Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giáo án - Bài giảng Trung học cơ sở Giáo án ngữ văn 8 trọn bộ cả năm...

Tài liệu Giáo án ngữ văn 8 trọn bộ cả năm

.DOC
133
293
84

Mô tả:

TiÕt 1 - 2 V¨n b¶n So¹n ngµy 24 th¸ng 8 n¨m 2008 T«i ®i häc (Thanh TÞnh) A. Môc tiªu cÇn ®¹t Gióp HS : - C¶m nhËn ®îc nh÷ng xóc c¶m ch©n thËt, trong s¸ng cña tuæi th¬ ngµy ®Çu c¾p s¸ch tíi trêng. §ã lµ nh÷ng kØ niÖm ®îc nhí m·i trong cuéc ®êi mçi con ngêi. - T×nh c¶m tha thiÕt cña t¸c gi¶ ®èi víi tuæi th¬, b¹n bÌ vµ m¸i trêng ,quª h¬ng th©n yªu. - TÝch hîp víi phÇn TiÕng ViÖt bµi: CÊp ®é kh¸i qu¸t nghÜa cña tõ ng÷ ; phÇn TËp lµm v¨n bµi: TÝnh thèng nhÊt vÒ chñ ®Ò cña v¨n b¶n. - RÌn luyÖn n¨ng lùc c¶m thô c¸i hay, c¸i ®Ñp cña t¸c phÈm v¨n ch¬ng. B. ChuÈn bÞ + GV: - So¹n bµi, ¶nh ch©n dung nhµ v¨n Thanh TÞnh, nghiªn cøu thªm c¸c tµi liÖu liªn quan kh¸c ... + HS: - So¹n bµi, t×m ®äc thªm c¸c tµi liÖu liªn quan kh¸c... C.TiÕn tr×nh tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y - häc 1. æn ®Þnh tæ chøc: 2. Bµi cò: 3. D¹y bµi míi: Ho¹t ®éng cña GV H® 1: Giíi thiÖu bµi Tõ khi c¾p s¸ch tíi trêng ®Õn nay em ®· mÊy lÇn tham dù buæi tùu trêng?Em nhí nhÊt lµ lÇn nµo? V× sao? H§ 2: GV cho HS tù nghiªn cøu th«ng tin vÒ t¸c gi¶ ë chó thÝch (SGK, tr 8). - H·y tr×nh bµy nh÷ng nÐt hiÓu biÕt chÝnh vÒ cuéc ®êi vµ sù nghiÖp cña nhµ v¨n Thanh TÞnh? GV bæ sung thªm. Tríc c¸ch m¹ng «ng chñ yÕu d¹y häc vµ viÕt th¬ v¨n. Sau c¸ch m¹ng th¸ng T¸m, «ng ho¹t ®éng t¹i HuÕ vµ vµo bé ®éi 1948, lµm céng t¸c V¨n ho¸, V¨n nghÖ t¹i ViÖt B¾c; tõ n¨m 1954, «ng tham gia phô tr¸ch råi lµm Chñ nhiÖm T¹p chÝ V¨n nghÖ Qu©n ®éi vµ tiÕp tôc viÕt th¬, v¨n. §Æc biÖt lµ tËp truyÖn th¬ §i tõ gi÷a mét mïa sen dµi gÇn 2000 c©u th¬ kÓ vÒ thêi niªn thiÕu cña B¸c Hå tõ lóc chµo ®êi ®Õn n¨m 15 tuæi. - Nªu xuÊt xø cña truyÖn ng¾n T«i ®i häc? GV truyÖn ng¾n T«i ®i häc cña Thanh TÞnh lµ trang v¨n thÊm ®Ém chÊt th¬, tõng ®îc nhiÒu thÕ hÖ häc trß yªu thÝch vµ häc thuéc. GV híng dÉn HS ®äc víi giäng ®iÖu nhÑ nhµng, uyÓn chuyÓn. GV gäi HS ®äc. GV gäi HS nhËn xÐt sau ®ã GV ®¸nh gi¸. GV kiÓm tra viÖc gi¶i nghÜa mét sè tõ ng÷ khã cña HS. GV nh¾c HS lu ý c¸c tõ ng÷ ë chó thÝch (1), (2), (6), (7). H ® 3: H§ cña HS vµ néi dung cÇn ®¹t I. §äc - t×m hiÓu chó thÝch 1. Vµi nÐt s¬ lîc vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm a. T¸c gi¶ - Thanh TÞnh tªn thËt lµ TrÇn V¨n Ninh, sinh ngµy 12- 12 - 1911, mÊt n¨m 1988. - Quª: xãm Gia L¹c, ven s«ng H¬ng, ngo¹i « thµnh phè HuÕ. - N¨m 1933 ®i lµm, vµo nghÒ d¹y häc vµ viÕt v¨n lµm th¬. - T¸c phÈm chÝnh: tËp th¬ HËn chiÕn trêng(1937), tËp truyÖn ng¾n Quª mÑ( 1941) vµ NgËm ng¶i t×m trÇm(1943).... - S¸ng t¸c cña Thanh TÞnh nh×n chung ®Òu to¸t lªn vÎ ®»m th¾m, t×nh c¶m ªm dÞu, trong trÎo. b. T¸c phÈm - TruyÖn T«i ®i häc nh mét trang håi kÝ ghi l¹i nh÷ng hoµi niÖm, kØ niÖm ®Ñp cña tuæi th¬ trong buæi tùu trêng. - TruyÖn ®îc in trong tËp Quª mÑ xuÊt b¶n n¨m 1941. 2. §äc v¨n b¶n HS ®äc bµi HS nhËn xÐt 3. Gi¶i nghÜa tõ ng÷ khã HS tr¶ lêi HS nghe II. §äc - hiÓu v¨n b¶n 1.T×m hiÓu cÊu tróc v¨n b¶n 1 - TruyÖn ®îc kÓ theo lêi cña nh©n vËt - TruyÖn ®îc kÓ theo lêi nh©n vËt t«i. nµo? Cã nh÷ng nh©n vËt nµo ®îc kÓ vµ ai Nh©n vËt chÝnh lµ t«i vµ cã thªm c¸c lµ nh©n vËt chÝnh? nh©n vËt phô kh¸c: mÑ, «ng ®èc, nh÷ng cËu häc trß. - V× sao, em x¸c ®Þnh ®ã lµ nh©n vËt - V×: nh©n vËt t«i kÓ nhiÒu nhÊt. Mäi sù chÝnh? viÖc ®Òu ®îc kÓ tõ c¶m nhËn cña t«i. - T×nh huèng: kÓ l¹i buæi tùu trêng ®Çu - TruyÖn ng¾n T«i ®i häc ®îc xÈy ra theo tiªn trong qu·ng ®êi häc sinh vµ béc lé t×nh huèng nµo? KÓ theo tr×nh tù kh«ng c¶m xóc bì ngì. gian vµ thêi gian nµo? KÓ theo tr×nh tù thêi gian vµ kh«ng gian tríc sau + §o¹n 1: tõ ®Çu ®Õn nh mét lµn m©y lít - T¬ng øng víi c¸c tr×nh tù lµ øng víi ngang trªn ngän nói.=> T©m tr¹ng cña t«i c¸c ®o¹n v¨n nµo trong v¨n b¶n? trªn ®êng tíi trêng. + §o¹n 2: tiÕp theo ®Õn Vµ ngµy mai l¹i ®îc nghØ c¶ ngµy n÷a.=> T©m tr¹ng cña t«i lóc ë s©n trêng. + §o¹n 3: phÇn cßn l¹i. => T©m tr¹ng cña t«i trong líp häc. - HS tù béc lé - §o¹n nµo gîi c¶m xóc th©n thuéc, gÇn 2. T×m hiÓu chi tiÕt v¨n b¶n gòi nhÊt trong em? V× sao? a . T©m tr¹ng cña t«i trªn ®êng tíi trêng - Theo dâi phÇn ®Çu v¨n b¶n vµ cho biÕt - Thêi gian: buæi s¸ng cuèi mïa thu (Mét kØ niÖm ngµy ®Çu tiªn ®Õn trêng cña nh©n buæi mai ®Çy s¬ng thu vµ giã l¹nh) vËt t«i g¾n víi kh«ng gian, thêi gian cô - Kh«ng gian: trªn con ®êng dµi vµ hÑp. thÓ nµo? => §©y lµ thêi ®iÓm vµ n¬i chèn quen thuéc, gÇn gòi, g¾n liÒn víi tuæi th¬ cña t¸c gi¶ ë quª h¬ng. - V× sao kh«ng gian vµ thêi gian Êy l¹i trë Lµ lÇn ghi dÊu kØ niÖm ®Çu tiªn trong thµnh kØ niÖm ®¸ng nhí trong t©m trÝ cña ®êi ®îc c¾p s¸ch tíi trêng. t¸c gi¶? Lµ kho¶nh kh¾c bì ngì, nao nao cña t©m tr¹ng con ngêi trong lÇn ®Çu c¾p s¸ch tíi trêng. Con ®êng nµy t«i ®· quen ®i l¹i l¾m lÇn, nhng lÇn nµy tù nhiªn thÊy l¹. - T×m nh÷ng h×nh ¶nh, chi tiÕt chøng tá - C¶nh vËt xung quanh t«i ®Òu thay ®æ, v× t©m tr¹ng håi hép, c¶m gi¸c bì ngì cña chÝnh lßng t«i ®ang cã sù thay ®æi. t«i trªn ®êng tíi trêng? Kh«ng cßn ®i th¶ diÒu vµ n« ®ïa nh c¸c b¹n. - C¶m thÊy trang träng ®øng ®¾n víi bé quÇn ©o. - Hai quyÓn vë míi trªn tay ®· b¾t ®Çu thÊy nÆng nhng vÉn cè g¾ng bÆt tay gh× thËt chÆt. §Ò nghÞ mÑ ®a thªm bót thíc ®Ó cÇm. => Do lßng t«i ®ang cã sù th¸y ®æi: h«m nay ®i häc. §îc trë thµnh mét häc trß, - T¹i sao nh©n vËt t«i l¹i cã t©m tr¹ng nh hiÖn thùc mµ nh trong m¬. - T×nh c¶m vµ nhËn thøc cña mét cËu bÐ vËy? ®· thay ®æi: tù thÊy nh ®· lín lªn, con ®êng lµng kh«ng cßn dµi réng nh tríc,.. - HiÓu vµ ý thøc ®îc vai trß cña häc hµnh ®èi víi b¶n th©n m×nh. - Cho thÊy sù nhËn thøc cña cËu bÐ vÒ sù nghiªm tóc cña häc hµnh. => CËu bÐ t«i lµ ngêi cã chÝ häc hµnh ngay tõ ®Çu, muèn tù m×nh ®¶m nhiÖm 2 - T©m tr¹ng ®ã chøng tá t«i lµ cËu bÐ nh viÖc häc tËp, muèn ®îc ch÷ng ch¹c nh thÕ nµo? b¹n, kh«ng thau kÐm b¹n. §©y lµ ý thøc tù lùc muèn v¬n lªn trong häc tËp ngay tõ buæi ban ®Çu cßn bì ngì. -> Yªu häc hµnh, yªu b¹n bÌ vµ m¸i trêng quª h¬ng. HS th¶o luËn nhãm ®Ó tr¶ lêi. - Sö dông nghÖ thuËt so s¸nh: C¸i ý nghÜ - H·y chØ ra c¸i hay ®îc sö dông trong ch¾c chØ ngêi th¹o míi cÇm nái bót thíc ®o¹n v¨n trªn vµ ph©n tÝch ý nghÜa cña víi lµn m©y lít ngang trªn ngän nói. nã ? - Lµm næi bËt ý nghÜ non nít vµ ng©y th¬, trong s¸ng vµ hån nhiªn cña nh©n vËt''t«i'' trªn ®êng tùu trêng. b. T©m tr¹ng cña t«i