung cña khai b¸o biÓn.
2. KÜ n¨ng.
- Sö dông ®îc kiÓu d÷ liÖu vµ khai b¸o biÕn ®Ó viÕt ®îc mét ch¬ng tr×nh ®¬n gi¶n.
II. §å dïng d¹y häc
1. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn.
- M¸y vi tÝnh vµ m¸y chiÕu projector dïng ®Ó chiÕu c¸c vÝ dô.
- Tranh cã chøa mét sè khai b¸o biÕn ®Ó häc sinhc hän ®óng – sai .
- Mét sè ch¬ng tr×nh mÉu viÕt s½n.
2. ChuÈn bÞ cña häc sinh.
- S¸ch gi¸o khoa.
III. Ho¹t ®éng d¹y – häc
1. Ho¹t ®éng 1 : T×m hiÓu cÊu tróc chung vµ c¸c thµnh phÇn cña ch¬ng tr×nh.
a. Môc tiªu:
- Häc sinh biÕt ®îc ch¬ng tr×nh cã hai phÇn vµ néi dung cña tõng phÇn.
b. Néi dung:
- CÊu tróc ch¬ng tr×nh cã hai phÇn: PhÇn khai b¸o vµ phÇn th©n.
- PhÇn khai b¸o : Khai b¸o tªn ch¬ng tr×nh, khai b¸o th viÖn sö dông, khai b¸o h»ng,
khai b¸o biÕn vµ khai b¸o ch¬ng tr×nh con.
- PhÇn th©n ch¬ng tr×nh : Bao gåm d·y c¸c lÖnh ®îc ®Æt trong cÆp dÊu hiÖu më ®Çu vµ
kÕt thóc.
Më ®Çu
C¸c c©u lÖnh;
KÕt thóc
c. C¸c bíc tiÕn hµnh:
híng dÉn cña gi¸o viªn
1. Ph¸t vÊn gîi ý : Métbµi tËp lµm v¨n
em thêng viÕt cã mÊy phÇn? C¸c phÇn cã
thø tù kh«ng? V× sao ph¶i chia ra nh vËy?
Ho¹t ®éng cña häc sinh
1. L¾ng nghe vµ suy nghÜ tr¶ lêi :
- Cã ba phÇn.
- Cã thø tù : Më bµi, th©n bµi, kÕt luËn.
- DÔ viÕt, dÔ ®äc, dÔ hiÓu néi dung.
2. Yªu cÇu häc sinh nghiªn cøu s¸ch gi¸o 2. Nghiªn cøu s¸ch gi¸o khoa, th¶o luËn
khoa ®Ó tr¶ lêi c¸c c©u hái sau:
vµ tr¶ lêi.
- Mét ch¬ng tr×nh cã cÊu tróc mÊy phÇn?
+ Hai phÇn :
[
]
- trong phÇn khai b¸o cã nh÷ng khai b¸o
nµo?
- Khai b¸o tªn ch¬ng tr×nh, khai b¸o th
viÖn ch¬ng tr×nhcon, khai b¸o h»ng, khai
b¸o biÕn vµ khai b¸o ch¬ng tr×nh con.
- Yªu cÇu häc sinh lÊy vÝ dô khai b¸o tªn
CÊu tróc : Program
ch¬ng tr×nh trong ng«n ng÷ Pascal.
ten_chuong_trinh ;
- VÝ dô : Program tinh_tong ;
- Yªu cÇu häc sinh lÊy vÝ dô khai b¸o th
- CÊu tróc : Uses tªn_th_viÖn;
viÖn ch¬ng tr×nh con trong ng«n ng÷
- VÝ dô : Uses crt ;
Pascal.
- Yªu cÇu häc sinh lÊy vÝ dô khai b¸o
- CÊu tróc :
Const
tªn_h»ng =
h»ng trong ng«n ng÷ Pascal.
gi¸_trÞ;
- Yªu cÇu häc sinh lÊy vÝ dô khai b¸o
- VÝ dô : Const
maxn=100;
biÕn trong ng«n ng÷ Pascal.
CÊu
tróc :
Var
- Yªu cÇu häc sinh cho biÕt cÊu tróc
tªn_biÕn=kiÓu_d÷_liÖu;
chung cña phÇn th©n ch¬ng tr×nh trong
- VÝ dô :
Var a, b, c : integer;
ng«n ng÷ lËp tr×nh Pascal.
Begin
D·y c¸c lÖnh;
End.
3. T×m hiÓu mét ch¬ng tr×nh ®¬n gi¶n.
3. Quan s¸t tranh vµ tr¶ lêi.
- ChiÕu lªn b¶ng mét ch¬ng tr×nh ®¬n
gi¶n trong ng«n ng÷ C++ .
# include
void main()
{
Printf(“Xin chao cac ban”);
}
- Hái : PhÇn khai b¸o cña ch¬ng tr×nh?
- Hái : PhÇn th©n cña ch¬ng tr×nh, lÖnh
pr×nt cã chøc n¨ng g×?
- ChiÕu lªn b¶ng mét ch¬ng tr×nh ®¬n
gi¶n trong ng«n ng÷ Pascal.
Program VD1 ;
Var x,y:byte; t:word;
Begin
t:=x+y;
Writeln(t);
readln;
End
- Hái : PhÇn khai b¸o cña ch¬ng tr×nh?
- Hái : PhÇn th©n cña ch¬ng tr×nh? Cã
lÖnh nµo trong th©n ch¬ng tr×nh?
4. Yªu cÇu häc sinh lÊy mét vÝ dô vÒ mét
ch¬ng tr×nh Pascal kh«ng cã phÇn tªn vµ
phÇn khai b¸o.
- PhÇn khai b¸o chØ cã mét khai b¸o th
viÖn stdio.h
- PhÇn th©n {}
- LÖnh printf dïng ®Ó ®a th«ng b¸o ra
mµn h×nh.
- Khai b¸o tªn ch¬ng tr×nh :
Program VD1;
- Khai b¸o biÕn : Var
x, y:byte
;t:word;
Var x, y:byte; t:word;
- Cßn l¹i lµ phÇn th©n.
- LÖnh g¸n, lÖnh ®a th«ng b¸o ra mµn
h×nh.
4. Th¶o luËn vµ tr¶ lêi
Begin
Writeln(“Hello”);
Readln;
End.
2. Ho¹t ®éng 2 : T×m hiÓu mét sè d÷ liÖu chuÈn.
a. Môc tiªu :
- BiÕt ®îc tªn cña mét sè kiÓu d÷ liÖu chuÈn, biÕt ®îc giíi h¹n biÓu diÔn cña mçi lo¹i
kiÓu d÷ liÖu ®ã.
b. Néi dung:
- KiÓu sè nguyªn:
Byte:
0..255
Integer:
-32768..32767
Word:
0..65535
Longint:
-2148473648..214873647
- KiÓu sè thùc:
Real:
2.9E-39..1.7E38
Extended:
3.4E..1.1E4932
- KiÓu kÝ tù: Lµ c¸c kÝ tù thuéc b¶ng m· ASCII, gåm 256 kÝ tù ®îc ®¸nh sè tõ 0 ®Õn
255.
