Tài liệu Giáo án lịch sử 4 hk2_cktkn

Hoà Hoaøng Gia Tuần 19 LỊCH SỬ NƯỚC TA CUỐI THỜI TRẦN Thø hai, 4/1/10 I. Mục tiêu: - Nắm được một số sự kiện về sự suy yếu của nhà Trần: + Vua quan ăn chơi sa đọa; trong triều đình một số quan lại bất bình, Chu Văn An dâng sớ xin chém 7 tên quan coi thường phép nước. + Nông dân và nô tì nổi dậy đấu tranh. - Hoàn cảnh Hồ Quý Ly truất ngôi vua Trần, lập nên nhà Hồ: Trước sự suy yếu của nhà Trần, Hồ Quý Ly – một đai thần của vua nhà Trần đã truất ngôi nhà Trần, lập nên nhà Hồ và đổi tên nước là Đại Ngu. II. Chuẩn bị: - PHT của HS; Tranh minh hoạ như SGK nếu có. III. Hoạt động trên lớp: Hoạt động của thầy Hoạt động của trò 1. Ổn định: Cho HS hát. 2. KTBC: - Ý chí quyết tâm tiêu diệt quân xâm lược quân Mông- Nguyên của quân dân nhà Trần được thể hiện như thế nào? - Khi giặc Mông –Nguyên vào Thăng Long vua tôi nhà Trần đã dùng kế gì để đánh giặc? - GV nhận xét, ghi điểm. 3. Bài mới: a. Giới thiệu bài: b. Phát triển bài: * Hoạt động nhóm: - GV phát PHT cho các nhóm. Nội dung của phiếu: Vào giữa thế kỉ XIV: + Vua quan nhà Trần sống như thế nào? + Những kẻ có quyền thế đối xử với dân ra sao? - Cả lớp hát. - HS trả lời câu hỏi. - HS nhận xét. - HS các nhóm thảo luận và cử người trình bày kết quả. + Ăn chơi sa đoạ. + Ngang nhiên vơ vét của nhân dân để làm giàu. + Vô cùng cực khổ. + Cuộc sống của nhân dân như thế nào? + Bát bình, phẫn nộ trước thói xa hoa, sự bóc + Thái độ phản ứng của nhân dân với triều đình ra lột của vua quan, nông dân và nô tì đã nổi dậy sao? đấu tranh. + Giặc ngoại xâm lăm le bờ cõi. + Nguy cơ ngoại xâm như thế nào? - Các nhóm khác nhận xét, bổ sung. - GV nhận xét, kết luận. - 1 HS nêu. - GV cho 1 HS nêu khái quát tình hình của đất nước ta cuối thời Trần. * Hoạt động cả lớp: - GV tổ chức cho HS thảo luận 3 câu hỏi: + Là quan đại thần của nhà Trần. + Hồ Quý Ly là người như thế nào? + Ông đã thay thế các quan cao cấp của nhà + Ông đã làm gì? Trần bằng những người thực sự có tài, đặt lệ các + Hành động truất quyền vua của Hồ Quý Ly có hợp quan phải thường xuyên xuống thăm dân. Quy lòng dân không? Vì sao? định lại số ruộng đất, nô tì của quan lại quý tộc, - GV cho HS dựa vào SGK để trả lời./ HS thảo luận nếu thừa phải nộp cho nhà nước. Những năm có và trả lời câu hỏi./ HS khác nhận xét, bổ sung. nạn đói, nhà giàu buộc phải bán thóc và tổ chức nơi chữa bệnh cho nhân dân. + Hành động truất quyền vua là hợp lòng dân vì các vua cuối thời nhà Trần chỉ lo ăn chơi sa đọa, làm cho tình hình đất nước ngày càng xấu đi và 1 Hoà Hoaøng Gia 4. Củng cố: Hồ Quý Ly đã có nhiều cải cách tiến bộ. - GV cho HS đọc phần bài học trong SGK. - 3 HS đọc bài học. - Trình bày những biểu hiện suy tàn của nhà Trần? - HS trả lời câu hỏi. - Triều Hồ thay triều Trần có hợp lịch sử không? Vì sao? 5. Tổng kết- Dặn dò: * Nhà Trần sụp đổ, Hồ Quý Ly lên ngôi, đất nước ta đứng trước âm mưu xâm lược của giặc Minh. Tình hình nước Đại Việt thế kỉ XV ra sao các em sẽ thấy - HS cả lớp. rõ trong bài học tới. - Về nhà học bài và chuẩn bị trước bài: “ Chiến thắng Chi Lăng”. - Nhận xét tiết học. Địa lý THAØNH PHOÁ HAÛI PHOØNG I.Muïc tieâu : - Nêu được một số ñaëc ñieåm chủ yếu cuûa TP Haûi Phoøng: + Vị trí: ven biển, bên bờ sông Cấm. + Tp cảng, trung tâm công nghiệp đóng tàu, trung tâm du lịch, … - Chỉ ñöôïc Haûi Phoøng treân baûn ñoà (lược đồ). II.Chuaån bò : - Caùc BÑ :haønh chính, giao thoâng VN. - Tranh, aûnh veà TP Haûi Phoøng (HS söu taàm) III.Hoaït ñoäng treân lôùp : Hoaït ñoäng cuûa thaày 1.OÅn ñònh:Cho HS haùt . 2.KTBC : -Chæ vò trí cuûa thuû ñoâ Haø Noäi treân BÑ. -Neâu nhöõng daãn chöùng cho thaáy HN laø trung taâm chính trò, kinh teá, vaên hoùa, khoa hoïc haøng ñaàu cuûa nöôùc ta . GV nhaän xeùt, ghi ñieåm. 3.Baøi môùi : a.Giôùi thieäu baøi: Ghi töïa b.Phaùt trieån baøi : 1/.Haûi Phoøng thaønh phoá caûng: *Hoaït ñoäng nhoùm: -Cho caùc nhoùm döïa vaøo SGK, BÑ haønh chính vaø giao thoângVN, tranh, aûnh thaûo luaän theo gôïi yù sau: +TP Haûi Phoøng naèm ôû ñaâu? +Chæ vò trí Haûi Phoøng treân löôïc ñoà vaø cho bieát HP giaùp vôùi caùc tænh naøo ? +Töø HP coù theå ñi ñeán caùc tænh khaùc baèng caùc loaïi ñöôøng giao thoâng naøo ? +HP coù nhöõng ñieàu kieän töï nhieân thuaän lôïi naøo ñeå trôû thaønh moät caûng bieån ? +Moâ taû veà hoaït ñoäng cuûa caûng HP. - GV giuùp HS hoaøn thieän phaàn traû lôøi . 2/.Ñoùng taøu laø ngaønh coâng nghieäp quan troïng cuûa Hoaït ñoäng cuûa troø -Caû lôùp . -HS leân chæ BÑ vaø traû lôøi caâu hoûi. -HS khaùc nhaän xeùt. -HS caùc nhoùm thaûo luaän. -Ñaïi dieän caùc nhoùm trình baøy keát quaû . -HS nhaän xeùt, boå sung. 2 Hoà Hoaøng Gia Haûi Phoøng: *Hoaït ñoäng caû lôùp: -Cho HS döïa vaøo SGK traû lôøi caùc caâu hoûi sau: +So vôùi caùc ngaønh coâng nghieäp khaùc, coâng -HS traû lôøi caâu hoûi . nghieäp ñoùng taøu ôû HP coù vai troø nhö theá naøo? -HS khaùc nhaän xeùt, boå sung. +Keå teân caùc nhaø maùy ñoùng taøu ôû HP . +Keå teân caùc saûn phaåm cuûa ngaønh ñoùng taøu ôû HP (xaø lan, taøu ñaùnh caù, taøu du lòch, taøu chôû khaùch, taøu chôû haøng…) 3/.Haûi Phoøng laø trung taâm du lòch: * Hoaït ñoäng nhoùm: -HS caùc nhoùm thaûo luaän . -Cho HS döïa vaøo SGK, tranh, aûnh ñeå thaûo luaän -Ñaïi dieän caùc nhoùm trình baøy keát quaû cuûa theo gôïi yù : nhoùm mình tröôùc lôùp. +Haûi Phoøng coù nhöõng ñieàu kieän naøo ñeå phaùt trieån ngaønh du lòch ? -GV nhaän xeùt, keát luaän. 