lóc ë s©n trêng - Tríc s©n trêng lµng MÜ LÝ dµy ®Æc c¶ ngêi. - Ngêi nµo quÇn ¸o còng s¹ch sÏ, g¬ng (HÕt tiÕt 1 sang tiÕt 2) - T×m nh÷ng h×nh ¶nh, chi tiÕt chøng tá mÆt còng vui t¬i vµ s¸ng sña. t©m tr¹ng håi hép, c¶m gi¸c bì ngì cña - Nh×n thÊy c¸c b¹n còng sî sÖt, óng tóng, vông vÒ nh m×nh. t«i khi ®øng tríc s©n trêng? -> Ph¶n ¸nh kh«ng khÝ ®Æc biÖt cña ngµy héi khai trêng thêng gÆp ë níc ta. ThÓ hiÖn tinh thÇn hiÕu häc cña nh©n d©n ta. Béc lé t×nh c¶m s©u nÆng cña t¸c gi¶ ®èi víi m¸i trêng tuæi th¬. - C¶nh tîng ®îc nhí l¹i cã ý nghÜa g×? - HS nghe - Khi cha ®i häc, nh©n vËt t«i chØ thÊy ng«i trêng MÜ LÝ cao r¸o vµ s¹ch sÏ h¬n c¸c nhµ trong lµng. Nhng lÇn ®Çu tíi trêng, cËu bÐ l¹i thÊy Trêng MÜ LÝ tr«ng võa xinh x¾n võa oai nghiªm nh c¸i ®×nh lµng Hoµ Êp khiÕn lßng t«i ®©m ra lo sî vÈn v¬. - Em hiÓu nh thÕ nµo vÒ suy nghÜ cña nh©n vËt t«i qua h×nh ¶nh so s¸nh trªn? - Khi t¶ nh÷ng häc trß nhá tuæi lÇn ®Çu ®Õn trêng häc, t¸c gi¶ dïng h×nh ¶nh so s¸nh nµo? - NhËn xÐt vÒ c¸i hay vµ ý nghÜa cña c¸c h×nh ¶nh so s¸nh Êy? - Khi nghe «ng ®èc gäi tªn vµo líp t©m tr¹ng cña t«i nh thÕ nµo? => So s¸nh líp häc víi ®×nh lµng - n¬i thê cóng, tÕ lÔ, n¬i thiªng liªng cÊt giÊu nh÷ng ®iÒu bÝ Èn. - PhÐp so s¸nh nµy diÔn t¶ xóc c¶m vÒ m¸i trêng, ®Ò cao tri thøc cña con ngêi trong trêng häc. - ThÓ hiÖn sù ng©y th¬, hån nhiªn cña nh©n vËt t«i trong buæi tùu trêng. -> Hä nh con chim non ®øng bªn bê tæ, nh×n qu·ng trêi réng muèi bay, nhng cßn ngËp ngõng e sî. => C¸ch miªu t¶ rÊt ®éc ®¸o vµ sinh ®éng vÇ h×nh ¶nh vµ t©m tr¹ng cña c¸c em nhá lÇn ®Çu tíi trêng häc. - Béc lé nh÷ng rung ®éng vµ biÕn th¸i t©m lÝ ®¸ng yªu cña nh÷ng cËu häc trß míi. - ThÓ hiÖn kh¸t khao ®îc häc hµnh, m¬ íc bay tíi nh÷ng ch©n trêi xa, ch©n trêi íc m¬ vµ hi väng. - C¶m thÊy nh qu¶ tim t«i ngõng ®Ëp. T«i quªn c¶ mÑ t«i ®øng sau t«i. Nghe gäi ®Õn tªn, t«i tù nhiªn giËt m×nh vµ lóng tóng. - Khãc, mét phÇn v× lo sî( do ph¶i t¸ch rêi ngêi th©n ®Ó bíc vµo m«i trêng hoµn toµn míi l¹),mét phÇn v× sung síng(lÇn ®Çu ®îc tù m×nh häc tËp). - §ã lµ nh÷ng giät níc m¾t b¸o hiÖu sù 3 - §Õn ®©y, em hiÓu thªm g× vÒ nh©n vËt t«i ? - V× sao trong khi s¾p hµng ®îi vµo líp, nh©n vËt ''t«i'' l¹i c¶m thÊy trong thêi th¬ Êu t«i cha lÇn nµo thÊy xa mÑ t«i nh lÇn nµy? - Khi bíc vµo líp häc nh©n vËt t«i ®· cã nh÷ng c¶m nhËn ®îc nh÷ng ®iÒu g× ? - H·y lÝ gi¶i nh÷ng c¶m gi¸c ®ã cña nh©n vËt t«i ? - Nh÷ng c¶m gi¸c ®ã cho thÊy t×nh c¶m nµo cña nh©n vËt t«i ®èi víi líp häc cña m×nh ? - ë ®o¹n cuèi v¨n b¶n cã hai chi tiÕt: - Mét con chim ...... T«i ®a m¾t thÌm thuång nh×n theo c¸nh chim. - Nhng tiÕng ..... T«i vßng tay lªn bµn ch¨m chØ nh×n thÇy viÕt vµ lÈm nhÈm ®¸nh vÇn ®äc. - Theo em, nh÷ng chi tiÕt ®ã nãi thªm ®iÒu g× vÒ nh©n vËt '' t«i'' ? - Em cã c¶m nhËn g× vÒ th¸i ®é, cö chØ cña nh÷ng ngêi lín ®èi víi c¸c em bÐ lÇn ®Çu tiªn ®i häc? trëng thµnh, nh÷ng giät níc m¾t ngoan chø kh«ng ph¶i níc m¾t vßi vÜnh nh tríc. => Giµu c¶m xóc víi trêng líp, víi ngêi th©n. - Cã nh÷ng dÊu hiÖu trëng thµnh trong nhËn thøc vµ t×nh c¶m ngay tõ ngµy ®Çu tiªn ®i häc. c. T©m tr¹ng cña t«i khi ngåi trong líp häc - V× t«ib¾t ®Çu c¶m nhËn ®îc sù ®éc lËp cña m×nh khi ®i häc. - Bíc vµo líp häc lµ bíc vµo thÕ giíi riªng cña m×nh, ph¶i tù m×nh lµm tÊt c¶, kh«ng cßn cã mÑ bªn c¹nh nh ë nhµ,.. -> Mét mïi h¬ng l¹ x«ng lªn. Tr«ng h×nh g× treo trªn têng t«i còng thÊy l¹ vµ hay hay; nh×n bµn ghÕ chç t«i ngåi...l¹m nhËn lµ vËt riªng cña m×nh; nh×n ngêi b¹n..cha hÒ quen biÕt nhng lßng vÉn kh«ng c¶m thÊy sù xa l¹ chót nµo,.. - C¶m gi¸c l¹ v× lÇn ®Çu tiªn ®îc vµo líp häc, mét m«i trêng s¹ch sÏ, ngay ng¾n vµ ch¾p c¸ch cho nh÷ng íc m¬ bay xa. - Kh«ng c¶m thÊy sù xa l¹ víi bµn ghÕ vµ b¹n bÌ, v× b¾t ®Çu ý thøc ®îc nh÷ng thø ®ã sÏ g¾n bã th©n thiÕt víi m×nh b©y giê vµ m·i m·i. -> T×nh c¶m trong s¸ng, thiÕt tha g¾n bã víi b¹n bÌ vµ líp häc - Mét chót buån khi tõ gi· tuæi th¬. - B¾t ®Çu trëng thµnh trong nhËn thøc vµ viÖc häc hµnh cña b¶n th©n. - Yªu thiªn nhiªn, yªu tuæi th¬, yªu c¶ sù häc hµnh ®Ó trêng thµnh, kh«ng phô lßng thÇy c« vµ bè mÑ. d. Th¸i ®é cö chØ cña ngêi lín - Phô huynh: ®Òu chuÈn bÞ chu ®¸o cho con em buæi tùu trêng ®Çu tiªn, ®Òu tr©n träng tham dù buæi lÔ quan träng nµy. C¸c vÞ còng lo l¾ng, håi hép cïng con em m×nh. - ¤ng ®èc: Lµ h×nh ¶nh ngêi thÇy, mét ngêi l·nh ®¹o nhµ trêng rÊt tõ tèn, bao dung. ThÇy gi¸o trÎ d¹y häc sinh líp mãi còng chøng tá lµ mét ngêi vui tÝnh, giµu t×nh th¬ng. => Qua ®ã lµ tr¸ch nhiÖm, tÊm lßng cña gia ®×nh, nhµ trêng ®èi víi thÕ hÖ t¬ng l¹i. §ã lµ mét m«i trêng gi¸o dôc Êm ¸p, lµ mét nguån nu«i dìng c¸c em trëng thµnh. III. §äc - hiÓu ý nghÜa v¨n b¶n 1. NghÖ thuËt - KÕt hîp hµi hoµ gi÷a kÓ, miªu t¶ víi béc lé c¶m xóc t©m tr¹ng. 4 - Bè côc cña truyÖn ®îc s¸p xÕp theo dßng håi tëng vµ tr×nh tù thêi gian cña mét buæi tùu trêng. H§ 4: - T×nh huèng truyÖn cã dÊu Ên in ®Ëm nªn - H·y nªu gi¸ trÞ vÒ nghÖ thuËt vµ néi kh«ng thÓ nµo quªn vµ rÊt trong s¸ng nªn dung cña truyÖn ng¾n T«i ®i häc ? th¬ ®èi víi mçi con ngêi. - Sö dông nhiÒu h×nh ¶nh so s¸nh míi l¹, ng«n ng÷ ®Ëm chÊt th¬. 2. Néi dung Lµ t×nh c¶m hoµi niÖm vÒ kØ niÖm lÇn ®Çu tiªn tùu trêng nªn rÊt trong s¸ng vµ hån nhiªn . - ThÓ hiÖn c¶m xóc bì ngì, ngËp ngõng vµ pha chót vui t¬i, tù tin cña cËu bÐ''t«i'' trong lÇn ®Çu tiªn ®i häc. - ThÓ hiÖn t×nh yªu thiªn nhiªn, m¸i trêng. - Ca ngîi t×nh th¬ng yªu cña mÉu tö .IV. LuyÖn tËp cñng cè 1.HS tr¶ lêi. H§ 5: GV: Ph¸t biÓu c¶m nghÜ cña em vÒ dßng c¶m xóc cña nh©n vËt t«i trong truyÖn ng¾n T«i ®i häc ? . D. Híng dÉn häc ë nhµ - ViÕt bµi v¨n ng¾n ghi l¹i Ên tîng cña em trong buæi ®Õn trêng khai gi¶ng ®Çu tiªn. - So¹n bµi: TÝnh thèng nhÊt vÒ chñ ®Ò cña v¨n b¶n So¹n ngµy 28 th¸ng 8 n¨m 2008 TiÕt 3: CÊp ®é kh¸i qu¸t nghÜa cña tõ A. Môc tiªu cÇn ®¹t Gióp HS: - HiÓu râ cÊp ®é kh¸i qu¸t cña nghÜa tõ ng÷ vµ mèi quan hÖ vÒ cÊp ®é kh¸i qu¸t cña nghÜa tõ ng÷. - RÌn luyÖn kÜ n¨ng sö dông tõ trong mãi quan hÖ so s¸nh vÒ ph¹m vi nghÜa réng vµ nghÜa hÑp. - TÝch hîp víi phÇn V¨n bµi: T«i ®i häc; phÇn TËp lµm v¨n bµi: TÝnh thèng nhÊt vÒ chñ ®Ò cña v¨n b¶n. B. ChuÈn bÞ cña GV vµ HS + GV: So¹n bµi, b¶ng phô, t×m thªm c¸c ng÷ liÖu kh¸c ngoµi SGK,... + HS: So¹n bµi, ®äc thªm c¸c tµi liÖu kh¸c cã liªn quan. C. TiÕn tr×nh tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y - häc Ho¹t ®éng cña GV H§ cña HS vµ néi dung cÇn ®¹t Ho¹t ®éng 1 - HS lªn