Tài liệu Giáo án mần non trẻ em skkn mam non hay trinh lan

PhÇn thø nhÊt : PhÇn më ®Çu 1. Lý do chän ®Ò tµi : Gi¸o dôc mÇm non lµ bËc häc ®Çu tiªn trong hÖ thèng gi¸o dôc quèc d©n. Môc tiªu cña gi¸o dôc mÇm non lµ h×nh thµnh c¬ së ban ®Çu vÒ nh©n c¸ch con ngêi ph¸t triÓn toµn diÖn. h×nh thµnh c¸c biÓu tîng to¸n häc s¬ ®¼ng cho trÎ mÇm non lµ mét néi dung quan träng gãp phÇn thùc hiÖn môc tiªu ®ã. ViÖc híng dÉn cho trÎ Lµm quen víi To¸n ngay tõ løa tuæi mÇm non lµ mét c¬ héi tèt ®Ó sím h×nh thµnh ë trÎ nh÷ng kü n¨ng t×m tßi, quan s¸t, so s¸nh… tõ ®ã t¨ng c êng vèn ng«n ng÷ vµ ph¸t triÓn t duy. ë trêng mÉu gi¸o vui ch¬i lµ ho¹t ®éng chñ ®¹o, trÎ mÉu gi¸o kh«ng lÜnh héi c¸c kh¸i niÖm khoa häc mét c¸ch hÖ thèng mµ chØ lÜnh héi tri thøc ®êi sèng vµ c¸c tri thøc tiÒn khoa häc, v× vËy chóng ta kh«ng d¹y trÎ c¸c kh¸i niÖm To¸n mµ chØ h×nh thµnh mét sè biÓu tîng To¸n ban ®Çu. HiÓu ®îc ®Çy ®ñ néi dung c¸c kh¸i niÖm ®· khã nhng lùa chän ®îc c¸c biÓu tîng cña tõng kh¸i niÖm ®Ó h×nh thµnh sao cho phï hîp víi kh¶ n¨ng cña trÎ cßn khã h¬n nhiÒu. Trong thùc tÕ cã nhiÒu gi¸o viªn cha n¾m ®îc c¸c kh¸i niÖm To¸n c¬ b¶n, cha hiÓu hÕt yªu cÇu cÇn ®¹t ®èi víi tõng ®é tuæi, v× vËy ®· ®a vµo bµi d¹y nh÷ng néi dung kh«ng phï hîp víi kh¶ n¨ng nhËn thøc cña trÎ. HiÖu qu¶ cña viÖc h×nh thµnh c¸c biÓu tîng To¸n s¬ ®¼ng cho trÎ kh«ng chØ phô thuéc vµo viÖc x©y dùng hÖ thèng c¸c biÓu tîng To¸n ®ang cÇn h×nh thµnh cho trÎ mµ cßn phô thuéc vµo ph¬ng ph¸p, biÖn ph¸p tæ chøc c¸c ho¹t ®éng mµ träng t©m lµ “tiÕt häc To¸n” cho trÎ ë trêng mÇm non. Qua thùc tiÔn d¹y trÎ t«i nhËn thÊy qu¸ tr×nh d¹y häc cã môc ®Ých trong trêng mÇm non kh«ng chØ nh»m gióp trÎ n¾m ®îc c¸c mèi liªn hÖ, quan hÖ To¸n häc, lÜnh héi ®îc nh÷ng tri thøc To¸n ban ®Çu vµ nh÷ng kü n¨ng nh : §Õm, ®o, kü n¨ng thùc hiÖn c¸c phÐp tÝnh ®¬n gi¶n, sù ®Þnh híng trong kh«ng gian… mµ quan träng h¬n lµ qua ®ã biÕn ®æi vÒ chÊt trong c¸c h×nh thøc nhËn biÕt tÝch cùc cña ®øa trÎ, ®iÒu ®¸ng lu ý lµ ngêi gi¸o viªn ph¶i biÕt híng dÉn ®óng lóc vµ phï hîp ®Æc ®iÓm nhËn thøc cña trÎ, nh vËy sÏ cã vai trß quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn trÝ tuÖ cho trÎ. Qu¸ tr×nh d¹y trÎ 5 - 6 tuæi Lµm quen víi To¸n trªn thùc tÕ gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n. VÒ c¬ b¶n chóng ta còng biÕt To¸n lµ mét m«n häc khã, thêng rÊt kh« khan, cøng nh¾c, kh«ng l«i cuèn trÎ chñ ®éng trong qu¸ tr×nh lÜnh héi kiÕn thøc. Bªn c¹nh ®ã nhiÒu gi¸o viªn tæ chøc tiÕt häc cßn mang tÝnh rËp khu«n theo tµi liÖu híng dÉn, thiÕu ®i sù linh ho¹t, s¸ng t¹o, kh«ng ph¸t huy ®îc tÝnh tÝch cùc, chñ ®éng, s¸ng t¹o, t×m tßi ph¸t hiÖn cña c¸ nh©n trÎ, cha biÕt lång ghÐp, tÝch hîp c¸c bé m«n vµ c¸c ho¹t ®éng g©y høng thó, thu hót trÎ. NhËn thøc râ ®îc t×nh tr¹ng ®ã trong nh÷ng n¨m c«ng t¸c ch¨m sãc – gi¸o dôc trÎ t«i ®· lu«n suy nghÜ, t×m tßi, vËn dông nh÷ng ph¬ng ph¸p, biÖn ph¸p, c¸ch 1 thøc híng dÉn vµ tæ chøc cho trÎ häc To¸n sao cho ®¹t hiÖu qu¶ nhÊt – võa duy tr× ®îc høng thó cña trÎ võa gióp trÎ tiÕp thu kiÕn thøc To¸n häc mét c¸ch nhÑ nhµng vµ tho¶i m¸i. 2. Môc ®Ých cña ®Ò tµi : TiÕn hµnh nghiªn cøu vµ ®a ra mét sè ph¬ng ph¸p, biÖn ph¸p, c¸ch thøc tæ chøc híng dÉn trÎ 5 – 6 tuæi Lµm quen víi To¸n nh»m n©ng cao chÊt lîng Lµm quen víi To¸n cho trÎ. 3. §èi tîng, kh¸ch thÓ, ph¹m vi nghiªn cøu : 3.1. §èi tîng nghiªn cøu : Ph¬ng ph¸p d¹y trÎ 5 – 6 tuæi n©ng cao chÊt lîng Lµm quen víi To¸n. 3.2. Kh¸ch thÓ nghiªn cøu : TrÎ mÉu gi¸o lín 5 – 6 tuæi. 3.3. Ph¹m vi nghiªn cøu : 40 trÎ líp mÉu gi¸o lín trong ®ã cã 21 trÎ nam, 19 trÎ n÷. 3.4. NhiÖm vô nghiªn cøu : - Nghiªn cøu c¬ së lý luËn cña viÖc h×nh thµnh biÓu t¬ng To¸n cho trÎ. - §a ra mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao chÊt lîng cho trÎ 5 – 6 tuæi Lµm quen víi To¸n. - Rót ra nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm d¹y trÎ nh»m n©ng cao chÊt chÊt lîng Lµm quen víi To¸n cho trÎ 5 – 6 tuæi. 4. C¸ch thøc tiÕn hµnh nghiªn cøu : - Nghiªn cøu lý luËn : Nghiªn cøu mét sè tµi liÖu liªn quan nh»m môc ®Ých x©y dùng c¬ së lý luËn cho ®Ò tµi. - Kh¶o s¸t trÎ : TiÕn hµnh kh¶o s¸t trªn 40 trÎ ®é tuæi 5 – 6 tuæi (MÉu gi¸o lín) vÒ c¸c néi dung nh : + Møc ®é ham thÝch häc To¸n cña trÎ trong líp. + Sè trÎ nhËn biÕt, ph©n biÖt chÝnh x¸c vÒ h×nh d¹ng vµ kÝch thíc. + Sè trÎ nhËn biÕt tèt c¸c con sè, viÕt tèt c¸c ch÷ sè ®· häc. + Sè trÎ biÕt x¸c ®Þnh tèt vÞ trÝ trong kh«ng gian. + Sè trÎ biÕt vËn dông bé m«n To¸n vµo c¸c ho¹t ®éng, ë mäi lóc, mäi n¬i vµ biÕt tù kiÓm tra lÉn nhau. KÕt qu¶ thu ®îc nh sau : TT 1 2 3 4 Néi dung kh¶o s¸t ban ®Çu TrÎ ham thÝch häc To¸n TrÎ nhËn biÕt, ph©n biÖt chÝnh x¸c vÒ h×nh d¹ng vµ kÝch thíc. TrÎ nhËn biÕt ®óng c¸c ch÷ sè, dÕm nhanh vµ viÕt tèt c¸c ch÷ sè ®· häc. TrÎ biÕt x¸c ®Þnh tèt vÞ trÝ trong kh«ng gian 2 Sè trÎ 15 10 Tû lÖ % 37,5% 25% 12 30% 10 25% 5 TrÎ biÕt vËn dông m«n to¸n vµo mäi lóc, 8 20% mäi n¬i vµ tù kiÓm tra lÉn nhau. - Nghiªn cøu c¸c ph¬ng ph¸p h×nh thµnh biÓu tîng To¸n cho trÎ mÇm non. Cô thÓ lµ h×nh thµnh biÓu tîng To¸n cho trÎ 5 – 6 tuæi. Tõ ®ã vËn dông mét c¸ch linh ho¹t, phèi hîp c¸c ph¬ng ph¸p, biÖn ph¸p, c¸c thñ thuËt trªn c¬ së ®¶m b¶o ®óng nguyªn t¾c h×nh thµnh biÓu tîng To¸n cho trÎ nh»m n©ng cao chÊt lîng Lµm quen víi To¸n cho trÎ 5 – 6 tuæi. phÇn thø hai : Néi dung nghiªn cøu 1. C¬ së lý luËn : Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y cïng víi sù ®æi míi cña CNH – H§H nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn, x· héi lín m¹nh vÒ mäi mÆt trong ®ã cã sù ®æi míi cña ngµnh gi¸o dôc nãi chung vµ ®Æc biÖt lµ Gi¸o dôc MÇm non nãi riªng, Bé GD & §T ®· tæ chøc nhiÒu ®ît chuyªn ®Ò vÒ To¸n cho gi¸o viªn mÇm non ®Ó gãp phÇn n©ng cao chÊt lîng c«ng t¸c d¹y trÎ Lµm quen víi To¸n trong c¸c trêng mÇm non. ë thêi ®¹i cña chóng ta, víi sù ph¸t triÓn nhanh chãng cña KHKT, To¸n ®· trë thµnh c¬ së cña nhiÒu ngµnh khoa häc kh¸c. §Ó gióp trÎ cã ®ñ kh¶ n¨ng tiÕp cËn víi nÒn KH-KT hiÖn ®¹i cã hiÖu qu¶, viÖc h×nh thµnh biÓu tîng To¸n cho trÎ mÉu gi¸o lµ cÇn thiÕt vµ mang ý nghÜa x· héi to lín, ph¶i ®îc thùc hiÖn kÞp thêi vµ chu ®¸o ngay tõ bíc ®Çu. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh c¸c biÓu tîng ban ®Çu vÒ To¸n gi÷ mét vai trß rÊt quan träng gãp phÇn h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nh©n c¸ch cña trÎ ngay tõ tuæi Êu th¬. Cho trÎ mÉu gi¸o lµm quen víi To¸n cã mét vÞ trÝ ®Æc biÖt trong viÖc gi¸o dôc trÝ tuÖ cho trÎ, nã ®Æt nÒn mãng cho sù ph¸t triÓn t duy, n¨ng lùc nhËn biÕt cña trÎ, gãp phÇn vµo sù ph¸t triÓn toµn diÖn nh©n c¸ch vµ chuÈn bÞ cho trÎ ®Õn trêng phæ th«ng víi nh÷ng biÓu tîng To¸n s¬ ®¼ng, nh÷ng kü n¨ng nh : ph©n biÖt, so s¸nh, ph©n lo¹i, tæng hîp, kh¸i qu¸t ho¸, trõu tîng ho¸…. Thùc chÊt cña qu¸ tr×nh d¹y trÎ Lµm quen víi To¸n lµ qu¸ tr×nh h×nh thµnh ë trÎ nh÷ng kiÕn thøc s¬ ®¼ng vÒ tËp hîp, con sè, phÐp ®Õm, vÒ kÝch thíc, h×nh d¹ng cña vËt, vÒ kh¶ n¨ng ®Þnh híng trong kh«ng gian, c¸c biÓu tîng vÒ thêi gian vµ mèi quan hÖ gi÷a c¸c ®¹i lîng díi sù tæ chøc híng dÉn cña gi¸o viªn trong qu¸ tr×nh d¹y häc ë trêng mÇm non. Nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu cña c¸c nhµ gi¸o dôc Nga nh : A.M.Lªusina, M.I.Nhep«miasaia… vµ nh÷ng kinh nghiÖm s ph¹m cho thÊy viÖc tæ chøc hîp lý c¸c qu¸ tr×nh h×nh thµnh biÓu tîng To¸n häc s¬ ®¼ng cho trÎ gãp phÇn tÝch cùc vµo viÖc ph¸t triÓn trÝ tuÖ cho trÎ mÇm non. V× vËy viÖc tæ chøc qu¸ tr×nh d¹y häc trÎ d íi sù híng dÉn cña ngêi lín mét c¸ch ®óng lóc vµ phï hîp ®Æc ®iÓm løa tuæi cã vai trß quan träng trong viÖc ph¸t triÓn trÝ tuÖ cho trÎ. Th«ng qua qu¸ tr×nh d¹y häc nh vËy trÎ sÏ n¾m ®îc nh÷ng kiÕn thøc s¬ ®¼ng vÒ tËp hîp, con sè, phÐp ®Õm,vÒ kÝch 3 thíc vµ h×nh d¹ng cña c¸c vËt, trÎ biÕt ®Þnh híng trong kh«ng gian vµ cã nh÷ng biÓu tîng chÝnh x¸c vÒ thêi gian, trÎ n¾m ®îc phÐp ®o ®é dµi c¸c vËt b»ng c¸c thíc ®o íc lÖ, biÕt thiÕt lËp mèi quan hÖ sè lîng gi÷a c¸c sù vËt, hiÖn tîng xung quanh, ®ång thêi ph¸t triÓn ë trÎ kh¶ n¨ng íc lîng kÝch thíc c¸c vËt Qu¸ tr×nh Lµm quen víi To¸n cßn gióp trÎ biÕt ®îc c¸c thuËt ng÷ To¸n häc nh: tªn gäi c¸c con sè, c¸c h×nh häc ph¼ng, c¸c h×nh khèi, ®Æc ®iÓm c¸c phÇn cña chóng (gãc, c¹nh, c¸c mÆt cña khèi, h×nh). Trong hÖ thèng gi¸o dôc cña I.G.Pestal«s, Ph.Phrªbel, M.Mongters«ri…®· kh¼ng ®Þnh sù cÇn thiÕt ph¶i cho trÎ Lµm quen víi To¸n. Cô thÓ : I.G.Pestal«s ®· ®Ò cao vai trß cña c¸c ph¬ng ph¸p d¹y häc trùc quan trong viÖc gióp trÎ dÔ ®ang lÜnh héi kiÕn thøc. Ph.Phrªbel ®· ®a viÖc sö dông trß ch¬i vµo trong d¹y häc trÎ víi chøc n¨ng cña mét ph¬ng ph¸p d¹y häc chÝnh nh»m ®em l¹i cho trÎ sù tho¶i m¸i, tù do khi häc, tuy nhiªn sù tù do cÇn mang tÝnh tÝch cùc vµ dùa trªn sù ®éc lËp cña trÎ, vai trß cña ngêi gi¸o viªn ë ®©y lµ t¹o nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi nhÊt ®Ó trÎ ho¹t ®éng… Nh×n chung viÖc d¹y trÎ Lµm quen víi To¸n kh«ng chØ gãp phÇn ph¸t triÓn c¸c n¨ng lùc nhËn biÕt, n¨ng lùc häc tËp cho trÎ mµ cßn gãp phÇn gi¸o dôc toµn diÖn nh©n c¸ch trÎ. 2. C¬ së thùc tiÔn : Trêng mÇm non n»m ë vÞ trÝ trung t©m chÝnh trÞ – v¨n ho¸ - x· héi cña x·, trªn ®Þa bµn cã bÒ dµy trong c«ng t¸c ch¨m sãc – gi¸o dôc trÎ. Ban gi¸m hiÖu vµ ®éi ngò gi¸o viªn thêng xuyªn ®îc tiÕp cËn vµ båi dìng kÞp thêi c¸c ch¬ng tr×nh ®æi míi, Nhµ trêng lu«n t¹o ®iªï kiÖn cho gi¸o viªn ®i båi dìng häc hái kinh nghiÖm n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n. 2.1. ThuËn lîi : - B¶n th©n lµ mét gi¸o viªn cã tr×nh ®é §¹i häc, ®îc ®µo t¹o chÝnh qui, cã t©m huyÕt víi víi nghÒ, lu«n yªu nghÒ, mÕn trÎ. - §éi ngò c¸n bé gi¸o viªn nhµ trêng v÷ng vÒ chuyªn m«n, lu«n nhiÖt t×nh gióp ®ì lÉn nhau trong c«ng t¸c. - Ban gi¸m hiÖu lu«n quan t©m, chØ ®¹o s¸t sao, tÝch cùc lµm tham mu víi c¸c cÊp chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng, cã ®Þnh híng kÞp thêi, ®éng viªn vµ gãp ý cho gi¸o viªn mét c¸ch tËn t×nh, chu ®¸o. - §îc sù quan t©m, gióp ®ì vÇ nhiÒu mÆt cña c¸c bËc phô huynh, c¸c tæ chøc ®oµn thÓ ®Þa ph¬ng (Tu söa, n©ng cÊp CSVC, mua s¾m trang thiÕt bÞ, ®å dïng phôc vô trÎ häc tËp vµ vui ch¬i). - Phßng häc réng r·i, thuËn lîi cho viÖc trang trÝ líp vµ tæ chøc cho trÎ ho¹t ®éng 4 - TrÎ trong líp cã cïng ®é tuæi nªn sù nhËn thøc lµ t¬ng ®èi ®ång ®Òu. 2.2. Khã kh¨n : - CSVC cßn h¹n chÕ, ®å dïng phôc vô d¹y bé m«n Lµm quen víi To¸n cßn thiÕu nhiÒu. - Mét sè trÎ lªn häc líp mÉu gi¸o lín nhng cha qua c¸c líp mÉu gi¸o bÐ, mÉu gi¸o nhì nªn qu¸ tr×nh h×nh thµnh biÓu tîng To¸n cho trÎ rÊt khã vµ mÊt nhiÒu thêi gian, nhiÒu trÎ vÒ c¬ b¶n cha cã c¸c kh¸i niÖm vÒ To¸n vµ viÖc Lµm quen víi To¸n. - Mét sè phô huynh cha nhËn thøc ®óng vai trß vµ cha hiÓu ®îc tÇm quan träng cña viÖc cho trÎ lµm quen víi To¸n ë løa tuæi mÇm non dÉn ®Õn c¸c c«ng t¸c phèi hîp gi÷a gi¸o viªn víi gia ®×nh cha ph¸t huy ®îc hiÖu qu¶. 3. Thùc tr¹ng vÊn ®Ò nghiªn cøu : 3.1. Kh¸ch thÓ nghiªn cøu : Qu¸ tr×nh LQVTcña trÎ mÉu gi¸o lín (5 – 6 tuæi) 3.2. Môc ®Ých nghiªn cøu : §¸nh gi¸ ®óng thùc tr¹ng qu¸ tr×nh d¹y trÎ lµm quen víi To¸n vµ kÕt qu¶ lµm quen víi To¸n trªn ®èi tîng trÎ 5 – 6 tuæi ®Ó rót ra mét sè kinh nghiÖm nh»m n©ng cao chÊt lîng lµm quen víi To¸n cho trÎ. 3.3. Thùc tr¹ng Lµm quen víi To¸n cña trÎ 5 – 6 tuæi trong líp : Qua kh¶o s¸t ban ®Çu trªn trÎ t«i nhËn thÊy chÊt lîng viÖc Lµm quen víi To¸n cña trÎ ë ®é tuæi 5 – 6 tuæi cßn rÊt h¹n chÕ. TrÎ tiÕp thu tri thøc th«ng qua qu¸ tr×nh ho¹t ®éng díi sù tæ chøc híng dÉn cña c« gi¸o. Mçi lo¹i biÓu tîng To¸n trÎ thêng ®îc lÜnh héi th«ng qua c¸c giai ®o¹n tõ nhËn biÕt, gäi tªn, so s¸nh, ph©n biÖt råi vËn dông thùc hµnh vµo thùc tiÔn ®Ó hiÓu râ vµ kh¾c s©u h¬n vÒ biÓu tîng. Tuy nhiªn trªn thùc tÕ trÎ 5 – 6 tuæi ë líp t«i chñ nhiÖm thêng cã nh÷ng biÓu tîng vÒ To¸n rÊt rêi r¹c, trÎ lÜnh héi c¸c kiÕn thøc To¸n rÊt hêi hît. PhÇn lín c¸c kü n¨ng so s¸nh, ph©n biÖt, vËn dông thùc hµnh vµ øng dông vµo thùc tiÔn cña trÎ cßn thiÕu vµ yÕu, trÎ thêng kh«ng chñ ®éng tÝch cùc ®Ó t duy, t×m tßi, ph¸t hiÖn mµ tiÕp thu kiÕn thøc mét c¸ch rÊt thô ®éng. Do ®ã dÉn ®Õn t×nh tr¹ng c¸c biÓu tîng to¸n trÎ thu nhËn ®îc rÊt m¬ hå vµ kh«ng ®îc kh¾c s©u, cã trÎ quªn ngay sau khi ®îc häc. Chóng ta còng biÕt ®îc r»ng To¸n lµ mét bé m«n khã vµg trõu tîng, ®Æc ®iÓm cña trÎ mÉu gi¸o l¹i chãng nhí, mau quªn. V× vËy cho trÎ Lµm quen víi To¸n kh«ng ph¶i chØ mét lÇn lµ xong. Sau khi trÎ lÜnh héi tri thøc cÇn ph¶i ®îc thùc hµnh ngay ®Ó cñng cè biÓu tîng míi. Khi biÓu tîng ®îc h×nh thµnh æn ®Þnh cÇn t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó trÎ ®îc vËn dông vµo c¸c ho¹t ®éng thùc tÕ xung quanh. Cã nh vËy chÊt lîng cña viÖc Lµm quen víi To¸n cho trÎ sÏ ®îc n©ng cao h¬n. Trªn thùc tÕ vÒ c¬ b¶n trÎ trong líp cã cïng ®é tuæi tuy nhiªn tr×nh ®é nhËn thøc, kh¶ n¨ng t duy vÒ mäi mÆt, møc ®é tù lËp trong c¸c ho¹t ®éng… cña trÎ lai kh«ng ®ång ®Òu. NhiÒu trÎ cßn nhót nh¸t, thô ®éng trong qu¸ tr×nh nhËn thøc, mét 5 sè trÎ cha häc qua c¸c líp díi nªn cha cã ®îc hÖ thèng c¸c biÓu tîng To¸n ban ®Çu, kh«ng cã vèn kinh nghiÖm tÝch luü ®îc vÒ To¸n mµ chñ yÕu chØ lµ nh÷ng néi dung to¸n häc rêi r¹c, thiÕu l«gic, kh«ng khoa häc… Bªn c¹nh ®ã ®Æc ®iÓm cña trÎ thêng “Häc vÑt” – ngåi nghe c« nãi, xem c« lµm vµ ghi nhí mét c¸ch m¸y mãc, kiÓu häc nµy kh«ng thÝch hîp víi viÖc lµm quen víi To¸n cña trÎ. Tríc thùc tr¹ng nh vËy t«i ®· t×m hiÓu, nghiªn cøu vµ ®a ra mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao chÊt lîng lµm quen víi To¸n cho trÎ 5 – 6 tuæi, môc ®Ých gióp trÎ trong líp häc tèt h¬n m«n Lµm quen víi To¸n, h×nh thµnh ®îc c¸c biÓu tîng vÒ To¸n mét c¸ch ®ång ®Òu vµ chÝnh x¸c. 4. Nh÷ng gi¶i ph¸p : 4.1. N¾m b¾t ®Æc ®iÓm tÝnh c¸ch vµ nhËn thøc cña trÎ. Do ®Æc ®iÓm tÝnh c¸ch vµ nhËn thøc cña mçi trÎ lµ kh«ng gièng nhau, t«i ®· t×m hiÓu vµ n¾m b¾t ®Æc ®iÓm tÝnh c¸ch vµ ®Æc ®iÓm nhËn thøc cña tõng c¸ nh©n trÎ, cã sù quan t©m thÝch ®¸ng vµ phï hîp víi mçi trÎ trong qu¸ tr×nh d¹y trÎ Lµm quen víi To¸n nh»m ph¸t triÓn vµ kh¾c phôc ®îc nh÷ng nÐt c¸ tÝnh cña c¸ nh©n (hay cã thÓ ng¨n ngõa ¶nh hëng cña nh÷ng t×nh huèng bÊt lîi). Ch¼ng h¹n : Nh÷ng trÎ m¾t kÐm, tai nghÔnh ng·ng t«i bè trÝ ngåi gÇn c«, gÇn b¶ng ®Ó nh×n vµ quan s¸t mÉu râ h¬n. Nh÷ng trÎ rôt rÌ, nhót nh¸t t«i thêng ®Æt c¸c c©u hái gîi ý vµ kÞp thêi khuyÕn khÝch nh÷ng thµnh tÝch cña trÎ. §èi víi nh÷ng trÎ cã kh¶ n¨ng nhËn thøc nhanh t«i còng chó ý quan t©m, dµnh thêi gian nhÊt ®Þnh ®Ó båi dìng, ph¸t huy kh¶ n¨ng ®ã cña trÎ. §èi víi nh÷ng trÎ dÔ kÝch ®éng, kh¶ n¨ng kiÒm chÕ kÐm t«i thêng ®Ó ý ®Ó kiÒm chÕ c¸c ch¸u l¹i ®Ó nh÷ng trÎ ®ã kh«ng lµm mÊt trËt tù vµ kh«ng lÊn ¸t nh÷ng trÎ kh¸c. 4.2. D¹y trÎ lµm quen víi To¸n trªn tiÕt häc vµ mäi lóc, mäi n¬i. Bé m«n Lµm quen víi To¸n cho trÎ mÇm non kh«ng ®ßi hái ngêi gi¸o viªn ph¶i cã nhiÒu n¨ng khiÕu, quan träng lµ lµm thÕ nµo ®Ó truyÒn thô kiÕn thøc ®Õn trÎ mét c¸ch chÝnh x¸c mµ giê häc vÉn nhÑ ngµnh, kh«ng bÞ cøng nh¾c, kh« khan. D¹y trÎ lµm quen víi To¸n trªn tiÕt häc lµ h×nh thøc tæ chøc kh«ng thÓ thiÕu ®îc trong viÖc h×nh thµnh biÓu tîng to¸n cho trÎ nh»m h×nh thµnh tri thøc míi, rÌn luyÖn, cñng cè c¸c tri thøc, kü n¨ng cÇn thiÕt cho trÎ, ph¸t triÓn kh¶ n¨ng chó ý l©u bÒn cã chñ ®Þnh, rÌn luyÖn vµ ph¸t triÓn c¸c thao t¸c t duy, ph¸t triÓn ng«n ng÷ vµ tÝnh tÝch cùc, tù gi¸c trong häc tËp, gãp phÇn hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn n¨ng lùc c¶m gi¸c, thóc ®Èy sù ham hiÓu biÕt cña trÎ. Tríc khi tæ chøc cho trÎ Lµm quen víi To¸n trong giê häc t«i thêng nghiªn cøu kü ®Ò tµi, t×m tßi, tham kh¶o c¸c tµi liÖu nh»m t×m ra ®îc nhiÒu h×nh thøc d¹y trÎ sau ®ã lùa chän mét h×nh thøc hÊp dÉn vµ phï hîp ®Æc ®iÓm cña trÎ trong líp m×nh nhÊt ®Ó ®a vµo d¹y trÎ. 6 Tríc mäi giê häc t«i lu«n tËn dông nh÷ng thêi gian thuËn tiÖn ®Ó cho trÎ lµm quen ë mäi lóc, mäi n¬i, nh»m n¾m b¾t ®îc t×nh h×nh chung cña líp vÒ néi dung bµi häc, tõ ®ã ®a ra c¸ch thøc tæ chøc d¹y trÎ sao cho ®¹t hiÖu qu¶ nhÊt. Mçi tiÕt d¹y Lµm quen víi To¸n t«i ®Òu cã kÕ ho¹ch cho trÎ ®îc lµm quen víi néi dung sÏ d¹y trªn tiÕt häc s¾p tíi th«ng qua c¸c ho¹t ®éng vui ch¬i vµ c¸c sinh ho¹t kh¸c bëi ®©y sÏ lµ c¬ héi tèt ®Ó cho trÎ lµm quen vµ h×nh thµnh ®îc c¸c biÓu tîng To¸n. So¹n gi¸o ¸n lµ mét kh©u rÊt quan träng gãp phÇn lµm nªn thµnh c«ng cña tiÕt d¹y. T«i thêng ®Çu t nghiªn cøu n¾m ch¾c néi dung, yªu cÇu ®Ò ra mµ trÎ cÇn ®¹t trong mçi bµi d¹y. C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm ®é tuæi vµ thùc tr¹ng nhËn thøc cña trÎ trong líp t«i x¸c ®Þnh râ néi dung bµi häc thuéc d¹ng bµi tËp sao chÐp, d¹ng bµi tËp t¸i t¹o hay d¹ng bµi tËp s¸ng t¹o, tõ ®ã ®Ó x¸c ®Þnh møc ®é kiÕn thøc ®a ®Õn cho trÎ, x¸c lËp ph¬ng thøc ho¹t ®éng vµ lùa chän h×nh thøc tæ chøc tiÕt d¹y sao cho cã hiÖu qu¶ ®¹t ®îc môc tiªu, yªu cÇu ®Æt ra. T«i còng cè g¾ng ®Ó tæ chøc d¹y trÎ lµm sao cho tiÕt häc diÔn ra nh mét ho¹t ®éng cã mang yÕu tè vui ch¬i, c« ph¶i dù kiÕn ®îc t×nh h×nh, kh¶ n¨ng nhËn thøc cña trÎ ®Ó kÝch thÝch, l«i cuèn trÎ tham gia vµ gi¶i quyÕt nhiÖm vô häc tËp. VÝ dô : Yªu cÇu trÎ “H·y so s¸nh nhãm ng«i sao vµ nhãm chÊm trßn xem sè lîng hai nhãm nh thÕ nµo víi nhau”? §èi víi trÎ 5 – 6 tuæi : trÎ kh«ng chØ biÕt so s¸nh b»ng xÕp t¬ng øng 1- 1 mµ cßn biÕt so s¸nh sè lîng c¸c nhãm dùa vµo kÕt qu¶ cña phÐp ®Õm. V× vËy c« thùc hiÖn bµi tËp ë møc ®é “Bµi tËp s¸ng t¹o”. Khi ®ã c« chØ nªu yªu cÇu so s¸nh hai nhãm, trÎ dùa vµo nh÷ng kinh nghiÖm vµ kiÕn thøc ®· cã ®Ó lùa chän ph¬ng ph¸p ho¹t ®éng : Sö dông biÖn ph¸p ghÐp ®«i t¬ng øng khi ®ã nhãm nµo cã ®èi tîng thõa ra th× nhãm ®ã nhiÒu h¬n, hoÆc ®Õm sè lîng mçi nhãm, kÕt qu¶ ®Õm nhãm nµo lín h¬n th× nhãm ®ã cã sè lîng nhiÒu h¬n. Ngoµi ra c« cÇn chuÈn bÞ c¸c c©u hái nh»m kh¬i gîi vµ ph¸t triÓn t duy ë trÎ nhÊt, ®Æc biÖt lµ vÒ kiÕn thøc vµ kü n¨ng cÇn h×nh thµnh cho trÎ Trong qu¸ tr×nh lÜnh héi tri thøc trÎ ph¶i ®îc trùc tiÕp thao t¸c tÝch cùc víi ®å dïng, ®å ch¬i ®Ó nªu ra ®îc nh÷ng nhËn xÐt c¸ nh©n. Muèn nh vËy c« ph¶i chuÈn bÞ thËt ®Çy ®ñ, chu ®¸o vÒ ®å dïng, ®å ch¬i, ph¶i ®¶m b¶o ®Ñp, hÊp dÉn trÎ, ph¶i cã mµu s¾c t¬i s¸ng, phï hîp víi tr×nh ®é nhËn thøc vµ néi dung bµi häc, tuy nhiªn cÇn ph¶i chó ý kÝch thíc sao cho hîp lý vµ ph¶i lu«n ®¶m b¶o tÝnh thÈm mü, tÝnh an toµn, phï hîp víi trÎ vµ ®iÒu kiÖn s½n cã cña ®Þa ph¬ng. VÝ dô : Víi tiÕt Sè 8 – chñ ®iÓm “ThÕ giíi ®éng vËt”, t«i chuÈn bÞ m« h×nh bµn tiÖc sinh nhËt chó gÊu Mi Sa, cã b¸nh sinh nhËt c¾m 8 c©y nÕn, quµ cña c« lµ mét lä hoa cã 8 b«ng, quµ cña mçi trÎ lµ 8 con thó, 8 tÊm thiÖp, yªu cÇu trÎ vç tay 8 7 tiÕng ®Ó chóc mõng vµ chuÈn bÞ mét sè quµ cha ®ñ sè lîng 8 ®Ó yªu cÇu trÎ thªm vµo, sau ®ã cho trÎ ®Õm kiÓm tra vµ g¾n sè t¬ng øng. Khi ®îc thao t¸c víi nhiÒu ®å dïng ®å ch¬i ®Ñp, hÊp dÉn trÎ tá ra rÊt hµo høng vµ ch¨m chó. §Æc ®iÓm cña trÎ lµ dÔ nhí mau quªn nªn quan träng lµ ph¶i häc ®i ®«i víi hµnh, häc ph¶i kÕt hîp víi cuéc sèng do ®ã viÖc cho trÎ lµm quen víi To¸n kh«ng chØ dõng l¹i trong c¸c tiÕt häc mµ cÇn d¹y cho trÎ biÕt vËn dông nh÷ng kiÕn thøc, kü n¨ng ®· häc vµo trong c¸c ho¹t ®éng kh¸c cña trÎ trong ngµy. ViÖc lµm nµy sÏ gióp trÎ cñng cè c¸c kiÕn thøc, kü n¨ng ®· cã lµm cho trÎ cã nhËn thøc s©u s¾c h¬n vÒ chóng, gióp trÎ hiÓu ®îc ý nghÜa cña c¸c kiÕn thøc ®ã víi cuéc sèng. T«i ®· tæ chøc híng dÉn trÎ ®îc quan s¸t vµ më ra cho trÎ thÊy c¸i cÇn nh×n vµ nh×n nh thÕ nµo. Th«ng qua viÖc tæ chøc d¹y kÕt hîp víi c¸c ho¹t ®éng kh¸c ë mäi lóc, mäi n¬i ®Ó trÎ ®îc lµm quen vµ bíc ®Çu t×m thÊy mèi t¬ng quan gi÷a c¸c biÓu tîng víi c¸c m«n häc kh¸c. 4.2.1. Tæ chøc d¹y kÕt hîp trong ho¹t ®éng vui ch¬i : Trong qu¸ tr×nh tæ chøc c¸c ho¹t ®éng vui ch¬i t«i lu«n kÕt hîp cho trÎ nhËn biÕt, gäi tªn, c¸c h×nh, so s¸nh vÒ kÝch thíc, sè lîng c¸c lo¹i h×nh víi nhau. Trong qu¸ tr×nh ch¬i trÎ ®îc sö dông nh÷ng hiÓu biÕt vÒ To¸n ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng. Ch¼ng h¹n : Khi ch¬i “b¸n hµng” – trÎ biÕt ®Õm sè lîng hµng cho kh¸ch, tÝnh tiÒn, biÕt ®o ®é dµi c¸c vËt. §Õn gãc ch¬i “NghÖ thuËt” : T«i khuyÕn khÝch trÎ vÏ gia ®×nh cña m×nh vµ hái trÎ vÒ sè lîng c¸c thµnh viªn mµ trÎ thÓ hiÖn qua tranh. Sau khi vÏ xong cho trÎ trng bµy s¶n phÈm… Qu¸ tr×nh ®îc lµm quen nh vËy vµo tiÕt häc s¾p tíi khi t«i hái trÎ vÒ c¸c nhãm ®å dïng ®å ch¬i cã sè lîng lµ 6, 7, 8…cã xung quanh líp trÎ sÏ dÔ dµng t×m thÊy ngay. 4.2.2. Tæ chøc d¹y kÕt hîp trong c¸c ho¹t ®éng häc tËp : Khi d¹y c¸c m«n häc kh¸c t«i lu«n t¹o ®iÒu kiÖn cho trÎ sö dông c¸c biÓu tîng To¸n nh mét ph¬ng diÖn ®Ó gióp trÎ häc c¸c m«n häc kh¸c. Ch¼ng h¹n : Trong ho¹t ®éng t¹o h×nh, trÎ sö dông c¸c biÓu tîng vÒ h×nh d¹ng, kÝch thíc ®Ó vÏ, nÆn, c¾t, xÐ, d¸n… Trong khi d¹y trÎ LQVMTXQ cho trÎ sö dông biÓu tîng tËp hîp ®Ó t¹o nhãm, ph©n nhãm. Trong giê gi¸o dôc vÒ An toµn giao th«ng d¹y trÎ x¸c ®Þnh ®©u lµ bªn ph¶i, bªn tr¸i cña ®êng ®i. Tæ chøc c¸c trß ch¬i “Em ®i qua ng· t ®êng phè” hay trß ch¬i 8 “TËp lµm chó c¶nh s¸t giao th«ng”… tõ ®ã d¹y trÎ nh÷ng kü n¨ng ®Þnh h íng khi di chuyÓn, më réng vÒ c¸ch ®Þnh híng trong kh«ng gian cho trÎ. Trong giê ThÓ dôc : Cho trÎ xÕp ®éi h×nh ®éi ngò, quay ph¶i quay tr¸i, bíc sang tr¸i, bíc sang ph¶i, tiÕn vÒ phÝa tríc, lïi l¹i phÝa sau… §Õm sè b¹n, ®Õm sè bãng… 4.2.3. Tæ chøc d¹y kÕt hîp víi ®i d¹o, tham quan vµ trong sinh ho¹t hµng ngµy Trong qu¸ tr×nh cho trÎ ®i d¹o, ®i tham quan t«i hcã trÎ vËn dông c¸c biÓu tîng To¸n ®· biÕt ®Ó chuÈn bÞ c¸c ®å dïng, ®å ch¬i cã h×nh d¹ng, kÝch thøc, sè lîng theo yªu cÇu cña c«. Trong khi ®i d¹o, ®i th¨m t«i thêng híng dÉn trÎ quan s¸t, sau ®ã cho trÎ nhËn xÐt nh÷ng ®iÒu m×nh ®· quan s¸t ®îc vÒ c¸c biÓu tîng kÝch thíc, h×nh d¹ng, sè lîng. Ch¼ng h¹n : TrÎ nhËn xÐt ®îc c©y b¹ch ®µn cao h¬n c©y b»ng l¨ng, l¸ b¹ch ®µn dµi vµ nhá, l¸ b»ng l¨ng to vµ trßn… Trong sinh ho¹t hµng ngµy t«i giíi thiÖu cho trÎ ®îc lµm quen, vËn dông nh÷ng ®iÒu ®· biÕt vµo c¸c ho¹t ®éng nh : S¾p xÕp ®å dïng ®å ch¬i ë phÝa trªn, phÝa díi… hay khi ¨n c¬m trÎ cÇm th×a b»ng tay ph¶i, bng b¸t b»ng tay tr¸i… Trong khi cho trÎ ho¹t ®éng ngoµi trêi t«i thêng tæ chøc cho trÎ ch¬i c¸c trß ch¬i cã t¸c dông cñng cè c¸c kiÕn thøc trÎ ®· ®îc häc. VÝ dô : Trß ch¬i “ChuyÓn trøng cho gµ” – C« tæ chøc cho hai ®éi ch¬i, trÎ xÕp thµnh hai hµng däc, lÇn lît tõng trÎ miÖng ngËm th×a ®Æt mét qu¶ trøng lªn trªn th×a vµ ®i theo ®êng hÑp (hoÆc ®i theo ®êng zicz¨c) chuyÓn trøng vÒ c¸c híng cña con gµ theo yªu cÇu cña c« (PhÝa tr¸i, ph¶i, tríc, sau) khi hÕt thêi gian c« cho trÎ ®Õm sè trøng cña hai ®éi, ®éi nµo chuyÓn ®îc nhiÒu trøng theo yªu cÇu cña c« th× ®éi ®ã th¾ng. ViÖc tæ chøc «n luyÖn kiÕn thøc b»ng c¸c trß ch¬i nh vËy trÎ rÊt høng thó tiÕp thu kiÕn thøc mét c¸ch tù nhiªn, trÎ kh«ng biÕt lµ m×nh ®ang häc. Nhng c¸i chÝnh lµ c« ®· ®¹t ®îc môc ®Ých d¹y häc th«ng qua ch¬i. §Ó c¸c h×nh thøc d¹y ngoµi giê häc cã hiÖu qu¶ cao ®iÒu cÇn thiÕt nhÊt lµ ph¶i lËp ®îc mét kÕ ho¹ch phï hîp sao cho võa lµ chç dù sao cho trÎ häc tèt trong tiÕt häc võa lµ chç cho trÎ ®îc vËn dông, cñng cè vµ më réng c¸c kiÕn thøc ®· cã. Nh»m t¹o c¶m xóc vµ g©y høng thó cho trÎ kh«ng chØ trong tiÕt häc mµ cßn ë mäi lóc mäi n¬i, t«i lu«n sö dông c¸c thñ thuËt kÕt hîp víi ®å dïng ®Ó vµo bµi sao cho hÊp dÉn gióp trÎ tiÕp thu, lÜnh héi kiÕn thøc mét c¸ch nhÑ nhµng. VÝ dô : §Ò tµi : Sè 10 (TiÕt 3) – PhÇn cho trÎ «n luyÖn nhËn biÕt nhãm cã 10 ®èi tîng, «n thªm bít trong ph¹m vi 10. T«i cho trÎ ®äc th¬ “H¹t g¹o lµng ta”, ®µm tho¹i víi trÎ vÒ sù vÊt v¶ khã nhäc cña ngêi n«ng d©n ®Ó lµm ra c¸c s¶n phÈm phôc 9 vô ®êi sèng , sau ®ã tæ chøc cho trÎ ®i tham quan m« h×nh trang tr¹i cña b¸c n«ng d©n, ë ®©y t«i tiÕn hµnh «n luyÖn lu«n cho trÎ. §Ó tæ chøc mét tiÕt häc To¸n cho trÎ an toµn, tho¶i m¸i, tù nhiªn c« cÇn biÕt phèi hîp hîp lý, khÐo lÐo c¸c ph¬ng ph¸p, biÖn ph¸p, c¸c thñ thuËt d¹y häc kh¸c nhau nh : KÓ chuyÖn, trß ch¬i, bµi h¸t…. ®Ó dÉn d¾t trÎ vµo tiÕt häc. VÝ dô : T«i s¸ng t¸c c©u chuyÖn “Mét ngµy cña bÐ ” vµ kÓ cho trÎ nghe ®Ó dÉn d¾t trÎ vµo häc ®Ò tµi “S¸ng, tra, chiÒu, tèi, h«m qua, h«m nay vµ ngµy mai”. TrÎ thêng hay b¾t chíc nªn lêi nãi vµ viÖc lµm cña c« bao giê còng cÇn ph¶i chÝnh x¸c. §èi víi nh÷ng trÎ kh¸, c« gîi më ®Ó trÎ biÕt s¸ng t¹o thªm cßn nh÷ng trÎ yÕu c« cÇn ph¶i cã sù híng dÉn tØ mØ vµ kü cµng. Trong qu¸ tr×nh d¹y tr¸nh chØ trÝch trÎ qu¸ nhiÒu mµ chñ yÕu lµ ®éng viªn vµ khen ngîi trÎ. KÕt thóc giê häc c« cÇn ph¶i chó ý «n luyÖn thêng xuyªn vµ giao nhiÖm vô cho trÎ ®Ó trÎ cñng cè vµ kh¾c s©u c¸c biÓu tîng võa tiÕp thu. Dùa trªn nh÷ng kinh nghiÖm trÎ ®· cã ®Ó dÉn d¾t trÎ thu nhËn kiÕn thøc míi, gi¸o viªn cÇn ph¶i lµ chiÕc cÇu nèi biÕn c¸c ho¹t ®éng gi÷a trÎ vµ c« thµnh c¸c ho¹t ®éng gi÷a trÎ vµ trÎ, trÎ tù kiÓm tra lÉn nhau, bµy cho nhau c¸ch ®äc, c¸ch ®Õm, c¸ch ch¬i… VÝ dô : Yªu cÇu trÎ : Con h·y dïng sîi d©y nµy xÕp cho c« h×nh vu«ng. Con còng cã thÓ dïng sîi d©y nµy xÕp ®îc nh÷ng h×nh g× n÷a? Con h·y gióp b¹n xÕp ®îc h×nh gièng nh cña con, ®ã lµ h×nh g×? NghÖ thuËt cña ngêi gi¸o viªn lµ biÕt sö dông hîp lý c¸c biÖn ph¸p, c¸ch thøc cho trÎ lµm quen víi To¸n, biÕt gi¶i quyÕt t×nh huèng mét c¸ch linh ho¹t, mÒm dÎo vµ biÕt tËn dông c¸c thêi c¬, t×nh huèng thËt dÔ d¹y, dïng c¸c m« h×nh, thao t¸c víi c¸c ®å vËt, dïng c¸c trß ch¬i ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò. T«i thêng sö dông mét sè c©u hái kÝch thÝch trÎ tranh luËn, ph¸n ®o¸n, íc lîng vµ t×m c¸ch kiÓm tra sù ph¸n ®o¸n b»ng c¸ch nªu c¸c c©u hái ®ßi hái trÎ ph¶i suy nghÜ. VÝ dô : Hái trÎ nh÷ng c©u hái nh : T¹i sao con biÕt ®©y lµ h×nh vu«ng? Cßn c¸ch lµm nµo kh¸c n÷a kh«ng? ®iÒu g× sÏ x¶y ra nÕu c« lÊy ®i hai qu¶ cam?... Thêng xuyªn kÝch thÝch trÎ ®Æt c©u hái, th¾c m¾c, diÔn t¶ vµ chia sÎ ý tëng cña trÎ. VÝ dô : Con cã hái thªm c« ®iÒu g× kh«ng? T«i lu«n chó ý ®Õn qu¸ tr×nh suy nghÜ cña trÎ ®»ng sau c¸c c©u tr¶ lêi, ®óng hay sai kh«ng quan träng b»ng viÖc biÕt ®îc trÎ suy nghÜ vµ t×m ra c©u tr¶ lêi ®ã b»ng c¸ch nµo. VÝ dô : Khi cho trÎ thùc hµnh bµi tËp c« nãi : Con h·y ®iÒn sè vµo « trèng sau ®ã céng 2 sè l¹i vµ viÕt kÕt qu¶ vµo « trèng cuèi cïng. 10 - TrÎ A : §Õm sè lîng nhãm thø nhÊt vµ ghi kÕt qu¶ vµo « trèng thø nhÊt. §Õm ssè lîng nhãm thø hai vµ ghi kÕt qu¶ vµo « trèng thø 2. Sau ®ã lÊy kÕt qu¶ nhãm 1 ®Õm tiÕp nhãm 2 vµ ghi kÕt qu¶ vµo « trèng cuèi cïng. - TrÎ B : Còng lµm t¬ng tù nh vËy nhng sau khi ®Õm vµ ghi kÕt qu¶ vµo 2 «, trÎ l¹i ®Õm l¹i sè qu¶ ë hai nhãm vµ ghi kÕt qu¶ vµo « trèng cuèi cïng. Cã thÓ nãi r»ng qu¸ tr×nh tæ chøc ho¹t ®éng trªn trÎ, ®Ó kÝch thÝch trÎ tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng c« ph¶i dïng c¸c thñ thuËt ®Ó kÝch thÝch tß mß cña trÎ. C©u hái c« ®a ra ph¶i ng¾n gän, râ rµng, dÔ hiÓu vµ cã t¸c dông kÝch thÝch ph¸t triÓn t duy cña trÎ. C« chØ cã vai trß lµ ngêi dÉn d¾t, gîi më, híng dÉn trÎ ®Ó trÎ thùc hiÖn theo sù híng dÉn cña c«. Mét trong c¸c yÕu tè kÝch thÝch trÎ ho¹t ®éng tÝch cùc nhÊt ®ã lµ lêi nhËn xÐt, ®éng viªn cña c« gi¸o, khi trÎ cã c©u tr¶ lêi ®óng, ng¾n gän t«i thêng khen ngîi, ®éng viªn trÎ kÞp thêi, khuyÕn khÝch nh÷ng trÎ Ýt ho¹t ®éng ®Ó trÎ tù tin khi tham gia cïng tËp thÓ, thóc ®Èy ho¹t ®éng ®éc lËp, tÝch cùc cña trÎ. 4.3. TÝch hîp mét sè m«n häc kh¸c víi ho¹t ®éng cho trÎ lµm quen víi To¸n. §Ó tiÕt d¹y Lµm quen víi to¸n thµnh c«ng t«i tÝch hîp mét sè bé m«n kh¸c vµo giê häc. §èi víi m«n To¸n viÖc tÝch hîp nhiÒu m«n häc kh«ng khã nÕu biÕt c¸ch lång ghÐp sÏ lµm giê häc sinh ®éng h¬n. VÝ dô : TÝch hîp m«n ©m nh¹c TiÕt d¹y “§Õm ®Õn 10, nhËn biÕt ch÷ sè 10” t«i s¸ng t¸c bµi h¸t “TËp ®Õm” “XoÌ tay, em ®Õm ngãn tay, ngãn tay. 1,2,3,4,5 ë bªn tay ph¶i nµy. 6,7,8,9,10 ë bªn tay tr¸i. Hai tay em cã ®óng 10 ngãn tay”. §èi víi bé m«n ThÓ dôc vµ t¹o h×nh t«i còng tÝch hîp vµo giê To¸n mét c¸ch nhÑ nhµng, khÐo lÐo ®Ó gióp trÎ hµo høng vµ tÝch cùc h¬n. VÝ dô : ¤n nhËn biÕt khèi vu«ng, khèi ch÷ nhËt - C« chuÈn bÞ c¸c khèi ®Æt lªn bµn, 2 tæ sÏ thi ®ua chän h×nh khèi xÕp l¹i thµnh c¸c vËt mµ trÎ thÝch nh lµ xÕp nhµ, xÕp h×nh r« bèt… Khi lªn chän h×nh, khèi c« yªu cÇu trÎ ph¶i bËt qua 5 vßng, mçi lÇn chØ chän mét khèi khi quay vÒ ®Ëp tay vµo b¹n phÝa sau, b¹n ®ã sÏ tiÕp tôc bËt qua vßng lªn chän khèi. Khi b¶n nh¹c kÕt thóc tæ nµo xÕp ®îc nhiÒu h×nh tõ c¸c khèi h¬n, xÕp ®Ñp h¬n tæ Êy sÏ th¾ng. TÝch hîp MTXQ, T¹o h×nh vµo tiÕt d¹y to¸n. VÝ dô : ë tiÕt häc Thªm bít t¹o nhãm sè lîng trong ph¹m vi 8 – Chñ ®iÓm thÕ giíi ®éng vËt t«i cho trÎ vÏ h×nh c¸c con vËt trÎ thÝch, hái trÎ c¸c con vËt ®ã sèng ë ®©u? thuéc nhãm nµo? (Gia sóc hay gia cÇm?) Ngoµi ra t«i cßn lång c¸c néi dung gi¸o dôc sinh dìng, BVMT, An toµn giao th«ng vµo giê häc To¸n ®Ó trÎ høng thó vµ qua ®ã gi¸o dôc trÎ mét sè kü n¨ng cÇn thiÕt trong cuéc sèng hµng ngµy. 11 VÝ dô : ë tiÕt häc Chia nhãm ®èi tù¬ng 7 thµnh 2 phÇn t«i lång néi dung gi¸o dôc dinh dìng vµo b»ng c¸ch TÆng cho trÎ 1 l½ng hoa qu¶, hái trÎ ®ã lµ nh÷ng qu¶ g×? C¸c con cã thÝch ¨n nh÷ng qu¶ ®ã kh«ng? V× sao? (Trong qu¶ cã chøa nhiÒu Vitamin), Vitamin gióp Ých cho chóng m×nh nh thÕ nµo? (S¸ng m¾t, th«ng minh, khoÎ m¹nh…). Sau ®ã cho trÎ ®Õm sè l îng qu¶ ra ®Üa vµ g¾n ch÷ sè t¬ng øng. TiÕp theo chia nhãm qu¶ lµm 2 phÇn (Qu¶ chøa nhiÒu vitamin A, Qu¶ chøa nhiÒu vitamin C…..) Tãm l¹i, tÝch hîp, lång ghÐp c¸c bé m«n vµo cho trÎ lµm quen víi To¸n gióp cho qu¸ tr×nh lÜnh héi cña trÎ diÔn ra s©u s¾c h¬n, t¹o ®iÒu kiÖn cho trÎ rÌn luyÖn, vËn dông nh÷ng hiÓu biÕt míi vµo hoµn c¶nh vµ t×nh huèng mét c¸ch phï hîp. Do ®ã c¸c kh¶ n¨ng, thãi quen ®îc h×nh thµnh nhanh h¬n, ngoµi ra cßn gióp trÎ ph¸t huy ®îc tÝnh ®äc lËp, chñ ®éng vµ tÝch cùc h¬n trong qu¸ tr×nh häc b»ng ch¬i, ch¬i mµ häc. 4.4. G©y høng thó th«ng qua t¹o m«i trêng Lµm quen víi To¸n. T¹o m«i trêng cho trÎ Lµm quen víi To¸n qua c¸c ®Æc ®iÓm nh : mµu s¾c, h×nh d¹ng, bè côc… gãp phÇn h×nh thµnh ë trÎ kh¶ n¨ng yªu c¸i ®Ñp, thÝch t¹o ra c¸i ®Ñp ë xung quanh vµ thÝch ®îc ho¹t ®éng h¬n nh»m «n luyÖn vµ cñng cè nh÷ng kü n¨ng vÒ to¸n ®· ®îc lÜnh héi. - Trang trÝ gãc häc To¸n : T«i dµnh mét kho¶ng têng cã diÖn tÝch võa ph¶i, võa tÇm víi trÎ, ®Þa ®iÓm chän dÔ g©y sù chó ý cña trÎ vµ nhÊt lµ ®èi víi c¸c bËc phô huynh. PhÝa trªn t«i viÕt dßng ch÷ “BÐ lµm quen víi To¸n”. Tuú thuéc chñ ®Ò, chñ ®iÓm mµ nh÷ng h×nh ¶nh trang trÝ ë gãc nµy sÏ thay ®æi cho phï hîp. VÝ dô : ë chñ ®iÓm “Ph¬ng tiÖn vµ luËt lÖ giao th«ng” nh÷ng h×nh ¶nh ®ã lµ c¸c lo¹i ph¬ng tiÖn giao th«ng phæ biÕn ë nh÷ng n¬i ho¹t ®éng cña chóng (M¸y bay trªn bÇu trêi, « t« trªn ®êng, tµu thuyÒn díi níc…..). Ngoµi ra cßn cã mét sè s¶n phÈm cña c« vµ trÎ cïng lµm nh : C¸c bøc tranh trÎ vÏ, t« vµ ®Õm ghi sè lîng t¬ng øng, « t«, ®oµn tµu ®îc xÕp tõ c¸c h×nh vu«ng, h×nh ch÷ nhËt, h×nh trßn… Nh÷ng s¶n phÈm ë gãc häc To¸n chñ yÕu lµ ®îc c« vµ trÎ tù lµm, ®îc tËn dông tõ nh÷ng vËt liÖu s½n cã ë ®Þa ph¬ng vµ vËn ®éng phô huynh ®ãng gãp. VÝ dô : T¹o nhãm c¸c c©y xanh b»ng c¸ch dïng cµnh c©y hoÆc hoa nhùa cò (nhá) ®æ xi m¨ng vµo n¾p vá bia vµ g¾n vµo ®ã. C¾t c¸c ch÷ sè b»ng b×a c¸ct«ng, lµm c¸c con chuån chuån b»ng th×a s÷a chua…….. 4.5. Phèi hîp víi c¸c bËc phô huynh. Nh chóng ta ®· biÕt, gi¸o dôc trÎ cã th«ng tin hai chiÒu lµ rÊt cã lîi, gióp gia ®×nh vµ nhµ trêng cã chung quan ®iÓm gi¸o dôc trÎ. Qua c¸c buæi häp phô huynh, c¸c giê ®ãn vµ tr¶ trÎ t«i lu«n dµnh thêi gian trao ®æi vÒ c¸c néi dung d¹y trÎ Lµm 12 quen víi To¸n nh : Häc ch÷ sè, phÐp ®Õm, kÝch thíc, h×nh d¹ng, sù ®Þnh híng trong kh«ng gian, sù ®Þnh híng thêi gian…cña trÎ. NÕu thÊy trÎ cßn yÕu ë mÆt nµo t«i trao ®æi kÞp thêi vµ yªu cÇu phô huynh cïng phèi hîp ®Ó kh¾c phôc nh÷ng mÆt ®ã. Ngay tõ ®Çu n¨m häc t«i ®· cã kÕ ho¹ch bµn b¹c, th¶o luËn víi c¸c bËc phô huynh nªu ra c¸ch thøc tèt nhÊt ®Ó cho trÎ ®îc Lµm quen víi to¸n, tõ ®ã t¹o ®iÒu kiÖn cho trÎ häc thªm To¸n ë nhµ. §èi víi nh÷ng trÎ c¸ biÖt t«i gÆp trùc tiÕp phô huynh ®Ó trao ®æi vµ ®éng viªn ®Ó hä mua cho trÎ bé ch÷ sè, bé h×nh häc, bé ®å ch¬i l¾p ghÐp cã d¹ng c¸c khèi….. Thªm vµo ®ã vËn ®éng trÎ s u tÇm thªm c¸c nghuyªn vËt liÖu cã thÓ tËn dông ®Ó lµm ®å dïng häc To¸n nh : Gç vôn, b×a c¸ct«ng, hép giÊy, hét, h¹t…… §èi víi nh÷ng phô huynh thêng Ðp trÎ häc qu¸ søc v× nghÜ r»ng trÎ s¾p lªn trêng phæ th«ng ph¶i tÝch cùc häc nh vËy ®Ó trÎ kh«ng thua kÐm b¹n bÌ, t«i gÆp trùc tiÕp vµ gi¶i thÝch ®Ó hä hiÓu râ nh vËy lµ kh«ng nªn vµ qu¸ søc ®èi víi trÎ ë løa tuæi nµy, buæi tèi ë nhµ chØ cÇn dµnh ra kho¶ng 30 phót d¹y trÎ «n bµi cò vµ häc mét c¸ch nhÑ nhµng, bµy d¹y tríc ch¬ng tr×nh cho trÎ lµ mét viÖc lµm kh«ng ®óng, néi dung ch¬ng tr×nh d¹y trÎ mÇm non cña Vô gi¸o dôc ®· nghiªn cøu vµ kh«ng cho phÐp bëi nh vËy sÏ ¶nh hëng kh«ng nhá ®Õn qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña trÎ vÒ c¶ mÆt t©m lý còng nh ph¸t triÓn trÝ tuÖ. Còng th«ng qua c¸c cuéc häp, qua trao ®æi trùc tiÕp, qua c¸c th«ng tin ë gãc “Tuyªn truyÒn phô huynh” t«i tuyªn truyÒn tíi c¸c bËc phô huynh tÇm quan träng cña