4.Cuûng coá - Daën doø:: -GV: Ñeán HP chuùng ta coù theå tham gia ñöôïc nhieàu hoaït ñoäng lí thuù :nghæ maùt, taém bieån, tham gia caùc danh lam thaéng caûnh, leã hoäi ,vöôøn quoác gia caùt Baø … -HS traû lôøi . -Keå moät soá ñieàu kieän ñeå HP trôû thaønh moät caûng bieån, moät trung taâm du lòch . -Neâu teân caùc saûn phaåm cuûa ngaønh coâng nghieäp -HS ñoïc . ñoùng taøu ôû HP. -HS caû lôùp. -Cho HS ñoïc baøi trong khung . -Nhaän xeùt tieát hoïc . -Chuaån bò baøi tieát sau: “Ñoàng baèng Nam Boä”. Tuần 20 LỊCH SỬ: CHIẾN THẮNG CHI LĂNG I. Mục tiêu: - Nắm được một số sự kiện vè khởi nghĩa Lam Sơn (tập trung vào trận Chi Lăng): + Lê Lợi chiêu binh sĩ xây dựng lực lượng tiến hành khởi nghĩa chống quân xâm lược Minh (khởi nghĩa Lam Sơn). Trận Chi Lăng là một trong những trận quyết định thắng lợi của khởi nghĩa Lam Sơn. + Diễn biến trận Chi Lăng: quân địch do Liễu Thăng chỉ huy đến ải Chi Lăng; kị binh ta nghênh chiến, nhử Liễu Thăng và kị binh giặc vào ải, quân ta tấn công, Liễu Thăng bị giết, quân giặc hoảng loạn và rút chạy. + Ý nghĩa: Đập tan mưu đồ cứu viện thành Đông Quan của quân Minh, quân Minh phải xin hàng và rút về nước. - Nắm được việc nhà Hậu Lê được thành lập: + Thua trận ở Chi Lăng và một số trận khác, quân Minh ohaie đầu hàng, rút về nước. Lê Lợi lên ngôi Hoàng đế (năm 1428), mở đầu thời Hậu Lê. - Nêu các mẩu chuyện về Lê Lợi (kể chuyện Lê Lợi trả gươm cho Rùa thần …). II. Chuẩn bị: Hình trong SGK phóng to./ PHT của HS./ GV sưu tầm những mẩu chuyện về anh hùng Lê Lợi. III. Hoạt động trên lớp: Hoạt động của thầy 1. Ổn định: Kiểm tra sự chuẩn bị của HS. 2. KTBC: Hoạt động của trò 3 Hoà Hoaøng Gia + Em hãy trình bày hoàn cảnh nước ta cuối thời Trần? + Vì sao nhà Hồ không chống nổi quân Minh xâm lược? - GV ghi điểm. 3. Bài mới: a. Giới thiệu bài: - GV treo tranh minh hoạ và giới thiệu. b. Phát triển bài: * Hoạt động cả lớp: - GV trình bày bối cảnh dẫn đến trận Chi Lăng: Cuối năm 1406, quân Minh xâm lược nước ta... * Hoạt động cả lớp: - GV hướng dẫn HS quan sát hình trong SGK và đọc các thông tin trong bài để thấy được khung cảnh của ải Chi Lăng. GV hỏi: - Thung lũng Chi Lăng ở tỉnh nào của nước ta? - Thung lũng này có hình như thế nào? - Hai bên thung lũng là gì? - Lòng thung lũng có gì đặc biệt? - Theo em với địa hình như thế Chi Lăng có lợi gì cho quân ta và có hại gì cho quân địch. - GV nhận xét và cho HS mô tả ải Chi Lăng. Sau đó GV kết ý. * Hoạt động nhóm: Để giúp HS thuật lại trận Chi Lăng, GV đưa ra các câu hỏi cho các em thảo luận nhóm: + Khi quân Minh đến trước ải Chi Lăng, kị binh ta đã hành động như thế nào? + Kị binh của nhà Minh đã phản ứng thế nào trước hành động của quân ta? + Kị binh của nhà Minh đã bị thua trận ra sao? + Bộ binh của nhà Minh bị thua trận như thế nào? - GV cho 1 HS khá trình bày lại diễn biến của trận Chi Lăng. - GV nhận xét, kết luận. * Hoạt động cả lớp: - GV nêu câu hỏi cho cả lớp thảo luận để HS nắm được tài thao lược của quân ta và kết quả, ý nghĩa của trận Chi Lăng. + Trong trận Chi Lăng, nghĩa quân Lam Sơn đã thể hiện sự thông minh như thế nào? + Sau trận chi Lăng, thái độ của quân Minh ra sao? - GV tổ chức cho HS trao đổi để thống nhất và kết luận như trong SGK. 4. Củng cố - Dặn dò: - GV tổ chức cho HS cả lớp giới thiệu về những tài liệu đã sưu tầm được về anh hùng Lê Lợi. - Cho HS đọc bài ở trong khung. - Nêu chiến thắng lừng lẫy nhất của nghĩa quân Lam Sơn và nêu ý nghĩa lịch sử của chiến thắng đó? - Về nhà xem lại bài và chuẩn bị bài tiết sau: “Nhà Hậu Lê và việc tổ chức quản lí đất nước. - Nhận xét tiết học. - HS đọc bài và trả lời câu hỏi. - HS nhận xét. - HS cả lớp lắng nghe GV trình bày. - HS quan sát lược đồ và đọc SGK. - Tỉnh Lạng sơn. - Hẹp có hình bầu dục. - Núi đá và núi đất. - Có sông lại có 5 ngọn núi nhỏ. - Có lợi cho quân ta mai phục đánh giặc, còn giặc vào ải Chi Lăng thì khó mà có đường ra. - HS mô tả. - HS dựa vào dàn ý trên để thảo luận nhóm. - Đại diện các nhóm thuật lại diễn biến chính của trận Chi Lăng. - Các nhóm khác nhận xét, bổ sung. - HS trình bày. - HS cả lớp thảo luận và trả lời. - Biết dựa vào địa hình để bày binh, bố trận, dụ địch có đường vào ải mà không có đường ra khiến chúng đại bại. - HS kể. - 3 HS đọc bài và trả lời câu hỏi. - HS cả lớp. 4 Hoà Hoaøng Gia Địa lý ÑOÀNG BAÈNG NAM BOÄ I.Muïc tieâu : - Nêu được một số ñaëc ñieåm tieâu bieåu veà địa hình, đất đai, sông ngòi của đoàng baèng Nam Boä. + Đồng bằng Nam Bộ là đồng bằng lớn nhất nước ta, do phù sa của hệ thống sông Mê Công và sông Đồng nai bồi đắp. + Đồng bằng Nam Bộ có hệ thống sông ngòi, kênh rạch chằng chịt. Ngoài đất phù sa màu mỡ, đồng bằng còn nhiều đất phèn, đất mặn cần phải cải tạo. - Chỉ được vị trí đồng bằng Nam Bộ, sông Tiền, sông Hậu trên bản đồ (lược đồ) tự nhiên Việt Nam. - Quan sát hình, tìm, chỉ và kể tên một số sông lớn của đồng bằng Nam Bộ: sông Tiền, sông Hậu. II.Chuaån bò : - Baûn ñoà :Ñòa lí töï nhieân, haønh chính VN. - Tranh, aûnh veà thieân nhieân cuûa ñoàng baèng Nam Boä. III.Hoaït ñoäng treân lôùp : Hoaït ñoäng cuûa thaày Hoaït ñoäng cuûa troø 1.OÅn ñònh: GV kieåm tra söï chuaån bò cuûa HS. 2.KTBC : -Thaønh phoá haûi Phoøng . 3.Baøi môùi : a.Giôùi thieäu baøi: Ghi töïa b.Phaùt trieån baøi : 1/.Ñoàng baèng lôùn nhaát cuûa nöôùc ta: *Hoaït ñoäng caû lôùp: -GV yeâu caàu HS döïa vaøo SGK vaø voán hieåu bieát cuûa mình ñeå traû lôøi caùc caâu hoûi: +ÑB Nam Boä naèm ôû phía naøo cuûa ñaát nöôùc? Do caùc soâng naøo boài ñaép neân ? +ÑB Nam Boä coù nhöõng ñaëc ñieåm gì tieâu bieåu (dieän tích, ñòa hình, ñaát ñai.)? +Tìm vaø chæ treân BÑ Ñòa Lí töï nhieân VN vò trí ÑB Nam Boä, Ñoàng Thaùp Möôøi, Kieân Giang, Caø Mau, caùc keânh raïch . GV nhaän xeù, keát luaän. 