Tài liệu Giáo án dạy thêm môn văn 8

Gi¸o ¸n d¹y thªm Ng÷ v¨n 8 1 «n tËp TuÇn 1 * Môc ®Ých yªu cÇu: - Gióp hs «n tËp vµ n©ng cao nh÷ng kiÕn thøc ®· häc trong tuÇn. - RÌn kÜ n¨ng tr×nh bµy miÖng, viÕt nh÷ng kiÕn thøc träng t©m. - GD ý thøc hoc tËp bé m«n. A. Néi dung «n tËp: I. PhÇn v¨n: HD HS «n tËp vÒ vb T«i ®i häc:. - GV nªu c©u hái, HS suy nghÜ tr¶ lêi. - HS # nhËn xÐt, bæ sung. - GV chèt l¹i kiÕn thøc träng t©m. * T¸c gi¶: Nhµ th¬ Thanh TÞnh (11.12.1911 -17.7.1988), Hµ Néi, tªn thËt lµ TrÇn V¨n Ninh, lªn 6 tuæi ®æi tªn lµ TrÇn Thanh TÞnh; häc tiÓu häc vµ trung häc ë HuÕ. Tõ 1933 b¾t ®Çu ®i lµm HD viªn du lÞch råi vµo nghÒ d¹y häc. §©y lµ thêi gian «ng b¾t ®Çu s¸ng t¸c v¨n ch­¬ng. Trong sù nghiÖp s¸ng t¸c cña m×nh, Thanh TÞnh ®· cã nh÷ng ®ãng gãp trong nhiÒu lÜnh vùc: truyÖn ng¾n, truyÖn dµi, th¬, ca dao, bót kÝ v¨n häc, song cã lÏ thµnh c«ng h¬n c¶ lµ truyÖn ng¾n vµ th¬. * Gi¸ trÞ vÒ néi dung & NT: - “T«i ®i häc” thuéc lo¹i truyÖn ng¾n Ýt nh©n vËt, Ýt sù kiÖn vµ xung ®ét. TruyÖn ®­îc cÊu tróc theo dßng håi t­ëng m¬m man vÒ buæi tùu tr­êng cña nh©n vËt “t«i”. Nã gÇn nh­ tù truyÖn, võa nhÑ nhµng, võa man m¸c võa ngät ngµo quyÕn luyÕn nh÷ng d­ vÞ buån th­¬ng cña kØ niÖm ®Çu ®êi. - Lµ 1 v¨n b¶n thÓ hiÖn hµi hoµ gi÷a tr÷ tinh (biÓu c¶m) víi miªu t¶ vµ kÓ (tù sù), thuéc thÓ lo¹i truyÖn ng¾n nh­ng søc hÊp dÉn cña nã kh«ng ph¶i lµ ë sù tr×nh bµy c¸c sù kiÖn hay c¸c xung ®ét næi bËt. T¸c phÈm ®· ®em ®Õn cho ng­êi ®äc sù c¶m nhËn tinh tÕ vÒ d­ vÞ ngät ngµo, man m¸c trong t©m tr¹ng cña mét cËu bÐ ngµy ®Çu tiªn ®Õn tr­êng qua ngßi bót tr÷ t×nh, giµu chÊt th¬ cña nhµ v¨n Thanh TÞnh. - Theo dßng håi t­ëng cña nh©n vËt, nh÷ng c¶m xóc, t©m tr¹ng cña cËu bÐ ®­îc diÔn t¶ rÊt sinh ®éng: sù håi hép, b¨n kho¨n lo l¾ng, thËm chÝ cã c¶ tiÕng khãc, ®«i chót tiÕc nuèi vÈn v¬, vïa n¸o nøc, võa bì ngì… T¸c gi¶ ®· kh¬i gîi l¹i nh÷ng rung c¶m sau xa trong t©m hån b¹n ®äc bëi trong cuéc ®êi, ai còng tõng tr¶i qua nh÷ng c¶m xóc, t©m tr¹ng t­¬ng tù. II. PhÇn TiÕng ViÖt: - HD HS «n tËp vÒ cÊp ®é kh¸i qu¸t cña tõ ng÷: + GV nªu c©u hái, HS suy nghÜ tr¶ lêi. HS # nhËn xÐt, bæ sung. + VG chèt l¹i kiÕn thøc c¬ b¶n: NghÜa cña 1 tõ ng÷ cã thÓ réng h¬n (kh¸i qu¸t h¬n) hoÆc hÑp h¬n (Ýt kh¸i qu¸t h¬n) nghÜa cña tõ ng÷ kh¸c: + Mét tõ ng÷ ®­îc coi lµ cã nghÜa réng khi ph¹m vi nghÜa cña tõ ®ã bao hµm ph¹m vi nghÜa cña mét sè tõ ng÷ kh¸c. Cấn Văn Thắm – Hà Nội 1 2 Gi¸o ¸n d¹y thªm Ng÷ v¨n 8 + Mét tõ ng÷ ®­îc coi lµ cã nghÜa hÑp khi ph¹m vi nghÜa cña tõ ®ã ®­îc bao hµm trong ph¹m vi nghÜa cña mét tõ ng÷ kh¸c. + Mét tõ ng÷ cã nghÜa réng ®èi víi nh÷ng tõ ng÷ nµy, ®ång thêi cã thÓ cã nghÜa hÑp ®èi víi mét tõ ng÷ kh¸c. - HD HS «n tËp vÒ tÝnh thèng nhÊt vÒ chñ ®Ò cña v¨n b¶n: + GV nªu c©u hái, HS suy nghÜ tr¶ lêi. HS # nhËn xÐt, bæ sung. + VG chèt l¹i kiÕn thøc c¬ b¶n: - Chñ ®Ò lµ ®èi t­îng vµ vÊn ®Ò chÝnh mµ v¨n b¶n biÓu ®¹t. - V¨n b¶n cã tÝnh thèng nhÊt vÒ chñ ®Ò khi chØ biÓu ®¹t chñ ®Ò ®· x¸c ®Þnh, kh«ng xa rêi hay l¹c sang chñ ®Ò kh¸c. - §Ó viÕt hoÆc hiÓu mét VB cÇn x¸c ®Þnh ®­îc chñ ®Ò thÓ hiÖn ë nhan ®Ò, ®Ò môc, trong quan hÖ gi÷a c¸c phµn cña VB vµ c¸c tõ ng÷ then chèt th­êng lÆp ®i lÆp l¹i. B. LuyÖn tËp: HD HS lµm c¸c bµi tËp: * BTTN: HD HS lµm BTTN (S¸ch BTTN NV 8 – Tr. 11) - HS tù lµm. (kÎ b¶ng theo mÉu). - HS ®æi vë. - GV HD HS t×m ®¸p ¸n ®óng. - HS chÊm chÐo bµi cña b¹n. - Tæng hîp sè ®iÓm ®¹t ®­îc /®iÓm tèi ®a. - Tuyªn d­¬ng, phª b×nh kÞp thêi. C©u Chän ®¸p ¸n §¸p ¸n ®óng §iÓm §iÓm tèi ®a:.............§iÓm ®¹t ®­îc:.......... * BT TL:- GV HD HS lµm BT. 1. B»ng c¶m nhËn cña riªng m×nh, em h·y giíi thiÖu ng¾n gän vÒ t¸c gi¶ Thanh TÞnh vµ truyÖn ng¾n ‘T«i ®i häc” cña «ng. (Gîi ý: Khi giíi thiÖu vÒ truyÖn ng¾n T«i ®i häc, cã thÓ chän mét trong nh÷ng c¸ch sau ®©y: + Giíi thiÖu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt cña truyÖn. + Tãm t¾t truyÖn theo m¹ch c¶m xóc cña nh©n vËt t«i. - Gäi HS tr×nh bµy. - Th¶o luËn líp: + ¦u ®iÓm + Nh­ îc ®iÓm trong bµi lµm cña b¹n. => Rót kinh nghiÖm cho bµi viÕt cña m×nh. - GV nhËn xÐt, chèt l¹i kÜ n¨ng lµm bµi, cho ®iÓm 1 sè bµi. 2. H·y t×m tõ ng÷ ®Ó ®iÒn vµo s¬ ®å sau cho phï hîp víi c¸c cÊp ®é kh¸i qu¸t cña tõ ng÷: Cấn Văn Thắm – Hà Nội 2 3 Gi¸o ¸n d¹y thªm Ng÷ v¨n 8 §éng vËt Thó Hæ, nai,… Chim s¸o, vÑt… c¸ c¸ r«, c¸ chÐp,… 3. KÓ l¹i mét kØ niÖm ngµy ®Çu tiªn ®i häc. - HD HS lµm dµn ý: * Më bµi: T¹o ra t×nh huèng ®Ó kÓ l¹i kØ niÖm (tõ c©u chuyÖn cña cha mÑ mµ b¾t vµo giíi thiÖu kØ niÖm cña m×nh; Nh©n khi nh×n l¹i 1 ®å vËt cò, nhËn 1 bøc th­, xem 1 cuèn phim…) * Th©n bµi: KÓ l¹i kØ niÖm ngµy ®Çu ®i häc: - Gîi nhí kØ niÖm: + Giíi thiÖu nh©n vËt, t×nh huèng x¶y ra c©u chuyÖn ®¸ng nhí. + Thêi gian, ®Þa ®iÓm. - DiÔn biÕn c©u chuyÖn, t×nh