- KiÓu logic: Lµ tËp hîp gåm hai gi¸ trÞ True vµ Flase, lµ kÕt qu¶ cña phÐp so s¸nh.
c. C¸c bíc tiÕn hµnh.
híng dÉn cña gi¸o viªn
1. §Æt vÊn ®Ò: Trong to¸n häc, ®Ó thùc
hiÖn ®îc tÝnh to¸n ta cÇn ph¶i cã c¸c tËp
sè. §ã lµ c¸c tËp sè nµo?
Ho¹t ®éng cña häc sinh
1. Chó ý, L¾ng nghe vµ suy nghÜ tr¶ lêi:
- Sè tù nhiªn, sè nguyªn, sè h÷u tØ, sè
thùc.
- DiÔn gi¶i: Còng t¬ng tù nh vËy, trong
ng«n ng÷ lËp tr×nh Pascal, ®Ó lËp tr×nh gi¶i
quyÕt c¸c bµi to¸n, cÇn cã c¸c tËp hîp, mçi
tËp hîp cã mét giíi h¹n nhÊt ®Þnh.
- C¸c em cã thÓ hiÓu n«m na: KiÓu d÷
- Liªn tëng c¸c tËp sè trong to¸n häc víi
liÖu chuÈn lµ mét tËp h÷u h¹n c¸c gi¸ trÞ,
mét kiÓu d÷ liÖu trong Pascal?
mçi kiÓu d÷ liÖu cÇn mét dung lîng bé nhí
cÇn thiÕt ®Ó lu tr÷ vµ x¸c ®Þnh c¸c phÐp
to¸n cã thÓ t¸c ®éng lªn d÷ liÖu.
2. Yªu cÇu häc sinh nghiªn cøu s¸ch gi¸o 2. Nghiªn cøu s¸ch gi¸o khoavµ tr¶ lêi.
khoa, tr¶ lêi c¸c c©u hái sau:
- Cã bao nhiªu kiÓu d÷ liÖu chuÈn trong
- Cã 4 kiÓu: KiÓu nguyªn, kiÓu thùc, kiÓu
ng«n ng÷ Pascal?
kÝ tù vµ kiÓu logic.
- trong ng«n ng÷ Pascal, cã nh÷ng kiÓu
- Cã 4 lo¹i: Byte, word, integer vµ
nguyªn nµo thêng dïng, ph¹m vi biÓu diÓn longint.
cña mçi lo¹i?
- trong ng«n ng÷ Pascal, cã nh÷ng kiÓu
- Cã 2 lo¹i: real, extended.
sè thùc nµo thêng dïng, ph¹m vi biÓu diÔn
cña mçi lo¹i?
- trong ng«n ng÷ Pascal, cã bao nhiªu
- Cã 1 lo¹i: Char.
kiÓu kÝ tù?
- trong ng«n ng÷ Pascal, cã bao nhiªu
- Cã mét lo¹i: boolean, gåm 2 phÇn tö:
kiÓu logic, gåm c¸c gi¸ trÞ nµo?
True vµ False.
3. Gi¸o viªn gi¶i thÝch mét sè vÊn ®Ò cho
3. Chó ý l¾ng nghe vµ ghi nhí .
häc sinh:
+ V× sao ph¹m vi biÓu diÔn cña c¸c lo¹i
kiÓu nguyªn kh¸c nhau?
+ MiÒm gi¸ trÞ cña c¸c lo¹i kiÓu thùc, sè
ch÷ sè cã nghÜa?
4. Ph¸t vÊn: Muèn tÝnh to¸n trªn c¸c gi¸
4. Suy nghÜ vµ tr¶ lêi.
trÞ : 4 6 7.5 ta ph¶i sö dông d÷ liÖu g×?
KiÓu Real
3. Ho¹t ®éng 3: t×m hiÓu c¸ch khai b¸o biÕn.
a. Môc tiªu:
- Häc sinh biÕt ®îc r»ng mäi biÕn dïng trong ch¬ng tr×nh ®Òu ph¶i ®îc kaho b¸o tªn
vµ kiÓu d÷ liÖu.
- Häc sinh biÕt ®îc cÊu tróc chung cña khai b¸o biÕn trong ng«n ng÷ Pascal, khai b¸o
®îc biÕn khi lËp tr×nh.
b. Néi dung:
Trong ng«n ng÷ lËo tr×nhPascal, cÊu tróc chung cña khai b¸o biÕn lµ Var.
tªn_biÕn_1: KiÓu_d÷_liÖu_1;
tªn_biÕn_2: KiÓu_d÷_liÖu_2;
...............................
tªn_biÕn_n: KiÓu_d÷_liÖu_n;
NÕu cã nhiÒu biÕn cã cïng kiÓu d÷ liÖu, cã thÓ khai b¸o ghÐp, khi ®ã c¸c biÕn ph©n
c¸ch nhau b»ng dÊu phÈy. KiÓu_d÷_liÖu lµ mét trong c¸c kiÓu d÷ liÖu chuÈn cña Pascal.
c. C¸c bíc tiÕn hµnh.
híng dÉn cña gi¸o viªn
1. Yªu cÇu häc sinh nghiªn cøu s¸ch gi¸o
khoa vµ cho biÕt v× sao ph¶i khai b¸o biÕn?
Ho¹t ®éng cña häc sinh
1. Nghiªn cøu s¸ch gi¸o khoa vµ tr¶ lêi.
- Mäi biÕn dïng trong ch¬ng tr×nh ®Òu
ph¶i ®îc khai b¸o tªn biÕn vµ kiÓu d÷ liÖu
cña biÕn. Tªn biÕn dïng ®Ó x¸c lËp quan
hÖ gi÷a biÕn vµ ®Þa chØ bé nhí n¬i lu gi÷
gi¸ trÞ cña biÕn.
- CÊu tróc chung cña khai b¸o biÕn trong
- Var : ;
- Cho vÝ dô ®Ó khai b¸o mét biÕn nguyªn
Var
x: word;
vµ mét biÕn kiÓu kÝ tù.
y: char;
2. Treo tranh cã chøa mét sè khai b¸o vµ
2. Quan s¸t tranh vµ chän khai b¸o ®óng.
yªu cÇu häc sinh chän khai b¸o ®óng trong
ng«n ng÷ lËp tr×nh Pascal?
Var
x, y, z: word;
Var
n 1: real;
X: longint;
h: integer;
i: byte;
3. Treo tranh cã chøa mét sè khai b¸o
biÕn trong Pascal.
- Hái: Cã bao nhiªu biÕn tÊt c¶, Bé nhí
ph¶i cÊp ph¸t lµ bao nhiªu?
Var x, y: word;
z: longint;
h: integer;
i: byte;
x, y, z: word;
i: byte;
3. Quan s¸t tranh vµ tr¶ lêi.
- Cã 5 biÕn.
- tæng bé nhí cÇn cÊp ph¸t.
x (2 byte); y (2 byte); z (4 byte);
h (2 byte); i (1 byte); táng 11 byte
IV. §¸nh gi¸ cuèi bµi
1. Nh÷ng néi dung ®· häc
- Mét ch¬ng tr×nh gåm cã hai phÇn: PhÇn khai b¸o vµ phÇn th©n.