b¶ng tr¶ lêi, HS kh¸c bæ sung. * æn ®Þnh tæ chøc: * Bµi cò: - ThÕ nµo lµ tõ ®ång nghÜa, tõ - HS liªn tëng vµ t¹o t©m thÕ vµo bµi. tr¸i nghÜa? Cho vÝ dô minh ho¹? * Giíi thiÖu bµi míi : GV gîi dÉn vµo I.Tõ ng÷ nghÜa réng vµ tõ ng÷ nghÜa bµi 5 Ho¹t ®éng 2: GV cho yªu cÇu HS quan s¸t vµo SGK. GV: NghÜa cña tõ ®éng vËt réng hay hÑp h¬n nghÜa cña c¸c tõ thó, chim, c¸? T¹i sao? hÑp * XÐt vÝ dô: HS theo dâi vµo vÝ dô ë SGK a. NghÜa cña tõ ®éng vËt réng h¬n nghÜa cña tõ thó, chim, c¸. V×: ph¹m vi nghÜa cña tõ ®éng vËt bao hµm nghÜa cña tõ thó, chim, c¸. b.NghÜa cña c¸c tõ thó, chim, c¸ cã ph¹m vi nghÜa réng h¬n c¸c tõ voi, h¬u, tu hó, s¸o, c¸ r«, c¸ thu,... - HS gi¶i thÝch lÝ do. GV: NghÜa cña tõ thó réng h¬n hay hÑp h¬n nghÜa cña c¸c tõ voi, h¬u? NghÜa cña tõ chim réng h¬n hay hÑp h¬n nghÜa tõ tu hó, s¸o? T¹i sao? NghÜa cña tõ c¸ réng hay hÑp h¬n tõ c¸ r«, c¸ thu? V× sao? GV: NghÜa c¸c tõ thó, chim, c¸ réng h¬n c. C¸c tõ thó, chim, c¸ cã ph¹m vi nghÜa nghÜa cña nh÷ng tõ nµo, ®ång thêi hÑp réng h¬n c¸c tõ voi, h¬u, tu hó, s¸o, c¸ r«, c¸ thu vµ ph¹m vi nghÜa hÑp h¬n tõ h¬n nghÜa cña nh÷ng tõ nµo? ®éng vËt. - HS: Thùc vËt > c©y, cá, hoa > c©y cam, GV: Cho c¸c tõ: c©y, cá, hoa. c©y døa, c©y na, c©y æi, c©y xoµi, c©y GV: H·y t×m c¸c tõ cã ph¹m vi nghÜa hÑp h¬n c©y, cá, hoa vµ tõ ng÷ cã nghÜa bang, c©y xµ cõ, c©y b»ng l¨ng, cá cá mËt, cá gµ, hoa cóc, hoa hång,... réng h¬n? GV: ThÕ nµo lµ mét tõ ng÷ cã nghÜa réng - HS: 1- Mét tõ cã nghÜa réng khi ph¹m vµ nghÜa hÑp? GV: Mét tõ ng÷ cã thÓ võa cã nghÜa vi nghÜa cña nã bao hµm ph¹m vi nghÜa réng, võa cã nghÜa hÑp ®îc kh«ng? T¹i cña nh÷ng tõ ng÷ kh¸c. - Mét tõ ng÷ cã nghÜa hÑp khi ph¹m vi sao? nghÜa cña nã ®îc bao hµm trong ph¹m vi nghÜa cña mét tõ ng÷ kh¸c. 2. - Mét tõ ng÷ cã thÓ võa cã nghÜa réng, võa cã nghÜa hÑp v× tÝnh chÊt réng hÑp GV chèt ý vµ rót ra bµi häc. cña tõ ng÷ chØ lµ ®èi tîng. GV gäi HS ®äc phÇn ghi nhí ë SGK. * Ghi nhí: ( SGK, tr 10). II.LuyÖn tËp Bµi tËp 1:( SGK, tr 10 & 11). Ho¹t ®éng 3: a. Y phôc: Bµi tËp 1: GV híng dÉn HS lµm. - QuÇn: quÇn ®ïi, quÇn dµi, ¸o dµi, ¸o GV gäi HS lªn b¶ng lµm, HS kh¸c nhËn s¬ mi,.. xÐt, bæ sung. - ¸o: ¸o dµi, ¸o s¬ mi, ¸o ng¾n tay,.. GV ch÷a bµi. b. Vò khÝ: - Sóng: sóng lôc, ®¹i b¸c, sóng trêng, sóng a ka,... - Bom: bom bi, bom ba cµng, bom nguyªn tö,.. Bµi tËp 2: (SGK, tr 11). Bµi tËp 2: T×m tõ cã nghÜa réng so víi a. Tõ ng÷ cã nghÜa réng lµ chÊt ®èt. nghÜa cña c¸c tõ ë mçi nhãm tõ sau ®©y? b. Tõ ng÷ cã nghÜa réng lµ nghÖ thuËt. GV gäi HS lªn b¶ng lµm, HS kh¸c nhËn c. Tõ ng÷ cã nghÜa réng lµ thøc ¨n. d. Tõ ng÷ cã ngi· räng lµ nh×n. xÐt, bæ sung. GV ch÷a bµi. e. Tõ ng÷ cã nghÜa réng lµ ®¸nh. Bµi tËp 3: (SGK, 11). Tõ ng÷ cã nghÜa réng ®îc bao hµm Bµi tËp 3: T×m tõ cã nghÜa réng ®îc bao trong ph¹m vi cña mçi tõ sau lµ: hµm trong ph¹m vi cña mçi tõ ng÷ sau a. Tõ xe cé bao hµm c¸c tõ xe ®¹p, xe ®©y? m¸y, xe h¬i,... GV gäi HS lªn b¶ng lµm, HS kh¸c nhËn b. Tõ kim lo¹i bao hµm c¸c tõ s¾t, ®ång, xÐt, bæ sung. nh«m,.. GV ch÷a bµi. c. Tõ hoa qu¶ bao hµm c¸c tõ chanh, cam ,chuèi, mÝt,... 6 Bµi tËp 4: ChØ ra nh÷ng tõ ng÷ kh«ng thuéc ph¹m vi nghÜa cña cña mçi nhãm tõ ng÷ sau ®©y? GV cho HS th¶o luËn nhãm. GV goi HS ®¹i diÖn tr¶ lêi, HS kh¸c bæ sung. GV ®¸nh gi¸ vµ ch÷a bµi. d. Tõ hä hµng bao hµm c¸c tõ ng÷ hä néi, hä ngo¹i, c«, b¸c, chó, g×,.. e. Tõ mang bao hamf c¸c tõ x¸ch, khiªng, g¸nh,... Bµi tËp 4: ( SGK, tr11). Nh÷ng tõ ng÷ sau kh«ng thuécph¹m vi nghÜa cña mçi nhãm tõ trªn lµ: a. Thuèc lµo b. Thñ quü c. Bót ®iiÖn d. Hoa tai Nh÷ng tõ ng÷ trªn kh«ng thuéc nhãm c¸c tõ ng÷ ®ã lµ vi chóng kh«ng ph¶i tõ cã nghÜa hÑp bi bao hµm trong mçi nhãm tõ. Bµi tËp 5: (SGK ,tr11). - §o¹n v¨n trªn cã 3 ®éng tõ cïng thuéc mét ph¹m vi nhÜa lµ: khãc, nøc në, sôt sïi. - §éng tõ cã nfghÜa réng lµ: khãc. - §éng tõ cã nghÜa hÑp lµ: nøc në, sôt sïi. Bµi tËp 5: §äc ®o¹n trÝch sau vµ t×m 3 ®éng tõ cïng thuéc mét ph¹m vi nghÜa, trong ®ã mét tõ cã nghÜa réng vµ hai tõ cã nghÜa hÑp h¬n? GV cho HS th¶o luËn nhãm. GV goi HS ®¹i diÖn tr¶ lêi, HS kh¸c bæ sung. III. Híng dÉn häc bµi ë nhµ GV ®¸nh gi¸ vµ ch÷a bµi. - Lµm c¸c bµi tËp trong SGK, SBT vµo Ho¹t ®éng 4: vë. GV híng dÉn HS häc bµi ë nhµ - So¹n bµi: TÝnh thèng nhÊt vÒ chñ ®Ò cña v¨n b¶n. So¹n ngµy 29 th¸ng 8 n¨m 2008 TiÕt 4 TÝnh thèng nhÊt vÒ chñ ®Ò cña v¨n b¶n A. Môc tiªu cÇn ®¹t Gióp HS: - N¾m ®îc tÝnh thèng nhÊt vÒ chñ ®Ò cña v¨n b¶n trªn c¶ hai ph¬ng diÖn h×nh thøc vµ néi dung. - VËn dông ®îc kiÕn thøcvµo viÖc x©y dùng c¸c v¨n b¶n nãi, viÕt ®¶m b¶o tÝnh thèng nhÊt vÒ chñ ®Ò. - TÝch hîp víi phÇn V¨n bµi: T«i ®i häc; phÇn TiÕng ViÖt bµi: CÊp ®é kh¸i qu¸t nghiòa cña tõ. B. ChuÈn bÞ cña GV vµ HS + GV: So¹n bµi, su tÇm, x©y dùng thªm c¸c ng÷ liÖu kh¸c cã liªn quan, b¶ng phô, t×m ®äc thªm c¸c tµi liÖu kh¸c,..... + HS : So¹n bµi, t×m ®äc thªm c¸c tµi liÖu kh¸c cã liªn quan,... C. TiÕn tr×nh tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc Ho¹t ®éng cña HS Ho¹t ®éng 1 * æn ®Þnh tæ chøc: GV kiÓm tra sÜ sè HS Líp 8E v¾ng:............................................ Líp 8G v¾ng:........................................... * Bµi cò: Chñ ®Ò lµ g×? * Giíi thiÖu bµi míi Ho¹t ®éng 2 GV yªu cÇu HS ®äc thÇm v¨n b¶n T«i ®i häc cña Thanh TÞnh. GV: T¸c gi¶ miªu t¶ nh÷ng viÖc ®ang xÊy ra hay ®· xÈy ra? (HiÖn t¹i, qu¸ khø?) GV: T¸c gi¶ viÕt v¨n b¶n nµy nh»m môc H§ cña HS vµ néi dung cÇn ®¹t - HS lªn b¶ng tr¶ lêi, HS kh¸c bæ sung. - HS liªn tëng vµ t¹o t©m thÕ vµo bµi. I. Chñ ®Ò cña v¨n b¶n - HS ®äc 1. V¨n b¶n miªu t¶ nh÷ng viÖc ®· xÈy ra. §ã lµ nh÷ng håi tëng cña t¸c gi¶ vÒ ngµy ®Çu tiªn ®i häc. - §Ó ph¸t biÓu ý kiÕn vµ béc lé c¶m xóc 7 ®Ých g×? cña m×nh vÒ mét kØ niÖm s©u s¸c tõ thña GV: H·y ph¸t biÓu chñ ®Ò cña v¨n b¶n thiÕu thêi. T«i ®i häc? 2. Chñ ®Ò v¨n b¶n T«i ®i häc lµ: Nh÷ng kØ niÖm s©u s¸c vÒ buæi tùu trGV: Tõ c¸c nhËn thøc trªn, em h·y cho êng ®Çu tiªn. biÕt chñ ®Ò cña v¨n b¶n lµ g×? 