VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí
BUỔI HỌC CUỐI CÙNG
(Chuyện của một em bé người An-dat - Anphôngxơ Đô đê)
A. Mục tiêu cần đạt:
Giúp học sinh:
- Nắm được cốt truyện, NV, và tư tưởng của truyện: Qua câu chuyện, truyện đã thể
hiện lòng yêu nước trong một biểu hiện cụ thể là tình yêu tiếng nói của dân tộc.
- Nắm được tác dụng của phương thức kể chuyện từ ngôi thứ nhất và nghệ thuật thể
hiện tâm lý NV qua ngôn ngữ, cử chỉ, ngoại hình, hành động.
- Tích hợp với phần tiếng việt ở bài so sánh, ẩn dụ và nhân hoá, với tập làm văn ở
bài kể chuyện theo ngôi thứ nhất, nghệ thuật thể hiện tâm lý NV qua ngoại hình,
ngôn ngữ, cử chỉ, hành động.
B. Hoạt động dạy và học:
Bài cũ:
1. Vì sao Võ Quảng ví dượng Hương Thư như một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh,
hùng vĩ?
2. Hình ảnh những chòm cây cổ thụ hai bên bờ sông được miêu tả mấy lần? Phân
tích sự giống nhau và khác biệt giữa các lần tả và nói rõ dụng ý của tác giả?
Bài mới:
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ
NỘI DUNG CẦN ĐẠT
Hoạt động 1: Hướng dẫn tìm hiểu tác I. Giới thiệu về tác giả và tác phẩm
giả - tác phẩm
1. Tác giả:
- GV gọi hs đọc chú thích SGK. Cho HS - A.Đ. (1840 - 1897) nhà văn chuyên
gạch SGK những ý quan trọng.
viết truyện ngắn nổi tiếng của nước
Pháp thế kỉ.
- Các tác phẩm của ông thấm đẫm tinh
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí
thần nhân đạo và chất thơ.
- Hoàn cảnh ra đời của câu chuyện?
2. Tác phẩm:
- Hoàn cảnh viết truyện ngắn này: Sau
chiến tranh Pháp - Phổ (1870), Pháp
thua trận, phải cắt vùng Andát và Loren
(2 vùng tiếp giáp với Phổ) cho Phổ
(Đức).
- Nội dung chính của truyện?
- Truyện kể về một buổi học tiếng Pháp
cuối cùng của một trường học vùng Andát.
Hoạt động 2: Hướng dẫn tìm hiểu
II. Tìm hiểu chung văn bản
chung
1. Đọc:
GV hướng dẫn cách đọc
Chậm rãi, giọng xót xa, cảm động.
2. Tóm tắt
- P. vì mải chơi, không học bài nên
không muốn đến trường.
- Sau cùng cũng quyết định đến lớp.
- Dọc đường thấy nhiều người đọc cáo
thị nhưng cậu không biết đấy là chuyện
gì.
- Vào lớp cậu thấy có sự khác thường:
lớp trật tự, có cả dân làng đến dự buổi
học.
- Thầy Ha men thông báo đây là buổi
học cuối cùng bằng tiếng Pháp.
- P chợt hiểu ra và rất ân hận vì trước
đây đã mải chơi, không học cẩn thận
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí
tiếng mẹ đẻ.
- Các học trò và người dân chăm chú
đọc, viết tiếng Pháp.
- Buổi học kết thúc bằng dòng chữ thầy
Ha men viết lên bảng “Nước Pháp muôn
năm”.
- Truyện có thể chia làm mấy phần? 3. Bố cục:
Theo trình tự nào?
- Đoạn 1: Từ đầu … vắng mặt con
Phrăng trên đường tới trường.
- Đoạn 2: Tiếp … cuối cùng này
Diễn biến buổi học cuối cùng:
+ Cảnh lớp học và thầy Hamen.
+ Tâm trạng của Phrăng.
+ Phrăng lại không thuộc bài.
+ Thái độ và cư xử của thầy Hamen.
+Thầy Hamen tiếp tục giảng bài, hướng
dẫn viết tập.
- Đoạn 3: Còn lại
Giờ học kết thúc với hành động đột
ngột của thầy Hamen.
- Trong truyện có mấy nhân vật chính? 4. Tìm hiểu nhân vật và phương thức
Là nhân vật nào?
kể chuyện.
- Truyện có 2 nhân vật chính:
Cậu bé Phrăng và thầy Ha men
- Nhận xét về ngôi kể, lời kể. Tác dụng Truyện kể theo lời của học trò Phrăng,
của ngôi kể ấy?
kể ở ngôi thứ nhất.
→ Tác dụng: tạo ấn tượng về một câu
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí
chuyện có thật, thuận lời trong việc biểu
hiện tâm trạng, ý nghĩ của nhân vật kể
chuyện.
Hoạt động 3: Hướng dẫn tìm hiểu chi III. Phân tích
tiết - nhân vật chú bé Phrăng.
1. Nhân vật chú bé Phrăng.
- Tâm trạng của P. trước buổi học ntn?
a. Trước buổi học
- Định trốn vì sợ muộn, vì không thuộc
bài.
- Cưỡng lại được, vội vã đến trường.
→ lười học, mải chơi.
- Phrăng đã thấy có gì khác lạ trên - Trước trụ sở xã có dán cáo thị. Quang
đường đến trường?
cảnh ồn ào trước bảng cáo thị như ngầm
báo hiệu điều gì đó không bình thường,
chẳng lành.
- Quang cảnh ở trường?
- Trường bình lặng như một buổi sáng
Chủ nhật.
- Không khí lớp học?
- Trong lớp có dân làng ngồi lặng lẽ,
buồn rầu.
- Những điều ấy báo hiệu điều gì xảy ra? - Vào lớp muộn, thầy không quở trách.
→ Báo hiệu về cái gì nghiệm trọng,
khác lạ của ngày hôm ấy và buổi học ấy.
(Đó là vùng Andát của Pháp đã rơi vào
tay nước Đức, việc học tập không còn
được như trước nữa, tiếng Pháp sẽ
không còn được dạy trong trường nữa.)
- Trong buổi học, tâm trạng của P đã b. Trong buổi học
thay đổi ra sao?
- Khi được biết đây là buổi học cuối
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí
cùng
+ Choáng váng, sững sờ → bị bất ngờ,
xúc động
+ Nuối tiếc về sự lười nhác học tập và
sự ham chơi của mình.
- Phrăng rất ân hận và có lúc lên đến cao + Ân hận khi không thuộc bài
độ, đó là lúc nào? Hãy tìm đọc đoạn văn
ấy?
- Thái độ của P đối với việc học tiếng - Khi thầy/cô giảng
Pháp đã thay đổi ntn?
+ Chăm chú nghe: thấy rõ ràng, dễ hiểu
(trước đây thấy rắc rối, phức tạp, khó
hiểu)
+ Thấy yêu thầy, biết ơn thầy.
+ Nhớ mãi buổi học cuối cùng này.
- Vì sao P lại có sự thay đổi như vậy?
→ P đã hiểu được ý nghĩa thiêng liêng
của việc học tiếng Pháp, tiếng mẹ đẻ →
tha thiết muốn được học tập, yêu tiếng
nói của dân tộc → yêu nước.
- Hình ảnh các cụ già đến lớp dự buổi - Các cụ già đến lớp học không có sách,
học đã thể hiện điều gì đối với Phrăng chỉ đọc theo học trò không những đã ảnh
và người dân nói chung?
hưởng sâu sắc tới tâm hồn Phrăng mà
còn cách để người dân thể hiện lòng yêu
tiếng Pháp.
- Qua Phrăng, tác giả muốn thể hiện chủ → Phrăng không chỉ giữ chức năng
đề tư tưởng gì?
người kể chuyện mà còn có vai trò quan
trọng (cùng thầy thể hiện chủ đề và tư
tưởng): đó là nỗi đau mất nước, mất tự
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí
do, không được nói tiếng nói mẹ đẻ. Tư
tưởng ấy được thể hiện qua lời thầy
nhưng trở nên thấm thía, gần gũi qua
Giáo viên diễn giảng- sơ kết đoạn.
diễn biến nhận thức và tâm trạng của
chú bé còn ngây thơ.
Hoạt động 4: Hướng dẫn tìm hiểu chi 2. Nhân vật Thầy giáo Hamen
tiết - nhân vật thầy giáo Ha men.
- Nhân vật thầy giáo đã được miêu tả a. Trang phục
ntn? Về trang phục, thái độ với học - Áo rơ- đanh – gốt màu xanh lục, mũ
sinh..?
lụa đen thêu
→ Sự trang trọng
b. Thái độ với hs:
- Không giận dữ, dịu dàng nhắc nhở
không trách phạt.
- Nhiệt tình, kiên nhẫn giảng giải.
GV gọi hs đọc đoạn “Phrăng ạ... chốn c. Lời nói về việc học tiếng Pháp
lao tù„. Những lời nói của thầy Ha men - Điều thầy tâm niệm nhất là kiên nhẫn
mang tâm sự gì của thầy?
giảng bài và khuyên mọi người yêu quý
ca ngợi sự giàu đẹp của tiếng Pháp, biểu
lộ tình cảm yêu nước và tự hào tiếng nói
của dân tộc mình.
Đọc lại đoạn văn Thầy Hanmen ở giây d. Hành động, cử chỉ khi kết thúc buổi
phút cuối cùng
học.
- Khi kết thúc buổi học, thầy H có cử - Người tái nhợt, nghẹn ngào, không nói
chỉ, hành động nào đáng chú ý?
hết câu
- Dồn hết sức viết "Nước Pháp muôn
năm" → Sự xúc động, đau đớn trong
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí
lòng thầy lên đến cực điểm → lòng yêu
nước sâu sắc.
- Qua hành động, cử chỉ đó, em hiểu gì - Lòng yêu nước được biểu hiện cụ thể ở
về thầy?
tình yêu và sự quý trọng tiếng nói của
- Lòng yêu nước ở thầy được biểu hiện dân tộc → thầy đã truyền tình yêu cho
ra sao?
học trò và dân làng.
- Câu nói của thầy Ha men “Khi một → tiếng nói dân tộc là tài sản tinh thần
dân tộc rơi vào.... chốn lao tù, có ý nghĩa vô giá, được vun đắp qua hàng nghìn
gì?
năm.
→ Phải biết yêu quý, nắm vững, giữ gìn
tiếng nói của dân tộc mình, nhất là khi
đất nước rơi vào vòng nô lệ.
- Nó không chỉ là tài sản quý báy của
dân tộc mà còn là phương tiện quan
trọng để đấu tranh giành lại độc lập tự
do.
Giáo viên liên hệ với tiếng nói Việt Nam
(hơn một nghìn năm bị phong kiến
phương Bắc…)
Hoạt động 5: Hướng dẫn tổng kết
IV. Tổng kết:
- Qua câu chuyện, nhà văn muốn nói 1. Nội dung: Ca ngợi tình yêu đát nước
đến điều gì?
và ngôn ngữ dân tộc.
- Nhận xét về cách kể chuyện và xây 2. Nghệ thuật:
dựng nhân vật?
- Kể chuyện ngôi thứ nhất.
- Miêu tả nhân vật qua ý nghĩ, tâm trạng
Hãy tìm một số câu văn trong truyện có (chú bé Phrăng) qua ngoại hình cử chỉ
sử dụng phép so sánh và chỉ ra tác dụng lời nói, hành động (thầy Hamen)
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí
những so sánh đó? (tìm trang 52). Có so - Ngôn ngữ tự nhiên, giọng kể chân
sánh nào mang ý nghĩa sâu sắc?
thành, xúc động: câu biểu cảm, so sánh,
(Kết hợp với bài so sánh phần tiếng ẩn dụ…
Việt)
1. Ghi nhớ (55)
Hoạt động 6: Hướng dẫn Luyện tập
V. Luyện tập.
Bài 2 (trang 55) Về nhà làm bài theo gợi
ý sau: Nhận vật thầy Hanmen:
- Được biểu hiện qua hình dáng cử chỉ,
hành động, qua cái nhìn và tâm trạng
của Phrăng.
- Được miêu tả chủ yếu qua tâm trạng tự
bộc lộ chân thành, phù hợp với lứa tuổi.
Dặn dò: Học thuộc bài. Tập kể diễn cảm truyện
Chuẩn bị bài sau: Nhân hoá (56)
- Xem thêm -