- C¸c kiÓu d÷ liÖu chuÈn: KiÓu sè nguyªn, kiÓu sè thùc, kiÓu kÝ tù, kiÓu logic.
- Mäi biÕn trong ch¬ng tr×nh ph¶i ®îc khai b¸o. CÊu tróc chung cña khai b¸o biÕn
trong Pascal: Var tªn_ biÕn: tªn_kiÓu_d÷_liÖu;
2. C©u hái vµ bµo tËp vÒ nhµ
- Lµm bµi tËp 1, 2, 3, 4, 5, schs gi¸o khoa, trang 35.
- Xem tríc néi dung bµi: PhÐp to¸n, biÓu thøc, lÖnh g¸n, s¸ch gi¸o khoa, trang 24.
- Xem néi dung phô lôc B, s¸ch gi¸o khao , trang 129: Mét sè kiÓu d÷ liÖu chuÈn, mét
sè thñ tôc vµ hµm chuÈn.
PhÐp to¸n, biÓu thøc, lÖnh g¸n
I. Môc tiªu
1. KiÕn thøc
- BiÕt ®îc c¸c phÐp to¸n th«ng dông trong ng«n ng÷ lËp tr×nh.
- BiÓu diÔn ®¹t mét h×nh thøc trong ng«n ng÷ lËp tr×nh.
- BiÕt ®îc chøc n¨ng cña lÖnh g¸n.
- BiÕt ®îc cÊu tróc cña lÖnh g¸n vµ mét sè hµm chuÈn tr«ng dông trong ng«n ng÷ lËp
tr×nh Pascal.
2. kÜ n¨ng
- Sö dông ®îc c¸c phÐp to¸n ®Ó x©y dùng biÓu thøc.
- Sö dông ®îc lÖnh g¸n ®Ó viÕt ch¬ng tr×nh.
II. §å dïng d¹y häc
1. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn
- S¸ch gi¸o khoa, tranh chøa c¸c biÓu thøc trong to¸n häc.
- Tranh chøa b¶ng c¸c hµm sè häc chuÈn, tranh chøa b¶ng ch©n trÞ.
- m¸y vi tÝnh vµ m¸y chiÕu Projector.
2. ChuÈn bÞ cña häc sinh
- S¸ch gi¸o khoa.
III. Ho¹t ®éng d¹y – häc
1. Ho¹t ®éng 1 : T×m hiÓu mét sè phÐp to¸n.
a. Môc tiªu:
- Häc sinh biÕt ®îc tªn c¸c phÐp to¸n, kÝ hiÖu cña c¸c phÐp to¸n vµ c¸ch sö dông cña
c¸c phÐp to¸n ®èi víi mçi kiÓu d÷ liÖu.
b. Néi dung:
- C¸c phÐp to¸n sè häc: + - * / DIV MOD.
- C¸c phÐp to¸n quan hÖ: <, <=, >, >=, =, <>. Dïng ®Ó so s¸nh hai ®¹i lîng, kÕt qu¶
cña c¸c phÐp to¸n nµy lµ True hoÆc Flase.
- C¸c phÐp to¸n logic: NOT, OR, AND, thêng dïng ®Ó t¹o c¸c biÓu thøc logic tõ c¸c
biÓu thøc quan hÖ ®¬n gi¶n.
c. C¸c bíc tiÕn hµnh:
híng dÉn cña gi¸o viªn
Ho¹t ®éng cña häc sinh
1. ®Æt vÊn ®Ò: ®Ó m« t¶ c¸c thao t¸c trong
1. Chó ý l¾ng nghe.
thuËt to¸n, mçi ng«n ng÷ lËp tr×nh ®Õu sö
dông mét sè kh¸i niÖm c¬ b¶n: PhÐp to¸n,
biÓu thøc, g¸n gi¸ trÞ.
2. Ph¸t vÊn: H·y kÓ c¸c phÐp to¸n em ®·
2. Suy nghÜ vµ tr¶ lêi :
®îc häc trong to¸n häc.
- PhÐp: Céng, trõ, nh©n, chia, lÊy sè d,
- DiÔn gi¶i: Trong ng«n ng÷ lËp trßnh
chia lÊy nguyªn, so s¸nh.
Pascal còng cã c¸c phÐp to¸n ®ã nhng ®îc
diÔn ®¹t b»ng mét c¸ch kh¸c.
- Yªu cÇu häc sinh nghiªn cøu s¸ch gi¸o - C¸c phÐp to¸n sè häc: + - * / div mod
khoa vµ cho biÕt c¸c nhãm phÐp to¸n.
- C¸c phÐp to¸n quan hÖ: <, <=, >, >=, =,
<>
- C¸c phÐp to¸n logic: And, Or, Not.
- Hái : PhÐp Div, Mod ®îc sö dông cho
- ChØ sö dông ®îc cho kiÓu nguyªn.
nh÷ng kiÓu d÷ liÖu nµo?
- Thuéc kiÓu logic.
- Hái: KÕt qu¶ cña phÐp to¸n quan hÖ
thuéc kiÓu d÷ liÖu nµo?
2. ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu biÓu thøc.
a. Môc tiªu:
- Häc sinh biÕt kh¸i niÖm vÒ biÓu thøc sè häc, biÓu thøc quan hÖ vµ biÓu thøc logic.
BiÕt c¸ch x©y dùng c¸c biÓu thøc ®ã.
- BiÕt ®îc mét sè hµm sè häc chuÈnn trong lËp tr×nh.
b. Néi dung:
- BiÓu thøc sè häc lµ biÓu thøc nhËn ®îc tõ c¸c h»ng sè, biÕn sè vµ hµm sè liªn kÕt víi
nhau b»ng c¸c phÐp to¸n sè häc.
- Thø tù thùc hiÖn biÓu thøc sè häc: trong ngoÆc tríc, ngoµi ngoÆc sau. trong d·y c¸c
phÐp to¸n kh«ng chøa ngoÆc th× thùc hiÖn tõ tr¸i sang ph¶i theo thø tù cña c¸c phÐp
to¸n: Nh©n, chia, chia lÊy nguyªn, chia lÊy d thùc hiÖn tríc vµ ccs phÐp to¸n c«ng, trõ
thùc hiÖn sau.
- Hµm sè häc chuÈn th«ng dông.
Hµm
b×nh ph¬ng: SQR(X)
C¨n bËc hai: SQRT(X)
G¸i trÞ tuyÖt ®èi: ABS(X)
Sin(X)
Cos(X)
logarit tù nhiªn lnx ln(x)
Lòy thõa cña sè e ex exp(x)
KiÓu ®èi sè
I hoÆc R
I hoÆc R
I hoÆc R
I hoÆc R
I hoÆc R
I hoÆc R
I hoÆc R
KiÓu hµm sè
Theo kiÓu cña ®èi sè
R
Theo kiÓu cña ®èi sè
R
R
R
R
- Hai biÓu thøc cã cïng kiÓu d÷ liÖu ®îc liªn kÕt víi nhau bëi phÐp to¸n quan hÖ cho
ta mét biÓu thøc quan hÖ.
- Thø tù thùc hiªn.:
+ tÝnh gi¸ trÞ c¸c biÓu thøc.
+ Thùc hiÖn phÐp to¸n quan hÖ.