3. Chñ ®Ò v¨n b¶n lµ ®èi tîng vµ vÊn ®Ò GV ch«t: Chñ ®Ò cña v¨n b¶n lµ vÊn ®Ò chÝnh ®îc t¸c gi¶ nªu lªn, ®Æt ra trong chñ chèt, nh÷ng ý kiÕn, nh÷ng c¶m xóc v¨n b¶n. cña t¸c gi¶ ®îc thÓ hiÖn mét c¸ch nhÊt * Ghi nhí: ( HS quan s¸t ë b¶ng phô qu¸n trong v¨n b¶n(GV chèt b»ng ®Ìn hoÆc ®Ìn chiÕu vµ ®äc thÇm) chiÕu ho¹c b¶ng phô). Ho¹t ®éng 3 II.TÝnh thèng nhÊt vÒ chñ ®Ì cña v¨n GV: §Ó t¸i hiÖn nh÷ng ngµy ®Çu tiªn ®i b¶n häc, t¸c gi¶ ®· ®¹t nhan ®Ò cña v¨n b¶n - HS l¾ng nghe vµ tr¶ lêi. vµ sö dông t ng÷, c©u nh thÕ nµo? 1. Nhan ®Ò T«i ®i häc cã ý nghÜa têng minh, gióp chóng ta hiÓu ngay néi dung cña v¨n b¶n lµ nãi vÒ chuyÖn ®i häc. - C¸c tõ ng÷ biÓu thÞ ý nghÜa ®i häc ®îc lÆp ®i, lÆp l¹i lµ: t«i, ®i häc, quyÓn vë, s¸ch, trêng,.. - C¸c c©u nãi vÒ t©m tr¹ng n¸o nøc, ngì ngµng trong buæi ®Çu tiªn ®i häc lµ: + H«m nay t«i ®i häc. + H»ng n¨m cø vµo cuèi thu... lßng t«i l¹i nao nøc nh÷ng kØ niÖm m¬n man cña buæi tùu trêng. + T«i quªn thÓ nµo ®îc nh÷ng c¶m gi¸c trong s¸ng Êy. + Hai quyÓn vë míi ®ang ë trªn tay t«i ®· b¾t ®Çu thÊy nÆng. + T«i bÆt tay gh× thËt chÆt, nhng mét quyÓn vë míi còng xÖch ra vµ chªnh ®Çu GV: §Ó t« ®Ëm c¶m gi¸c trong s¸ng cña cói xuèng ®Êt,... nh©n vËt t«i trong ngµy ®Çu tiªn ®i häc, 2. a) Trªn con ®êng ®i häc: t¸c gi¶ ®· sö dông vµ c¸c chi tiÕt nghÖ + Con ®êng quen ®i l¹i l¾m lÇn, nhng lÇn nµy tù nhiªn thÊy l¹. thuËt nµo? GV chia líp thµnh 3 nhãm vµ giao nhiÖm + Hµnh ®éng léi qua s«ng th¶ diÒu ®· chuyÓn ®æi thµnh viÖc ®i häc thËt thiªng vô cho mçi nhãm. liªng, tù hµo. GV gäi HS ®¹i diÖn tr×nh bµy. b) Trªn s©n trêng (HS th¶o luËn) GV gäi HS kh¸c bæ sung, nh©n nhÐt. + C¶m nhËn vÒ ng«i trêng: trêng cao r¸o GV ®¸nh gi¸. vµ s¹ch sÏ, oai nghiªm gièng ®×nh lµng nªn cã mét chót lo sî vÈn v¬. + Khi xÕp hµng vµo líp: ®øng nÐp bªn ngêi th©n chØ gi¸m nh×n mét n÷a, c¶m thÊy trong lßng e sî vµ nøc në khãc theo c¸c b¹n. c) Trong løop häc( HS th¶o luËn) + C¶m thÊy xa mÑ. Tríc cã thÓ ®i ch¬i c¶ ngµy còng kh«ng thÊy xa nhµ, xa mÑ chót nµo hÕt. Giê ®©y, míi bíc vµo líp GV: Dùa vµo kÕt qu¶ ph©n tÝch trªn, em ®· thÊy xa mÑ, nhí nhµ. nµo cã thÓ tr¶ lêi: ThÕ nµo lµ tÝnh thèng -> Lµ sù nhÊt qu¸n ý ®å, ý kiÕn, c¶m xóc cña t¸c gi¶ ®îc thÓ hiÖn trong v¨n b¶n. nhÊt vÒ chñ ®Ò cña v¨n b¶n? GV: TÝnh thèng nhÊt nµy thÓ hiÖn ë -> H×nh thøc: nhan ®Ò, sù s¾p xÕp c¸c phÇn, c¸c môc, tõ ng÷, ng÷ ph¸p cña v¨n nh÷ng ph¬ng diÖn nµo? b¶n. - Néi dung: ®èi tîng ®îc ph¶n ¸nh lµ 8 GV chèt l¹i cã thÓ b»ng ®Ìn chiÕu hoÆc b¶ng phô phÇn ghi nhí vµ gäi HS ®äc. Ho¹t ®éng 4 Bµi tËp 1: Ph©n tÝch tÝnh thèng nhÊt vÒ chñ ®Ò cña v¨n b¶n Rõng cä quª t«i theo c¸ yªu cÇu sau: - H·y cho biÕt v¨n b¶n trªn viÕt vÒ ®èi tîng nµo vµ vÒ vÊn ®Ò g×? C¸c ®o¹n v¨n trªn ®· tr×nh bµy ®èi tîng vµ vÊn ®Ò theo mét thø tù nµo? Theo em, cã thÓ thay ®æi trËt tù s¾p xÕp nµy ®îc kh«ng? V× sao? GV cho HS th¶o luËn nhãm GV gäi ®¹i diÖn tr×nh bµy. GV gäi bæ sung vµ GV ®¸nh gi¸. Bµi tËp 2: GV chuÈn bÞ vµo b¶ng phô vµ treo lªn b¶ng. GV híng dÉn HS lµm. GV gäi HS lªn b¶ng lµm, HS kh¸c bæ sung, nhËn xÐt. bµy tá mét quan niÖm, ý kiÕn hay c¶m xóc nµo ®ã nh»m t¸c ®éng ®Õn ngêi ®äc vÒ nhËn thøc, hµnh ®éng, t×nh c¶m. * Ghi nhí:( SGK ,tr 12) HS ®äc ë GSK. III. LuyÖn tËp Bµi tËp1: (SGK, tr 13) a) C¨n cø vµo: - Nhan ®Ò cña v¨n b¶n: Rõng cä quª t«i - C¸c ®o¹n: Giíi thiÖu rõng cä, t¶ c©y cä, t¸c dông cña c©y cä, t×nh c¶m g¾n bã víi c©y cä víi ngêi d©n s«ng thao. - Khã thay ®æi trËt tù s¾p xÕp v× c¸c phÇn ®îc bè trÝ theo mét ý ®å ®· ®Þnh. C¸c ý nµy ®· rµnh m¹ch, liªn tôc, cã thÓ ®æi vÞ trÝ cña ý 2 vµ ý 3 cho nhau. b)Chñ ®Ò cña v¨n b¶n Rõng cä quª t«i lµ: Rõng cä quª t«i. c) Chñ ®Ò ®îc thÓ hiÖn trong toµn v¨n b¶n: qua nhan ®Ò cña v¨n b¶n Rõng cä quª t«i vµ c¸c ý cña v¨n b¶n miªu t¶ h×nh d¸ng, sù g¾n bã cña c©y cä víi tuæi th¬ t¸c gi¶, t¸c dông cña c©y cävµ t×nh c¶m gi÷a c©y víi ngêi. d) C¸c tõ ng÷ lÆp l¹i nhiÒu lÇn : rõng cä, l¸ cä vµ c¸c ý líi trong trong phÇn th©n bµi. - Miªu t¶ h×nh d¸ng cña c©y cä. - nªu lªn sù g¾n bã mËt thiÕt gi÷a c©y cä víi nh©n vËt t«i. - c¸c c«ng dông cña c©y cä ®èi víi cuéc sèng. Bµi tËp 2: (SGK, tr 14). - NÕu bá 2 c©u b vµ d th× lµm chop bµi viÕt l¹c ®Ò, kh«ng phôc vô cho viÖc chøng minh luËn ®iÓm : V¨n ch¬ng lµm cho t×nh yªu quª h¬ng ®Êt níc trong ta thªm phong phó vµ s©u s¾c. Bµi tËp 3: (SGK, tr 14) Cã ý c vµ h l¹c ®Ò, kh«ng cÇn thiÕt v× kh«ng phôc vôcho viÖc ph©n tÝch dßng c¶m xóc tha thiÕt cña nh©n vËt t«i. - V× thÕ nªn bá c©u c, h viÕt l¹i c©u b : Con ®êng nµy quen thuéc mäi ngµy dêng nh bæng tro¶ nªn míi l¹. Bµi tËp 3: GV chuÈn bÞ vµo b¶ng phô vµ treo lªn b¶ng. GV híng dÉn HS lµm. GV gäi HS lªn b¶ng lµm, HS kh¸c bæ sung, nhËn xÐt. GV ®¸nh gi¸ vµ ch÷a bµi. GV chèt ý toµn bµi. Ho¹t ®éng 5: GV híng dÉn HS häc bµi ë IV.Híng dÉn häc bµi ë nhµ nhµ. - VÒ nhµ ®äc thuéc phÇn ghi nhí. - Lµm c¸c bµi tËp ë SGK vµ GBT. - So¹n bµi: Trong lßng mÑ. TiÕt 5- 6 V¨n b¶n: A. Môc tiªu cÇn ®¹t Gióp HS : So¹n ngµy 04 th¸ng 9 n¨m 2008 Trong lßng mÑ (TrÝch Nh÷ng ngµy th¬ Êu, Nguyªn Hång) 9 - HiÓu ®îc t×nh c¶m ®¸ng th¬ng vµ nçi ®au tinh thÇn cña chó bÐ Hång, c¶m nhËn ®îc t×nh yªu th¬ng m·nh liÖt cña chó bÐ víi mÑ. - Bíc ®Çu hiÓu ®îc v¨n håi kÝ vµ ®Æc s¾c cña thÓ v¨n qua ngßi bót Nguyªn Hång: th¾m ®îm chÊt tr÷ t×nh, lêi v¨n tù truyÖn ch©n thµnh, giµu søc truyÒn c¶m. - TÝch hîp víi phÇn TiÕng ViÖt bµi: Trêng tõ vùng, phÇn TËp lµm v¨n bµi: Bè côc cña v¨n b¶n. - RÌn luyÖn kÜ n¨ng c¶m thô t¸c phÈm v¨n ch¬ng. B.ChuÈn bÞ cña GV vµ HS + GV: So¹n bµi, ¶nh ch©n dung nhµ v¨n Nguyªn Hång, b¶ng phô, t×m ®äc thªm c¸c tµi liÖu kh¸c liªn quan... + HS : So¹n bµi, t×m ®äc thªm c¸c tµi liÖu kh¸c liªn quan... C. TiÕn tr×nh tæ chøc c¸c ho¹t ®«ng d¹y - häc Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng 1 * æn ®Þnh tæ chøc: GV kiÓm tra sÜ sè * Bµi cò: H·y nãi râ t©m tr¹ng nh©n vËt t«i trong buæi tùu trêng? Qua ®ã em c¶m nhËn ®îc ®iÒu s©u s¾c nµo? * Giíi thiÖu bµi míi Ho¹t ®éng 2: GV cho HS tù nghiªn cøu th«ng tin vÒ t¸c gi¶ ë phÇn chó thÝch. GV: H·y nªu nh÷ng nÐt hiÓu biÕt chÝnh vÒ nhµ v¨n Nguyªn Hång? H§ cña HS vµ néi dung cÇn ®¹t HS lªn b¶ng tr¶ lêi HS nhËn xÐt. HS liªn tëng vµ t¹o t©m thÕ vµo bµi. I. §äc - t×m hiÓu chó thÝch 1. T×m hiÓu vµi nÐt s¬ lîc vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm a.T¸c gi¶ - Nguyªn Hång sinh n¨m 1918 mÊt n¨m 1982. - Quª ë tØnh Nam §Þnh. - ¤ng lµ ngêi cã cuéc sèng cïng khæ vµ gÇn gñi víi ngêi nghÌo khæ nªn ®îc mÖnh danh lµ nhµ v¨n cña trÎ em vµ nhi GV bæ sung thªm. ®ång. - Lµ ngêi cã ®ãng gãp rÊt lín cho nÒn v¨n häc ViÖt Nam. - T¸c phÈm chÝnh: BÝ vá(1938), Nh÷ng ngµy th¬ Êu(1938), Trêi xanh( 1960), GV: Hoµn c¶nh ra ®êi cña t¸c phÈm? Cöa biÓn... GV híng dÉn HS ®äc víi giäng ®iÖu phï - N¨m 1996 «ng ®îc Nhµ níc truy tÆng Gi¶i thëng HCM vÒ VHNT. hîp mçi nh©n vËt. b. T¸c phÈm GV gäi HS ®äc. - Ra ®êi vµo n¨m 1938 gåm 9 ch¬ng, GV gäi HS nhËn xÐt. GV: Tãm t¾t néi dung chÝnh cña ®o¹n in trong tËp håi kÝ Nh÷ng ngµy th¬ Êu. 2. §äc tãm t¾t ®o¹n trÝch trÝch? GV kiÓm tra viÖc gi¶i nghÜa mét sè tõ HS ®äc ng÷ khã cña HS. HS nhËn xÐt HS tãm t¾t 3. Gi¶i nghÜa tõ ng÷ khã Ho¹t ®éng 3: GV: H·y x¸c ®Þnh thÓ lo¹i cña ®o¹n HS tr¶ lêi II. §äc - hiÓu v¨n b¶n trÝch? GV: TruyÖn ®îc kÓ theo lêi nh©n vËt 1. T×m hiÓu cÊu tróc v¨n b¶n - ThÓ lo¹i: håi kÝ nµo? Ai lµ nh©n vËt trung t©m ? - KÓ theo lêi nh©n vËt bÐ Hång(xng t«i) ®ång thêi còng lµ nh©n vËt trung t©m cña GV: Quan hÖ gi÷a nh©n vËt xng t«i víi t¸c gi¶ trong ®o¹n trÝch nªn hiÓu nh thÕ t¸c phÈm. - Nh©n vËt bÐ Hång chÝnh lµ t¸c gi¶ nµo? nhµ v¨n Nguyªn Hång.V× ®Æc ®iÓm cña GV: §o¹n trÝch cã thÓ chia lµm mÊy håi kÝ lµ t¸c gi¶ ghi lai chuyÖn xÈy ra 10 phÇn? Néi dung cña mçi phÇn? cña chÝnh m×nh. - Bè côc 2 phÇn: + Nh©n vËt bµ c« trong c¶nh ®èi tho¹i víi bÐ Hång. GV: Ph¬ng thøc biÓu ®¹t chÝnh cña ®o¹n + T×nh yªu th¬ng mÑ m·nh liÖt cña trÝch? Hång khi ®îc gÆp l¹i mÑ. GV: Bøc tranh trong SGK cã liªn quan - Ph¬ng thøc: tù sù vµ biÓu c¶m. nh thÕ nµo tíi néi dông bµi häc? HS tr¶ lêi GV yªu cÇu HS theo dâi phÇn ®Çu ®o¹n 2. T×m hiÓu chi tiÕt néi dung trÝch Trong lßng mÑ vµ cho biÕt: a. Nh©n vËt bµ c« trong c¶nh ®èi tho¹i - C¶nh ngé cña chó bÐ Hång cã g× ®Æc víi bÐ Hång. biÖt? - Må c«i cha, mÑ do nghÌo tóng ph¶i tha h¬ng cÇu thùc. Hai anh em Hång - C¶nh ngé Êy t¹o nªn th©n phËn chó bÐ sèng nhê vµo ngêi c« ruét, kh«ng ®îc Hång nh thÕ nµo? yªu th¬ng, cßn bÞ h¾t hñi. - Nh©n vËt bµ c« cã quan hÖ nh thÕ nµo -> C« ®éc, ®au khæ, lu«n kh¸t khao t×nh víi bÐ Hång? th¬ng mÉu tö. GV: Më ®Çu cuéc ®èi tho¹i bµ c« ®· nãi - Quan hÖ ruét thÞt( lµ c« ruét cña bÐ víi Hång ®iÒu g×? Hång). GV: NhËn xÐt vÒ th¸i ®é cña bµ c« qua giäng nãi? GV: LÏ thêng t×nh c©u hái nµy sÏ ®îc tr¶ lêi cã, nhÊt lµ ®èi víi ngêi nh Hång.Nhng Hång ®· ®¸p l¹i nh thÕ nµo? GV: V× sao Hång l¹i kh«ng ®¸p l¹i? + C« t«i gäi ®Õn bªn cêi hái: - Hång! Mµy cã muèn vµo Thanh Ho¸ ch¬i víi mÑ mµy kh«ng? + Th¸i ®é: t¬i cêi, nghiªm nghÞ víi giäng ngät ngµo. - BÐ Hång ®· cói mÆt kh«ng ®¸p. GV: Sau cö chØ cói mÆt kh«ng ®¸p, - V× ®· nhËn ra ý nghÜa cay ®éc trong giäng nãi vµ trªn nÐt mÆt khi cêi rÊt kÞch Hång ®· øng ®èi b»ng lêi nãi nµo? cña c« t«i kia. GV: VËy ®ã lµ c©u hái nµo? HS nghe GV:Th¸i ®é cña bµ c« ë lÇn hái nµy nh thÕ nµo? GV: Em cã nhËn xÐt g× vÒ th¸i ®é vµ lêi nãi ng©n dµi cña bµ: Mî mµy ph¸t tµi - Tr¶ lêi: Kh«ng! Ch¸u kh«ng muèn vµo. Cuèi n¨m thÕ nµo mî ch¸u còng vÒ. l¾m! ? GV: TiÕp ®ã th¸i ®é, cö chØ cña bµ c« ®èi Hång nh thÕ nµo? GV: Lóc Êy míi d· dèi, ®éc ¸c lµm sao. Th¸i ®é cña bµ c« ®Õn ®©y ®îc chuyÓn ®æi nh thÕ nµo? GV: Lóc bÊy giê bÐ Hång ®Õn ®©y nh thÕ nµo? GV: Qua ®ã béc lé t©m tr¹ng nµo cña Hång? GV:Ta thÊy r»ng trong khi nãi chuyÖn víi Hång bµ c« lu«n thay ®æi th¸i ®é,cö - Sao l¹i kh«ng vµo? Mî mµy ph¸t tµi l¾m, cã nh d¹o tríc ®©u! Th¸i ®é: ®iªu ngoa, ®anh ®¸. - §iªu ngoa, muèn kÐo ®øa ch¸u ®¸ng th¬ng vµo trß ch¬i ®éc ¸c ®· dµn tÝnh s½n. + Vç vai vµ t¬i cêi nãi r»ng:- Mµy d¹i qu¸, cø vµo ®i, tao ch¹y tiÒn tµu. Vµo mµ b¾t mî mµy may v¸ s¾m s÷a vµ th¨m em bÐ chø. HS th¶o luËn c¶ líp - Tõ ®éc ¸c chuyÓn sang ch©m chäc, nhôc m¹. Cè t×nh ®µo s©u vÕt th¬ng lßng. X¨m xoi, hµnh h¹ ®øa ch¸u ®¸ng yªu 11 chØ. ViÖc thay ®æi Êy cã ý nghÜa g×? GV: Em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÖ thuËt miªu t¶ nh©n vËt bµ c«? GV: Khi kÓ vÒ cuéc ®èi tho¹i cña ngêi c« víi bÐ Hång, t¸c gi¶ ®· sö dông nghÖ thuËt t¬ng ph¶n. H·y chØ ra phÐp t¬ng ph¶n? NhËn xÐt vÒ ý nghÜa cña phÐp t¬ng ph¶n ®ã? GV: Qua mµn ®èi tho¹i ®· béc lé b¶n chÊt nµo tõ bµ c«? GV:Theo dâi vµo phÇn thø 2 cña ®o¹n trÝch Trong lßng mÑ vµ cho biÕt: H×nh ¶nh ngêi mÑ cña bÐ Hång hiÖn lªn qua c¸c chi tiÕt nµo? GV: ë ®©y, nh©n vËt ngêi mÑ ®îc kÓ qua c¸i nh×n vµ c¶m xóc trµn ngËp yªu th¬ng cña ngêi con. §iÒu ®ã cã t¸c dông g×? GV: BÐ Hång ®· cã ngêi mÑ nh thÕ nµo? GV: MÆc dÇu bµ c« ra søc xóc xØa nhng th¸i ®é cña Hång ®èi víi mÑ nh thÕ nµo? GV: T×m nh÷ng chi tiÕt ®Ó chøng tá Hång lµ ®øa trÎ rÊt c¨m tøc ®iÒu nµy? GV: T¸c gi¶ ®· sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt g× khi miªu t¶ th¸i ®é cña Hång? GV: Nh÷ng suy nghÜ trªn thÓ hiÖn Hång lµ ®øa trÎ nh thÕ nµo? GV: Khi gÆp l¹i ngêi mÑ ®¸ng yªu th¸i ®é, cö chØ, c¶m xóc cña Hång nh thÕ nµo? cña m×nh. - Níc m¾t rßng rßng rít xuèng hai bªn mÐp... - NghÑn ø khãc kh«ng ra tiÕng. => Buån b·, ®au ®ín, uÊt øc, tñi th©n C« ®éc, bÞ h¾t hñi. T©m hån trong s¸ng, trµn ngËp t×nh th¬ng yªu mÑ. => §æi ®Êu ph¸p tÊn c«ng. Bíi s©u vµo nçi buån, lßng uÊt øc, c¨m phÉn cña ®øa ch¸u. Béc lé t©m ®Þa ®éc ¸c, gi¶ dèi, th©m ®éc. => Thay ®æi cö chØ, th¸i ®é,linh ho¹t, s¾c s¶o trong ng«n ng÷. - TÝnh c¸ch hÑp hßi,tµn nhÉn cña bµ c« lu«n ®èi lËp, tr¸i ngîc víi tÝnh c¸ch trong s¸ng, giµu t×nh th¬ng yªu cña bÐ Hång. - Lµm næi bËt tÝnh c¸ch tµn nhÉn cña bµ c«, kh¼ng ®Þnh t×nh mÉu tö trong s¸ng, cao c¶ cña bÐ Hång. B¶n chÊt l¹nh lïng,®éc ¸c, th©m hiÓm. Lo¹i ngêi sèng tµn nhÉn, kh« hÐo trong t×nh m¸u mò, ruét thÞt cña x· héi thùc d©n n÷a phong kiÕn. b. T×nh th¬ng yªu mÑ m·nh liÖt cña Hång - MÑ t«i vÒ mét m×nh ®em rÊt nhiÒu quµ b¸nh cho t«i vµ em QuÕ t«i. - MÑ t«i cÇm nãn vÉy t«i...võa kÐo ®Çu t«i, xoa ®Çu t«i..., lÊy v¹t ¸o n©u thÊm níc m¾t cho t«i. - MÑ kh«ng cßm câi x¬ x¸c...th¬m l¹ thêng. = H×nh ¶nh ngêi mÑ hiÖn lªn cô thÓ, sinh ®éng, gÇn gñi, hoµn h¶o. Béc lé t×nh c¶m yªu th¬ng, quý träng mÑ. Yªu con, ®Ñp ®Ï, can ®¶m,kiªu h·nh vît lªn mäi lêi mÜa mai, cay ®éc cña ngêi c«. - Khi nghe lêi th©m ®éc cña bµ c« lßng hång trµo lªn nçi th¬ng mÑ,c¨m ghÐt, bÊt b×nh tríc nh÷ng lêi nãi, thñ ®o¹n cña bµ c« vµ hñ tôc x· héi phong kiÕn bÊt c«ng. - Gi¸ nh nh÷ng hñ tôc ®· ®µy ®o¹ mÑ t«i ... n¸t vôn mín th«i. - So s¸nh vµ kÕt hîp sö dông c¸c ®énh tõ m¹nh . DiÔn t¶ suy nghÜ cña Hång. Béc lé t×nh thêng yªu mÑ tha thiÕt cña chó bÐ Hång. Hån nhiªn, trÎ con nhng rÊt m·nh liÖt. Cã t×nh th¬ng yªu vµ c¨m ghÐt râ rµng. + Th¸i ®é vµ cö chØ cña Hång bèi rèi vµ gäi: 12 GV:Nh÷ng chi tiÕt ®ã ®· nãi lªn ®iÒu g×? GV: Cã nhµ nghiªn cøu cho r»ng: Nguyªn Hång lµ nhµ v¨n cña phô n÷ vµ trÎ em. Em hiÓu nh thÕ nµo vÒ ý kiÕn ®ã qua ®o¹n trÝch? Ho¹t ®éng 4: GV: H·y nªu gi¸ trÞ vÒ nghÖ thuËt vÇ néi dung cña ®o¹n trÝch Trong lßng mÑ ? GV chèt ý vµ gäi HS ®äc ghi nhí(GSK,tr 21). Ho¹t ®éng 5: GV: Qua ®o¹n trÝch Trong lßng mÑ h·y chøng minh r»ng v¨n Nguyªn Hång giµu chÊt tr÷ t×nh? GV: ViÕt ®o¹n v¨n ng¾n kho¶ng 3 ®Õn 4 dßng tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ ®o¹n trÝch Trong lßng mÑ? GV: Em hiÓu håi kÝ lµ g×? - Mî ¬i! Mî ¬i! Mî ¬i!... - Thë hång héc, tr¸n ®Ém må h«i khi treo lªn xe ... ®ïi ¸p vµo ®ïi mÑ, ®Çu ng· vµo c¸nh tay mÑ... + Xóc c¶m: ph¶i bÐ l¹i... v« cïng. C¶m xóc vui síng m·nh liÖt khi gÆp l¹i t×nh mÉu tö. ThÓ hiÖn xóc ®éng cña lßng ngêi, kh¬i gîi xóc c¶m ë ngêi ®äc. Hång lµ cËu bÐ sèng néi t©m s©u s¨c. HS nghe HS th¶o lô©n nhãm - Nhµ v¨n lu«n dµnh t×nh c¶m u ¸i cña m×nh cho nhiÒu nh©n vËt cã nçi bÊt h¹nh mµ ®Æc biÖt trÎ em, phô n÷ nghÌo lµ ®èi tîng quan t©m nhÊt. T¸c gi¶ ®· kÓ l¹i mét c¸ch thÊm thÝa nh÷ng nçi c¬ cùc cña ngêi mÑ. T¸c gi¶ cã nh÷ng lêi viÕt c¶m ®éng vÒ c¶m xóc ch©n thµnh, n¸o nøc vµ t×nh c¶m cña bÐ Hång dµnh cho mÑ. Th¸i ®é lu«n kh¼ng ®Þnh phÈm chÊt cña phô n÷ trong nh÷ng t×nh huèng kh¾c nghiÖt cña x· héi ®¬ng thêi. III.