Tài liệu Giáo án tích hợp liên môn vật lý 9 bài 19 sử dụng an toàn và tiết kiệm điện

HỒ SƠ DỰ THI DẠY HỌC THEO CHỦ ĐỀ TÍCH HỢP 1. Tên chủ đề dạy học: SỬ DỤNG AN TOÀN VÀ TIẾT KIỆM ĐIỆN 2. Môn học chính của chủ đề: - Vật lý 3. Các môn học được tích hợp: - Môn toán - Môn hóa - Môn sinh - Môn công nghệ - Môn văn - Môn giáo dục công dân NĂM HỌC 2014 - 2015 PHIẾU THÔNG TIN VỀ GIÁO VIÊN DỰ THI - Sở giáo dục và đào tạo thành phố Hà Nội. - Phòng giáo dục và đào tạo Quận Đống Đa. - Trường THCS Trung Phụng - Địa chỉ: số 38, ngõ 218 phố Chợ Khâm Thiên – Đống Đa – Hà Nội Điện thoại: 0435727332; Email: [email protected] - Thông tin về giáo viên: Họ và tên: Phan Thị Hằng. Ngày sinh: 21/4/1970. Môn: Vật lý Điện thoại: 0912 221 460; Email: [email protected] PHIẾU MÔ TẢ HỒ SƠ DẠY HỌC DỰ THI CỦA GIÁO VIÊN. 1. Tên hồ sơ dạy học: Tích hợp kiến thức liên môn Môn vật lý lớp 9. BÀI 19: SỬ DỤNG AN TOÀN VÀ TIẾT KIỆM ĐIỆN 2 Mục tiêu bài học: Đây là bài học được dạy ở cuối của chương I phần điện học vật lý lớp 9. Học sinh đã được học các biện pháp an toàn điện ở vật lý lớp 7 và công nghệ lớp 8 do đó trong bài học này học sinh có thể hiểu một cách sâu sắc tại sao cần phải thực hiện các qui tắc an toàn điện và tại sao cần phải sử dụng tiết kiệm điện học sinh thấy được hậu quả mặt trái của các vấn đề trên. a) Kiến thức: Bài dạy hướng dẫn học sinh sử dụng các kiến thức của các bộ môn như toán học, Công nghệ, sinh học, hóa học, GDCD, ngữ văn vào từng nội dung của bài khi cần thiết. - Việc tích hợp liên môn trong bài dạy “Sử dụng an toàn và tiết kiệm điện” cần đạt được các kiến thức sau: + Tích hợp với môn toán học để thấy được các con số thống kê về các vụ tai nạn về điện và lợi ích của việc sử dụng tiết kiệm điện. + Vận dụng kiến thức công nghệ, vật lý để nêu và giải thích được cơ sở của các biện pháp an toàn khi sử dụng điện. + Tích hợp với môn sinh học, hóa học thấy hậu quả của việc không tiết kiệm điện năng làm ảnh hưởng đến môi trường sinh thái, khí hậu, ảnh hưởng đến sản xuất, đời sống của con người. + Tích hợp với môn ngữ văn trong phần củng cố, học tập ở nhà để trình bày và viết báo cáo về thực trạng sử dụng tiết kiệm điện trong gia đình, nhà trường. + Tích hợp môn GDCD giáo dục ý thức thực hiện an toàn và tiết kiệm điện là hành động thiết thực bảo vệ môi trường. b) Kỹ năng: - Việc hướng dẫn học sinh tích hợp kiến thức liên môn vào bài dạy nhằm giúp các em có khả năng tư duy, quan sát, phân tích, diễn giải. - Rèn kỹ năng tái hiện các tri thức đã học để tìm kiến thức mới. - Rèn kỹ năng thu thập thông tin ngoài xã hội và kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tế. c) Thái độ: - Có thái độ nghiêm túc, say mê với môn học. - Ý thức được sự cần thiết của việc học tập toàn diên các bộ môn. - Ý thức trách nhiệm thiết thực của bản thân trong gia đình, nhà trường và xã hội. 3. Đối tượng dạy học của bài: - Đối tượng dạy của dự án là học sinh khối 9. - Số lượng học sinh