- C¸c biÓu thøc quan hÖ liªn kÕt víi nhau bëi phÐp to¸n logic ta ®îc biÓu thøc logic.
BiÓu thøc logic ®¬n gi¶n lµ gi¸ trÞ True hoÆc Flase.
c. C¸c bíc tiÕn hµnh.
híng dÉn cña gi¸o viªn
1. Nªu vÊn ®Ò: trong to¸n häc ta ®îc lµm
quen víi kh¸i niÖm biÓu thøc, h·y cho biÕt
Ho¹t ®éng cña häc sinh
1. Suy nghÜ vµ tr¶ lêi.
- Gåm hai phÇn: To¸n h¹ng vµ to¸n tö.
yÕu tè c¬ b¶n x©y dùng nªn biÓu thøc.
- NÕu trong mét bµi to¸n mµ to¸n h¹ng
lµ biÕn sè, h»ng sè hoÆc hµm sè vµ to¸n tö
lµ c¸c phÐp to¸n sè häc th× biÓu thøc cã tªn
gäi lµ g×?
2. Treo tranh cã chøa biÓu thøc to¸n häc
lªn b¶ng, yªu cÇu: Sö dông c¸c phÐp to¸n
sè häc, h·y biÓu diÔn biÓu thøc to¸n häc
sau thµnh biÓu thøc trong ng«n ng÷ lËp
tr×nh.
2a+5b+c
xy
2z
x+y + x2
1- 2
2z
z
- Nghiªn cøu s¸ch gi¸o khoa vµ tõ viÖc
x©y dùng c¸c biÓu thøc trªn, h·y nªu thø tù
thùc hiÖn c¸c phÐp to¸n.
3. Nªu vÊn ®Ò: trong to¸n häc ta ®· lµm
quen víi mét sè hµm sè häc, h·y kÓ tªn
mét sè hµm ®ã?
- Trong mét sè ng«n ng÷ lËp tr×nh ta
còng cã mét sè hµm nh vËy nhng ®îc diÔn
®¹t b»ng mét c¸ch kh¸c.
- Treo tranh chøa b¶ng mét sè hµm
chuÈn, yªu cÇu häc sinh ®iÒn thªm c¸c
th«ng tin nh chøac n¨ng cña hµm , kiÓu
cña ®èi sè vµ kiÓu cña hµm sè.
- cho biÓu thøc: -b +
h·y
biÓu diÔn biÓu thøc trªn sang biÓu thøc
trong ng«n ng÷ lËp tr×nh .
4. Nªu vÊn ®Ò : Khi hai biÓu thøc sè häc
liªn kÕt víi nhau b»ng phÐp to¸n quan hÖ
ta ®îc mét biÓu thøc míi, biÓu thøc ®ã gäi
lµ biÓu thøc g×?
- H·y lÊy mét vÝ dô vÒ biÓu thøc quan
hÖ?
- Yªu cÇu häc sinh nghiªn cøu s¸ch gi¸o
khoa vµ cho biÕt cÊu tróc chung cña biÓu
thøc quan hÖ?
- Thø tù thùc hiÖn cña biÓu thøc quan
hÖ?
- Cho biÕt kÕt qu¶ cña phÐp to¸n quan hÖ
thuéc kiÓu d÷ liÖu nµo ®· häc?
5. Nªu vÊn ®Ò: C¸c biÓu thøc quan hÖ ®îc
liªn kÕt víi nhau bëi phÐp to¸n Logic ®îc
gäi lµ biÓu thøc Logic.
- H·y cho mét sè vÝ dô vÒ biÓu thøc
logic.
- trong to¸n häc ta cã biÓu thøc
5<=x<=11, h·y biÓu diÔn biÓu thøc nµy
trong ng«n ng÷ lËp tr×nh.
- Thø tù thùc hiÖn biÓu thøc logic.
- KÕt qu¶ cña biÓu thøc logic cã kiÓu d÷
liÖu g×?
- Treo tranh cã chøa b¶ng ch©n trÞ cña A
- BiÓu thøc sè häc.
2. Quan s¸t vµ tr¶ lêi.
2*a+5*b+c
x*y/(2*z)
((x+y)/(1 – (2 /z)))+(x*x/(2*z))
- Thùc hiÖn trong ngoÆc tríc; Ngoµi ngoÆc
sau. Nh©n, chia, c«ng, trõ sau.
3. Suy nghÜ vµ tr¶ lêi.
Hµm tri tuyÖt ®èi, hµm c¨n bËc hai, hµm
sin, hµm cos.
- Quan s¸t tranh vÏ, nghiªn cøu s¸ch gi¸o
khoa vµ lªn b¶ng ®iÒn tranh.
- Suy nghÜ, lªn b¶ng tr¶ lêi.
(-b+sqrt(b*b – 4*a*c))/(2*a)
4. Suy nghÜ vµ tr¶ lêi.
- Gäi lµ biÓu thøc quan hÖ.
- VÝ dô: 2*x
+ TÝnh gi¸ trÞ biÓu thøc
+ Thùc hiÖn phÐp to¸n quan hÖ.
- KiÓu logic.
5. Chó ý theo dâi dÉn d¾t cña gi¸o viªn vµ
suy nghÜ ®Ó tr¶ lêi.
- VÝ dô: (A>B) or ((X+1)2)
and ((3+2)<7).
- BiÓu thøc trong ng«n ng÷ lËp tr×nh :
(5<=x) and (x<=11).
+ Thùc hiÖn c¸c biÓu thøc quan hÖ.
+ Thùc hiÖn phÐp to¸n logic.
- KiÓu logic.
- Häc sinh suy nghÜ vµ tr¶ lêi b»ng c¸ch
vµ B, yªu cÇu häc sinh ®iÒn gi¸ trÞ cho A
and B; A or B; not A.
®iÒn vµo b¶ng.
3. Ho¹t ®éng 3 : T×m hiÓu lÖnh g¸n.
a. Môc tiªu:
- Häc sinh biÕt chøc n¨ng cña lÖnh g¸n trong lËp tr×nh. BiÕt ®îc cÊu tróc chung cña
lÖnh g¸n trong ng«n ng÷ Pascal. ViÕt ®îc lÖnh ®óng khi lËp tr×nh.
b. Néi dung:
- LÖnh g¸n dïng ®Ó tÝnh gi¸ trÞ mét biÓu thøc vµ chuyÓn gi¸ trÞ ®ã vµo mét biÕn.
- CÊu tróc: Tªn biÕn : =biÓu_thøc;
- Sù thùc hiÖn cña m¸y:
+ tÝnh gi¸ trÞ cña biÓu_thøc.
+ §Æt gi¸ trÞ vµo tªn_biÕn.
c. C¸c bíc tiÕn hµnh:
híng dÉn cña gi¸o viªn
- Giíi thiÖu mét sè vÝ dô vÒ lÖnh g¸n
trong Pascal nh sau:
x:=4+8;
- Gi¶i thÝch: LÊy 4 céng 8, ®em kÕt qu¶
®Æt vµo x. Ta ®îc x=12.
- Hái : H·y cho biÕt chøc n¨ng cña lÖnh
g¸n?
