Tài liệu Giáo án lịch sử 10 chuẩn kiến thức kỹ năng 2016 mới nhất

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO VỤ GIÁO DỤC TRUNG HỌC PHỔ THÔNG CHƯƠNG TRÌNH PHÁT TRIỂN GIÁO DỤC TRUNG HỌC TÀI LIỆU GIÁO ÁN GIẢNG DẠY GIÁO VIÊN THỰC HIỆN DẠY HỌC VÀ KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ THEO CHUẨN KIẾN THỨC, KỸ NĂNG CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG CẤP : TRUNG HỌC PHỔ THÔNG NĂM 2015-2016 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO Tài liệu PHÂN PHỐI CHƯƠNG TRÌNH THPT MÔN LỊCH SỬ 10 (Dùng cho các cơ quan quản lí giáo dục và giáo viên , áp dụng từ năm học 2015-2016) LÞch Sö Líp 10 C¶ n¨m: 37 tuÇn (52 tiÕt) Häc k× I: 19 tuÇn (18 tiÕt) Häc k× II: 18 tuÇn (34 tiÕt) häc k× I PhÇn mét. lÞch sö thÕ giíi thêi nguyªn thuû, cæ ®¹i vµ trung ®¹i Chương I. Xã hội nguyên thuỷ (2 tiết) Bài 1. Sự xuất hiện loài người và bầy người nguyên thuỷ Bài 2. Xã hội nguyên thuỷ Chương II. Xã hội cổ đại (4 tiết) Bài 3. Các quốc gia cổ đại phương Đông Bài 4. Các quốc gia cổ đại phương Tây - Hi Lạp và Rô - ma Chương III. Trung Quốc thời phong kiến (2 tiết) Bài 5. Trung Quốc thời phong kiến Chương IV. Ấn Độ thời phong kiến (2 tiết) Bài 6. Các quốc gia Ấn và văn hoá truyền thống Ấn Độ Bài 7. Sự phát triển lịch sử và nền văn hoá đa dạng của Ấn Độ Kiểm tra viết (1 tiết) Chương V. Đông Nam Ấ thời phong kiến (2 tiết) Bài 8. Sự hình thành và phát triển các vương quốc chính ở Đông Nam Á Bài 9. Vương quốc Campuchia và Vương quốc Lào Chương VI. Tây âu thời trung đại (4 tiết) Bài 10. Thời kì hình thành và phát triển của chế độ phong kiến ở Tây Âu (thế kỉ V đến thế kỉ XIV) Bài 11. Tây Âu thời hậu kì trung đại Bài 12. ôn tập lịch sử thế giới nguyên thuỷ, cổ đại và trung đại Kiểm tra học kì I (1 tiết) Học kì II Phần hai. lịch sử việt nam từ nguồn gốc đến giữa thế kỉ xix Chương I. Việt Nam từ thời nguyên thuỷ đến thế kỉ X (4 tiết) Bài 13. Việt Nam thời nguyên thuỷ Bài 14. Các quốc gia cổ đại trên đất nước Việt Nam Bài 15. Thời Bắc thuộc và cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc (từ thế kỉ II TCN đến đầu thế kỉ X) Bài 16. Thời Bắc thuộc và cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc (tiếp theo) Chương II. Việt Nam từ thế kỉ X đến thế kỉ XV (4 tiết) Bài 17. Quá trình hình thành và phát triển của nhà nước phong kiến (từ thế kỉ X đến thế kỉ XV) Bài 18. Công cuộc xây dựng và phát triển kinh tế trong các thế kỉ XXV Bài 19. Những cuộc chiến đấu chống ngoại xâm ở các thế kỉ X-XV Bài 20. Xây dựng và phát triển văn hoá trong các thế kỉ X-XV Chương III. Việt Nam trong các thế kỉ XVI-XVIII (4 tiết) Bài 21. Những biến đổi của nhà nước phong kiến trong các thế kỉ XVIXVIII Bài 22. Tình hình kinh tế ở các thế kỉ XVI-XVIII Bài 23. Phong trào Tây Sơn và sự nghiệp thống nhất đất nước, bảo vệ Tổ quốc cuối thế kỉ XVIII Bài 24. Tình hình văn hoá ở các thế kỉ XVI-XVIII Chương IV. Việt Nam ở nửa đầu thế kỉ XIX (2 tiết) Bài 25. Tình hình chính trị, kinh tế, văn hoá dưới triều Nguyễn (nửa đầu thế kỉ XIX) Bài 26. Tình hình xã hội ở nửa đầu thế kỉ XIX và phong trào đấu tranh của nhân dân Lịch sử địa phương (1 tiết) Sơ kết lịch sử Việt Nam từ nguồn gốc đến giữa thế kỉ XIX (2 tiết) Bài 27. Quá trình dựng nước và giữ nước Bài 28. Truyền thống yêu nước của dân tộc Việt Nam thời phong kiến Kiểm tra viết (1 tiết) Phần ba. lịch sử thế giới cận đại Chương I. Các cuộc cách mạng tư sản (từ giữa thế kỉ XVI đến nửa cuối thế kỉ XVIII) (4 tiết) Bài 29. Cách mạng Hà Lan và cách mạng tư sản Anh Bài 30. Chiến tranh giành độc lập của các thuộc địa Anh ở Bắc Mĩ Bài 31. Cách mạng tư sản Pháp cuối thế kỉ XVIII Chương II. Các nước Âu-Mĩ (từ đầu thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX) (6 tiết) Bài 32. Cách mạng công nghiệp ở châu Âu Bài 33. Hoàn thành cách mạng tư sản ở châu Âu và Mĩ giữa thế kỉ XIX Bài 34. Các nước tư bản chuyển sang giai đoạn đế quốc chủ nghĩa Bài 35. Các nước Anh, Pháp, Đức, Mĩ và sự bành trướng thuộc địa Chương III. Phong trào công nhân (từ đầu thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX) (5 tiết) Bài 36. Sự hình thành và phát triển của phong trào công nhân Bài 37. Mác và Ăng-ghen. Sự ra đời của chủ nghĩa xã hội khoa học Bài 38. Quốc tế thứ nhất và Công xã Pa-ri 1871 Bài 39. Quốc tế thứ hai Bài 40. Lê-nin và phong trào công nhân Nga đầu thế kỉ XX Kiểm tra học kì II (1 tiết) Ngaøy soaïn : .............................. Chöông I: XAÕ HOÄI NGUYEÂN THUÛY Tieát : 01 Baøi 1: SÖÏ XUAÁT HIEÄN LOAØI NGÖÔØI VAØ BAÀY NGÖÔØI NGUYEÂN THUÛY I/ MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC : 1.Veà kieán thöùc : Giuùp HS hieåu nhöõng moác vaø böôùc tieán treân chaëng ñöôøng daøi , phaán ñaáu qua haøng trieäu naêm cuûa loaøi ngöôøi nhaèm caûi thieän ñôøi soáng vaø caûi bieán baûn thaân con ngöôøi . 2.Veà thaùi ñoä : Giaùo duïc cho hoïc sinh thaáy ñöôïc vai troø vaø taùc duïng cuûa lao ñoäng trong tieán trình phaùt trieån cuûa xaõ hoäi loaøi ngöôøi . 3.Veà kyõ naêng : Reøn luyeän kó naêng trình baøy noäi dung lòch söû , söû duïng SGK, kæ naêng phaân tích , ñaùnh giaù vaø toång hôïp veà ñaëc ñieåm tieán hoùa cuûa loaøi ngöôøi . II.CHUAÅN BÒ CUÛA THAÀY VAØ TROØ 1.Chuaån bò cuûa thaày: -Lòch söû theá giôùi coå ñaïi – NXB Giaùo Duïc, Haø Noäi, 1999 -Nhöõng maåu chuyeän lòch söû theá giôùi, taäp 1, NXB Giaùo Duïc, Haø Noäi, 1999 2.Chuaån bò cuûa troø: -Baûn ñoà theá giôùi -Bieåu ñoà thôøi gian veà ngöôøi toái coå III.TOÅ CHÖÙC HOAÏT ÑOÄNG DAÏY- HOÏC : 1.OÅn ñònh toå chöùc : Só soá , veä sinh , trang phuïc , thaùi ñoä hoïc taäp 2.Giôùi thieäu boä moân : Khaùi quaùt veà chöông trình lòch söû lôùp 10 , vaø phöông phaùp hoïc taäp boä moân . 3.Giaûng baøi môùi: Con ngöôøi vaø xaõ hoäi loaøi ngöôøi toàn taïi vaø phaùt trieån caùch ñaây haøng trieäu naêm. Vôùi baøn tay lao ñoäng vaøsöùc saùng taïo khoâng ngöøng , con ngöôøi ñaõ laøm neân nhöõng ñieàu kyø dieäu cuûa theá giôùi. Vaäy loaøi ngöôøi töø ñaâu sinh ra? Quaù trình phaùt trieån cuûa hoï ñöôïc ñaùnh daáu bôûi nhöõng moác thôøi gian vaø thaønh töïu cô baûn naøo? Baøi hoïc hoâm nay chuùng ta seõ tìm hieåu ñieàu ñoù. TG 15’ HOAÏT ÑOÄNG CUÛA THAÀY HOAÏT ÑOÄNG CUÛA TROØ Hoaït ñoäng 1 : laøm vieäc caù GV : Con ngöôøi ñaõ coù nhaân maët treân traùi ñaát naøy töø raát xa xöa. Tuy nhieân , vieäc giaûi thích veà nguoàn HS phaùt bieåu yù kieán qua söï goác con ngöôøi coù nhieàu hieåu bieát , tranh luaän vôùi quan ñieåm khaùc nhau. Em nhau haõy cho bieát hieåu bieát cuûa mình veà nguoàn goác cuûa con ngöôøi nhö theá naøo? GV: neâu moät soá maåu chuyeän cuûa caùc nöôùc vaø Vieät Nam. Nhöõng caâu chuyeän treân coù yù nghóa gì ? HS: GV nhaän xeùt boå sung vaø -Muoán lyù giaûi veà nguoàn goác choát yù : Caâu chuyeän treân loaøi ngöôøi ñaõ phaûn aùnh töø xa xöa -Noù mang tính duy taâm toân con ngöôøi muoán lí giaûi veà giaùo, khoâng mang tính khoa nguoàn goác cuûa mình , hoïc nhöng chöa ñuû cô sôû khoa hoïc neân ñaõ gôûi gaém ñieàu ñoù vaøo söï thaàn thaùnh . NOÄI DUNG CAÀN NAÉM 1) Söï xuaát hieän loaøi ngöôøi vaø ñôøi soáng baày ngöôøi nguyeân thuûy : - Con ngöôøi do moät loaøi vöôïn gioáng ngöôøi chuyeån bieán thaønh, nhôø quaù trình lao ñoäng vaø traûi qua moät chaëng ñöôøng khaù daøi khoaûng 6 trieäu naêm tröôùc . Vaäy con ngöôøi do ñaâu maø coù? Cô sôû naøo cho chuùng ta khaúng ñònh ñieàu ñoù? Trong quaù trình chuyeån bieán töø vöôïn thaønh ngöôøi, yeáu toá naøo quyeát ñònh söï chuyeån bieán ñoù ? -> Giaùo duïc HS nhaän thöùc ñuùng ñaén veà lao ñoäng . GV phaân