Tài liệu Giáo án ngữ văn 10 trọn bộ

GIÁO ÁN NGỮ VĂN 10 CƠ BẢN CHUẨN Tài liệu PHÂN PHỐI CHƯƠNG TRÌNH THPT MÔN NGỮ VĂN 10 (Dùng cho các cơ quan quản lí giáo dục và giáo viên, áp dụng từ năm học 2013-2014) * PHÂN PHỐI CHƯƠNG TRÌNH MÔN NGỮ VĂN * (Phần ghi các tuần là để tham khảo) lớp 10 Cả năm: 37 tuần (105 tiết) Học kì I: 19 tuần (54 tiết) Học kì II: 18 tuần (51 tiết) Học kì I Tuần 1 Tiết 1 đến tiết 3 Tổng quan văn học Việt Nam; Hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ. Tuần 2 Tiết 4 đến tiết 6 Khái quát văn học dân gian Việt Nam; Hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ (tiếp theo); Văn bản. Tuần 3 Tiết 7 đến tiết 9 Bài viết số 1; Chiến thắng Mtao Mxây (trích sử thi Đăm Săn). Tuần 4 Tiết 10 đến tiết 12 Văn bản (tiếp theo); Truyện An Dương Vương và Mị Châu, Trọng Thuỷ. Tuần 5 Tiết 13 đến tiết 15 Lập dàn ý bài văn tự sự; Uy-lit-xơ trở về (trích Ô-đi-xê). Tuần 6 Tiết 16 đến tiết 18 Trả bài viết số 1; 1 Ra-ma buộc tội (trích Ra-ma-ya-na). Tuần 7 Tiết 19 đến tiết 21 Chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu trong bài văn tự sự ; Bài viết số 2. Tuần 8 Tiết 22 đến tiết 24 Tấm Cám; Miêu tả và biểu cảm trong văn tự sự. Tuần 9 Tiết 25 đến tiết 27 Tam đại con gà, Nhưng nó phải bằng hai mày; Ca dao than thân, yêu thương, tình nghĩa. Tuần 10 Tiết 28 đến tiết 30 Đặc điểm của ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết; Ca dao hài hước; Đọc thêm Lời tiễn dặn (trích Tiễn dặn người yêu). Tuần 11 Tiết 31 đến tiết 33 Luyện tập viết đoạn văn tự sự; Ôn tập văn học dân gian Việt Nam; Trả bài viết số 2; Ra đề bài viết số 3 (học sinh làm ở nhà). Tuần 12 Tiết 34 đến tiết 36 Khái quát văn học Việt Nam từ thế kỉ thứ X đến hết thế kỉ XIX; Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt. Tuần 13 Tiết 37 đến tiết 39 Tỏ lòng (Phạm Ngũ Lão); Cảnh ngày hè (Nguyễn Trãi); Tóm tắt văn bản tự sự. Tuần 14 Tiết 40 đến tiết 42 Nhàn (Nguyễn Bỉnh Khiêm); Đọc "Tiểu Thanh kí" (Nguyễn Du); Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt (tiếp theo). Tuần 15 Tiết 43 đến tiết 45 Đọc thêm:  Vận nước (Đỗ Pháp Thuận);  Cáo bệnh, bảo mọi người (Mãn Giác);  Hứng trở về (Nguyễn Trung Ngạn); Tại lầu Hoàng Hạc tiễn Mạnh Hạo Nhiên đi Quảng Lăng (Lí Bạch); Thực hành phép tu từ ẩn dụ và hoán dụ. Tuần 16 Tiết 46 đến tiết 48 2 Trả bài viết số 3; Cảm xúc mùa thu (Đỗ Phủ); Đọc thêm: + Lầu Hoàng Hạc (Thôi Hiệu); + Nỗi oán của người phòng khuê (Vương Xương Linh); + Khe chim kêu (Vương Duy). Tuần 17 Tiết 49 đến tiết 50 Bài viết số 4 (kiểm tra học kì I); Tuần 18 Tiết 51 đến tiết 52 Trình bày một vấn đề; Lập kế hoạch cá nhân. Tuần 19 Tiết 53 đến tiết 54 Đọc thêm: Thơ Hai-kư của Ba-sô; Trả bài viết số 4. Học kì II Tuần 20 Tiết 55 đến tiết 56 Các hình thức kết cấu của văn bản thuyết minh; Lập dàn ý bài văn thuyết minh. Tuần 21 Tiết 57 đến tiết 58 Phú sông Bạch Đằng (Trương Hán Siêu); Đại cáo bình Ngô (Nguyễn Trãi); Phần 1: Tác giả. Tuần 22 Tiết 59 đến tiết 60 Đại cáo bình Ngô (Nguyễn Trãi); Phần 2: Tác phẩm; Tính chuẩn xác, hấp dẫn của văn bản thuyết minh. Tuần 23 Tiết 61 đến tiết 63 Tựa "Trích diễm thi tập" (Hoàng Đức Lương); Đọc thêm: Hiền tài là nguyên khí của quốc gia (Thân Nhân Trung); Bài viết số 5. Tuần 24 Tiết 64 đến tiết 66 Khái quát lịch sử tiếng Việt; Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn (Ngô Sĩ Liên); Đọc thêm: Thái sư Trần Thủ Độ (Ngô Sĩ Liên). Tuần 25 Tiết 67 đến tiết 69 Phương pháp thuyết minh; Chuyện chức phán sự đền Tản Viên (Nguyễn Dữ). Tuần 26 3 Tiết 70 đến tiết 72 Luyện tập viết đoạn văn thuyết minh; Trả bài viết số 5; Ra đề bài viết số 6 (học sinh làm ở nhà). Tuần 27 Tiết 73 đến tiết 75 Những yêu cầu về sử dụng tiếng Việt; Hồi trống Cổ Thành (trích Tam Quốc diễn nghĩa - La Quán Trung); Đọc thêm: Tào Tháo uống rượu luận anh hùng (trích Tam Quốc diễn nghĩa - La Quán Trung). Tuần 28 Tiết 76 đến tiết 78 Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ (trích Chinh phụ ngâm - Đặng Trần Côn, bản dịch của Đoàn Thị Điểm); Tóm tắt văn bản thuyết minh. Tuần 29 Tiết 79 đến tiết 81 Lập dàn ý bài văn nghị luận; Truyện Kiều (Phần 1: Tác giả). Tuần 30 Tiết 82 đến tiết 84 Trao duyên (trích Truyện Kiều - Nguyễn Du); Nỗi thương mình (trích Truyện Kiều - Nguyễn Du); Phong cách ngôn ngữ nghệ thuật. Tuần 31 Tiết 85 đến tiết 87 Chí khí anh hùng (trích Truyện Kiều - Nguyễn Du); Đọc thêm: Thề nguyền (trích Truyện Kiều - Nguyễn Du); Lập luận trong văn nghị luận; Trả bài viết số 6. Tuần 32 Tiết 88 đến tiết 90 Văn bản văn học; Thực hành các phép tu từ: phép điệp và phép đối. Tuần 33 Tiết 91 đến tiết 93 Nội dung và hình thức của văn bản văn học; Các thao tác nghị luận; Tổng kết phần Văn học. Tuần 34 Tiết 94 đến tiết 96 Tổng kết phần Văn học; Ôn tập phần Tiếng Việt. Tuần 35 Tiết 97 đến tiết 99 Ôn tập phần Làm văn; Luyện tập viết đoạn văn nghị luận. Tuần 36 4 Tiết 100 đến tiết 102 Bài viết số 7 (kiểm tra học kì II); Viết