viÖc Lµm quen víi To¸n ®èi víi trÎ 5 – 6 tuæi nhng còng ph¶i lu ý cÇn cho trÎ lµm quen ®óng c¸ch vµ ®óng møc phï hîp víi ®é tuæi vµ nhËn thøc cña trÎ. bªn c¹nh ®ã còng ®¸nh thøc t tëng cña mét sè bËc phô huynh ®ang xem nhÑ vÊn ®Ò nµy. Gi¸o dôc trÎ rÊt cÇn cã sù céng t¸c phèi hîp gi÷a gia ®×nh nhµ trêng vµ XH PhÇn thø ba : KÕt qu¶ ®¹t ®îc vµ bµi häc kinh nghiÖm 1. KÕt qu¶ ®¹t ®îc : VÒ c¬ b¶n chÊt lîng m«n Lµm quen víi To¸n líp t«i chñ nhiÖm ®¹t cao h¬n , hÇu hÕt trÎ ®Òu ®· n¾m ®îc c¸c kiÕn thøc ®· häc vÒ sè lîng, h×nh d¹ng, kÝch thíc vµ ®Þnh híng kh«ng gian, thêi gian. Bªn c¹nh ®ã trÎ còng cã ®îc mét sè kü n¨ng cÇn thiÕt nh : so s¸nh, ph©n biÖt, kh¸i qu¸t ho¸…. KÕt qu¶ cô thÓ : - TrÎ rÊt ham thÝch häc To¸n, trÎ lu«n hµo høng mçi khi ®Õn ho¹t ®éng Lµm quen víi To¸n. - TrÎ nhËn biÕt c¸c con sè vµ thùc hiÖn phÐp ®Õm nhanh h¬n vµ chÝnh x¸c h¬n. - TrÎ nhËn biÕt vµ ph©n biÖt vÒ h×nh d¹ng, kÝch thíc mét c¸ch chÝnh x¸c, dïng ®óng c¸c tõ chØ kÝch thíc vµ h×nh d¹ng. 13 - X¸c ®Þnh tèt c¸c vÞ trÝ trong kh«ng gian, biÕt diÔn ®¹t c¸c mèi quan hÖ trong kh«ng gian so víi b¶n th©n vµ ®èi tîng kh¸c. TrÎ biÕt vËn dông m«n To¸n vµo trong c¸c ho¹t ®éng mäi lóc, mäi n¬i vµ tù kiÓm tra ®¸nh gi¸ lÉn nhau. B¶ng ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ KÕt qu¶ kh¶o KÕt qu¶ kh¶o s¸t TT Néi dung ®¸nh gi¸ s¸t ban ®Çu sau khi ¸p dông c¸c So s¸nh (Tæng sè 40 trÎ) gi¶i ph¸p míi (Tû lÖ t¨ng) Sè trÎ Tû lÖ Sè trÎ Tû lÖ 1 TrÎ ham thÝch häc To¸n 15 37,5% 35 87,5% 50% TrÎ nhËn biÕt, ph©n biÖt chÝnh 2 x¸c vÒ h×nh d¹ng vµ kÝch thíc. 10 25% 32 80% 55% TrÎ nhËn biÕt ®óng c¸c ch÷ sè, 3 dÕm nhanh vµ viÕt tèt c¸c ch÷ 12 30% 35 87,5% 57,5% sè ®· häc. 4 TrÎ biÕt x¸c ®Þnh tèt vÞ trÝ 10 25% 35 87,5% 62,5% trong kh«ng gian. TrÎ biÕt vËn dông m«n to¸n 5 vµo mäi lóc, mäi n¬i vµ tù 8 20% 27 67,5% 47,5% kiÓm tra lÉn nhau. 2. Bµi häc kinh nghiÖm : Qua viÖc ¸p dông mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao chÊt lîng Lµm quen víi To¸n cho trÎ 5 – 6 tuæi tríc hÕt vÒ b¶n th©n t«i ®· nhËn thøc râ ®îc thuËn lîi, khã kh¼ntong viÖc cho trÎ lµm quen víi To¸n, tõ ®ã ®· t×m ra híng gi¶i quyÕt kÞp thêi vµ ®óng ®¾n. Thªm vµo ®ã t«i còng ®· nhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña viÖc Lµm quen víi To¸n lµ mét yÕu tè quan träng khi trÎ chuÈn bÞ vµo líp 1. ChÝnh v× lÏ ®ã t«i ®· lu«n tr¨n trë, suy nghÜ, t×m tßi, ®óc rót kinh nghiÖm vµ ®a ra ®îc nh÷ng biÖn ph¸p phï hîp ®Ó ¸p dông trªn trÎ nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ trong viÖc h×nh thµnh cho trÎ nh÷ng biÓu tîng To¸n s¬ ®¼ng. Tõ nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®îc t«i ®· rót ra mét sè bµi häc kinh nghiÖm sau : - §Ó d¹y tèt m«n häc Lµm quen víi To¸n cho trÎ gi¸o viªn ph¶i cã niÒm say mª víi To¸n häc, lu«n tÝch cùc, nhiÖt t×nh vµ ham häc hái. - Ph¶i ®Çu t t×m hiÓu ch¬ng tr×nh, c¸c tµi liÖu híng dÉn, t×m hiÓu ®èi tîng trÎ trong líp mµ m×nh phô tr¸ch. - Ph¶i lËp kÕ ho¹ch d¹y häc vµ chuÈn bÞ chu ®¸o, kü cµng tõng tiÕt lªn líp. - C« linh ho¹t, s¸ng t¹o, biÕt tËn dông mäi c¬ héi ®Ó gióp trÎ lµm quen víi To¸n vµ cñng cè c¸c biÓu tîng ®· cã, gi¶i quyÕt c¸c t×nh huèng kÞp thêi mét c¸ch linh ho¹t, mÒm dÎo. - Thêng xuyªn kiÓm tra ®¸nh gi¸ møc ®é h×nh thµnh c¸c biÓu tîng To¸n cña trÎ, t¹o c¬ héi ®Ó trÎ tù t×m tßi, kh¸m ph¸, hîp t¸c, th¶o luËn, tù t×m ra kÕt qu¶ mét c¸ch 14 nhanh nhÊt. KÝch thÝch trÎ s¸ng t¹o t×m ra nhiÒu c¸ch gi¶i quyÕt cho mét t×nh huèng, mét vÊn ®Ò. - TiÕn hµnh cho trÎ lµm quen víi To¸n th«ng qua tiÕt häc vµ mäi lóc mäi n¬i. - C« cÇn tÝch cùc su tÇm, lùa chän, tù thiÕt kÕ vµ tæ chøc c¸c trß ch¬i häc tËp nh»m h×nh thµnh c¸c biÓu tîng To¸n cho trÎ. - Liªn tôc lµm míi vµ bæ sung kÞp thêi c¸c ®å dïng d¹y häc To¸n phong phó, hÊp dÉn phï hîp chñ ®iÓm. - X©y dùng “Gãc häc To¸n” trong líp m×nh chñ nhiÖm. - Thêng xuyªn dù giê, th¨m líp, häc hái b¹n bÌ ®ång nghiÖp ®Ó ®óc rót kinh nghiÖm cho b¶n th©n. - Sö dông phèi hîp linh ho¹t c¸c ph¬ng ph¸p, biÖn ph¸p, c¸c thñ thuËt nh»m t¹o høng thó cho trÎ t¹o cho trÎ lÜnh héi kiÕn thøc mét c¸ch nhÑ nhµng, tho¶i m¸i. - Lµm tèt c«ng t¸c phèi hîp gi÷a gia ®i×nh vµ nhµ trêng ®Ó thèng nhÊt quan ®iÓm d¹y trÎ, gióp trÎ tiÕp thu lÜnh héi kiÕn thøc mét c¸ch khoa häc, cã hÖ thèng. VËn ®éng phô huynh, c¸c c¬ quan ®oµn thÓ hç trî vÒ nhiÒu mÆt ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ trong qu¸ tr×nh cho trÎ Lµm quen víi To¸n. Trªn ®©y lµ mét sè kinh nghiÖm cña t«i nh»m n©ng cao chÊt lîng Lµm quen víi To¸n cho trÎ 5- 6 tuæi. T«i rÊt mong nhËn ®îc nhiÒu ý kiÕn ®ãng gãp cña c¸c cÊp l·nh ®¹o vµ b¹n bÌ ®ång nghiÖp. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n ! Ngêi viÕt SKKN 15