§äc - hiÓu ý nghÜa v¨n b¶n 1.NghÖ thuËt - T×nh huèng truyÖn Ðo le. - Sö dông lèi viÕt tù truyÖn ch©n thµnh, truyÒn c¶m, thÊm ®îm chÊt tr÷ t×nh. - Ng«n ng÷ ®èi tho¹i tù nhiªn, h×nh ¶nh so s¸nh cô thÓ sinh ®éng. - KÕt hîp nhuÇn nhuyÔn gi÷a kÓ vµ béc lé c¶m xóc. 2. Néi dung - T×nh c¶nh ®¸ng th¬ng vµ nçi ®au tinh thÇn cña nh©n vËt chó bÐ Hång. - Lßng c¨m ghÐt cùc ®é cña chó bÐ Hång ®èi víi x· héi thùc d©n phong kiÕn. - ThÓ hiÖn t×nh th¬ng yªu mÑ m·nh liÖt cña chó bÐ Hång. IV. LuyÖn tËp cñng cè 1.HS th¶o luËn nhãm - T×nh huèng néi dung c©u chuyÖn xÈy ra. Dßng c¶m xóc phong phó cña bÐ Hång. C©u v¨n d¹t dµo t×nh c¶m, th¾m ®îm t×nh yªu th¬ng. 2. HS viÕt vµ ®äc cho c¶ líp nghe. HS nhËn xÐt, bæ sung. 3. HS tr¶ lêi. VI. Híng dÉn tù häc ë nhµ - Lµm bµi tËp ë trong SGK vµo vë. - So¹n bµi Trêng tõ vùng. Ho¹t ®éng 6:GV híng d·n HS tù häc ë nhµ. - So¹n ngµy 07 th¸ng 09 n¨m 2008 TiÕt 7 Trêng tõ vùng 13 A.Môc tiªu cÇn ®¹t Gióp HS : - HiÓu ®îc thÕ nµo lµ trêng tõ vùng vµ tÝnh thèng nhÊt cña trêng tõ vùng. - C¸c lo¹i trêng tõ vùng. - TÝch hîp víi phÇn V¨n bµi Trßng lßng mÑ, phÇn TËp lµm v¨n bµi Bè côc v¨n b¶n. - RÌn luyÖn kÜ n¨ng t duy trong viÖc sö dông tõ vùng. B.ChuÈn bÞ + GV: So¹n bµi, b¶ng phô, x©y dùng thªm c¸c ng÷ liÖu kh¸c ngoµi s¸ch. + HS : So¹n bµi, nghiªn cøu thªm c¸c tµi liÖu kh¸c cã liªn quan. C. TiÕn tr×nh tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y - häc Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng1: * æn ®Þnh tæ chøc: GV kiÓm tra sÜ sè * Bµi cò: ThÕ nµo lµ cÊp ®é kh¸i qu¸t nghÜa cña tõ ?Lµm bµi tËp 3 (GSK,tr 11)? * Giíi thiÖu bµi míi: Ho¹t ®éng 2: GV ghi ®o¹n v¨n(SGK, tr 21) vµo b¶ng phô vµ treo lªn b¶ng. GV cho HS ®äc vµ theo dâi b¶ng phô. GV: §o¹n v¨n trªn ®îc trÝch trong v¨n b¶n Trong lßng mÑ. Em h·y cho biÕt néi dung cña ®o¹n v¨n trªn? GV: C¸c tõ in ®Ëm trong ®o¹n trÝch trªn cã nÐt chung nµo vÒ nghÜa? GV ghi nhanh vÝ dô sau lªn b¶ng - Soong , ch¶o, Êm, b¸t, r¸, rç... - Ti vi, qu¹t ®iÖn, m¸y giÆt, tñ l¹nh, m¸y ®iÒu hoµ, bµn ghÕ sa l«ng... GV: C¸c tõ trªn cã nÐt chung vÒ nghÜa nµo ? GV chèt ý GV: ThÕ nµo lµ trêng tõ vùng? GV chèt ý vµ gäi HS ®äc ghi nhí (SG K, tr 21). GV: Cho vµi vÝ dô minh ho¹? GV: Mét trêng tõ vùng cã bao nhiªu trêng tõ vùng nhá h¬n? GV: H·y lµm s¸ng tá ®iÒu ®ã? GV: Mét trêng tõ vùng cã ph¶i chØ mét lo¹i tõ kh«ng? Cho vÝ dô minh ho¹? GV: Mét tõ cã thÓ thuéc mÊy trêng tõ H§ cña HS vµ néi dung cÇn ®¹t HS lªn b¶ng tr¶ lêi HS nhËn xÐt,bæ sung HS liªn tëng t¹o t©m thÕ vµo bµi. I.ThÕ nµo lµ trêng tõ vùng HS theo dâi vµo b¶ng phô. 1. XÐt vÝ dô * VÝ dô 1(GSK, tr 21). HS ®äc vÝ dô + Néi dung cña ®o¹n trÝch: T¶ l¹i h×nh ¶nh ngßi mÑ vµ béc lé c¶m xóc cña Hång khi gÆp l¹i mÑ. + C¸c tõ in ®Ëm trong ®o¹n trÝch trªn lµ: mÆt, m¾t, da, gß m¸, ®ïi, ®Çu, c¸nh tay, miÖng. =>§Òu chØ c¸c bé phËn c¬ thÓ cña ngêi mÑ chó bÐ Hång. * VÝ dô 2: - HS th¶o luËn c¶ líp tr¶ lêi - C¸c tõ trªn cã nÐt chung vÒ nghÜa lµ: +Trêng tõ vùng chØ c¸c lo¹i gia dông trong gia ®×nh + Trêng tõ vùng c¸c vËt dông trang trÝ néi thÊt. * Ghi nhí: Trêng tõ vùng lµ tËp hîp tÊt c¶ c¸c tõ cã nÐt chung vÒ nghÜa. HS tr¶ lê 2 . Lu ý: a.Mét trêng tõ vùng cã thÓ bao gåm nhiÒu trêng tõ vùng lín nhá. VÝ dô: Trêngtõ vùng m¾t cã nh÷ng trêng tõ vùng nhá sau: - Bé phËn cña m¾t: lßng ®en, lßng, tr¾ng, con ng¬i ... - §Æc ®iÓm m¾t: ®ê ®Én, s¾c, lê ®ê, t inh anh, mï loµ... - T¸c dông cña m¾t: nh×n, ngã... - C¶m gi¸c: chãi, qu¸ng, hoa... - BÖnh vÒ m¾t: cËn thÞ, qu¸ng gµ... b. Mét sè trêng tõ vùng cã thÓ bao 14 vùng kh¸c nhau? Cho vÝ dô? GV cho HS ®äc ®o¹n v¨n ë môc d(GSK, tr 22). GV: ë ®o¹n v¨n trªn t¸c gi¶ chuyÓn ®æi tõ trêng tõ vùng ngêi sang trêng tõ vùng thó vËt nh»m môc ®Ých g×? GV: Trong cuéc sèng hµng ngµy vµ trong th¬ v¨n trêng tõ vùng cã ý nghÜa nh thÕ nµo? GV chèt ý GV: H·y t×m 3 trêng tõ vùng chØ ho¹t ®éng cña con ngêi, thÝnh gi¸c, bÖnh vÒ tai? GV chèt ý Ho¹t ®éng 3: Bµi tËp 1: T×m c¸c tõ thuéc trêng tõ vùng ngêi ruét thÞt trong ®o¹n trÝch Trong lßng mÑ? GV cho HS lµm viÖc c¸ nh©n GV gäi nhËn xÐt, bæ sung. Bµi tËp 2: H·y ®Æt tªn trêng tõ vùng cho mçi d·y tõ díi ®©y? GV cho HS lªn b¶ng lµm, HS kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. GV ®¸nh gi¸, ch÷a bµi. Bµi tËp 3:C¸c tõ in ®Ëm trong ®o¹n v¨n sau ®©y thuéc trêng tõ vùng nµo? GV cho HS lªn b¶ng lµm, HS kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. GV ®¸nh gi¸, ch÷a bµi.( Bµi tËp 4: XÕp c¸c tõ mòi, nghe, tai, thÝnh, ®iÕc, th¬m, râ vµo ®óng trêng tõ vùng cña nã theo b¶ng sau? GV cho HS lªn b¶ng lµm, HS kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. GV ®¸nh gi¸, ch÷a bµi. Bµi tËp 5: T×m c¸c trêng tõ vùng cña mçi tõ sau ®©y: líi, l¹nh, tÊn c«ng? GV cho HS th¶o luËn nhãm. GV cho HS lªn b¶ng lµm, HS kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. GV ®¸nh gi¸, ch÷a bµi. Bµi tËp 6: Trong ®o¹n th¬ sau, t¸c gi¶ ®· chuyÓn c¸c tõ in ®Ëm tõ trêng tõ vùng nµo sang trêng tõ vùng nµo? GV cho HS lªn b¶ng lµm, HS kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. gåm nh÷ng tõ kh¸c biÖt nhau vÒ tõ lo¹i. HS tù nªu c. Do hiÖn tîng nhiÒu nghÜa, mét tõ cã thÓ thuéc nhiÒu trêng tõ kh¸c biÖt nhau. H S tù nªu HS ®äc vÝ dô d. Cã t¸c dông t¨ng thªm tÝnh nghÖ thuËt cña ng«n tõ. - Béc lé t×nh c¶m ch©n thµnh cña l·o H¹c víi cËu vµng. HStr¶ lêi HS th¶o luËn nhãm HS ®¹i diÖn tr¶ lêi HS bæ sung, nhËn xÐt. HS nghe II. LuyÖn tËp B µi tËp 1:(SGK, tr 23). - C¸c tõ thuéc trêng tõ vùng( ngêi ruét thÞt) trong v¨n b¶n Trong lßng mÑ lµ: T«i, thÇy t«i, mÑ t«i, c« t«i, anh em t«i. Bµi tËp 2:(SGK, tr 23). - Tªn trêng tõ vùng cña mçi d·y tõ sau lµ: a.Dông cô ®¸nh b¾t thuû s¶n. b. Ho¹t ®éng cña ch© c. Tr¹ng th¸i t©m lÝ. d. TÝnh c¸ch. e. Dông cô ®Ó viÕt. Bµi tËp 3: - C¸c tõ: hoµi nghi, khinh miÖt, ruång rÉy, th¬ng yªu,kinh mÕn, r¾p t©m thuéc trêng tõ vùng chØ th¸i ®é con ngêi. Bµi tËp 4: (SGK,tr 23). Khøu gi¸c mòi thÝnh ®iÕc th¬m ThÝnh gi¸c tai nghe ®iÕc râ thÝnh Bµi tËp 5:(SGK, tr 23). - Trêng tõ vùng cña tõ líi:dông cô ®¸nh b¾t thuû s¶n: líi, n¬m, c©u, vã, ... - Trêng tõ vùng cña tõ l¹nh: nãng, Èm, gi¸, buèt, heo,.... - Trêng tõ vùng cña tõ tÊn c«ng: c«ng kÝch, ®ét ph¸, ra qu©n, chñ ®éng,... 