Trường THPT Đức Thọ
PPCT: 01
Giáo án GDCD 10
Ngày soạn: 04/9/2012
Bài 1 : THẾ GIỚI QUAN DUY VẬT VÀ PHƯƠNG
PHÁP LUẬN BIỆN CHỨNG (2T)
(Tiết 1)
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC: Học xong bài này hs cần đạt:
1. Về kiến thức
- Nhận biết được chức năng thế giới quan, phương pháp luận của triết học.
- Nhận biết được nội dung cơ bản của CNDV và CNDT.
2. Về kỹ năng
Nhận xét đánh giá được một số biểu hiện của quan điểm duy vật hoặc duy tâm.
3. Về thái độ
Có ý thức trau dồi thế giới quan duy vật và phương pháp luận biện chứng.
II. TÀI LIỆU, PHƯƠNG TIỆN, KỸ NĂNG SỐNG
- Tài liệu: SGK, SGV, Chuẩn kiến thức kĩ năng
- Phương tiện: Bảng biểu, bài tập tình huống liên quan đến bài học
- Kĩ năng sống: Phân tích, tư duy, phê phán.
III. TIẾN TRÌNH BÀI HỌC
1. Ổn định tổ chức
2. Hỏi bài cũ: Không
3. Bài mới: Chúng ta biết rằng trong cuộc sống tự nhiên nhiều khi đứng trước một vấn đề mà
người ta lại có nhiều cách giải thích, giải quyết, ứng xử khác nhau vì quan niệm của mỗi người
về thế giới xung quanh và cách tiếp cận của mỗi người về thế giới đó khác nhau. Để đạt được
kết quả tốt nhất trong mọi hoạt động, đòi hỏi mỗi người phải được trang bị TGQ và PPL đúng
đắn, khoa học. Để có được điều này chúng ta sẽ cùng tìm hiểu bài học hôm nay.
Hoạt động của GV và HS
Nội dung cơ bản
Hoạt động 1
1. Thế giới quan và phương pháp luận.
(Rèn luyện kĩ năng: Phản hồi, lắng nghe tích
cực)
a. Vai trò của TGQ, PPL của triết học.
CH: Theo em con người muốn nhận thức và cải
tạo TG thì phải làm gì?
- Đối tượng ng.cứu của Triết học: Là những quy
luật chung nhất, phổ biến nhất về sự vận động và
CH: Em hãy lấy VD về đối tượng ng.cứu của phát triển của giới tự nhiên, xã hội và trong lĩnh
mỗi môn KH cụ thể?
vực tư duy.
- HS: Trả lời
- GV: Nhận xét, kếtluận
CH: Triết học có phải là một môn KH ng.cứu
một lĩnh vực cụ thể không?
1
GV: Hồ Thị Thanh Hà
Trường THPT Đức Thọ
CH: Vậy đối tượng ng.cứu của Triết học là gì?
- HS: Trả lời
- GV: Nhận xét, kếtluận
CH: So sánh đối tượng nghiên cứu của triết học
với các môn khoa học cụ thể.
Giáo án GDCD 10
- K/n Triết học: Là hệ thống các quan điểm lí
luận chung nhất về thế giới và vị trí của con
người trong thế giới đó.
- SS đối tượng n/c TH với các môn KH cụ thể
+ Giống: ng.cứu vận động, phát triển của TN,
CH: Từ đ.tượng ng.cứu của TH, theo em TH có XH và TD.
vai trò gì đối với con người?
+ Khác:
Triết học: có tính khái quát, toàn bộ TG VC
CH: Em hiểu thế nào là TGQ và PPL?
Các môn KH: có tính chất riêng lẻ của từng lĩnh
TGQ = là q.niệm của con người về TG(n.thức vực.
thế giới 1 cách kq)
PPL = là lý luận về PP ng.cứu (con đường - Vai trò TH: là TGQ, PPL chung cho mọi hoạt
nhận thức)
động thực tiễn và hoạt động nhận thức của con
người.
Hoạt động 2
(Rèn luyện kĩ năng: Phân tích, tư duy)
b. TGQ DV và TGQ DT
Cho HS đọc phần “b” trang 5 và 6
- TGQ = quan niệm của con người về thế giới
CH: Nội dung vấn đề cơ bản của TH gồm mấy - ND vấn đề cơ bản của TH:
mặt?
+ Mặt 1: VC – YT cái nào có trước-sau, cái nào
CH: Mặt thứ nhất trả lời cho câu hỏi nào?
quyết định cái nào?
CH: Mặt thứ hai trả lời cho câu hỏi nào?
+ Mặt 2: Con người có thể nhận thức được thế
CH: Vậy làm thế nào để phân biệt đâu là TGQ giới không?
DV và đâu là TGQ DT?
- HS: Trả lời
- TGQ DV: VC có trước YT, quyết định ý thức
- GV: Nhận xét, kết luận
và con người có thể nhận thức được TG.
CH: Người ta căn cứ vào cách trả lời cho hai câu
hỏi trên để phân biệt.
- TGQ DT: YT có trước VC, quyết định VC và
CH: TGQ DV trả lời cho hai câu hỏi trên như con người không có khả năng nhận thức được
thế nào?
thế giới.
CH: TGQ DT trả lời cho hai câu hỏi trên như thế
nào?
(VD: Con chim bay từ đó con người sáng chế ra Như vậy: TGQ DV là đúng và có vai trò phát
chiếc máy bay...)
triển khoa học, nâng cao vai trò của con người
CH: Từ VD trên, theo em thế giới quan nào đối với tự nhiên và xã hội
mang tính khoa học?
- HS: Trả lời
- GV: Nhận xét, kết luận
4. Củng cố, luyện tập
- Hệ thống lại kiến thức cơ bản của bài
- Làm bài tập 2,3 sgk trang 11
5. Dặn dò học ở nhà
- Nắm kiến thức cơ bản của bài
- Làm bài tập 1, 4 sgk trang 11
- Đọc, nghiên cứu tiết 2 của bài.
2
GV: Hồ Thị Thanh Hà
Trường THPT Đức Thọ
PPCT: 02
Giáo án GDCD 10
Ngày soạn: 9/9/2012
Bài 1 : THẾ GIỚI QUAN DUY VẬT VÀ PHƯƠNG
PHÁP LUẬN BIỆN CHỨNG
(Tiết 2)
1. Ổn định tổ chức
2. Hỏi bài cũ:
CH: Căn cứ để xác định TGQDV và TGQDT? Thế giới quan nào đúng đắn, khoa học hơn? Vì sao?
3. Bài mới:
Hoạt động của GV và HS
Nội dung cơ bản
Hoạt động 1
1. Thế giới quan duy vật và PPL biện chứng.
(Rèn luyện kĩ năng: Phân tích, tư duy)
Để hiểu được thế nào là PPL BC và thế
nào là PPL SH chúng ta phải nắm được
thế nào là PP và PPL.
c. PPL biện chứng và PPL siêu hình
-GV: Kể cho hs nghe câu chuyện Con
quạ thông minh.
- PP: là cách thức đạt tới mục đích đặt ra.
CH: Con quạ đã làm cách nào để uống
được nước trong bình?
CH: Ngoài cách đó ra theo em con có
cách nào khác không?
CH: Em hiểu thế nào là PP và PPL?
- HS: Trả lời
- PPL: là khoa học về phương pháp nghiên cứu.
