Tài liệu Giáo án tích hợp liên môn địa lý 9 bài 15 thương mại và du lịch

Ngày soạn : 8/10/2014 Tiết 15, bài 15 THƯƠNG MẠI VÀ DU LỊCH I.Mục tiêu: 1. Kiến thức – HS nắm được các đặc điểm phát triển và phân bố ngành thương mại và du lịch ở nước ta. – HS chứng minh và giải thích được tại sao Hà Nội và tp. HCM là các trung tâm thương mại, du lịch lớn nhất cả nước. – HS nhận thấy rằng nước ta có tiềm năng du lịch khá phong phú và ngành du lịch đang trở thành ngành kinh tế quan trọng. 2. Kĩ năng – Phân tích biểu đồ tổng mức bán lẻ hàng hóa các vùng, biểu đồ cơ cấu giá trị hàng xuất khẩu – Phân tích tranh ảnh, liên hệ kiến thức thực tế. 3. Thái độ  Giáo dục ý thức việc bảo vệ môi trường để phát triển du lịch bền vững 4. Định hướng phát triển năng lực - Năng lực chung: phân tích,quan sát,năng lực hợp tác,năng lực phản hồi.. - Năng lực chuyên biệt: sử dụng bản đồ,tư duy tổng hợp theo lãnh thổ…. II.Chuẩn bị của GV và HS: 1.Chuẩn bị của giáo viên Giáo án, SGK – Bản đồ giao thông và du lịch Việt Nam Biểu đồ chuyển dịch cơ cấu GDP, bản đồ hành chính Việt Nam 2.Chuẩn bị của học sinh: – Chuẩn bị bài ở nhà , SGK , tập bản đồ, sưu tầm tranh ảnh đẹp về đất nước ta. III.Tổ chức các hoạt động học tập: 1.æn ®Þnh: 1’ - Lớp 9a1 : Ngày giảng: ..../...../2014 – Sĩ số:............................................................ - Lớp 9a2 : Ngày giảng: ..../...../2014 – Sĩ số:............................................................ - Lớp 9a3 : Ngày giảng: ..../...../2014 – Sĩ số:............................................................ - Lớp 9a4 : Ngày giảng: ..../...../2014 – Sĩ số:............................................................ 2.Kiểm tra bài cũ: 3’ Giao thông vận tải và bưu chính viễn thông có ý nghĩa và vai trò ntn đối với đời sống và sự phát triển kinh tế? - Thực hiện mối liên hệ kinh tế trong và ngoài nước - Tạo cho các vùng khó khăn có cơ hội phát triển - Là phương tiện quan trọng để tiếp thu các tiến bộ khoa học kĩ thuật - Cung cấp kịp thời các thông tin cho việc điều hành các hoạt động kinh tế, xã hội - Phục vụ vui chơi, giải trí, học tập của nhân dân - Góp phần đưa nước ta nhanh chóng hòa nhập với nền kinh tế thế giới  Ngành quan trọng có vai trò, ý nghĩa rất lớn đối với sự phát triển kinh tế. Một nền kinh tế phát triển phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố,trong đó sự phát triển các ngành kt rất quan trọng.Trong đó, ngành thương mại và dịch vụ là 2 ngành kinh tế có ý nghĩa vô cùng quan trọng để đưa nền kinh tế không những phát triển mà còn có nhiều cơ hội vượt xa ra ngoài quốc tế,sánh vai với các cường quốc. 3.Tiến trình bài học: Hoạt động 1 : Tìm hiểu sự phát triển và phân bố ngành thương mại(23’) + Phương pháp dạy học : vấn đáp, thuyết trình, tích hợp + Hình thức tổ chức hoạt động : thảo luận nhóm, trao đổi cặp, hướng dẫn HS liên hệ thực tế. Nội dung I Thương mại Hoạt động của GV H/đ của HS ? Thương mại là gì ? Thương mại là hoạt động trao Trình bày đổi của cải, hàng hóa, dịch vụ, kiến thức, tiền tệ… giữa hai Bổ sung hay nhiều đối tác, và có thể nhận lại một giá trị nào đó (bằng tiền hay bằng