2/.Maïng löôùi soâng ngoøi ,keânh raïch chaèng chòt: *Hoaït ñoäng caù nhaân: GV cho HS quan saùt SGK vaø traû lôøi caâu hoûi: +Tìm vaø keå teân moät soá soâng lôùn,keânh raïch cuûa ÑB Nam Boä. +Neâu nhaän xeùt veà maïng löôùi soâng ngoøi, keânh raïch cuûa ÑB Nam Boä (nhieàu hay ít soâng?) -HS chuaån bò . -HS ñoïc baøi vaø traû lôøi caâu hoûi. -HS traû lôøi. +Naèm ôû phía Nam. Do soâng Meâ Coâng vaø soâng Ñoàng Nai boài ñaép neân. +Laø ÑB lôùn nhaát caû nöôùc ,coù dieän tích lôùn gaáp 3 laàn ÑB Baéc Boä. ÑB coù maïng löôùi soâng ngoøi keânh raïch chaèng chòt .Ngoaøi ñaát ñai maøu môõ coøn nhieàu ñaát chua, maën, caàn caûi taïo. +HS leân chæ BÑ. -HS nhaän xeùt, boå sung. -HS traû lôøi caâu hoûi . +HS tìm. +Do daân ñaøo raát nhieàu keânh raïch noái caùc soâng vôùi nhau ,laøm cho ÑB coù heä thoáng keânh raïch chaèng chòt . +Neâu ñaëc ñieåm soâng Meâ Coâng . +Laø moät trong nhöõng soâng lôùn treân theá giôùi baét nguoàn töø TQ chaûy qua nhieàu nöôùc vaø ñoå ra Bieån Ñoâng. +Giaûi thích vì sao nöôùc ta laïi coù teân laø soâng Cöûu +Do hai nhaùnh soâng Tieàn, soâng Haäu ñoå ra 5 Hoà Hoaøng Gia Long? baèng chín cöûa neân coù teân laø Cöûu Long . -GV nhaän xeùt vaø chæ laïi vò trí soâng Meâ Coâng, soâng -HS nhaän xeùt, boå sung. Tieàn, soâng Haäu, soâng Ñoàng Nai, keânh Vónh Teá … treân baûn ñoà . * Hoaït ñoängcaù nhaân: -HS traû lôøi . -Cho HS döïa vaøo SGK traû lôøi caâu hoûi : -HS khaùc nhaän xeùt, boå sung. +Vì sao ôû ÑB Nam Boä ngöôøi daân khoâng ñaép ñeâ ven soâng ? +Soâng ôû ÑB Nam Boä coù taùc duïng gì ? +Ñeå khaéc phuïc tình traïng thieáu nöôùc ngoït vaøo muøa khoâ, ngöôøi daân nôi ñaây ñaõ laøm gì ? -GV moâ taû theâm veà caûnh luõ luït vaøo muøa möa, tình traïng thieáu nöôùc ngoït vaøo muøa khoâ ôû ÑB Nam Boä . 4.Cuûng coá - Daën doø: -GV cho HS so saùnh söï khaùc nhau giöõa ÑB Baéc -HS so saùnh . Boä vaø ÑB Nam Boä veà caùc maët ñòa hình, khí haä , soâng ngoøi, ñaát ñai . -Cho HS ñoïc phaàn baøi hoïc trong khung. -3 HS ñoïc . -Veà nhaø xem laïi baøi vaø chuaån bò tröôùc baøi: “Ngöôøi daân ôû ÑB Nam Boä”. -HS caû lôùp. -Nhaän xeùt tieát hoïc . Tuần 21 LỊCH SỬ NHÀ HẬU LÊ VÀ VIỆC TỔ CHỨC QUẢN LÍ ĐẤT NƯỚC I. Mục tiêu: Biết nhà Hậu Lê đã tổ chức quản lý đất nước tương đối chặt chẽ: soạn thảo Bộ luật Hồng Đức (nắm những nội dung cơ bản), vẽ bản đồ đất nước. II. Chuẩn bị: Sơ đồ về nhà nước thời Hậu lê ( để gắn lên bảng). Một số điểm của bộ luật Hồng Đức; PHT của HS. III. Hoạt động trên lớp: Hoạt động của thầy 1. Ổn định: GV cho HS chuẩn bị SGK và ĐDHT. 2. KTBC: GV cho HS đọc bài: “Chiến thắng Chi Lăng”. - Tại sao quân ta chọn ải Chi Lăng làm trận địa đánh địch? - Em hãy thuật lại trận phục kích của quân ta tại ải Chi Lăng? - Nêu ý nghĩa của trận Chi lăng. - GV nhận xét ghi điểm. 3. Bài mới: a. Giới thiệu bài: b. Phát triển bài: *Hoạt động cả lớp: - GV giới thiệu một số nét khái quát về nhà Lê: Tháng 4- 1428, Lê Lợi chính thức lên ngôi vua, đặt lại tên nước là Đại Việt. Nhàø Lê trải qua một số đời vua. Nước đại Việt ở thời Hậu Lê phát triển rực rỡ nhất ở đời vua Lê Thánh Tông(1460- 1497). Hoạt động của trò - HS chuẩn bị. - 4 HS đọc bài và trả lời câu hỏi. - HS khác nhận xét. - HS lắng nghe và suy nghĩ về tình hình tổ chức xã hội của nhà Hậu Lê có những nét gì đáng chú ý. 6 Hoà Hoaøng Gia *Hoạt động nhóm: - GV phát PHT cho HS. - GV tổ chức cho các nhóm thảo luận theo câu hỏi sau: + Nhà Hậu Lê ra đời trong thời gian nào? Ai là người thành lập? Đặt tên nước là gì? Đóng đô ở đâu? + Vì sao triều đại này gọi là triều Hậu Lê? - HS các nhóm thảo luận theo câu hỏi GV đưa ra. + Nhà Hậu Lê ra đời năm 1428, lấy tên nước là Đại Việt, đóng đô ở Thăng Long. + Gọi là Hậu Lê để phân biệt với triều Lê do Lê Hoàn lập ra. + Việc quản lí đất nước dưới thời Hậu Lê như thế + Việc quản lý đất nước ngày càng được củng nào? cốvà đạt tới đỉnh cao vào đời vua Lê Thánh Tông. - Việc quản lý đất nước thời Hậu lê như thế nào - HS quan sát và đại diện HS trả lời và đi đến chúng ta tìm hiểu qua sơ đồ. (GV treo sơ đồ lên bảng) thống nhất: tính tập quyền rất cao. Vua là con - GV nhận xét, kết luận. trời (Thiên tử) có quyền tối cao, trực tiếp chỉ * Hoạt động cá nhân: huy quân đội. - GV giới thiệu vai trò của Bộ luật Hồng Đức rồi nhấn mạnh: Đây là công cụ để quản lí đất nước. - GV thông báo một số điểm về nội dung của Bộ luật Hồng Đức (như trong SGK). HS trả lời các câu hỏi và đi đến thống nhất nhận định: + Luật Hồng Đức bảo vệ quyền lợi của ai? (vua, nhà - HS trả lời cá nhân./ HS cả lớp nhận xét. giàu, làng xã, phụ nữ ). + Luật hồng Đức có điểm nào tiến bộ? + Em có biết vì sao bản đồ đầu tiên của nước ta có tên là Hồng Đức? - GV cho HS nhận định và trả lời. - GV nhận xét và kết luận: gọi là BĐ Hồng Đức, bộ luật Hồng Đức vì chúng cùng ra đời dưới thời vua Lê Thánh Tông, lúc ở ngôi vua đặt niên hiệu là Hồng Đức. Nhờ có bộ luật này những chính sách phát triển kinh tế, đối nội, đối ngoại sáng suốt mà triều Hậu Lê đã đưa nước ta phát triển lên một tầm cao mới. 4. Củng cố - Dặn dò: - Cho HS đọc bài trong SGK. - 3 HS đọc. - Những sự kiện nào trong bài thể hiện quyền tối cao - HS trả lời. của nhà vua? - Nêu những nội dung cơ bản của Bộ luật Hồng Đức. - HS trả lời. *Nhà Lê lên ngôi và quan tâm đến việc quản lí đất nước. Chính vì vậy mà nước Đại Việt thời vua Lê đã phát triển đến đỉnh cao của sự phát triển của nhà nước PK Việt Nam. Nhắc đến thời nhà Lê mỗi người dân Việt Nam đều tự hào về chặng đường phát triển vẻ vang đó của dân tộc. - Về nhà học bài và chuẩn bị trước bài: Trường học - HS cả lớp. thời Hậu Lê. - Nhận xét tiết học. Địa lý NGÖÔØI DAÂN ÔÛ ÑOÀNG BAÈNG NAM BOÄ I.Muïc tieâu: - Nhớ được tên một số dân tộc sống ở đồng bằng Nam Bộ: Kinh, Khơ-me, Chăm, Hoa. - Trình bày một số đặc điểm tiêu biểu về nhà ở, trang phục của người dân ở đồng bằng Nam Bộ: + Người dân ở Tây Nam Bộ thường làm nhà dọc theo các sông ngòi, kênh rạch, nhà cửa đơn sơ. 7 Hoà Hoaøng Gia + Trang phục phổ biến của người dân đồng bằng Nam Bộ trước đây là quần ao bà ba và chiếc khăn rằn. II.Chuaån bò: - BÑ phaân boá daân cö VN. - Tranh, aûnh veà nhaø ôû, laømg queâ, trang phuïc, leã hoäi cuûa ngöôøi daân ôû ÑB Nam Boä (HS söu taàm) III.Hoaït ñoäng treân lôùp: Hoaït ñoäng cuûa thaày 1.OÅn ñònh: Kieåm tra phaàn chuaån bò cuûa HS. 2.KTBC : -ÑB Nam Boä do phuø sa soâng naøo boài ñaép neân? -Ñoàng baèng Nam Boä coù ñaëc ñieåm gì ? GV nhaän xeùt, ghi ñieåm. 