- GV: Nhận xét, giảng giải, kết luận
- GV: Đặt vấn đề
Tiết trước chúng ta đã khẳng định
TGQ DV là đúng mang tính khoa học,
nâng cao vai trò của con người trước
TN và XH. Vậy PPL BC và PPL SH thì
PP nào mang tính khoa học. Chúng tìm
hiểu 2 VD trng SGK trang 8.
VD1: “ Không ai tắm hai lần trên cùng
một dòng sông”
CH: Em hiểu như thế nào về câu nói
trên?
(VD đã chỉ ra yếu tố vận động, phát
triển không ngừng và mối liên hệ ràng
buộc nhau.)
CH: Vậy, thế nào là PPLBC?
VD2:
“Cơ thể con người giống như một cỗ
máy...”
- PPL biện chứng:
+ N.thức SV-HT trong sự vận động và phát triển không
ngừng.
+ N.thức SV-HT trong mối liên hệ, ảnh hưởng, ràng buộc
nhau.
- PPL siêu hình:
+ N.thức SV-HT trong trạng thái cô lập, không có sự phát
triển.
+ N.thức SV-HT không có sự ràng buộc, tách rời nhau
một cách tuyệt đối.
3
GV: Hồ Thị Thanh Hà
Trường THPT Đức Thọ
Giáo án GDCD 10
(VD chỉ ra một cách máy móc, cô lập
không có sự vận động và phát triển.)
Như vậy: PPL BC mang tính đúng đắn giúp con người
CH: Thế nào là PPLSH?
trong nhận thức và cải tạo thế giới.
CH: Vậy theo em PP nào mang tính
khoa học và đúng đắn giúp con ngưòi
trong nhận thức và cải tạo thế giới?
- HS: Trả lời
- GV: Nhận xét, giảng giải, kết luận
2. CNDV BC-Sự thống nhất hữu cơ giữa TGQ DV và
PPL BC.
Hoạt động 2
(Rèn luyện kĩ năng: Phân tích, so sánh)
- GV: Kẻ bảng so sánh
- HS: Đọc hai VD trong SGK trang 9
và điền vào bảng (lập sẵn) hoặc phát
phiếu học tập cho từng nhóm.
CH: Thông qua bảng tại sao CN DVBC
là sự thống nhất giữa TGQ DV và PPL
BC.
TGQ
Các nhà DV
trước C.Mác
Duy
vật
Các nhà BC
trước C.Mác
Duy
tâm
TH MácLênin
Duy
vật
PPL
V.dụ
T.giới TN có trước
Siêu
nhưng c.người lại phụ
hình
thuộc vào số trời
Biện YT có trước VC và
chứng q.định VC
T.giới k.quan tồn tại
Biện
độc lập với YT, luôn
chứng
v.động và pt
thống nhất giữa TGQ DV và PPL
- TH Mác-Lênin là sự
BC tức là:
+ TGQ: phải đứng trên quan điểm DVBC
+ PPL: phải đứng trên quan điểm BCDV
4. Củng cố, luyện tập
- Hệ thống lại kiến thức cơ bản của bài
- Làm bài tập sau:
Lựa chọn nội dung thích hợp điền vào ô tương ứng
TGQ duy vật
..........................
TGQ duy tâm
................................
a. Vật chất có trước, ý thức có sau
b. Sống chết có mệnh, giàu sang do trời
c. Thời tiết có bốn mùa: Xuân, hạ, thu, đông
d. Phú quí sinh lễ nghĩa
e. Tồn tại là cái được cảm giác
f. Có số làm quan
g. Thượng đế tạo ra vạn vật
h. Một năm khởi đàu từ mùa xuân...
i. Tốt gỗ hơn tốt nước sơn.
5. Dặn dò học ở nhà.
- Làm bài tập còn lại sgk trang11
- Đọc, nghiên cứu bài 2
4
GV: Hồ Thị Thanh Hà
Trường THPT Đức Thọ
PPCT: 03
Giáo án GDCD 10
Ngày soạn: 20/9/2012
Bài 3: SỰ VẬN ĐỘNG VÀ PHÁT TRIỂN
CỦA THẾ GIỚI VẬT CHẤT (2T)
(Tiết 1)
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC: Học xong bài này hs cần đạt:
1. Về kiến thức
- Hiểu được KN vận động, phát triển theo quan điểm của CNDVBC.
- Biết được vận động là phương thức tồn tại của vật chất và phát triển là khuynh hướng chung của
quá trình vận động của SVHT trong thế giới khách quan.
2. Về kỹ năng
- Phân loại được 5 hình thức vận động cơ bản của TGVC.
- So sách được sự giống và khác nhau giữa vận động và phát triển
3. Về thái độ
Xem xét SVHT trong sự vận động và phát triển không ngừng của chúng
II. TÀI LIỆU, PHƯƠNG TIỆN, KỸ NĂNG SỐNG
- Tài liệu: SGK, SGV, Chuẩn kiến thức kĩ năng
- Phương tiện: Câu hỏi tình huống GDCD 10, sơ đồ về các chiều hướng vận động,
- Kĩ năng sống: Hợp tác, phản hồi, so sánh, giải quyết vấn đề.
III. TIẾN TRÌNH BÀI HỌC
1. Ổn định tổ chức
2. Hỏi bài cũ:
CH: Hãy nêu những câu tục ngữ, ca dao nói về quan điểm biện chứng?
3. Bài mới: Tục truyền: Trong một cuộc tranh luận giữa các nhà TH cổ đại Hi Lạp, một bên khẳng
đình SV là tĩnh tại bất động. Còn bên kia thì ngược lại. Thay cho lời tranh luận, một nhà TH đã đứng
dậy, rời bỏ phòng họp. Cử chỉ cuối cùng nói lên ông ta thuộc phía nào của cuộc tranh luận.... và đây
cũng là nội dung nghiên cứu của bài hôm nay.
Hoạt động của GV và HS
Nội dung cơ bản
1. Thế giới vật chất luôn luôn vận động
Hoạt động 1
(Rèn luyện kĩ năng: Hợp tác khi thảo luận về a. Thế nào là vận động.
các hình thức vận động cơ bản của thế giới vật Vận động là mọi sự biến đổi (biến hoá) nói
chất)
chung của các sự vật, hiện tượng trong giới tự
- GV: Nêu các sự vật, hiện tượng sau:
nhiên và đời sống xã hội.
+ Lá rụng
+ Lá úa vàng
+ Nước chảy
+ Quả xoài chín trên cây
+ Tàu rời bến
+ Sắt bị ôxi hoá...
CH: Em có nhận xét gì về trạng thái của các sự
vật, hiện tượng nêu trên?
- HS: Trả lời
5
GV: Hồ Thị Thanh Hà
Trường THPT Đức Thọ
- GV: Nhận xét, kết luận.
CH: Vậy, theo quan điểm Triết học vận động là
gì?
- HS: Trả lời
- GV: Nhận xét, chốt kiến thức.
CH: Theo quan niệm Triết học,các quan niệm
sau đúng hay sai? Vì sao?
+ Cái bàn đứng im vì thế nó không vận động
+ Quả xoài nằm im trong giỏ nên nó không vận
động.
+Bạn Linh ngồi yên một chỗ nên bạn ấy không
vận động.
- HS: Trả lời
- GV: Nhận xét, kết luận.
