Tài liệu Giáo án ngữ văn lớp 9

TuÇn 6 TiÕt 29 Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: ThuËt ng÷ I- Môc ®Ých yªu cÇu. Häc sinh n¾m ®îc kh¸i niÖm thuËt ng÷. Ph©n biÖt thuËt ng÷ víi c¸c tõ ng÷ th«ng dông kh¸c. TÝch hîp víi phÇn V¨n, TËp lµm v¨n. RÌn luyÖn kÜ n¨ng gi¶i thÝch cña thuËt ng÷ vµ vËn dông thuËt ng÷ trong nãi, viÕt. II- ChuÈn bÞ ThÇy: So¹n bµi, chuÈn bi b¶ng phô Trß: Xem tríc bµi III- Lªn líp A. Tæ chøc. B. KiÓm tra. ? ThÕ nµo lµ trau dåi vèn tõ? Nªu c¸c c¸ch trau dåi vèn tõ? C. Bµi míi. H? Gäi häc sinh ®äc vÝ dô trªn b¶ng phô. I- ThuËt ng÷ lµ g×? H? Theo em trong hai c¸ch gi¶i thÝch níc vµ muèi 1. VÝ dô 1. c¸ch nµo gi¶i thÝch dÔ hiÓu h¬n? 0 C¸ch gi¶i thÝch thø nhÊt. H? Theo em v× sao c¸ch gi¶i thÝch nµy dÔ hiÓu nh vËy? 1 V× nã ®· chØ râ ®Æc ®iÓm bªn ngoµi sù vËt d¹ng láng hay r¾n, mµu s¾c, mïi vÞ, xuÊt xø ë ®©u -> Nh×n thÊy ®îc. GV: §ã lµ c¸ch gi¶i thÝch h×nh thµnh trªn c¬ së kinh nghiÖm cã tÝnh c¶m tÝnh. H? Theo em v× sao c¸ch gi¶i thÝch thø hai khã hiÓu h¬n? 2 V× nh÷ng ngêi cã kiÕn thøc chuyªn m«n vÒ ho¸ häc míi hiÓu ®îc. GV: C¸ch gi¶i thÝch thø hai thÓ hiÖn nh÷ng ®Æc tÝnh bªn trong cña sù vËt. Nh÷ng ®Æc tÝnh nµy ph¶i qua nghiªn cøu b»ng lÝ thuyÕt vµ ph¬ng ph¸p khoa häc th× míi biÕt ®îc ®Æc tÝnh cña nã. Do ®ã, nÕu kh«ng cã kiÕn thøc chuyªn m«n vÒ lÜnh vùc cã liªn quan th× ngêi tiÕp nhËn kh«ng gi¶i thÝch ®îc. 3 C¸ch gi¶i thÝch thø nhÊt lµ c¸ch gi¶i thÝch nghÜa th«ng thêng. 4 C¸ch gi¶i thÝch thø hai lµ c¸ch gi¶i thÝch cña thuËt ng÷. H? VËy em hiÓu thuËt ng÷ lµ g×? - ThuËt ng÷ lµ nh÷ng tõ ng÷ biÓu thÞ kh¸i niÖm khoa häc H? Gäi häc sinh ®äc phÇn ghi nhí 2/I/SGK/88. c«ng nghÖ. H? §äc nh÷ng ®Þnh nghÜa sau ®©y vµ tr¶ lêi c©u hái cho bªn díi? H? Em ®· häc nh÷ng ®Þnh nghÜa nµy ë nh÷ng bé m«n nµo? 5 Th¹ch nhò: Bé m«n ®Þa lÝ. 6 Baz¬: Bé m«n ho¸ häc. 7 Èn dô: Bé m«n Ng÷ v¨n. 8 Ph©n sè: Bé m«n to¸n häc. H? Qua viÖc tr¶ lêi c©u hái, em thÊy thuËt ng÷ ®îc sö - ThuËt ng÷ thêng ®îc dông trong nh÷ng lo¹i v¨n b¶n nµo? dïng trong c¸c v¨n b¶n khoa häc c«ng nghÖ. GV: C¸c em cÇn chó ý tõ “thêng” ë ®©y. Nh vËy, cã nghÜa lµ thuËt ng÷ ®«i khi ®îc dïng trong nh÷ng lo¹i v¨n b¶n kh¸c. Ch¼ng h¹n: mét b¶n tin, mét phãng sù hay mét bµi b×nh luËn b¸o chÝ cã thÓ sö dông thuËt ng÷ 1 khi ®Ò cËp ®Õn nh÷ng kh¸i niÖm cã liªn quan. H? h·y nh¾c l¹i thÕ nµo lµ thuËt ng÷, c¸ch sö dông thuËt ng÷? 9 Häc sinh nªu phÇn ghi nhí SGK/88. II- §Æc ®iÓm cña thuËt ng÷ H? §äc l¹i hai thuËt ng÷ ë môc I2 trªn b¶ng phô? H? C¸c thuËt ng÷: Th¹ch nhò, ba z¬, Èn dô… cßn cã nghÜa nµo kh¸c kh«ng? 10 Kh«ng, chØ cã mét nghÜa nh ®· nªu. H? Tõ nghÜa cña thuËt ng÷ trªn, em cã thÓ kÕt luËn nh - VÒ nguyªn t¾c, trong mét thÕ nµo vÒ ®Æc ®iÓm cña thuËt ng÷? lÜnh vùc khoa häc, c«ng nghÖ nhÊt ®Þnh, mçi thuËt ng÷ chØ biÓu thÞ mét kh¸i niÖm vµ ngîc l¹i, mçi kh¸i niÖm chØ GV: ThuËt ng÷ thÓ hiÖn râ rµng, chÆt chÏ c¸c kh¸i ®îc biÓu thÞ b»ng mét thuËt niÖm. TÝnh chÝnh x¸c ®ßi hái hÖ thèng thuËt ng÷ kh«ng ng÷. cã hiÖn tîng ®ång ©m, ®a nghÜa, ®ång nghÜa, nh÷ng hiÖn tîng rÊt phæ biÕn ®èi víi nh÷ng tõ ng÷ th«ng thêng. Gäi gäc sinh ®äc ghi nhí II2. H? Cho biÕt trong hai vÝ dô sau, ë vÝ dô nµo tõ muèi cã s¾c th¸i biÓu c¶m? H? Tõ “muèi” ë môc a thuéc thuËt ng÷ hay t ng÷ th«ng thêng? T¬ng tù tõ “muèi” ë môc b? 11 Muèi ë môc a: ThuËt ng÷ chØ kh¸i niÖm cña muèi. 12 Muèi ë môc b: tõ ng÷ th«ng thêng, chØ mèi quan hÖ kh¨ng khÝt gi÷a t×nh c¶m cña con ngêi-> mang tÝnh biÓu c¶m. H? VËy theo em, thuËt ng÷ cßn cã ®Æc ®iÓm nµo n÷a? - ThuËt ng÷ kh«ng cã tÝnh biÓu c¶m. GV: §©y chÝnh lµ phÇn ghi nhí 2 SGK. Lu ý cho häc sinh tÝnh hÖ thèng cña thuËt ng÷. C¸c kh¸i niÖm cña mét ngµnh chuyªn m«n cã quan hÖ mËt thiÕt víi nhau. Do vËy, c¸c thuËt ng÷ biÓu thÞ nh÷ng kh¸i niÖm nµy còng t¹o thµnh mét hÖ thèng chÆt chÏ. VD: II- LuyÖn tËp. H? Häc sinh ®äc vµ nªu yªu cÇu bµi tËp. 1. Bµi tËp 1/89. H? Theo em môc ®Ých bµi tËp nµy lµ g×? 13 T×m thuËt ng÷ cho c¸c kh¸i niÖm cho s¾n vµ chØ râ thuËt ng÷ t×m ®îc thuéc lÜnh vùc khoa häc nµo? H? Em h·y t×m thuËt ng÷? 14 Lùc: lµ t¸c dông… (vËt lÝ). 15 X©m thùc lµ (§Þa lÝ); HiÖn tîng ho¸ häc (Ho¸ häc) Trêng tõ vùng (Ng÷ v¨n); Di chØ (lÞch sö); Thô phÊn (Sinh häc); Lu lîng (§Þa lÝ); Träng lùc (VËt lÝ); KhÝ ¸p (§Þa lÝ); §¬n chÊt (Ho¸ häc); ThÞ téc phô hÖ (LÞch sö); §êng trung trùc (To¸n häc). 2. Bµi tËp 2/90. H? Bµi tËp yªu cÇu chóng ta lµm g×? 16 Tõ “ ®iÓm tùa” cã thÓ coi lµ thuËt ng÷ vËt lÝ hay kh«ng? H? B»ng kiÕn thøc vËt lÝ em h·y nªu kh¸i niÖm cña “®iÓm tùa”? 17 ThuËt ng÷: §iÓm tùa lµ ®iÓm cè ®Þnh cña mét ®ßn bÈy, th«ng qua ®ã lùc t¸c ®éng ®îc truyÒn tíi lùc c¶n. H? Theo em hiÓu “ ®iÓm tùa” trong ®o¹n th¬ nµy cã nghÜa g×? 18 §iÓm tùa chØ n¬i lµm chç dùa chÝnh, n¬i göi g¾m niÒm tin vµ hi väng (vµo sù th¾ng lîi cña cuéc kh¸ng chiÕn cã sù gãp søc cña …) ( vÝ ®©y nh lµ mét ®iÓm tùa)-> nªn kh«ng ph¶i lµ thuËt ng÷. Bµi tËp 5 ThuËt ng÷ “ thÞ trêng” lµ hiÖn tîng ®ång ©m gi÷a thuËt ng÷ thÞ trêng cña kinh tÕ häc vµ cña quang häc 2 kh«ng vi ph¹m nguyªn t¾c thuËt ng÷- mét kh¸i niÖm thuéc hai lÜnh vùc khoa häc chø kh«ng ph¶i mét lÜnh vùc. * Híng dÉn vÒ nhµ. 19 N¾m ch¾c thuËt ng÷, ®Æc ®iÓm cña thuËt ng÷. 20 Lµm c¸c bµi tËp cßn l¹i. * Rót kinh nghiÖm. TuÇn 6 TiÕt 30 Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: Tr¶ bµi tËp lµm v¨n sè 1 I- Môc ®Ých yªu cÇu. Gióp häc sinh «n tËp cñng cè c¸c kiÕn thøc vÒ v¨n b¶n thuyÕt minh. §¸nh gi¸ ®îc nh÷ng u nhîc ®iÓm cña mét bµi viÕt cô thÓ vÒ c¸c mÆt: 21 KiÓu bµi: Cã ®óng víi v¨n b¶n thuyÕt minh kh«ng. 22 Néi dung: c¸c tri thøc cã cung cÊp cè ®Çy ®ñ cã kh¸ch quan kh«ng? 23 Cã sö dông c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt vµ miªu t¶ mét c¸ch hîp lÝ, cã hiÖu qu¶ kh«ng? II- ChuÈn bÞ. GV: ChÊm bµi, söa lçi sai. HS: Xem l¹i bµi vµ tù söa lçi. III- Lªn líp. A. Tæ chøc. B. KiÓm tra: KÕt hîp trong giê. C. Bµi míi. H? Gäi häc sinh nh¾c l¹i ®Ò? 1. §Ò bµi: ThuyÕt minh vÒ chiÕc qu¹t giÊy quª em. H? X¸c ®Þnh thÓ lo¹i ®Ò bµi trªn? 24 ThÓ lo¹i: Chøng minh. H? §èi tîng thuyÕt minh ë ®©y lµ g×? Giíi h¹n ®èi tîng? 25 §èi tîng: chiÕc qu¹t giÊy quª em. H? VÒ mÆt h×nh thøc bµi lµm ph¶i ®¶m b¶o yªu cÇu g×? 