hàng hóa, dịch vụ khác ) ? Cơ cấu thương mại bao gồm 1.Nội thương những phân nghành nào ? - HS đọc - Gồm nội thương và ngoại thông - Là hoạt động thương thương. tin sgk, trả lời mại giữa các vùng ? Nội thương là những hoạt trong nước. động như thế nào ? Trao đổi cặp GV cho HS quan sát 1 vài bức Nhận xét tranh về các h/đ nội thương của Bổ sung nước ta xưa và nay. Nhận xét,so sánh hoạt động nội thương nước ta qua từng giai đooạn ? - Trong thời kì bao cấp các mặt hàng từ lương thực, thực phẩm Cho tới vải vóc, chất đốt, phụ tùng xe đạp… đều được mua bằng tem phiếu Và mỗi loại tem phiếu đều ghi rõ số lượng hàng hóa có thể được mua - Hàng hóa không được mua bán tự do trên thị trường, không được phép vận chuyển tự do hàng hoá từ địa phương này sang địa phương khác. Phân phối hàng hóa, hạn chế trao đổi bằng tiền mặt. Chế độ hộ khẩu được thiết lập trong thời kỳ này để phân phối lương thực, thực phẩm theo đầu người. Lương đôi khi cũng được trả bằng hiện vật. Đây được coi như một giai đoạn Lien hệ thực thất bại và tù đọng nhất của tế - đánh giá nền kinh tế Việt Nam trong thế kỷ - HS nhận 20. xét, bổ sung Hiện nay các hoạt động nội thương có sự chuyển biến như thế nào? - Thị trường thống nhất, hàng hóa phong phú đa dạng và tự do lưu - HS nhận thong, hệ thống các chợ, siêu thị xét hoạt động tấp nập. ? Cho biết các thành phần kinh Quan tế tham gia h/đ nội thương ? - Nhà nước,doanh sát biểu đồ nhận nghiệp,tư xét nhân… ? Thành phần kinh tế nào giúp nội thương phát triển mạnh nhất ? - Tư nhân Trao đổi cặp ? Quan sát biểu đồ H15.1, nhận giải thích xét sự phân bố ? Cho biết hoạt động nội thương tập trung nhất ở vùng nào, ít nhất ở vùng nào ? - Phát triển mạnh - ĐNB, ĐB Sông Hồng nhưng không đều giữa - Tây Nguyên. các vùng. ? Vì sao nội thương Tây Nguyên chưa phát triển ? (Thưa dân, điều kiện tự nhiên - kinh tế 1 chưa phát triển). HS bảng lên xác  Sự phân bố của các cơ sở kinh định - Hà Nội và TPHCM doanh thương mại, dịch vụ phụ Nhận xét là 2 trung tâm thương thuộc vào quy mô dân số, sức Trao đổi cặp mại, dịch vụ lớn, đa mua của nhân dân và sự phát giải thích dạng nhất nước ta. triển của các hoạt động kinh tế khác. GV yêu cầu HS quan sát lược dồ h/đ thương mại. ? Xác định trên lược đồ 2 trung tâp thương mại dịch vụ lớn và đa dạng nhất nước ta? ? Tại sao đây lại là 2 TT TMDV lớn nhất nước ta ? Trả lời - Dân xư dông đúc, sức mua tăng,thị trường rộng lớn GIải - Cơ sở hạ tầng : nhiều chợ lớn, tt thích,nêu 2.Ngoại thương thương mại, siêu thị… nghĩa ý của - Là hoạt động thương - Các loại hình dịch vụ phát ngành ngoại mại giữa trong và triển… ngoài nước thương. - Hà Nội và TPHCM chiếm 1/3 tổng mức bán lẻ và dịch vụ, hơn 1/3 số doanh nghiệp thương mại dịch vụ và khoảng 1/3 số người kinh doanh thương mại dịch vụ của cả nước. Có nhiều chợ lớn, các trung tâm thương mại lớn, các siêu thị… Nhận biểu đồ ?Ngoại thương là gì? ? Tại sao trong quá trình đổi Trả lời - Những mặt hàng mới, ngoại thương lại được chú xuất khẩu: là hàng trọng đẩy mạnh ? xét nông lâm thủy sản, - Ngoại thương là 1 h/đ kinh tế hàng công nghiệp đối ngoại quan trọng nhất.nền kt