Hoạt động 2
(Rèn luyện kĩ năng phản hồi và lắng nghe tích
cực)
- GV: Nêu các ví dụ:
+ Con cá đang bơi
+ Con người lao động
+ Cây xanh quang hợp + Học sinh học tập
+ Con gà ăn thóc
+ Con người đang thở
CH: Các sự vật, hiện tượng trên không vận động
thì chúng sẽ như thế nào?
CH: Theo em giữa vận động và đứng im cái nào
là tuyệt đối cái nào là tương đối?
- HS: Trả lời
- GV: Nhận xét, kết luận.
Sự vận động của sự vật , hiện tượng phản ánh sự
tồn tại của chúng. Do đó, sự vật, hiện tượng
không vận động tức nó không tồn tại.
Giáo án GDCD 10
Kết luận
+ Mọi SV - HT đều vận động
+ Có trong tự nhiên và xã hội
+ Có thể quan sát trực tiếp hoặc gián tiếp.
+ Đứng im chỉ là tương đối, là một trạng thái đặc
biệt của vận động.
b. Vận động là phương thức tồn tại của thế
giới vật chất.
- Vận động là thuộc tính vốn có, là phương thức
tồn tại của các sự vật, hiện tượng.
- Vận động là tuyệt đối, đứng im là tương đối.
c. Các hình thức vận động cơ bản của thế giới
vật chất.
- Vận động cơ học: Là sự di chuyển vị trí của
Hoạt động 3
các vật trong không gian.
(Rèn luyện kĩ năng: Thảo luận nhóm, so sánh
các hình thức vận động)
-GV: ĐVĐ: Thế giới vật chất hết sức phong phú
và đa dạng cho nên hình thức vận động cũng đa - Vận động vật lý: Là sự vận động của các phân
dạng và phong phú.
tử, hạt cơ bản.
CH: Triết học Mác-Lênin đã khái quát các hình
thức vận động của thế giới vật chất thành mấy
hình thức?
- Vận động hóa học: Là trình hóa hợp và phân
Thảo luận nhóm
giải các chất.
-GV: Chia lớp thành 5 nhóm. Mỗi nhóm tìm
6
GV: Hồ Thị Thanh Hà
Trường THPT Đức Thọ
hiểu một hình thức vận động.
Giáo án GDCD 10
Nhóm 1:
- Vận động sinh học: Là sự trao đổi chất giữa cơ
CH: Thế nào là vận động cơ học? Lấy một vài thể sống với môi trường.
ví dụ về vận động cơ học?
Nhóm 2:
- Vận động xã hội: Là sự biến đổi thay thế các xã
CH: Thế nào là vận động vật lý? Lấy một vài ví hội trong lịch sử .
dụ về vận động vật lý?
Nhóm 3:
CH: Thế nào là vận động hoá học? Lấy một vài
ví dụ về vận động hoá học? Lấy một vài ví dụ về
vận động hoá học?
Nhóm 4:
CH: Thế nào là vận động sinh học? Lấy một vài
ví dụ về vận động sinh học?
* Mối quan hệ giữa các hình thức vận động
Nhóm 5:
- Có mối quan hệ chặt chẽ
CH: Thế nào là vận động xã hội? Lấy một vài ví
dụ về vận động xã hội?
- Dạng vận động sau bao giờ cũng cao hơn và
- HS: Thảo luận trong 3 phút, sau đó cử đại diện bao hàm vận động trước.
trình bày.
- HS: Nhóm khác bổ sung.
- GV: Nhận xét, chốt kiến thức.
CH: Các hình thức vận động có mối quan hệ với
nhau không? Theo chiều hướng nào?
- HS: Trả lời
- GV: Nhận xét, chốt kiến thức.
4. Củng cố, luyện tập.
- GV: Cho hs làm bài tập tình huống sau để củng cố kiến thức.
*Tình huống: Trang và Vy tranh luận về hình thức vận động của con người.
Trang cho rằng con người chủ yếu là vận động xã hội, vì con người là động vật bậc cao và vận
động xã hội là hình thức vận động cao nhất, bao hàm những hình thức vận động khác.
Vy phản đối và cho rằng con người chủ yếu là vận động sinh học vì cơ thể con người là cơ thể sinh
học.
CH: Em đồng ý với ý kiến của bạn nào? Vì sao?
5. Dặn dò học ở nhà:
- Nắm kiến thức cơ bản của bài.
- Làm bài tập 1,3,6 sgk trang 23.
- Đọc, nghiên cứu trước tiết 2 của bài.
7
GV: Hồ Thị Thanh Hà
Trường THPT Đức Thọ
Giáo án GDCD 10
PPCT: 04
Ngày soạn: 29/9/2012
Bài 3: SỰ VẬN ĐỘNG VÀ PHÁT TRIỂN
CỦA THẾ GIỚI VẬT CHẤT (2T)
(Tiết 2)
1. Ổn định tổ chức
2. Hỏi bài cũ:
CH: Có ý kiến cho rằng: Vận động là tuyệt đối, đứng im là tương đối. Đúng hay sai? Vì sao?
3. Bài mới: Vận động và phát triển có mối quan hệ mật thiết với nhau. Không có vận động thì không
có sự phát triển nào cả.Vậy, thế nào là phát triển? Có phải mọi sự vận động đều là phát triểnhay
không? Chúng ta cùng tìm hiểu qua bài học hôm nay.
Hoạt động của GV và HS
Nội dung cơ bản
2. Thế giới vật chất luôn luôn phát triển
Hoạt động 1
(Rèn luyện kỹ năng: So sánh sự giống và khác a. Thế nào là phát triển.
nhau giữa vận động và phát triển của sự vật,
hiện tượng)
- GV: Sử dụng pp vấn đáp.
Phát triển là khái niệm chỉ sự vận động tiến lên
CH: Dựa vào sgk trình bày khái niệm phát triển. từ
thấp đến cao
Lấy một vài ví dụ về phát triển
đơn giản dến phức tạp
- HS: Trả lời
kém hoàn thiện đến hoàn thiện. Cái mới
- GV: Chốt kiến thức lên bảng.
ra đời thay thế cái cũ, cái tiến bộ thay thế cái lạc
hậu.
- GV: Cho hs đọc kĩ khái niệm phát triển sau đó
trả lời câu hỏi sau:
CH: Sự phát triển và vận động của sự vật có phải
là một không? Quan điểm cho rằng tất cả sự vận
động đều là phát triển. Đúng hay sai?
Phát triển
- HS: Trả lời
- GV: Giải thích thêm: Sự vận động có thể đi
theo chiều hướng khac nhau (Tiến lên, tuần Vận động
hoàn, thụt lùi), song chỉ có vận động theo chiều
hướng tiến lên mới là phát triển. Do đó, vận
động và phát triển không phải là một mà vận
động bao hàm trong nó sự phát triển.
- Phát triển diễn ra ở tất cả các lĩnh vực của tự
CH: Theo em, sự phát triển chỉ diễn ra trong một nhiên, xã hội và tư duy.
lĩnh vực nhất định hay ở tất cả các lĩnh vực?
- HS: Trả lời
- GV: Nhận xét, chốt kiến thức.
CH: Mỗi lĩnh vực lấy một vài ví dụ minh hoạ
8
GV: Hồ Thị Thanh Hà
Trường THPT Đức Thọ
- HS: Trả lời
- GV: Nhận xét, cho điểm.
Hoạt động 2
(Rèn luyện kỹ năng: Giải quyết vấn đề khắc
phục thái độ cứng nhắc, thành kiến, bảo thủ
trong cuộc sống)
Giáo án GDCD 10
b. Phát triển là khuynh hướng tất yếu của thế
giới vật chất.