tham gia: 34 em - Số lớp: 02 - Một số đặc điểm của học sinh đã học theo bài học: Dự án mà tôi thực hiện là một tiết dạy vật lý lớp 9. Học sinh lớp 9 là đối tượng đã học năm thứ 4 của chương trình THCS, các em đã có một phần kiến thức cơ bản về các bộ môn toán, sinh học, ngữ văn và một số các môn học khác. Với thực trạng đó đối tượng thực hiện sẽ có khả năng vận dụng kiến thức những môn đã học vào việc tìm hiểu, giải thích kiến thức mới của bài. Học sinh lớp 9 - ở lứa tuổi này các e cần có ý thức trách nhiệm về bản thân, bạn bè và xã hội. Vì vậy việc giáo dục ý thức an toàn, tiết kiệm điện và mục tiêu hình thành thái độ, nhân cách cho học sinh trong bài dạy đạt hiệu quả hơn. 4. Ý nghĩa của dự án: Việc kết hợp kiến thức của nhiều môn học khác nhau để giải quyết một vấn đề nào đó cho một môn học là một việc làm hết sức cần thiết. Nó đơn thuần không chỉ là giúp học sinh hiểu sâu, hiểu rõ về vấn đề đó mà còn giúp bản thân người thầy phải tích cực học hỏi trau dồi chuyên môn, nghiên cứu tìm hiểu các kiến thức không phải chỉ là môn dạy của mình mà còn cả các môn học có liên quan. Chính điều đó giúp người thầy trau dồi kiến thức, mở rộng thêm vốn hiểu biết của mình để tổ chức, hướng dẫn các em giải quyết các tình huống, các vấn đề được đặt ra trong môn học một cách hiệu quả. Mặt khác sự vận dụng tích hợp kiến thức nhiều môn học sẽ giúp học sinh hiểu rõ sự cần thiết của việc tích lũy kiến thức toàn diện của tất cả các môn học, không nên coi nhẹ môn học nào. Qua đó các em thấy được sự thống nhất trong chương trình giáo dục, các bộ môn các em được học đều là tập hợp các kiến thức khoa học, chúng có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Từ đó khích lệ được sự say mê tìm tòi, nghiên cứu, khám phá kiến thức mới của các em. Là giáo viên đã có nhiều năm giảng dạy tôi nhận thấy lợi ích của hoạt động này vì vậy tôi đã thực nghiệm thử một dự án nhỏ đối với môn vật lý. Tích hợp nhiều môn học trong giảng dạy và học tập sẽ giúp học sinh phát huy tính độc lập suy nghĩ, tư duy, sáng tạo trong học tập. Giúp người thầy tiếp cận tốt hơn các nội dung kiến thức đặt ra trong chương trình sách giáo khoa, làm cho tiết học trở nên sinh động, nhẹ nhàng gây được sự hứng thú của người học và chất lượng hiệu quả của giờ dạy cũng được nâng cao hơn. Nâng cao chất lượng giờ dạy của giáo viên, giúp học sinh tích cực chủ động trong giờ học. Thông qua đó là phong phú phuowng pháp giảng dạy, kết hợp được nhiều phương pháp đặc trưng bộ môn cũng như kết hợp với các môn khác. Học sinh phát hiện sử dụng kiến thức vào tình huống cụ thể, biết vận dụng kiến thức đã học của các bộ môn để áp dụng vào giải quyết kiến thức của bài học đồng thời liên hệ với thực tiễn cuộc sống. Đối với dự án này việc ứng dụng công nghệ thông tin khi thực hiện đã giúp học sinh nhẹ nhàng, thích thú hiểu rõ ý nghĩa của việc bảo vệ môi trường, an toàn điện khi sử dụng, giáo dục ý thức tiết kiệm và bảo vệ môi trường. 