huèng x¶y ra m©u thuÉn. - KÕt thóc c©u chuyÖn: + M©u thuÉn ®­îc gi¶i quyÕt. + C©u chuyÖn trë thµnh kØ niÖm. * KÕt bµi: - Suy nghÜ cña b¶n th©n. - Bµi häc… - HS viÕt bµi. - Gäi HS tr×nh bµy. - Th¶o luËn líp: + ¦u ®iÓm + Nh­ îc ®iÓm trong bµi lµm cña b¹n. => Rót kinh nghiÖm cho bµi viÕt cña m×nh. - GV nhËn xÐt, chèt l¹i kÜ n¨ng lµm bµi, cho ®iÓm 1 sè bµi. - §äc bµi viÕt tham kh¶o (HD TLV 8 – tr. 7) * HDVN: - ¤n tËp kÜ c¸c kiÕn thøc träng t©m. - Xem l¹i & hoµn thiÖn tiÕp c¸c BT./. ---------------------------------------------------------------------------------------------- Cấn Văn Thắm – Hà Nội 3 Gi¸o ¸n d¹y thªm Ng÷ v¨n 8 4 «n tËp TuÇn 2 * Môc ®Ých yªu cÇu: - Gióp HS «n tËp vµ n©ng cao nh÷ng kiÕn thøc ®· häc trong tuÇn. - RÌn kÜ n¨ng tr×nh bµy miÖng, viÕt nh÷ng kiÕn thøc träng t©m. - GD ý thøc hoc tËp bé m«n. A. Néi dung «n tËp: I. PhÇn v¨n: HD HS «n tËp vÒ vb Trong lßng mÑ (TrÝch Nh÷ng ngµy th¬ Êu – Nguyªn Hång): - GV nªu c©u hái, HS suy nghÜ tr¶ lêi. - HS # nhËn xÐt, bæ sung. - GV chèt l¹i kiÕn thøc träng t©m. * T¸c gi¶: Nguyªn Hång ®­îc coi lµ nhµ v¨n cña nh÷ng cuéc ®êi cÇn lao, nh÷ng nçi niÒm c¬ cùc. B¶n th©n «ng còng rÊt dÔ xóc ®éng, th­êng ch¶y n­íc m¾t khãc th­¬ng nh÷ng m¶nh ®êi khèn khæ mµ «ng ®­îc chøng kiÕn hay do chÝnh «ng t­ëng t­îng ra. Bëi thÕ v¨n «ng rÊt gîi c¶m. ¤ng Ýt chóa ý ®Õn nh÷ng sù kiÖn, sù viÖc, nÕu cã nãi ®Õn còng chñ yÕu ®Ó lµm næi bËt lªn nh÷ng c¶m xóc néi t©m. * Gi¸ trÞ vÒ néi dung & NT: - VB ®­îc trÝch tõ ch­¬ng 4 tËp håi kÝ, kÓ vÒ tuæi th¬ cay ®¾ng cña chÝnh t¸c gi¶. C¶ 1 qu·ng ®êi c¬ cùc (må c«i cha, kh«ng ®­îc sèng víi mÑ mµ sèng víi ng­êi c« ®éc ¸c) ®­îc t¸i hiÖn l¹i sinh ®éng. T×nh mÉu tö thiªng liªng, t/y tha thiÕt ®èi víi mÑ ®· gióp chó bÐ v­ît qua giäng l­ìi xóc xiÓm, ®éc ¸c cña ng­êi c« cïng nh÷ng d­ luËn kh«ng mÊy tèt ®Ñp vÒ ng­êi mÑ téi nghiÖp. §o¹n t¶ c¶nh ®oµn tô gi÷a 2 mÑ con lµ 1 ®o¹n v¨n them ®Ém t×nh c¶m vµ thÓ hiÖn s©u s¾c tinh thÇn nh©n ®¹o. - VB ®em ®Õn cho ng­êi ®äc 1 høng thó ®Æc biÖt bëi sù kÕt hîp nhuÇn nhuyÔn gi÷a kÓ vµ béc lé c¶m xóc, c¸c h×nh ¶nh thÓ hiÖn t©m tr¹ng, c¸c so s¸nh Ên t­îng, giµu xóc c¶m. Mçi tr¹ng huèng, mçi s¾c th¸i khæ ®au vµ hp cña n/v chÝnh (chó bÐ Hång) võa g©y xóc ®éng m¹nh mÏ võa cã ý nghÜa lay thøc nh÷ng t/c nh©n v¨n. Ng­êi ®äc d­êng nh­ håi hép cïng m¹ch v¨n vµ con ch÷, cïng ghª rîn h×nh ¶nh ng­êi c« th©m ®éc, cïng ®au xãt 1 ng­êi ch¸u ®¸ng th­¬ng, vµ nh­ còng chia sÎ hp bµng hoµng trong tiÕng khãc nøc në cña chó bÐ Hång lóc gÆp mÑ. Giäng v¨n khi thong th¶ l¹nh lïng, khi tha thiÕt r¹o rùc, gi¶n dÞ mµ l«i cuèn bëi c¸ch kÓ líp lang vµ ng«n ng÷ giµu h×nh ¶nh, t¹o nªn nh÷ng chi tiÕt sèng ®éng ®Æc s¾c, thÊm ®Ém t×nh ng­êi. II. PhÇn TiÕng ViÖt: * HD hs «n tËp vÒ tr­êng tõ vùng + GV nªu c©u hái, HS suy nghÜ tr¶ lêi. HS # nhËn xÐt, bæ sung. + VG chèt l¹i kiÕn thøc c¬ b¶n: - Tr­êng tõ vùng lµ tËp hîp nh÷ng tõ cã Ýt nhÊt 1 nÐt nghÜa chung vÒ nghÜa. Cấn Văn Thắm – Hà Nội 4 5 Gi¸o ¸n d¹y thªm Ng÷ v¨n 8 VD: nghÜ, suy nghÜ, ngÉm, ph¸n ®o¸n, nghiÒn ngÉm, ph©n tÝch, tæng hîp, kÕt luËn… ®Òu cã nÐt nghÜa chung lµ chØ ho¹t ®éng trÝ tuÖ cña con ng­êi. Nh­ vËy tr­êng tõ vùng: ho¹t ®éng trÝ tuÖ cña con ng­êi lµ tËp hîp tÊt c¶ nh÷ng tõ Êy. - 1 tr­êng tõ vùng cã thÓ bao gåm nhiÒu tr­êng tõ vùng nhá h¬n. VD: Tr­êng tõ vùng: ng­êi, bao gåm c¸c tr­êng tõ vùng: bé phËn cña ng­êi, ho¹t ®éng cña ng­êi, tr¹ng th¸i cña ng­êi… Mçi tr­êng tõ vùng nµy l¹i bao gåm nhiÒu tr­êng tõ vùng nhá h¬n n÷a. Ch¼ng h¹n; tr­êng tõ vùng: ho¹t ®éng cña con ng­êi, bao gåm c¸c tr­êng tõ vùng: ho¹t ®éng trÝ tuÖ, ho¹t ®éng t¸c ®éng ®Õn ®èi t­îng, ho¹t ®éng dêi chç, ho¹t ®éng thay ®æi t­ thÕ… - 1 tr­êng tõ vùng cã thÓ bao gåm nh÷ng tõ kh¸c biÖt nhau vÒ tõ lo¹i. VD: tr­êng tõ vùng: tai, cã c¸c danh tõ nh­: vµnh tai, mµng nhÜ…; c¸c ®éng tõ nh­: nghe, l¾ng nghe, …; c¸c tÝnh tõ nh­: thÝnh, ®iÕc… - Do hiÖn t­îng nhiÒu nghÜa, 1 tõ cã thÓ thuéc nhiÒu tr­êng tõ vùng kh¸c nhau. VD: tõ: ngät, cã thÓ thuéc c¸c tr­êng tõ vùng: chØ mïi vÞ (tr¸i c©y ngät…), tr­êng ©m thanh (lêi nãi ngät…), tr­êng thêi tiÕt (rÐt ngät…). - Trong v¨n th¬ còng nh­ trong cuéc sèng h»ng ngµy, ng­êi ta th­êng dïng c¸ch chuyÓn tr­êng tõ vùng ®Ó t¨ng tÝnh nghÖ thuËt cña ng«n tõ vµ kh¶ n¨ng diÔn ®¹t cña ng«n tõ (phÐp nh©n ho¸, Èn dô…). III PhÇn TLV: * HD HS «n tËp vÒ Bè côc cña v¨n b¶n. - Bè côc trong vb lµ sù tæ chøc c¸c ®o¹n v¨n thÓ hiÖn chñ ®Ò. - VB th­êng bè côc gåm 3 phÇn: MB, TB, KB. Mçi phÇn cã néi dung riªng nh­ng c¸c néi dung ®ã cã quan hÖ víi nhau trong vb. + MB: nªu ra chñ ®Ò sÏ nãi trong vb. + TB: cã 1 sè ®o¹n nhá tr×nh bµy c¸c khÝa c¹nh cña chñ ®Ò. Néi dung ®­îc tr×nh bµy theo 1 thø tù m¹ch l¹c tuú thuéc vµo kiÓu vb, chñ ®Ò, ý ®å giao tiÕp cña ng­êi viÕt. Nh×n chung, néi dung Êy th­êng ®­îc s¾p xÕp theo tr×nh tù thêi gian, kh«ng gian, theo sù ph¸t triÓn cña sù viÖc hay theo m¹ch suy luËn, sao cho phï hîp víi sù triÓn khai cña chñ ®Ò vµ sù tiÕp nhËn cña ng­êi ®äc. + KB: tæng kÕt chñ ®Ò cña vb. B. LuyÖn tËp: HD HS lµm c¸c bµi tËp: * BTTN: HD HS lµm BTTN (S¸ch BTTN NV 8 – Tr. 16) - HS tù lµm. (kÎ b¶ng theo mÉu). - HS ®æi vë. - GV HD HS t×m ®¸p ¸n ®óng. - HS chÊm chÐo bµi cña b¹n. - Tæng hîp sè ®iÓm ®¹t ®­îc /®iÓm tèi ®a. - Tuyªn d­¬ng, phª b×nh kÞp thêi. C©u Chän ®¸p ¸n §¸p ¸n ®óng §iÓm §iÓm tèi ®a:.............