- Yªu cÇu häc sinh nghiªn cøu s¸ch gi¸o
khoa vµ cho biÕt cÊu tróc chung cña lÖnh
g¸n trong ng«n ng÷ Pascal.
- H·y cho mét vÝ dô ®Ó tÝnh nghiÖm cña
ph¬ng tr×nh bËc hai.
-b
- Giíi thiÖu thªm vÝ dô: Cho ch¬ng
tr×nh.
Var
i,z:integer;
Begin
z:=4;
i:=6;
z:=z – 1;
i:=i+1;
writeln(“i=”,i);
writeln(“z=”,z);
readln;
End.
- Hái: Ch¬ng tr×nh in ra mµn h×nh gi¸ trÞ
b»ng bao nhiªu?
- Thùc hiÖn ch¬ng tr×nh ®Ó häc sinh
kiÓm nghiÖm kÕt qu¶ tù suy luËn.
Ho¹t ®éng cña häc sinh
- Quan s¸t vÝ dô vµ suy nghÜ ®Ó tr¶ lêi.
+ TÝnh gi¸ trÞ cña biÓu thøc.
+ G¸n gi¸ trÞ tÝnh ®îc vµ tªn mét biÕn.
:=;
x:=(-b+sqrt(b*b – 4*a*c))/(2*a);
- In ra mµn h×nh: z=3 vµ i=7.
- Quan s¸t kÕt qu¶ cña ch¬ng tr×nh.
IV. §¸nh gi¸ cuèi bµi.
1. Nh÷ng néi dung ®· häc.
- C¸c phÐp to¸n trong Turbo Pascal: Sè häc, quan hÖ vµ logic.
- C¸c biÓu thøc trong Turbo Pascal: Sè häc, quan hÖ vµ logic
- CÊu tróc lÖnh g¸n trong Turbo Pascal: tªn_biÕn :=biÓu_thøc;
2. C©u hái vµ bµi tËp vÒ nhµ
- Lµm bµi tËp 5, 6, 7, 8, s¸ch gi¸o khoa, trang 35 – 36;
- Xem phô lôc A, s¸ch gi¸o khoa trang 121: Mét sè phÐp to¸n thêng dïng vµ gi¸ trÞ
phÐp to¸n logic.
C¸c thñ tôc chuÈn vµo/ra ®¬n gi¶n
I. Môc tiªu
1. KiÕn thøc
- BiÕt ®îc ý nghÜa cña c¸c thñ tôc vµ/ra chuÈn ®èi víi lËp tr×nh.
- BiÕt ®îc cÊu tróc chung cña thñ tôc vµo/ra trong ng«n ng÷ lËp tr×nh Pascal.
2. KÜ n¨ng.
- ViÕt ®óng lÖnh vµo/ra d÷ liÖu.
- BiÕt nhËp ®óng d÷ liÖu khi thùc hiÖn ch¬ng tr×nh.
II. §å dïng d¹y häc
1. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn
- S¸ch gi¸o khoa, tranh chøa c¸c biÓu thøc trong to¸n häc, m¸y chiÕu Projector, m¸y
vi tÝnh, mét sè ch¬ng tr×nh viÕt s½n.
2. ChuÈn bÞ cña häc sinh.
- S¸ch gi¸o khoa.
III. Ho¹t ®éng d¹y – häc
1. Ho¹t ®éng 1: t×m hiÓu thñ tôc nhËp d÷ liÖu vµ tõ bµn phÝm.
a. Môc tiªu:
- Gióp häc sinh thÊy ®îc sù cÇn thiÕt cña thñ tôc nhËp d÷ liÖu.
- BiÕt ®îc cÊu tróc chung cña thñ tôc nhËp d÷ liÖu.
b. Néi dung:
- Dïng ®Ó ®a nhiÒu bé d÷ liÖu kh¸c nhau cho cïng mét ch¬ng tr×nh xö lÝ.
- NhËp:
Read/Readln(,...,);
c. C¸c bíc tiÕn hµnh:
híng dÉn cña gi¸o viªn
Ho¹t ®éng cña häc sinh
1. nªu vÊn ®Ò: Khi gi¶i quyÕt mét bµi
1. Chó ý l¾ng nghe dÉn d¾t cña gi¸o viªn.
to¸n, ta ph¶i ®a d÷ liÖu vµo ®Ó m¸y tÝnh xö
lÝ, viÖc ®a d÷ liÖu b»ng lÖnh g¸n sÏ lµm cho
ch¬ng tr×nh chØ cã t¸c dông víi mét d÷ liÖu
cè ®Þnh. §Ó ch¬ng tr×nh gi¶i quyÕt ®îc
nhiÒu bµi to¸n h¬n, ta pahØ sö dông thñ tôc
nhËp d÷ liÖu.
- Yªu cÇu häc sinh nghiªn cøu s¸ch gi¸o - Nghiªn cøu s¸ch gi¸o khoa vµ suy nghÜ
khoa vµ cho biÕt cÊu tróc chung cña thñ tôc ®Ó tr¶ lêi.
nhËp d÷ liÖu trong ng«n ng÷ lËp tr×nh
Read(,...,);
Pascal:
Readln(,...,);
- Nªu vÝ dô: Khi viÕt ch¬ng tr×nh gi¶i
- Ph¶i nhËp gi¸ trÞ cho hai biÕn: a, b.
ph¬ng tr×nh ax+b=0, ta ph¶i nhËp vµo c¸c
- ViÕt lÖnh: Readln(a,b);
®¹i lîng nµo? ViÕt lÖnh nhËp?
2. ChiÕu mét ch¬ng tr×nh Pascal ®¬n gi¶n 2. Quan s¸t ch¬ng tr×nh vÝ dô cña gi¸o
cã lÖnh nhËp gi¸ trÞ cã hai biÕn.
viªn.
- thùc hiÖn ch¬ng tr×nh vµ thùc hiÖn
nhËp d÷ liÖu.
- Hái : Khi nhËp gi¸ trÞ cho nhiÒu biÕn,
- Nh÷ng gi¸ trÞ nµy ph¶i ®îc gâ c¸ch nhau
ta ph¶i thùc hiÖn nh thÕ nµo?
Ýt nhÊt mét dÊu c¸ch hoÆc kÝ tù xuèng
dßng.
- Yªu cÇu häc sinh thùc hiÖn nhËp d÷ liÖu
- Lªn b¶ng thùc hiÖn nhËp theo yªu cÇu
cho ch¬ng tr×nh.
cña gi¸o viªn.
2. Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu thñ tôc ®a d÷ liÖu ra mµn h×nh.
a. Môc tiªu:
- Gióp häc sinh thÊy ®îc sù cÇn thiÕt cña thñ tôc ®a d÷ liÖu ra mµn h×nh.
- BiÕt ®îc cÊu tróc chung cña thñ tôc ®a d÷ liÖu ra mµn h×nh.
b. Néi dung:
- Dïng ®Ó ®a kÕt qu¶ sau khi sö lÝ ra mµn h×nh ®Ó ngêi sö dông thÊy.
- XuÊt: Write/Writeln(,...,,...,);
xuÊt d÷ liÖu trong ng«n ng÷ lËp tr×nh
Writeln(,...,);
Pascal.