5. Thiết bị dạy học, tài liệu: - Tranh ảnh, thông tin các vụ tai nạn điện, ô nhiễm môi trường và tài nguyên thiên nhiên. - Tranh ảnh, thông tin bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên. - Phim tư liệu: Các con số thống kê các vụ tai nạn điện. - Phích cắm 3 chốt: Minh họa cho biện pháp an toàn điện nối đất cho các đồ dùng, thiết bị điện - Máy chiếu Projector: trình chiếu các hình ảnh, các đoạn video các biện pháp an toàn điện. - CNTT: Sử dụng phần mềm Movie Maker, các hình ảnh trên internet tạo video giúp học sinh thấy được sự cần thiết phải sử dụng tiết kiệm, an toàn điện. 6. Hoạt động dạy học và tiến trình dạy học. Tiết 19. Bài 19 SỬ DỤNG AN TOÀN VÀ TIẾT KIỆM ĐIỆN Cách tổ chức dạy học: Lấy môn vật lý lớp 9 làm chủ đạo để dạy, tích hợp các môn: Toán, công nghệ, sinh học, hóa học, GDCD, ngữ văn a) Mục tiêu bài học + Kiến thức: - Nêu và thực hiện được các qui tắc an toàn khi sử dụng điện - Giải thích được cơ sở vật lí của các qui tắc an toàn khi sử dụng điện - Nêu và thực hiện được các biện pháp sử dụng tiết kiệm điện + Kỹ năng: - Kỹ năng quan sát, kỹ năng diễn giải - Kỹ năng vận dụng trong thực tế + Thái độ: - Yêu thích môn học, ham hiểu biết b) Tiến trình dạy học Giáo viên sử dụng một đoạn video về các tai nạn điện và thống kê các số tai nạn điện xảy ra trong một năm. ?Y/c H nói suy nghĩ gì về đoạn phim vừa xem. Qua đó cho học sinh thấấy sự cấần thiếất của việc sử dụng an toàn điện đ ể vào bài. HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ NỘI DỤNG GHI BẢNG Hoạt động 1: Tìm hiểu và thực hiện các qui tắc an toàn khi sử dụng điện (15') ? Em hãy nêu một số nguyên I. An toàn khi sử dụng nhân cụ thể có thể gây ra tai - H hoạt động cá nhân. điện nạn điện khi sử dụng trong 1. Nhớ lại các qui tắc nhà. an toàn khi sử dụng (GV chiếu một số hình ảnh điện có liên quan đến các tai nạn - Chỉ làm TN với U < điện 40v ? Để tránh các tai nạn điện - Dây dẫn có vỏ bọc ... xảy ra khi sử dụng điện cần chú ý điều gì. - Y/c H hoạt động nhóm trả lời câu hỏi từ C1 -> C4 ? Khi sửa chữa đồ dùng điện cần đảm bảo y/c gì ? Y/c H đọc và hoàn thành C5 ? Công tắc, cầu chi được mắc ở dây nào của MĐ Đây là các nguyên tắc chúng ta đã được làm quen trong chương trình vật lý 7 và công nghệ 8. Hôm nay cô sẽ giới thiệu cho các em biết thêm một số qui tắc an toàn khác khi sử dụng điện. ? Qua C5 nêu cách sửa chữa những hỏng hóc nhỏ về điện ◊ Những hỏng hóc không biết lí do cần ngắt điện và báo cho thợ không tự ý sửa. Biện pháp an toàn điện là sử dụng dây nối đất cho các dụng cụ điện có vỏ kim loại ? Y/c H thảo luận trả lời C6 ◊ Thực tế ở một số nước phát triển sử dụng biện pháp an toàn điện là biện pháp dây trung hoà (Sử dụng phích cắm 3 chân) Như vậy ta biết thêm một số qui tắc an toàn điện khi sử dụng các dụng cụ điện -> hiểu các qui tắc an toàn .... - Sống gần các đường dây - H hoạt động nhóm - cầu chì có Iđm phù hợp - Phải thận trọng với MĐ gđ vì U = 220v - Thảo luận và nhắc lại các qui tắc đã học theo hướng dẫn từ C1 -> C4 U < 40v, I < 70mA không gây nguy hiểm - Cá nhân hoàn thành 2. Một số qui tắc an C5 toàn khác khi sử dụng điện C5: Rút phích -> không có dđ chạy qua cơ thể => không nguy hiểm Công tắc, cầu chì nối ở dây pha -> khi ngắt -> mạch hở -> không có dđ - Vì R vật cách điện rất lớn => I nhỏ không nguy hiểm cho người đứng trên nó. - H hoạt động nhóm - C6: Khi chạm tay vào thảo luận và giải thích vỏ dụng cụ cũng không C6 bị nguy hiểm vì R người lớn hơn rất nhiều so với Rd nối đất => I đi qua người nhỏ hơn Id không nguy hiểm. cao thế rất nguy hiểm, người sóng gần các đường điện cao thế thường bị suy giảm trí nhớ, bị nhiễm điện do hưởng ứng. Mặc dù các đường điện ngày càng được nâng cấp nhưng các sự cố lưới điện vẫn xảy ra như chập điện, rò điện, nổ sứ, đứt đường dây, cháy nổ trạm biến áp... để lại những hậu quả nghiêm trọng => cần di dời các hộ dân sống gần các đường điện cao áp và tuân thủ các qui tắc an toàn khi sử dụng điện ◊ G sử dụng chiếu một số thông cáo của bộ tài nguyên môi trường…. Hiện nay nhu cầu sử dụng điện ngày càng cao ..... Vậy làm thế nào để sử dụng tiết kiệm điện? Hoạt động 2: Tìm hiểu ý nghĩa và biện pháp sử dụng tiết kiệm điện năng (15') ◊ Y/c H đọc thông báo mục 1 - H thu nhận thông tin II. Sử dụng tiết kiệm ? Ngoài lợi ích trên thì việc điện năng tiết kiệm ĐN còn có lợi ích gì 1. Cần phải sử dụng khác. tiết kiệm điện năng ◊ G chiếu video tư liệu - Thảo luận và hoàn - C7: Tránh lãng phí ◊ Qua nội dung phim y/c H thiện C7 điện loại bỏ nguy cơ trả lời C7 xảy ra hỏa hoạn ? Phần ĐN tiết kiệm còn có - Dành ĐN tiết kiệm để thể làm gì đối với quốc gia xuất khẩu góp phần ? Nếu sử dụng ít ĐN thì giảm tăng thu nhập cho đất bớt chi phí xậy dựng nhà nước máy. Điều này có lợi gì. - Giảm bớt việc xd các ◊ Điện năng có vai trò quan nhà máy điện góp phần trọng trong sản xuất, đời giảm ô nhiễm MT sống. Là yếu tố không thể thiếu trong công cuộc hiện đại hóa đất nước. Song nếu chúng ta không sử dụng tiết kiệm nguồn năng lượng này thì dẫn đến tác động tiêu cực tới môi trường do phải xây thêm nhà máy điện, làm thu hẹp diện tích đất nông nghiệp, rừng làm ảnh hưởng đến môi trường sinh thái và đa dạng sinh học, làm trái đất của chúng ta nóng dần lên, tác động tiêu cực đến môi trường đặc biệt dẫn điến biến đổi khí hậu, hạn hán, ngập lụt.... Nhưng cũng không phải vì thế mà chúng ta không dùng năng lượng điện. Các nhà khoa học đã và đang tìm nguồn năng lượng sạch để thay thế. ? Ai có thể cho cả lớp biết đó là nguồn năng lượng nào? - Cá nhân hoàn thiện ◊ Trong công cuộc hiện đại C8, C9 hóa đất nước, khoa học kỹ thuật ngày càng phát triển. -> Không. Mà phải sử Nhu cầu sử dụng điện năng dụng dụng cụ có P hợp ngày càng cao. Vậy ta cần sử lí dụng các biện pháp nào để sử dụng tiết kiệm điện? ◊ Hướng dẫn H trả lời C8, C9 ? Từ công thức trên muốn tiết kiệm ĐN ta phải làm thế nào. ? Nếu đèn học mà sử dụng