3.Baøi môùi : a.Giôùi thieäu baøi: Ghi töïa b.Phaùt trieån baøi : 1/.Nhaø cöûa cuûa ngöôøi daân: *Hoaït ñoäng caû lôùp: -GV cho HS döïa vaøo SGK, BÑ vaø cho bieát: +Ngöôøi daân soáng ôû ÑB Nam Boä thuoäc nhöõng daân toäc naøo? +Ngöôøi daân thöôøng laøm nhaø ôû ñaâu? Vì sao? +Phöông tieän ñi laïi phoå bieán cuûa ngöôøi daân nôi ñaây laø gì ? -GV nhaän xeùt, keát luaän. *Hoaït ñoäng nhoùm: - Cho HS caùc nhoùm quan saùt hình 1 vaø cho bieát: nhaø ôû cuûa ngöôøi daân thöôøng phaân boá ôû ñaâu? -Gv cho HS xem tranh, aûnh caùc ngoâi nhaø kieåu môùi kieân coá, khang trang, ñöôïc xaây baèng gaïch, xi maêng, ñoå maùi baèng hoaëc lôïp ngoùi ñeå thaáy söï thay ñoåi trong vieäc xaây döïng nhaø ôû cuûa ngöôøi daân nôi ñaây. Neáu khoâng coù tranh, aûnh GV moâ taû theâm veà söï thay ñoåi naøy: ñöôøng boä ñöôïc xaây döïng ,caùc ngoâi nhaø kieåu môùi xuaát hieänngaøy caøng nhieàu, nhaø ôû coù ñieän, nöôùc saïch, ti vi … 2/.Trang phuïc vaø leã hoäi : * Hoaït ñoäng nhoùm: -GV cho caùc nhoùm döïa vaøo SGK, tranh, aûnh thaûo luaän theo gôïi yù : +Trang phuïc thöôøng ngaøy cuûa ngöôøi daân ñoàng baèng Nam Boä tröôùc ñaây coù gì ñaëc bieät? +Leã hoäi cuûa ngöôøi daân nhaèm muïc ñích gì? +Trong leã hoäi thöôøng coù nhöõng hoaït ñoäng naøo ? +Keå teân moät soá leã hoäi noåi tieáng ôû ñoàng baèng Nam Boä . -GV nhaän xeùt, keát luaän. 4.Cuûng coá - Daën doø: Hoaït ñoäng cuûa troø -HS chuaån bò . -HS traû lôøi caâu hoûi . -HS khaùc nhaän xeùt, boå sung. -HS traû lôøi : +Kinh, Khô-me, Chaêm, Hoa. +Doïc theo caùc soâng ngoøi, keânh, raïch .Tieän vieäc ñi laïi . +Xuoàng, ghe. -HS nhaän xeùt, boå sung. -Caùc nhoùm quan saùt vaø traû lôøi . -Caùc nhoùm khaùc nhaän xeùt, boå sung. -Caùc nhoùm thaûo luaän vaø ñaïi dieän traû lôøi . +Quaàn aùo baø ba vaø khaên raèn. +Ñeå caàu ñöôïc muøa vaø nhöõng ñieàu may maén trong cuoäc soáng . +Ñua ghe ngo … +Hoäi Baø Chuùa Xöù ,hoäi xuaân nuùi Baø ,leã cuùng traêng, leã teá thaàn caù OÂng(caù voi) … -HS nhaän xeùt, boå sung. 8 Hoà Hoaøng Gia -GV cho HS ñoïc baøi hoïc trong khung. -3 HS ñoïc . -Keå teân caùc daân toäc chuû yeáu vaø moät soá leã hoäi noåi -HS traû lôøi caâu hoûi . tieáng ôû ÑB Nam Boä. -Nhaø ôû cuûa ngöôøi daân Nam Boä coù ñaëc ñieåm gì ? -Nhaän xeùt tieát hoïc . -Veà xem laïi baøi vaø chuaån bò baøi: “Hoaït ñoäng saûn -HS chuaån bò. xuaát cuûa ngöôøi daân ôû ñoàng baèng Nam Boä”. Tuần 22 LỊCH SỬ TRƯỜNG HỌC THỜI HẬU LÊ I. Mục tiêu: Biết được sự phát triển của giáo dục thời Hậu Lê (những sự kiện cụ thể về tổ chức giáo dục, chính sách khuyến học): - Đến thời hậu Lê giáo dục có quy củ chặt chẽ: ở kinh đô có quốc Tử Giám, ở các địa phương bên cạnh trường công còn có các trường tư; ba năm có một kì thi hương và thi Hội; nội dung học tập là nho giáo, … - Chính sách khuyến khích học tập: đặt ra lễ xướng danh, lễ vinh quy, khắc tên tuổi người đỗ cao vào bia đá dựng ở Văn miếu. II. Chuẩn bị: - Tranh Vinh quy bái tổ và Lễ xướng danh. - PHT của HS. III. Hoạt động trên lớp: Hoạt động của thầy 1. Ổn định: 2. KTBC: - Những điều trích trong “ Bộ luật Hồng Đức” bảo vệ quyền lợi của ai và chống những người nào? - Em hãy nêu những nét tiến bộ của nhà Lê trong việc quản lí đất nước ? - GV nhận xét và ghi điểm. 3. Bài mới: a. Giới thiệu bài: b. Phát triển bài: * Hoạt động nhóm: - GV phát PHT cho HS./ Yêu cầu HS đọc SGK để các nhóm thảo luận: + Việc học dưới thời Lê được tồ chức như thế nào ? Hoạt động của trò - 4 HS. (2 HS hỏi đáp nhau). - HS khác nhận xét, bổ sung. - HS các nhóm thảo luận, và trả lời câu hỏi: - Lập Văn Miếu, thu nhận cả con em thường dân vào trường Quốc Tử Giám, trường học có lớp học, chỗ ở, kho trữ sách; ở các đạo đều có trường do nhà nước mở. + Trường học thời Lê dạy những điều gì ? - Nho giáo, lịch sử các vương triều phương Bắc. + Chế độ thi cử thời Lê thế nào ? - Ba năm có một kì thi Hương và thi Hội, có kì - GV khẳng định: GD thời Lê có tổ chức quy củ, nội thi kiểm tra trình độ của các quan lại. dung học tập là Nho giáo. HS phải học thuộc lòng những điều Nho giáo dạy, thông thạo LS của các vương triều phương Bắc để trở thành người biết suy nghĩ và hành động theo đúng quy định của Nho giáo. * Hoạt động cả lớp: - GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi: Nhà Lê đã làm gì để - HS trả lời: Tổ chức Lễ đọc tên người đỗ, lễ khuyến khích học tập ? đón rước người đỗ về làng, khắc vào bia đá tên - GV tổ chức cho cả lớp thảo luận để đi đến thống những người đỗ cao rồi đặt ở Văn Miếu. nhất chung. - HS xem tranh, ảnh. 9 Hoà Hoaøng Gia - GV cho HS xem và tìm hiểu nội dung các hình trong SGK và tranh, ảnh tham khảo thêm: Khuê Văn Các và các bia tiến sĩ ở Văn Miếu cùng hai bức tranh: Vinh quy bái tổ và Lễ xướng danh để thấy được nhà Lê đã rất coi trọng giáo dục. - GV kết luận: Nhà Hậu Lê rất quan tâm đến vấn đề học tập. Sự phát triển của GD đã góp phần quan trọng không chỉ đối với việc xây dựng nhà nước, mà còn nâng cao trinh độ dân trí và văn hoá người Việt. 4. Củng cố - Dặn dò: - Cho HS đọc bài học trong khung. - Tình hình giáo dục nước ta dưới thời Lê ? - Vài HS đọc. - Nêu một số chi tiết chứng tỏ triều Lê Thánh Tông - HS trả lời. rất chú ý tới GD ? - Qua bài học này em có suy nghĩ gì về GD thời Hậu Lê ? - Cả lớp. - Về nhà học bài và chuẩn bị bài: “Văn học và khoa học thời Hậu Lê”. - Nhận xét tiết học. Địa lý HOAÏT ÑOÄNG SAÛN XUAÁT CUÛA NGÖÔØI DAÂN ÔÛ ÑOÀNG BAÈNG NAM BOÄ I.Muïc tieâu : Nêu được một số hoạt động sản xuất chủ yếu của người dân ở đồng bằng Nam Bộ: - Trồng nhiều lúa gạo, cây ăn trái. - Nuôi trồng và chế biến thủy sản. - Chế biến lương thực II.Chuaån bò : - BÑ noâng nghieäp VN. - Tranh, aûnh veà saûn xuaát noâng nghieäp, nuoâi vaø ñaùnh baét caù toâm ôû ÑB Nam Boä. III.Hoaït ñoäng treân lôùp : Hoaït ñoäng cuûa thaày 1.OÅn ñònh:Cho HS haùt . 