quảng cáo. Tuần 37 Tiết 103 đến tiết 105 Trả bài viết số 7; Hướng dẫn học tập trong hè. TiÕt:1-2 Ngµy so¹n: Tæng quan v¨n häc viÖt nam A. Môc tiªu: I/ ChuÈn kiÕn thøc kü n¨ng : 1. KiÕn thøc: - Gióp häc sinh n¾m ®îc kiÕn thøc chung nhÊt, tæng quan nhÊt vÒ hai bé phËn cña VHVN vµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña VHVN. - N¾m v÷ng hÖ thèng vÊn ®Ò: + ThÓ lo¹i v¨n häc + Con ngêi trong v¨n häc. 2. Kü n¨ng: Tæng hîp kiÕn thøc v¨n häc. 3. Th¸i ®é : Nghiªm tóc tiÕp thu bµi gi¶ng II/ N©ng cao më réng : B.Ph ¬ng ph¸p: Lµm viÖc víi SGK, ®Æt c©u hái, gîi më. C.ChuÈn bÞ cña GV, HS: a.ChuÈn bÞ cña GV: so¹n gi¸o ¸n, nghiªn cøu tµi liÖu. b.ChuÈn bÞ cña HS: §äc SGK, so¹n bµi míi. D.TiÕn tr×nh lªn líp: 1. æn ®Þnh: 2. KiÓm tra bµi cò: 3. Bµi míi: a. §Æt vÊn ®Ò: LÞch sö v¨n häc cña bÊt cø d©n téc nµo ®Òu lµ lÞch sö t©m hån cña d©n téc Êy. §Ó cung cÊp cho c¸c em nh÷ng nÐt lín vÒ v¨n häc níc nhµ, chóng ta t×m hiÓu bµi “ tæng quan v¨n häc ViÖt Nam”. b. TriÓn khai bµi míi Ho¹t ®éng cña thÇy trß Néi dung kiÕn thøc H§1 ? Em hiÓu thÕ nµo lµ tæng quan I. C¸c bé phËn hîp thµnh cña nÒn v¨n häc ViÖt Nam. Néi dung cña VHVN. bµi lµ g×. - VHVN cã hai bé phËn: + VHDG ? H·y cho biÕt nh÷ng bé phËn hîp + VH viÕt thµnh cña nÒn VHVN. -> cïng ph¸t triÓn song song vµ lu«n cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau. 5 ? ThÕ nµo lµ VHDG. ? ThÓ lo¹i. §Æc trng c¬ b¶n cña VHDG. 1. V¨n häc d©n gian : - VHDG lµ s¸ng t¸c tËp thÓ vµ truyÒn miÖng cña nh©n d©n lao ®éng. - ThÓ lo¹i: SGK. - §Æc trng: TÝnh truyÒn miÖng, tÝnh tËp thÓ vµ sù g¾n víi c¸c sinh ho¹t trong ®êi sèng céng ®ång. ? sù kh¸c nhau gi÷a VHDG vµ VH 2. V¨n häc viÕt: viÕt. a. Ch÷ viÕt cña VHVN: - VH viÕt: + Ch÷ H¸n. + Ch÷ N«m. + Ch÷ Quèc ng÷. b. HÖ thèng thÓ lo¹i cña VH viÕt: SGK H§2 II. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña VH viÕt ViÖt Nam: ? Nh×n mét c¸ch tæng qu¸t VH viÕt - Chia lµm 3 thêi kú: ViÖt Nam ®îc chia lµm mÊy thêi kú 1. V¨n häc trung ®¹ i: lín. - VH cã nhiÒu chuyÓn biÕn qa c¸c ? Nªu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ v¨n häc giai ®o¹n lÞch sö kh¸c nhau, g¾n trng ®¹i ViÖt Nam. liÒn víi qu¸ tr×nh dùng níc vµ gi÷ níc vµ cã quan hÖ giao lu víi nhiÒu nÒn v¨n häc. - VH viÕt b»ng ch÷ H¸n vµ ch÷ N«m. - TiÕp nhËn hÖ thèng thÓ lo¹i vµ thi ph¸p c¶ v¨n häc Trung Quèc. - T¸c gi¶ vµ t¸c phÈm tiªu biÓu: SGK. - Néi dung: yªu níc vµ nh©n ®¹o. 2. V¨n häc hiÖn ®¹i: - VHH§ cã: + T¸c gi¶: xuÊt hiÖn ®éi ngò ? Ph©n biÖt sù gièng nhau vµ kh¸c nhµ v¨n, nhµ th¬ chuyªn nhau gi÷a VHT§ vµ VHH§. nghiÖp. + §êi sèng v¨n häc: s«i næi, n¨ng ®éng. ? V¨n häc thêi kú nµy ®îc chia lµm + ThÓ lo¹i: cã nhiÒu thÓ lo¹i mÊy giai ®o¹n. nÐt chÝnh cña mçi giai míi. ®o¹n lµ g×. + Thi ph¸p: lèi viÕt hiÖn thùc. + Néi dung: tiÕp tôc néi dung cña v¨n häc d©n téc lµ tinh thÇn yªu níc vµ nh©n ®¹o. H§3 - 4 giai ®o¹n: SGK ? Mèi quan hÖ gi÷a con ngêi víi thÕ III. Con ng êi ViÖt Nam qua v¨n giíi tù nhiªn ®îc thÓ hiÖn nh thÕ nµo häc: trong v¨n häc. 1. Con ng êi ViÖt Nam trong quan hÖ víi thÕ giíi tù nhiªn: - T×nh yªu thiªn nhiªn lµ mét néi dung quan träng cña VHVN. + Trong v¨n häc d©n gian: thiªn nhiªn t¬i ®Ñp, ®¸ng yªu: c©y ®a, bÕn níc, vÇng tr¨ng.... + VHT§: h×nh tîng thiªn nhiªn g¾n víi lý tëng ®¹o ®øc, thÈm mü: tïng, cóc.... 6 ? Con ngêi ViÖt Nam víi quèc gia d©n téc ®îc ph¶n ¸nh nh thÕ nµo trong v¨n häc. - Yª níc: yªu quª h¬ng, tù hµo vÒ truyÒn thèng v¨n ho¸ d©n téc, vÒ lÞch sö dùng níc vµ gi÷ níc, ý chÝ c¨m thï giÆc, tinh thÇn hi sinh v× ®éc tù do cña tæ quèc.... ? Tr¶i qua c¸c thêi kú lÞch sö kh¸c nhau trong v¨n häc, con ngêi VN cã ý thøc ra sao vÒ b¶n th©n. ? VËy, nh×n chung khi x©y dùng mÉu ngêi lý tëng con ngíi VN ®îc v¨n häc x©y dùng ra sao. + VHH§: thÓ hiÖn t×nh yªu quª h¬ng, ®Êt níc, yªu cuéc sèng, ®Æc biÖt lµ t×nh yªu ®«i løa. 2. Con ng êi ViÖt Nam trong quan hÖ víi quèc gia d©n téc. - Chñ nghÜa yªu níc lµ néi dung tiªu biÓu- mét gi¸ trÞ quan träng cña VHVN. + VHT§: ý thøc s©u s¾c vÒ quèc gia d©n téc, vÒ truyÒn thèng v¨n hiÕn l©u ®êi cña d©n téc. + VHH§: yªu níc g¾n liÒn víi sù ®Êu tranh vµ lý tëng XHCN. 3.Con ng êi ViÖt Nam trong quan hÖ víi x· héi: - X©y dùng mét x· héi tèt ®Ñp lµ íc muèn ngµn ®êi cña d©n téc ViÖt Nam. NhiÒu t¸c phÈm thÓ hiÖn íc m¬ vÒ mét x· héi c«ng b»ng tèt ®Ñp. -> Nh×n th¼ng vµo thùc t¹i víi tinh thÇn nhËn thøc phª ph¸n vµ c¶i t¹o x· héi lµ mét truyÒn thèng lín cña v¨n häc VN. - C¶m høng x· héi s©u ®Ëm lµ tiÒn ®Ò cho sù h×nh thµnh CNHT( tõ 1930- nay) vµ CNN§ trong v¨n häc d©n téc. 4.Con ng êi VN vµ ý thøc vÒ b¶n th©n. - VHVN ®· ghi l¹i qu¸ tr×nh t×m kiÕm lùa chän c¸c gi¸ trÞ ®Ó h×nh thµnh ®¹o lý lµm ngêi cña d©n téc VN. C¸c häc thuyÕt nh: N-P-L vµ t tëng d©n gian cã ¶nh hëng s©u s¾c ®Õn qu¸ tr×nh nµy + Trong nh÷ng hoµn c¶nh ®Æc biÖt, con ngêi VN thêng ®Ò cao ý thøc céng ®ång. + giai ®o¹n cuèi thÕ kû XVIII®Çu TK XIX, giai ®o¹n 19301945, thêi kú ®æi míi tõ 1986nay -> VH ®Ò cao con ngêi c¸ nh©n. - V¨n häc x©y dùng mét ®¹o lý lµm ngêi víi nhiÒu phÈm chÊt tèt ®Ñp nh: nh©n ¸i, thû chung, t×nh nghÜa, vÞ tha, ®øc hi sinh v× sù nghiÖp chÝnh nghÜa.... 4.Còng cè : c¸c bé phËn hîp thµnh cña nÒn v¨n häc VN. Mét sè néi dung chñ yÕu cña VHVN. TiÕn tr×nh lÞch sö cña V¨n häc VN. 5.DÆn dß : N¾m v÷ng nh÷ng néi dung c¬p b¶n ®· häc. So¹n bµi míi: Ho¹t ®éng giao tiÕp b»ng ng«n ng÷. 7 E. Rót kinh nghi ệ m : Gi¸o ¸n v¨n10,11, 12 c¶ n¨m CB chuÈn kiÕn thøc kü n¨ng míi Liªn hÖ §T 0168.921.86.68 ............................................................................................................. ............................................................................................................. .................................. TiÕt thø: 3 Ngµy so¹n: Ho¹t ®éng giao tiÕp b»ng ng«n ng÷ A.Môc tiªu: I/ ChuÈn kiÕn thøc kü n¨ng : 1. KiÕn thøc : Gióp häc sinh n¾m ®îc kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ ho¹t ®éng giao tiÕp b»ng ng«n ng÷, vÒ c¸c nh©n tè giao tiÕp, vÒ hai qu¸ tr×nh trong ho¹t ®éng giao tiÕp. 2. Kü n¨ng : BiÕt x¸c ®Þnh c¸c nh©n tè giao tiÕp trong mét ho¹t ®éng giao tiÕp, n©ng cao n¨ng lùc giao tiÕp khi nãi, khi viÕt vµ n¨ng lùc ph©n tÝch, lÜnh héi khi giao tiÕp. 3. Th¸i ®é : nghiªm tóc tiÕp thu bµi gi¶ng II/ N©ng cao më réng : B.Ph¬ng ph¸p: Nªu vÊn ®Ò, ®µm tho¹i, ph©n tÝch, gi¶i thÝch. C.ChuÈn bÞ cña GV, HS: a. ChuÈn bÞ cña GV: so¹n gi¸o ¸n, ®äc tµi tµi liÖu. b. ChuÈn bÞ cña HS: häc bµi cò, ®äc SGK, so¹n bµi míi. D.tiÕn tr×nh lªn líp: 1. æn ®Þnh: 2. KiÓm tra bµi cò: kh«ng 3.Bµi míi: a. §Æt vÊn ®Ò: Trong cuéc sèng hµng ngµy ®Ó ®¹t ®îc kÕt qu¶ cao trong qu¸ tr×nh giao tiÕp th× con ngêi cÇn sö dông ph¬ng tiÖn ng«n ng÷. Bëi giao tiÕp lu«n phô thuéc vµo hoµn c¶nh, nh©n vËt giao tiÕp. VËy, ®Ó hiÓu râ h¬n vÒ diÒu ®ã chóng ta t×m hiÓu bµi: Ho¹t ®éng giao tiÕp b»ng ng«n ng÷ b. TriÓn khai bµi míi: Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung kiÕn thøc - H§1 HS ®äc v¨n b¶n 1 - sgk vµ I. ThÕ nµo lµ ho¹t ®éng giao tiÕp tr¶ lêi c©u hái b»ng ng«n ng÷: ? Ho¹t ®éng giao tiÕp ®îc v¨n b¶n 1. T×m hiÓu v¨n b¶n: trªn ghi l¹i diÔn ra gi÷a c¸c nh©n - Nh©n vËt giao tiÕp: vua TrÇn - C¸c vËt giao tiÕp nµo? hai bªn cã c¬ng B« l·o. vÞ vµ quan hÖ víi nhau ra sao. -> vÞ thÕ kh¸c nhau -> ng«n ng÷ giao tiÕp kh¸c nhau: ? Ngêi nãi nhê ng«n ng÷ biÓu ®¹t + c¸c tõ xng h«( bÖ h¹) néi dung t tëng, t×nh c¶m cña m×nh + Tõ thÓ hiÖn th¸i ®é( xin, tha...) th× ngêi ®èi tho¹i lµm g× ®Ó lÜnh héi - Nh©n v©t tham gia giao tiÕp ph¶i ®îc néi dung ®ã ? hai bªn ®æi vai ®äc hoÆc nghe xem ngêi nãi nãi g× ®Ó giao tiÕp cho nhau nh thÕ nµo. gi¶i m· råi lÜnh héi néi dung ®ã. - Ngêi nãi vµ ngêi nghe cã thÓ ®æi vai cho nhau: + vua nãi -> b« L·o nghe. + b« L·o nãi -> Vua nghe. - Hoµn c¶nh giao tiÕp: + ®Êt níc ®ang bÞ giÆc ngo¹i x©m ®e do¹. -> ®Þa diÓm cô thÓ: §iÖn Diªn Hång - Néi dung giao tiÕp: ? Ho¹t ®éng giao tiÕp trªn diÔn ra + Hoµ hay ®¸nh -> vÊn ®Ò hÖ träng trong hoµn c¶nh nµo ? Néi dung cßn hay mÊt cña quèc gia d©n téc, 8 ho¹t ®éng ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò g× ? ho¹t ®éng cã ®¹t ®îc môc ®Ých kh«ng. -HS ®äc v¨n b¶n, t×m hiÓu vµ tr¶ lêi c©u hái ë sgk. H§2 ? Qua viÖc t×m hiÓu hai v¨n b¶n trªn, em h·y cho biÕt thÕ nµo lµ ho¹t ®éng giao tiÕp GV híng dÉn HS lµm bµi. m¹ng sèng con ngêi. - Môc ®Ých giao tiÕp: + Bµn b¹c ®Ó t×m ra vµ thèng nhÊt s¸ch lîc ®èi phã víi qu©n giÆc. 2. T×m hiÓu v¨n b¶n “ tæng quan v¨n häc ViÖt Nam”. - Nh©n vËt giao tiÕp: + T¸c gi¶ viÕt sgk-> cã tuæi, cã vèn sèng, cã tr×nh ®é hiÓu biÕt cao. + HS -> (ngc l¹i víi t/g viÕt sgk) - Hoµn c¶nh giao tiÕp: Cã tæ chøc gi¸o dôc, trong nhµ trêng. - Néi dng giao tiÕp: +lÜnh vùc v¨n häc. + §Ò tµi: tæng quan VHVN. +VÊn ®Ò c¬ b¶n: *c¸c bé phËn hîp cña VHVN. *Qu¸ tr×nh p/t cña VHVN. *Con ngêi VN qua v¨n häc. - Môc ®Ých: cung cÊp tri thøc cho ngêi ®äc . - Ph¬ng tiÖn vµ c¸ch thøc giao tiÕp. + Dïng thuËt ng÷ v¨n häc. + C©u v¨n mang ®Æc ®iÓm cña v¨n b¶n khoa häc: hÖ thèng ®Ò môc lín, nhá... + KÕt cÊu v¨n b¶n m¹ch l¹c râ rµng. II. kÕt luËn: - H§GT lµ ho¹t ®éng trao ®æi th«ng tin cña con ngêi trong x· héi, ®îc tioÕn hµnh chñ yÕu b»ng ph¬ng tiÖn ng«n ng÷ ( d¹ng nãi hoÆc d¹ng viÕt) nh»m thùc hiÖn nh÷ng môc ®Ých vÒ nhËn thøc, t×nh c¶m.... - Mçi ho¹t ®éng giao tiÕp gåm hai qu¸ tr×nh: + T¹o lËp v¨n b¶n. + LÜnh héi v¨n b¶n. -> Hai qu¸ tr×nh nµy diÔn ra trong quan hÖ t¬ng t¸c. - Trong ho¹t ®éng giao tiÕp cã sù chi phèi cña c¸c nh©n tè: nh©n vËt, hoµn c¶nh, néi dung, môc ®Ých, ph¬ng tiÖn vµ c¸ch thøc giao tiÕp. III. LuyÖn tËp: - Lµm bµi tËp 4-5 sgk. 4. Còng cè : C¸c nh©n tè giao tiÕp. Qu¸ tr×nh cña ho¹t ®éng giao tiÕp. 5. DÆn dß : n¾m v÷ng c¸c néi dung ®· häc So¹n bµi: kh¸i qu¸t v¨n häc d©n gian ViÖt Nam E.Rót kinh nghiÖm : ................................................................................................................ ................................................................................................................ ................................... 9 TiÕt thø: 4 so¹n: Ngµy Kh¸i qu¸t v¨n häc d©n gian viÖt nam A. Môc tiªu : I/ ChuÈn kiÕn thøc kü n¨ng : 1.KiÕn thøc:Kh¸i niÖm vÒ c¸c thÓ lo¹i cña v¨n häc d©n gian. Gióp häc sinh n¾m ®îc nh÷ng ®Æc trng c¬ b¶n cña VHDG. Nh÷ng gi¸ trÞ to lín cña v¨n häc d©n gian. 2.Kü n¨ng:Tæng hîp kiÕn thøc vh. Ph©n biÖt c¸c thÓ lo¹i vhdg trong cïng mét hÖ thèng. 3. Th¸i ®é: Nghiªm tóc tiÕp thu bµi gi¶ng II/ N©ng cao më réng : B.Ph¬ng ph¸p: Nªu vÊn ®Ò, ®µm tho¹i, ph©n tÝch, diÔn gi¶ng. C.ChuÈn bÞ cña GV, HS: 1. ChuÈn bÞ cña GV: so¹n gi¸o ¸n, ®äc tµi tµi liÖu. 2. ChuÈn bÞ cña HS: häc bµi cò, ®äc SGK, so¹n bµi míi. D.tiÕn tr×nh lªn líp: 1. æn ®Þnh: 2. KiÓm tra bµi cò: Tr×nh bµy nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña vhvn. 3. Bµi míi: a. §Æt vÊn ®Ò: Trong suèt cuéc ®êi cña mçi con ngêi kh«ng ai kh«ng mét lÇn ®îc nghemét bµi vÌ, mét c©u ®è, mét chuyÖn cæ tÝch hay mét c©u h¸t ru... §ã ch×nh lµ nh÷ng t¸c phÈm cña vhdg. VËy, chóng ta cïng t×m hiÓu v¨n b¶n: kh¸i qu¸t v¨n häc d©n gian ViÖt Nam. b. TriÓn khai bµi míi: Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung kiÕn thøc I. Kh¸i niÖm: H§1 - VHDG lµ nh÷ng t¸c phÈm nghÖ ? Em hiÓu thÕ nµo lµ v¨n häc d©n thuËt ng«n tõ truyÒn miÖng ®îc tËp gian. thÓ s¸ng t¸c nh»m môc ®Ých phôc vô trùc tiÕp cho c¸c sinh ho¹t kh¸c nhau trong ®êi sèng céng ®ång. - Kh«ng dïng ch÷ viÕt mµ dïng lêi ? VËy, theo em ph¬ng thøc truyÒn ®Ó truyÒn tõ ngêi nµy sang ngêi miÖng lµ g×. kh¸c tõ ®êi nµy sang ®êi kh¸c. ? T¹i sao vhdg l¹i lµ nh÷ng s¸ng - Kh«ng cã ch÷ viÕt cha «ng ta t¸c tËp thÓ. truyÒn b»ng miÖng-> söa v¨n b¶n-> ? Trong ®êi sèng céng ®ång d©n s¸ng t¸c tËp thÓ. gian cã nh÷ng sinh ho¹t nµo. -C¸c h×nh thøc sinh ho¹t: lao ®éng tËp thÓ, vui ch¬i, ca h¸t tËp thÓ, lÔ héi... II. §Æc tr ng c¬ b¶n cña v¨n häc d©n H§2 gian: ? Theo em, vhdg cã nh÷ng ®Æc trng 1. V¨n häc d©n gian lµ nh÷ng t¸c c¬ b¶n nµo. phÈm nghÖ thuËt ng«n tõ: - VHDG lµ s¸ng t¸c nghÖ thuËt ng«n ? t¹i sao nãi vhdg lµ nh÷ng t¸c tõ truyÒn miÖn=> truyÒn thèng nghÖ phÈm nghÖ thuËt ng«n tõ. thuËt cña vhdg. -vhdg tån t¹i díi d¹ng ng«n ng÷ nãi: lêi nãi, lêi h¸t, lêi kÓ...-> ng«n ng÷ gi¶n dÞ, dÔ hiÓu, gÇn gñi - NT vhdg: miªu t¶ hiÖn thùc gièng nh thùc tÕ -VHDG tån t¹i lu hµnh theo ph¬ng miªu t¶ hiÖn thùc mét thøc truyÒn miÖngtõ ngêi nµy sang c¸ch kú ¶o. ngêi kh¸c qua nhiÒu thÕ hÖ vµ qua 10 VD: vhdg cã nhiÒu cèt truyÖn, nh©n vËt, t×nh tiÕt... gièng nhau: nhiÒu tryÖn d©n gian VN cã t×nh tiÕt nh©n vËt chÝnh ®îc sinh ra do bµ mÑ thô thai mét c¸ch kh¸c thêng ( Th¸nh Giãng, Sä Dõa...). c¸c ®Þa ph¬ng kh¸c nhau-> ®Æc ®iÓm cña vhdg lµ tÝnh dÞ b¶n. - TÝnh truyÒn miÖng cßn biÓu hiÖn trong diÔn xíng d©n gian: ca h¸t, chÌo, tuång... 2. V¨n häc d©n gian lµ s¶n phÈm cña qu¸ tr×nh s¸ng t¸c tËp thÓ: - C¸ nh©n khëi xíng, tËp thÓ hëng øng tham gia, truyÒn miÖng trong ?Qu¸ tr×nh s¸ng t¸c tËp thÓ cña d©n gian. vhdg diÔn ra nh thÕ nµo. - Qu¸ tr×nh truyÒn miÖng l¹i ®îc tu bæ, söa ch÷a, thªm bít cho hoµn chØnh. V× vËy vhdg mang ®Ëm tÝnh tËp thÓ. => TÝnh truyÒn miÖng vµ tÝnh tËp thÓ lµ nh÷ng dÆc trng c¬ b¶n chi phèi qu¸ tr×nh s¸ng t¹o vµ lu tryÒn t¸c phÈm vhdg, thÓ hiÖn sù g¾n bã H§3 mËt thiÕt cña vhdg víi c¸c sinh ho¹t ? Vhdg bao gåm c¸c thÓ lo¹i nµo, kh¸c nhau trong ®êi sèng céng ®¨c trng c¬ b¶n cña c¸c thÓ lo¹i. ®ång. H§4 III. HÖ thèng thÓ lo¹i cña VHDG: (SGK) ? C¸c gi¸ trÞ c¬ b¶n cña vhdg. IV. Nh÷ng gi¸ trÞ c¬ b¶n cña v¨n ? Tri thøc vhdg bao gåm nh÷ng häc d©n gian: lÜnh vùc nµo ? t¹i sao l¹i lµ kho tri 1. VHDG lµ kho tri thøc v« cïng thøc. phong phó vÒ ®êi sèng c¸c d©n téc : - Tri thøc vhdg thuéc mäi lÜnh vùc cña ®êi sèng: tù nhiªn, x· héi vµ con ngêi. ®ã lµ nh÷ng kinh nghiÖm ®îc ®óc róttõ thùc tiÔn. - VN 54 téc ngu¬×-> vèn tri thøc cña toµn d©n téc phong phó vµ ®a d¹ng. ? Gi¸ trÞ vÒ mÆt gi¸o dôc cña vhdg. 2. VHDG cã gi¸ trÞ giao dôc s©u s¾c vÒ ®¹o lý lµm ng êi: - Gi¸o dôc tinh thÇn nh©n ®¹o vµ l¹c ? tr×nh bµy nh÷ng gi¸ trÞ nghÖ thuËt quan. to lín cña v¨n häc d©n gian. - H×nh thµnh nh÷ng phÈm chÊt tèt ®Ñp cña con ngêi 3. VHDG cã gi¸ trÞ thÈm mÜ to lín, gãp phÇn quan träng t¹o nªn b¶n s¾c riªng cho nÒn v¨n häc d©n téc: - VHDG ®îc ch¾y läc, mµi dòa qua kh«ng gian vµ thêi gian. NhiÒu t¸c phÈm ®· trë thµnh mÉu mùc vÒ nghÖ thuËt ®Ó chóng ta häc tËp. => Trong tiÕn tr×nh lÞch sö, vhdg ®· ph¸t triÓn song song cïng v¨n häc viÕt, lµm cho nÒn v¨n häc ViÖt nam trë nªn phong phó ®a d¹ng vµ ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc. 4.Còng cè : ®Æc trng c¬ b¶n cña vhdg. ThÓ lo¹i vhdg. Vai trß cña vhdg ®èi víi nÒn v¨n häc d©n téc. 5. DÆn dß : n¾m v÷ng c¸c néi dung ®· häc 11 So¹n bµi: Ho¹t ®éng giao tiÕp b»ng ng«n ng÷. E. Rót kinh nghiªm : ................................................................................................................ ................................................................................................................ ................................... Gi¸o ¸n v¨n 10,11,12 c¶ n¨m CB chuÈn kiÕn thøc kü n¨ng míi Liªn hÖ §T 01689218668 Gs Nguyªn V¨n HiÖp TiÕt thø: 5 so¹n: Ngµy Ho¹t ®éng giao tiÕp b»ng ng«n ng÷ (t2) A. Môc tiªu : I/ ChuÈn kiÕn thøc kü n¨ng : 1.KiÕn thøc: Gióp häc sinh còng cè vµ kh¾c s©u kiÕn thøc ®· häc. 2. Kü n¨ng:.øng dông c¸c kiÕn thøc ®· häc vµo thùc tiÔn ho¹t ®éng giao tiÕp b»ng ng«n ng÷. 3. Th¸i ®é : Nghiªm tóc tiÕp thu bµi gi¶ng II/ Më réng n©ng cao : B.Ph¬ng ph¸p:®Æt c©u hái, gîi më, ph©n tÝch. C.ChuÈn bÞ cña GV, HS: 1. ChuÈn bÞ cña GV: so¹n gi¸o ¸n, nghiªn cøu tµi liÖu. 2. ChuÈn bÞ cña HS: häc bµi cò, lµm bµi tËp ë sgk. D.tiÕn tr×nh lªn líp: 1. æn ®Þnh 2. KiÓm tra bµi cò: ? ThÕ nµo lµ ho¹t ®éng giao tiÕp b»ng ng«n ng÷. C¸c nh©n tè chi phèi ho¹t ®éng giao tiÕp. 3. Bµi míi: a. §Æt vÊn ®Ò: ë tiÕt tríc chóng ta ®· n¾m ®îc nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶nvÒ ho¹t ®éng giao tiÕp b»ng ng«n ng÷. VËy, ®Ó kh¾c s©u h¬n vÒ kiÕn thøc ®ã, chóng ta tiÕn hµnh thùc hµnh lµm bµi tËp. b. TriÓn khai bµi míi: Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung kiÕn thøc H§1 ? Ph©n tÝch c¸c nh©n tè giao Bµi 1 : tiÕpthÓ hiÖn trong bµi ca dao: - Nh©n vËt giao tiÕp: chµng trai- c« §ªm tr¨ng thanh anh míi hái nµng g¸i, løa tuæi 18-20, hä khao kh¸t Tre non ®ñ l¸ ®an sµng nªn ch¨ng t×nh yªu. - Hoµn c¶nh giao tiÕp: ®ªm tr¨ng s¸ng vµ thanh v¾ng-> phï hîp víi c© chuyÖn t×nh cña nh÷ng ®«i løa yªu nhau. - Néi dung vµ môc ®Ých giao tiÕp: “ tre non ®ñ l¸” “®an sµng”-> chµng trai tá t×nh víi c« g¸i-> tÝnh ®Õn H§2 chuyÖn kÕt duyªn. -HS ®äc ®o¹n ®èi tho¹i (A cæ- 1em -> c¸ch nãi phï hîp víi hoµn c¶nh, nhá víi mét «ng giµ)vµ tr¶ lêi c©u môc ®Ých giao tiÕp. hái Bµi 2: ?Trong cuéc giao tiÕp trªn, c¸c - C¸c hµnh ®éng giao tiÕp cô thÓ: nh©n vËt ®· thùc hiÖn b»ng ng«n + Chµo ( ch¸u chµo «ng ¹!) ng÷ nh÷ng hµnh ®éng nãi cj thÓ + Chµo ®¸p l¹i ( A cæ h¶?) nµo. Nh»m môc ®Ých g×? ( chän + Khen ( lín tíng råi nhØ!) trong c¸c tõ: chµo, hái, ®¸p lêi, + Hái (bè ch¸u...) khen ®Ó gäi tªn mçi hµnh ®éng cho + Tr¶ lêi(tha...) phï hîp) - C¶ 3 c©u cña «ng giµ chØ cã mét 12 ? Khi lµm bµi th¬ nµy Hå Xu©n H¬ng ®· giao tiÕp víi ngêi ®äc vÒ vÊn ®Ò g×. ? Ngêi ®äc c¨n cø vµo ®©u ®Ó lÜnh héi bµi th¬. c©u hái “bè ch¸u cã ...” c¸c c©u cßn l¹i ®Ó chµo vµ khen. - Lêi nãi c¸c nh©n vËt béc lé t×nh c¶m víi nhau. Ch¸u tá th¸i ®é kÝnh mÕn qua c¸c tõ: tha, ¹. Cßn «ng lµ t×nh c¶m yªu quÝ tr×u mÕn ®èi víi ch¸u. Bµi 3: T×m hiÓu bµi th¬: “ B¸nh tr«i níc” -Qua viÖc miªu t¶, giíi thiÖu b¸nh tr«i níc. Hå Xu©n H¬ng muèn nãi ®Õn th©n phËn ch×m næi cña m×nh. Mét ngêi con g¸i xinh ®Ñp tµi hoa l¹i gÆp nhiÒu bÊt h¹nh, Ðo le. Song trong bÊt cø hoµn c¶nh nµo vÉn gi÷ ®îc phÈm chÊt cña m×nh. - C¨n cø vµo cuéc ®êi cña n÷ sÜ Hå Xu©n H¬ng: lµ ngêi cã tµi, cã t×nh nhng sè phËn trí trªu ®· dµnh cho bµ sù bÊt h¹nh. Hai lÇn lÊy chång th× c¶ hai lÇn “cè ®Êm ¨n x«i...” §iÒu ®¸ng kh©m phôc ë bµ lµ dï trong hoµn c¶nh nµo vÉn gi÷ g×n phÈm chÊt cña m×nh. 4. Còng cè : Nắm vững những kiến thức đã học . 5. DÆn dß : lµm bµi tËp ë nhµ. So¹n bµi míi: V¨n b¶n. E. Rót kinh nghiÖm : ................................................................................................................ ................................................................................................................ ................................... TiÕt thø: 6 so¹n: Ngµy V¨n b¶n A. Môc tiªu : I/ ChuÈn kiÕn thøc kü n¨ng : 1.KiÕn thøc: Gióp häc sinh cã ®îc nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ v¨n b¶n vµ kiÕn thøc kh¸i qu¸t vÒ c¸c lo¹i v¨n b¶n xÐt theo phong c¸ch chøc n¨ng ng«n ng÷. 2.Kü n¨ng:n©ng cao kÜ n¨ng thùc hµnh ph©n tÝch vµ t¹o lËp v¨n b¶n trong giao tiÕp. 3. Th¸i ®é : nghiªm tóc tieepd thu bµi gi¶ng II/ Më réng n©ng cao : B.Ph¬ng ph¸p:®Æt c©u hái, gîi më, ®µm tho¹i. C.ChuÈn bÞ cña GV, HS: 1. ChuÈn bÞ cña GV: so¹n gi¸o ¸n, nghiªn cøu tµi liÖu. 2. ChuÈn bÞ cña HS: häc bµi cò, so¹n bµi míi. D.tiÕn tr×nh lªn líp: 1. æn ®Þnh 2. KiÓm tra bµi cò: kh«ng. 3. Bµi míi: a. §Æt vÊn ®Ò: Phong c¸ch ng«n ng÷ bao qu¸tô sö dông tÊt c¶ c¸c ph¬ng tiÖn ng÷ ©m, tõ vùng, ng÷ ph¸p cña ng«n ng÷ toµn d©n. Cho nªn nãi 13 vµ viÕt ®óng phong c¸ch lµ ®Ých cuèi cïng cña viÖc häc tËp TiÕng viÖt, lµ mét yªu cÇu v¨n ho¸ ®Æt ra ®èi víi con ngêi v¨n minh hiÖn ®¹i... Ta t×m hiÓu bµi v¨n b¶n. b. TriÓn khai bµi míi: Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung kiÕn thøc H§1 I. Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm: ?C¸c v¨n b¶n trªn ®îc ngêi nãi 1. VÝ dô: (1,2,3,sgk) (ngêi viÕt ) t¹o ra trong hoµn c¶nh 2. nhËn xÐt: nµo ? ®Ó ®¸p øng nhu cÇu g×. ? Mçi -Vb1 t¹o ra trong ho¹t ®éng giao v¨n b¶n ®Ò cËp tíi vÊn ®Ò g× tiÕp chung. §©y lµ kinh nghiÖm cña nhiÒu ngêi víi mäi ngêi -> mèi quan hÖ gi÷a con ngêi trong cuéc sèng. - Vb2 t¹o ra trong ho¹t ®éng giao tiÕp gi÷a c« g¸i vµ mäi ngêi-> lêi than th©n c¶ c« g¸i. - Vb3 t¹o ra trong ho¹t ®éng gi÷a chr tÞch níc víi quèc d©n ®ång bµo? VÒ h×nh thøc v¨n b¶n 3 cã bè côc > lêi kªu gäi toµn quèc kh¸ng nh thÕ nµo. chiÕn. - Bè côc: 3phÇn + Më ®Çu: “hìi ®ång bµo toµn quèc”-> nh©n tè giao tiÕp. + Th©n bµi: “chóng ta muèn hoµ... d©n téc ta”-> nªu lËp trêng ch×nh nghÜa cña ta vµ d· t©m c¶ Ph¸p. ? Mçi v¨n b¶n t¹o ra nh»m môc + KÕt bµi: (phÇn cßn l¹i)-> kh¼ng ®Ých ®Þnh níc VN ®éc lËp vµ kh¸ng g×. chiÕn th¾ng lîi. - Môc ®Ých: + Vb1 truyÒn ®¹t kinh nghiÖm sèng. + Vb2 lêi than th©n ®Ó gîi sù hiÓu biÕt vµ c¶m th«ng cña mçi ng? Qua viÖc t×m hiÓu c¸c v¨n b¶n êi ®èi víi sè phËn ngêi phô n÷. trªn, em hiÓu thÕ nµo lµ v¨n b¶n. + Vb3 kªu gäi, khÝch lÖ, thÓ hiÖn §Æc ®iÓm cña v¨n b¶n lµ g×. quyÕt t©m cña mäi trong kh¸ng H§2 chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p. ? VÊn ®Ò ®îc ®Ò cËp trong mçi v¨n 3.KÕt luËn:(xem phÇn ghi nhí-sgk) b¶n thuéc lÜnh vùc nµo trong cuéc II. C¸c lo¹i v¨n b¶n: sèng. 1. So s¸nh c¸c v¨n b¶n 1,2,3 ? Tõ ng÷ ®îc sö dông trong mçi - Néi dung: + Vb1: kinh nghiÖm v¨n b¶n thuéc lo¹i nµo (tõ ng÷ sèng. th«ng thêng trong cuéc sèng hay tõ + Vb2: th©n phËn ngêi phô n÷ ng÷ chÝnh trÞ) trong x· héi cò. + Vb3: kh¸ng chiÕn chèng thùc ? C¸ch thøc thÓ hiÖn néi dung cña d©n Ph¸p. c¸c v¨n b¶n nh thÕ nµo. - tõ ng÷: Vb1,2 dïng nhiÒu tõ ng÷ th«ng thêng. Vb3 dïng nhiÒu tõ ng÷ chÝnh trÞ. - C¸ch thøc thÓ hiÖn: + vb1,2 tr×nh bµy néi dung th«ng qua h×nh ¶nh cô thÓ-> cã tÝnh h×nh t? VËy, c¸c v¨n b¶n trªn thuéc îng. phong c¸ch ng«n ng÷ nµo. + vb3 dïng lý lÏ vµ lËp luËn ®Ó kh¼ng ®Þnh r»ng: cÇn ph¶i kh¸ng 14 chiÕn chèng Ph¸p. - Vb 1,2 thuéc phong c¸ch ng«n ng÷ NT. Vb3 thuéc phong c¸ch ng«n ng÷ chÝnh luËn. 2. KÕt luËn: ( xem phÇn ghi nhí - sgk) 4.còng cè : §Æc ®iÓm cña v¨n b¶n, c¸c lo¹i v¨n b¶n. 5. DÆn dß : n¾m ch¾c c¸c kiÕn thøc ®· häc. ChuÈn bÞ viÕt bµi lµm v¨n sè 1. E.Rót kinh nghi ệ m : ................................................................................................................ ................................................................................................................ ................................ H§3 ? Qua viÖc so s¸nh trªn h·y cho biÕt cã mÊy lo¹i v¨n b¶n Gi¸o ¸n v¨n10,11,12 c¶ n¨m CB chuÈn kiÕn thøc kü n¨ng míi Liªn hÖ §T 01689218668 .. TiÕt thø: 7 so¹n: Ngµy ViÕt bµi lµm v¨n sè 1 A. Môc tiªu : I/ChuÈn kiÕn thøc kü n¨ng: 1.KiÕn thøc: Gióp häc sinh còng cè nh÷ng kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng lµm v¨n, ®Æc biÖt lµ vÒ v¨n biÓu c¶m vµ v¨n nghÞ luËn. 2.Kü n¨ng: vËn dông nh÷ng hiÓu biÕt cña m×nh ®Ó béc lé c¶m nghÜ cña m×nh vÒ mét sù vËt, sù viÖc, hiÖn tîng gÇn gñi trong cuéc sèng hoÆc mét t¸c phÈm v¨n häc. 3. Th¸i ®é: Nghiªm tóc tieepd thu bµi gi¶ng II/ Më réng n©ng cao: B.Ph¬ng ph¸p: thùc hµnh: gv ra ®Ò, hs lµm bµi. C.ChuÈn bÞ cña GV, HS: 1. ChuÈn bÞ cña GV: chuÈn bÞ chu ®¸o vÒ ®Ò ra vµ ®¸p ¸n. 2. ChuÈn bÞ cña HS: «n tËp l¹i c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n ®· häc ë líp díi. D.tiÕn tr×nh lªn líp: 1. æn ®Þnh 2. KiÓm tra bµi cò: kh«ng. 3. Bµi míi: a. §Æt vÊn ®Ò: §Ó kiÓm tra ®¸nh gi¸ qu¸ tr×nh häc tËp ®¹t kÕt qu¶ nh thÕ nµo chóng ta thùc hµnh viÕt bµi sè 1. Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß H§1 GV ghi ®Ò lªn b¶ng. H§2 yªu cÇu ®Ò Néi dung kiÕn thøc I. §Ò ra: ( B¸m chuÈn kiÕn thøc kü n¨ng) Tïy theo yªu cÇu mçi líp mµ cã ®Ò kiÓm tra phï hîp 1.H·y ph¸t biÓu c¶m nghÜ cña em vÒ vÏ ®Ñp h×nh tîng cña ngêi lÝnh trong bµi thá “§ång chÝ ” cña ChÝnh H÷u. 2. Nªu c¶m nghÜ s©u s¾c nhÊt cña em vÒ mét trong 2 t¸c phÈm sau, ®· häc trong ch¬ng tr×nh v¨n THCS : - ChuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng - ChiÕc l¬c ngµ. 15 GV híng dÉn mét sè ®iÒu c¬ b¶n ®Ó lµm tèt bµi v¨n nµy. II. Yªu cÇu: §Ò 1 ; 1. VÒ néi dung : CÇn n¾m ®îc c¸c ý sau vµ ph©n tÝch lµm næi bËt c¸c ý ®ã: - VÎ ®Ñp ch©n chÊt méc m¹c, gi¶n dÞ c¶ nh÷ng ngêi n«ng d©n mÆc ¸o lÝnh. - VÎ ®Ñp cña ®êi sèng t©m hån, t×nh c¶m. + T×nh ®ång chÝ, ®ång ®éi, t×nh quª h¬ng. + L¹c quan, yªu ®êi. - VÎ ®Ñp cña ý chÝ quuyÕt t©m. => ®ã lµ vÎ ®Ñp cña søc m¹nh t©m hån, cña tÇm lßng yªu nø¬c... -> kÕ thõa nÐt ®Ñp tõ ngµn xa truyÒn l¹i. §Ò 2 : N¾m ®îc gi¸ trÞ ND- Nt cña t¸c phÈm . 3.H×nh thøc ( Yªu cÇu chung cho c¶ hai ®Ò) - Tr×nh bµy s¹ch sÏ, râ rµng. - Dïng tõ viÕt c©u chÝnh x¸c. III. §¸p ¸n, thang ®iÓm : 1. Më bµi : 1 ®iÓm - Tuú vµo kh¶ n¨ng cña hs. Cã thÓ më bµi trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp. 2. Th©n bµi :8 ®iÓm - hiÓu ®îc ý 1: 2®iÓm. -hiÓu ®îc ý 2: 2®iÓm. -hiÓu ®îc ý 3: 2®iÓm. - Cuèi cïng ph¶i kh¼ng ®Þnh ®îc ®ã lµ vÎ ®Ñp truyÒn thèng cña d©n téc ViÖt Nam. 3. KÕt luËn : 1 ®iÓm - Kh¼ng ®Þnh ®îc gi¸ trÞ nghÖ thuËt vµ néi dung cña t¸c phÈm. Kh¸i qu¸t n©ng cao vÊn ®Ò. IV. H íng dÉn chung : - §Ó lµm tèt bµi v¨n c¸c em cÇn: + ¤n l¹i nh÷ng kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng tËp lµm v¨n ®· häc trong ch¬ng tr×nh ng÷ v¨n THCS, ®Æc biÖt lµ v¨n biÓu c¶m. + ¤n luyÖn nh÷ng kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng TiÕng viÖt (®Æc biÖt lµ vÒ c©u vµ c¸c biÖn ph¸p tu tõ) + Quan s¸t, t×m hiÓu vµ t×m c¸ch diÔn ®¹t nh÷ng c¶m xóc, suy ngÉm vÒ bµi th¬. 4.còng cè: c¸c bíc tiÕn hµnh lµm mét bµi v¨n biÓu c¶m, ph©n tÝch. 5. DÆn dß: ChuÈn bÞ bµi míi: ChiÕn th¾ng Mtao Mx©y. E. Rót kinh nghiÖm : ................................................................................................................ ................................................................................................................ .................................... 16 TiÕt thø: 8-9 so¹n: Ngµy ChiÕn th¾ng mtao mx©y A. Môc tiªu : I/ ChuÈn kiÕn thøc kü n¨ng: 1.KiÕn thøc: Gióp häc sinh n¾m đùoc ®Æc điÓm cña sö thi anh hïng trong viÖc x©y dùng kiÓu “ nh©n vËt anh hïng sö thi” vÒ nghÖ thuËt miªu t¶ vµ sö dông ng«n tõ. 2.Kü n¨ng: biÕt c¸ch ph©n tÝch mét v¨n b¶n sö thi anh hïng ®Ó thÊy dîc gi¸ trÞ c¶ sö thi vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt. 3. Th¸i ®é : Nghiªm tóc tiÕp thu bµi gi¶ng II/ Më réng n©ng cao : B.Ph¬ng ph¸p: ®Æt c©u hái, gîi më, ®µm tho¹i, ph©n tÝch. C.ChuÈn bÞ cña GV, HS: 1. ChuÈn bÞ cña GV: so¹n gi¸o ¸n, nghiªn cøu tµi liÖu. 2. ChuÈn bÞ cña HS: häc bµi cò, so¹n bµi míi. D.tiÕn tr×nh lªn líp: 1.æn ®Þnh 2.KiÓm tra bµi cò: ? Ph©n tÝch c¸c ®Æc trng c¬ b¶n cña v¨n häc d©n gian. 3. Bµi míi: a. §Æt vÊn ®Ò: Sö thi §am san lµ niÒm tù hµo lín lao nhÊt cña ®ång bµo £- §ª . Lµ s¶n phÈm tinh thÇn v« cïng quÝ gi¸ cña hä. ®ång bµo T©y Nguyªn thêng kÓ cho nhau nghe trong nh÷ng ng«i nhà Rông. VËy, ®Ó hiÓu vÒ sö thi §am San chóng ta t×m hiÓu bµi “ChiÕn th¾ng MTao Mx©y” b. TriÓn khai bµi: Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung kiÕn thøc H§1 ? Em hiÓu thÕ nµo lµ sö thi. ë níc ta cã nh÷ng lo¹i sö thi d©n gian nµo - ThÇn tho¹i, truyÒn thuyÕt kh¸c sö thi: chÊt liÖu thÇn tho¹i chØ cã thÓ trë thµnh sö thi khi: - ND: ®îc hÖ thèng ho¸ thµnh mét cèt truyÖn phøc t¹p -NNNT: v¨n vÇn hoÆc v¨n xu«i. Sö dông nhiÒu biÖn ph¸p tù sù: dÉn truyÖn, ®éc tho¹i, ®èi tho¹i -Qui m«: hoµnh tr¸ng, ®å sé. H§2 Giíi thiÖusö thi §S I. Vµi nÐt vÒ sö thi: 1. kh¸i niÖm : sgk 2. Ph©n lo¹i : 2 lo¹i. - Sö thi thÇn tho¹i: ®îc x©y dùng trªn c¬ së c¸c truyÖn kÓ vÒ sù h×nh thµnh thÕ giíi vµ mu«n loµi, con ngêi vµ bé téc thêi cæ ®¹i. - Sö thi anh hïng: kÓ vÒ cuéc ®êi vµ chiÕn c«ng cña nh÷ng tï trëng anh hïng- chiÕn c«ng Êy cã ý nghÜa víi c¶ céng ®ång. II. Sö thi §am San: 1.Tãm t¾t: sgk 2.Néi dung: - §am San lµ sö thi nái tiÕng cña d©n téc £- §ª - Miªu t¶ nh÷ng chiÕn c«ng oanh liÖt vµ kh¸t väng tù do cña §am San theo hai chñ ®Ò: + §Êu tranh chèng nh÷ng rµng buéc c¶ tËp tôc h«n nh©n mÉu quyÒn: tôc nèi d©y. + §Êu tranh chèng nh÷ng tï trëng thï ®Þch. H§3 17 III. §o¹n trÝch : 1 VÞ trÝ : n»m ë ®o¹n giòa t¸c ? VÞ trÝ cña ®o¹n trÝch. phÈm. HS ®äc theo ph©n vai 2. ®äc- hiÓu: ? H·y chØ ra c¸c nh©n vËt ®· tham -C¸c nh©n vËt tham gia lµm nçi râ gia vµo cuéc chiÕn gi÷a DS vµ sù kiÖn: MTao Mx©y. Vai trß cña c¸c nh©n + Mtao Mx©y: cíp vî §S-> cuéc vËt. chiÕn næ ra-> nh©n vËt ®èi thñ cña §S. + §S: ®¸nh Mtao Mx©y dµnh l¹i h¹nh phóc riªng (lµ nh©n vËt chÝnh, nh©n vËt trung t©m quyÕt ®Þnh diÔn biÕn cèt truyÖn) + ¤ng trêi: nh©n vËt thÇn k× hç trî cho §S. + HnhÞ: nh©n vËt trî thñ trao vËt thÇn k× cho §S. Cïng víi nh©n vËt «ng trêi sù trî lùc cña HnhÞ thÓ hiÖn qan niÖm vÒ cuéc ®Êu tranh chÝnh nghÜa c¶ nh©n vËt anh hïng. + QuÇn chóng: ®ãng vai trß hËu thuÈn cho nh©n vËt chÝnh-> bÞ l«i cuèn bëi søc m¹nh vµ môc ®Ých chiÕn ®Êu cña nh©n vËt chÝnh. => søc m¹nh vµ lý tëng cña c¸ nh©n H§4 ngêi anh hïng biÓu tîng cho søc ? Trong cuéc chiÕn ®Êu gi÷a §S vµ m¹nh vµ lý tëng c¶ c¶ céng ®ång. MtaoMxay ®îc t¸c gi¶ kÓ qua 1. H×nh t îng nh©n vËt §S trong nh÷ng chÆng nµo. cuéc chiÕn víi Mtao Mx©y: ? Cuéc khiªu chiÕn cña §S ®èi víi -§S®Õn ch©n cÇu thang kÎ thï khiªu kÎ thï cña m×nh ®îc diÔn t¶ nh thÕ chiÕn. nµo. Cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch diÔn t¶ -c¶nh hai ngêi móa khiªn. ®ã. - C¶nh hai ngêi ®uæi nhau, §S ®©m kh«ng thñng ®ïi Mtao Mx©y. - Nhê «ng trêi m¸ch kÕ, §S giÕt Mtao Mx©y. => trong trËn chiÕn gi÷a §S vµ MtaoMxay lu«n cã sù ®èi lËp: §am San - §Õn ch©n cÇu thang khiªu chiÕn-> Mtao Mx©y rÊt chñ ®éng. - Nhµ giµu cã, réng r·i, sang träng. - Dngf lêi nãi khÝch dô Mtao Mx©y BÞ ®éng, sî h·i, do dù, rôt rÌ kh«ng ra khái nhµ xuèng ®¸nh tay ®«i víi d¸m xuèng-> trªu tøc §S (tay ta m×nh. «m...) - Th¸ch ®ä dao. - Do¹ ph¸ sµn, ®èt nhµ. - Sî ®¸nh bÊt ngê ph¶i ra. - Coi khinh kÎ thï kh«ng b»ng con - H×nh d¸ng Mtao Mx©y hung h·n, lîn, con tr©u. d÷ tîn nh mét vÞ thÇn, khiªn trßn - Kh«ng thÌm ®¸nh trém lóc Mtao nh ®Çu có, g¬m ãng ¸nh nh c¸i cÇu Mx©y ®ang ®i xuèng cÇu thang (tù vßng -> tÇn ngÇn do dù. tin, ®µng hoµng) => cuèi cïng dô ®îc kÎ thï quyÕt ®Êu víi m×nh. ? VËy, cuéc quyÕt ®Êu gi÷a §S vµ Mtao Mx©ydiÔn ra ra sao. §am San - KhÝch Mtao Mx©y móa tríc. Cuéc quyÕt ®Êu gi÷a §S vµ Mtao Mx©y diÔn ra qa c¸c hiÖp: * HiÖp1: c¶nh hai ngêi móa khiªn. 18 Mtao Mx©y - §S døng kh«ng nhóc nhÝch.-> võa - Vµo móa khiªn: khiªn kªu l¹ch thÊy ®îc tµi nghÖ cña kÎ thï võa x¹ch nh qu¶ míp kh«. béc lé ®îc b¶n lÜnh cña m×nh. - Tù xem m×nh lµ mét tíng qen ®¸nh thiªn h¹, xÐo n¸t ®Êt ®ai thiªn - §S móa khiªn: “mét lÇn xèc... h¹, b¾t tï binh -> chñ quan, ng¹o phÝa t©y”-> móa khiªn rÊt ®Ñp thÓ m¹n. hiÖn tµi n¨ng vµ søc khoÎ c¶ §S- Mtao Mx©y bíc cao bíc thÊp, ngêi dòng sÜ. chÐm trît khoeo ch©n kÎ thï, chØ tróng c¸i ch¶o cét tr©u-> bá ch¹y, võa ch¹y võa chèng ®ì -> cÇu cøu - NhËn ®îc miÕng trÇu c¶ vî-> søc HnhÞ qu¨ng cho miÕng trÇu. khoÎ §S t¨ng lªn gÊp béi, móa * HiÖp2 : khiªn cµng nhanh, m¹nh vµ ®Ñp (nh b·o, nh lèc,...) - §©m vµo ®ïi, vµo ngêi Mtao Mx©y nhng kh«ng thñng. - Trong giÊc m¬ ®îc «ng trêi m¸ch kÕ: dïng chµy mßn nÐm vµo vµnh tai kÎ thï lµ ®îc. -> ®uæi theo Mtao Mxay ®Õn ng· - BÞ chµy mßn ®©m vµo vµnh tai -> l¨n quay xuèng ®Êt -> hái téi cíp cïng ®êng ng· l¨n xuènh ®Êt. vî -> giÕt Mtao Mx©y. - Gi¶ dèi cÇu xin tha m¹ng. => §s chiÕn th¾ng trë thµnh mét tï - BÞ giÕt. trëng giµu m¹nh nhÊt vïng. ? Sù chiÕn th¾ng ®ã cã ý nghÜa nh thÕ nµo. * ý nghÜa chiÕn th¾ng: - ThÓ hiÖn vÎ ®Ñp, søc m¹nh cña ngêi anh hïng-> céng ®ång. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ chi tiÕt - Kh¸t väng hoµ b×nh hoµ hîp tù do. HnhÞ nÐm miÕng trÇu cho §S vµ chi - §S ¨n trÇu-> søc m¹nh t¨ng lªn: tiÕt «ng trêi m¸ch kÕ cho §S. t×nh nghÜa vî chång- søc m¹nh thÇn linh. - Nh©n vËt «ng trêi còng gièng nh «ng tiªn «ng bôt trong truyÖn cæ tÝch cña ngêi kinh -> sù m¸ch kÕ cña «ng trêi thÓ hiÖn sù gÇn gñi gi÷a con ngêi víi thÇn linh. ? em cã nhËn xÐt g× cuéc chiÕn ®Êu - Tuy cã môc ®Ých riªng - chiÕn ®Êu vµ chiÕn th¾ng cña §S (cuéc chiÕn ®Ó dµnh l¹i vî- dµnh l¹i h¹nh phóc ®Ê cã g©y c¶m gi¸c ghª rîn kh«ng? riªng cho m×nh nhng l¹i cã Ých cho Sau khi giÕt Mtao Mx©y §S cã tµn toµn thÓ céng ®ång-> bu«n lµng ®îc s¸t t«i tí, cã ®èt ph¸ dµy xÐo ®Êt më réng. ®ai cña y kh«ng? Chµng chiÕn ®Êu - Sau khi chiÕn th¾ng §S gäi t«i tí, nh»m môc ®Ých g×) T×m nh÷ng chi d©n lµngMtao Mx©y ®i theo m×nh. tiÕt chøng minh tuy §S cã môc - §S ra lÖnh d©n lµng ¨n mõng. ®Ých riªng nhng l¹i cã ý nghÜa vµ => §S lµ mét ngêi giµu cã, lµ niÒm tÇm quan träng chng cho céng tù hµo cña d©n téc-> lµ nh©n vËt lý ®ång. tëng cña ngêi £-§ª. ? Nh©n vËt §S ®îc giíi thiÖ nh thÕ nµo vÒ vÎ ®Ñp th©n h×nh diÖn m¹o. - H×nh ¶nh §S ®îc miªu t¶ qua c¸i nh×n ®Çy ngìng mé-> vÒ vÎ ®Ñp vµ 2. H×nh t îng nh©n vËt §S trong lÔ ¨n mõng chiÕn th¾ng: - VÎ ®Ñp k× diÖu c¶ th©n h×nh diÖn m¹o: + Tãc ch¶y dµi ®Çy nong hoa. +U èng kh«ng biÕt say. 19 søc m¹nh. ? Cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch miªu t¶. ? VËy, lÔ ¨n mõng ®îc kh¾c ho¹ ra sao. ? Trong lÔ ¨n mõng cã g× ®Æc biÖt? T¹i sao §S ra lÖnh ®¸nh lªn nhiÒ lo¹i chiªng cßng? Vai trß c¶ nã ®èi víi céng ngêi £-§ª. H§5 ? Nh÷ng nÐt ®Æc s¾c vÒ nghÖ thuËt cña ®o¹n trÝch + ChuyÖn trß kh«ng biÕt ch¸n. + Ngùc qÊn chÐo tÊm mÒn chiÕn. + §«i m¾t long lanh, b¾p ch©n to b»ng c©y xµ ngang, b¾p ®ïi to... + Søc ngang voi ®ùc, h¬i thë Çm Çm nh sÊm. - Ng«n ng÷ so s¸nh ®éc ®¸o + h« ng÷ + giäng v¨n hµo hïng => ca ngîi ngêi anh hïng. - LÔ ¨n mõng: + Nhµ §S chËt nÝch t«i tí. + ¡n uèng ®«ng vui. + Tï trëng gÇn xa ®Òu ®Õn vµ th¸n phôc. - Trong lÔ ¨n mõng §S thÓ hiÖn niÒm vi lín b»ng c¸ch næi lªn nhiÒu chiªng lín, nhá. Më tiÖc nhá, tiÖc to mêi mäi ngêi cïng ¨n uèng vi ch¬i. -> Tù hµo vÒ sù giµu cã cña thÞ téc. Chiªng cßng vµ ©m thanh cña nã hÕt søc quan träng. §ã lµ b¶n s¾c riªng vµ l©u ®êi cña c¸c d©n téc thiÓu sè nãi chung vµ cña ngêi £-§ª nãi riªng -> sù giµu co, sang träng vÒ mÆt vËt chÊt vµ tinh thÇn cña tï trëng vµ thÞ téc. 3. Vµi nÐt ®Æc s¾c vÒ nghÖ thuËt: - Ng«n ng÷ sö thi: + Ng«n ng÷ ngêi kÓ chuyÖn: miªu t¶ nh©n vËt vµ cuéc chiÕn. + Ng«n ng÷ nh©n vËt cã nhiÒu c©u mÖnh lÖnh(¬ diªng...) - Giäng ®iÖu trang träng, chËm r·i, víi c¸c phÐp so s¸nh, phãng ®¹i, liÖt kª, trïng ®iÖp, t¹o dùng khing c¶nh hoµnh tr¸ngtrong sö thi. => TÊt c¶ gãp phÇn lµm cho sö thi cã vÎ ®Ñp hoµnh tr¸ng, ngêi nghe nh ®îc sèng l¹i thêi xa xa. => ChiÕn th¾ng Mtao Mx©y lµ mét ®oan trÝch hÊp dÉn cña sö thi §S. Ca ngîi vÎ ®Ñp dòng m¹nh cña ngêi anh hïng. §ång thêi thÓ hiÖn tÊm lßng träng danh dù, g¾n bã víi h¹nh phóc gia ®×nh, thiÕt tha víi cuéc sèng b×nh yªn, phån vinh cña thÞ téc. 4.còng cè: Sö thi §S ®· lµm sèng l¹i qu¸ khø hµo hïng cña ngêi £-§ª thêi cæ ®¹i. §ã còng lµ kh¸t väng cña ®ång bµo c¸c d©n téc T©y Nguyªn ngµy nay- mét T©y Nguyªn gi÷a lßng ®Êt níc giµu m¹nh, ®oµn kÕt, thèng nh¸t-> môc tiªumµ c¶ níc ta cïng ®ång bµo T©y Nguyªn v¬n tíi. 5. DÆn dß : - VÒ nhµ t×m ®äc sö thi §am San - ChuÈn bÞ bµi míi: v¨n b¶n. E. Rót kinh nghiÖm : 20