15 GV ®¸nh gi¸, ch÷a bµi. Bµi tËp 7: ViÕt mét ®o¹n van ng¾n cã Ýt nhÊt 5 tõ cïng trêng tõ vùng trêng häc hoÆc trêng tõ vùng m«n bãng ®¸? GV cho HS viÕt sau ®ã GV gäi HS ®øng dËy ®äc. HS kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. GV ®¸nh gi¸, ch÷a bµi. GV chèt ý l¹i toµn bé néi dung bµi häc. Ho¹t ®éng 4: GV híng dÉn HS häc bµi ë nhµ. Bµi tËp 6: (SGK, tr 23, 24). T¸c gi¶ ®· chuyÓn c¸c tõ in ®Ëm trong c¸c c©u th¬ sau tõ trêng tõ vùng ''qu©n sù'' sang trêng tõ vùng ''n«ng nghiÖp'': Ruéng rÉy lµ chiÕn trêng, Cuèc cµy lµ vò khÝ, Nhµ n«nng lµ chiÕn sÜ, HËu ph¬ng thi ®ua víi tiÒn ph¬ng. Bµi tËp 7: (SGK,tr 24) HS viÕt vµ sau ®ã ®äc cho c¶ líp nghe. III. Híng dÉn häc ë nhµ - Lµm c¸c bµi tËp trong SGK, tr 23 &24. - So¹n bµi Bè c ôc v¨n b¶n. So¹n ngµy 10 th¸ng 9 n¨m 2008 TiÕt 8 Bè côc cña v¨n b¶n A.Môc tiªu cÇn ®¹t Gióp HS: - HiÓu râ vµ biÕt c¸ch s¾p xÕp c¸c néi dung trong v¨n b¶n, ®Æc biÖt lµ trong phÇn th©n bµi sao cho m¹ch l¹c, phï hîp víi ®èi tîng vµ nhËn thøc cña ngêi ®äc. - TÝch hîp víi phÇn V¨n bµi: Trong lßng mÑ, phÇn TiÕng ViÖt bµi: Trêng tõ vùng. - RÌn luyÖn kÜ n¨ng s¾p xÕp v¨n b¶n mét c¸ch khoa häc vµ cã bè côc m¹ch l¹c. B. ChuÈn bÞ cña GV vµ HS + GV: So¹n bµi, chuÈn bÞ b¶ng phô vµ c¸c ph¬ng tiÖn d¹y häc kh¸c. + HS : So¹n bµi, chuÈn bÞ bµi chu ®¸o. C. TiÕn tr×nh tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y - häc Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng 1 * æn ®Þnh tæ chøc: GV kiÓm tra sÜ sè * Bµi cò: ThÕ nµo lµ chñ ®Ò v¨n b¶n? Mét v¨n b¶n hoµn chØnh cÇn ph¶i ®¶m b¶o nh÷ng yªu cÇu g×? * Giíi thiÖu bµi míi: Khi viÕt bµi viÕt TËp lµm v¨n em thêng viÕt theo bè côc mÊy phÇn? Ho¹t ®éng 2: GV gäi HS ®äc v¨n b¶n Ngêi thÇy ®¹o cao ®øc réng,(SGK,tr 24). H§ cña HS vµ néi dung cÇn ®¹t HS lªn b¶ng tr¶ lêi HS nhËn xÐt, bæ sung. HS tr¶ lêi vµ liªn tëng t¹o t©m thÕ vµo bµi. I. Bè côc ba phÇn cña v¨n b¶n 1.§äc v¨n b¶n Ngêi thÇy ®¹o cao ®øc träng HS ®äc vµ suy nghÜ tr¶ lêi GV: Chñ ®Ò cña v¨n b¶n trªn? 2.Tr¶ lêi c©u hái + Chñ ®Ò: Ca ngêi ngêi thÇy Chu V¨n GV: Theo em c¸c ý trong trong v¨n b¶n An - mét ngêi thÇy næi tiÕng cña níc ta ë thêi TrÇn. trªn ®· thèng nhÊt cha? 16 GV: V¨n b¶n trªn cã thÓ chia lµm mÊy phÇn? ChØ ra c¸c phÇn ®ã? GV: H·y cho biÕt nhiÖm vô cña mçi phÇn trong v¨n b¶n trªn? GV: Ph©n tÝch mèi quan hÖ gi÷a c¸c phÇn trong v¨n b¶n trªn? GV: Bè côc cña v¨n b¶n lµ g×? Gåm cã mÊy phÇn? NhiÖm vô cña tõng phÇn? Mèi quan hÖ gi÷a c¸c phÇn trong v¨n b¶n? GV ch«t l¹i b»ng b¶ng phô vµ gäi HS ®äc. GV tuú tõng kiÓu v¨n b¶n mµ x¸c ®Þnh nhiÖm vô cña mçi phÇn. Ho¹t ®éng 3: GV: PhÇn th©n bµi v¨n b¶n T«i ®i häc cña Thanh tÞnh kÓ vÒ nh÷ng sù kiÖn nµo? GV: C¸c sù kiÖn Êy ®îcc s¾p xÕp theo thø tù nµo? GV: V¨n b¶n Trong lßng mÑ cña nhµ v¨n Nguyªn Hång chñ yÕu tr×nh bµy diÔn biÕn t©m tr¹ng cña Hång. H·y ph©n tÝch diÔn biÕn ®ã? GV: Khi t¶ ngêi, vËt, con vËt, phong c¶nh... em sÏ lÇn lît miªu t¶ theo tr×nh tù nµo? + TÝnh thèng nhÊt: V¨n b¶n trªn ®· cã tÝnh thèng nhÊt vÒ chñ ®Ò. + Bè côc: V¨n b¶n trªn cã bè côc 3 phÇn râ rµng. + HS th¶o luËn nhãm - Më bµi: Giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ ngêi thÇy Chu V¨n An. - Th©n bµi: + Tr×nh bµy c«ng lao vµ tÝnh t×nh cña ngêi thÇy Chu V¨n An. + Tr×nh bµy vÒ th¸i ®é cña mäingêi ®èi víi ngêi thÇy Chu V¨n An. - KÕt bµi: Kh¼ng ®Þnh l¹i tµi ®øc cña ngêi thÇy Chu V¨n An. + Mèi quan hÖ: Gi÷a ba phÇn cña v¨n b¶n trªn ccã mèi quan hÖ g¾n bã mËt thiÕt vµ l« gÝc, thèng nhÊt víi nhau. * Ghi nhí:(®iÓm 1 vµ 2, SGK, tr 25). - Bè côc cña v¨n b¶n lµ sù tæ chøc c¸c ®o¹n v¨n ®Ó thÓ hiÖn chñ ®Ò. V¨n b¶n thêng cã bè côc ba phÇn: Më bµi, Th©n bµi, KÕt bµi. - PhÇn Më bµi cã nhiÖm vô nªu ra chñ ®Ò cña v¨n b¶n. PhÇn Th©n bµi thêng cã mét sè ®o¹n nhá tr×nh bµy c¸c khÝa c¹nh cña chñ ®Ò.PhÇn KÕt bµi tæng kÕt chñ ®Ò cña v¨n b¶n. II. C¸ch bè trÝ, s¾p xÕp néi dung phÇn th©n bµi cña v¨n b¶n 1. + PhÇn th©n bµi cña v¨n b¶n T«i ®i häc cña Thanh TÞnh kÓ vÒ hai sù kiÖn: - C¶m xóc cña t¸c gi¶ trong thêi ®iÓm hiÖn t¹i. Håi øc cña t¸c gi¶ vÒ buæi ®Çu tiªn ®i häc. -> C¸c sù kiªn Êy ®îc s¸p xÕp theo thø tù: - Sù håi tëng vÒ buæi ®Çu tiªn ®i häc ®îc s¾p xÕp theo tr×nh tù thêi gian: c¶m xóc khi ®i cïng mÑ trªn ®êng ®Õn trêng, c¶m xóc khi ®øng trong s©n trêng, c¶m xóc khi rêi tay mÑ bíc vµo líp häc vµ b¾t ®Çu buæi ®Çu tiªn ... - C¶m xóc trong thêi ®iÓm hiÖn t¹i cña t¸c gi¶ ®îc s¾p xÕp theo sù liªn tëng ®èi lËp víi c¶m xóc cïng vÒ mïa thu trong buæi tùu trêng tríc ®©y 2.DiÔn biÕn t©m tr¹ng cñav chó bÐ Hång trong phÇn th©n bµi v¨n b¶n Trong lßng mÑ lµ: - Lßng yªu th¬ng, quý träng ngêi mÑ hiÒn dÞu, khæ së. - Lßng c¨m ghÐt nh÷ng hñ tôc ®· lµm khæ mÑ vµ th¸i ®é bÊt b×nh khi nghe bµ c« bÞa chuyÖn nãi xÊu mÑ. - NiÒm vui sínÞcc ®ä khi ®îc n»m trong lßng mÑ, ®îc mÑ Êp ñ. 3. Khi t¶ ngêi, vËt, phong c¶nh cã thÓ s¾p xÕp c¸c ý theo tr×nh tù sau: 17 - Tr×nh tù kh«ng gian. - Tõ chØnh thÓ ®Ðn bé phËn. - Tõ t×nh c¶m ®Ðn c¶m xóc. - HS tr¶ lêi GV: H·y kÓ mét sè tr×nh tù thêng gÆp mµ em biÕt? GV: H·y ph©n tÝch c¸ch tr×nh bµy c¸c ý lµm râ chñ ®Ò: Chu V¨n An ngêi thÇy 4. C¸ch s¾p xÕp, tr×nh bµy c¸c luËn ®iÓm ®¹o cao, ®øc réng trong phÇn th©n bµi? lµm s¸ng tá chñ ®Ò Chu V¨n An lµ ngêi thÇy ®¹o cao ®øc träng trong phÇn th©n bµi lµ: - LuËn ®iÓm 1:Chu V¨n An lµ ngêi tµi cao. - LuËn ®iÓm 2: Chu V¨n An lµ ngêi cã ®øc réng ®îc häc trß kÝnh phôc, mÕn GV: C¸ch s¾p xÕp c¸c sù viÖc trªn nh thÕ träng. nµo? C¸ch s¾p xÕp c¸c sù viÖc trªn ®· phï GV: Tõ c¸c bµi tËp trªn vµ b»ng nh÷ng hîp v× theo mét tr×nh tù hîp lÝ. hiÓu biÕt cña m×nh em h·y cho biÕt c¸ch * Ghi nhí:(®iÓm 3, GSK,tr 25). s¾p xÕp néi dung phÇn th©n bµi cña v¨n - Néi dung phÇn th©n bµi thêng ®îc b¶n? s¾p