26 Sö dông c¸c ph¬ng ph¸p thuyÕt minh cã ®an xen c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt vµ yÕu tè miªu t¶. H? VÒ néi dung thuyÕt minh ph¶i nh thÕ nµo? 27 ThuyÕt minh ®îc nguån gèc, cÊu t¹o, c¸ch lµm cña c¸i qu¹t. H? Cho häc sinh nh¾c l¹i dµn ý bµi v¨n? 28 Häc sinh lµm dµn ý ph¶i ®¶m b¶o theo yªu cÇu dµn ý chi tiÕt kiÓm tra tuÇn 3 tiÕt 14-15. 2. NhËn xÐt: GV nhËn xÐt u nhîc ®iÓm cña häc sinh. 29 ¦u ®iÓm: + C¸c em ®· n¾m ®îc yªu cÇu vÒ kiÓu bµi thuyÕt minh vÒ mét ®å dïng. + NhiÒu em rÊt linh ho¹t trong viÖc kÕt hîp víi biÖn ph¸p nghÖ thuËt vµ yÕu tè miªu t¶ lµm bµi v¨n sinh ®éng, hÊp dÉn. + Ch÷ viÕt s¹ch sÏ râ rµng. 30 Tån t¹i: + Mét sè em thuyÕt minh s¬ sµi, cha vËn dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt vµo bµi lµm, cã em vËn dông th× gîng Ðp. + Mét sè em giíi thiÖu cßn thiÕu mét sè phÇn c¬ b¶n cña chiÕc qu¹t. + Cßn nhiÒu em tr×nh bµy cÈu th¶, cha râ rµng kÕt cÊu ba phÇn. + Sai lçi chÝnh t¶, lçi c©u rÊt nhiÒu. 3. Ch÷a lçi sai. H? Gäi häc sinh ch÷a lçi sai: * Lçi sai chÝnh t¶: viÕt ®óng 31 Lan, tre, løa - Nan, che, nøa 32 D÷ cÈn thËn - Gi÷ cÈn thËn. * Lçi c©u: 3 3. §äc bµi: H? Gäi mét häc sinh lµm bµi tèt ®äc ®Ó häc sinh kh¸c häc vµ rót ra ®îc kinh nghiÖm. H? Gäi häc sinh lµm bµi kÐm ®äc cho nhËn xÐt nh÷ng sai sãt vµ tù bæ sung. * Híng dÉn vÒ nhµ. 33 VÒ nhµ lµm l¹i ®Ò bµi nµy - ®èi víi nh÷ng em yÕu. 34 ChuÈn bÞ bµi viÕt sè 2. TuÇn 7 TiÕt 31 Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: kiÒu ë lÇu ngng bÝch NguyÔn Du I- Môc ®Ých yªu cÇu Qua hai ®o¹n trÝch gióp häc sinh c¶m nhËn ®îc: 35 §o¹n “KiÒu ë ” hiÓu ®îc t©m tr¹ng c« ®¬n, buån tñi vµ nçi niÒm th¬ng nhí cña KiÒu, c¶m nhËn ®îc tÊm lßng thuû chung, hiÕu th¶o cña nµng. RÌn kÜ n¨ng ®äc th¬ lôc b¸t. Ph©n tÝch diÔn biÕn t©m tr¹ng nh©n vËt tr÷ t×nh qua viÖc miªu t¶ thiªn nhiªn. II- ChuÈn bÞ. GV: Nghiªn cøu so¹n gi¸o ¸n. HS: So¹n bµi theo c©u hoi SGK. III- Lªn líp. A. Tæ chøc. B. KiÓm tra. ? §äc thuéc lßng ®o¹n th¬ “C¶nh ngµy xu©n”? nªu c¶m nhËn cña em vÒ bøc tranh thiªn nhiªn trong ®o¹n th¬ Êy? C. Bµi míi. H? Yªu cÇu ®äc: Giäng nhÑ nhµng, trÇm l¾ng, nhÊn I- §äc, gi¶i thÝch tõ khã. m¹nh nh÷ng tõ ng÷ miªu t¶ c¶nh, miªu t¶ t©m tr¹ng. 1. §äc. GV ®äc mÉu- luyÖn ®äc. H? Gäi häc sinh ®äc chó thÝch s¸ch gi¸o khoa. 2. Gi¶i thÝch tõ khã. H? Em chia v¨n b¶n nµy ra lµm mÊy phÇn? 3. Bè côc v¨n b¶n. 36 §o¹n 1: S¸u dßng th¬ ®Çu 37 §o¹n 2: T¸m dßng th¬ tiÕp theo. 38 §o¹n 3: T¸m dßng th¬ cuèi. H? Theo em v× sao cã thÓ t¸ch ®o¹n nh thÕ? 39 V× mçi ®o¹n diÔn t¶ mét néi dung trän vÑn. + §o¹n 1:C¶nh tríc lÇu Ngng BÝch. + §o¹n 2: Lßng th¬ng nhí cha mÑ vµ chµng Kim cña KiÒu. + §o¹n 3: Nçi buån cña KiÒu. GV:Cã thÓ chia lµm hai phÇn: PhÇn 1: 6 c©u ®Çu PhÇn 2: Cßn l¹i: T©m tr¹ng cña KiÒu. H? Trong ®o¹n v¨n nµy ®îc miªu t¶ ë ph¬ng diÖn nµo? 40 Miªu t¶ ë ph¬ng diÖn néi t©m H?VËy ph¬ng thøc biÓu ®¹t chÝnh cña v¨n b¶n nµy lµ g×? 41 Ph¬ng thøc biÓu c¶m. GV: Toµn v¨n b¶n lµ t©m tr¹ng Thuý KiÒu trong nh÷ng II- T×m hiÓu v¨n b¶n ngµy bÞ giam láng ë lÇu Ngng BÝch. 1. C¶nh tríc lÇu Ngng H? §äc 6 c©u th¬ ®Çu. BÝch. H? Díi con m¾t cña KiÒu thiªn nhiªn tríc lÇu Ngng BÝch hiÖn lªn nh thÕ nµo? 42 BÇu trêi: vÎ non xa, tÊm tr¨ng gÇn ë chung. 43 MÆt ®Êt: Bèn bÒ b¸t ng¸t, c¸t vµng, bôi hång. H? Qua nh÷ng h×nh ¶nh th¬ em h·y h×nh dung vµ miªu 4 t¶ l¹i c¶nh thiªn nhiªn tríc lÇu Ngng BÝch? H? Qua c¸ch miªu t¶ em cã nhËn xÐt g× vÒ c¶nh thiªn - C¶nh thiªn nhiªn ®Ñp, nªn nhiªn tríc lÇu Ngng BÝch? th¬, mªnh m«ng nhng hoang v¾ng kh«ng mét bãng ngêi. GV: C¶nh ®èi lËp víi nµng: réng lín- nhá bÐ Hoµ hîp: v¾ng vÎ- c« ®¬n. H? Tríc c¶nh thiªn nhªn ®ã KiÒu cã t©m tr¹ng nh thÕ nµo? 44 BÏ bµng… ®Ìn khuya-> T©m tr¹ng buån tñi, bÏ bµng, c« ®¬n, ngæn ngang, sÇu th¬ng, v« duyªn tríc c¶nh ®Ñp. H? V× sao KiÒu cã t©m tr¹ng ®ã? H? §äc ®o¹n th¬ em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch viÕt cña t¸c gi¶? 45 T¸c gi¶ ng¾t c©u th¬ thµnh tõng cÆp ®èi xøng VÎ non xa/ tÊm tr¨ng gÇn… H? C¸ch ng¾t nhÞp ®èi xøng trong c¸c c©u th¬ cã t¸c dông g×? 46 Gãp phÇn diÔn t¶ t©m tr¹ng ngæn ngang, bÒ bén cña KiÒu. H? Qua ph©n tÝch em hiÓu g× t©m tr¹ng cña KiÒu thÓ - T©m tr¹ng c« ®¬n, buån tñi, hiÖn qua ®o¹n th¬? ngæn ngang tr¨m mèi Cho häc sinh ®äc” Tëng ngêi…®Õn hÕt. 2. T©m tr¹ng cña nµng KiÒu H? Ngåi mét m×nh díi tr¨ng KiÒu nhí ®Õn ai? 47 Nhí Kim Träng- nhí cha mÑ. H? Nçi nhí chµng Kim ®îc diÔn t¶ nh thÕ nµo? 48 Tëng ngêi díi nguyÖt chÝn ®ång. H? Nhí chµng Kim nµng nhí tíi nh÷ng kØ niÖm g×? 49 Nhí chµng Kim , nhí vÒ nh÷ng lêi thÒ nguyÒn 50 Nhí th¬ng Kim Träng ®ang chê mong ngµy gÆp l¹i. H? Th¬ng chµng Kim, nµng l¹i tù gi·i bµy t©m tr¹ng qua nh÷ng h×nh ¶nh nµo? 51 Bªn trêi gãc bÓ b¬ v¬ TÊm son………..cho phai. H? Qua nh÷ng lêi tù gi·i bµy em hiÓu g× vÒ t©m tr¹ng cña KiÒu? 52 Nµng xãt th¬ng cho t×nh c¶nh b¬ v¬, tr¬ träi n¬i gãc bÓ. 53 Nµng tù thó nhËn kh«ng bao giê quªn ®îc h×nh ¶nh chµng Kim Träng. GV: Cµng nuèi tiÕc mèi t×nh trong tr¾ng th¬ ng©y, nµng cµng ý thøc ®îc r»ng kh«ng bao giê cã thÓ phai nh¹t ®îc mèi t×nh ®Çu ®èi víi chµng Kim mÆc dï nµng muèn gét röa, muèn quªn ®i. H? Em nhËn xÐt g× vÒ nçi nhí cña KiÒu ®èi víi Kim - Nçi nhí Kim Träng lµ nçi Träng? nhí day døt vÒ nh÷ng kØ niÖm kh«ng phai cña mèi t×nh ®Çu. H? Nçi nhí cha mÑ trong lßng KiÒu ®îc thÓ hiÖn nh thÕ nµo? 54 Xãt…®ã giê” H? Nhí vÒ cha mÑ KiÒu tëng tîng ra h×nh ¶nh cha mÑ nh thÕ nµo? 55 Nµng h×nh dung ra c¶nh cha mÑ giµ nua, sím h«m tùa cöa tr«ng mong tin tøc cña nµng. GV: T¸c gi¶ dïng tõ “xãt” ®Ó diÔn t¶ t×nh c¶m cña KiÒu ®èi víi cha mÑ thËt c¶m ®éng. Nµng b¨n kho¨n kh«ng biÕt cã ai thay m×nh s¨n sãc cha mÑ, trêi nãng ai qu¹t cho cha mÑ, trêi l¹nh ai Êp l¹nh nh÷ng ®ªm ®«ng. H? Em cã c¶m nhËn g× vÒ nçi nhí cña nµng KiÒu ®èi - Nçi nhí cha mÑ da diÕt kh«n víi cha mÑ? ngu«i cña mét ngêi con cã hiÕu. H? Qua t×nh c¶m ®èi víi KT vµ cha mÑ em thÊy KiÒu 5 lµ con ngêi nh thÕ nµo? 56 Thuý KiÒu lµ ngêi sèng trän nghÜa vÑn t×nh. H? ViÖc nhí th¬ng nh÷ng ngêi th©n trong c¶nh ngé Ðo le cña b¶n th©n m×nh cho em thÊy Thuý KiÒu lµ con ngêi nh thÕ nµo? 57 KiÒu lµ ngêi giµu lßng vÞ tha, quan t©m ®Õn ngêi kh¸c h¬n b¶n th©n m×nh-> §ã lµ ®øc tÝnh rÊt ®¸ng quý. GV: Gi¶ng thªm v× sao Thuý KiÒu nhí Kim Träng tríc, cha mÑ sau? ChuyÓn: Quay l¹i víi thùc t¹i… §äc 8 c©u cuèi. H? C¸c c©u th¬ nµy miªu t¶ diÔn biÕn t©m tr¹ng cña KiÒu qua nh÷ng h×nh ¶nh nµo? 58 Buån tr«ng: cöa bÓ … thuyÒn ai thÊp tho¸ng Ngän níc… hoa tr«i man m¸c Néi cá dÇu dÇu… ….ch©n m©y. Giã cuèn……. Çm Çm tiÕng H? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch sö dông tõ ng÷, h×nh ¶nh cña t¸c gi¶ ë ®o¹n th¬ nµy? 59 §iÖp ng÷ liªn hoµn “bån tr«ng” 4 lÇn 60 HÖ thèng tõ l¸y tîng h×nh: thÊp tho¸ng, xa xa; tõ l¸y gîi mµu s¾c: xanh xanh, dÇu dÇu; tõ l¸y tîng thanh: Çm Çm. H? C¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt ®ã cã t¸c dông g×? 61 §iÖp ng÷: gîi 4 bøc tranh buån: + Buån tr«ng cïng víi h×nh ¶nh con thuyÒn thÊp tho¸ng xa gîi nçi buån lu l¹c, nçi nhí nhµ, nhí quª. + Nh×n c¸nh hoa tr«i… nµng liªn tëng ®Õn b¶n th©n m×nh tr«i d¹t, lªnh ®ªnh gi÷a dßng ®êi v« ®Þnh (h×nh ¶nh Èn dô). + Nh×n néi cá dÇu dÇu gi÷a ch©n m©y mÆt ®Êt v« cïng réng lín xa x¨m hay chÝnh lµ t©m tr¹ng bi th¬ng tríc t¬ng lai mê mÞt cña nµng-> Thiªn nhiªn nhuèm nçi buån nªn ñ dét hÐo óa. + TiÕng sãng “Çm Çm” x« bí d÷ déi gîi lªn trong lßng nµng t©m tr¹ng lo sî, h·i hïng tríc nh÷ng tai ho¹ lóc nµo còng r×nh rËp Ëp xuèng ®Çu nµng. GV: §Õn ®©y nçi buån, lo sî d©ng trµo ®Õn tét ®Ønh… tiÕng sãng hay chÝnh lµ tiÕng lßng ®au ®ín tuyÖt väng ®ång vang víi tiÕng gµo thÐt cña thiªn nhiªn. H? Qua ph©n tÝch em cã nhËn xÐt g× vÒ bót ph¸p miªu t¶ c¶nh, t¶ t©m tr¹ng cña t¸c gi¶? 62 T¸c gi¶ thµnh c«ng trong bót ph¸p t¶ c¶nh ngô t×nh ®Æc s¾c. GV: T¸m c©u cuèi kÕt thµnh mét bøc tranh thiªn nhiªn. Nhng bøc tranh thÊm ®Ém mét nçi buån mªnh m«ng, v« tËn cña nµng KiÒu, mét nçi buån kh«ng chia sÎ, nçi buån nh t¾m lªn c¶nh vËt cña cöa bÓ chiÒu h«m. H? §¸nh gi¸ thµnh c«ng néi dung vµ nghÖ thuËt cña * TiÓu kÕt. ®o¹n trÝch? 63 Bót ph¸p t¶ c¶nh ngô t×nh, c¸ch miªu t¶ diÔn biÕn t©m lÝ nh©n vËt, c¸ch sö dông h×nh ¶nh Èn dô, tõ l¸y, ®iÖp ng÷… 64 §o¹n trÝch kh¾c ho¹ t©m tr¹ng lÎ loi, c« ®¬n cña KiÒu vµ nçi nhí ngêi yªu, nhí cha mÑ da diÕt, nçi buån triÒn miªn kh«ng lèi tho¸t. H? Tríc th©n phËn nµng KiÒu em cã suy nghÜ g×? 65 Xãt xa cho thËn phËn nµng KiÒu, c¨m ghÐt c¸i x· héi ®Èy KiÒu vµo c¶nh ngé Ðo le. H? Nh×n l¹i 2 v¨n b¶n võa híng dÉn, em c¶m nhËn III- Tæng kÕt. ®îc g×? H? Gäi häc sinh ®äc ghi nhí H? Qua h×nh ¶nh KiÒu trong hai ®o¹n trÝch em cã suy 6 nghÜ g× vÒ tÊm lßng cña NguyÔn Du? 66 NguyÔn Du hiÓu lßng ngêi. §ång c¶m víi nçi buån khæ vµ kh¸t väng h¹nh phóc cña con ngêi. GV: §ã chÝnh lµ gi¸ trÞ nh©n ®¹o cña v¨n b¶n. H? Nªu nh÷ng thµnh c«ng vÒ néi dung vµ nghÖ thËt cña hai v¨n b¶n nµy? H? §äc diÔn c¶m tõng v¨n b¶n. 67 68 69 IV- LuyÖn tËp * Híng dÉn vÒ nhµ Häc thuéc hai v¨n b¶n, n¾m ch¾c néi dung vµ nghÖ tuËt tõng v¨n b¶n. So¹n “ Thuý KiÒu b¸o ©n, b¸o o¸n” ChuÈn bÞ bµi: Miªu t¶ trong v¨n tù sù. * Rót kinh nghiÖm TuÇn 7 TiÕt 32 Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: Miªu t¶ trong v¨n b¶n tù sù I- Môc ®Ých yªu cÇu Häc sinh n¾m ®îc vai trß cña yÕu tè miªu t¶ trong v¨n b¶n tù sù. TÝch hîp víi V¨n qua c¸c ®o¹n trÝch nh trong v¨n b¶n KiÒu. RÌn luyÖn kÜ n¨ng ph©n tÝch vµ sö dông c¸c yÕu tè miªu t¶ trong v¨n b¶n tù sù. II- ChuÈn bÞ. ThÇy: ChuÈn bÞ b¶ng phô, so¹n gi¸o ¸n Trß: Xem bµi míi. III- Lªn líp: A. Tæ chøc B. B. KiÓm tra ? ThÕ nµo lµ tãm t¾t v¨n b¶n tù sù? Vai trß cña nã trong ®êi sèng? C. C. Bµi míi ë ch¬ng tr×nh v¨n 8 chóng ta n¾m ®îc kh¶ n¨ng kÕt hîp c¸c ph¬ng thøc biÓu ®¹t trong mét kiÓu v¨n b¶n. ë ch¬ng tr×nh ng÷ v¨n 9 chóng ta l¹i tiÕp tôc t×m hiÓu kh¶ n¨ng kÕt hîp c¸c ph¬ng thøc biÓu ®¹t trong mét kiÓu v¨n b¶n nh miªu t¶ trong v¨n thuyÕt minh. Bµi häc h«m nay chóng ta t×m hiÓu miªu t¶ trong v¨n b¶n tù sù. C¸ch 2: ë líp 8 chóng ta ®· ®îc t×m hiÓu vÒ vai trß cña yÕu tè miªu t¶, b¶n chÊt trong v¨n b¶n tù sù. TiÕt häc h«m nay chóng ta sÏ t×m hiÓu kÜ h¬n vÒ yÕu tè miªu t¶ trong v¨n tù sù. Tõ ®ã chóng ta häc tËp ®Ó viÕt mét bµi tù sù cã yÕu tè miªu t¶ tèt h¬n. GV: §a ®o¹n v¨n trªn b¶ng phô I- T×m hiÓu yÕu tè miªu t¶ H? Gäi häc sinh ®äc. trong v¨n b¶n tù sù. H? Nªu xuÊt xø ®o¹n trÝch? 1. VÝ dô 1: 70 §©y lµ ®o¹n trÝch tõ v¨n b¶n : “ Hoµng Lª nhÊt thèng chÝ” håi thø 14 cña Ng« Gia V¨n Ph¸i. GV: Bµi nµy chóng ta ®· ®îc häc ë tiÕt 23.24 cña tiÕt 5 H? Em h·y chØ ra ph¬ng thøc biÓu ®¹t chÝnh trong v¨n b¶n nµy? 71 Tù sù. H? Trong ®o¹n trÝch ®· kÓ vÒ trËn ®¸nh nµo cña qu©n T©y S¬n? 72 TrËn ®¸nh ®ån Ngäc Håi cña qu©n T©y S¬n. H? Trong trËn ®¸nh nµy, vua Quang Trung ®· lµm g×? 73 Vua Quang Trung chØ huy tíng sÜ ®¸nh ®ån Ngäc Håi. H? Em h·y kÓ l¹i nh÷ng sù viÖc chÝnh diÔn ra trong trËn ®¸nh díi sù chØ ®¹o cña vua Quang Trung? 74 KÓ theo SGK. 7 Vua QT cho qu©n lÝnh ghÐp v¸n mêi ngêi khiªng mét bøc råi tiÕn s¸t ®Õn ®ån Ngäc Håi phun khãi. Trêi trë giã nam, qu©n… Qu©n Thanh ®¹i b¹i. H? Em cã nhËn xÐt g× vÒ nh÷ng sù viÖc mµ b¹n võa kÓ? 75 C¸c sù viÖc chÝnh b¹n kÓ ®· ®Çy ®ñ. H? T×m nh÷ng yÕu tè miªu t¶ ®îcc sö dông trong ®o¹n v¨n? H? ViÖc t¸c gi¶ kÕt hîp nh÷ng yÕu tè miªu t¶ trong ®o¹n v¨n nµy cã t¸c dông g×? 76 Gióp h×nh dung ra trËn ®¸nh cô thÓ, tØ mØ h¬n vµ sinh ®éng h¬n. GV: ViÖc kÕt hîp yÕu tè miªu t¶ gióp ta h×nh dung trËn ®¸nh diÔn ra mét c¸ch cô thÓ Quang Trung ®· bè trÝ trËn ®¸nh nh thÕ nµo, qu©n Thanh chèng ®ì ra sao vµ sù th¶m b¹i thª th¶m cña bän chóng. GV:§o¹n v¨n võa kÓ tãm t¾t ®îc thÇy ghi thµnh mét ®o¹n v¨n. Em cã nhËn xÐt g× vÒ néi dung ®o¹n v¨n tãm t¾t so víi ®o¹n v¨n trÝch trong SGK? 77 Néi dung gièng nhau. GV: Cã néi dung gièng nhau v× c¸c sù vËt chÝnh ®îc tãm t¾t mét c¸ch ®Çy ®ñ. H? So s¸nh 2 ®o¹n v¨n vµ cho biÕt ®o¹n v¨n nµo diÔn ®¹t hay h¬n? 78 §o¹n v¨n cña t¸c gi¶ hay h¬n, sinh ®éng h¬n. 79 Cßn ®o¹n v¨n thÇy ®a ra kh« khan h¬n kÐm hÊp dÉn h¬n v× c¸c sù viÖc kÓ ra trÇn trôi. GV: §o¹n v¨n thø hai nµy míi kÓ c¸c viÖc ®· diÔn ra chø cha kÓ l¹ nã x¶y ra nh thÕ nµo? H? V× sao ®o¹n v¨n 1 l¹i sinh ®éng h¬n vµ hÊp dÉn nh vËy? 80 V× cã yÕu tè miªu t¶ cô thÓ. H? Em cã nhËn xÐt g× vÒ sù viÖc ®îc ®em miªu t¶ ë ®©y? 81 Miªu t¶ sù viÖc rÊt cô thÓ chi tiÕt trËn ®¸nh ®· diÔn ra nh thÕ nµo? H? NÕu kÓ mét c¸ch kh« khan nh vËy em cã nhËn xÐt g× vÒ sù hiÖn diÖn cña Vua Quang Trung trong trËn ®¸nh? 82 Vua QT trë lªn mê nh¹t, trËn ®¸nh kÐm hÊp dÉn. GV:Chèt: Nh vËy, ®Ó kÓ mét sù viÖc hay mét nh©n vËt nµo ®ã mét c¸ch râ rµng, sinh ®éng th× ta ph¶i biÕt kÕt hîp víi yÕu tè miªu t¶. H? Nh vËy trong v¨n b¶n tù sù, viÖc miªu t¶ cô thÓ vµ chi tiÕt vÒ c¶nh vËt, nh©n vËt, sù viÖc cã t¸c dông g×? 