- Quá trình phát triển của sự vật, hiện tượng
không diễn ra một cách giản đơn, thẳng tắp mà
- GV: hướng dẫn HS vận dụng kiến thức của hết sức quanh co, phức tạp, đôi khi có những
nhiều môn học để làm sáng tỏ vấn đề này.
bước thụt lùi tạm thời.
(Quá trình tiến hoá của các loài trong sinh
quyển...., Lịch sử Việt Nam....)
- Trong quá trình vận động và phát triển của sự
- GV: Tổ chức cho HS cả lớp thảo luận, phân vật, khuynh hướng vận động tiến lên luôn giữ
tích phần in nghiêng trong SGK trang 22. Phân vai trò chủ đạo. Trong quá trình ấy, cái mới, cái
tích cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc của nhân tiến bộ tất yếu sẽ ra đời thay thế cái cũ, cái lạc
dân ta trong giai đoạn 1954 - 1975.
hậu.
CH: Giai đoạn cách mạng này diễn ra đơn giản
hay phức tạp?
CH: Có lúc nào quanh co hay thụt lùi không? kết
quả cuối cùng là gì?
CH: Qua phân tích ví dụ trên em rút ra nhận xét
gì?
* Bài học:
- GV: Tiếp tục nêu vấn đề: Thông qua các ví dụ
trên ta thấy quá trình vận động của các sự vật, - Luôn luôn nhìn nhận sự vật, hiện tượng trong
iện tượng bao giờ cũng bao hàm cả 2 khuynh trạng thái vận động.
hướng tiến lên và thụt lùi. Vậy, theo em khuynh
hướng nào giữ vai trò chủ đạo?
- Tuân theo sự vận động của quy luật tự nhiên
- HS: Trả lời
và xã hội.
- GV: Nhận xét, kết luận?
CH: Qua bài học này em rút ra bài học gì cho - Luôn ủng hộ cái mới, cái tiến bộ.
bản thân?
- HS: Trả lời
- GV: Nhận xét, chốt kiến thức.
4. Củng cố, luyện tập
- GV: Yêu cầu hs làm bài tập sau để củng cố:
Câu tục ngữ nào sau đây nói về phát triển? Vì sao?
A. Rút dây động rừng.
B. Nước chảy đá mòn.
C. Già néo đứt dây.
D. Tre già măng mọc.
E. Có chí thì nên.
G. Con hơn cha là nhà có phúc.
5. Dặn dò học ở nhà
- Làm bài tập còn lại sgk trang 23
- Ôn lại các bài đã học để tiết tới làm bài kiểm tra viết 15 phút.
- Đọc, nghiên cứu trước bài 4.
9
GV: Hồ Thị Thanh Hà
Trường THPT Đức Thọ
Giáo án GDCD 10
PPCT: 05
Ngày soạn: 07/10/2012
Bài 4: NGUỒN GỐC VẬN ĐỘNG, PHÁT TRIỂN
CỦA SỰ VẬT VÀ HIỆN TƯỢNG (2T)
(Tiết 1)
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC: Học xong bài này hs cần đạt:
1. Về kiến thức
- Hiểu được khái niệm mâu thuẫn theo quan điểm của CNDVBC.
- Nắm được mặt đối lập của mâu thuẫn, sự thống nhất giữa các mặt đối lập.
2. Về kỹ năng
- Biết phân tích và so sánh giữa mâu thuẫn triết học với mâu thuẫn thông thường.
- Biết phân tích một số mâu thuẫn trong các sự vật hiện tượng.
3. Về thái độ
Có ý thức tham hiải quyết một số mâu thuẫn trong cuộc sống phù hợp với lứa tuổi.
II. TÀI LIỆU, PHƯƠNG TIỆN, KỸ NĂNG SỐNG
- Tài liệu: SGK, SGV, Chuẩn kiến thức kĩ năng
- Phương tiện: Câu hỏi thực hành GDCD 10, tranh ảnh liên quan đến nội dung bài học.
- Kĩ năng sống: Phân tích, phản hồi, so sánh, giải quyết vấn đề.
III. TIẾN TRÌNH BÀI HỌC
1. Ổn định tổ chức
2. Hỏi bài cũ:
Kiểm tra viết 15 phút
3. Bài mới: Chủ nghĩa duy tâm và tôn giáo cho rằng mọi sự biến hóa trong vũ trụ là do một lực
lượng siêu nhiên nào đó. Trái lại chủ nghĩa duy vật biện chứng khẳng định nguồn gốc vận động và
phát triển của mọi sự vật hiện tượng là do mâu thuẫn trong bản thân của chúng. Vậy, mâu thuẫn là gì?
Và ý kiến nào trên đây khoa học, đúng đắn? Chúng ta cùng tìm hiểu qua bài học hôm nay.
Hoạt động của GV và HS
Nội dung cơ bản
Hoạt động 1
1. Thế nào là mâu thuẫn
(Rèn luyện kỹ năng: Phân tích một số mâu thuẫn
trong các sự vật và hiện tượng).
– Mâu thuẫn thông thường.
- GV: Sử dụng pp đàm thoại:
+ Các mặt đối lập trái ngược nhau
CH: Trong cuộc sống hàng ngày, mỗi khi nhắc + Chúng tách rời tương đối, không liên hệ với
đến mâu thuẫn em thường liên tưởng tới điều gì? nhau
Lấy ví dụ?
- HS: Trả lời
- Mâu thuẫn Triết học:
(Nghĩ tới sự xung đột, chống đố nhau.
+ Các mặt đối lập vừa xung đột, vừa liên hệ làm
VD: Bạn A và bạn B cái nhau.....)
tiền đề cho nhau.
- GV: Đây mới chỉ là cách hiểu thông thường về + Chúng tồn tại trong một chỉnh thể thống nhất.
mâu thuẫn.
10
GV: Hồ Thị Thanh Hà
Trường THPT Đức Thọ
Giáo án GDCD 10
CH: Vậy, dựa vào sgk em hãy chỉ ra điểm khác
nhau về khái niệm mẫu thuẫn theo nghĩa thông
thường và mâu thuẫn theo cách hiểu của Triết
học? Lấy ví dụ về mâu thuẫn theo Triết học
Mác-Lênin?
- KN mâu thuẫn: là một chỉnh thể trong đó hai
- HS: Trả lời
mặt đối lập vừa thống nhất vừa đấu tranh với
- GV: Nhận xét, giảng giải.
nhau.
CH: Vậy, theo cách hiểu của Triết học, mâu
thuẫn là gì?
- HS: Trả lời
- GV: Nhận xét, chốt kiến thức, sau đó cho hs
làm bài tập phân biệt mâu thuẫn thông thường và
mâu thuẫn Triết học.
Hoạt động 2
(Rèn luyện kỹ năng: Phản hồi lắng nghe tích
cực).
- GV: Đưa ra một số ví dụ sau:
+ Mặt đồng hoá ở tế bào A và mặt dị hoá ở tế
bào B.
+ Hoạt động dạy học của thầy và trò trong tiết
học này.
+ Tệ nạn mại dâm và ma tuý đang có chiều
hướng giảm rõ rệt.
CH: Dựa vào khái niệm mặt đối lập của mâu
thuẫn trong sgk, em hãy chỉ ra trong các trường
hợp trên đâu là mặt đối lập của mâu thuẫn và
đâu không phải là mặt đối lập của mâu thuẫn? Vì
sao?