- ViÕt lÖnh : Writeln(-b/a);
- Nªu vÝ dô: Khi viÕt ch¬ng tr×nh gi¶i
ph¬ng tr×nh ax+b=0, ta ph¶i ®a ra mµn
h×nh gi¸ trÞ cña nghiÖm –b/a, ta ph¶i viÕt
lÖnh nh thÕ nµo?
2. ChiÕu mét ch¬ng tr×nh Pascal ®¬n gi¶n 2. Quan s¸t ch¬ng tr×nh vÝ dô cña gi¸o
Program vb;
viªn.
Var x, y, z:integer;
Begin
Writeln(“nhap vao hai so:”);
Readln(x, y);
z:=x+y;
write(x:6, y:6, z:6);
readln;
end.
- Thùc hiÖn ch¬ng tr×nh vµ thùc hiÖn
nhËp d÷ liÖu ®Ó häc sinh thÊy kÕt qu¶ trªn
nÒn mµn h×nh.
- Hái : Chøc n¨ng cña lÖnh Writeln();
- ViÕt ra mµn h×nh dßng ch÷ vµ ®a con trá
- Hái: ý nghÜa cña : 6 trong lÖnh
xuèng dßng.
Write(...)
- Dµnh 6 vÞ trÝ trªn mµn h×nh ®Ó viÕt sè
x, 6 vÞ trÝ tiÕp ®Ó viÕt sè y vµ 6 vÞ trÝ tiÕp ®Ó
- Hái: Khi c¸c tham sè trong lÖnh
viÕt sè z.
Write() thuéc kiÓu Char hoÆc real th× quy
- Khi c¸c tham sè cã kiÓu kÝ tù, viÖc quy
®Þnh vÞ trÝ nh thÕ nµo?
®Þnh vÞ trÝ gièng kiÓu nguyªn.
- Khi c¸c tham sè cã kiÓu thùc th× ph¶i
quy ®Þnh hai lo¹i vÞ trÝ : VÞ trÝ cho toµn bé
- Cho vÝ dô cô thÓ víi 2 biÕn c kiÓu Char
sè thùc vµ vÞ trÝ cho phÇn thËp ph©n.
vµ r kiÓu real.
- VÝ dô : Write(c:8);
Write(r:8:3);
IV. §¸nh gi¸ cuèi bµi.
1. Nh÷ng néi dung ®· häc.
- NhËp d÷ liÖu :
Read/Readln(,...,);
- XuÊt d÷ liÖu :
write/writeln(,...,);
2. C©u hái vµ bµi tËp vÒ nhµ
- b»ng thùc hµnh trªn m¸y:
+ H·y so s¸nh sù gièng nhau vµ kh¸c nhau gi÷a Write(); vµ writeln();
+ H·y so s¸nh sù gièng nhau vµ kh¸c nhau gi÷a Read(); vµ Readln();
+ T×m hiÓu chøc n¨ng cña lÖnh Readln; Writeln;
- §äc tríc néi dung bµi: So¹n th¶o, dÞch, thùc hiÖn vµ hiÖu chØnh ch¬ng tr×nh, s¸ch
gi¸o khoa, trang 32.
So¹n th¶o dÞch, thùc hiÖn vµ hiÖu
chØnh ch¬ng tr×nh
I. Môc tiªu.
1. KiÕn thøc.
- BiÕt ®îc c¸c bíc ®Ó hoµn thµnh mét ch¬ng tr×nh.
- BiÕt c¸c file ch¬ng tr×nh c¬ b¶n cña Turbo Pascal 7.0
2. kÜ n¨ng.
- BiÕt khëi ®éng vµ tho¸t hÖ so¹n th¶o Turbo Pascal.
- So¹n ®îc mét ch¬ng tr×nh vµo m¸y.
- DÞch ®îc ch¬ng tr×nh ®ª ph¸t hiÖn lçi có ph¸p.
- Thùc hiÖn ®îc ch¬ng tr×nh ®Ó nhËp d÷ liÖu vµ thu kÕt qu¶, t×m lçi thuËt to¸n vµ söa
lçi.
II. ®å dïng d¹y häc.
1. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn
- m¸y vi tÝnh cã cµi phÇn mÒm Turbo Pascal 7.0, m¸y chiÕu Projector, m¸y chiÕu vËt
thÓ.
2. ChuÈn bÞ cña häc sinh.
- S¸ch gi¸o khoa.
III. Ho¹t ®éng d¹y – häc .
1. Ho¹t ®éng 1: Lµm quen víi Turbo Pascal 7.0
a. Môc tiªu:
- BiÕt ®îc c¸c file ch¬ng tr×nh c¬ b¶n cña Turbo Pascal 7.0. BiÕt c¸ch khëi ®éng vµ
tho¸t Turbo Pascal 7.0.
b. Néi dung:
- ChuyÓn vµo th môc chøa file Turbo.exe
- Gâ turbo.exe vµ enter.
(NÕu ë m«i trêng Win th× chØ cÇn bÊm biÓu tîng Turbo Pascal)
c. C¸c bíc tiÕn hµnh:
híng dÉn cña gi¸o viªn
1. §Æt vÊn ®Ò: §Ó sö dông ®îc Turbo
Pascal, trªn m¸y ph¶i cã c¸c file ch¬ng
tr×nh cÇn thiÕt. Tham kh¶o s¸ch gi¸o khoa
vµ cho biÕt tªn c¸c file ch¬ng tr×nh ®ã?
2. Tr×nh diÔn c¸ch khëi ®éng Turbo
Pascal th«ng qua m¸y chiÕu Projector.
- Giíi thiÖu mµn h×nh so¹n th¶o ch¬ng
tr×nh: B¶ng chän, con trá, vïng so¹n th¶o...
Ho¹t ®éng cña häc sinh
1. Tham kh¶o s¸ch gi¸o khoa vµ tr¶ lêi .
Turbo.exe
Turbo.tpl
Graph.tpu
Egavga.bgi vµ c¸c file *.chr
2. Häc sinh quan s¸t vµ ghi nhí.
2. Ho¹t ®éng 2: TËp so¹n th¶o ch¬ng tr×nh vµ dÞch lçi có ph¸p.
a. Môc tiªu:
- Häc sinh biÕt c¸ch t¹o vµ lu mét file ch¬ng tr×nh. BiÕt c¸ch dÞch vµ t×m lçi có
ph¸p.
b. Néi dung:
- Gâ c¸c lÖnh cña ch¬ng tr×nh (gièng nh trong hÖ so¹n th¶o v¨n b¶n).
- Lu file ch¬ng tr×nh trªn ®Üa bÊm F2.
- Biªn dÞch lçi có ph¸p : bÊm ALT_F9.
c. C¸c bíc tiÕn hµnh:
híng dÉn cña gi¸o viªn
1. So¹n mét ch¬ng tr×nh lµm vÝ dô, lu ch¬ng tr×nh, dÞch lçi.
- Dïng m¸y chiÕu vËt thÓ ®Ó minh häa
thap t¸c lu file ch¬ng tr×nh vµ biªn dÞch.
2. So¹n mét ch¬ng tr×nh, hái c¸c lçi có
ph¸p trong ch¬ng tr×nh, gäi häc sinh dÞch
lçi vµ söa.