xÕp theo mét thø tù tuú thuéc vµo GV chèt ý b»ng b¶ng phô vµ gäi HS ®äc. kiÓu v¨n b¶n, chñ ®Ò v¨n b¶n, ý ®å giao GV nhÊn m¹nh: tiÕp cña ngêi viÕt. - Tãm l¹i néi dung cña phÇn th©n bµi lµ - C¸c ý trong phÇn th©n bµi thêng ®îc ph¶i s¾p xÕp theo tr×nh tù m¹ch l¹c, râ s¾p xÕp theo tr×nh tù thêi gian vµ kh«ng rµng, phï hîp víi néi dung cô thÓ cña gian, theo sù ph¸t triÓn cña sù viÖc hay chñ ®Ò vµ tõng kiÓu v¨n b¶n. theo m¹ch suy luËn, sao cho phï hîp víi sù triÓn khai chñ ®Ò vµ sù tiÕp nhËn cña ngêi ®äc. Ho¹t ®éng 4: LuyÖn tËp III. LuyÖn tËp Bµi tËp 1: Ph©n tÝch c¸ch tr×nh bµy ý 1.Bµi tËp 1:( GSK, tr 26 vµ 27). trong c¸c ®o¹n trÝch sau? GV gäi HS lªn b¶ng lµm, HS kh¸c nhËn a. §©y lµ mét phÇn v¨n b¶n ®îc trÝch xÐt, bæ sung. nªn kh«ng theo bè côc ba phÇn th«ng thGV ®¸nh gi¸, ch÷a bµi. êng, cã thÓ chia thµnh 4 ®o¹n: - §o¹n 1: T¶ c¶nh vên chim khi nh×n tõ xa. - §o¹n 2: T¶ nh÷ng ®µn chim khi ®Õn gÇn, c¶nh ®µn chim ®Ëu trong vên c©y. - §o¹n 3: T¶ c¶nh chim ®Ëu, lµm tæ, ngêi cÇm giá ®i b¾t chim. - §o¹n 4: T¶ c¶nh vên chim khi ®· rêi xa. => C¸ch s¾p xÕp ý c¸c ®o¹n v¨n trªn theo tr×nh tù mieu t¶ tõ xa ®Õn gÇn. b. C¸c ý trong ®o¹n v¨n ®îc s¾p xÕp theo tr×nh tù kh«ng gian cô thÓ nh sau: xa, gÇn, tËn n¬i, xa dÇn. c. C¸c ý trong ®o¹n trÝch ®îc s¾p xÕp theo c¸ch diÔn gi¶i, ý sau lµm, bæ sung cho ý tríc: §Ó lµm râ h¬n ý nh©n d©n thêng t×m c¸ch ch÷a l¹i nh÷ng sù thËt lÞch sö ®Ó khái ph¶i c«ng nhËn nh÷ng t×nh thÕ ®¸ng u uÊt, t¸c gi¶ ®· ®a ra hai dÉn chøng: Trong truyÖn Hai Bµ Trng, tuy trong lÞch sö cã sù kiÖn Hai Bµ khi bÞ thua trËn ®· ph¶i tù vÉn nhng ë n¬i thê Hai Bµ vÉn chÐp r»ngHai Bµ ®Òu ho¸ ®i; Trong truyÖn Phï §æng Thiªn V¬ng, Phï §æng Thiªn V¬ng sau khi x«ng pha 18 Bµi tËp 2: NÕu ph¶i tr×nh bµy vÒ lßng th¬ng mÑ cña chó bÐ Hång ë v¨n b¶n Trong lßng mÑ, em sÏ tr×nh bµy nh÷ng ý g× vµ s¾p xÕp chóng ra sao? GV gäi HS lªn b¶ng lµm, HS kh¸c bæ sung, nhËn xÐt. GV nhËn xÐt , ch÷a bµi. Bµi tËp 3: GV gäi HS lªn b¶ng lµm, HS kh¸c bæ sung, nhËn xÐt. GV nhËn xÐt , ch÷a bµi. GV chèt ý vµ nhÊn m¹nh mét vµi nÐt cho HS. Ho¹t ®éng 5: Híng dÉn häc ë nhµ GV hãng dÉn HS häc bµi ë nhµ. TiÕt 9 V¨n b¶n: ra trËn bÞ th¬ng nÆng vÉn ¨n mét b÷a c¬m, xuèng Hå T©y t¾m råi míi «m vÕt th¬ng ®Õn mét n¬i xa x«i, ©m u, giÊu kÝn nçi ®au ccña m×nh mµ chÕt. 2. Bµi tËp 2:( SGK, tr 27). NÕu ph¶i tr×nh bµy vÒ lßng cña chó bÐ Hång ë ®o¹n trÝch Trong lßng mÑ em sÏ tr×nh bµy vµ s¾p xÕp theo c¸c ý sau: + Më bµi: Nªu kh¸i qu¸t vÒ t×nh c¶m cña chó bÐ Hång ®èi víi mÑ. + Th©n bµi: - Hoµn c¶nh ®¸ng th¬ng cña chó bÐ Hång vµ nçi nhí nhung, sù kh¸t khao ®îc mÑ n©ng niu Êp ñ. - Sù cay nghiÖt cña bµ c« vµ ph¶n øng quyÕt liÖt cña chó bÐ Hång tríc th¸i ®ä cña bµ c« nãi vÒ mÑ m×nh. - NiÒm ui síng h¹nh phóc khi ®îc ë trong lßng mÑ. 3. Bµi tËp 3: (SGK, tr 27). C¸ch s¾p xÕp c¸c ý trong phÇn th©n bµi nh bªn lµ cha hîp lÝ. Tríc hÕt cÇn ph¶i gi¶i thÝch nghÜa ®en vµ nghÜa bãng cña c©u tôc ng÷. Sau ®ã chøng minh tÝnh ®óng ®¾n cña c©u tôc ng÷ trong ®êi sèng hµng ngµy. IV Híng dÉn häc ë nhµ Lµm c¸c bµi tËp oÎ GSK vµ SBT vµo vë. So¹n bµi Tøc níc vì bê. So¹n ngµy 15 th¸ng 9 n¨m 2008 Tøc níc vì bê ( T¾t ®Ìn, Ng« TÊt Tè ) A. Môc tiªu cÇn ®¹t Gióp HS : - ThÊy ®îc bé mÆt tµn ¸c, bÊt nh©n cña chÕ ®é x· héi ®¬ng thêi vµ t×nh c¶nh ®au th¬ng cña ngêi n«ng d©n cïng khæ trong x· héi cò. C¶m nhËn ®îc c¸i quy luËt cña hiÖn thùc: cã ¸p bøc cã ®Êu tranh, thÊy ®îc vÎ ®Ñp t©m hån vµ søc sång tiÒm tµng cña ngêi phô n÷ n«ng d©n. - ThÊy ®îc ®Æc s¾c trong nghÖ thuËt viÕt truyÖn cña t¸c gi¶. - TÝch hîp víi phÇn TËp lµm v¨n bµi: ViÕt bµi TËp lµm v¨n sè1, phÇn TiÕng ViÖt bµi: X©y dùng ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n. B. ChuÈn bÞ cña GV vµ HS + GV: So¹n bµi, ¶nh ch©n dung nhµ v¨n Ng« TÊt Tè, b¶ng phô, t×m ®äc thªm c¸c tµi liÖu kh¸c liªn quan ... + HS : So¹n bµi, t×m ®äc thªm c¸c tµi liÖu kh¸c liªn quan ... C. TiÕn tr×nh tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y - häc 19 Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng 1 * æn ®Þnh tæ chøc: GV kiÓm tra sÜ sè * Bµi cò: Tãm t¾t néi dung chÝnh cña ®o¹n trÝch Trong lßng mÑ vµ cho biÕt t©m tr¹ng cña Hång qua ®o¹n trÝch? * Giíi thiÖu bµi míi Ho¹t ®éng 2 GV cho HS tù nghiªn cøu th«ng tin vÒ t¸c gi¶ ë chó thÝch (SGK, tr 31 vµ 32). GV: H·y nªu nh÷ng nÐt hiÓu biÕt chÝnh vÒ cuéc ®êi vµ sù nghiÖp cña nhµ v¨n Ng« TÊt Tè? GV bæ sung thªm. GV: Hoµn c¶nh ra ®êi cña tiÓu thuyÕt T¾t ®Ìn? VÞ trÝ cña ®o¹n trÝch Tøc níc vì bê? H§ cña HS vµ néi dung cÇn ®¹t HS lªn b¶ng tr¶ lêi, HS kh¸c bæ sung. HS liªn tëng vµ t¹o t©m thÕ vµo bµi. I. §äc - t×m hiÓu chó thÝch 1.T×m hiÓu vµi nÐt s¬ lîc vÒ t¸c gi¶ t¸c phÈm a.T¸c gi¶: - Ng« TÊt Tè sinh n¨m 1893 mÊt n¨m 1954. - Quª huyÖn Tõ S¬n - B¾c Ninh ( nay thuéc §«ng Anh, ngo¹i thµnh Hµ Néi). - XuÊt th©n trong mét gia ®×nh nhµ nho gèc n«ng d©n. - Lµ nhµ v¨n xuÊt s¾c,nhµ b¸o tiÕn bé,®ång thêi lµ mét häc gi¶ cã nhiÒu c«ng tr×nh kh¶o cøu vÒ triÕt häc. - N¨m 1996 «ng ®îc nhµ níc truy tÆng Gi¶i thëng HCM vÒ v¨n häc nghÖ thuËt. - T¸c phÈm chÝnh : c¸c tiÓu thuyÕt T¾t ®Ìn (1939), LÒu châng(1940); c¸c phãng sù TËp ¸n c¸i ®×nh(1939), ViÖc lµng (1940). b.T¸c phÈm: Ra ®êi 1939, trÝch trong ch¬ng 18 cña tiÓu thuyÕt T¾t ®Ìn. - T¾t ®Ìn lµ t¸c phÈm cã gi¸ trÞ tiªu biÓu trong s¸ng t¸c cña «ng. 2. §äc v¨n b¶n HS nghe híng dÉn. GV híng dÉn HS ®äc víi giäng ®iÖu phï hîp tõng nh©n vËt: chÞ DËu lóc ®Çu th× ngät ngµo, nhÑ nhµng vÒ sau ®anh ®¸. Cai lÖ giäng åm åm,h¹ch dÞch,cùa quyÒn. GV gäi HS ®äc theo ph©n vai, HS kh¸c bæ sung, nhËn xÐt. HS ®äc theo ph©n vai. GV ®¸nh gi¸ GV kiÓm tra viÖc gi¶i nghÜa tõ ng÷ khã HS nhËn xÐt. cña HS. 3. Gi¶i nghÜa tõ ng÷ khã Ho¹t ®éng 3: HS tr¶ lêi. II. §äc - hiÓu v¨n b¶n GV: C©u chuyÖn ®îc xÈy ra theo t×nh 1.T×m hiÓu cÊu tróc v¨n b¶n huèng nµo? + T×nh huèng truyÖn :anh DËu ®ang ®au èm, bÞ bän tay sai x«ng ®Õn ®¸nh trãi, l«i ra ®×nh cïm kÑp.ChÞ DËu ph¶i b¸n khoai, GV: §o¹n trÝch cã thÓ chia lµm mÊy chã vµ ®øa con nhng vÉn kh«ng ®ñ tiÒn su. + Bè côc : 2 phÇn phÇn? Néi dung cña mçi phÇn? - ChÞ DËu ©n cÇn ch¨m sãc ngêi chång èm yÕu gi÷a vô su thuÕ. - Sù kh¸ng cù cña chÞ DËu víi cai lÖ vµ ngêi nhµ lÝ trëng . GV: H·y x¸c ®Þnh ph¬ng thøc biÓu ®¹t + Ph¬ng thøc biÓu ®¹t chÝnh: tù sù . chÝnh cña ®o¹n trÝch? 2. T×m hiÓu néi dung v¨n b¶n a.T×nh thÕ cña chÞ DËu khi tay sai x«ng vµo 20
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan