Tài liệu Giáo án mần non trẻ em sang kien kinh nghiem (6)

SÔÛ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TP CAØ MAU NAM COÄNG HOAØ XAÕ HOÄI CHUÛ NGHÓA VIEÄT Tröôøng MGTT Phöôøng 6 Ñoäc Laäp - Töï Do - Haïnh Phuùc  SAÙNG KIEÁN KINH NGHIEÄM Ñeà taøi : Moät vaøi bieän phaùp giuùp treû hoïc toát moân Laøm Quen Chuõ Caùi I. LYÙ DO CHOÏN ÑEÀ TAØI: “Treû em nhö buùp treân caønh Bieát aên, bieát nguû, bieát hoïc haønh laø ngoan”. Con ngöôøi duø lôùn hay nhoû, muoán sinh toàn caàn phaûi aên, nguû vaø laøm vieäc. Muoán nhaän thöùc caàn phaûi coù kieán thöùc; Ñeå tieáp nhaän ñöôïc kieán thöùc thì phaûi hoïc, kieán thöùc ñi vaøo trong con ngöôøi khôûi töø ñoâi maét, qua suy nghó vaø ñoïng laïi trong trí nhôù, ñeå ñöôïc nhö vaäy con ngöôøi caàn phaûi bieát chöõ. Nhöng bieát nhö theá naøo vaø bieát töø luùc naøo? Ñaây laø ñieàu maø nhöõng ngöôøi coù traùch nhieäm veà giaùo duïc noùi chung vaø coâ giaùo maàm non noùi rieâng ñang phaûi tìm ra nhöõng bieän phaùp ñeå treû 5 -6 tuoåi laøm quen vôùi vieäc ñoïc – vieát moät caùch hôïp lyù. Treû em 5-6 tuoåi laø löùa tuoåi tieàn hoïc ñöôøng ñeå vaøo lôùp moät. Caùc chaùu lôùp Laù caàn ñöôïc giaùo duïc phaùt trieån toaøn dieän veà caùc maët: Ñöùc, trí, theå, myõ, lao ñoäng vaø reøn luyeän naêng löïc tieáp thu cuûa caùc moân hoïc maø treû seõ ñöôïc hoïc ôû lôùp moät, nhaát laø moân ñoïc vaø vieát. Theá nhöng moät maët caùc chaùu vaãn chæ “Hoïc baèng chôi, chôi maø hoïc”, maët khaùc chöõ vieát vaãn thuoäc phaïm vi tröøu töôïng. Theá thì giaùo vieân lôùp Laù phaûi laøm sao ñeå treû tieáp caän vieäc laøm quen vôùi caùch ñoïc, caùch vieát moät caùch hôïp lyù maø mang laïi hieäu quaû tích cöïc? Caùc chaùu lôùp Laù tieáp nhaän vieäc ñoïc, vieát moät caùch giaùn tieáp thoâng qua vieäc phaùt aâm vaø toâ chöõ döôùi söï höôùng daãn cuûa coâ giaùo. Do vaäy vôùi vai troø cuûa -1- giaùo vieân daïy lôùp Laù, baûn thaân toâi luoân traên trôû phaûi tìm ra nhöõng bieän phaùp trong boä moân laøm quen chöõ caùi. Noùi moät caùch cuï theå hôn laø giuùp treû ñoïc – vieát moät caùch tích cöïc vaø coù hieäu quaû hôn. II. THÖÏC TRAÏNG TAÏI LÔÙP: Nhaèm ñaùp öùng ñöôïc nhöõng yeâu caàu treân trong hoïc taäp cuõng nhö trong vui chôi vaø ôû moïi nôi moïi luùc, toâi ñaõ gaëp nhöõng thuaän lôïi vaø khoù khaên sau: 1. Thuaän lôïi: Ñöôïc Ban giaùm hieäu nhaø tröôøng boài döôõng moân laøm quen chöõ vieát; Leân keá hoaïch laøm ñoà duøng ñoà chôi theo töøng chuû ñieåm phuø hôïp vôùi chaùc chöõ caùi hoïc trong chuû ñieåm; Höôùng daãn laøm caùc tranh, caùc goùc chöõ caùi ñeå treû ñöôïc laøm quen ôû moïi nôi moïi luùc. Phoøng hoïc töông ñoái roäng, thoaùng vaø ñaày ñuû ñieàu kieän ñeå hoaït ñoäng. Tröôøng luoân coi troïng ñeán vieäc taïo moâi tröôøng chöõ vieát phong phuù, haáp daãn ñeå loâi cuoán treû. Lôùp ñöôïc trang bò maùy vi tính coù chöông trình kidmarts ñeå treû ñöôïc tieáp caän vôùi vieäc hoïc chöõ caùi qua caùc troø chôi treân maùy. Ña soá phuï huynh quan taâm ñeán vieäc hoïc cuûa con caùi. 2. Khoù khaên: Caùc chaùu tuy cuøng ñoä tuoåi nhöng trình ñoä khoâng ñoàng ñeàu. Coù chaùu phaùt aâm chuaån, mau nhôù maët chöõ, bieát caàm vieát ñuùng kyõ naêng, coù tö theá ngoài vieát ñuùng. Coù nhieàu chaùu phaùt aâm coøn ngoïng, khoâng chuaån, noùi caâu chöa troøn. Moät soá treû khoâng ñöôïc hoïc qua lôùp Maàm, Choài neân treû coøn ngôõ ngaøng khi caàm buùt… Nhieàu phuï huynh raát noùng loøng trong vieäc cho con mình hoïc ñoïc, hoïc vieát. Beân caïnh ñoù moät soá phuï huynh chöa quan taâm ñuùng möùc ñeán vieäc hoïc cuûa con em mình. Tröôùc thöïc traïng naøy toâi ñaõ traên trôû ñeå tìm ra nhöõng bieän phaùp thieát thöïc laøm sao ñeå toå chöùc cho treû hoïc maø chuùng cöù nghó mình ñang chôi, vaø tuy chôi nhöng laïi mang hieäu quaû tích cöïc. III. BIEÄN PHAÙP 1. Naâng cao trình ñoä baûn thaân: Baûn thaân toâi luoân töï boài döôõng vaø reøn luyeän mình: Reøn caùch phaùt aâm chuaån, chöõ vieát phaûi ñuùng vaø ñuû neùt, reøn tính kieân nhaãn trong vieäc vieát … ñeå töø ñoù -2- coù cô sôû uoán naén treû, reøn cho treû caùch caàm buùt, caùch phaùt aâm chuaån ñeå laøm tieàn ñeà chuaån bò cho treû vaøo lôùp moät. Tham gia ñaày ñuû caùc buoåi hoïp vaø boài döôõng chuyeân moân do tröôøng toå chöùc; Döï giôø cheùo trong khoái, nghieân cöùu vaø hoïc taäp caùc chöông trình môùi do Phoøng giaùo duïc toå chöùc. Tham khaûo theâm saùch baùo, tö lieäu qua maïng; Ñaàu tö vaø laøm nhieàu ñoà duøng ñoà chôi, taïo caùc goùc hoïc chöõ caùi trong lôùp ñeå treû ñöôïc tieáp caän vaø hoïc hoûi moïi nôi moïi luùc. 2. Taïo moâi tröôøng chöõ vieát: Taïo moâi tröôøng chöõ vieát trong vaø ngoaøi lôùp döôùi daïng caùc baêng töø, caâu ñoái, thô, caùc baûng chöõ caùi, theû chöõ caùi, goùc chöõ caùi … ôû caùc vò trí thuaän lôïi nhaát. Qua ñoù treû laøm quen daàn vôùi 29 chöõ caùi, neân trong caùc hoaït ñoäng coù chuû ñònh treû khoâng bò bôõ ngôõ. VD: Khi coâ phaân tích chöõ b coù moät neùt thaúng vaø moät neùt cong beân phaûi, treû deã daøng nhaän bieát vaø chæ caàn hoïc thuoäc chöõ b. Ñeå cuõng coá chöõ caùi ñaõ hoïc ôû goùc chöõ caùi toâi gaén caùc hình vaø keøm chöõ caùi. VD: Hình caùi ca, coù chöõ “caùi ca” keøm theo, hoaëc moãi baøi thô trong chuû ñieåm, cho treû toâ maøu vaøo caùc chöõ caùi ñaõ hoïc. Ñeå naâng cao yeâu caàu chöõ vieát, toâi gaén hình con caù trong chuû ñieåm ñoäng vaät, beân caïnh laø khoaûng troáng, treû coù theå vieát chöõ con caù vaøo … Moãi chuû ñieåm toâi laïi thay vaøo nhieàu hình aûnh khaùc nhau ñeå traùnh söï nhaøm chaùn vaø kích thích söï khaùm phaù ham muoán hoïc hoûi nôi treû. Vaán ñeà taïo ra moâi tröôøng chöõ khoâng khoù nhöng ñeå moâi tröôøng mang tính thaåm myõ thu huùt söï quan saùt, tìm toøi cuûa treû laø vaán ñeà khoù hôn. Do ñoù toâi khoâng ngöøng nghieân cöùu ñeå taïo ra moâi tröôøng phong phuù ña daïng, thaåm myõ vaø thay ñoåi thöôøng xuyeân ôû caùc goùc tranh chuyeän, goùc chöõ caùi. Beân caïnh ñoù toâi coøn söu taàm nhöõng boä tranh chuyeän, thô, taïp chí, hoïa baùo vôùi nhieàu hình aûnh ñeïp, coù chöõ caùi to keøm theo, coù chuû ñeà phuø hôïp caùc hoaït ñoäng theo töøng chuû ñieåm. Veà chuyeän, toâi söu taàm caùc chuyeän coå tích, chuyeän daân gian, ñeå treû keå chuyeän theo tranh, keå chuyeän saùng taïo, Ngoaøi ra coøn coù caùc boä chöõ caùi, tranh loâ toâ chöõ caùi, baøn côø chöõ caùi, tranh keøm noäi dung theo chuû ñeà. - ÔÛ goùc chôi “Beù laøm noäi trôï” toâi coøn theâm hình aûnh ngöôøi ñaàu beáp vaø caùc moùn aên, caùc duïng cuï lieân quan, vöøa ñeå laøm noåi baät goùc chôi, vöøa taïo aán töôïng ñeå khôi gôïi tính quan saùt cuûa treû. Döôùi moãi böùc tranh, vaät duïng trong lôùp toâi ñeàu -3- laøm caùc theû chöõ, nhöõng töø, nhöõng caâu coù lieân quan ñeán noäi dung ñeå môû roäng taàm hieåu bieát vaø laøm quen vôùi maët chöõ. - ÔÛ goùc chôi nhö goùc phaân vai, treû chôi troø chôi baùn haøng, baùc só… cho treû duøng vieát ghi teân maët haøng, hay teân beänh nhaân, teân thuoác .. . neùt chöõ cuûa treû coøn nguyeäch ngoaïc nhöng qua ñoù giuùp treû ghi nhôù, töôûng töôïng laïi kí hieäu cuûa chöõ. Töø ñoù giuùp treû nhaän daïng ñöôïc 1 caùch chính xaùc chöõ caùi, nhaän ñöôïc chöõ caùi trong taäp hôïp caùc chöõ caùi taïo ra trong töø, caâu. Cho treû phaùt aâm chöõ caùi ñoù, hoaëc ñieàn chöõ caùi coøn thieáu trong teân cuûa mình… 3. Treân tieát hoïc: Hoaït ñoäng laøm quen chöõ caùi laø hoaït ñoäng töông ñoái khoâ khan so vôùi caùc hoaït ñoäng khaùc, vì theá ñeå giuùp treû höùng thuù tham gia vôùi coâ caùch tích cöïc vaø ñeå khaéc saâu nhöõng kieán thöùc vöøa hoïc, toâi ñaõ loàng gheùp phöông phaùp “Hoïc baèng chôi, chôi maø hoïc” vaøo baøi daïy. VD: ÔÛ chuû ñieåm Theá giôùi ñoäng vaät, tieát laøm quen vôùi chöõ: I,T,C thay vì chæ ñôn giaûn gaén tranh coù chöùa töø: Gaø maùi, con vòt, caù cheùp … thì toâi tìm nhöõng hình aûnh ñoäng trong maùy vi tính Gaø maùi meï daãn gaø con ñi; vòt bôi loäi, ñaøn caù cheùp bôi trong ao … Sau ñoù cho treû goïi teân caùc con vaät vaø treû traû lôøi chuùng ñang laøm gì? Roài môùi gaén baêng töø coù chöõ caùi ñoù. Hình aûnh “ñoäng” treû ñöôïc quan saùt treân maùy seõ laøm treû thích thuù vaø daãn ñeán vieäc treû taäp trung cao hôn, tieáp theo coâ kheùo leùo ñaët nhöõng caâu hoûi vaø daãn ñöa treû vaøo baøi caùch say meâ, nheï nhaøng. Beân caïnh ñoù, toâi luoân nhaän ra khaû naêng ñoïc – vieát khaùc nhau cuûa töøng treû ñeå daãn daét treû vaøo hoaït ñoäng laøm quen chöõ caùi maø khoâng laøm treû caûm thaáy naëng neà. Song song vôùi vieäc laøm quen vôùi maët chöõ coøn phaûi höôùng daãn treû caùch caàm saùch ñuùng höôùng , caùch môû saùch, laät trang, xem tranh nhaän bieát phaàn môû ñaàu, phaàn keát thuùc cuûa cuoán saùch. Höôùng daãn treû nhaän bieát caùch ñoïc vaø vieát treân moät trang giaáy, caùch caàm buùt … Thöïc hieän vieäc naøy tuy ñôn giaûn nhöng phaûi coù ngheä thuaät. Neùt maët, cöû chæ cuûa coâ khi höôùng daãn treû phaûi linh hoaït taïo söï gaàn guõi vôùi treû, giaûi thích roõ raøng, khoâng eâ a keùo daøi, coâ yù thöùc tö theá vaø gioïng noùi, phaùt aâm cuûa coâ luoân chuaån ñeå treû laøm ñuùng. Vieäc naøy khoâng chæ treân tieát hoïc chöõ caùi maø coøn treân caùc tieát hoïc khaùc nhö taïo hình vaø moïi nôi moïi luùc. 4. Thoâng qua hoaït ñoäng moïi luùc moïi nôi: -4- Ñeå khaéc saâu nhöõng chöõ caùi ñaõ hoïc, toâi toå chöùc cho treû naën ñaát seùt nhöõng chöõ caùi qua nhöõng ñöôøng neùt cô baûn, vieát baèng phaán treân saân xi maêng cuûa tröôøng, hoaëc duøng daây meàm ñeå beû, gaáp caùc ñöôøng neùt cuûa chöõ caùi ñoù, taïo chöõ caùi baèng baøn tay (VD: Taïo daùng chöõ o …) Ñeå taïo moâi tröôøng ngoân ngöõ noùi phong phuù, toâi xaây döïng nhöõng nhoùm baïn nhoû trong lôùp coù chaùu yeáu, chaùu gioûi ñeå caùc chaùu cuøng chôi, noùi chuyeän vôùi nhau, vì chaùu hay baét chöôùc neân caùc chaùu yeáu seõ baét chöôùc caùc chaùu gioûi. Töø ñoù ngoân ngöõ maïch laïc seõ ñöôïc phaùt trieån nhanh ôû treû. Chöông trình Kidmarts coù nhieàu noäi dung haáp daãn, giuùp caùc chaùu ñoïc, vieát caùc chöõ caùi theo caùch raát môùi laï treân nhöõng troø chôi treân maùy. VD: Caùc chaùu töï tìm gheùp caùc töø sao cho ñuùng vôùi caùc hình aûnh treân maøn hình Toâi coøn coù moät thö vieän saùch nho nhoû trong goùc lôùp, coù raát nhieàu chuyeän tranh haáp daãn, chaùu löïa choïn theo kyù töï coâ ñaõ laøm saün. Coâ höôùng daãn caùc chaùu kyõ naêng laät, giôû saùch, caùch xem tranh, caùch ñoïc chöõ caùi theo thöù töï töø treân xuoáng vaø töø traùi qua phaûi … Moãi chuû ñieåm, toâi vieát caùc baøi thô treo ôû goùc lôùp vaø cho treû toâ maøu vaøo caùc chöõ caùi ñaõ hoïc… 5. Hoaït ñoäng ngoaøi trôøi: Toå chöùc cho treû chôi caùc troø chôi daân gian coù ñoïc ñoàng dao nhö troø chôi “Roàng raén leân maây” trong luùc ñoïc caùc töø ”Roàng, raén, luùc laéc …” caùc chaùu phaûi cong löôõi vì coù chöõ: l vaø r qua ñoù treû seõ phaùt aâm chuaån hôn. Hoaëc chôi troø chôi “Baät qua raõnh”, nhaûy loø coø … baät vaøo oâ naøo thì ñoïc to chöõ caùi trong oâ ñoù. Trong saân tröôøng nôi moãi caây ñeàu coù baûng chöõ teân cuûa caây ñoù, khi ñi daïo giôùi thieäu cho treû teân vaø coâng duïng töøng loaïi caây, cho treû ñoïc theo vaø taäp ñaùnh vaàn caùc chöõ caùi ñaõ hoïc, cho treû taäp nhaän ra caùc chöõ caùi vieát thöôøng, chöõ in, chöõ hoa treân caùc bieåu baûng trong saân tröôøng nhö baûng noäi quy, baûng thoâng tin … Giôø hoaït ñoäng ngoaøi trôøi toâi cuõng cho caùc chaùu chôi ñeå oân laïi chöõ caùi ñaõ hoïc. VD: Toâi duøng moät caùi tuùi coù chöõ caùi, toâi thoø tay vaøo laáy chöõ caùi vaø moâ taû ñaëc ñieåm roài cho treû ñoaùn teân chöõ caùi, sau ñoù laáy chöõ caùi ra, treû naøo traû lôøi ñuùng laø ñöôïc khen. Hoaëc chia laøm hai nhoùm thi ñua vôùi nhau, moät treû moâ taû vaø moät treû ñoaùn vaø vieát chöõ caùi ñoù leân baûng con. Coâ giaùo laøm troïng taøi ñeå ñoäng vieân, cho phaàn thöôûng cuõng nhö khuyeán khích nhöõng treû coøn yeáu … -5- 6. Vôùi phuï huynh: Ñeå laøm toát coâng vieäc naøy, söï coäng taùc cuûa phuï huynh laø vieäc raát caàn thieát, vì theá toâi ñaõ gaëp gôõ, trao ñoåi vôùi phuï huynh vaán ñeà hoïc vaø vieát chöõ cuûa caùc chaùu trong chöông trình Maãu giaùo, nhaát laø nhöõng phuï huynh noùng loøng cho con hoïc chöõ sôùm, nhöõng phuï huynh coøn coù quan nieäm chöa ñuùng laø treû phaûi bieát ñoïc vaø vieát ñöôïc ngay ñoä tuoåi Maãu giaùo. Theâm vaøo ñoù, toâi vaän duïng phuï huynh uûng hoä nhöõng nguyeân vaät lieäu pheá thaûi ñeå laøm ñoà duøng ñoà chôi cho caùc chaùu, chuû yù cho phuï huynh bieát töø nhöõng vaät lieäu ñôn giaûn vaãn coù theå trôû thaønh ñoà duøng ñoà chôi cho treû. Phuï huynh raát vui vaø ngaïc nhieân khi baét gaëp nhöõng tôø lòch cuõ, trôû thaønh nhöõng taám tranh coù chuû ñeà, coù chöõ caùi cho treû hoïc, hoaëc thaáy nhöõng chieác xe ñöôïc keøm vôùi töø (oâ toâ, xe buyùt … ) treân nhöõng chieác xe baèng voû hoäp söõa, hoäp baùnh maø phuï huynh goùp nhaët. IV. KEÁT QUAÛ: Sau thôøi gian thöïc hieän nhöõng bieän phaùp nhö ñaõ neâu treân, toâi thaáy: Baûn thaân toâi töï tin vaø nhieàu saùng taïo hôn khi daïy treû, bieát keát hôïp ñan xen caùc hình thöùc cuõng nhö loàng gheùp trong phöông phaùp giaûng daïy, bieát taän duïng nhöõng caùi môùi laï vaøo caùc hoaït ñoäng ñeå caùc chaùu höùng thuù hôn. Khoaûng 80% chaùu trong lôùp maïnh daïn, naêng ñoäng, saùng taïo vaø töï tin trong caùc hoaït ñoäng, vui thích ñeán lôùp; ngoân ngöõ cuûa treû phaùt trieån ñaùng keå vaø chaùu tieán boä roõ reät trong vieäc ñoïc vaø vieát, khoâng nhöõng bieát ñoïc, vieát maø coøn ñoïc ñuùng, chuaån vaø ñuùng tö theá. Phuï huynh daàn hieåu ra ñöôïc phöông phaùp hoïc taäp cuûa chöông trình Maãu giaùo tuy ñôn giaûn nhö troø chôi nhöng laïi mang nhieàu keát quaû tích cöïc. V. BAØI HOÏC KINH NGHIEÄM: Muoán cho treû laøm quen vôùi vieäc ñoïc vaø vieát caùch tích cöïc, giaùo vieân caàn phaûi: Taïo moâi tröôøng chöõ vieát trong vaø ngoaøi lôùp moät caùch phong phuù, vôùi nhieàu hình thöùc haáp daãn vaø ñöôïc thay ñoåi thöôøng xuyeân theo chuû ñeà. Taïo tình caûm gaàn guõi giöõa coâ vaø chaùu, naém baét taâm lyù, trình ñoä vaø caù tính cuûa töøng treû, kieân nhaãn vaø nheï nhaøng giuùp treû theo phöông phaùp “Chôi maø hoïc, hoïc baèng chôi”. -6- Taän duïng moïi nguyeân vaät lieäu ñôn giaûn ñeå laøm nhieàu hoïc cuï, ñoà duøng ñoà chôi vaø cho treû hoïc ôû moïi luùc moïi nôi: Baèng giaây meàm, baèng phaán veõ treân saân, taïo chöõ baèng nhöõng ñöôøng neùt treân cô theå treû … Thöôøng xuyeân trao ñoåi vôùi phuï huynh, taïo söï gaàn guõi, taïo nieàm tin, vaø thoáng nhaát trong vieäc höôùng daãn treû laøm quen vôùi vieäc ñoïc vaø vieát chöõ caùi. Baûn thaân coâ giaùo phaûi hy sinh nhieàu thôøi gian ñeå tham khaûo, ñaàu tö töø caùch toå chöùc caùch hoaït ñoäng sao cho phuø hôp vôùi caùc chaùu cho ñeán vieäc laøm theâm nhieàu tranh aûnh ñoà duøng ñoà chôi, Coâ giaùo khoâng ngöøng reøn luyeän cho mình taùc phong, hoïc hoûi nôi ñoàng nghieäp, tham döï hoäi thi khi coù dòp vaø luoân phaùt huy tính tích cöïc ôû moïi nôi moïi luùc coù theå. VI.KEÁT LUAÄN Treân ñaây laø moät vaøi bieän phaùp toâi ñaõ vaän duïng vaø coù hieäu quaû cho lôùp Laù 1 cuûa toâi. Ñaây laø moät coâng vieäc toâi ñaõ thöïc hieän vaø toâi vaãn coøn ñang nghieân cöùu, tieáp tuïc thöïc hieän laâu daøi ñeå boå sung cho nhöõng kinh nghieäm cuûa toâi ñöôïc hoaøn chænh hôn, haàu mang laïi keát quaû höõu hieäu cho treû hôn nöõa trong moân hoïc “Laøm quen chöõ caùi”. Raát mong ñöôïc söï goùp yù cuûa Ban giaùm hieäu nhaø tröôøng, cuûa caùc caáp quaûn lyù giaùo duïc vaø caùc baïn ñoàng nghieäp, ñeå nhöõng kinh nghieäm beù nhoû cuûa toâi ngaøy caøng ñöôïc hoaøn thieän vaø mang laïi keát quaû cho caùc em nhieàu hôn trong quaù trình giaûng daïy. Caø Mau, ngaøy 07 thaùng 11 naêm 2009 Ngöôøi vieát Phan Thò Ngoïc Hoa -7-