2.KTBC : -Nhaø cöûa cuûa ngöôøi daân ôû ÑB Nam Boä coù ñaëc ñieåm gì ? -Ngöôøi daân ôû ÑB Nam Boä thöôøng toå chöùc leã hoäi trong dòp naøo? Leã hoäi coù nhöõng hoaït ñoäng gì ? GV nhaän xeùt, ghi ñieåm . 3.Baøi môùi : a.Giôùi thieäu baøi: Ghi töïa b.Phaùt trieån baøi : GV cho HS quan saùt BÑ noâng nghieäp, keå teân caùc caây troàng ôû ÑB Nam Boä vaø cho bieát loaïi caây naøo ñöôïc troàng nhieàu hôn ôû ñaây? 1/.Vöïa luùa, vöïa traùi caây lôùn nhaát caû nöôùc: *Hoaït ñoäng caû lôùp: GV cho HS döïa vaøo keânh chöõ trong SGK, cho bieát: -ÑB Nam boä coù nhöõng ñieàu kieän thuaän lôïi naøo ñeå Hoaït ñoäng cuûa troø -Caû lôùp haùt . -Hs traû lôøi . -HS khaùc nhaän xeùt. -HS quan saùt B Ñ. -HS traû lôøi . +Nhôø coù ñaát ñai maøu môõ ,khí haäu naéng noùng 10 Hoà Hoaøng Gia trôû thaønh vöïa luùa, vöïa traùi caây lôùn nhaát caû nöôùc ? quanh naêm, ngöôøi daân caàn cuø lao ñoäng neân ÑB Nam Boä ñaõ trôû thaønh vöïa luùa, vöïa traùi caây lôùn nhaát caû nöôùc. -Luùa gaïo, traùi caây ôû ÑB Nam Boä ñöôïc tieâu thuï ôû +Cung caáp cho nhieàu nôi trong nöôùc vaø xuaát nhöõng ñaâu ? khaåu . GV nhaän xeùt, keát luaän. -HS nhaän xeùt, boå sung. *Hoaït ñoäng nhoùm: -GV cho HS döïa vaøo tranh, aûnh traû lôøi caùc caâu hoûi -HS caùc nhoùm thaûo luaän vaø traû lôøi : sau : +Keå teân caùc loaïi traùi caây ôû ÑB Nam Boä . +Xoaøi, choâm choâm, maêng cuït, saàu rieâng, thanh long … +Keå teân caùc coâng vieäc trong thu hoaïch vaø cheá +Gaët luùa, tuoát luùa, phôi thoùc, xay xaùt gaïo vaø bieán gaïo xuaát khaåu ôû ÑB Nam Boä . ñoùng bao, xeáp gaïo leân taøu ñeå xuaát khaåu. GV nhaän xeùt vaø moâ taû theâm veà caùc vöôøn caây aên -Caùc nhoùm khaùc nhaän xeùt, boå sung . traùi cuûa ÑB Nam Boä . ÑB Nam Boä laø nôi xuaát khaåu gaïo lôùn nhaát caû nöôùc. Nhôø ÑB naøy, nöôùc ta trôû thaønh moät trong nhöõng nöôùc xuaát khaåu nhieàu gaïo baäc nhaát theá giôùi. 2/.Nôi saûn xuaát nhieàu thuûy saûn nhaát caû nöôùc: GV giaûi thích töø thuûy saûn, haûi saûn . -HS laëp laïi . * Hoaït ñoäng nhoùm: GV cho HS caùc nhoùm döïa vaøo SGK, tranh, aûnh -HS thaûo luaän . thaûo luaän theo gôïi yù : +Ñieàu kieän naøo laøm cho ÑB Nam Boä saûn xuaát +Nhôø coù maïng löôùi soâng ngoøi daøy ñaëc . ñöôïc nhieàu thuûy saûn ? +Keå teân moät soá loaïi thuûy saûn ñöôïc nuoâi nhieàu ôû +Caù, toâm… ñaây. +Thuûy saûn cuûa ÑB ñöôïc tieâu thuï ôû ñaâu ? +Tieâu thuï trong nöôùc vaø treân theá giôùi. Gv nhaän xeùt vaø moâ taû theâm veà vieäc nuoâi caù, toâm ôû -Ñaïi dieän caùc nhoùm trình baøy keát quaû . ÑB naøy . -Caùc nhoùm khaùc nhaän xeùt, boå sung. 4.Cuûng coá - Daën doø: -GV cho HS ñoïc baøi hoïc trong khung. -3 HS ñoïc baøi . -GV toå chöùc cho HS ñieàn muõi teân noái caùc oâ cuûa sô -HS leân ñieàn vaøo baûng. ñoà sau ñeå xaùc laäp moái quan heä giöõa töï nhieân vôùi hoaït ñoäng saûn xuaát cuûa con ngöôøi . Ñaát ñai maøu môõ Khí haäu naéng noùng Vöïa luùa,vöïa traùi caây lôùn nhaát caû nöôùc Ngöoøi daân caàn cuø lao ñoäng -Nhaän xeùt tieát hoïc. -Chuaån bò baøi tieát sau tieáp theo. -HS caû lôùp . Tuần 23 LỊCH SỬ: 11 Hoà Hoaøng Gia VĂN HỌC VÀ KHOA HỌC THỜI HẬU LÊ I. Mục tiêu: Biết được sự phát triển của văn học và khoa học thời Hậu Lê (một vài tác giả tiêu biểu thời Hậu Lê): Lê Thánh Tông, Nguyễn Trãi, Ngô Sĩ Liên. II. Chuẩn bị: Hình trong SGK phóng to. Một vài đoạn thơ văn tiêu biểu của một số tác phẩm tiêu biểu. PHT của HS. III. Hoạt động trên lớp: Hoạt động của thầy Hoạt động của trò 1. Ổn định: - GV cho HS hát. 2. KTBC: - Em hãy mô tả tổ chức GD dưới thời Lê? - Nhà Lê đã làm gì để khuyến khích học tập? 3. Bài mới: a. Giới thiệu bài: b. Phát triển bài: * Hoạt động nhóm: - GV phát PHT cho HS. - GV hướng dẫn HS lập bảng thống kê về nội dung, tác giả, tác phẩm văn thơ tiêu biểu ở thời Lê (GV cung cấp cho HS một số dữ liệu, HS điền tiếp để hoàn thành bảng thống kê). Tác giả Tác phẩm Nội dung - Nguyễn trãi - Bình Ngô - Phản ánh khí - Lý Tử Tấn, đại cáo phách anh hùng Nguyễn và niềm tự hào Mộng Tuân chân chính của - Hội Tao dân tộc. Đàn - Các tác - Ca ngợi công - Nguyễn trãi phẩm thơ đức của nhà vua. - Lý Tử Tấn - Ức trai thi - Tâm sự của Nguyễn tập những người Húc - Các bài thơ không được đem hết tài năng để phụng sự đất nước. - GV giới thiệu một số đoạn thơ văn tiêu biểu của một số tác giả thời Lê. - Các tác phẩm văn học thời kì này được viết bằng chữ gì? - GV giới thiệu về chữ Hán và chữ Nôm. - Nội dung các tác phẩm trong thời kì này nói lên điều gì? - GV: Như vậy, các tác giả, tác phẩm văn học trong thời kì này đã cho ta thấy cuộc sống của XH thời Hậu Lê. * Hoạt động cả lớp: - GV phát PHT có kẻ bảng thống kê cho HS. - GV giúp HS lập bảng thống kê về nội dung, tác giả, công trình khoa học tiêu biểu ở thời Lê (GV cung cấp cho HS phần nội dung, HS tự điền vào cột tác giả, công trình khoa học hoặc ngược lại ). 12 - HS hát. - HS hỏi đáp nhau. - HS khác nhận xét. - HS lắng nghe. - HS thảo luận và điền vào bảng. - Dựa vào bảng thống kê, HS mô tả lại nội dung và các tác giả, tác phẩm thơ văn tiêu biểu dưới thời Lê. - HS khác nhận xét, bổ sung. - Chữ Hán và chữ Nôm. - HS phát biểu. - HS điền vào bảng thống kê. - Dựa vào bảng thống kê HS mô tả lại sự phát triển của khoa học thời Lê. Hoà Hoaøng Gia Tác giả Công trình Nội dung khoa học - Ngô sĩ - Đại việt sử Lịch sử nước ta từ thời Liên kí toàn thư Hùng Vương đến đầu thời Lê. - Lam Sơn - Lịch sử cuộc khởi Nguyễn thực lục nghĩa Lam Sơn. Trãi - Dư địa chí - Xác định lãnh thổ, Nguyễn giới thiệu tài nguyên, Trãi phong tục tập quán của nước ta. - Lương Thế - Đại thành - Kiến thức toán học. Vinh toán pháp - GV yêu cầu HS báo cáo kết quả. - GV đặt câu hỏi: Dưới thời Lê, ai là nhà văn, nhà thơ, nhà khoa học tiêu biểu nhất? - GV: Dưới thời Hậu Lê, Văn học và khoa học nước ta - HS thảo luận và kết kuận: Nguyễn Trãi và Lê phát triển rực rỡ hơn hẳn các thời kì trước. Thánh Tông. 