- HS: Trả lời
- GV: Nhận xét, đưa ra đáp án và giảng giải cho
hs hiểu.
CH: Từ những phân tích trên em có kết luận gì
về mặt đối lập của mâu thuẫn?
- HS: Trả lời
- GV: Chốt kiến thức.
a. Mặt đối lập của mâu thuẫn.
- VD: + Nhận thức: tích cực - tiêu cực
+ Kinh tế : sản xuất - tiêu dùng
+ Sinh học : đồng hóa - dị hóa
- K/n
Mặt đối lập của mâu thuẫn là những khuynh
hướng, tính chất, đặc điểm…mà trong quá trình
vận động và phát triển của sự vật, hiện tượng,
chúng phát triển theo những chiều hướng trái
ngược nhau.
Hoạt động 3
(Rèn luyện kĩ năng: Phân tích,phản hồi, lắng
nghe tích cực).
CH: Em hãy cho biết mặt đồng hoá ở tế bào A
và mặt dị hoá ở tế bào B có được coi là một mâu
thuẫn không? Vì sao?
11
GV: Hồ Thị Thanh Hà
Trường THPT Đức Thọ
Giáo án GDCD 10
CH: Trong xã hội có giai cấp, nếu không có giai
cấp bóc lột thì có giai cấp bị bóc lột không? Vì
sao?
- HS: Trả lời
- GV: Nhận xét, phân tích và nêu vấn đề: Nếu b. Sự thống nhất giữa các mặt đối lập.
thiếu một trong hai mặt đối lập thì không thể tạo Sự thống nhất giữa các mặt đối lập (theo nghĩa
thành một chỉnh thể-mâu thuẫn. Muốn tạo thành triết học) chính là sự liên hệ gắn bó với nhau,
một chỉnh thể mâu thuẫn đòi hỏi mặt đối lập làm tiền đề tồn tại cho nhau, nhiều khi là sự
trong sự vật, hiện tượng đó phải ràng buộc nhau, chuyển hoá cho nhau của các mặt đối lập.
liên hệ gắn bó với nhau, làm tiền đề tồn tại cho
nhau.
CH: Vậy, theo em thế nào là sự thống nhất giữa
các mặt đối lập?
- HS:Trả lời
- GV: Chốt kiến thức.
4. Củng cố, luyện tập
- GV: Củng cố bài học bằng cách cho hs làm các bài tập sau:
Bài tập 1: Theo triết học Mác-Lênin, mâu thuẫn là:
A. Sự bài trừ và phủ định lẫn nhau giữa các mặt đối lập.
B. Trạng thái xung đột, chống đối nhau.
C. Sự qui định và ràng buộc nhau iữa các mặt dối lập
D. Sự thống nhất và đấu tranh giữa các mặt dối lập.
Bài tập 2: Những câu tục ngữ nào sau đây nói về mâu thuẫn
A.Yêu nên tốt, ghét nên xấu
B.Cái nết đánh chết cái đẹp
C. Vỏ quyết dày có móng tay nhọn
D. Mềm nắn, rắn buông
E. Trẻ trồng na, già trồng chuối.
G. Xanh vỏ đỏ lòng.
Bài tập 3: Khi nói đến mặt đối lập của mâu thuẫn là nói đến những mặt đối lập đang cùng tồn tại
trong:
A. Hai sự vật, hai hiện tượng khác nhau
B. Hai sự vật, hai hiện tượng giống nhau
C. Một sự vật, một hiện tượng cụ thể
E.Những sự vật, hiện tượng khác nhau.
5. Dặn dò học ở nhà:
- Nắm kiến thức cơ bản của bài
- Làm bài tập 1, 2 sgk trang 28
- Đọc, nghiên cứu trước tiết 2 của bài
12
GV: Hồ Thị Thanh Hà
Trường THPT Đức Thọ
Giáo án GDCD 10
PPCT: 06
Ngày soạn: 12/10/2012
Bài 4: NGUỒN GỐC VẬN ĐỘNG, PHÁT TRIỂN
CỦA SỰ VẬT VÀ HIỆN TƯỢNG (2T)
(Tiết 2)
1. Ổn định tổ chức
2. Hỏi bài cũ:
CH: Em hãy chỉ ra khác nhau vế mâu thuẫn thông thường và mâu thuẫn triết học? Lấy ví dụ chứng
minh?
3. Bài mới
Trong mỗi mâu thuẫn luôn tồn tại hai mặt đối lập, thống nhất với nhau. Hai mặt đối lập tồn tại bên
nhau nếu thiếu một trong hai mặt đối lập thì mâu thuẫn sẽ không tồn tại. Hai mặt đối lập lại vận động
theo hai chiều hướng trái ngược nhau. Vì vậy chúng sẽ xuất hiện đấu tranh của hai mặt đối lập. Vậy,
thế nào là sự thống nhất và đấu tranh của hai mặt đối lập? Vì sao mâu thuẫn là nguồn gốc của sự vận
động và phát triển? Chúng ta cùng tìm câu trả lời qua bài học hôm nay.
Hoạt động của GV và HS
Nội dung cơ bản
1. Thế nào là mâu thuẫn.
Hoạt động 1
(Rèn luyện kĩ năng: Phản hồi, lắng nghe tích
c. Sự đấu tranh giữa các mặt đối lập.
cực)
- GV: ĐVĐ và nêu câu hỏi: Vì mâu thuẫn là một - Ví dụ:
chỉnh thể, mỗi mâu thuẫn được tạo ra từ hai mặt + Trong xã hội TB có mâu thuẫn giữa GCTS với
đối lập trong cùng một sự vật, hiện tượng. Do GCVS.
đó, chúng không thể tách rời nhau mà luôn + Trong lối sống: có văn hóa và không có văn
thống nhất với nhau.
hóa.
CH: Vậy, căn cứ vào đâu để nhận biết đó là hai + Trong kinh tế: có sản xuất và có tiêu dung.
mặt đối lập của mâu thuẫn?
- HS: Trả lời
- Nhận xét:
- GV: Phân tích và hỏi tiếp: Căn cứ vào khuynh + Các mặt đối lập xung đột nhau, khuynh hướng
hướng vận động và phát triển trái ngược nhau vận động trái ngược nhau.
của các mặt đối lập, chính sự vận động và phát + Chúng luôn tác động, bài trừ, gạt bỏ nhau.
triển trái ngược nhau làm cho các mặt luôn luôn + Theo triết học các mặt đối lập không hoàn toàn
tác động, bài trừ, gạt bỏ nhau. Người ta gọi đó là đối lập, xung đột mà còn lien hệ thống nhất với
sự đấu tranh giữa các mặt đối lập.
nhau trong một sự vật.
CH: Vậy, sự đấu tranh giữa các mặt đối lập là
gì? Lấy ví dụ minh hoạ?
- HS: Trả lời
- GV: Chốt kiến thức
Hoạt động 2
2. Mâu thuẫn là nguồn gốc vận động, phát
(Rèn luyện kỹ năng:Giải quyết vấn đề trong một triển của sự vật hiện tượng.
tình huống mâu thuẫn )
a. Giải quyết mâu thuẫn.
CH: Các mặt đối lập này có nhứng biếu hiện gì? - Sự đấu tranh giữa các mặt đối lập là nguồn gốc
13
GV: Hồ Thị Thanh Hà
Trường THPT Đức Thọ
CH: Những biểu hiện đó có ý nghĩa gì đối với
mâu thuẫn?