coâng nhoùm +Nhoùm 1 : Thôøi gian tìm thaáy daáu tích Ngöôøi toái coå ? Ñòa ñieåm ? Tieán hoùa trong caáu taïo cô theå ? GV söû duïng baûn ñoà chæ roõ caùc vò trí +Nhoùm 2 : Ñôøi soáng vaät chaát vaø quan heä xaõ hoäi cuûa Ngöôøi toái coå ? GV ñaùnh giaù taàm quan troïng cuûa vieäc phaùt minh HS traû lôøi theo SGK: - Con ngöôøi do moät loaøi vöôïn gioáng ngöôøi chuyeån bieán thaønh, nhôø quaù trình lao ñoäng vaø traûi qua moät chaëng ñöôøng khaù daøi khoaûng 6 trieäu naêm tröôùc . -Ngaøy nay khoa hoïc phaùt trieån ñaëc bieät laø khaûo coå hoïc, coå sinh hoïc ñaõ tìm ñöôïc baèng cöù noùi leân söï phaùt trieån laâu daøi cuûa sinh giôùi ,töø ñv baäc thaáp -> ñv baäc cao maø ñænh cao laø söï bieán chuyeån töø vöôïn -> ngöôøi Hoaït ñoäng 2 : laøm vieäc theo nhoùm Nhoùm 1: -Ngöôøi toái coå (4 trieäu naêm tröôùc) hoaù thaïch tìm thaáy ôû Ñoâng Phi, Gia- Va, Baéc Kinh, Thanh Hoùa… -Ñaëc ñieåm: Ñi ñöùng baèng hai chaân , ñoâi tay töï do söû duïng coâng cuï ñeå kieám aên, traùn thaáp vaø bôït ra sau, u maøy noåi cao, hoäp soï lôùn hôn so vôùi vöôïn coå. Nhoùm 2: - Ñôøi soáng vaät chaát cuûa ngöôøi nguyeân thuûy . + Cheá taïo coâng cuï ñaù(ñaù cuõ ) -Ñôøi soáng vaät chaát: +Bieát cheá taïo coâng cuï lao ñoäng baèng ñaù +Phaùt minh ra löûa +Haùi löôïm saên baét -Quan heä xaõ hoäi : Soáng thaønh töøng baày -> Baày ngöôøi nguyeân thuyû ra löûa: “Laàn ñaàu tieân noù giuùp con ngöôøi chi phoái 10’ ñöôïc löïc löôïng töï nhieân vaø taùch haún con ngöôøi ra khoûi theá giôùi ñoäng vaät” Eng ghen GV söû duïng bieåu ñoà thôøi gian ñeå cuûng coá theâm veà ngöôøi toái coå . +Nhoùm 1 :Thôøi ñaïi ngöôøi tinh khoân baét ñaàu xuaát hieän vaøo thôøi gian naøo ? Böôùc hoaøn thieän veà hình daùng vaø caáu taïo cô theåra sao? +Nhoùm 2 : Söï saùng taïo cuûa ngöôøi tinh khoân ñöôïc theå hieän nhö theá naøo? Thôøi kì ñaù môùi baét ñaàu vaøo thôøi gian naøo ? Ñaù môùi laø coâng cuï ñaù coù ñieåm khaùc nhö theá naøo + Töø choã bieát giöõ löûa töï nhieân ñeå duøng tôùi choã bieát taïo ra löûa . + Kieám soáng baèng lao ñoäng taäp theå vôùi phöông thöùc haùi löôïm vaø saên baét . _ Quan heä quaàn theå cuûa Ngöôøi toái coå ñöôïc goïi laø Baày ngöôøi nguyeân thuûy . GV : Ngöôøi toái coå ñöôïc coi laø ngöôøi vì ñaõ bieát cheá taùc vaø söû duïng coâng cuï .(maëc duø coøn thoâ ) Veà hình daùng khoâng coøn laø vöôïn Hoaït ñoäng 1:Thaûo luaän nhoùm Nhoùm 1: -Khoaûng 4 vaïn naêm tröôùc ñaây ngöôøi tinh khoân xuaát hieän -Caáu taïo cô theå: Xöông coát nhoû nhaén , baøn tay kheùo leùo linh hoaït, hoäp soï vaø theå tích naõo phaùt trieån… Nhoùm 2: Oùc saùng taïo cuûa ngöôøi tinh khoân theå hieän +Cheá taïo coâng cuï lao ñoäng kheùo leùo hôn +Cheá taïo cung teân 2) Ngöôøi tinh khoân vaø oùc saùng taïo _ Khoaûng 4 vaïn Naêm tröôùc ñaây Ngöôøi tinh khoân xuaát hieän . Hình daùng vaø caáu taïo cô theå hoaøn thieän nhö ngöôøi ngaøy nay . _ “OÙc saùng taïo” laø söï saùng taïo cuûa ngöôøi tinh khoân trong vieäc caûi tieán coâng cuï ñoà ñaù vaø bieát cheá taùc theâm nhieàu coâng cuï môùi . + Coâng cuï ñaù : Ñaù cuõ -> ñaù môùi (gheø – maøi nhaün – ñuïc loã tra caùn ) + Coâng cuï môùi : Lao, cung, teân . 3) Cuoäc caùch maïng thôøi ñaù môùi : -Khoaûng 1 vaïn Naêm tröôùc ñaây thôøi kì ñaù môùi baét ñaàu . so vôùi coâng cuï ñaù cuõ ? GV nhaän xeùt : 15’ Ñaù môùi laø coâng cuï ñaù ñöôïc gheø saéc, maøi nhaün, tra caùn duøng toát hôn . Ñoàng thôøi söû duïng cung teân thuaàn thuïc . Sang thôøi ñaïi ñaù môùi cuoäc soáng vaät chaát cuûa con ngöôøi coù bieán ñoåi nhö theá naøo ? GV choát yù : Nhö vaäy , cuoäc soáng con ngöôøi ñaõ no ñuû hôn , ñeïp hôn vaø vui hôn, bôùt leä thuoäc vaøo thieân nhieân . Hoaït ñoäng 1: Laøm vieäc caû lôùp vaø caù nhaân . HS: + Khoaûng 1 vaïn Naêm tröôùc