4. Củng cố - Dặn dò: - GV cho HS đọc phần bài học ở trong khung. - Kể tên các tác phẩm vá tác giả tiêu biểu của văn học thời Lê. - Vì sao có thể coi Nguyễn trãi, Lê Thánh Tông là - HS đọc bài và trả lời câu hỏi. những nhà văn hóa tiêu biểu cho giai đoạn này? - HS cả lớp. - Về nhà học bài và chuẩn bị trước bài “Ôn tập”. - Nhận xét tiết học. Địa lý HOAÏT ÑOÄNG SAÛN XUAÁT CUÛA NGÖÔØI DAÂN ÔÛ ÑOÀNG BAÈNGNAM BOÄ (TIEÁP THEO) I.Muïc tieâu : Nêu được một số hoạt động sản xuất chủ yếu của người dân ở đồng bằng Nam Bộ: - Sản xuất công nghiệp phát triển mạnh nhất trong cả nước. - Những ngành công nghiệp nổi tiếng là khai thác dầu khí, chế biến lương thực, thực phẩm, dệt may. II.Chuaån bò : - BÑ coâng ngieäp VN. - Tranh, aûnh veà saûn xuaát coâng nghieäp, chôï noåi treân soâng ôû ÑB Nam Boä (söu taàm) III.Hoaït ñoäng treân lôùp : Hoaït ñoäng cuûa thaày Hoaït ñoäng cuûa troø 1.OÅn ñònh:Cho HS haùt. -Caû lôùp haùt . 2.KTBC : -Haõy neâu nhöõng thuaän lôïi ñeå ÑB Nam Boä trôû -HS traû lôøi . thaønh vuøng saûn xuaát luùa gaïo, traùi caây vaø thuûy saûn -HS khaùc nhaän xeùt, boå sung. lôùn nhaát nöôùc ta . -Cho VD chöùng minh . GV nhaän xeùt, ghi ñieåm. 3.Baøi môùi : a.Giôùi thieäu baøi: Ghi töïa b.Phaùt trieån baøi : 3/.Vuøng coâng nghieäp phaùt trieån maïnh nhaát nöôùc ta: 13 Hoà Hoaøng Gia *Hoaït ñoäng nhoùm: -GV yeâu caàu HS döïa vaøo SGK, BÑ coâng nghieäp -HS thaûo luaän theo nhoùm. Ñaïi dieän nhoùm trình VN, tranh, aûnh vaø voán kieán thöùc cuûa mình thaûo luaän baøy keát quaû cuûa nhoùm mình . theo gôïi yù sau: +Nguyeân nhaân naøo laøm cho ÑB Nam Boä coù coâng +Nhôø coù nguoàn nguyeân lieäu vaø lao ñoäng, laïi nghieäp phaùt trieån maïnh? ñöôïc ñaàu tö xaây döïng nhieàu nhaø maùy . +Neâu daãn chöùng theå hieän ÑB Nam Boä coù coâng +Haèng naêm …….. caû nöôùc . nghieäp phaùt trieån maïnh nhaát nöôùc ta. +Keå teân caùc ngaønh coâng nghieäp noåi tieáng cuûa ÑB +Khai thaùc daàu khí, SX ñieän, hoùa chaát, phaân Nam Boä . boùn, cao su, cheá bieán löông thöïc thöïc phaåm, -GV giuùp HS hoøan thieän caâu traû lôøi . deät, may maëc . 4/.Chôï noåi treân soâng: -HS nhoùm khaùc nhaän xeùt, boå sung . *Hoaït ñoäng nhoùm: GV cho HS döïa vaøo SGK, tranh, aûnh vaø chuaån bò cho cuoäc thi keå chuyeän veà chôï noåi treân soâng ôû ÑB -HS chuaån bò thi keå chuyeän. Nam Boä theo gôïi yù : +Moâ taû veà chôï noåi treân soâng (chôï hoïp ôû ñaâu? -Ñaïi dieän nhoùm moâ taû . Ngöôøi daân ñeán chôï baèng phöông tieän gì? Haøng hoùa -Caùc nhoùm khaùc nhaän xeùt, boå sung. baùn ôû chôï goàm nhöõng gì? Loaïi haøng naøo coù nhieàu hôn ?) +Keå teân caùc chôï noåi tieáng ôû ÑB Nam Boä. GV toå chöùc cho HS thi keå chuyeän (moâ taû)veà chôï noåi ôû ÑB Nam Boä. GV nhaän xeùt phaàn thi keå chuyeän cuûa HS caùc nhoùm 4.Cuûng coá - Daën doø: -GV cho HS ñoïc baøi trong khung . -3 HS ñoïc baøi . -Neâu daãn chöùng cho thaáy ÑB NB coù coâng nghieäp -HS traû lôøi caâu hoûi . phaùt trieån nhaát nöôùc ta . -Moâ taû chôï noåi treân soâng ôû ÑBNB . -Nhaän xeùt tieát hoïc. -Chuaån bò baøi tieát sau: “Thaønh phoá HCM”. -HS caû lôùp. Tuần 24 LỊCH SỬ ÔN TẬP I. Mục tiêu: - Biết thống kê những sự kiện lịch sử tiêu biểu của lịch sử nước ta từ buổi đầu độc lập đến thời Hậu Lê. - Kể lại một trong những sự kiện lịch sử tiêu biểu từ buổi đầu độc lập đến thời Hậu Lê (thế kỷ XV). II. Chuẩn bị: Băng thời gian trong SGK phóng to. Một số tranh ảnh lấy từ bài 7 đến bài 19. III. Hoạt động trên lớp: Hoạt động của thầy Hoạt động của trò 1. Ổn định: GV cho HS hát. - HS hát. 2. KTBC: - Nêu những thành tựu cơ bản của văn học và khoa - HS đọc bài và trả lời câu hỏi. học thời Lê. - HS khác nhận xét, bổ sung. - Kể tên những tác giả và tác phẩm tiêu biểu thời Lê. 14 Hoà Hoaøng Gia - GV nhận xét ghi điểm. 3. Bài mới: a. Giới thiệu bài: Trong giờ học này, các em sẽ cùng ôn lại các kiến - HS lắng nhe. thức lịch sử đã học từ bài 7 đến bài 19. b. Phát triển bài: * Hoạt động nhóm: - GV treo băng thời gian lên bảng và phát PHT cho - HS các nhóm thảo luận và đại diện các nhóm HS. Yêu cầu HS thảo luận rồi điền nội dung của từng lên điền kết quả. giai đoạn tương ứng với thời gian. - Các nhóm khác nhận xét bổ sung. - Tổ chức cho các em lên bảng ghi nội dung hoặc các nhóm báo cáo kết quả sau khi thảo luận. - GV nhận xét, kết luận. * Hoạt động cả lớp: - Chia lớp làm 2 dãy: - HS thảo luận. + Dãy A nội dung “Kể về sự kiện lịch sử”. - Đại diện HS 2 dãy lên báo cáo kết quả. + Dãy B nội dung “Kể về nhân vật lịch sử”. - Cho HS nhận xét và bổ sung. - GV cho 2 dãy thảo luận với nhau. - Cho HS đại diện 2 dãy lên báo cáo kết quả làm việc - HS cả lớp tham gia. của nhóm trước cả lớp. - GV nhận xét, kết luận. 4. Củng cố - Dặn dò: - GV cho HS chơi một số trò chơi. - Về nhà xem lại bài. - HS cả lớp. - Chuẩn bị bài tiết sau: trịnh nguyễn phân tranh”. - Nhận xét tiết học. Địa lý THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH I.Muïc tieâu : - Nêu được một số đặc điểm chủ yếu của Tp Hồ Chí Minh: + Vị trí: nằm ở đồng bằng Nam Bộ, ven sông Sài Gòn. + Tp lớn nhất cả nước. + Trung tâm kinh tế, văn hóa, khoa học lớn: các sản phẩm công nghiệp của Tp đa dạng; hoạt động thương mại rất phát triển. - Chỉ được Tp Hồ Chí Minh trên bản đồ ( lược đồ). II.Chuaån bò : - Caùc BÑ haønh chính, giao thoâng VN. - BÑ thaønh phoá HCM (neáu coù). - Tranh, aûnh veà thaønh phoá HCM (söu taàm) III.Hoaït ñoäng treân lôùp : Hoaït ñoäng cuûa thaày 1.OÅn ñònh:Kieåm tra söï chuaån bò cuûa HS. 2.KTBC : -Keå teân caùc saûn phaåm coâng nghieäp cuûa ÑB NB . -Moâ taû chôï noåi treân soâng ôû ÑB Nam Boä . GV nhaän xeùt, ghi ñieåm. 