83 Lµm cho c©u chuyÖn hÊp dÉn h¬n, sinh ®éng h¬n. 2. KÕt luËn: - Sö dông yÕu tè miªu t¶ cã t¸c dông lµm cho c©u chuyÖn trë nªn hÊp dÉn, gîi c¶m, sinh ®éng. GV: ®©y còng chÝnh lµ phÇn ghi nhí SGK. Gäi häc sinh ®äc. GV chèt: Vai trß yÕu tè miªu t¶ trong v¨n b¶n tù sù rÊt cÇn thiÕt chóng ta n¾m ch¾c ®iÒu nµy ®Ó ¸p dông vµo viÕt bµi v¨n tù sù. Tuy niªn viÖc sö dông yÕu tè miªu t¶ ph¶i phï hîp, nÕu kh«ng sÏ biÕn bµi v¨n tù sù thµnh bµi v¨n miªu t¶. NghÜa lµ trong v¨n b¶n tù sù yÕu tè tù sù lµ chñ yÕu cßn miªu t¶ lµ thø yÕu cã t¸c dông lµm râ, cô thÓ gîi c¶m chi tiÕt ®îc kÓ. II- LuyÖn tËp H? Bµi tËp gåm mÊy yªu cÇu? * Bµi tËp 1 84 Hai yªu cÇu: + T×m yÕu tè miªu t¶ trong 2 ®o¹n trÝch: ChÞ em Thuý 8 KiÒu vµ C¶nh ngµy xu©n. + Ph©n tÝch gi¸ trÞ cña nh÷ng yÕu tè miªu t¶ Gîi ý: §Ó lµm ®îc bµi tËp nµy, víi yªu cÇu mét gi¸o viªn sÏ nãi râ ®o¹n trÝch 1 t×m yÕu tè miªu t¶ ngêi, ®o¹n trÝch hai yÕu tè t¶ c¶nh. H? C¨n cø vµo ®ã c¸c em h·y t×m? a) V©n xem… kÐm xanh. b) Cá non xanh tËn ch©n trêi Cµnh lª tr¾ng ®iÓm mét vµi b«ng hoa. H? Nªu néi dung hai ®o¹n th¬ võa t×m? a) T¶ vÎ ®Ñp cña chÞ em Thuý KiÒu. b) C¶nh s¾c thiªn nhiªn mïa xu©n. H? ë ®o¹n v¨n a, t¸c gi¶ chó ý t¶ chÞ em Thuý KiÒu ë ph¬ng diÖn nµo? 85 S¾c ®Ñp H? T¸c gi¶ ®· sö dông nh÷ng biÖn ph¸p nghÖ thuËt g× khi miªu t¶? 86 Èn dô, so s¸nh, nh©n ho¸, ®Æc biÖt lµ bót ph¸p íc lÖ. GV: Bót ph¸p íc lÖ, lÊy vÎ ®Ñp thiªn nhiªn ®Ó miªu t¶ vÎ ®Ñp con ngêi H? ViÖc sö dông c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt ®ã cã t¸c dông g×? 87 §Ó lµm næi bËt lªn h×nh ¶nh Thuý V©n lµ mét c« g¸i ®Ñp ®oan trang, hiÒn dÞu, phóc hËu. H? Chó ý c¶nh ngµy xu©n t¸c gi¶ sö dông nh÷ng tõ ng÷ h×nh ¶nh nµo 88 H×nh ¶nh chän läc: c¸nh Ðn- biÓu tîng cña mïa xu©n. 89 Tõ ng÷ chän läc: thiÒu quang, tËn, ®iÓm. 90 Chän läc mµu s¾c: xanh, tr¾ng. H? C¸ch chän tõ ng÷, h×nh ¶nh lµm næi bËt bøc tranh xu©n nh thÕ nµo? 91 C¶nh ngµy xu©n sinh ®éng, Êm ¸p, trµn ®Çy søc sèng. H? §äc vµ nªu yªu cÇu bµi tËp. 92 ViÕt ®o¹n v¨n kÓ vÒ c¶nh chÞ em Thuý KiÒu ®i ch¬i xu©n trë vÒ. H? Trong ®o¹n v¨n tù sù ph¶i kÕt hîp víi yÕu tè miªu t¶? H? Gäi häc sinh tr×nh bµy. Trêi ®· vÒ chiÒu, bãng hoµng h«n vµng nh¹t ng¶ dÇn vÒ phÝa T©y. ChÞ em Thuý KiÒu ra vÒ trong t©m tr¹ng b©ng khu©ng, nuèi tiÕc. Hä chÇm chËm bíc ch©n theo dßng níc nhá ch¶y uèn quanh vµ võa ®i võa ng¾m c¶nh thÊy bèn bÒ phong c¶nh rÊt nªn th¬. ChÞ em Thuý KiÒu ®· ®i ®Õn cuèi ghÒnh n¬i cã chiÕc cÇu nhá d¸ng vÎ thanh tho¸t b¾c ngang. H? Ph¬ng thøc biÓu ®¹t chÝnh cña em lµ g×? H? §a yÕu tè miªu t¶ b»ng c¸ch nµo? 93 Sö dông hµng lo¹t tõ ng÷ gîi t¶, tõ l¸y. H? C¸ch sö dông nh vËy cã t¸c dông g× trong ®o¹n v¨n tù sù nµy? 94 Lµm næi bËt t©m tr¹ng vµ c¶nh vËt vµo buæi chiÒu tµ trªn ®êng chÞ em Thuý KiÒu ®i lÔ héi xu©n trë vÒ . Bµi tËp 3 Híng dÉn häc sinh vÒ nhµ lµm. 95 96 *Híng dÉn vÒ nhµ. N¾m ch¾c néi dung bµi häc. Lµm nh÷ng bµi tËp cßn l¹i. * Rót kinh nghiÖm 9 * Bµi tËp 2: TuÇn 7 TiÕt 33 Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: Trau dåi vèn tõ I- Môc ®Ých yªu cÇu: Gióp häc sinh hiÓu ®îc tÇm quan träng cña viÖc trau dåi vèn tõ. Muèn trau dåi vèn tõ tríc hÕt ph¶i rÌn luyÖn ®Ó biÕt ®îc ®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c nghÜa vµ c¸ch dïng tõ. Ngoµi ra, muèn trau dåi vån tõ cßn ph¶i biÕt c¸ch lµm t¨ng vèn tõ. RÌn luyÖn kÜ n¨ng më réng vèn tõ vµ chÝnh x¸c ho¸ vèn tõ trong giao tiÕp vµ viÕt v¨n b¶n. II- ChuÈn bÞ ThÇy: Nghiªn cøu so¹n gi¸o ¸n, b¶ng phô. Trß: Häc bµi, lµm bµi tËp. III- Lªn líp. A. Tæ chøc D. B. KiÓm tra ? Em hiÓu thÕ nµo lµ thuËt ng÷? LÊy vÝ dô? B. Bµi míi. I- RÌn luyÖn ®Ó n¾m v÷ng GV: Gäi häc sinh ®äc ®o¹n trÝch “P.V. §ång” nghÜa cña tõ vµ c¸ch H? Trong TiÕng viÖt cã kh¶ n¨ng ®¸p øng c¸c nhu cÇu dïng tõ. giao tiÕp cña chóng ta kh«ng? V× sao? 1. VÝ dô 1: 97 TiÕng viÖt cã kh¶ n¨ng ®¸p øng c¸c nhu cÇu giao tiÕp cña chóng ta, v× TiÕng ViÖt rÊt giµu, ®Ñp vµ lu«n lu«n ph¸t triÓn. H? Muèn ph¸t huy tèt kh¶ n¨ng cña TiÕng ViÖt mçi chóng ta ph¶i lµm g×? T¹i sao? 98 Muèn ph¸t huy kh¶ n¨ng cña TiÕng ViÖt mçi chóng ta ph¶i kh«ng ngõng trau dåi vèn tõ cña m×nh, biÕt vËn dông mét c¸ch nhuÇn nhuyÔn tiÕng ViÖt trong nãi, viÕt v× ®ã lµ c¸ch gi÷ g×n sù trong s¸ng cña TiÕng ViÖt cã hiÖu qu¶ nhÊt, nã thÓ hiÖn lßng tù hµo d©n téc vµ ý thøc gi÷ g×n b¶n s¾c v¨n ho¸ cña d©n téc th«ng qua lêi ¨n tiÕng nãi mçi ngêi. 99 Nh vËy, muèn sö dông tèt TiÕng ViÖt tríc hÕt ph¶i trau dåi vèn tõ. GV: §a 3 c©u v¨n trªn b¶ng phô. Gäi häc sinh ®äc VÝ dô 2. H? C¸c em x¸c ®Þnh lçi sai ë vÝ dô? a) Dïng tõ thõa “®Ñp” b) Dïng sai tõ “dù ®o¸n”. c) Dïng tõ sai “®Èy m¹nh” H? Em h·y gi¶i thÝch râ lçi sai ®ã? a) Dïng tõ thõa v× ®· dïng tõ “th¾ng c¶nh” (nghÜa lµ c¶nh ®Ñp) th× kh«ng dïng tõ ®Ñp n÷a. b) Dïng tõ sai: v× “dù ®o¸n” cã nghÜa lµ ®o¸n tríc t×nh h×nh mét viÖc trong t¬ng lai. Mµ trong v¨n c¶nh l¹i nãi trong qu¸ khø. c) Dïng tõ sai; “®Èy m¹nh” cã nghÜa lµ thóc ®Èy cho ph¸t triÓn m¹nh lªn, tøc lµ nãi vÒ quy m« th× ph¶i réng hay hÑp chø kh«ng thÓ nhanh hay chËm. H? C¨n cø vµo sù gi¶i thÝch ®ã em h·y söa l¹i cho ®óng? a) Bá tõ “®Ñp”. b) Thay tõ “dù ®o¸n” b»ng tõ “íc ®o¸n”. c) Thay tõ “®Èy m¹nh” b»ng tõ “më réng”. H? Qua ph©n tÝch ra lçi sai ë c¸c c©u trªn em rót ra ®îc bµi häc g×? 100 Ph¶i sö dông chÝnh x¸c nghÜa cña c¸c tõ vµ c¸ch thøc dïng tõ. GV: Muèn sö dông tèt TiÕng ViÖt chóng ta ph¶i trau 10 dåi vèn tõ b»ng c¸ch lu«n ph¶i rÌn luyÖn sö dông nghÜa cña tõ vµ c¸ch dïng tõ chÝnh x¸c. H? Qua bµi häc, em hiÓu muèn trau dåi tèt ta ph¶i lµm 2. KÕt luËn thÕ nµo? - Muèn sö dông tèt TiÕng ViÖt cÇn: +Trau dåi vèn tõ + Trau dåi vèn tõ b»ng c¸ch GV:§©y chÝnh lµ phÇn ghi nhí Sgk. hiÓu nghÜa vµ sö dông tõ chÝnh x¸c. H? §äc ®o¹n trÝch trªn b¶ng phô? II- RÌn luyÖn ®Ó lµm t¨ng vèn H?Nhµ v¨n T« Hoµi nªu nªn viÖc NguyÔn Du trau dåi tõ. vèn tõ b»ng c¸ch nµo? 1. VÝ dô 1 101 B»ng c¸ch häc lêi ¨n tiÕng nãi cña nh©n d©n. H?So s¸nh c¸ch trau dåi vèn tõ phÇn trªn vµ c¸ch trau dåi vèn tõ cña NguyÔn Du vµ nhËn xÐt? 102 PhÇn trau dåi vèn tõ b»ng rÌn luyÖn ®Ó biÕt ®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c nghÜa vµ c¸ch dïng tõ. 103 Trau dåi vèn tõ theo T« Hoµi ®Ò cËp tíi lµ häc hái ®Ó biÕt thªm nh÷ng tõ mµ m×nh cha biÕt. H?Nh vËy, muèn trau dåi vèn tõ ta cßn c¸ch nµo n÷a? 2. KÕt luËn. GV: Yªu cÇu t×m hiÓu vµ häc tËp thêng xuyªn. Qua - T×m hiÓu thªm nh÷ng tõ cha bµi häc chóng ta thÊy ®îc cã hai c¸ch rÌn luyÖn trau biÕt. dåi vèn tõ: 104 Sö dông ®Çy ®ñ vµ nghÜa cña tõ mét c¸ch chÝnh x¸c. 105 Thêng xuyªn häc tËp tÝch luü thªm nh÷ng tõ mµ m×nh cha biÕt. III- LuyÖn tËp H? §äc vµ nªu yªu cÇu bµi tËp? 1. Bµi tËp 1 106 Chän c¸ch gi¶i thÝch ®óng. H? Muèn chän c¸ch gi¶i thÝch ®óng em ph¶i lµm g×? 