- HS: Bày tỏ ý kiến cá nhân, cả lớp trao đổi.
- GV: Nhận xét, kết luận.
- GV: Giúp học sinh nắm được là giải quyết mâu
thuẫn là làm cho mâu thuẫn mất đi và đấu tranh
giữa các mặt đối lập là điều kiện tiên quyết để
giải quyết mâu thuẫn, đồng thời mâu thuẫn chỉ
được giải quyết khi sự đấu tranh giữa các mặt
đối lập lên tới đỉnh điểm và có điều kiện thích
hợp.
- GV: Đưa ra các tình huống:
*Tình huống 1: Mâu thuân cơ bản giữa nhân
dân Việt Nam với đế quốc Mỹ trong cuộc kháng
chiến chống Mỹ được giải quyết có tác dụng như
thế nào?
*Tình huống 2: Mâu thuẫn giữa chăm học và
lười học nếu được giải quyết nó có tác dụng như
thế nào?
- HS: Cả lớp trao đổi ý kiến, đại diện trả lời
- GV: Nhận xét kết luận.
Giáo án GDCD 10
vận động, phát triển của sự vật hiện tượng.
- Kết quả của đấu tranh giữa các mặt đối lập là
mâu thuẫn cũ mất đi và mâu thuân mới hình
thành.
b. Mâu thuẫn chỉ được giải quyết bằng đấu
tranh.
Mâu thuân chỉ có thể giải quyết bằng đấu tranh
giữa các mặt đối lập chứ không phải bằng con
đường điều hòa mâu thuẫn.
3. Bài học.
- Giải quyết mâu thuẫn phải có phương pháp
đúng.
CH: Em hãy tìm ra một mâu thuẫn ở trong lớp
em?
- Phân tích điểm mạnh điểm yếu của mặt đối lập.
CH: Khi mâu thuẫn đó được giải quyết thì nó sẽ
có tác dụng như thế nào?
CH: Theo em tại sao mâu thuẫn chỉ được giải - Nâng cao nhận thức, phát triển nhân cách
quyết bằng hình thức đấu tranh?
CH: Em hãy lấy một số ví dụ mâu thuẫn mà các
mâu thuẫn này được giải quyết bằng đấu tranh?
- Biết đấu tranh phê và tự phê bình.
CH: Thông qua bài học này các em rút ra bài
học gì cho bản thân?
- HS: Cả lớp lần lượt trả lời các câu hỏi trên.
- GV: Nhận xét kết luận.
4. Củng cố, luyện tập
GV: củng cố bằng cách tổ chức cho hs sử dụng phiếu học tập.
Em đồng ý với ý kiến nào sau đây:
A. Sự thống nhất giữa hai mặt đối lậplà tương đối
B. Mâu thuẫn là tuyệt đối
C. Không có sự vật nào không có hai mặt đối lập
C. Sự tiến bộ của loài người nhờ đ/t giai cấp
5. Dặn dò nhắc nhở.
- Về nhà làm bái tập sgk trang 28
14
GV: Hồ Thị Thanh Hà
Trường THPT Đức Thọ
- Học bài cũ và chuẩn bị bài mới trước khi đến lớp.
PPCT: 07
Giáo án GDCD 10
Ngày soạn: 19/10/2012
Bài 5: CÁCH THỨC VẬN ĐỘNG, PHÁT TRIỂN
CỦA SỰ VẬT VÀ HIỆN TƯỢNG (2T)
(Tiết 1)
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC: Học xong bài này hs cần đạt:
1. Về kiến thức
- Nêu được khái niệm chất và lượng của sự vật, hiện tượng.
- Biết được mối quan hệ biện chứng giữa biến đổi về lượng và sự biến đổi về chất của SVHT.
2. Về kỹ năng
Chỉ ra được sự khác nhau giữa chất và lượng, sự biến đổi của lượng và chất.
3. Về thái độ
Có ý thức kiên trì trong học tập và rèn luyện, không coi thường việc nhỏ, tránh nôn nóng trong học
tập.
II. TÀI LIỆU, PHƯƠNG TIỆN, KỸ NĂNG SỐNG
- Tài liệu: SGK, SGV, Chuẩn kiến thức kĩ năng
- Phương tiện: Câu hỏi thực hành GDCD 10, tranh ảnh liên quan đến nội dung bài học.
- Kĩ năng sống: Phân tích, phản hồi, so sánh, giải quyết vấn đề.
III. TIẾN TRÌNH BÀI HỌC
1. Ổn định tổ chức
2. Hỏi bài cũ:
CH: Vì sao hai mặt vừa đối lập của mâu thuẫn vừa thống nhất vừa đấu tranh với nhau?
3. Bài mới: Trong sự vận động biến đổi không ngừng của thế giới các SV,HT cũng như
trong cuộc sống, nhiều khi chúng ta chỉ cần thêm một chút hoặc bớt đi một ít là các sự
vật, hiện tượng có thể biến đổi thành cái khác. Vì sao lại như vậy? Nội dung bài học hôm
nay sẽ giúp ta lí giải điều này.
Hoạt động của GV và HS
Hoạt động 1
(Rèn luyện kỹ năng: Hợp tác khi thảo luận)
- GV: Chia lớp thành 4 nhóm
Nhóm 1: Nêu các thuộc tính của chanh
Nhóm 2: Nêu các thuộc tính của đường
Nhóm 3: Nêu các thuộc tính của muối
Nhóm 4: Nêu các thuộc tính của ớt.
- HS: Thảo luận trong 3phút, sau đó cử đại diện
trình bày.
- GV: Nhận xét, kết luận và đặt câu hỏi
CH: Căn cứ vào đâu để người ta phân biệt được
các sự vật trên?
CH: Những thuộc tính của sự vật, hiện tượng là
do chúng tự có hay do ai đó áp đặt cho chúng?
Nội dung cơ bản
1. Chất
- Khái niệm: Chất dùng để chỉ những thuộc tính
cơ bản vốn có của SVHT, tiêu biểu cho SVHT
đó, phân biệt nó với các SVHT khác
- Lưu ý:
+ Mỗi SVHT đều có nhiều thuộc tính nhưng chỉ
có thuộc tính cơ bản mới quy định bản chất của
SVHT.
+ Việc phân biệt giữa thuộc tính cơ bản và
không cơ bản chỉ mang tính tương đối.
15
GV: Hồ Thị Thanh Hà
Trường THPT Đức Thọ
Giáo án GDCD 10
CH: Để phân biệt các sự vật, hiện tượng với
nhau có nhất thiết phải căn cứ vào tất cả các
thuộc tính mà chúng đang có hay không?
+ Phải phân biệt được chất thông thường với
CH: Vậy, thế nào là chất theo quan điểm Triết
chất theo nghĩa triết học.
học?
- HS: Lần lượt trả lời câu hỏi
- GV: Nhận xét, chốt kiến thức.
CH: Theo em việc phân biệt giữa thuộc tính cơ
bản và thuộc tính không cơ bản mạng tính tuyệt
đối hay tương đối? cho ví dụ?
- HS: Trả lời
- GV: Nhận xét, kết luận. Sau đó y/c hs làmbài
tập để phân biệt chất theo quan điểm Triết học
với chất liệu tạo nên sự vật, hiện tượng.
Hoạt động 2
(Rèn luyện kỹ năng: So sánh chất và lượng)
2. Lượng.
- GV: Yêu cầu hs đọc k/n lượng trong sgk, sau - Khái niệm: dung để chỉ những thuộc tính cơ
đó y/ cầu các hs khác lấy ví dụ minh hoạ. Sau đó bản vốn có của SVHT, biểu thị trình độ phát
gv cho hs làm bài tập nhỏ, điền vào chỗ trống:
triển (cao-thấp) quy mô (lớn – nhỏ) tốc độ vận
a. Lãnh thổ nước ta rộng....km vuông?
động (nhanh – chậm) số lượng (ít-nhiều)…của
b. Trong năm vừa qua nước ta xuất khẩu...triệu SVHT.
tấn gạo.
c.Trong năm vừa qua kinh tế nước ta tăng - Lưu ý:
trưởng... phần trăm?
+ Sự phân biệt giữa chất và lượng chỉ mang tính
CH: Những con số trên phản ánh điều gì của đất chất tương đối.
nước và nền kinh tế đất nước?
VD: Số lượng HS có học lực Khá của lớp
(Phản ánh qui mô, số lượng, tốc độ, trình độ ...) 10A12 nói lên chất lượng học tập của lớp đồng
CH: Những con số, đại lượng nêu trên phản ánh thời nói lên số lượng HS có học lực khá của lớp.
mặt lượng hay mặt chất của nền kinh tế nước ta?
CH: Theo em tình yêu thương con người giành
cho nhau, tình yêu mà mỗi chúng ta dành cho Tổ
quốc có thể đo đếm bằng những con số, đại + Mỗi sự vật, hiện tượng đều có mặt vhất và mặt
lượng cụ thể hay không? Vì sao?
lượng, chúng đều là thuộc tính vốn cóvà tồn tại
CH: Vậy, lượng là gì?
thống nhất, không tách rời nhau trong mỗi sự
- GV: Phân tích ví dụ
vật, hiện tượng.
Nước: Về chất: nước không màu, không mùi,
không vị và được cấu tạo bởi hiđro và oxi. Về
lượng là số nguyên tử tạo thành nó, tức là 2
nguyên tử hiđro và 1 nguyên tử oxi.
Vì vậy, 1 lít nước hay 1 tỉ lít nước thì chất và
lượng của nước vẫn thế.
4. Củng cố, luyện tập
- GV hệ thống và nhấn mạnh kiến thức trọng tâm của tiết học
- Yêu cầu hs chỉ ra chất và lượng của một số sự vật, hiện tượng cụ thể.
5. Dặn dò học ở nhà
16
GV: Hồ Thị Thanh Hà
Trường THPT Đức Thọ
- Làm bài tập 1 sgk trang 33
- Về nhà học bài cũ và chuẩn bị bài mới trước khi đến lớp.
PPCT: 08
Giáo án GDCD 10
Ngày soạn: 26/10/1012
Bài 5: CÁCH THỨC VẬN ĐỘNG, PHÁT TRIỂN
CỦA SỰ VẬT VÀ HIỆN TƯỢNG
(Tiết 2)
1. Ổn định tổ chức
2. Hỏi bài cũ:
CH: Em hãy chỉ ra đâu là chất và đâu là lượng của lớp ta ? Việc xác định chất và lượng của một sự
vật, hiện tượng mang tính tương đối hay tuyệt đối? Vì sao?
3. Bài mới: Ở tiết trước chúng ta đã tìm hiểu về chất và lượng của sự vật, hiện tượng.
Giữa chúng có mối quan hệ chặt chẽ với nhau và chất của sự vật nào sẽ qui định về
lượng của sự vật đó. Để hiểu rõ hơn về điều này cần tìm hiểu sự biến đổi về lượng dẫn
đến sự biến đổi về chất và sự tác động trở lại của những biến đổi về chất đối với những
biến đổi về lượng.
Hoạt động của GV và HS
Hoạt động 1
(Rèn luyện k/n: Phản hồi, lắng nghe tích cực)
- GV: Dùng sơ đồ sau để giảng.
Nội dung cơ bản
3. Quan hệ giữa sự biến đổi về lượng và sự
biến đổi về chất.
a. Sự biến đổi về lượng dẫn đến sự biến đổi về
chất.
- Nhận xét : Cách thức biến đổi của lượng.
+ Lượng biến đổi trước
+Sự biến đổi về chất của sự vật, hiện tượng bao
giờ cũng bắt đầu về sự biến đổi về lượng.
CH: Từ <00C -> <1000C nước ở trạng thái nào?
CH: Dưới 00C và trên 1000C nước ở trạng thái
nào?
- HS: Trả lời
- GV: Nhận xét, kết luận.
CH: Qua sơ đồ trên em có nhận xét gì mối quan
hệ giữa lượng và chất của phân tử nước?
CH: Theo em có phải bất kì sự thay đổi nàovề
lượng cũng dẫn đến sự biến đổi về chất không?
CH: Em có nhận xét gì về sự biến đổi của
lượng?
- HS: Trả lời
- GV: Nhận xét, chốt kiến thức.
+ Lượng biến đổi dần dần và quá trình biến đổi
ấy đều ảnh hưởng đến trạng thái chất của sự vật
hiện tượng nhưng chất chưa biến đổi ngay.
- Độ là giới hạn mà trong đó sự biến đổi về
lượng chưa làm thay đổi về chất của sự vật, hiện
tượng.
17
GV: Hồ Thị Thanh Hà
Trường THPT Đức Thọ
Giáo án GDCD 10
CH: Giới hạn mà trong đó sự biến đổi về lượng
chưa làm thay đổi về chất của sự vật, hiện tượng
Triết học gọi là gì?
CH: Vậy, Độ là gì?
- HS: Trả lời
- GV: Nhận xét, chốt kiến thức.
CH: Điểm giới hạn mà tai đó sự biến đổi của
lượng làm thay đổi chất của sự vật, hiện tượng - Điểm nút: là điểm giới hạn mà tại đó sự biến
Triết học gọi là gì?
đổi về lượng làm thay đổi về chất cuả SVHT.
CH: Vậy, Điểm nút là gì?
- HS: Trả lời
- GV: Nhận xét, chốt kiến thức.
b. Chất mới ra đời lại bao hàm một lượng mới
tương ứng
Hoạt động 2
(Rèn luyện k/n: Phản hồi, lắng nghe tích cực)
- Nhận xét : Cách thức biến đổi của chất.
- GV: Cho hs nghiên cứu vd sgk trang 32 và đặt + Chất biến đổi sau
câu hỏi.
CH: Hãy chỉ ra trong vd đó thuộc tính nào chỉ về + Chất biến đổi nhanh chóng (đột biến)
chất và thuộc tính nào chỉ về lượng?
CH: Em có nhận xét gì về sự biên đổi về chất?
+ Chất mới ra đời thay thế chất cũ và khi chất
- HS: Trả lời
mới ra đời lại hình thành một lượng mới phù hợp
- GV: Nhận xét, chốt kiến thức.
với nó.
CH: Tại sao khi chuyển từ trạng thái lỏng sang
trạng thái hơi thì thể tích cùng với vận tốc của
phân tử cũng như độ hoà tan của nước thay đổi
với trước?
CH: Từ việc phân tích vd trên em rút ra kết luận
gì?
- HS: Trả lời
- GV: Nhận xét, chốt kiến thức.