P quá nhỏ có được không. ◊ G liên hệ thực tế - Các bóng đèn sợi đốt thông thường có hiệu suất phát sáng rất thấp: 3%, các bóng đèn neon có hiệu suất cao hơn: 7%. Để tiết kiệm điện, cần nâng cao hiệu suất phát sáng của các bóng đèn điện. => Thay các bóng đèn thông thường bằng các bóng đèn tiết kiệm năng lượng Hoạt động 3: Củng cố - Vận dụng (12') ◊ GV chiếu lên màn hình các - Cá nhân hoàn thành câu hỏi. 2. Các biện pháp sử dụng tiết kiệm điện năng - C8: A = P.t - C9: Cần lựa chọn và sử dụng đồ dùng điện có công suất hợp lí đủ mức cần thiết Không sử dụng đồ dùng thiết bị điện những lúc không cần thiết II. Vận dụng ? Y/c H trả lời C10 ở một số nhà nghỉ sử dụng tấm nhựa cứng treo chìa khoá có t/d như công tắc khi rút chìa khoá thì tắt điện ◊ Y/c H hoàn thành C11. ◊ Các thiết bị điện này có công suất rất lớn nên cần sử dụng trong thời gian tối thiểu cần thiết. Không nên sử dụng vào thời gian cao điểm. ◊ Y/c H thực hiện C12 ◊ GV lấy 1,2 bài làm của học sinh chiếu lên màn hình. ? Qua kết quả bài toán chúng ta thấy sử dụng bóng đèn nào hiệu quả hơn. ◊ Việc sử dụng các bóng đèn compact ngoài tiết kiệm về kinh tế đèn compact giúp giảm 60% lượng tiêu thụ điện năng ở các hộ gia đình tương đương giảm 30 triệu tấn khí thải CO2/ năm. ◊ Qua bài học hôm nay chúng ta thấy việc tuân thủ các qui tắc an toàn và tiết kiệm điện là rất cần thiết. Ngay từ hôm nay chúng ta hãy thực hiện kiến thức của bài vào thực tế ở trường và ở gia đình. Tuyên truyền cho bạn bè, người thân cùng thực hiện. Hoạt động 4: Hướng dẫn bài về nhà - Em hãy viết thu hoạch về - Làm báo cáo thực trạng việc sử dụng điện - Làm bài tập và tiết kiệm điện trong nhà - Ôn tập tổng kết trường, gia đình và xã hội. chương - Học thuộc ghi nhớ - Làm bài tập SBT - C10: - Treo bảng yêu cầu "tắt điện " Lắp chuông báo - C11: Chọn D - C12 7. Kiểm tra đánh giá. - Cách thức: Sử dụng nhiều hình thức để kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh. + Kiểm tra miệng đầu giờ. + Kiểm tra trong phần bài giảng hoặc củng cố bài sau tiết học. + Kiểm tra viết 15 phút (kết hợp trắc nghiệm khách quan và tự luận) - Tiêu chí đánh giá kết quả học tập của học sinh. + Học sinh hiểu bài ở mức độ như thế nào. + Khả năng vận dụng kiến thức ở mức độ ra sao. + Việc vận dụng các bộ môn khác vào giải quyết vấn đề trong bài đã tốt chưa. + Học sinh đã rèn được những kỹ năng nào. 8. Các sản phẩm của học sinh. - Học sinh đã biết vận dụng các kiến thức vật lý, công nghệ để giải thích các hiện tượng. - Biết sử dụng kiến thức toán học để giải bài tập về tiết kiệm điện. - Vận dụng các kiến thức môn hóa, sinh học phân tích để thấy được sự ảnh hưởng của việc sử dụng lãng phí điện năng làm ảnh hưởng đến môi trường sinh thái và khí hậu. - Vận dụng kiến thức môn ngữ văn để viết báo cáo, thu hoạch. - Qua đó giáo dục học sinh ý thức thực hiện an toàn, tiết kiệm khi sử dụng điện năng. Trung Phụng, Ngày 18 tháng10 năm 2014 Người viết Phan Thị Hằng