ñaây thôøi kì ñaù môùi baét ñaàu . +Ñaù môùi laø coâng cuï ñaù ñaõ ñöôïc gheø saéc , maøi nhaün, tra caùn duøng toát hôn, ngöôøi ta coøn söû duïng cung teân thuaàn thuïc. HS: Cuoäc soáng con ngöôøi thôøi ñaù môùi ñaõ coù nhöõng thay ñoåi lôùn lao , ngöôøi ta bieát : + Troàng troït , chaên nuoâi . + Laøm saïch taám da thuù ñeå che thaân, ñoà trang söùc . + Laøm nhaïc cuï ( nhö saùo = oáng xöông, ñaøn ñaù… ) -Cuoäc soáng con ngöôøi thôøi ñaù môùi ñaõ coù nhöõng thay ñoåi lôùn lao , ngöôøi ta bieát : + Troàng troït , chaên nuoâi . + Laøm saïch taám da thuù ñeå che thaân, ñoà trang söùc . + Laøm nhaïc cuï ( nhö saùo = oáng xöông, ñaøn ñaù… ) 4 ) Cuûng coá kieán thöùc :( 5phuùt) Söû duïng bieåu ñoà thôøi gian vôùi caùc moác 4 tr naêm,1 tr naêm, 4 vaïn naêm , 1 vaïn naêm. Höôùng daãn hoïc sinh neâu nhöõng noäi dung caàn thieát töông öùng töøng coät moác. 5) Daëên doø – Ra baøi taäp veà nhaø : -Naém baøi cuõ , traû lôøi caùc caâu hoûi ôû cuoái baøi . -Chuaån bò baøi môùi - Baøi taäp veà nhaø : Laäp baûng so saùnh : Noäi dung Thôøi gian Chuû nhaân Kó thuaät cheá taïo Thôøi kì ñaù cuõ Thôøi kì ñaù môùi IV.RUÙT KINH NGHIEÄM BOÅ SUNG: …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………. Ngaøy soaïn ............................................ Tieát : 02 Baøi 02 : XAÕ HOÄI NGUYEÂN THUÛY I/ MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC : 1.Veà kieán thöùc: Giuùp HS hieåu ñöôïc ñaëc ñieåm toå chöùc thò toäc, boä laïc , moái quan heä trong toå chöùc xaõ hoäi ñaàu tieân cuûa loaøi ngöôøi . Moác thôøi gian quan troïng cuûa quaù trình xuaát hieän kim loaïi vaø heä quaû xaõ hoäi cuûa coâng cuï kim loaïi . 2. Veà tö töôûng: -Cuûng coá nhaän thöùc veà vai troø cuûa lao ñoäng , coâng cuï lao ñoäng ñoái vôùi söï phaùt trieån xaõ hoäi. -Giaoù duïc cho hoïc sinh nuoâi döôõng giaác mô chính ñaùng – xaây döïng moät theá giôùi ñaïi ñoàng trong vaên minh 3.Veà kyû naêng: Reøn luyeän cho HS kyõ naêng phaân tích vaø ñaùnh giaù toå chöùc xaõ hoäi thò toäc, boä laïc. Kyõ naêng phaân tích vaø toång hôïp veà quaù trình ra ñôøi cuûa kim loaïi – nguyeân nhaân – heä quaû cuûa cheá ñoä tö höõu ra ñôøi. II.THIEÁT BÒ, TAØI LIEÄU DAÏY- HOÏC : 1.Taøi lieäu tham khaûo: -Lòch söû theá giôùi coå ñaïi – NXB Giaùo Duïc, Haø Noäi, 1999 -Nhöõng maåu chuyeän lòch söû theá giôùi, taäp 1, NXB Giaùo Duïc, Haø Noäi, 1999 -Nhöõng con ngöôøi cuoái cuøng cuûa thôøi kyø ñoà ñaù- Taïp chí theá giôùi kyø dieäu, soá 7 -Moät soá boä toäc maø theá giôùi môùi bieát ñeán – Taïp chí khoa hoïc phoå thoâng soá 264 2.Ñoà duøng daïy hoïc: -Bieåu ñoà thôøi gian III TIEÁN TRÌNH TOÅ CHÖÙC DAÏY - HOÏC : 1) OÅn ñònh toå chöùc : Só soá , veä sinh , trang phuïc , thaùi ñoä hoïc taäp. 2) Kieåm tra baøi cuõ : Loaøi ngöôøi coù nguoàn goác töø ñaâu ? Baèng chöùng naøo khaúng ñònh ñieàu ñoù ? Neâu ñôøi soáng vaät chaát vaø xaõ hoäi cuûa Ngöôøi toái coå ? 3) Giôùi thieäu baøi môùi : Baøi hoïc vöøa roài cho chuùng ta bieát quaù trình tieán hoaù vaø töï hoaøn thieän cuûa con ngöôøi veà toå chöùc hôïp quaàn xaõ hoäiñaàu tieân vaø ñôøi soáng vaät chaát cuûa con ngöôøi luùc ñoù.Baøi hoïc hoâm nay seõ giuùp chuùng ta hieåu ñöôïc : +Toå chöùc thò toäc, boä laïc +Söï ra ñôøi cuûa coâng cuï kim khí vaø heä quaû xaõ hoäi cuûa noù 4)Toå chöùc hoaït ñoäng daïy hoïc: TG HOAÏT ÑOÄNG CUÛA THAÀY 10’ GV daãn daét : Khi ngöôøi nguyeân thuyû xuaát hieän hoï quaàn tuï trong moät toå chöùc goïi laø baày ngöôøi nguyeân thuyû. Trong quaù trình phaùt trieån toå chöùc naøy daàn daàn bò tan raõ nhöôøng choã cho moät toå chöùc xaõ hoäi cao hôn , ñoù laø thò toäc .Vaäy: Theá naøo laø thò toäc Moái quan heä trong thò toäc ? GV nhaän xeùt vaø choát yù phaân tích theâm veà vaán ñeà “hôïp taùc lao ñoäng” vaø keå