Program vd1
var x:integer;
Begin
Write(‘Nhap mot so nguyen duong);
readln(x);
y:=sqrt(x);
write(y);
End.
Ho¹t ®éng cña häc sinh
1. Quan s¸t vµ ghi nhí.
- Lu: F2
- DÞch lçi: ALT_F9
2. Quan s¸t vµ ph¸t hiÖn lçi ®Ó söa lçi
cho ch¬ng tr×nh.
Program vd1;
var x,y:integer;
Begin
Write(‘Nhap
mot
so
nguyen
duong);
readln(x);
y:=sqrt(x);
write(y);
End.
3. Ho¹t ®éng 3: TËp thùc hiÖn ch¬ng tr×nh vµ t×m lçi thuËt to¸n ®Ó hiÖu chØnh.
a. Môc tiªu:
- Häc sinh biÕt c¸ch thùc hiÖn mét ch¬ng tr×nh, biÕt c¸ch nhËp d÷ liÖu vµ t×m lçi
thuËt to¸n ®Ó hiÖu chØnh.
b. Néi dung:
- Thùc hiÖn ch¬ng tr×nh: BÊm CTR_F9
- X©y dùng test.
- NhËp d÷ liÖu, thu kÕt qu¶, ®èi chøng víi kÕt qu¶ cña test.
c. C¸c bíc tiÕn hµnh:
híng dÉn cña gi¸o viªn
1. Thùc hiÖn ch¬ng tr×nh ®· ®îc viÕt ë
trªn, nhËp d÷ liÖu, giíi thiÖu kÕt qu¶.
- Dïng m¸y chiÕu vËt thÓ ®Ó minh h¹o
thao t¸c thùc hiÖn ch¬ng tr×nh.
- Hái : Nhãm phÝm dïng ®Ó thùc hiÖn
ch¬ng tr×nh?
- Yªu cÇu häc sinh nhËp d÷ liÖu vµ thùc
hiÖn ch¬ng tr×nh.
2. Giíi thiÖu ch¬ng tr×nh gi¶i ph¬ng tr×nh
ax+b=0.
Var
Begin
Readln(a, b);
If a<>0 then write(-b/a)
else write(“PTVN”);
Readln;
End.
Ho¹t ®éng cña häc sinh
1. Quan s¸t gi¸o viªn thùc hiÖn vµ tham
kh¶o s¸ch gi¸o khoa.
CTRL_F9
2. Quan s¸t yªu cÇu cña gi¸o viªn vµ ®éc
lËp suy nghÜ ®Ó t×m test
a
b
x
0
0
VSN
- Yªu cÇu häc sinh t×m test ®Ó chøng
minh ch¬ng tr×nh nµy sai.
IV. §¸nh gi¸ cuèi bµi.
1. Nh÷ng néi dung ®· häc.
- Khëi ®éng Turbo. So¹n th¶o ch¬ng tr×nh. DÞch lçi có ph¸p. Thùc hiÖn ch¬ng tr×nh.
T×m lçi thuÊt to¸n vµ hiÖu chØnh.
2. C©u hái vµ bµi tËp vÒ nhµ.
- ViÕt ch¬ng tr×nh nhËp vµo mét sè vµ tÝnh b×nh ph¬ng cña sè ®ã.
- ViÕt ch¬ng tr×nh nhËp ®é dµi b¸n kÝnh vµ t icnhs chu vi diÖn tÝch cña h×nhtrßn t¬ng
øng.
- Lµm c¸c bµi tËp 9, 10, s¸ch gi¸o khoa, trang 36.
- §äc tríc néi dung cña phÇn bµi tËp vµ thùc hµnh sè 1, s¸ch gi¸o khoa, trang 33.
- Xem phô lôc B, s¸ch gi¸o khoa, trang 122: M«i trêng Turbo Pascal.
- Xem phô lôc B, s¸ch gi¸o khoa, trang 136: Mét sè th«ng b¸o lçi.
Bµi thùc hµnh sè 1
I. Môc tiªu.
1. KiÕn thøc
- BiÕt ®îc mét ch¬ng tr×nh Pascal hoµn chØnh.
- Lµm quen víi c¸c dÞch vô chñ yÕu cña Turbo Pascal trong viÖc so¹n th¶o, lu ch¬ng
tr×nh, dÞch ch¬ng tr×nh vµ thùc hiÖn ch¬ng tr×nh.
2. kÜ n¨ng
- So¹n ®îc ch¬ng tr×nh, lu lªn ®Üa, dÞch lçi có ph¸p, thùc hiÖn vµ t×m lçi thuËt to¸n vµ
hiÖu chØnh
- Bíc ®Çu biÕt ph©n tÝch vµ hoµn thµnh mét ch¬ng tr×nh ®¬n gi¶n trªn Turbo pascal.
3. Th¸i ®é
- Tù gi¸c, tÝch cùc vµ chñ ®éng trong thùc hµnh.
II. §å dïng d¹y häc
1. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn.
- Phßng m¸y vi tÝnh ®· ®îc cµi ®Çy ®ñ Turbo Pascal, m¸y chiÕu projector ®Ó híng dÉn.
2. ChuÈn bÞ cña häc sinh
- S¸ch gi¸o khoa, s¸ch bµi tËp vµ bµi tËp ®· viÕt ë nhµ.
III. Ho¹t ®éng d¹y – häc
1. Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu mét ch¬ng tr×nh hoµn chØnh.
a. Môc tiªu:
- Häc sinh biÕt ®îc mét ch¬ng tr×nh hoµn chØnh.
- BiÕt so¹n mét ch¬ng tr×nh.
- BiÕt lu, biÕt dÞch, thùc hiÖn ch¬ng tr×nh.
- BiÕt t×m lçi vµ söa lçi.
b. Néi dung:
- Cho ch¬ng tr×nh sau:
Program
giai_pt;
Uses
CRT;
var a,b,c,d,x1,x2:read;
Begin
clrscr;
write(‘nhap a b c’);
Readln(a,b,c);
d:=b*b – 4*a*c;
x1:=(-b – sqrt(d))/(2*a);
x2:=(-b + sqrt(d))/(2*a);
writeln(‘x1=’,x1:6:2,’x2=’,x2:6:2,);
Readln;
End.
c. C¸c bíc tiÕn hµnh:
híng dÉn cña gi¸o viªn
Ho¹t ®éng cña häc sinh
1. ChiÕu ch¬ng tr×nh lªn b¶ng. Yªu cÇu
1. Quan s¸t b¶ng, ®éc lËp so¹n ch¬ng tr×nh
häc sinh thùc hiÖn c¸c nhiªmj vô:
vµo m¸y.
- So¹n ch¬ng tr×nh vµo m¸y.
- Lu ch¬ng tr×nh.
F2
- dÞch lçi có ph¸p.
Alt_F9
- Thùc hiÖn ch¬ng tr×nh.
Ctrl_F9
- NhËp d÷ liÖu 1 -3 2. Th«ng b¸o
x1=1.00 x2=2.00
kÕt qu¶.
- Trë vÒ mµn h×nh so¹n th¶o.
Enter
- Thùc hiÖn ch¬ng tr×nh.
Ctrl_F9
- NhËp d÷ liÖu 1 0 2. Th«ng b¸o kÕt qu¶. Th«ng b¸o lçi
- Hái: V× sao cã lçi xuÊt hiÖn?