§iÓm ®¹t ®­îc:.......... * BT TL: - GV HD HS lµm BT. Cấn Văn Thắm – Hà Nội 5 Gi¸o ¸n d¹y thªm Ng÷ v¨n 8 6 1. H·y ph©n tÝch diÔn biÕn t©m tr¹ng cña bÐ Hång khi ®­îc ë trong lßng mÑ. - Gäi HS tr×nh bµy. - Th¶o luËn líp: + ¦u ®iÓm + Nh­îc ®iÓm trong bµi lµm cña b¹n. => Rót kinh nghiÖm cho bµi viÕt cña m×nh. - GV nhËn xÐt, chèt l¹i kÜ n¨ng lµm bµi, cho ®iÓm 1 sè bµi. - Tham kh¶o: ChØ “chît tho¸ng thÊy bãng mét ng­êi ngåi trªn xe kÐo gièng mÑ”, chó bÐ Hång liÒn ®uæi theo, gäi bèi rèi. §Õn khi ®uæi kÞp th× thë hång héc, tr¸n ®Ém må h«i, vµ khi trÌo lªn xe th× rÝu c¶ ch©n l¹i. C¶ 1 lo¹t nh÷ng chi tiÕt tËp trung miªu t¶ tr¹ng th¸i xóc ®éng, mõng rì ®Õn cuèng cuång cña 1 chó bÐ khao kh¸t t×nh mÑ. Xóc ®éng nhÊt lµ c©u v¨n “MÑ t«i võa kÐo tay t«i, xoa ®Çu t«i hái, th× t«i oµ lªn khãc råi cø thÕ nøc në.” Kh«ng cßn lµ nh÷ng giät n­íc m¾t ®au dín vµ c¨m tøc ë ®o¹n trªn, bao nhiªu hên dçi vµ tøc t­ëi chan hoµ trong nh÷ng giät n­íc m¾t hp, m·n nguyÖn. C¶m gi¸c sung s­íng ®Õn cùc ®iÓm cña ®øa con khi ®­îc ë trong lßng mÑ ®­îc Nguyªn Hång diÔn t¶ b»ng c¶m høng ®Æc biÖt say mª cïng nh÷ng rung ®éng v« cïng tinh tÕ. Chó bÐ say s­a ng¾m nh×n g­¬ng mÆt mÑ “t­¬i s¸ng víi ®«i m¾t rtrong vµ n­íc da mÞn, lµm næi bËt mµu hang cña hai gß m¸.” Chó sung s­íng ®­îc ë trong lßng mÑ, ®ïi ¸p ®ïi mÑ, ®Çu ng¶ vµo c¸nh tay mÑ ®Ó thÊy nh÷ng c¶m gi¸c Êm ¸p ®· bao l©u mÊt ®i bçng l¹i m¬n man kh¾p da thÞt. Vµ ®©y lµ nh÷ng c©u v¨n ®Çy c¶m xóc: “H¬i quÇn ¸o mÑ t«i vµ nh÷ng h¬i thë ë khu«n miÖng xinh x¾n nhai trÇu lóc ®ã ph¶ ra th¬m tho l¹ th­êng”, “Ph¶i bÐ l¹i vµ l¨n vµo lßng 1 ng­êi mÑ, ¸p mÆt vµo bÇu s÷a nãng cña ng­êi mÑ, ®Ó bµn tay ng­êi mÑ vuèt ve tõ tr¸n xuèng c»m vµ g·i r«m ë sèng l­ng cho, míi thÊy ng­êi mÑ cã 1 ªm dÞu v« cïng”. Nh÷ng c©u v¨n kÕt hîp KC víi biÓu c¶m ®· diÔn t¶ thËt cô thÓ vµ tinh tÕ niÒm hp cña 1 ®øa con khao kh¸t t×nh mÑ ®Õn ®¸y lßng. NiÒm hp vèn v« h×nh hiÖn ra b»ng nh÷ng c¶m gi¸c thËt cô thÓ cña c¸c gi¸c quan. Bao bäc quanh chó bÐ lµ bÇu kh«ng khÝ ªm ¸i vµ Êm ¸p cña t×nh mÉu tö, lµ kh«ng gian trµn trÒ ¸nh s¸ng, mµu s¾c vµ ngµo ng¹t h­¬ng th¬m, võa cay ®éc cña bµ c« tho¸ng hiÖn ra nh­ng råi ch×m ngay ®i gi÷a niÒn hp lín lao. Cã thÓ nãi, t¸c gi¶ ®· mæ xÎ t¸ch b¹ch tõng c¶m gi¸c sung s­íng ®Õn mª li, r¹o rùc c¶ ng­êi khi ®­îc hÝt thë trong bÇu kh«ng khÝ cña t×nh mÑ con tuyÖt vêi. Nh÷ng b×nh luËn vÒ t×nh mÑ con, vÒ hp trong lßng mÑ lµ sau nµy nhí l¹i mµ viÕt ra, cßn lóc Êy bÐ Hång kh«ng cßn nhí g×, nghÜ g× kh¸c. TÊt c¶ t©m trÝ em ®Òu dån cho sù tËn h­ëng t×nh mÑ. §èi víi em, niÒm sung s­íng vµ hp nhÊt trªn ®êi lµ ®­îc sèng trong lßng mÑ. Sù xóc ®éng cña bÐ Hång khi gÆp mÑ cµng chøng tá t×nh th­¬ng mÑ cña Hång thËt lµ s©u ®Ëm, nång th¾m. §o¹n trÝch, ®Æc biÖt phÇn cuèi nµy lµ bµi ca ch©n thµnh vµ c¶m ®éng vÒ t×nh mÉu tö thiªng liªng bÊt diÖt! 2. Cho nhãm tõ: cao, thÊp, lïn, lßng khßng, lªu nghªu, gÇy, bã, x¸c ve, bÞ thÞt, c¸ r« ®ùc… NÕu dïng nhãm tõ trªn ®Ó miªu t¶ ng­êi th× tr­êng tõ vùng cña nhãm tõ lµ g×? Cấn Văn Thắm – Hà Nội 6 Gi¸o ¸n d¹y thªm Ng÷ v¨n 8 7 - HD HS lµm. - Gäi HS tr×nh bµy. - §¸p ¸n: ChØ h×nh d¸ng cña con ng­êi. 3. LËp c¸c tr­êng tõ vùng nhá vÒ ng­êi: - Bé phËn cña ng­êi: ®Çu, m×nh… - Giíi tÝnh: nam, n÷, ®µn «ng, ®µn bµ… - Tuæi t¸c: giµ, trÎ, trung niªn… - Chøc vô: - Ho¹t ®éng:… 4. Em h·y viÕt 1 v¨n b¶n ng¾n vÒ t×nh mÑ cã bè côc 3 phÇn. - HS lµm bµi. - Gäi hs tr×nh bµy. - Th¶o luËn líp: + ¦u ®iÓm + Nh­ îc ®iÓm trong bµi lµm cña b¹n. => Rót kinh nghiÖm cho bµi viÕt cña m×nh. - GV nhËn xÐt, chèt l¹i kÜ n¨ng lµm bµi, cho ®iÓm 1 sè bµi. - §äc bµi viÕt tham kh¶o * HDVN: - ¤n tËp kÜ c¸c kiÕn thøc träng t©m. - Xem l¹i & hoµn thiÖn tiÕp c¸c BT./. ---------------------------------------------------------- Cấn Văn Thắm – Hà Nội 7 Gi¸o ¸n d¹y thªm Ng÷ v¨n 8 8 «n tËp TuÇn 3 * Môc ®Ých yªu cÇu: - Gióp hs «n tËp vµ n©ng cao nh÷ng kiÕn thøc ®· häc trong tuÇn. - RÌn kÜ n¨ng tr×nh bµy miÖng, viÕt nh÷ng kiÕn thøc träng t©m. - GD ý thøc häc tËp bé m«n. A. Néi dung «n tËp: I. PhÇn v¨n: HD HS «n tËp vÒ vb Tøc n­íc vì bê: - GV nªu c©u hái, HS suy nghÜ tr¶ lêi. - HS # nhËn xÐt, bæ sung. - GV chèt l¹i kiÕn thøc träng t©m. * T¸c gi¶: Ng« TÊt Tè lµ 1 nhµ nho gèc n«ng d©n. ¤ng lµ 1 häc gi¶ cã nh÷ng c«ng tr×nh kh¶o cøu vÒ triÕt häc, vh cæ cã gi¸ trÞ, 1 nhµ b¸o tiÕn bé giµu tÝnh chiÕn ®Êu, 1 nhµ v¨n hiÖn thùc xuÊt s¾c tr­íc cm, tËn tuþ trong c«ng t¸c tuyªn truyÒn phôc vô kh/ chiÕn chèng Ph¸p; §­îc nhµ n­íc tÆng G¶i th­ëng HCM vÒ VHNT (1966). * Gi¸ trÞ vÒ néi dung & NT: - §o¹n trÝch kh«ng chØ kh¾c ho¹ râ nÐt bé mÆt tµn ¸c, ®Óu c¸ng kh«ng chót t×nh ng­êi cña tªn cai lÖ vµ ng­êi nhµ lÝ tr­ëng mµ chñ yÕu nªu lªn vµ ca ngîi 1 phÈm chÊt ®Ñp ®Ï cña ng­êi n«ng d©n nghÌo khæ trong chÕ ®é cò: ®ã lµ sù vïng lªn chèng tr¶ quyÕt liÖt ¸ch ¸p bøc cña giai cÊp thèng trÞ mµ søc m¹nh chÝnh lµ lßng c¨m hên, uÊt hËn vµ t×nh th­¬ng yªu chång con v« bê bÕn. Ng« TÊt Tè ®· nh×n thÊy kh¶ n¨ng ph¶n kh¸ng tiÒm tµng vèn lµ b¶n chÊt cña n«ng d©n lao ®éng n­íc ta. - T×nh huèng truyÖn hÊp dÉn thÓ hiÖn næi bËt mèi xung ®ét, ngßi bót miªu t¶ sinh ®éng, ng«n ng÷ n/v rÊt tù nhiªn, ®óng víi tÝnh c¸ch tõng n/v. III PhÇn TLV: * HD hs «n tËp vÒ x©y dùng ®o¹n trong v¨n b¶n. - §o¹n v¨n lµ ®¬n vÞ trùc tiÕp t¹o nªn vb, b¾t ®Çu tõ ch÷ viÕt hoa lïi ®Çu dßng, kÕt thóc b»ng dÊu chÊm xuèng dßng vµ th­êng biÓu ®¹t 1 ý t­¬ng ®èi hoµn chØnh. §o¹n v¨n th­êng do nhiÒu c©u t¹o thµnh. - §o¹n v¨n th­êng cã tõ ng÷ chñ ®Ò vµ c©u chñ ®Ò. Tõ ng÷ chñ ®Ò lµ lµ c¸c tõ ng÷ ®­îc dïng lµm ®Ò môc hoÆc c¸c tõ ng÷ ®­îc lÆp l¹i nhiÒu lÇn (th­êng lµ chØ tõ, ®¹i tõ, c¸c tõ ®ång nghÜa) nh»m duy tr× ®èi t­îng ®­îc biÓu ®¹t. C©u chñ ®Ò mang néi dung kh¸i qu¸t, lêi lÏ ng¾n gän, th­êng ®ñ 2 thµnh phÇn chÝnh vµ ®øng ë ®Çu hoÆc cuèi ®o¹n v¨n. - C¸c c©u trong ®o¹n v¨n cã nhiÖm vô triÓn khai vµ lµm s¸ng tá chñ ®Ò cña ®o¹n b»ng c¸c phÐp diÔn dÞch, quy n¹p… B. LuyÖn tËp: HD HS lµm c¸c bµi tËp: * BTTN: HD HS lµm BTTN (S¸ch BTTN NV 8 – Tr. 22) Cấn Văn Thắm – Hà Nội 8 9 Gi¸o ¸n d¹y thªm Ng÷ v¨n 8 - HS tù lµm. (kÎ b¶ng theo mÉu). - HS ®æi vë. - GV HD HS t×m ®¸p ¸n ®óng. - HS chÊm chÐo bµi cña b¹n. - Tæng hîp sè ®iÓm ®¹t ®­îc /®iÓm tèi ®a. - Tuyªn d­¬ng, phª b×nh kÞp thêi. C©u Chän ®¸p ¸n §¸p ¸n ®óng §iÓm §iÓm tèi ®a:.............§iÓm ®¹t ®­îc:.......... * BT TL: - GV HD HS lµm BT. 1. Theo em, nh©n vËt chÝnh trong ®o¹n trÝch “Tøc n­íc vì bê” lµ ai? H·y viÕt ®o¹n v¨n ng½n giíi thiÖu vÒ ®Æc ®iÓm, tÝnh c¸ch cña nh©n vËt Êy? - Gäi HS tr×nh bµy. - Th¶o luËn líp: + ¦u ®iÓm + Nh­îc ®iÓm trong bµi lµm cña b¹n. => Rót kinh nghiÖm cho bµi viÕt cña m×nh. - GV nhËn xÐt, chèt l¹i kÜ n¨ng lµm bµi, cho ®iÓm 1 sè bµi. 2. NÕu ®­îc chän 1 chi tiÕt tiªu biÓu nhÊt ®Ó x¸c ®Þnh ®Ønh ®iÓm n¶y sinh t×nh huèng “tøc n­íc vì bê” trong ®o¹n trÝch th× em sÏ chän chi tiÕt nµo? T¹i sao? Gîi ý: + §äc kÜ ®o¹n trÝch. + T×m chi tiÕt tiªu biÓu ®· t¹o ra sù thay ®æi cã tÝnh chÊt b­íc ngoÆt trong t©m lÝ vµ hµnh ®éng cña n/v chÞ DËu. + §Æt chi tiÕt tiªu biÓu ®ã trong mqh víi c¸c chi tiÕt kh¸c vµ lÝ gi¶i ®ã chÝnh lµ chi tiÕt cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh, lµ ®iÓm ®Ønh lµm n¶y sinh t×nh huèng “tøc n­íc vì bê”. - HS viÕt bµi. - Gäi HS tr×nh bµy. - Th¶o luËn líp: + ¦u ®iÓm + Nh­îc ®iÓm trong bµi lµm cña b¹n. => Rót kinh nghiÖm cho bµi viÕt cña m×nh. - GV nhËn xÐt, chèt l¹i kÜ n¨ng lµm bµi, cho ®iÓm 1 sè bµi. 3. B»ng lêi v¨n cña m×nh, em h·y kÓ l¹i ®o¹n truyÖn” Tøc n­íc vì bê”. - Gióp HS ®Þnh h­íng cho vb: + X¸c ®Þnh thÓ lo¹i: Tù sù. + ----------- ng«i kÓ: Ng«i thø 3. + ------------ cÊu tróc vb: gåm 3 phÇn: + Dù ®Þnh ph©n ®o¹n vµ c¸ch tr×nh bµy c¸c ®o¹n v¨n ë phÇn th©n bµi. * HD HS lµm dµn ý: Cấn Văn Thắm – Hà Nội 9 Gi¸o ¸n d¹y thªm Ng÷ v¨n 8 10 - MB: Giíi thiÖu chung vÒ sù viÖc: + N¨m 1939, lµng §«ng x¸ - nh÷ng ngµy s­u thuÕ c¨ng th¶ng, ngét ng¹t. + Mét to¸n ng­êi-tay cÇm roi song, d©y thõng, x«ng vµo nhµ chÞ DËu. - TB: Tr×nh bµy diÔn biÕn sù viÖc: + Cai lÖ gâ ®Çu roi xuèng ®Êt, thÐt chÞ DËu nép tiÒn s­u. + Anh DËu ®ang èm, ch­a kÞp ¨n ch¸o, sî qu¸ l¨n ®ïng ra ph¶n. + ChÞ DËu tha thiÕt van xin. + Cai lÖ kh«ng thÌm nghe l¹i cßn bÞch vµo ngùc chÞ, sÊn ®Õn trãi anh DËu. + ChÞ DËu liÒu m¹ng cù l¹i b»ng lÝ lÏ. Cai lÖ t¸t vµo mÆt chÞ  ChÞ DËu nghiÔn r¨ng x«ng vµo ®¸nh tr¶. + Tªn cai lÖ vµ tªn ng­êi nhµ lÝ tr­ëng ®øa n·g cháng quÌo, ®øa bÞ Ên dói ra cöa tr­íc søc m¹nh cña ng­êi ®µn bµ lùc ®iÒn. - KB: KÓ kÕt thóc sù viÖc, béc lé c¶m nghÜ: + KÕt côc: 2 anh chµng hÇu cËn «ng lÝ… + C¶m nghÜ: RÊt kh©m phôc chÞ DËu. * HDVN: - ¤n tËp kÜ c¸c kiÕn thøc träng t©m. - Xem l¹i & hoµn thiÖn tiÕp c¸c BT./. ---------------------------------------------------------------------------------------------- Cấn Văn Thắm – Hà Nội 10 Gi¸o ¸n d¹y thªm Ng÷ v¨n 8 11 «n tËp TuÇn 4 * Môc ®Ých yªu cÇu: - Gióp hs «n tËp vµ n©ng cao nh÷ng kiÕn thøc ®· häc trong tuÇn. - RÌn kÜ n¨ng tr×nh bµy miÖng, viÕt nh÷ng kiÕn thøc träng t©m. - GD ý thøc hoc tËp bé m«n. A. Néi dung «n tËp: I. PhÇn v¨n: HD HS «n tËp vÒ vb L·o H¹c: - GV nªu c©u hái, HS suy nghÜ tr¶ lêi. - HS # nhËn xÐt, bæ sung. - GV chèt l¹i kiÕn thøc träng t©m. * T¸c gi¶: Nam Cao (1915 – 1951) – TrÇn H÷u Tri – Hµ Nam. ¤ng lµ nhµ v¨n hiÖn thùc xuÊt s¾c víi nh÷ng tp viÕt vÒ ng­êi n«ng d©n, ng­êi trÝ thøc nghÌo ®ãi vµ tr­íc cm T8... * Gi¸ trÞ vÒ néi dung & NT: - ThÓ hiÖn 1 c¸ch ch©n thùc, c¶m ®éng vÒ sè phËn ®au th­¬ng cña ng­êi n«ng d©n trong x· héi cò vµ phÈm chÊt cao quý tiÒm tµng cña hä. §ång thêi cho thÊy tÊm lßng yªu th­¬ng tr©n träng ®èi víi ng­êi n«ng d©n vµ tµi n¨ng nghÖ thuËt xuÊt s¾c cña nhµ v¨n Nam Cao, ®Æc biÖt trong miªu t¶ t©m lÝ n/v vµ c¸ch kÓ chuyÖn. II. PhÇn TiÕng ViÖt: - HD hs «n tËp vÒ Tõ t­îng thanh, t­îng h×nh. + GV nªu c©u hái, HS suy nghÜ tr¶ lêi. HS # nhËn xÐt, bæ sung. + VG chèt l¹i kiÕn thøc c¬ b¶n: + Tõ t­îng h×nh lµ tõ gîi h×nh ¶nh, d¸ng vÎ, tr¹ng th¸i cña sù vËt. Tõ t­îng thanh lµ tõ m« pháng ©m thanh cña tù nhiªn, cña con ng­êi. + Tõ t­îng thanh, tõ t­îng h×nh gîi ®­îc h×nh ¶nh, ©m thanh cô thÓ, sinh ®éng, cã gi¸ trÞ biÓu c¶m cao, th­êng ®­îc dïng trong v¨m miªu t¶ vµ tù sù. III PhÇn TLV: - HD hs «n tËp vÒ Liªn kÕt c¸c ®o¹n trong v¨n b¶n: + Khi chuyÓn tõ ®o¹n v¨n nµy sang ®o¹n v¨n kh¸c, cÇn sö dông c¸c ph­¬ng tiÖn liªn kÕt ®Ó thÓ hiÖn ý nghÜa cña chóng. + Cã thÓ sö dông c¸c ph­¬ng tiÖn liªn kÕt chñ yÕu sau ®©y ®Ó thÓ hiÖn quan hÖ gi÷a c¸c ®o¹n v¨n: - Dïng tõ ng÷ cã t/d liªn kÕt: quan hÖ tõ, ®¹i tõ, chØ tõ, c¸c côm tõ thÓ hiÖn ý liÖt kª, so s¸nh, ®èi lËp, tæng kÕt, kh¸i qu¸t... - Dïng c©u nèi. B. LuyÖn tËp: * BTTN: Bµi 4 (Tr. 27) Cấn Văn Thắm – Hà Nội 11 12 Gi¸o ¸n d¹y thªm Ng÷ v¨n 8 - HS tù lµm. (kÎ b¶ng theo mÉu). - HS ®æi vë. - GV HD HS t×m ®¸p ¸n ®óng. - HS chÊm chÐo bµi cña b¹n. - Tæng hîp sè ®iÓm ®¹t ®­îc /®iÓm tèi ®a. - Tuyªn d­¬ng, phª b×nh kÞp thêi. C©u Chän ®¸p ¸n §¸p ¸n ®óng §iÓm §iÓm tèi ®a:.............§iÓm ®¹t ®­îc:........ * BT TL: - GV HD HS lµm BT. 1. Theo em, nh©n vËt l·o H¹c cã thÓ chän cho m×nh mét lèi tho¸t kh¸c c¸i kÕt côc bi th¶m trong truyÖn ®­îc kh«ng? T¹i sao? - Gäi HS tr×nh bµy. - Th¶o luËn líp: + ¦u ®iÓm + Nh­ îc ®iÓm trong bµi lµm cña b¹n. => Rót kinh nghiÖm cho bµi viÕt cña m×nh. - GV nhËn xÐt, chèt l¹i kÜ n¨ng lµm bµi, cho ®iÓm 1 sè bµi. 2. L·o H¹c vµ chÞ DËu ®Òu lµ nh©n vËt n«ng d©n cã sè phËn ®au th­¬ng vµ phÈm chÊt cao ®Ñp, nh­ng mçi nh©n vËt l¹i cã mét nÐt riªng. Qua hia vb “Tøc n­íc vì bê” vµ “L·o H¹c”, em h·y nªu nh÷ng nÐt riªng ®éc ®¸o cña tõng nh©n vËt. - HD HS lµm: + Sù gièng nhau vµ kh¸c nhau trong t×nh c¶nh cña tõng n/v. + DiÔn biÕn t©m lÝ, hµnh ®éng cña 2 n/v. + C¸i ®éc ®¸o trong nghÖ thuËt x©y dùng n/v cña t¸c g¶i Ng« TÊt Tè vµ Nam Cao. - HS viÕt bµi (vÒ nhµ). 3. Em h·y viÕt 1 ®o¹n v¨n biÓu c¶m vÒ mïa thu trong ®ã cã sö dông tõ t­îng thanh, t­îng h×nh. - HS viÕt bµi. - Gäi HS tr×nh bµy. - Th¶o luËn líp: + ¦u ®iÓm + Nh­îc ®iÓm trong bµi lµm cña b¹n. => Rót kinh nghiÖm cho bµi viÕt cña m×nh. - GV nhËn xÐt, chèt l¹i kÜ n¨ng lµm bµi, cho ®iÓm 1 sè bµi. 4. §äc ®o¹n trÝch: “NhËn ra BÐ ®ang xóc ®éng ng¾m nh×n m×nh, tõ rÊt xa, nh÷ng c©y bµng khÏ dung ®­a, vÉy vÉy nh÷ng chiÕc l¸ ®á tÝa lªn chµo BÐ. Cấn Văn Thắm – Hà Nội 12 Gi¸o ¸n d¹y thªm Ng÷ v¨n 8 13 Cø thÕ, c©y bµng lÆng lÏ th¾p s¸ng suèt c¶ mïa ®«ng. Råi nh÷ng chiÕc l¸ ®á th¾m l¹i lÇn l­ît rêi cµnh. §»ng sau nh÷ng th©n bµng ®en thÉm, BÐ l¹i nhËn ra thÊp tho¸ng ¸nh ®á cña nh÷ng b«ng hoa g¹o ®Çu mïa.” a. Ph©n tÝch mqh ý nghÜa gi÷a 2 ®o¹n v¨n trong phÇn trÝch trªn. b. T×m c¸c tõ ng÷ liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n trong phÇn trÝch. * HDVN: - ¤n tËp kÜ c¸c kiÕn thøc träng t©m. - Xem l¹i & hoµn thiÖn tiÕp c¸c BT./. ---------------------------------------------------------------------------------------------«n tËp TuÇn 5 * Môc ®Ých yªu cÇu: - Gióp hs «n tËp vµ n©ng cao nh÷ng kiÕn thøc ®· häc trong tuÇn. - RÌn kÜ n¨ng tr×nh bµy miÖng, viÕt nh÷ng kiÕn thøc träng t©m. - GD ý thøc hoc tËp bé m«n. A. Néi dung «n tËp: I. PhÇn TiÕng ViÖt: * HD hs «n tËp vÒ Tõ ng÷ ®Þa ph­¬ng vµ biÖt ng÷ x· héi. + GV nªu c©u hái, HS suy nghÜ tr¶ lêi. HS # nhËn xÐt, bæ sung. + VG chèt l¹i kiÕn thøc c¬ b¶n: - Tõ ng÷ ®Þa ph­¬ng: lµ tõ ng÷ chØ sö dông ë 1 sè vïng, 1 sè ®Þa ph­¬ng nhÊt ®Þnh. VD: “Con ra tiÒn tuyÕn xa x«i Yªu bÇm yªu n­íc, c¶ ®«i mÑ hiÒn” (BÇm ¬i – Tè H÷u) Chuèi ®Çu v­ên ®· træ Cam ®Çu ngâ ®· vµng Em nhí ruéng nhí v­ên Kh«ng nhí anh r¨ng ®­îc! (Th¨m lóa – TrÇn H÷u Thung) - BiÖt ng÷ x· héi: lµ lo¹i tõ chØ ®­îc dïng trong 1 tÇng líp x· héi nhÊt ®Þnh. (cßn gäi lµ tiÕng lãng). VD: BØ vá: BØ: ng­êi ®µn bµ, con g¸i; vá: ¨n c¾p. Cím: mËt th¸m, ®éi xÕp SËp kª: nhiÒu tiÒn. - Gi¸ trÞ vµ ý nghÜa: NÕu ®­îc sö dông hîp lÝ sÏ gãp phÇn t« ®Ëm mµu s¾c 1 miÒn quª, lµm næi bËt tÝnh c¸ch x· héi, c¸ch sèng, c¸ch giao tiÕp cña 1 giai tÇng x· héi. TruyÖn cña Anh §øc, S¬n Nam, Vâ Qu¶ng, Duy Kh¸n, Kim L©n..., th¬ cña TrÇn H÷u Thung, Tè H÷u... ®· thµnh c«ng trong viÖc sö dông tõ ®Þa ph­¬ng ®Ó l¹i nhiÒu trang v¨n, trang th¬ kh¸ ®Ëm ®µ, thó vÞ. Cấn Văn Thắm – Hà Nội 13 14 Gi¸o ¸n d¹y thªm Ng÷ v¨n 8 NÕu l¹m dông tõ ng÷ ®Þa ph­¬ng, biÖt ng÷ x· héi sÏ gËy nªn c¶m gi¸c khã chÞu cho ng­êi ®äc. Lóc nãi hoÆc viÕt, chóng ta ph¶i c©n nh¾c trong viÖc sö dông tõ ng÷ ®Þa ph­¬ng vµ biÖt ng÷ x· héi. II PhÇn TLV: * HD hs «n tËp vÒ Tãm t¾t v¨n b¶n tù sù: - Tãm t¾t vb TS lµ dïng lêi v¨n cña m×nh tr×nh bµy 1 c¸ch ng¾n gän ND chÝnh (bao gåm sù viÖc tiªu biÓu vµ nh©n vËt quan träng) cña vb ®ã. VB tãm t¾t cÇn ph¶n ¸nh trung thµnh ND cña vb ®­îc tãm t¾t. Muèn tãm t¾t vb TS, cÇn ®äc kÜ ®Ó hiÓu ®óng chñ ®Ò vb, x/® ND chÝnh cÇn tãm t¾t, s¾p xÕp nd Êy theo 1 thø tù hîp lÝ, sau ®ã viÕt thµnh vb tãm t¾t. B. LuyÖn tËp: * BTTN: Bµi 4 (Tr. 27) - HS tù lµm. (kÎ b¶ng theo mÉu). - HS ®æi vë. - GV HD HS t×m ®¸p ¸n ®óng. - HS chÊm chÐo bµi cña b¹n. - Tæng hîp sè ®iÓm ®¹t ®­îc /®iÓm tèi ®a. - Tuyªn d­¬ng, phª b×nh kÞp thêi. C©u Chän ®¸p ¸n §¸p ¸n ®óng §iÓm §iÓm tèi ®a:.............§iÓm ®¹t ®­îc:........ * BT TL: - GV HD HS lµm BT. 1. Em h·y ghi l¹i nh÷ng biÖt ng÷ x· héi ®­îc dïng trong nh÷ng c©u sau ®©y vµ diÔn ®¹t l¹i cho mäi ng­êi cïng hiÓu: a. Trong trËn ®Êu bãng ®¸ gi÷a ®éi X vµ ®éi Y, cÇu thñ ChiÕn ®· ®èn ng· cÇu thñ Th¾ng. b. Còng trong trËn ®Êu bãng nµy, ®éi Y ®· bÞ thñng l­íi 2 bµn. c. Nh­ vËy thñ m«n ®éi Y ®· ph¶i vµo l­íi nhÆt bãng 2 lÇn. d. Bµi KT to¸n, Hoµ bÞ trøng cßn Nam bÞ gËy. - Gäi HS tr×nh bµy. NhËn xÐt. - GV nhËn xÐt, chèt l¹i kÜ n¨ng lµm bµi, cho ®iÓm 1 sè bµi. 2. H·y t×m nh÷ng tõ ng÷ toµn d©n t­¬ng øng víi nh÷ng tõ ng÷ ®Þa ph­¬ng Nam bé sau ®©y: Tõ ng÷ ®Þa ph­¬ng Nam bé Tõ ng÷ toµn d©n tr¸i (tr¸i) th¬m khoai m× mÌ ghe cuèn (tËp) hªn xui qu¶ Cấn Văn Thắm – Hà Nội 14 Gi¸o ¸n d¹y thªm Ng÷ v¨n 8 15 rÇy hÕt m×nh ®¸nh lén 3. Tãm t¾t vb: “Trong lßng mÑ” vµ “ L·o H¹c”. - HD HS lµm. - HS viÕt bµi. - Gäi HS tr×nh bµy. - Th¶o luËn líp: + ¦u ®iÓm + Nh­ îc ®iÓm trong bµi lµm cña b¹n. => Rót kinh nghiÖm cho bµi viÕt cña m×nh. - GV nhËn xÐt, chèt l¹i kÜ n¨ng lµm bµi, cho ®iÓm 1 sè bµi. * HDVN: - ¤n tËp kÜ c¸c kiÕn thøc träng t©m. - Xem l¹i & hoµn thiÖn tiÕp c¸c BT./. ---------------------------------------------------------------------------------------------«n tËp TuÇn 6 * Môc ®Ých yªu cÇu: - Gióp hs «n tËp vµ n©ng cao nh÷ng kiÕn thøc ®· häc trong tuÇn. - RÌn kÜ n¨ng tr×nh bµy miÖng, viÕt nh÷ng kiÕn thøc träng t©m. - GD ý thøc hoc tËp bé m«n. A. Néi dung «n tËp: I. PhÇn v¨n: HD HS «n tËp vÒ vb C« bÐ b¸n diªm - GV nªu c©u hái, HS suy nghÜ tr¶ lêi. - HS # nhËn xÐt, bæ sung. - GV chèt l¹i kiÕn thøc träng t©m. * T¸c gi¶: Nhµ v¨n §an M¹ch Hanx Cri-xti-an An-®Ðc-xen(1805-1875) næi tiÕng chuyªn viÕt chuyÖn cho thiÕu nhi.¤ng cã thÓ dùa theo nh÷ng c©u chuyÖn cæ tÝch ®­îc l­u truyÒn trong d©n gian ®Ó viÕt l¹i nh­ng còng nhiÒu truyÖn «ng tù s¸ng t¸c míi hoµn toµn. Dï theo c¸ch nµo th× nh÷ng c©u chuyÖn cña «ng còng ®­îc c¸c b¹n nhá kh¾p n¬i trªn thÕ giíi (trong ®ã cã VN) hoan nghªnh nhiÖt liÖt. C¸c n/v cña «ng ®«i khi ë trong nh÷ng hoµn c¶nh rÊt th­¬ng t©m nh­ng nh×n chung truyÖn cña «ng lu«n lÊp l¸nh thø ¸nh s¸ng l·ng m¹n k× ¶o, kÕt thóc cã hËu, mang ®Õn cho b¹n ®äc niÒm tinh vµ ty ®èi víi c/s. * Gi¸ trÞ vÒ néi dung & NT: §o¹n trÝch cho ta thÊy 1 NT kÓ chuyÖn hÊp dÉn, c¸c t×nh Õt ®­îc s¾p xÕp, miªu t¶ hîp lÝ, thñ ph¸p l·ng m¹n ph¸t huy tèi ®a hiÖu qu¶ khiÕn cho c¸i chÕt cña c« bÐ b¸n diªm tuy rÊt th­¬ng t©m nh­ng kh«ng bi th¶m, ®Ó l¹i nhiÒu d­ vÞ, c¶m xóc tèt ®Ñp trong lßng b¹n ®äc. Cấn Văn Thắm – Hà Nội 15 16 Gi¸o ¸n d¹y thªm Ng÷ v¨n 8 II. PhÇn TiÕng ViÖt: - HD hs «n tËp vÒ Trî tõ, th¸n tõ: + GV nªu c©u hái, HS suy nghÜ tr¶ lêi. HS # nhËn xÐt, bæ sung. + VG chèt l¹i kiÕn thøc c¬ b¶n: - Trî tõ lµ nh÷ng tõ chuyªn ®i kÌm 1 TN trong c©u ®Ó nhÊn m¹nh hay biÓu thÞ th¸i ®é ®¸nh gi¸ sv, sviÖc ®­îc nãi ®Õn ë TN ®ã. VD: nh÷ng, cã, chÝnh, ®Ých, ngay... - Th¸n tõ lµ nh÷ng tõ dïng ®Ó béc lé t/c, c/x cña ng­êi nãi hoÆc dïng ®Ó gäi ®¸p. Th¸n tõ th­êng ®øng ë ®Çu c©u, cã khi nã ®­îc t¸ch ra thµnh 1 c©u ®Æc biÖt. - Th¸n tõ gåm 2 lo¹i chÝnh: + Th¸n tõ béc lé t/c, c/x: a, ¸i, èi,... + Th¸n tõ gäi-®¸p: nµy, ¬i, v©ng, d¹, õ... III PhÇn TLV: - HD hs «n tËp vÒ Miªu t¶ vµ biÓu c¶m trong v¨n tù sù: + Trong VB TS, rÊt Ýt khi c¸c t¸c gi¶ chØ thuÇn kÓ ng­êi, kÓ viÖc (KC), mµ khi kÓ th­êng ®an xen c¸c yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m. + C¸c yÕu tè MT vµ BC lµm cho KC sinh ®éng vµ s©u s¾c h¬n. B. LuyÖn tËp: * BTTN: Bµi 4 (Tr. 27) - HS tù lµm. (kÎ b¶ng theo mÉu). - HS ®æi vë. - GV HD HS t×m ®¸p ¸n ®óng. - HS chÊm chÐo bµi cña b¹n. - Tæng hîp sè ®iÓm ®¹t ®­îc /®iÓm tèi ®a. - Tuyªn d­¬ng, phª b×nh kÞp thêi. C©u Chän ®¸p ¸n §¸p ¸n ®óng §iÓm §iÓm tèi ®a:.............§iÓm ®¹t ®­îc:........ * BT TL: - GV HD HS lµm BT. 1. Trong truyÖn, c« bÐ ®· cã 4 lÇn quÑt diªm, t­¬ng øng víi 4 giÊc m¬. C« bÐ ®· m¬ thÊy nh÷ng g×? - Gäi HS tr×nh bµy. - Th¶o luËn líp: + ¦u ®iÓm + Nh­ îc ®iÓm trong bµi lµm cña b¹n. => Rót kinh nghiÖm cho bµi viÕt cña m×nh. - GV nhËn xÐt, chèt l¹i kÜ n¨ng lµm bµi, cho ®iÓm 1 sè bµi. * Tham kh¶o: Cấn Văn Thắm – Hà Nội 16 Gi¸o ¸n d¹y thªm Ng÷ v¨n 8 17 §äc truyÖn “C« bÐ b¸n diªm”, ta c¶m thÊy nh­ An-®Ðc-xen ®ang dÉn chóng ta ®i theo con ®­êng b¸n diªm cña 1 em bÐ nghÌo khæ, bÊt h¹nh, må c«i mÑ. §Çu trÇn, ch©n ®Êt, em lñi thñi b­íc ®i trong ®ªm gi¸o thõa “rÐt d÷ déi, tuyÕt r¬i”. PhÇn c¶m ®éng nhÊt, thÊm ®Ém tinh thÇn nh©n ®¹o nhÊt lµ khi An-®Ðc-xen nãi vÒ nh÷ng giÊc m¬ cña em bÐ. RÐt qu¸, tèi t¨m vµ c« ®¬n, em “®¸nh liÒu” 1 que. “Que diªm thø nhÊt s¸ng rùc nh­ than hång” lµm cho em t­ëng chõng nh­ “®ang ngåi tr­íc 1 lß s­ëi b»ng s¾t cã nh÷ng h×nh næi b»ng ®ång bãng nho¸ng”. Que diªm thø 2 bïng ch¸y, em m¬ ®­îc sèng trong 1 m¸i nhµ ªm Êm cã “tÊm rÌm b»ng v¶i mµu”, cã 1 m©m cç sang träng. Bµn ¨n cã kh¨n tr¶i bµn tr¾ng tinh, cã b¸t ®Üa sø quý gi¸, cã ngçng quay...Em ®ang bông ®ãi, cËt rÐt, nªn em m¬ thÊy “ngçng nh¶y ra khái ®Üa vµ mang c¶ dao ¨n, phãng sÕt c¾m trªn l­ng tiÕn vÒ phÝa em”... Que diªm thø 3 quÑt lªn. Em bÐ thÊy hiÖn lªn 1 c©y th«ng n«-en ®­îc trang trÝ léng lÉy víi hµng ngµn ngän nÕn s¸ng rùc, lÊp l¸nh trªn cµnh l¸ xanh t­¬i. Em gi¬ tay víi vÒ phÝa c©y n«-en th× diªm t¾t. Em m¬ thÊy c¸c ngän nÕn bay cao lªn m·i råi “biÕn thµnh nh÷ng ng«i sao trªn trêi.” Que diªm thø t­ bïng ch¸y, ¸nh löa xanh to¶ ra. Em bÐ m¬ nh×n thÊy râ rµng bµ em ®ang mØm c­êi víi em”. Em bÐ nguyÖn cÇu tha thiÕt: “Ch¸u van bµ, bµ xin th­îng ®Õ chÝ nh©n, cho ch¸u vÒ víi bµ...” Em bÐ quÑt hÕt c¶ bao diªm. Diªm nèi nhau chiÕu s¸ng. §ªm cµng khuya cµng rÐt, tuyÕt cµng phñ dµy mÆt ®Êt. Em bÐ nhËp chên trong m¬. Em thÊy bµ em hiÖn lªn to lín vµ ®Ñp l·o. Bµ néi cÇm tay em, 2 bµ ch¸u “vÒ chÇu Th­îng ®Õ”. 2. Em h·y ph©n tÝch ý nghÜa cña giÊc m¬ thø 4 cña em bÐ. GiÊc m¬ em bÐ m¬ thÊy sau khi lÇn thø t­ quÑt diªm lµ xóc ®éng nhÊt. Em ch×m dÇn vµo ngän löa xanh. Em “nh×n râ rµng bµ em ®µng mØm c­êi víi em”. Em m¬ ®­îc sèng l¹i nh÷ng ngµy ªm Êm, hp thêi bÐ th¬ ®­îc sèng bªn bµ. Diªm ch¸y s¸ng råi tµn lµm tan giÊc m¬: “Que diªm t¾t phôt, vµ ¶o ¶nh vôt s¸ng trªn khu«n mÆt c« bÐ còng biÕn mÊt”. §· h¬n 1 thÕ kØ tr«i qua, tõ ngµy An-®Ðc-xen viÕt truyÖn (1845), ng­êi ®äc kh¾p hµnh tinh gÇn xa, nhÊt lµ nh÷ng b¹n nhá h×nh nh­ cßn nghe v¨ng v¼ng ®©u ®©y lêi nguyÖn cÇu tha thiÕt cña em bÐ téi nghiÖp: “xin bµ ®õng bá ch¸u ë n¬i nµy...ch¸u van bµ, bµ xin Th­îng ®Õ chÝ nh©, cho ch¸u vÒ vÒ víi bµ. Ch¾c Ng­êi kh«ng tõ chèi ®©u.” ChËp chên trong nh÷ng c¬n m¬.§ªm giao thõa cµng vÒ khuy cµng rÐt, tuyÕt phñ dµy c¶ mÆt ®Êt. Tèi t¨m, l¹nh lÏo, c« ®¬n. Em bÐ quÑt hÕt c¶ bao diªm. Ngän löa diªm nèi nhau ch¸y s¸ng. Em thÊy bµ néi hiÖn lªn to lín, hiÒn tõ. Bµ néi cÇm tay em cïng bay lªn cao, cao m·i “ch¼ng cßn ®ãi rÐt, ®au buån nµo ®e do¹” em n÷a. Hai bµ ch¸u ®· “vÒ chÇu Th­îng ®Õ”. Còng nh­ Tiªn, PhËt, Bôt... trong truyÖn cæ d©n gian ViÖt Nam, Th­îng ®Õ trong truyÖn cæ Am®Ðc-xen lµ 1 biÓu t­îng vÒ niÒm tin h­íng tíi c¸i th¸nh thiÖn v« cïng cao c¶, thiªng liªng, tèt ®Ñp. Th­îng ®Õ trong giÊc m¬ chø kh«ng ph¶i th­îng ®Õ trong Kinh th¸nh, trong ®¹o gi¸o. M¬ ­íc cña em bÐ lµ m·i m·i muèn ®­îc sèng bªn bµ tron yªn vui Êm no hp, vÜnh biÖt hiÖn thùc ®ãi rÐt, ®au khæ, c«i cót, b­íc sangh 1 thÕ giíi hp tèt ®Ñp, ®ã lµ lªn trêi víi Th­îng ®Õ chÝ nh©n. Cấn Văn Thắm – Hà Nội 17 Gi¸o ¸n d¹y thªm Ng÷ v¨n 8 18 Em bÐ ®· chÕt ®ãi, chÕt rÐt trong ®ªm gi¸o thõa. ThÕ nh­ng ng­êi ®äc vÉn c¶m thÊy em kh«ng chÕt. Nãi vÒ giÊc m¬ em bÐ b¸n diªm, ngßi bót An-®Ðc-xen thÉm ®Ém t×nh nh©n ®¹o. 3. Ph©n tÝch ý nghÜa h×nh t­îng ngän löa – diªm trong truyÖn “CBBD”. Tham kh¶o: §äc truyÖn... ta thÊy h×nh t­îng ngän löa lµ h×nh t­îng lÊp l¸nh nhÊt. §ã lµ ngän löa cña ­íc m¬ tuæi th¬ vÒ m¸i Êm gia ®×nh, vÒ Êm no hp, ®­îc ¨n ngon mÆc ®Ñp, ®­îc vui ch¬i vµ sèng trong t×nh th­¬ng. Tõ nh÷ng ngän löa diªm ®· ho¸ thµnh nh÷ng ng«i sao trªn trêi...®Ó soi ®­êng cho em bÐ bay lªn ë víi bµ néi trªn Th­îng ®Õ. Qua ngän löa vµ ng«i sao, An-®Ðc-xen ®· c¶m th«ng, tr©n träng, ngîi ca nh÷ng ­íc m¬ b×nh dÞ vµ k× diÖu cña tu«i th¬. VÎ ®Ñp nh©n v¨n cña truyÖn “CBBD” chÝnh lµ ë h×nh t­îng ngän löa Êy. - HS viÕt bµi. - Gäi HS tr×nh bµy. - Th¶o luËn líp: + ¦u ®iÓm + Nh­ îc ®iÓm trong bµi lµm cña b¹n. => Rót kinh nghiÖm cho bµi viÕt cña m×nh. - GV nhËn xÐt, chèt l¹i kÜ n¨ng lµm bµi, cho ®iÓm 1 sè bµi. - §äc bµi viÕt tham kh¶o * HDVN: - ¤n tËp kÜ c¸c kiÕn thøc träng t©m. - Xem l¹i & hoµn thiÖn tiÕp c¸c BT./. ---------------------------------------------------------------------------------------------- «n tËp TuÇn 7 * Môc ®Ých yªu cÇu: - Gióp hs «n tËp vµ n©ng cao nh÷ng kiÕn thøc ®· häc trong tuÇn. - RÌn kÜ n¨ng tr×nh bµy miÖng, viÕt nh÷ng kiÕn thøc träng t©m. - GD ý thøc hoc tËp bé m«n. A. Néi dung «n tËp: I. PhÇn v¨n: HD HS «n tËp vÒ vb §¸nh nhau víi cèi xay giã: - GV nªu c©u hái, HS suy nghÜ tr¶ lêi. - HS # nhËn xÐt, bæ sung. - GV chèt l¹i kiÕn thøc träng t©m. * Gi¸ trÞ vÒ néi dung & NT: Sù t­¬ng ph¶n vÒ mäi mÆt gi÷a §«n Ki-h«-tª vµ Xan-cho Pan-xa trong tiÓu thuyÕ §«n Ki-h«-tª cña XÐc-van-tÐt t¹o nªn 1 cÆp nh©n vËt bÊt hñ trong vh thÕ giíi. §«n Ki-h«-tª thËt nùc c­êi nh­ng c¬ b¶n cã nh÷ng phÈm chÊt ®¸ng quý; Xan-ch« Pan-xa còng cã nh÷ng mÆt tèt song còng béc lé nhiÒu ®iÓm ®¸ng chª tr¸ch. Cấn Văn Thắm – Hà Nội 18 19 Gi¸o ¸n d¹y thªm Ng÷ v¨n 8 II. PhÇn TiÕng ViÖt: - HD hs «n tËp vÒ T×nh th¸i tõ: + GV nªu c©u hái, HS suy nghÜ tr¶ lêi. HS # nhËn xÐt, bæ sung. + VG chèt l¹i kiÕn thøc c¬ b¶n: T×nh th¸i tõ lµ nh÷ng tõ ®­îc thªm vµo c©u ®Ó t¹o c©u nghi vÊn, c©u cÇu khiÕn, c©u c¶m th¸n vµ ®Ó biÓu thÞ c¸c s¾c th¸i t×nh c¶m cña ng­êi nãi. T×nh th¸i tõ gåm 1 sè lo¹i ®¸ng chó ý sau: - T×nh th¸i tõ nghi vÊn: µ, ­, h¶, hö, chø, ch¨ng... - T×nh th¸i tõ cÇu khiÕn: ®i, nµo, víi... - T×nh th¸i tõ c¶m th¸n: thay, sao,... - T×nh th¸i tõ biÓu thÞ s¾c th¸i t×nh c¶m: ¹, nhÐ, c¬ mµ... Khi nãi vµ viÕt cÇn chó ý sö dông t×nh th¸i tõ phï hîp víi hoµn c¶nh giao tiÕp (quan hÖ tuæi t¸c, thø bËc x· héi, t×nh c¶m...) III PhÇn TLV: - HD hs «n tËp vÒ Miªu t¶ vµ biÓu c¶m trong v¨n b¶n tù sù: + GV nªu c©u hái, HS suy nghÜ tr¶ lêi. HS # nhËn xÐt, bæ sung. + VG chèt l¹i kiÕn thøc c¬ b¶n: Trong vb tù sù, rÊt Ýt khi t¸c gi¶ chØ thuÇn kÓ ng­êi, kÓ viÖc (kÓ chuyÖn) mµ khi kÓ th­êng ®an xen c¸c yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m, lµm cho viÖc kÓ chuyÖn sinh ®éng vµ s©u s¾c h¬n. B. LuyÖn tËp: HD HS lµm c¸c bµi tËp: - GV HD HS lµm BT. I. BTTN: 1. Bµi 7 (Trang 45) - HS tù lµm. (kÎ b¶ng theo mÉu). - GV HD HS t×m ®¸p ¸n ®óng. - HS ®æi vë. - HS chÊm chÐo bµi cña b¹n. - Tæng hîp sè ®iÓm ®¹t ®­îc /®iÓm tèi ®a. - Tuyªn d­¬ng, phª b×nh kÞp thêi. C©u Chän ®¸p ¸n §¸p ¸n ®óng §iÓm §iÓm tèi ®a:.............§iÓm ®¹t ®­îc:........ 2. Em h·y hoanh trßn vµo ch÷ c¸i ®Çu ph­¬ng ¸n ®óng nhËn ®Þnh vÒ tõ g¹c ch©n: - Nã lµ ng­êi cña ng­êi ta råi, chø ®©u cßn lµ con t«i? a. T×nh th¸i tõ. b. quan hÖ tõ. - Bè cËu ®i cã lÏ ®­îc ®Õn 3 n¨m råi ®Êy. a. T×nh th¸i tõ. b. chØ tõ. - ¤ng thö tÝnh ra xem bao nhiªu tiÒn ®æ vµo ®Êy? a. T×nh th¸i tõ. b. chØ tõ. Cấn Văn Thắm – Hà Nội 19 20 Gi¸o ¸n d¹y thªm Ng÷ v¨n 8 - Kh«ng giÕt cËu vµng ®©u nhØ! a. T×nh th¸i tõ. b. th¸n tõ. T«i ®· liÖu ®©u vµo ®Êy. a. T×nh th¸i tõ. b. chØ tõ. II. BTTL: 1. G¹ch ch©n d­íi nh÷ng t×nh th¸i tõ vµo trong nh÷ng c©u sau: a. Nh÷ng tªn khæng lå nµo c¬? (§¸nh nhau víi cèi xay giã). b. V¶ l¹i ë nhµ còng rÐt thÕ th«i. (C« bÐ b¸n diªm). c. Gi¸ quÑt 1 que diªm mµ s­ëi cho ®ì rÐt 1 chót nhØ. d. Em bÐ reo lªn: Cho ch¸u ®i víi! e. Cã lÏ t«i b¸n con chã ®Êy «ng gi¸o ¹. g. Sù ®êi l¹i cø th­êng nh­ vËy ®Êy. h. VÉy ®u«i µ? i. ThÊy l·o n»n n× m·i, t«i ®µnh chÞu vËy. k. Mµy trãi chång bµ ®i, bµ cho mµy xem! l. Vui sao 1 s¸ng th¸ng N¨m. n. Cao c¶ thay nh÷ng tÊm lßng nh©n hËu! m. M×nh ®· nãi víi b¹n råi c¬ mµ! 2. H·y ®iÒn nh÷ng t×nh th¸i tõ t×m ®­îc trong nh÷ng c©u trªn vµo b¶ng d­íi ®©y: T×nh th¸i tõ C©u T×nh th¸i tõ nghi T×nh th¸i tõ cÇu T×nh th¸i tõ c¶m T×nh th¸i tõ t×nh vÊn khiÕn th¸n c¶m - HD HS lµm. - Gäi HS tr×nh bµy. NhËn xÐt. 3. Em h·y ®äc ®o¹n v¨n sau råi cho biÕt: Cu Ron ®· ®i ngang ra s©n tíi ®­îc mÐp v­ên. Nã ngÈng nh×n c©y khÕ lÊm tÊm hoa mµu tÝm nh¹t. Trªn t¸n c©y, 1 ®µn chim non ®ang rÝu rÝt tËp bay chuyÒn. Nh÷ng chó chim xanh. Chóng vç ®«i c¸nh nhá mµu xanh, chuyÒn tõ cµnh nä sang cµnh kia vµ hãt: “Chiu chÝt! Chiu chiu chÝt! Vui thÝch! Vui vui thÝch!” Cu Ron toÐt miÖng c­êi. §óng lµ vui thÝch. Vui thÝch thËt...Tõ buæi Êy, hÔ cø nghe tiÕng chim: “Chiu chÝt! Chiu chiu chÝt! Vui thÝch! Vui vui thÝch!” lµ cu Ron l¹i n¸o nøc tËp ®i s©u m·i vµo trong v­ên. (Chó ®Êt nung – NguyÔn Kiªn) a. §o¹n v¨n kÓ vÒ viÖc g×? b. ChØ ra c¸c yÕu tè tù sù, miªu t¶ vµ biÓu c¶m trong ®o¹n v¨n. c. NhËn xÐt ý nghÜa sù kÕt hîp c¸c yÕu tè ®ã trong ®o¹n v¨n. 4. Em h·y ph©n tÝch vµ PBCN vÒ ®o¹n trÝch “§¸nh nhau víi cèi xay giã”. Cấn Văn Thắm – Hà Nội 20