chuyeän minh hoaï nguyeân taéc vaøng trong cuoäc soáng cuûa thò toäc laø bình ñaúng laøm chung höôûng chung , cuûa caûi laaø cuûa chung -> Giaùo duïc yù thöùc veà moät theá giôùi ñaïi ñoàng . GV trong moät vuøng sing HOAÏT ÑOÄNG CUÛA TROØ NOÄI DUNG CAÀN NAÉM 1) Thò toäc vaø boä laïc : Hoaït ñoäng 1 :Caû lôùp vaø caù a) Thò toäc : nhaân -Thò toäc laø nhoùm ngöôøi co -Thò toäc laø nhoùm ngöôøi co ùkhoaûng hôn 10 gia ñình, ùkhoaûng hôn 10 gia ñình, goàm 2-3 theá heä giaø treû vaø goàm 2-3 theá heä giaø treû vaø coù chung doøng maùu . coù chung doøng maùu . -Quan heä trong thò toäc raát -Quan heä trong thò toäc raát coâng baèng , bình ñaúng coâng baèng , bình ñaúng cuøng laøm cuøng höôûng. Lôùp cuøng laøm cuøng höôûng. treû toân kính cha meï, oâng Lôùp treû toân kính cha meï, baø vaø cha meï yeâu thöông oâng baø vaø cha meï yeâu chaêm soùc taát caû con chaùu thöông chaêm soùc taát caû con chaùu cuûa thò toäc . cuûa thò toäc . b) Boä laïc : Hoaït ñoäng 2 :Caû lôùp vaø caù nhaân - Boä laïc laø taäp hôïp moät soá thò toäc soáng caïnh nhau vaø coù cuøng moät nguoàn goác toå tieân . -Boä laïc lôùn hôn thò toäc - Boä laïc laø taäp hôïp moät soá thò toäc soáng caïnh nhau vaø coù cuøng moät nguoàn goác toå tieân . -Quan heä giöõa caùc thò toäc trong boä laïc laø gaén boù , giuùp ñôõ nhau . soáng thuan lôïi thöôøng khoâng chæ coù thò toäc maø coøn coù boâ5 laïc . Vaäy: Theà naøo laø boä laïc .Ñieåm gioáng vaø khaùc nhau giöõa thò toäc vaø boä laïc ? 15’ GV phaân tích theâm söï khaùc nhau giöõa thò toäc vaø boä laïc : Quan heä giöõa caùc thò toäc trong boä laïc laø gaén boù , giuùp ñôõ nhau chöù khoâng coù hôïp taùc lao ñoäng kieám aên nhö trong thò toäc GV chia lôùp thaønh hai nhoùm Nhoùm 1: Ngöôøi ta ñaõ tìm thaáy vaø söû duïng kim loaïi töø luùc naøo? Vì sao coù söï cheânh leäch veà thôøi gian nhö vaäy? 2) Buoåi ñaàu cuûa thôøi ñaïi kim khí *Quaù trình tìm vaø söû duïng kim loaïi : Hoaït ñoïng 1 :laøm vieäc theo nhoùm Caùc nhoùm thaûo luaän vaø traû lôøi Nhoùm 1: Con ngöôøi tìm vaø söû duïng kim loaïi : + Khoaûng 5500 naêm tröôùc ñaây- ñoàng ñoû. + Khoaûng 4000 naêm tröôùc ñaây- ñoàng thau. + Khoaûng 3000 naêm tröôùc ñaây – saét Nhoùm 2: - Naêng suaát lao ñoäng taêng. - Khai thaùc theâm ñaát ñai troàng troït. - Theâm nhieàu nghaønh ngheà môùi Nhoùm 2: Söï xuaát hieän coâng cuï kim loaïi coù taùc duïng Hoaït ñoäng caù nhaân vaø taäp nhö theá naøo ñoái vôùi saûn theå xuaát? -Con ngöôøi tìm vaø söû duïng kim loaïi : + Khoaûng 5500 naêm tröôùc ñaây- ñoàng ñoû. + Khoaûng 4000 naêm tröôùc ñaây- ñoàng thau. + Khoaûng 3000 naêm tröôùc ñaây – saét. * Heä quaû : - Naêng suaát lao ñoäng taêng. - Khai thaùc theâm ñaát ñai troàng troït. -Theâm nhieàu nghaønh ngheà môùi. 3) Söï xuaát hieän tö höõu vaø xaõ hoäi coù giai caáp : -Ngöôøi lôïi duïng chöùc quyeàn chieám cuûa chung laøm cuûa rieâng -> tö höõu xuaát hieän . -Gia ñình phuï heä ra ñôøi thay theá cho thò toäc. HS: -Xaõ hoäi phaân chia thaønh Ngöôøi lôïi duïng chöùc quyeàn giaøu – ngheøo, giai caáp chieám cuûa chung laøm cuûa xuaát hieän. rieâng -> tö höõu xuaát hieän . -Gia ñình phuï heä ra ñôøi thay theá cho thò toäc. GV cho hoïc sinh nhaéc 15’ laïi nguyeân taéc vaøng trong thò toäc. Sau ñoù: Coâng cuï kim loaïi ra ñôøi -> NSLÑ taêng -> Saûn phaåm thöøa thöôøng xuyeân -> chieám ñoaït. Hoûi: Vaäy ai laø ngöôøi chieám -Xaõ hoäi phaân chia thaønh ñoaït saûn phaåm thöøa. giaøu – ngheøo, giai caáp Vieäc chieám ñoaït saûn xuaát hieän. phaåm thöøa coù taùc ñoäng nhö theá naøo ñeán ñôøi soáng xaõ hoäi ? GV phaân tích : Khaû naêng lao ñoäng cuûa moãi gia ñình cuõng khaùc nhau -> Giaøu ngheøo => giai caáp ra ñôøi. => Coâng xaõ thò toäc raïn vôõ ñöa con ngöôøi böôùc sang thôøi ñaïi coù giai caáp ñaàu tieân – thôøi coå ñaïi. 4) Cuûng coá baøi :( 5 phuùt) _ Theá naøo laø thò toäc – boä laïc. _ Nhöõng bieán ñoåi lôùn lao cuûa ñôøi soáng saûn xuaát – quan heä xaõ hoäi cuûa thôøi ñaïi kim khí. 5) Daën doø – Baøi taäp veà nhaø : _ Traû lôøi caâu hoûi : + So saùnh ñieåm gioáng – khaùc nhau giöõa thò toäc vaø boä laïc. + Do ñaâu maø tö höõu xuaát hieän ? Ñieàu naøy ñaõ daãn tôùi söï thay ñoåi trong xaõ hoäi nhö theá naøo ? _ Ñoïc baøi tieáp theo (baøi 3) : Caùc quoác gia coå ñaïi phöông Ñoâng. 