Do c¨n bËc hai c¶u mét sè ©m
-Söa l¹i ch¬ng tr×nh kh«ng dïng biÕn d.
Readln(a, b, c);
x1:=(-b-sqrt(b*b-4*a*c))/(2*a);
x2:=(-b+sqrt(b*b-4*a*c))/(2*a);
writeln(‘x1=’,x1:6:2, ‘x2=’,x2:6:2,);
2. Ho¹t ®éng 2: RÌn luyÖn kÜ n¨ng lËp ch¬ng tr×nh.
a. Môc tiªu:
- Häc sinh so¹n ®îc ch¬ng tr×nh vµ lu ch¬ng tr×nh vµo ®Üa. Biªn dÞch vµ thùc hiÖn ®îc ch¬ng tr×nh. NhËp ®îc d÷ liÖu vµ kiÓm ®Þnh kÕt qu¶ cña ch¬ng tr×nh.
b. néi dung:
- ViÕt ch¬ng tr×nh tÝnh diÖn tÝch h×nh ®îc m« t¶ mµu, víi a ®îc nhËp vµo tõ bµn phÝm.
vÏ h×nh trßn tÝnh diÖn tÝch
c. C¸c bíc tiÕn hµnh:
híng dÉn cña gi¸o viªn
1. §Þnh híng ®Ó häc sinh ph©n tÝch bµi
to¸n.
- D÷ liÖu vµo:
- D÷ liÖu ra:
- C¸ch tÝnh:
2. Yªu cÇu häc sinh so¹n ch¬ng tr×nh vµ
lu lªn ®Üa.
- Quan s¸t híng dÉn tõng häc sinh trong
lóc thùc hµnh.
3. Yªu cÇu häc sinh nhËp d÷ liÖu vµ
th«ng b¸o kÕt qu¶.
a=3
a=-3
Ho¹t ®éng cña häc sinh
1. Ph©n tãch theo yªu cÇu cña gi¸o viªn.
- D÷ liÖu vµo a
- D÷ liÖu ra s
TÝnh diÖn tÝch h×nh trßn cã bk a (s1)
TÝnh diÖn tÝch h×nh vu«ng c¹nh a 2 (s2)
s:=sl-s2;
2. Thùc hiÖn c¸c yªu cÇu cña gi¸o viªn.
- So¹n th¶o ch¬ng tr×nh.
- BÊm phÝm F2, gâ tªn file ®Ó lu.
- BÊm phÝm ALT_F9 ®Ó dÞch lçi có
ph¸p.
- BÊm phÝm CTRL_F9 ®Ó thùc hiÖn ch¬ng tr×nh.
- th«ng b¸o kÕt qu¶ cho gi¸o viªn.
3. NhËp d÷ liÖu theo yªu cÇu.
- Víi a=3, ta ®îc:s=9(Pi-2)=10.26
- Víi a=-3, kÕt qu¶ kh«ng ®óng, v× ®é
dµi c¹nh ph¶i lµ mét sè d¬ng.
IV. §¸nh gi¸ cuèi bµi.
1. Nh÷ng néi dung ®· häc
- C¸c bíc ®Ó hoµn thµnh mét ch¬ng tr×nh:
+ Ph©n tÝch bµi to¸n ®Ó x¸c ®Þnh d÷ liÖu vµ, d÷ liÖu ra.
+ X¸c ®inh thuËt to¸n.
+ So¹n ch¬ng t×nh vµo m¸y.
+ Lu gi÷ ch¬ng tr×nh.
+ Biªn dÞch ch¬ng tr×nh.
+ Thùc hiÖn vµ hiÖu chØnh ch¬ng tr×nh.
2. C©u hái vµ bµi tËp vÒ nhµ
- ViÕt ch¬ng tr×nh nhËp vµo ®é dµi ba c¹nh cña mét tam gi¸c vµ tÝnh chu vi, diÖn tÝch
cña tam gi¸c ®ã.
- Cho ch¬ng tr×nh sau:
Program bt1;
Var r,s1,s2,s:real;
Begin
write(‘nhap r’);
readln(r);
s1:=4*r*r;
s2:= r*r*pi;
s:=s1 – s2;
write(s:6:2);
readln;
End.
Hái : ch¬ng tr×nh thùc hiÖn c«ng viÖc g×, kÕt qu¶ in ra mµn h×nh lµ bao nhiªu?
- Lµm bµi tËp 7, 8, 9, 10, trang 36.
+ So¹n ch¬ng tr×nh.
+ DÞch lçi vµ thùc hiÖn.
+ NhËp d÷ liÖu vµ kiÓm tra kÕt qu¶.
- §äc tríc néi dung bµi: CÊu tróc rÏ nh¸nh, s¸ch gi¸o khoa, trang 38.
- Xem phô lôc B, s¸ch gi¸o khoa, trang 122: M«i trêng Turbo Pascal.
Ch¬ng 3:
Tæ chøc rÏ nh¸nh vµ lÆp
I. Môc tiªu cña ch¬ng.
1. KiÕn thøc : Häc sinh cÇn:
- HiÓu c¸c kh¸i niÖm rÏ nh¸nh vµ lÆp trong lËp tr×nh.
- BiÕt thùc hiÖn c¸c c©u lÖnh rÏ nh¸nh vµ lÆp cña ng«n ng÷ lËp tr×nh Pascal.
- Bíc ®Çu h×nh thµnh ®îc kÜ n¨ng lËp tr×nh cã cÊu tróc.
2. kÜ n¨ng.
- Cã kh¼ n¨ng ph©n tÝch bµi to¸n ®¬n gi¶n ®Ó chän kiÓu cÊu tróc ®iÒu khiÓn phï hîp
tõng thao t¸c.
- BiÕt diÔn ®¹t ®óng c¸c c©u lÖnh, so¹n ®îc ch¬ng tr×nh gi¶i c¸c bµi to¸n ®¬n gi¶n ¸p
dông c¸c lo¹i cÊu tróc ®iÒu khiÓn nªu trªn.
3. Th¸i ®é
- TiÕp tôc x©y dùng lßng yªu thÝch gi¶i to¸n b»ng lËp tr×nh trªn m¸y vi tÝnh.
- TiÕp tôc rÌn luyÖn c¸c phÈm chÊt cÇn thiÕt cña ngêi lËp tr×nh nh: Xem xÐt gi¶i
quyÕt vÊn ®Ò mét c¸ch cÈn thËn, s¸ng t¹o ... §iÒu nµy thÓ hiÖn trong suèt qu¸ tr×nh ph©n
tÝch bµi to¸n, lùa chän d÷ liÖu, chon cÊu tróc ®iÒu khiÓn, viÕt ch¬ng tr×nh, dÞch, söa lçi,
kiÓm thö, c¶i tiÕn ch¬ng tr×nh.
II. Néi dung chñ yÕu cña ch¬ng.
- Giíi thiÖu c¸c lo¹i cÊu tróc ®iÒu khiÓn trong lËp tr×nh cÊu tróc lµ rÏ nh¸nh vµ lÆp.
Kh¸i niÖm bíc ®Çu vÒ lËp tr×nh cã cÊu tróc.