Hoạt động 3
(Rèn luyện k/n: Tổng hợp, tư duy)
4. Bài học.
- Trong học tập và rèn luyện phải kiên trì, nhẫn
CH: Từ việc nghiên cứu sự tích luỹ về lượng dẫn lại, không coi thường việc nhỏ.
đến sự biến đổi về chất em rút ra bài học gì?
- Tránh hành động nóng vội, đốt cháy giai đoạn,
- HS: Trả lời
hoạt động nửa vời.
- GV: Nhận xét, chốt kiến thức
Tóm lại: Sự biến đổi không ngừng về lượng của SV, HT đến giới hạn nhất định sẽ làm biến đổi về
chất của chúng, khi chất mới ra đời nó lại qui định một lượng mới tương ứng với nó và tạo cho SV,
HT mới một lượng khác trước. Lượng mới lại dần dần biến đổi trong SV, HT mới để tạo ra những
biến đổi về chất và ngược lại...cứ như thế SV, HT không ngừng vận động và phát triển. Đó chính là
cách thức vận động và phát triển của sự vật và hiện tượng.
4. Củng cố, luyện tập
- GV: - Cho hs làm bài tập còn lại trong sgk để củng cố, luyện tập.
- Sưu tầm các câu ca dao, tục ngữ nói về sự tích luỹ của lượng dẫn đến sự biến đổi về chất
18
GV: Hồ Thị Thanh Hà
Trường THPT Đức Thọ
5. Dặn dò học ở nhà:
- Nắm kiến thức cơ bản của bài
- Học bài cũ, làm bài mới trước khi đến lớp.
PPCT: 09
Giáo án GDCD 10
Ngày soạn: 02/11/1012
Bài 6: KHUYNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN
CỦA SỰ VẬT VÀ HIỆN TƯỢNG(2T)
(Tiết 1)
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC: Học xong bài này hs cần đạt:
1. Về kiến thức
- Nêu được khái niệm phủ định, phủ định biện chứng và phủ định siêu hình.
- Biết được phát triển là khuynh hướng chung của sự vật và hiện tượng.
2. Về kỹ năng
Liệt kê đựơc sự khác nhau giữa phủ định BC với phủ định siêu hình, mô tả được hình “xoán ốc”
của sự phát triển.
3. Về thái độ
Phê phán thái độ phủ định sạch trơn quá khứ hoặc kế thừa thiếu chọn lọc đối với cái cũ, ủng hộ cái
mới, cái tiến bộ.
II. TÀI LIỆU, PHƯƠNG TIỆN, KỸ NĂNG SỐNG
- Tài liệu: SGK, SGV, Chuẩn kiến thức kĩ năng
- Phương tiện: Câu hỏi thực hành GDCD 10, tranh ảnh liên quan đến nội dung bài học.
- Kĩ năng sống: Tìm kiếm, xử lí thông tin, phân tích, so sánh, tư duy phê phán, hợp tác.
III. TIẾN TRÌNH BÀI HỌC
1. Ổn định tổ chức
2. Hỏi bài cũ:
CH: Em hãy trình bày quan hệ sự biến đổi về lượng và sự biến đổi về chất? lấy ví dụ minh hoạ?
3. Bài mới: Chúng ta biết rằng thế giới ta đang sống hết sức đa dạng và phong phú. Giữa muôn vàn
cái mới và cái cũ đang không ngừng sinh sôi, phát triển, để lựa chọn cho mình một hướng đi riêng
thích hợp đòi hỏi mỗi người trước hết phải nhìn thấy khuynh hường chung tất yếu đang dẫn đường
cho sự phát triển. Bài học hôm nay sẽ trang bị thêm cho chúng tâcí nhìn sâu sắc về sự phát triển từ
một góc độ khác: Khuynh hướng phát triển của sự vật và hiện tượng.
Hoạt động của Gv và HS
Nội dung cơ bản
1. Phủ định biện chứng và phủ định siêu hình.
Hoạt động 1:
(Rèn luyện kỹ năng: Xử lí thông tin về phủ định,
phủ định biện chứng và phủ định siêu hình)
-GV: Yêu cầu hs trả lời nhanh các câu hỏi sau:
CH: Để xây dựng một cây cầu mới vững chắc Phủ định là xoá bỏ sự tồn tại của sự vật, hiện
hơn tại vị trí một cây cầu cũ hiện nay, trước tiên tượng nào đó.
người ta phải làm gì?
19
GV: Hồ Thị Thanh Hà
Trường THPT Đức Thọ
CH: Để xây dựng một toà nhà hiện đại trên vị trí
của một khu nhà ổ chuột ở ngoại ô hiện nay,
trước tiên người ta phải làm gì?
CH: Để trồng một cây xanh mới vào vị trí một
cây đang bị sâu bệnh, trước tiên người ta phải
làm gì?
- HS: Trả lời
-GV: Nhận xét, phân tích: Việc xoá bỏ sự tồn tại
của một sự vật, hiện tượng nào đó gọi là phủ
định.
CH: Vậy, phủ định là gì?
- HS: Trả lời
-GV: Nhận xét, kết luận.
a. Phủ định siêu hình.
-GV: ĐVĐ: Có hai quan niệm cơ bản về phủ
định là PĐBC và PĐSH? Vậy, PĐBC và PĐSH
là gì?
-GV: Tổ chức thảo luận lớp tình huống sau:
Cô giáo trao cho hai bạn An và Nam mỗi người
một hạt táo và yêu cầu hai bạn hãy xoá bỏ sự tồn
tại (phủ định) của những hạt táo đó. Thực hiện
yêu cầu của cô giáo, An đập vỡ hạt táo còn Nam
gieo hạt táo của mình xuống đất (trong điều kiện
bình thường).
CH: Theo em những hạt táo đó có bị phủ định
hay không?
CH: Cách phủ định hạt táo An và Nam áp dụng
khác nhau ở chỗ nào? Theo em quan niệm về
phủ định của hai bạn ấy có khác nhau không?
CH: Trong hai cáh đó, cách nào xoá bỏ sự tồn tại
và phát triển tự nhiên của hạt táo? Hạt táo của
bạn nào có thể mọc thành một cây táo mới?
-HS: Nghiên cứu tình huống, tiến hành thảo luận
và trả lời các câu hỏi.
-GV: Nhận xét, bổ sung và phân tích
Hạt táo của An bị đạp vỡ, bị xoá bỏ do sự can
thiệp, sự tác động từ bên ngoài, đây là xoá bỏ sự
tồn tại và phát triển tự nhiên của cây táo. Còn
hạt táo Nam khi gieo xuống đất mọc thành cây
táo mới, do đó hạt táo của Nam bị xoá bỏ do
chính bản thân hạt táo đó. Về mặt Triết học Phủ
định mà An áp dụng được gọi là phủ định siêu
hình. Còn phủ định mà Nam áp dụng được gọi là
phủ định biện chứng.
CH: Vậy, thế nào là PĐBC? Thế nào là PĐSH?
Giáo án GDCD 10
Là sự phủ định được diễn ra do sự can thiệp,
sự tác động từ bên ngoài, cản trở hoặc xoá bỏ sự
tồn tại và phát triển tự nhiên của sự vật.
b. Phủ định biện chứng.
Là sự phủ định được diễn ra do sự phát triển
của bản thân sự vật và hiện tượng, có kế thừa
những yếu tố tích cực của sự vật và hiện tượng
cũ để phát triển sự vật hiện tượng mới.
20
GV: Hồ Thị Thanh Hà
- Xem thêm -