6) Ruùt kinh nghieäm boå sung : Ngaøy soaïn :...................................... ÑAÏI Tieát : 03 PHÖÔNG ÑOÂNG Chöông II : XAÕ HOÄI COÅ Baøi 03 : CAÙC QUOÁC GIA COÅ ÑAÏI I. MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC : 1.Veà kieán thöùc: Hoïc sinh caàn naém ñöôïc : + Nhöõng ñaëc ñieåm veà ñieàu kieän töï nhieân cuûa caùc quoác gia coå ñaïi phöông Ñoâng vaø söï phaùt trieån ban ñaàu cuûa caùc ngaønh kinh teá .Töø ñoù, thaáy ñöôïc aûnh höôûng cuûa ñieàu kieän töï nhieân ñeán neàn taûng kinh teá vaø quaù trình hình thaønh nhaø nöôùc , cô caáu xaõ hoäi, theå cheá chính trò… ôû khu vöïc naøy nhö theá naøo . + Thoâng qua vieäc tìm hieåu veà cô caáu boä maùy nhaø nöôùc vaø quyeàn löïc cuûa nhaø vua, HS caàn hieåu roõ theá naøo laø cheá ñoä chuyeân cheá coå ñaïi . + Nhöõng thaønh töïu lôùn veà vaên hoùa cuûa caùc daân toäc phöông Ñoâng . 2.Veà tö töôûng : Boài döôõng loøng töï haøo veà truyeàn thoáng lòch söû cuûa caùc daân toäc phöông Ñoâng , trong ñoù coù Vieät nam . 3.Veà kó naêng : Reøn luyeän cho HS bieát söû duïng baûn ñoà ñeå phaân tích nhöõng thuaän lôïi , khoù khaên vaø vai troø cuûa ñieàu kieän ñòa lí ôû caùc quoác gia coå ñaïi phöông Ñoâng . II.THIEÁT BÒ VAØ TAØI LIEÄU DAÏY HOÏC: 1.Taøi lieäu tham khaûo: -Lòch söû theá giôùi coå ñaïi – NXB Giaùo Duïc, Haø Noäi, 1999 -Nhöõng maåu chuyeän lòch söû theá giôùi, taäp 1, NXB Giaùo Duïc, Haø Noäi, 1999 2.Ñoà duøng daïy hoïc: -Baûn ñoà theá giôùi -Moät soá tranh aûnh minh hoaïveà thaønh töïu vaên hoaù III.TIEÁN TRÌNH TOÅ CHÖÙC DAÏY – HOÏC : 1.OÅn ñònh toå chöùc : Só soá , veä sinh , trang phuïc , thaùi ñoä hoïc taïp . 2.Kieåm tra baøi cuõ : Nguyeân nhaân tan raõ cuûa xaõ hoäi nguyeân thuûy ? Bieåu hieän ? ( 5phuùt) 3.Giôùi thieäu baøi môùi: Treân cô sôû cuûa söï phaùt trieån veà maët tö lieäu saûn xuaát ( coâng cuï lao ñoäng vaø ñoái töôïng lao ñoäng) cuøng vôùi ñieàu kieän töï nhieân phuø hôïp vôùi vieäc canh taùc noâng nghieäp vaø chaên nuoâi neân treân löu vöïc caùc con soâng lôùn ôû Chaâu AÙ vaø Chaâu Phi töø thieân nieân kyû IV TCN cö daân ôû ñaây ñaõ xaây döïng caùc quoác gia ñaàu tieân cuûa mình, ñoù laø xaõ hoäi coù giai caáp ñaàu tieân , söï hình thaønh vaø phaùt trieån , theå cheá chính trò , thaønh töïu vaên hoùa, vaên minh … nhö theá naøo ta vaøo baøi . TG HOAÏT ÑOÄNG CUÛA HOAÏT ÑOÄNG CUÛA NOÄI DUNG CAÀN NAÉM THAÀY TROØ 15’ Hoaït ñoäng 1 : Laøm vieäc GV treo baûn ñoà “ Caùc caù nhaân . quoác gia coå ñaïi” treân baûng . Giôùi thieäu caùc quoác gia coå ñaïi phöông HS: Ñoâng chæ caùc quoác gia +Thuaän lôïi : Ñaát ñai phuø naøo. Hoûi: sa maøu môõ, meàm xoáp neân Caùc quoác gia coå ñaïi coâng cuï goã, ñaù ñeàu taùc phöông Ñoâng coù nhöõng duïng ñöôïc , laïi gaàn nguoàn thuaän lôïi vaø khoù khaên gì nöôùc töôùi phuø hôïp cho veà ñieàu kieän töï nhieân ? saûn xuaát vaø sinh soáng . Caùc quoác gia coå ñaïi +Khoù khaên : Deã bò luõ luït, phöông Ñoâng naèm ôû ñaâu, gaây maát muøa , aûnh höôûng coù nhöõng thuaän lôïi vaø ñeán ñôøi soáng cuûa nhaân khoù khaên gì ? daân . GV nhaán maïnh neùt chung veà ñaëc ñieåm töï nhieân, HS: lieân heä vôùi Vieät Nam cho -Söï phaùt trieån cuûa caùc hoïc sinh roõ. ngaønh kinh teá : Noâng Töø ñieàu kieän töï nhieân nghieäp töôùi nöôùc laø goác, nhö vaäy , cö daân ôû ñaây ngoaøi ra coøn chaên nuoâi vaø sinh soáng chuû yeáu baèng laøm thuû coâng nghieäp. ngheà gì? Lieân heä ñeán Vieät Nam HS: muoán baûo veä muøa maøng vaø cuoäc soáng cuûa Vôùi khoù khaên ñoù, muoán mình, ngay töø ñaàu cö daân baûo veä muøa maøng vaø phöông Ñoâng ñaõ phaûi ñaép cuoäc soáng, cö daân ñeâ, trò thuûy, laøm thuûy lôïi . phöông Ñoâng phaûi laøm gì ? 