107 HiÓu nghÜa cña tõ. H? C¨n cø vµo ®ã em h·y chän? 108 HËu qu¶: KÕt qu¶ xÊu 109 §o¹t: ChiÕm ®îc phÇn th¾ng. 110 Tinh tó: Sao trªn trêi. * Bµi tËp 2 H? Yªu cÇu bµi tËp lµ g×? 111 X¸c ®Þnh nghÜa cña yÕu tè H¸n ViÖt H? Bµi tËp ®· cung cÊp cho ta d÷ liÖu g×? 112 Cho nghÜa cña tõ “TuyÖt” gåm hai nghÜa chÝnh 113 X¸c ®Þnh nghÜa cña tõ h¸n ViÖt cã yÕu tè “tuyÖt” tõ nµo phï hîp víi nÐt nghÜa nµo? H? C¨n cø vµo ®ã em h·y lµm? 114 TuyÖt: døt, kh«ng cßn g×, tuyÖt chñng, tuyÖt giao, tuyÖt tù. 115 TuyÖt: cùc k×, nhÊt: tuyÖt ®Ønh, tuyÖt mËt, tuyÖt t¸c, tuyÖt trÇn. * Bµi tËp 3 H? Nªu yªu cÇu bµi tËp? 116 Söa lçi dïng tõ H? Muèn söa lçi ®óng em ph¶i lµm g×? 117 HiÓu néi dung cña c©u 118 Xem xÐt nghÜa cña c¸c tõ trong c©u v¨n xem cã phï hîp víi néi dung cña c©u kh«ng? H? Em h·y lµm bµi tËp? a) Im lÆng dïng sai-> v¾ng lÆng b) Thµnh lËp-> thiÕt lËp c) C¶m xóc-> rung ®éng * Híng dÉn vÒ nhµ 119 Häc thuéc bµi. 120 Lµ nh÷ng bµi tËp cßn l¹i * Rót kinh nghiÖm 11 TuÇn 7 TiÕt 34-35 Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: ViÕt bµi tËp lµm v¨n sè 2 V¨n tù sù I- Môc ®Ých yªu cÇu. Gióp häc sinh biÕt vËn dông nh÷ng kiÕn thøc ®· häc ®Ó thùc hµnh viÕt bµi v¨n tù sù kÕt hîp víi miªu t¶ c¶nh vËt con ngêi, hµnh ®éng. RÌn luyÖn c¸c kÜ n¨ng diÔn ®¹t, tr×nh bµy nhÊt lµ kÜ n¨ng sö dông tõ ng÷ ®· ®îc rÌn luyÖn ë bµi “ trau dåi vèn tõ”. II- Lªn líp. A. Tæ chøc B.Giê kiÓm tra. 1. Gi¸o viªn ghi ®Ò lªn b¶ng: Tëng tîng 20 n¨m sau, vµo mét ngµy hÌ, em vÒ th¨m l¹i trêng cò. H·y viÕt th cho mét b¹n häc håi Êy kÓ l¹i buæi th¨m trêng ®Çy xóc ®éng ®ã. 2. Yªu cÇu: - Néi dung: + Tëng tîng mét lÇn vÒ th¨m trêng cò trong t¬ng lai, nghÜa lµ khi Êy em ®· trëng thµnh, ®· cã mét nghÒ nghiÖp nhÊt ®Þnh, mét vÞ trÝ x· héi nhÊt ®Þnh.  LÝ do g× em vÒ th¨m trêng cò?  Khi vÒ trêng cò th×: + C¶nh s¾c thÕ nµo? + GÆp gì nh÷ng ai vµ kh«ng gÆp ®îc ai? V× sao? + C¶m xóc ®Õn khi vÒ? 121 H×nh thøc: Mét bøc th göi b¹n cò, cã sö dông yÕu tè miªu t¶. 3. Yªu cÇu biÓu ®iÓm 122 §iÓm 9, 10: + §¶m b¶o yªu cÇu c©u chuyÖn kÓ díi h×nh thøc lµ mét bøc th. + C©u chuyÖn kÓ sinh ®éng cã kÕt hîp yÕu tè miªu t¶. + Tr×nh bµy s¹ch sÏ, kh«ng sai lçi chÝnh t¶. 123 §iÓm 8,7: + §¸p øng theo yªu cÇu + C©u chuyÖn kÓ theo diÔn biÕn thêi gian nhng ®«i chç kÓ hêi hît thiÕu hÊp dÉn. 124 §iÓm 5, 6: + ®¶m b¶o yªu cÇu vÒ néi dung + KÓ cßn hêi hît,, thiÕu yÕu tè miªu t¶. + Cßn sai lçi chÝnh t¶, lçi c©u. 125 §iÓm 3, 4: + HiÓu ®Ò nhng kÓ kh«ng cã cèt chuyÖn, cha tr×nh bµy díi h×nh thøc lµ mét bøc th. + Bè côc kh«ng râ rµng, ch÷ viÕt cÈu th¶, sai lçi chÝnh t¶ nhiÒu. 126 §iÓm 0, 1, 2: + Kh«ng hiÓu ®Ò. IV- DÆn dß: 127 HÕt giê, rót kinh nghiÖm. 128 DÆn dß «n kÜ v¨n b¶n tù sù. TuÇn 8 TiÕt 36-37 Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: M· gi¸m sinh mua kiÒu I/ Môc ®Ých yªu cÇu : Qua ®o¹n trÝch gióp häc sing hiÓu ®îc th¸i ®é cña NguyÔn Du : khinh bØ vµ c¨mphÉn s©u s¾c bän bu«n ngêi , ®au ®ín xãt xa tríc thùc tr¹ng con ngêi bÞ h¹ thÊp , bÞ chµ ®¹p . ThÊy ®îc nghÖ thuËt t¶ nh©n vËt cña t¸c gi¶ . - RÌn kÜ n¨ng ®äc th¬ lôc b¸t , ph©n tÝch nh©n vËt qua h×nh d¸ng cö chØ , diªn m¹o , lêi nãi . Ph©n tÝch diÔn biÕn t©m tr¹ng nh©n vËt chz t×nh qua viÖc miªu t¶ thiªn nhiªn . 12 II / ChuÈn bÞ : GV : Nghiªn cøu so¹n gi¸o ¸n . HS : So¹n bµi theo c©u hái s¸ch gi¸o khoa . III / Lªn líp : A . Tæ chøc : B . KiÓm tra : ? §äc thuéc lßng ®o¹n th¬ “ C¶nh ngµy xu©n “ ? nªu c¶m nhËn cña em vÒ bøc tranh thiªn nhiªn trong ®o¹n th¬ Êy ? Bµi míi. - GV nªu vÞ trÝ ®o¹n trÝch. H? KÓ tãm t¾t phÇn tríc vµ sau ®o¹n trÝch? D. 1. VÞ trÝ ®o¹n trÝch: §o¹n trÝch n»m ë phÇn ®Çu gia biÕn vµ lu l¹c. 2. §äc, gi¶i thÝch tõ khã, t×m hiÓu bè côc v¨n b¶n. a. §äc GV: Yªu cÇu ®äc: §äc theo lèi kÓ chuyÖn th¬? Lôc b¸t, ng¾t nhÞp 2/2/2, nhÊn m¹nh giäng ë nh÷ng tõ ng÷ miªu t¶ ngo¹i h×nh MGS, nh÷ng tõ ng÷ miªu t¶ cuéc mua b¸n: “Mµy r©u… bao, ®¾n ®o, cß kÌ, Ðp…” 129 §o¹n trÝch miªu t¶ t©m tr¹ng KiÒu víi giäng trÇm l¾ng thÓ hiÖn nçi ®au buån cña nµng. Gi¸o viªn ®äc mÉu- gäi häc sinh ®äc nhËn xÐt. Trong ®o¹n 1 cã 11 tõ khã ®· ®îc gi¶i thÝch. b. Gi¶i thÝch tõ khã. H? §äc chó thÝch 2,5,7,8,9,11. GV: C¸c tõ khã cßn l¹i trong qu¸ tr×nh t×m hiÓu c¸c em sÏ gi¶i thÝch. H? §o¹n trÝch chia lµm mÊy c¶nh? §ã lµ nh÷ng c¶nh c. T×m hiÓu bè côc v¨n b¶n nµo? 130 Ba c¶nh: + C¶nh MGS ®Õn nhµ KiÒu + C¶nh MGS mua KiÒu. + C¶nh KiÒu ra tr×nh diÖn MGS. H? Trong hai c¶nh MSG ®Õn nhµ KiÒu vµ MGS mua KiÒu, t¸c gi¶ tËp trung lµm næi bËt nh©n vËt nµo? 131 T¸c gi¶ tËp trung lµm næi bËt nh©n vËt MGS. GV: Tin nµng KiÒu b¸n m×nh chuéc cha lµm xa gÇn 3. T×m hiÓu v¨n b¶n. bµn t¸n x«n xao. GÇn miÒn cã mét mô mèi ®a MGS a. Nh©n vËt M· Gi¸m Sinh ®Õn víi danh nghÜa ®Õn hái KiÒu vÒ lµm thiÕp. VËy MGS ®Õn nhµ KiÒu nh thÕ nµo? - MGS ®Õn nhµ KiÒu. H? §äc “ gÇn … sç sµng” H? Khi mô mèi ®a ®êng cho MGS ®Õn nhµ KiÒu, MGS ®îc giíi thiÖu nh thÕ nµo? - M· Gi¸m Sinh ®îc giíi thiÖu lµ mét “viÔn kh¸ch”ngêi kh¸ch ph¬ng xa ®Õn. H? Ngêi kh¸ch ph¬ng xa ®Õn nhµ KiÒu ®Ó lµm g×? 132 T×m ®Õn ®Ó lµm lÔ vÊn danh (lÔ ®Õn hái vµ xin cíi). H? Khi ®Õn hái KiÒu ngêi viÔn kh¸ch giíi thiÖu nh thÕ nµo? 133 Giíi thiÖu lµ: Tªn MGS- quª huyÖn L©m Thanh… GV: §Õn nhµ ®îc hái tªn th× MGS kh«ng tha göi g× hÕt, y tr¶ lêi céc lèc. H? Em hiÓu g× vÒ tªn MGS mµ h¾n xng ra ë ®©y? 134 M· lµ hä, Gi¸m Sinh kh«ng ph¶i lµ tªn cña h¾n mµ lµ tªn chung cho nh÷ng nho sinh häc ë trêng Quèc Tö Gi¸m. GV: Râ rµng anh chµng hä M· nµy ®a ra mét c¸i tªn mËp mê, chung chung, kh«ng biÕt h¾n thuéc MGS nµo? Cßn hái quª th× ë “ L©m Tri còng gÇn”- §äc t¸c phÈm ta thÊy h¾n ë L©m Tri – ë xa l¹i nãi lµ ë gÇn. H? Qua c¸ch giíi thiÖu tªn tuæi quª qu¸n em thÊy h¾n * MGS lµ kÎ gian dèi. lµ ngêi nh thÕ nµo? H? TiÕp theo t¸c gi¶ giíi thiÖu, miªu t¶ h¾n ra sao? 13 “ Qu¸ niªn ®· … b¶nh bao”. H? ë hai c©u th¬ nµy t¸c gi¶ miªu t¶ ë nh÷ng mÆt nµo? 136 Giíi thiÖu tuæi t¸c, diÖn m¹o. H? Qua viÖc miªu t¶ h×nh d¸ng em hiÓu g× vÒ ngo¹i h×nh cña MGS? 137 MGS cã vÎ ngoµi ch¶i chuèt, bãng bÈy. H? §· ngoµi 40 råi mµ l¹i cã diÖn m¹o nh vËy em - MGS cã vÎ ngoµi ®¹o m¹o hiÓu thªm g× vÒ MGS? kÖch cìm. GV: Thùc ra ch¼ng ai c¹o l«ng mµy vµ- viÖc t¸c gi¶ nãi qu¸ nh»m ch©m biÕm, mØa mai c¸ch ¨n diÖn kÖch cìm, tØa tãt th¸i qu¸. Ngµy xa 40 tuæi ®· ®Ó r©u dµi… H? ThÇy ®i tríc ®¹o m¹o, cßn ®¸m ®Çy tí “lao xao” em h×nh dung nh thÕ nµo vÒ c¶nh tîng nµy? 138 Mét ®¸m ngêi lén xén, Çm Ü. H? Em cã nhËn xÐt g× vÒ viÖc miªu t¶ thÊy vµ tí? 139 H×nh ¶nh ®èi lËp gi÷a thÇy vµ tí. H? Sö dông h×nh ¶nh ®èi lËp cã t¸c dông g×? 140 Lét trÇn sù gi¶ t¹o cña thÇy. GV: Ta thêng nãi thÊy nµo tí Êy. Nhng ë ®©y t¸c gi¶ khÐo lÐo miªu t¶ ®èi lËp ®Ó lét trÇn ch©n tíng gi¶ t¹o cña thÇy. H? Vµo ®Õn nhµ KiÒu, MGS cã cö chØ, hµnh ®éng nh thÕ nµo? Em hiÓu g× vÒ hµnh ®éng ®ã? 141 GhÕ trªn ngåi tãt-> nh¶y lªn ngåi chÔm chÖ, thiÕu lÞch sù GV: §ã lÇ cö chØ th« lç, hçn xîc. GhÕ trªn dµnh cho «ng, bµ, cha mÑ, thÕ mµ MGS ®i lµm rÓ – tøc bËc con. H? Qua c¸ch miªu t¶ cö chØ, hµnh vi cña MGS em hiÓu g× vÒ b¶n chÊt cña h¾n? - MGS lµ kÎ th« lç hçn xîc, thiÕu v¨n ho¸. H? Qua phÇn ®Çu, em nhËn xÐt g× vÒ c¸ch dïng tõ miªu t¶ MGS? 142 Dïng nhiÒu tõ l¸y tîng h×nh, tîng thanh: nh½n nhôi, b¶nh bao, lao xao H? Qua c¸c tõ ng÷ ®ã, em hiÓu MGS lµ con ngêi nh thÕ nµo? 143 Tãm t¾t l¹i c¸c ý ®· ghi. H? §äc thÇm “§¾n ®o…hÕt” - C¶nh MGS mua KiÒu H? Khi tËn m¾t nh×n thÊy dung nhan cña KiÒu, MGS cã th¸i ®é nh thÕ nµo? 144 §¾n ®o c©n s¾c, c©n tµi. GV: Thêng th× ngêi ta chØ c©n nh¾c nh÷ng thø cã träng lîng. Nhng ë ®©y MGS c©n nh¾c tµi s¾c KiÒu chø kh«ng chó ý ®Õn ®øc h¹nh. H? §Ó c©n s¾c, c©n tµi MGS ®· lµm g×? 145 Ðp cung… GV: MGS Ðp KiÒu ®¸nh ®µn, lµm th¬ ®Ó thö tµi nghÖ cña KiÒu. H? Nh÷ng viÖc lµm ®ã cña MGS thÓ hiÖn ®iÒu g×? 146 ThÓ hiÖn sù xem xÐt tØ mØ, kü lìng, sµnh sái cña mét kÎ chuyªn bu«n b¸n. GV:MGS ®Õn nhµ KiÒu gi÷a lóc gia ®×nh gÆp ho¹. Nµng KiÒu ®ang ®au xãt ®Õn cùc ®é… ThÕ mµ h¾n kh«ng mét lêi hái han chia xÎ-> h¾n Ðp nµng ®¸nh ®µn, lµm th¬. H? Sau khi thëng thøc tµi ®µn, th¬, h¾n cã th¸i ®é g×? 147 MÆn n«ng mét vÎ mét a. GV: H¾n rÊt ng ý, hµi lßng vÒ mãn hµng ngêi cã chÊt lîng hoµn h¶o lµ Thuý KiÒu. ThÓ hiÖn sù réng lîng, lÞch thiÖp, ra vÎ lÔ phÐp lóc nµy nhËp vai anh chµng ®i hái vî rÊt tèt- MGS nãi ®Õn “sinh nghi” tøc lµ ®Ó dÉn cíi. V× theo phong tôc xa nhµ g¸i cã quyÒn th¸ch cíi. 135 14 H? Hái nh vËy, nhng khi mô mèi lªn gi¸ “ngh×n vµng” th× MGS cã hµnh ®éng g×? 148 Y tr¶ gi¸, mÆc c¶. 149 Cß kÌ bít mét thªm hai Giê l©u ng· gi¸ vµng ngoµi bèn tr¨m. H? Qua ®©y em hiÓu g× vÒ viÖc lµm cña h¾n? 150 MGS tr¶ gi¸, mÆc c¶ rÊt riÕt rãng, thªm bít chi li tõng tÝ mét. GV:Gi÷a lêi nãi vµ viÖc lµm MGS m©u thuÉn tr¸i ngîc nhau. H? Sù tr¸i ngîc nµy gióp em hiÓu thªm ®îc ®iÒu g×? 151 HiÓu ®îc b¶n chÊt bñn xØn, keo kiÖt, ti tiÖn cña MGS H? KÕt qu¶ cuéc mua b¸n? 152 Sau hµng giê l©u thªm bít tõng li tõng tÝ, lêi qua tiÕng l¹i gi÷a kÎ mua ngêi b¸n. MGS mua ®îc nµng KiÒu víi gi¸ 400 l¹ng vµng. GV: §Õn ®©y MGS ®· hiÖn nguyªn h×nh lµ mét con ngêi ®ñ mäi thñ ®o¹n, m¸nh líi, x¶o quyÖt, mét tªn l¸i bu«n nhµ nghÒ. H? Tõ viÖc ph©n tÝch toµn c¶nh mua b¸n, em thÊy - MGS lµ mét tªn bu«n ngêi MGS lµ ngêi nh thÕ nµo? läc lâi, x¶o quyÖt. GV: Th«ng qua viÖc sö dông tõ ng÷, h×nh ¶nh gióp ta hiÓu ®îc th¸i ®é bÊt b×nh phÉn né cña nhµ th¬ ®èi víi phêng bu«n ngêi v« nh©n ®¹o. KÝn ®¸o bµy tá nçi xãt xa tríc c¶nh con ngêi - ®Æc biÖt lµ ngêi phô n÷ s¾c tµi bÞ ®em ra mua b¸n vïi dËp. H? Theo dâi hai c©u cuèi ®o¹n trÝch, nhµ th¬ nãi ®Õn nh÷ng thñ tôc g×? 153 Canh thiÕp, n¹p th¸i, vu quy. H? §©y lµ nh÷ng thñ tôc c« d©u vÒ nhµ chång thÕ mµ t¸c gi¶ “TiÒn … xong”. Em hiÓu g× vÒ th¸i ®é cña t¸c gi¶? 154 Nhµ th¬ lªn ¸n thÕ lùc ®ång tiÒn trong tay bän bÊt l¬ng- §i hái vî MGS chØ dïng tiÒn. GV: Kh«ng riªng ë ®©y mµ trong toµn t¸c phÈm cã lÇn NguyÔn Du tè c¸o “Lµm cho khèc h¹i ch¼ng qua v× tiÒn” H? Khi ra tr×nh diÖn MGS, Thuý KiÒu ®îc miªu t¶ b. H×nh ¶nh Thuý KiÒu. nh thÕ nµo? 155 Nçi m×nh- nçi nhµ ThÒm… ……………..hµng. Ng¹i ngïng ®Õn giã… ngõng hoa… mÆt dµy. H? Khi mô mèi vÐn tãc, b¾t tay ®Ó MGS nh×n thÊy nµng cho râ, nµng cßn ®îc miªu t¶ nh thÕ nµo? 156 NÐt buån nh cóc, ®iÖu gÇy nh mai. GV: T¸c gi¶ sö dông Èn dô: lÖ hoa mÊy hµng (giät níc m¾t – so s¸nh víi giät lÖ cña hoa). 157 So s¸nh: nÐt buån… 158 ¦íc lÖ: LÊy vÎ ®Ñp cña thiªn nhiªn: cóc mai ®Ó miªu t¶ vÎ ®Ñp con ngêi. 159 C¸ch dïng biÖn ph¸p tiÓu ®èi: ThÒm hoa mét bíc/ lÖ hoa mÊy hµng. 160 Tõ ng÷ gîi t¶: ngõng, mÆt dµy. H? T¸c dông dïng biÖn ph¸p nghÖ thuËt ®ã? 161 NhÊn m¹nh nçi ®au ®ín tét ®é cña nµng KiÒu. H? T¹i sao nµng ®au ®ín nh vËy? 162 Nçi m×nh: t×nh duyªn dang dë víi Kim Träng. 163 Nçi nhµ: C¶nh gia ®×nh tan n¸t. 164 BÞ biÕn thµnh mãn hµng. H? Qua c©u th¬ “nÐt buån …cóc, mai” gióp em hiÓu ®iÒu g×? 15 Nµng buån mµ vÉn ®Ñp nh hoa cóc, hoa mai. H? Qua ph©n tÝch, qua h×nh dung miªu t¶ em hiÓu g× - Nµng KiÒu ®au ®ín, xãt xa, VÒ t©m tr¹ng cña nµng KiÒu trong mµn kÞch vÊn danh nhôc nh· ª chÒ. nµy? GV: Nçi ®au khi nh©n phÈm bÞ chµ ®¹p. Nhng v× tù nguyÖn nªn nµng ph¶i lµm theo sù ®iÒu khiÓn cña mô mèi. H? Qua vÇn th¬ miªu t¶ Thuý KiÒu, em thÊy NguyÔn Du cã th¸i ®é nh thÕ nµo? 166 NguyÔn Du c¶m th«ng, xãt xa cho th©n phËn nµng KiÒu. H? Qua ®o¹n trÝch em h·y ®¸nh gi¸ thµnh c«ng vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt? 167 Bót ph¸p miªu t¶ ngo¹i h×nh ®Æc s¾c: t¶ MGS t¶ thùc, t¶ Thuý KiÒu: t¶ íc lÖ. 168 Néi dung: MGS tªn bu«n ngêi x¶o quyÖt T©m tr¹ng ®au ®ín cña nµng KiÒu. 165 TuÇn 8 TiÕt 38-39 Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: Lôc v©n tiªn cøu KiÒu nguyÖt nga (trÝch: TruyÖn Lôc V©n Tiªn) I- Môc ®Ých yªu cÇu: Gióp häc sinh n¾m ®îc cèt truyÖn vµ nh÷ng ®iÒu c¬ b¶n vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm. Qua ®o¹n trÝch hiÓu ®îc kh¸t väng cøu ngêi, gióp ®êi cña t¸c gi¶ vµ phÈm chÊt cña hai nh©n vËt: Lôc V©n Tiªn vµ KiÒu NguyÖt Nga. T×m hiÓu ®Æc trng ph¬ng thøc kh¾c ho¹ tÝnh c¸ch nh©n vËt cña