nhẹ, tiểu thủ công nhiều thành phần càng phát triển nghiệp , khoáng sản. và mở cửa thì h/đ ngoại thương càng có vai trò quan trọng + Giải quyết đầu ra cho sản phẩm + Đổi mới công nghệ, mở rộng sản xuất + Cải thiện đời sống Trình bày ? Dựa vào biểu đồ: Nhận xét cơ cấu giá trị xuất khẩu nước ta năm 2002 ? - Xuất khẩu nhiều nhất mặt hàng CN nhẹ. - Những mặt hàng ? Kể tên các mặt hàng xuất Quan sát nhập khẩu: máy móc khẩu chủ lực của nước ta mà biểu đồ rút ra thiết bị, nguyên liệu, em biết? nhận xét nhiên liệu và một số mặt hàng tiêu dùng GV cho HS quan sát 1 số các mặt hàng xk chủ lực ở nước ta. (Gạo, cá tra, cá ba sa, tôm, hàng may mặc, giầy da thêu, mây tre đan, gấm …Than đá dầu mỏ(dạng thô) Gv cho hs biết thêm nước ta hiện có xuất khẩu lao động. ? Tuy nhiên nước ta còn phải nhập khẩu những mặt hàng gì? Trình bày GV yêu cầu HS quan sát 2 biểu đồ xnk của nước ta: ? So sánh tổng giá trị xuất và nhập khẩu của nước ta? Nhận xét về sự chuyển dịch cơ cấu xuất nhập khẩu nước ta thời kì 1990-2005? - Giá trị nhập khẩu vẫn cao hơn Giải thích xuất khẩu. - Cơ cấu xk nước ta vẫn cao hơn - Hiện nay nước ta nhập khẩu nhưng giai đoạn gần quan hệ buôn bán chủ đây đang dần cân bẳng do những yếu với thị trường khu chính sách đổi mới ,phát triển vực châu Á - Thái ngoại thương của nước ta Bình Dương. GV yêu cầu HS quan sát lược đồ h/đ thương mại . ? Hiện nay nước ta quan hệ buôn bán nhiều nhất với thị trường khu vực nào? Vì sao? - Trước đây, hoạt động thương mại chủ yếu với các nước xã hội Nhận xét chủ nghĩa, đứng đầu là Liên Xô; khoảng trên 15 năm lại đây, doanh nghiệp Việt Nam đã có quan hệ xuất nhập khẩu với gần 220 nước và khu vực lãnh thổ. - Vị trí địa lý thuận lợi cho việc vận chuyển, giao nhận hàng. Trao đổi,hoạt - Các mối quan hệ có tính truyền động nhóm: thống - Nghành nghiên cứu, ngoại - Thị hiếu tiêu dùng có nhiều lien hệ thực thương nước ta đang điểm tương đồng dễ xâm nhập thị tế trình bày phát triển nhanh theo trường các hướng hiện đại khăn,hướng - Tiêu chuẩn hàng hoá không cao khó - Đây là khu vực đông dân, có tốc giải quyết độ tăng trưởng cao. ngành của thương mại. GV cho HS xem vài h/a về giao lưu hợp tác trong ngoại thương của nước ta với nước bạn. - VN gia nhâp tổ chức thương mại thế giưois WTO có ý nghĩa rất lớn tới sự phát triển kt VN ? Nhận xét xu hướng phát triển ngành ngoại thương nước ta? - Nghành ngoại thương nước ta đang phát triển nhanh theo hướng hiện đại, phấn đấu đạt trình độ phát triển tiên tiến trong khu vực, nâng cao thứ bậc trong thương mại toàn cầu. ? ..... H/Đ thương mại nước ta còn gặp phải những khó khăn, thách thức nào? Hướng giải quyết? Thách thức Hướng giải quyết -Thị trường nội địa chưa được coi - Phát triển thương mại trong nước trọng, còn lạc hậu, manh mún…. - Thương mại ngày càng phát triển - Chất lượng hàng hoá chưa cao, theo hướng thân thiện với môi mẫu mã chưa độc đáo, phong phú, trường hang thật hàng giả lẫn lộn, giá thành cao - Phân phối lại dân cư giữa các - Lợi ích của người kinh doanh và vùng. người tiêu dùng chưa được bảo vệ đúng mức - Tích cực giải quyết việc làm cho - Cơ sở vật chất, hạ tầng, giao lao động thu hút lao động vào ngành thông còn chậm đổi mới, thiếu đầu thương mại. tư. - Lợi ích của người tiêu dùng, sản - Nội thương phát triển chưa đều xuất cần được bảo vệ. giữa các vùng. - Mức xuất khẩu của Việt Nam còn - Sử dụng có hiệu quả vốn đầu tư thấp.Tốc độ tăng trưởng xuất khẩu thấp hơn so với nhập khẩu, dẫn tới - Cân bằng cán cân thương mại , nhập siêu lớn . kìm chế tốc độ tăng nhập khẩu - Ảnh hưởng của biến động thị trường. * Chuyển ý: Du lịch đã và đang trở thành nhu cầu không thể thiếu trong đời sống nhân dân. Ở nước ta gần đây thu nhập từ du lịch tăng lên rõ rệt. Vậy VN có những tiềm năng du lịch nào? Hoạt động 2: Tìm hiểu sự phát triển và phân bố ngành du lịch (12’) + Phương pháp dạy học : vấn đáp, thuyết trình, + Hình thức tổ chức hoạt động : thảo luận nhóm, trao đổi cặp, hướng dẫn HS liên hệ thực tế. Nội dung II Du lịch Hoạt động của GV H/đ của HS GV hướng dẫn HS tham gia trò Tất cả HS chơi : Du lịch vòng quanh đất tham gia trò nước VN (thời gian : 5-7 phút) chơi Hướng dẫn : HS quan sát hình ảnh, thông tin , nghe câu hỏi trả lời các địa danh du lịch nước ta. ? Các em có cảm nhận gì sau - HS nhận khi tham gia trò chơi ? xét, nêu cảm - Vui,thêm nhiều hiểu biết và nghĩ thêm yêu,tự hào về quê hương đất nước VN. ? Nước ta có những thuận lợi gì - Du lịch nước ta có để phát triển du lịch ? nhiều tiềm năng phát triển: + Tài nguyên du lịch - HS trả lời tự nhiên ( phong cảnh, bãi tắm, khí hậu tốt,vườn quốc gia ...) + Tài nguyên du lịch nhân văn ( kiến trúc, di tích lịch sử, lễ hội ,văn hóa dân gian,làng nghề truyền thống...) - HS trả lời ? Nhận xét hoạt động du lịch nước ta hiện nay ? - Du lịch nước ta phát - Du lịch nước ta phát triển ngày triển ngày càng nhanh càng nhanh đem lại nguồn thu đem nhập lớn, cải thiện đời sống nhân dân, góp phần mở rộng giao lưu giữa Viêt Nam với các nước trên thế giới. ? Theo em điều gì là quan trọng Trao đổi nhất để tạo ra một môi trường trình bày ý du lịch sạch đẹp, đưa ngành du kiến. lịch ngày càng phát triển nhanh - Bảo vệ môi trường và bền vững nhất? góp phần phát triển du (Ví dụ minh họa) lịch ngày nhanh và bền vững. ? TN ta có những điểm du lịch nổi tiếng nào ? ? Tình hình phát triển du lịch ở tỉnh ta hiện nay ntn ? có khó Liên hệ địa khăn gì ? - Có nhiều đanh lam,di tích lịch phương. sử,hang động đẹp thu hút nhiều khách du lịch : HNC, ATK, hang phương Hoàng, đền Đuổm ,bảo tàng các dân tộc VN. - Tuy nhiên du lịch TN còn nhiều hạn chế : cơ sở vật chất, hạ tầng, giao thông còn chưa được đầu tư mạnh, các dịch vụ chưa tốt, thiếu chuyên nghiệp… +Biện pháp khắc phục : - Đầu tư cơ sở vật chất,hạ tầng,giao thông - Nâng cao dịch vụ - Bỏa vệ môi trường anh sạch đẹp… IV. Tổng kết và hướng dẫn học tập: 1. Tổng kết: 4’ Tổng kết nội dung bài học ? Ý nghĩa của ngành thương mại trong nền KT? ? Bằng 1 hoặc vài câu văn ngắn em hãy quảng bá du lịch Việt Nam? 2. Hướng dẫn học tập. 1’ - Chuẩn bị bài mới : Thực hành . + Dụng cụ : thước , bút màu, máy tính cầm + Ôn lại cách vẽ biểu đồ tròn, biểu đồ cột chồng. *Rót kinh nghiÖm: ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………