1) Ñieàu kieän töï nhieân vaø söï phaùt trieån cuûa caùc ngaønh kinh teá : - Ñieàu kieän töï nhieân : +Thuaän lôïi : Ñaát ñai phuø sa maøu môõ, meàm xoáp neân coâng cuï goã, ñaù ñeàu taùc duïng ñöôïc , laïi gaàn nguoàn nöôùc töôùi phuø hôïp cho saûn xuaát vaø sinh soáng . +Khoù khaên : Deã bò luõ luït, gaây maát muøa , aûnh höôûng ñeán ñôøi soáng cuûa nhaân daân. -Söï phaùt trieån cuûa caùc ngaønh kinh teá : Noâng nghieäp töôùi nöôùc laø goác, ngoaøi ra coøn chaên nuoâi vaø laøm thuû coâng nghieäp. -Do nhu caàu saûn xuaát vaø trò thuûy, laøm thuûy lôïi neân ngöôøi ta ñaõ soáng quaàn tuï thaønh nhöõng trung taâm quaàn cö lôùn vaø gaén boù vôùi nhau trong toå chöùc coâng xaõ . Nhôø ñoù nhaø nöôùc sôùm hình thaønh . 2) Söï hình thaønh caùc quoác gia coå ñaïi : -Cô sôû hình thaønh : Söï phaùt trieån cuûa saûn xuaát daãn tôùi söï phaân hoùa giai 5’ Nhoùm1: Cô sôû naøo daãn ñeán söï ra ñôøi sôùm cuûa caùc nhaø nöôùc coå ñaïi phöông Ñoâng ? GV boå sung theâm Hoaït ñoäng 1: Theo nhoùm Cho HS thaûo luaän sau ñoù môøi ñaïi dieän töøng nhoùm traû lôøi, caùc em khaùc boå sung cho baïn . Nhoùm 1: Do ñieàu kieän töï nhieân thuaän lôïi, saûn xuaát phaùt trieån maø khoâng caàn ñôïi ñeán khi xuaát hieän coâng cuï baèng saét, trong xaõ hoäi ñaõ xuaát hieän cuûa caûi dö thöøa-> söï phaân hoùa keû giaøu, ngöôøi ngheøo ( taàng lôùp quí toäc vaø bình daân ) -> nhaø nöôùc ra ñôøi . Nhoùm2: _ Caùc quoác gia coå ñaïi ñaàu tieân xuaát hieän ôû Ai Caäp, Löôõng Haø, AÁn Ñoä, Trung Quoác, vaøo khoaûng thieân nieân kyû thöù IV – III TCN . Nhoùm 2: Caùc quoác gia coå ñaïi phöông Ñoâng hình thaønh sôùm nhaát ôû ñaâu, trong khoaûng thôøi gian naøo? GV coù theå chæ treân baûn ñoà quoác gia coå ñaïi Ai Caäp hình thaønh nhö theá naøo , vaø lieân heä ôû Vieät Nam beân löu vöïc soâng Hoàng, Hoaït ñoäng theo nhoùm soâng Caû… Nhoùm1: Noâng daân coâng xaõ: Chieám soá ñoâng trong xaõ hoäi, ôû hoï vöøa toàn taïi “caùi cuõ” vöøa laø thaønh vieân cuûa xaõ hoäi coù giai caáp. Hoï töï nuoâi soáng baûn thaân vaø gia ñình , 15’ + Nhoùm 1 : noäp thueá cho nhaø nöôùc Nguoàn goác vaø vai troø cuûa vaø laøm caùc nghóa vuï caáp, töø ñoù nhaø nöôùc ra ñôøi . -Caùc quoác gia coå ñaïi ñaàu tieân xuaát hieän ôû Ai Caäp, Löôõng Haø, AÁn Ñoä, Trung Quoác, vaøo khoaûng thieân nieân kyû thöù IV – III TCN . 3) Xaõ hoäi coù giai caáp ñaàu tieân : -Noâng daân coâng xaõ: Chieám soá ñoâng trong xaõ hoäi, ôû hoï vöøa toàn taïi “caùi cuõ” vöøa laø thaønh vieân cuûa xaõ hoäi coù giai caáp. Hoï töï nuoâi soáng baûn thaân vaø gia ñình , noäp thueá cho nhaø nöôùc vaø laøm caùc nghóa vuï khaùc -Quí toäc : Goàm caùc quan laïi ôû ñòa phöông, caùc thuû lónh quaân söï vaø nhöõng ngöôøi phuï traùch leã nghi toân giaùo . Hoï soáng sung söôùng döïa vaøo söï boùc loät noâng daân . noâng daân coâng xaõ trong khaùc xaõ hoäi coå ñaïi phöông Ñoâng ? Nhoùm 2: Quí toäc : Goàm caùc quan laïi ôû ñòa phöông, caùc thuû + Nhoùm 2 : Nguoàn goác cuûa quí toäc ? lónh quaân söï vaø nhöõng ngöôøi phuï traùch leã nghi GV phaân tích : hoï voán toân giaùo . Hoï soáng sung xuaát thaân töø caùc boâ laõo söôùng döïa vaøo söï boùc loät ñöùng ñaøu caùc thò toäc hay noâng daân . caùc quan laïi töø TW->ñòa phöông ( ôû nhaø to roäng, Nhoùm 3: Noâ leä : Chuû yeáu laà tuø xaây laêng moä lôùn …) binh vaø thaønh vieân coâng xaõ bò maéc nôï