3.Baøi môùi : a.Giôùi thieäu baøi: Ghi töïa b.Phaùt trieån baøi : 1/.Thaønh phoá lôùn nhaát caû nöôùc: *Hoaït ñoäng caû lôùp: Hoaït ñoäng cuûa troø -HS chuaån bò . -HS traû lôøi caâu hoûi. -HS nhaän xeùt, boå sung. 15 Hoà Hoaøng Gia GV hoaëc HS chæ vò trí thaønh phoá HCM treân BÑ VN *Hoaït ñoäng nhoùm: Caùc nhoùm thaûo luaän theo gôïi yù: -Döïa vaøo tranh, aûnh, SGK, baûn ñoà. Haõy noùi veà thaønh phoá HCM : +Thaønh phoá naèm treân soâng naøo ? +Thaønh phoá ñaõ coù bao nhieâu tuoåi ? +Thaønh phoá ñöôïc mang teân Baùc vaøo naêm naøo ? +Thaønh phoá HCM tieáp giaùp vôùi nhöõng tænh naøo ? +Töø TP coù theå ñi ñeán tænh khaùc baèng nhöõng loaïi ñöôøng giao thoâng naøo ? +Döïa vaøo baûng soá lieäu haõy so saùnh veà dieän tích vaø soá daân cuûa TP HCM vôùi caùc TP khaùc . -GV theo doõi söï moâ taû cuûa caùc nhoùm vaø nhaän xeùt. -HS leân chæ. -HS Caùc nhoùm thaûo luaän theo caâu hoûi gôïi yù. +Soâng Saøi Goøn. +Treân 300 tuoåi. +Naêm 1976. +Long An, Taây Ninh, Bình Döông,Ñoàng Nai, BR Vuõng Taøu, Tieàn Giang. +Ñöôøng saét, oâ toâ, thuûy . +Dieän tích vaø soá daân cuûa TPHCM lôùn hôn caùc TP khaùc . -HS trình baøy keát quaû thaûo luaän cuûa nhoùm mình . -HS nhoùm khaùc nhaän xeùt, boå sung. 2/.Trung taâm kinh teá, vaên hoùa, khoa hoïc lôùn: * Hoaït ñoäng nhoùm: -Cho HS döïa vaøo tranh, aûnh, BÑ vaø voán hieåu bieát : -HS thaûo luaän nhoùm . +Keå teân caùc ngaønh coâng nghieäp cuûa thaønh phoá -Caùc nhoùm trao ñoåi keát quaû tröôùc lôùp vaø tìm HCM. ra kieán thöùc ñuùng . +Neâu nhöõng daãn chöùng theå hieän TP laø trung taâm kinh teá lôùn cuûa caû nöôùc . +Neâu daãn chöùng theå hieän TP laø trung taâm vaên hoùa, khoa hoïc lôùn . +Keå teân moät soá tröôøng Ñaïi hoïc ,khu vui chôi giaûi trí lôùn ôû TP HCM. 4.Cuûng coá - Daën doø: -GV cho HS ñoïc phaàn baøi hoïc trong khung . -3 HS ñoïc baøi hoïc trong khung . -GV treo BÑ TPHCM vaø cho HS tìm vò trí moät soá tröôøng ñaïi hoïc, chôï lôùn, khu vui chôi giaûi trí cuûa -HS leân chæ vaø gaén tranh, aûnh söu taàm ñöôïc TPHCM vaø cho HS leân gaén tranh, aûnh söu taàm ñöôïc leân BÑ. vaøo vò trí cuûa chuùng treân BÑ. -Nhaän xeùt tieát hoïc . -Veà xem laïi baøi vaø chuaån bò baøi tieát sau : “Thaønh -HS caû lôùp . phoá Caàn Thô”. Tuần 25 LỊCH SỬ: TRỊNH – NGUYỄN PHÂN TRANH I. Mục tiêu: - Biết được một vài sự kiện về sự chi cắt đất nước, tình hình kinh tế sa sút: + Từ thế kỉ XVI, triều đình nhà Lê suy thoái, đất nước từ đây bị chia cắt thành Nam triều và Bắc triều, tiếp đó là Đàng Trong và Đàng Ngoài. + Nguyên nhân của viêc chia cắt đất nước là do cuộc tranh giành quyền lực của các phe phái phong kiến. + Cuộc tranh giành quyền lực giữa các tập đoàn phong kiến khiến cuộc sống của nhân dân ngày càng khổ cực; đời sống đói khát, phải đi lính và chết trận, sản xuất không phát triển. - Dùng lược đồ Việt Nam chỉ ra ranh giới chia cắt Đàng Ngoài – Đàng Trong. II. Chuẩn bị: - Bản đồ Việt Nam thế kỉ XVI- XVII. 16 Hoà Hoaøng Gia - PHT của HS. III. Hoạt động trên lớp: Hoạt động của thầy 1. ổn định: Hát. 2. KTBC: - GV hỏi: Buổi đầu độc lập thời Lý, Trần, Lê đóng đô ở đâu ? - Tên gọi nước ta các thời đó là gì ? - GV nhận xét ghi điểm. 3. Bài mới: a. Giới thiệu bài: Ghi tựa b. Phát triển bài: *Hoạt động cả lớp: GV yêu cầu HS đọc SGK và tìm những biểu hiện cho thấy sự suy sụp của triều đình Hậu Lê từ đầu thế kỉ XVI GV: Trước sự suy sụp của nhà Hậu Lê, nhà Mạc đã cướp ngôi nhà Lê. Chúng ta cùng tìm hiểu về sự ra đời của nhà Mạc. *Hoạt động cả lớp: GV cho HS đọc SGK và trả lời các câu hỏi sau: - Mạc Đăng Dung là ai ? - Nhà Mạc ra đời như thế nào ?Triều đình nhà Mạc được sử cũ gọi là gì ? Hoạt động của trò - HS hỏi đáp nhau. - HS khác nhận xét, kết luận. - HS theo dõi SGKvà trả lời. - HS lắng nghe. - Là một quan võ dưới triều nhà Hậu lê. - 1527 lợi dụng tình hình suy thoái của nhà Hậu lê, Mạc Đăng Dung …. lập ra triều Mạc. Sử cũ gọi là Bắc triều. - Nam triều là triều đình của dòng họ nào PK nào ? - Họ Lê. . . Vua Lê được họ Nguyễn giúp sức, Ra đời như thế nào ? lập một triều đình riêng ở vùng Thanh Hóa, Nghệ An (lịch sử gọi là Nam triều) - Nam triều và Bắc triều đánh nhau - Vì sao có chiến tranh Nam- Bắc triều ? - Cuộc nội chiến kéo dài hơn 50 năm. - Chiến tranh Nam- Bắc triều kéo dài bao nhiêu năm và có kết quả như thế nào ? * Hoạt động cá nhân: - GV cho HS trả lời các câu hỏi qua PHT: + Năm 1592, ở nước ta có sự kiện gì ? + Sau năm 1592, tình hình nước ta như thế nào ? + Kết quả cuộc chiến tranh Trịnh –Nguyễn ra sao ? - GV nhận xét và kết luận: Đất nước bị chia làm 2 miền, đời sống nhân dân vô cùng cực khổ. Đây là một giai đoạn đau thương trong LS dân tộc. * Hoạt động nhóm: GV cho cả lớp thảo luận các câu hỏi: - HS các nhóm thảo luận và trả lời: - Chiến tranh Nam triều và Bắc triều, cũng như chiến + Vì quyền lợi, các dòng họ cầm quyền đã đánh tranh Trịnh –Nguyễn diễn ra vì mục đích gì ? giết lẫn nhau. - Cuộc chiến tranh này đã gây ra hậu quả gì ? + Nhân dân lao động cực khổ, đất nước bị chia GV Vậy là hơn 200 năm các thế lực PK đánh nhau, cắt. chia cắt đất nước ra làm 2 miền. Trước tình cảnh đó, - Các nhóm khác nhận xét. đời sống của nhân dân ta cực khổ trăm bề. 4. Củng cố - Dặn dò: GV cho HS đọc bài học trong khung. - 3 HS đọc và trả lời câu hỏi. - Do đâu mà vào đầu thế kỉ XVI, nước ta lâm vào - HS cả lớp. thời kì bị chia cắt ? - Cuộc chiến tranh Trịnh _Nguyễn chính nghĩa hay 17 Hoà Hoaøng Gia phi nghĩa ? - Về nhà học bài và chuẩn bị trước bài: “Cuộc khẩn hoang ở Đàng trong”. - Nhận xét tiết học. Địa lý THAØNH PHOÁ CAÀN THÔ I.Muïc tieâu : - Neâu ñöôïc moät soá ñaëc ñieåm chuû yeáu cuûa Tp Caàn Thô: + Tp ôû trung taâm ñoàng baèng soâng Cöûu Long, beân soâng Haäu. + Trung taâm kinh teá, vaên hoùa, khoa hoïc cuûa doàng baèng soâng Cöûu Long. - chæ ñöôïc Tp Caàn Thô treân baûn ñoà (löôïc ñoà). II.Chuaån bò : - Caùc baûn doà: haønh chính, giao thoâng VN . - Baûn ñoà Caàn Thô (neáu coù) - Tranh, aûnh veà Caàn Thô(söu taàm) III.Hoaït ñoäng treân lôùp : Hoaït ñoäng cuûa thaày 1.OÅn ñònh:HS haùt . 