truyÖn. II- ChuÈn bÞ: GV: T×m hiÓu toµn bé truyÖn: “ Lôc V©n Tiªn” vµ so¹n gi¸o ¸n. HS: Lµm bµi tËp theo hÖ thèng c©u hái ®äc hiÓu. III- Lªn líp A. Tæ chøc A. KiÓm tra H? §äc thuéc ®o¹n trÝch: “ Thuý KiÒu b¸o ©n, b¸o o¸n” vµ nªu gi¸ trÞ cña ®o¹n trÝch? C. Bµi míi I- Giíi thiÖu t¸c gi¶, t¸c phÈm. H? Em h·y tr×nh bµy hiÓu biÕt cña m×nh vÒ nhµ th¬ 1.T¸c gi¶: N§C (1822-1888) NguyÔn §×nh ChiÓu? tªn tôc §å ChiÓu quª Bå §iÒn- Phong §iÒn-TT HuÕ - N¨m 1843: §ç tó tµi. GV: ¤ng cã nghÞ lùc sèng vµ cèng hiÕn cho ®êi: - TÝch cùc tham gia kh¸ng 169 N§C bíc vµo ®êi còng h¨m hë vµ ®Çy kh¸t väng. chiÕn chèng Ph¸p. 170 BÊt h¹nh Ëp ®Õn: 27 tuæi bÞ tµn tËt, ®êng c«ng - Cã nhiÒu t¸c phÈm cã gi¸ trÞ danh t×nh duyªn tr¾c trë nhng N§C kh«ng gôc ng· tríc sè phËn: thÇy gi¸o, thÇy thuèc, nhµ th¬… 171 Lßng yªu níc vµ tinh thÇn bÊt khuÊt chèng giÆc ngo¹i x©m. 2. T¸c phÈm Lôc V©n Tiªn H? Nªu hiÓu biÕt cña em vÒ truyÖn Lôc V©n Tiªn? - Lµ truyÖn n«m: mét lo¹i tiÓu thuyÕt cæ viÕt b»ng th¬ n«m lôc b¸t. GV:TruyÖn cã 2082 c©u th¬ lôc b¸t. - Hoµn c¶nh s¸ng t¸c: ®Çu H? Dùa vµo sgk kÓ tãm t¾t truyÖn? n¨m 50 cña thÕ kû XIX. H? X¸c ®Þnh vÞ trÝ ®o¹n trÝch? - §o¹n trÝch n»m ë phÇn ®Çu t¸c phÈm tõ c©u 123 - 180 16 GV: Yªu cÇu ®äc: Chó ý ®o¹n t¶ c¶nh cíp, nhÊn II- §äc vµ t×m hiÓu bè côc. m¹nh hµnh ®éng anh hïng cña LVT. Giäng LVT s¶ng 1. §äc kho¸i, giäng tíng cíp d÷ tîn. §o¹n t¶ c¶nh KNN ®äc giäng khiªm nhêng, c¶m kÝch. GV ®äc sau ®ã gäi häc sinh ®äc vµ nhËn xÐt. H? Gi¶i nghÜa tõ “ hung ®å, lÉy lõng, phõng phõng” ? 2. Chó thÝch. GV: C¸ch dïng nh÷ng tõ cã phÇn cha chuÈn H? Theo em ®o¹n trÝch nµy cã thÓ chia lµm mÊy phÇn, 3. Bè côc. nªu néi dung giíi h¹n tõng phÇn? 172 PhÇn 1: (14 c©u ®Çu) LVT ®¸nh tan bän cíp, tiªu diÖt tªn cÇm ®Çu Phong Lai. 173 PhÇn 2: (Cßn l¹i) Cuéc trß chuyÖn gi÷a Lôc V©n Tiªn vµ KNN sau khi ®¸nh cíp. H? §o¹n trÝch gåm nh÷ng nh©n vËt nµo? Nh©n vËt nµo III- T×m hiÓu ®o¹n trÝch lµ chÝnh? 174 Lôc V©n Tiªn vµ KiÒu NguyÖt Nga. GV: Khi t×m hiÓu ®o¹n trÝch nµy chóng ta sÏ ®i t×m 1. Nh©n vËt Lôc V©n Tiªn hiÓu nÐt tÝnh c¸ch, b¶n chÊt tõng nh©n vËt. H? Cho biÕt nh©n vËt LVT xuÊt hiÖn ë mÊy c¶nh? §ã lµ nh÷ng c¶nh nµo? 175 Hai c¶nh: C¶nh V©n Tiªn ®¸nh cíp C¶nh V©n Tiªn gÆp ngêi bÞ n¹n. H? Qua t×m hiÓu tãm t¾t truyÖn vµ tiÓu dÉn, em biÕt a. Lôc V©n Tiªn ®¸nh cíp V©n Tiªn gÆp bän cíp trong hoµn c¶nh nµo? 176 VT ®ang trªn ®êng ®i thi bÊt ngê gÆp . GV: Trªn ®êng ®i thi bÊt ngê gÆp bän cíp ®ang h·m h¹i d©n lµnh. Chµng dõng l¹i hái han biÕt ®ã lµ bän cíp chµng lËp tøc quyÕt ®Þnh: “ T«i xin ra søc anh hµo Cøu ngêi cho khái lao ®ao buæi nµy”. H? §èi mÆt, giao chiÕn víi bän cíp V©n Tiªn ®· lµm g×? 177 GhÐ bªn ®µng 178 BÎ c©y lµm gËy, x«ng tíi- kªu. H? Em cã nhËn xÐt g× vÒ hµnh ®éng ®ã cña V©n Tiªn? - VT ®· hµnh ®éng rÊt khÈn tr¬ng døt kho¸t kh«ng mét H? Tríc hµnh ®éng ®ã cña VT bän cíp cã th¸i ®é g× chót do dù. 179 Phong Lai mÆt ®á phõng phõng, qu¸t lín, truyÒn qu©n phñ v©y 4 phÝa. GV: Phong Lai lµ tªn cÇm ®Çu bän cíp, h¾n vµ ®ång bän cña h¾n cã tiÕng lµ d÷ tîn, cha cã ai d¸m ®¬ng ®Çu víi chóng. H? Tríc mÆt VT, em h·y tëng tîng xem bän cíp hiÖn ra nh thÕ nµo? 180 Bän chóng cã ®éi qu©n ®«ng ®¶o ®ang v©y kÝn VT, tªn nµo còng ®»ng ®»ng s¸t khÝ, g¬m gi¸o ®ñ ®Çy nh muèn nuèt chöng LVT. H? Em h·y so s¸nh sù t¬ng quan lùc lîng gi÷a LVT vµ bän cíp? Mét bªn lµ LVT Mét bªn lµ bän cíp - ChØ cã mét m×nh víi Hung h¨ng d÷ tîn, lùc lîng vò khÝ th« s¬ lµ c©y gËy ®«ng ®¶o cã g¬m gi¸o ®Çy trong tay. ®ñ H? Em cã c¶m nhËn g× nÕu ®îc chøng kiÕn c¶nh ®ã? 181 C¶m thÊy håi hép, lo l¾ng cho sè phËn tÝnh m¹ng 182 cña LVT. GV: Ta thÊy râ rµng lùc lîng hai bªn qu¸ chªnh lÖchthËt lµ mét t×nh huèng hÕt søc nguy hiÓm ®¸ng sî. H? Tríc t×nh h×nh ®ã, VT ®· hµnh ®éng nh thÕ nµo? 183 “ V©n Tiªn t¶ xung… H? Em thÊy “ §¸nh t¶ ®ét, h÷u x«ng” lµ ®¸nh nh thÕ nµo? - §¸nh tr¸i, ®¸nh ph¶i, ®¸nh 17 tø phÝa. GV: Ta cã thÓ h×nh dung thÇy gi÷a bän cíp ®«ng ®¶o nh lò kiÕn chßm ong, VT ®· dïng c©y gËy tung hoµnh 4 phÝa ®Ó chèng tr¶ chóng mét c¸ch quyÕt liÖt. H?Em h·y tëng tîng vµ miªu t¶ l¹i? H?ë ®©y t¸c gi¶ ®· so s¸nh hµnh ®éng ®¸nh cíp Êy víi hµnh ®éng cña ai? 184 So s¸nh víi dòng tíng TriÖu Tö Long trong Tam quèc mét m×nh ph¸ vßng v©y Tµo Th¸o ®Ó cøu con Lu BÞ. H? T¸c gi¶ so s¸nh nh vËy nh»m môc ®Ých g×? 185 Ca ngîi lßng qu¶ c¶m, bÊt chÊp kÎ thï cña LVT. GV: §óng, hµnh ®éng ®¸nh cíp cña LVT thËt xøng ®¸ng ®îc ca ngîi bëi v× chµng x«ng vµo trËn cã mét m×nh chØ víi c©y gËy th« s¬ lµm vò khÝ mµ d¸m ®¬ng ®Çu víi c¶ mét lò cíp ®«ng ®¶o nh mét lò kiÕn, chßm ong hung h¨ng, ®Çy d÷ tîn. Song chóng ta thÊy LVT kh«ng hÒ nao nóng, kh«ng mét chót do dù, tÝnh to¸n cho tÝnh m¹ng cña riªng m×nh, còng ch¼ng cÇn biÕt bän giÆc lµ ai, m¹nh hay yÕu thÕ nµo. Gi÷a vßng v©ycña bän chóng, chµng ®· t¶ xung h÷u ®ét, chiÕn ®Êu nh mét dòng tíng qu¶ c¶m nh TriÖu Tö Long ph¸ vßng v©y cña hµng v¹n qu©n Tµo. H? Th«ng qua hµnh ®éng ®ã, em hiÓu g× vÒ LVT? - Lµ chµng trai dòng c¶m, bÊt chÊp kÎ thï hung tîn. H? Víi hµnh ®éng dòng c¶m ®ã cña LVT cuéc giao chiÕn ®· kÕt thóc nh thÕ nµo? 186 L©u la vì tan- qu¨ng g¬m gi¸o ch¹y. Phong Lai bÞ mét gËy. GV: Bän l©u la qu¨ng g¬m gi¸o bá ch¹y, cßn tíng Phong Lai th× bÞ VT cho mét gËy l¨n ra ®Êt chÕt ngay t¹i chç. H? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch sö dông tõ ng÷, nhÞp - NT: Sö dông ®éng tõ m¹nh ®iÖu ë c¸c c©u th¬ t¶ c¶nh giao tranh? nhÞp ®iÖu nhanh, dån dËp hïng tr¸ng. H? C¸ch sö dông nhÞp ®iÖu th¬, tõ ng÷ nh vËy cã t¸c => Nh»m miªu t¶ cuéc giao dông g×? chiÕn quyÕt liÖt ®Çy c¨ng th¼ng vµ hÊp dÉn, t¹o nªn sù H? H·y tëng tîng vµ cho biÕt trong ®o¹n th¬ em bÊt ngê cña cuéc giao chiÕn. thÝch c©u th¬ nµo nhÊt? V× sao? 187 “V©n Tiªn… §¬ng Dang” 188 V× c¸ch dïng ®iÓn cè thËt hay, thËt ®Ñp gióp ta h×nh dung ra hµnh ®éng ®¸nh cíp qu¶ c¶m cña LVT. H? Theo em søc m¹nh nµo gióp LVT th¾ng cíp - VT cã søc m¹nh tµi n¨ng vâ nhanh nh vËy? nghÖ cao cêng, cã søc m¹nh cña lßng th¬ng d©n c¨m thï c¸i ¸c - cã søc m¹nh chÝnh nghÜa th¾ng gian tµ. GV: V× viÖc nghÜa mµ quªn c¶ tÝnh m¹ng cña m×nh. Ta thÊy VT ®· thùc hiÖn ®óng mét nÐt ®Æc ®iÓm trong t tëng cña nh©n d©n ta “th¬ng ngêi nh thÓ th¬ng th©n”. Hµnh ®éng LVT còng ®· thÓ hiÖn râ quan niÖm v¨n ch¬ng cña NguyÔn §×nh ChiÓu “ Chë bao nhiªu … tµ”. §ã còng lµ thÓ hiÖn íc nguyÖn cña nh©n d©n ta trong thêi buæi x· héi nhòng nhiÔu cã mét ngêi ®øng ra bªnh vùc hä, trõng trÞ c¸i ¸c. VT ®¸nh cíp b»ng vò khÝ th« s¬ nhng ®· th¾ng. §ã lµ niÒm tin lµ íc väng cña ngêi d©n thêi ®ã. TiÕt 2. ChuyÓn: Lßng nh©n nghÜa tõ t©m cña LVT kh«ng chØ thÓ hiÖn tríc c¸i ¸c mµ tríc ngêi gÆp n¹n, t×nh c¶m Êy còng ®îc thÓ hiÖn thËt c¶m ®éng s©u s¾c. H? H·y ®äc tiÕp truyÖn. 18 H? Sau khi ®¸nh cíp xong LVT ®· lµm g×? b) V©n Tiªn gÆp ngêi bÞ n¹n. 189 Chñ ®éng ®Õn hái th¨m ngêi bÞ n¹n. H? V©n Tiªn hái hä ®iÒu g×? Chµng cã th¸i ®é ra sao? 190 Ai, con ai, ®i ®©u, tªn g×, viÖc g×, ai thÇy, ai tí 191 ThÊy hai c« g¸i cha hÕt h·i hïng, chµng ®éng lßng an ñi: “ Ta ®· trõ… phËn trai”. H? Em cã c¶m nhËn g× vÒ lêi hái han cña LVT? - Lêi cña chµng ©n cÇn, dâng d¹c ®µng hoµng cña con ngêi H? Nghe c« g¸i trong xe kªu khãc, van xin LVT “®éng lµm viÖc chÝnh nghÜa lßng”, em hiÓu LVT®éng lßng v× lÏ g×? 192 V× chµng th¬ng ngêi gÆp n¹n lµ hai c« g¸i. 193 Xóc ®éng tríc lêi kªu xin cña c« t× n÷. Chµng thÊy hai c« g¸i dÆm trêng gÆp tai ¬ng kh«ng ph¬ng cøu tho¸t mµ thÊy xóc ®éng vµ c¶m th«ng. H? VËy VT nãi “ Ta ®· trõ dßng l©u la” nh»m môc - Chµng an ñi, trÊn an hä sau ®Ých g×? c¬n bµng hoµng, sî h·i ®Ó hä v÷ng t©m vµ biÕt m×nh ®· tho¸t n¹n. H? Nh÷ng lêi nãi, cö chØ ®ã gióp em hiÓu thªm g× vÒ -> VT lµ ngêi tõ t©m, dÔ LVT? c¶m th«ng víi ngêi bÞ n¹n H? Khi hai c« g¸i muèn tá ý ra ngoµi t¹ ¬n, VT cã th¸i ®é nh thÕ nµo? 194 Chµng véi v· can ng¨n “Khoan… trai”. H? V× sao VT ng¨n c¶n viÖc lµm ®ã cña hai c« g¸i? 195 Chµng kh«ng tiÕp xóc trùc tiÕp víi ngêi kh¸c giíi. 196 Chµng muèn ®Ó cho hai c« g¸i b×nh tÜnh trë l¹i. GV: Cã ngêi cho r»ng VT kh«ng cÇn sù l¹y t¹ cña hai c« g¸i, cã ngêi l¹i cho r»ng chµng ng¨n hä lµ ®Ó kÞp chØnh ®èn trang phôc sau khi t¶ ®ét h÷u x«ng ®Ó tiÕp xóc víi ngêi kh¸c giíi. H? Theo em ý kiÕn nµo ®óng? - VT kh«ng muèn tiÕp xóc víi ngêi kh¸c giíi v× ®ã phÐp GV: Trong c©u nãi, VT nãi nµng lµ phËn g¸i, ta lµ phËn t¾c cña lÔ gi¸o phong kiÕn. trai. Chøng tá chµng ®· thÓ hiÖn sù c©u lÖ cña lÔ gi¸o vµ còng cã thÓ VT cho r»ng viÖc l¹y t¹ lµ kh«ng cÇn thiÕt. H? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch c xö ®ã cña LVT? - VT cã c¸ch c xö tÕ nhÞ, khiªm nhêng vµ rÊt ®µng hoµng cña ngêi cã v¨n ho¸. H? Khi KNN cã nh· ý muèn tr¶ ¬n, VT cã th¸i ®é nh thÕ nµo tríc nh· ý ®ã? 197 Nghe nãi liÒn cêi: “Lµm ¬n…..tr¶ ¬n”. H? Em hiÓu g× vÒ th¸i ®é vµ lêi nãi cña LVT? - VT tõ chèi sù tr¶ ¬n. V× sao VT l¹i tõ chèi tríc lêi ®Ò nghÞ ®ã cña NN? 198 §ã lµ c¸i cêi l¹ lïng, ng¹c nhiªn tríc lêi ®Ò nghÞ. GV: §ã lµ c¸i cêi v« t cña ngêi quen lµm viÖc nghÜa.§èi víi chµng, lµm mét viÖc nghÜa nh thÕ nµy lµ mét lÏ tù nhiªn chø ®©u ph¶i lµ c«ng tr¹ng, ®©u ®¸ng ph¶i ®Òn ¬n. H? ý nghÜa nµy ®îc VT kh¼ng ®Þnh b»ng quan niÖm nµo? “ Nhí c©u… anh hïng” H? Nªu ý nghÜa cña hai c©u th¬? - ThÊy viÖc nghÜa mµ kh«ng Em cã c¶m nhËn g× tríc suy nghÜ ®ã cña LVT? lµm th× kh«ng ph¶i lµ ngêi anh hïng. -> VT lµ ngêi hµo hiÖp, träng GV: Hµnh ®éng lµm ¬n ®· lµ mét phong c¸ch tèt ®Ñp. nghÜa khinh tµi. Lµm ¬n mµ kh«ng lîi dông, kh«ng ®ßi hái sù tr¶ ¬n th× cßn ®Ñp vµ ®¸ng quý h¬n nhiÒu. Ph¶i ch¨ng c¸i nô cêi ®¸ng yªu Êy, lèi sèng quen lµm viÖc nghÜa cña LVT ®· gieo vµo lßng NguyÖt Nga mét Ên tîng cao ®Ñp kh«ng thÓ nµo phai mê ®îc. Ên tîng Êy ®· khiÕn nµng t¹c vÏ bøc h×nh LVT vµ nguyÖn íc suèt ®êi g¾n bã. ChÝnh 19 v× lÏ ®ã mµ nµng cù tuyÖt mèi t×nh cao sang víi con trai Th¸i S ®Ó gi÷ trän lßng thuû chung víi VT. H? Th«ng qua LVT t¸c gi¶ muèn nãi víi chóng ta ®iÒu - Ph¶i biÕt träng ©n nghÜa, thÊy g×? viÖc nghÜa nªn lµm, khi lµm kh«ng nªn kÓ c«ng hoÆc nghÜ ®Õn sù ®Òn ¬n. GV: §ã còng chÝnh lµ mét lèi sèng cao ®Ñp mµ N§C göi g¾m ë LVT. §¹o lÝ Êy dï ®· tr¶i qua h¬n mét tr¨m n¨m vÉn hÕt søc cÇn thiÕt trong lèi sèng chóng ta. 2. H×nh ¶nh KiÒu NguyÖt H? §äc thÇm b»ng m¾t nh÷ng c©u th¬ kÓ vÒ c¸ch tr¶ Nga lêi cña KNN? C¸ch xng h« cña nµng thÓ hiÖn ®iÒu g×? 199 Nµng tr¶ lêi rÊt ch©n thËt, ®Çy ®ñ. 200 Nµng xng h«: qu©n tö- tiÖn thiÕp: ®ã lµ c¸ch nãi n¨ng v¨n vÎ, dÞu dµng thÓ hiÖn sù khiªm nhêng cña ngêi cã häc. H? C¸ch tr¶ lêi ®ã cho ta hiÓu g× vÒ KNN? - Nµng lµ c« g¸i khuª c¸c, thuú mÞ, nÕt na, cã häc thøc. H? §îc VT cøu n¹n l¹i ©n cÇn th¨m hái, KNN cã th¸i ®é nh thÕ nµo qua lêi t©m sù Êy? - Nµng xóc ®éng, c¶m kÝch tríc ¬n cøu m¹ng- Tá ra ¸y H? §èi víi LVT th× viÖc tr¶ ¬n ®Òn ¬n lµ hoµn toµn n¸y, b¨n kho¨n vµ tha thiÕt kh«ng cÇn thiÕt. Xong theo em, viÖc KNN cã ý tha muèn ®îc tr¶ ¬n. thiÕt muèn tr¶ ¬n lµ cÇn thiÕt hay kh«ng cÇn thiÕt? V× sao? 201 ViÖc muèn tr¶ ¬n lµ rÊt cÇn thiÕt. Bëi ®ã lµ ®¹o lÝ lµm ngêi: ®îc gióp ®ì ph¶i biÕt tr¶ ¬n. GV: NÕu ®îc ngêi kh¸c gióp ®ì mµ kh«ng biÕt nhí ¬n, ®Òn ¬n th× ®ã lµ con ngêi bÊt nh©n, bÊt nghÜa. KNN ®· biÕt xö sù ®óng ®¹o lÝ lµm ngêi. Nhng cã ®iÒu ë ®©y nµng ch¼ng cã g× ®Ó ®Òn ¬n. V× vËy, KNN thùc sù thÊy lóng tóng. Dï biÕt r»ng ®Òn ®¸p bao nhiªu còng lµ cha ®ñ. H? Th«ng qua lêi nãi, th¸i ®é cña nµng em hiÓu thªm - KNN lµ con gnêi rÊt mùc g× vÒ tÝnh c¸ch cña nµng? ®»m th¾m, biÕt träng ¬n nghÜa GV: Vµ còng chÝnh v× thÕ mµ KNN ®· tù nguyÖn suèt ®êi gi÷ g×n, n©ng niu b¶o vÖ c¸i t×nh c¶m Êy, ¬n nghÜa cao ®Ñp Êy. H? TruyÖn cã kÕt cÊu t×nh tiÕt gièng víi lo¹i truyÖn nµo mµ em ®· ®îc häc? 202 Gièng truyÖn Th¹ch Sanh cøu Quúnh Nga. H? Em cã nhËn xÐt g× vÒ ng«n ng÷ th¬ nh vËy nh»m môc ®Ých g×? 203 ThÓ hiÖn m¬ íc cña nh©n d©n, cña con ngêi giµu lßng nh©n nghÜa, mong muèn c¸i thiÖn th¾ng c¸i ¸c. H? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch sö dông ng«n ng÷ th¬ trong ®o¹n trÝch? 204 Ng«n ng÷ th¬ méc m¹c, b×nh dÞ, gÇn lèi nãi th«ng thêng vµ mang mµu s¾c ®Þa ph¬ng Nam bé. H? §Ó lµm næi bËt hµnh ®éng ®¸nh cíp cña LVT t¸c gi¶ ®· dïng nh÷ng biÖn ph¸p nghÖ thuËt g×? 205 Dïng h×nh ¶nh so s¸nh,®iÓn tÝch. 206 Dïng tõ ng÷ gîi t¶, ®éng tõ m¹nh. H? Víi nh÷ng thµnh c«ng lín vÒ nghÖ thuËt Êy, ®o¹n trÝch ®Ó l¹i cho em Ên tîng g× s©u s¾c nhÊt? 207 TruyÖn ®Ò cao con ngêi cã nghÜa khÝ, dòng c¶m, cã b¶n tÝnh nh©n nghÜa, giµu lßng th¬ng ngêi, biÕt gi÷ lÔ gi¸o. §ã lµ hiÖn th©n cña c¸i thiÖn th¾ng c¸i ¸c. H? Th«ng qua ®o¹n trÝch em hiÓu g× vÒ nhµ th¬ NguyÔn 20 III- Tæng kÕt 1. NghÖ thuËt