hoaëc bò + Nhoùm 3 : Nguoàn goác cuûa noâ leä ? phaïm toäi. Vai troø cuûa hoï laøm vieäc naëng, khoù nhoïc , Noâ leä coù vai troø gì? haàu haï quí toäc. Cuøng vôùi noâng daân coâng xaõ hoï laø taàng lôùp bò boùc loät trong xaõ hoäi . -Noâ leä : Chuû yeáu laà tuø binh vaø thaønh vieân coâng xaõ bò maéc nôï hoaëc bò phaïm toäi. Vai troø cuûa hoï laøm vieäc naëng, khoù nhoïc , haàu haï quí toäc. 4.Cuûng coá baøi : GV toùm taét caùc noäi dung chính -Caùc quoác gia coå ñaïi phöông Ñoâng sôùm xuaát hieän beân löu vöïc caùc soâng lôùn ôû khu vöïc caùc con soâng lôùn thuoäc chaâu AÙ vaø chaâu Phi.Treân cô sôû cuûa coâng cuï lao ñoäng baèng ñaù vaø moät ít ñoà ñoàng nhöng vôùi ñieàu kieän töï nhieân thuaän lôïi noù cho pheùp nôi ñaây sôùm hình thaønh neân nhieàu quoác gia coå ñaïi sôùm nhaát treân theá giôùi. -Treân cô sôû ñoù, cö daân ôû ñaây sinh soáng chuû yeáu baèng ngheà noâng troàng luùa nöôùc -Xaõ hoäi coå ñaïi phöông Ñoâng goàm coù ba taàng lôùp: Noâng daân coâng xaõ, Quí toäc vaø noâ leä. Trong ñoù noâng daân coâng xaõ laø löïc löôïng saûn xuaát chính . 5.Daën doø vaø baøi taäp veà nhaø -Naém laïi baøi hoïc vaø traû lôøi caùc caâu hoûi trong SGK -Chuaån bò baøi hoïc tieáp theo IV.RUÙT KINH NGHIEÄM: …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………. Ngaøy soaïn : Baøi 03 : CAÙC QUOÁC GIA COÅ ÑAÏI PHÖÔNG ÑOÂNG (TT) Tieát : 04 I/ MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC : 1.veà kieán thöùc: Hoïc sinh caàn naém ñöôïc : + Nhöõng ñaëc ñieåm veà ñieàu kieän töï nhieân cuûa caùc quoác gia coå ñaïi phöông Ñoâng vaø söï phaùt trieån ban ñaàu cuûa caùc ngaønh kinh teá .Töø ñoù thaáy ñöôïc aûnh höôûng cuûa ñieàu kieän töï nhieân ñeán neàn taûng kinh teá vaø quaù trình hình thaønh nhaø nöôùc , cô caáu xaõ hoäi, theå cheá chính trò… ôû khu vöïc naøy nhö theá naøo . + Thoâng qua vieäc tìm hieåu veà cô caáu boä maùy nhaø nöôùc vaø quyeàn löïc cuûa nhaø vua, HS caàn hieåu roõ theá naøo laø cheá ñoä chuyeân cheá coå ñaïi . + Nhöõng thaønh töïu lôùn veà vaên hoùa cuûa caùc daân toäc phöông Ñoâng 2.Veà tö töôûng : Boài döôõng loøng töï haøo veà truyeàn thoáng lòch söû cuûa caùc daân toäc phöông Ñoâng , trong ñoù coù Vieät nam . 3.Veà kæ naêng: Reøn luyeän cho HS bieát söû duïng baûn ñoà ñeå phaân tích nhöõng thuaän lôïi , khoù khaên vaø vai troø cuûa ñieàu kieän ñòa lí ôû caùc quoác gia coå ñaïi phöông Ñoâng . II.THIEÁT BÒ VAØ TAØI LIEÄU DAÏY HOÏC: 1.Taøi lieäu tham khaûo: -Lòch söû theá giôùi coå ñaïi – NXB Giaùo Duïc, Haø Noäi, 1999 -Nhöõng maåu chuyeän lòch söû theá giôùi, taäp 1, NXB Giaùo Duïc, Haø Noäi, 1999 -Lòch söû vaên hoaù theá giôùi coå trung ñaïi - NXB Giaùo duïc , 1999 2.Ñoà duøng daïy hoïc: -Baûn ñoà theá giôùi -Moät soá tranh aûnh minh hoaïveà thaønh töïu vaên hoaù III/ TIEÁN TRÌNH TOÅ CHÖÙC DAÏY – HOÏC : 1.OÅn ñònh toå chöùc : Só soá , veä sinh , trang phuïc , thaùi ñoä hoïc taäp . 2.Kieåm tra baøi cuõ : Caùc quoác gia coå ñaïi phöông Ñoâng ñaõ ñöôïc hình thaønh ôû ñaâu ? vaø töï bao giôø ? (5phuùt) 3.Giôùi thieäu baøi môùi: ÔÛ tieát tröôùc chuùng ta ñaõ tìm hieåu veà ñieàu kieän töï nhieân, kinh teá , daãn ñeán söï hình thaønh caùc quoác gia vaø xaõ hoäi coù giai caáp . Baây giôø chuùng ta tìm hieåu veà cheá ñoä chuyeân cheá vaø neàn vaên hoùa coå ñaïi phöông Ñoâng . TG HOAÏT ÑOÄNG CUÛA THAÀY 15 Nhaø nöôùc phöông Ñoâng hình thaønh nhö theá naøo ? ’ theá naøo laø cheá ñoä chuyeân cheá ? GV nhaän xeùt vaø choát yù : Do nhu caàu trò thuyû, xaây döïng caùc coâng trình , HOAÏT ÑOÄNG CUÛA TROØ NOÄI DUNG CAÀN NAÉM Hoaït ñoäng1: taäp theå vaø caù 4) Cheá ñoä chuyeân cheá coå ñaïi : nhaân Do nhu caàu trò thuûy vaø xaây döïng caùc coâng trình thuûy lôïi caùc boä laïc lieân keát vôùi -Quaù trình hình thaønh