2.KTBC : -Chæ vò trí giôùi haïn cuûa TP.HCM treân baûn ñoà haønh chính VN . -Keå teân moät soá ngaønh coâng nghieäp chính , moät soá nôi vui chôi , giaûi trí cuûa tp HCM. GV nhaän xeùt, ghi ñieåm . 3.Baøi môùi : a.Giôùi thieäu baøi: Ghi töïa b.Phaùt trieån baøi : 1/.Thaønh phoá ôû trung taâm ñoàng baèng soâng Cöûu Long: *Hoaït ñoäng theo caëp: GV cho caùc nhoùm döïa vaøo BÑ, traû lôøi caâu hoûi : +Chæ vò trí caàn Thô treân löôïc ñoà vaø cho bieát TP caàn thô giaùp nhöõng tænh naøo ? Hoaït ñoäng cuûa troø -Caû lôùp haùt . -HS traû lôøi . -HS khaùc nhaän xeùt. -HS thaûo luaän theo caëp vaø traû lôøi . +HS leân chæ vaø noùi: TP Caàn Thô giaùp vôùi caùc tænh: Haäu Giang, Kieân Giang, An Giang, Ñoàng Thaùp, Vónh Long. +Töø TP naøy coù theå ñi caùc tænh khaùc baèng caùc loaïi +Ñöôøng oâ toâ, ñöôøng thuûy . ñöôøng giao thoâng naøo ? -Caùc caëp khaùc nhaän xeùt, boå sung. GV nhaän xeùt . 2/.Trung taâm kinh teá, vaên hoùa vaø khoa hoïc cuûa ñoàng baèng soâng Cöûu Long : *Hoaït ñoäng nhoùm: -GV cho caùc nhoùm döïa vaøo tranh, aûnh, BÑVN, -HS caùc nhoùm thaûo luaän . SGK, thaûo luaän theo gôïi yù : . Tìm daãn chöùngï theå hieän Caàn Thô laø : +Trung taâm kinh teá (keå caùc ngaønh coâng nghieäp cuûa Caàn Thô) . +Trung taâm vaên hoùa, khoa hoïc . +Trung taâm du lòch . . Giaûi thích vì sao TP Caàn Thô laø TP treû nhöng laïi 18 Hoà Hoaøng Gia nhanh choùng trôû thaønh trung taâm kinh teá, vaên hoùa, -Ñaïi dieän caùc nhoùm trình baøy keát quaû . khoa hoïc cuûa ñoàng baèng soâng Cöûu Long ? -Caùc nhoùm khaùc nhaän xeùt, boå sung. -GV nhaän xeùt vaø phaân tích theâm veà yù nghóa vò trí ñòa lí cuûa Caàn Thô, ñieàu kieän thuaän lôïi cho Caàn Thô phaùt trieån kinh teá . 4.Cuûng coá - Daën doø: : -Cho HS ñoïc baøi trong khung . -4 HS ñoïc baøi. -Neâu nhöõng daãn chöùng cho thaáy TP Caàn Thô laø -HS traû lôøi caâu hoûi . trung taâm kinh teá, vaên hoùa, khoa hoïc quan troïng cuûa ÑBSCL . -Nhaän xeùt tieát hoïc . -Veà nhaø oân laïi caùc baøi tö baøi 11 ñeán baøi 22 ñeå tieát -Caû lôùp . sau oân taäp . Tuần 26 Lịch sử CUỘC KHẨN HOANG Ở ĐÀNG TRONG I. Mục tiêu: - Biết sơ lược về quá trình khẩn hoang ở Đàng Trong: + Từ thế kỉ XVI, các chúa Nguyễn tổ chức khai khẩn đất hoang ở Đàng Trong. Những đoàn người khẩn hoang đã tiến vào vùng đất ven biển Nam Trung Bộ và đồng bằng sông Cửu Long. + Cuộc khẩn hoang đã mở rộng diện tích canh tác ở những vùng hoang hóa, ruộng đất được khai phá, xóm làng được hình thành và phát triển. - Dùng lược đồ chỉ ra vùng khẩn hoang. II. Chuẩn bị: - Bản đồ Việt Nam Thế kỉ XVI- XVII. - PHT của HS. III. Hoạt động trên lớp: Hoạt động của thầy Hoạt động của trò 1. Ổn định: Cho HS hát 1 bài. 2. KTBC: GV cho HS đọc bài “Trịnh –Nguyễn phân tranh” - Cuộc xung đột giữa các tập đoàn PK gây ra những hậu quả gì? GV nhận xét ghi điểm. 3. Bài mới: a. Giới thiệu bài: Ghi tựa b. Phát triển bài: * Hoạt độngcả lớp: GV treo bản đồ VN thế kỉ XVI- XVII lên bảng và giới thiệu. - GV yêu cầu HS đọc SGK, xác định trên bản đồ địa phận từ sông Gianh đến Quảng Nam và từ Quảng Nam đến Nam bộ ngày nay. - GV yêu cầu HS chỉ vùng đất Đàng Trong tính đến thế kỉ XVII và vùng đất Đàng Trong từ thế kỉ XVIII. - Cả lớp hát. - HS đọc bài và trả lời câu hỏi. - HS khác nhận xét. - HS theo dõi. - 2 HS đọc và xác định. - HS lên bảng chỉ: + Vùng thứ nhất từ sông Gianh đến Quảng Nam. + Vùng tiếp theo từ Quảng Nam đến hết Nam Bộ ngày nay. * Hoạt độngnhóm: - GV phát PHT cho HS. - GV yêu cầu HS dựa vào PHT và bản đồ VN thảo luận nhóm: Trình bày khái quát tình hình nước ta từ - HS các nhóm thảo luận và trình bày trước lớp. sông Gianh đến Quảng Nam và từ Quảng Nam đến 19 Hoà Hoaøng Gia ĐB sông cửu Long. - Các nhóm khác nhận xét, bổ sung. * Hoạt động cá nhân: - GV đặt câu hỏi: Cuộc sống chung giữa các tộc người ở phía Nam đã đem lại kết quả gì? - GV cho HS trao đổi để dẫn đến kết luận: Kết quả là - HS trao đổi và trả lời. xây dựng cuộc sống hòa hợp, xây dựng nền văn hóa - Cả lớp nhận xét, bổ sung. chung trên cơ sở vẫn duy trì những sắc thái văn hóa riêng của mỗi tộc người. 4. Củng cố - Dặn dò: Cho HS đọc bài học ở trong khung. - Nêu những chính sách đúng đắn, tiến bộ của triều Nguyễn trong việc khẩn hoang ở Đàng Trong? - 3 HS đọc. - Nêu kết quả của cuộc khẩn hoang và ý nghĩa của - HS khác trả lời câu hỏi. nó? - HS cả lớp. - Nhận xét tiết học. Địa lý OÂN TAÄP I.Muïc tieâu : - Chæ hoaëc ñieàn ñöôïc vò trí ñoàng baèng Baéc Boä ,ÑB NB ,soâng Hoàng, soâng Thaùi Bình, soâng Tieàn, soâng Haäu treân BÑ, löôïc ñoà VN. - Heä thoáng hoùa moät soá ñaëc ñieåm tieâu bieåu cuûa ñoàng baèng Baéc Boä vaø ñoàng baèng Nam Boä . - Chæ treân baûn ñoà vò trí thuû ñoâ Haø Noäi, TPHCM, Caàn Thô vaø neâu moät vaøi ñaëc ñieåm tieâu bieåu cuûa caùc TP naøy . II.Chuaån bò : - BÑ Ñòa lí töï nhieân ,BÑ haønh chính VN. - Löôïc ñoà troáng VN treo töôøng vaø cuûa caù nhaân HS . III.Hoaït ñoäng treân lôùp : Hoaït ñoäng cuûa thaày Hoaït ñoäng cuûa troø 1.OÅn ñònh: 2.KTBC : -Chæ vò trí cuûa TP Caàn Thô treân BÑ . -Vì sao TP Caàn Thô laïi nhanh choùng trôû thaønh trung taâm kinh teá, vaên hoùa, khoa hoïc cuûa ÑBSCL ? GV nhaän xeùt, ghi ñieåm. 3.Baøi môùi : a.Giôùi thieäu baøi: Ghi töïa b.Phaùt trieån baøi : *Hoaït ñoäng caû lôùp: - GV yeâu caàu HS leân baûng chæ vò trí caùc ñòa danh treân baûn ñoà . -GV cho HS leân ñieàn caùc ñòa danh: ÑB Baéc Boä, ÑB Nam Boä, soâng Hoàng, soâng Tahí Bình, soâng tieàn, soâng Haäu, soâng Ñoàng Nai vaøo löôïc ñoà . -GV cho HS trình baøy keát quaû tröôùc lôùp . *Hoaït ñoäng nhoùm: -Cho HS caùc nhoùm thaûo luaän vaø hoaøn thaønh baûng so saùnh veà thieân nhieân cuûa ÑB Baéc Boä vaø Nam Boä vaøo PHT . Khaùc nhau 20 -HS traû lôøi caâu hoûi . -HS khaùc nhaän xeùt, boå sung. -HS leân baûng chæ . -HS leân ñieàn teân ñòa danh . -Caû lôùp nhaän xeùt, boå sung. -Caùc nhoùm thaûo luaän vaø ñieàn keát quaû vaøo PHT. -Ñaïi ñieän caùc nhoùm trình baøy tröôùc lôùp .