Tài liệu Giáo án bài sóng

Tröôøng THPT Caàu Ngang Toå Vaên GV : Voõ Thò Ñaäm SOÙNG - Xuaân Quyønh ****************************** A. Muïc tieâu baøi hoïc: Giuùp hs: Tình yeâu laø ñeà taøi haáp daãn ñöôïc XQ caûm nhaän, suy nghó traên trôû, boài hoài vaø theå hieän baèng chaát thô hoàn nhieân say ñaém, noàng naøn trong saùng, phoùng khoaùng vaø nhieàu trieát lí. B. Phöông tieän thöïc hieän: - SGK, SGV. - Saùch hoïc toát, thieát keá giaùo aùn. C. Caùch thöùc tieán haønh: - Phöông phaùp: Đoïc hieåu, gôïi tìm, trao ñoåi thaûo luaän traû lôøi caâu hoûi. - Tích hôïp: Thô Xuaân Dieäu, Thô Ñoaøn Vy … D. Tieán haønh daïy hoïc: I. OÅn ñònh: Kieåm tra só soá. II. Kieåm tra baøi cuõ: III. Giôùi thieäu baøi môùi: SOÙNG laø moät bieåu töôïng ñeïp. Caùc thi nhaân thöôøng möôïn soùng ñeå bieåu ñaït nhöõng saéc thaùi tình caûm cuûa mình. Em haõy tìm ñoïc moät vaøi caâu thô coù hình töôïng cuûa soùng? - “Soùng gôïn … ñieäp ñieäp”  Noãi buoàn meânh moâng - “Ñöa ngöôøi … trong loøng”  Noãi xao ñoäng tình caûm - “Anh xin laøm soùng bieác” …  Tình yeâu daøo daït - “Khoâng coù soùng to … tình yeâu”  Henrich Hainô SOÙNG trong thô Xuaân Quyønh bieåu hieän tình yeâu nhö theá naøo ta ñi tìm hieåu veà baøi thô. 7 Tröôøng THPT Caàu Ngang Toå Vaên GV : Voõ Thò Ñaäm HOAÏT ÑOÄNG CUÛA THAÀY VAØ TROØ Cho HS xem aûnh XQ NOÄI DUNG CAÀN ÑAÏT I. Tìm hieåu chung: ? Qua tieåu daãn em haõy neâu vaøi neùt veà nhaø thô? 1. Tieåu daãn: - Xuaân Quyønh laø moät phuï nöõ taøi hoa, taâm hoàn tinh a. Taùc giaû, taùc phaåm: teá, nhaïy caûm, trí tueä thoâng minh saéc saûo. (sgk) - Laø moät nhaø thô cuûa tình yeâu raát noåi tieáng ñöôïc nhieàu ngöôøi yeâu thích. - Thô XQ hoàn nhieân töôi maùt, nhieàu lo aâu vaø luoân da dieát khaùt voïng ñôøi thöôøng. b. Hoaøn caûnh saùng taùc: - Baøi thô laø keát quaû cuûa chuyeán ñi thöïc teá daøi ôû vuøng bieån Quaûng Ninh, Thaùi Bình, Thanh Hoaù, Haûi Phoøng. - Vieát 29/12/1967 in trong taäp thô “Hoa doïc chieán haøo” xuaát baûn 1968. (Goïi HS ñoc dieãn caûm baøi thô) 2. Vaên baûn : ? Haõy xaùc ñònh boá cuïc baøi thô vaø yù chính töøng ñoaïn ? a. Boá cuïc : ? Haõy ñoïc vaø phaùt bieåu chuû ñeà baøi thô ? b. Chuû ñeà : Möôïn bieåu töôïng soùng, XQ ñaõ töï boäc baïch quan nieäm, khaùt voïng tình yeâu noàng naøn, maõnh lieät vaø saâu 7 Tröôøng THPT Caàu Ngang Toå Vaên GV : Voõ Thò Ñaäm laéng dòu daøng. Tình yeâu gaén chaët vôùi cuoäc ñôøi vaø tình ngöôøi. GV: Soùng chính laø em, em vaø soùng laø 1 caëp hình aûnh II. Ñoïc hieåu vaên baûn: quaán quyùt sonh haønh suoát baøi thô, laø cô sôû ñeå XQ dieãn ñaït moïi traïng thaùi cuûa tình yeâu maõnh lieät. Maø tình yeâu luoân coù nhu caàu chia seû, giaûi baøy. XQ möôïn soùng – moät hình aûnh ñeïp töông xöùng vôùi tình yeâu ñeå thoä loä taâm 1. Hai khoå ñaàu: Giôùi thieäu soùng vaø tình. Môû ñaàu baøi thô XQ giôùi thieäu soùng: tình yeâu. * “ Döõ doäi … laëng leõ” ? Vôùi 2 caëp töø ñoái laäp aáy XQ giôùi thieäu theá naøo veà Döõ doäi dòu eâm soùng? OÀn aøo laëng leõ. (Soùng döõ doäi oàn aøo -> bieån ñoäng soùng traøo daâng. Soùng  Hai traïng thaùi ñoái laäp maø thoáng dòu eâm -> trôøi eâm bieån laëng) nhaát cuûa soùng  Ñaëc ñieåm phöùc ? Töø ñaëc ñieåm naøy cuûa soùng nhaø thô lieân töôûng ñeán taïp cuûa cuoäc soáng vaø tình yeâu. vaán ñeà gì ? * “ Soâng khoâng … taän beå”. (Maïnh meõ cuoàng nhieät vaø saâu laéng dòu eâm)  Aån duï  soùng laø em em khaùt Soùng cuõng nhö con ngöôøi khao khaùt töï khaùm phaù, töï voïng tìm hieåu nhöõng bieán ñoäng nhaän thöùc nhöõng bieán ñoäng khaùc thöôøng cuûa mình neân trong loøng: day döùt, suy tö, thaéc XQ vieát tieáp maéc. Soâng: Phaïm vi nhoû heïp giôùi haïn bôûi ñoâi bôø -> soùng * Soùng - ngaøy xöa - ngaøy sau muoán tìm veà vôùi bieån caû meânh moâng. vaãn theá.  Khaùi nieäm thôøi gian + “vaãn theá” ? ÔÛ 2 caâu thô naøy cuõng nhö hình töôïng soùng trong suoát  khaúng ñònh soùng toàn taïi vónh baøi thô, tg söû duïng ngheä thuaät gì ? Taùc duïng cuûa noù ra haèng Tình yeâu “boài hoài”, raïo röïc, sao ? chaùy boûng  Gaén chaët vôùi tuoåi treû. => Soùng nhö tình yeâu luùc maõnh lieät, ? Soùng vaø tình yeâu song haønh. Soùng toàn taïi vónh haèng cuoàng nhieät, luùc saâu laéng dòu eâm. thì tình yeâu ra sao? Soùng toàn taïi vónh haèng tình yeâu gaén ? XD töøng khaúng ñònh: Tuoåi treû soáng khoâng theå thieáu lieàn vôùi tuoåi treû. tình yeâu, caâu thô ñoù ntn? Noùi nhö vaäy tuoåi giaø coù tình yeâu khoâng ? GV: Tình yeâu muoân maøu muoân veû nhöng thöôøng coù 2. Boán khoå giöõa: Nhöõng bieåu hieän nhöõng bieåu hieän gioáng nhau: nghó ngôïi, nhôù nhung, cuûa tình yeâu. mong chôø, chung thuyû… XQ khi yeâu coù nhöõng bieåu hieän * “ Tröôùc … bieån lôùn”. ñoù khoâng haõy laéng nghe XQ boäc baïch ôû 4 khoå thô tieáp Em nghó anh, em. theo bieån lôùn. ? ÔÛ caâu thô naøy ta caàn phaân tích nhöõng töø ngöõ naøo?  Ñieäp ngöõ  Suy nghó nhieàu veà ngheä thuaät vaø noäi dung cuûa noù? tình yeâu: troïn veïn, toát ñeïp  Gaén chaët vôùi cuoäc ñôøi. * “Töø nôi naøo … yeâu nhau” ? Caâu hoûi veà tình yeâu cuûa XQ coù gì khaùc laï so vôùi caùch - “Töø nôi naøo soùng leân?” 7 Tröôøng THPT Caàu Ngang Toå Vaên hoûi cuûa nhieàu nhaø thô khaùc? ? Taïi sao khoù giaûi thích töôøng taän caâu hoûi veà ñieåm baét ñaàu cuûa tình yeâu ? (Moãi ngöôøi moãi khaùc, tình yeâu thuoäc veà lónh vöïc tình caûm -> tröøu töôïn ) ? XD – 1 giaùo sö cuûa tình yeâu cuõng khoâng giaûi thích ñöôïc. Ñieàu ñoù theå hieän qua nhöõng caâu thô naøo? - “ Ñoá ai … gioù hiu hiu” (XD) - “ Tình yeâu laø gì nhæ … quanh ta” ( Ñoaøn Vy) ? Töø caâu hoûi raát ñoäc ñaùo aáy XQ giuùp em nhaän thaáy XQ coù caùch nhìn theá naøo veà tình yeâu? Tình yeâu luoân gaén lieàn vôùi noãi nhôù, nhôù nhung caøng nhieàu tình yeâu tình yeâu caøng tha thieát, noãi nhôù cuûa XQ theá naøo ta ñoïc nhöõng caâu thô tieáp theo. “ Em khaùt chi con tauø Nay ñaây roài mai ñoù Neân caû luùc gaàn anh Maø loøng em vaãn nhôù ” (Xuaân Quyønh) “ Coù khoâng gian naøo daøi hôn chieàu daøi noãi nhôù. Coù moät khoaûng meânh moâng naøo saâu thaúm hôn tình yeâu”. ? Töø choã boäc baïch noãi nhôù em nhaän xeùt ra sao veà tình yeâu cuûa XQ? ? Tình yeâu cuûa XQ coù ñieåm naøo gioáng vaø khaùc tình yeâu cuûa XD ? Töø tình yeâu cuûa XQ vaø XD ta hieåu gì veà tình yeâu cuûa phaùi nam vaø phaùi nöõ? (Phaùi nam -> Chuû ñoäng, phaùi nöõ -> kín ñaùo -> ñoù laø neùt ñeïp cuûa phuï nöõ truyeàn thoáng. Phaùi nöõ trong thôøi hieän ñaïi -> chuû ñoäng baøy toû tình caûm). GV: Ñeå coù ñöôïc loøng chung thuyû, con ngöôøi khi yeâu caàn coù nhöõng yeáu toá gì haõy xem XQ vieát ôû 3 khoå cuoái ? ÔÛ ñoaïn thô naøy XQ dieãn taû khaùt khao cuûa soùng ñöôïc tôùi bôø duø phaûi vöôït qua bieån caû. Trong tình yeâu, ngöôøi ñang yeâu khaùt khao ñieàu gì ? Muoán ñaït ñöôïc muïc ñích aáy hoï phaûi laøm gì ? “ Tình ta nhö haøng caây. Ñaõ qua muøa baõo toá. Tình ta nhö doøng soâng. 7 GV : Voõ Thò Ñaäm -“Gioù baét ñaàu töø ñaâu?”  Hai caâu hoûi lieân tuïc veà ñieåm baét ñaàu cuûa soùng  Khoù giaûi thích töôøng taän. - “Khi naøo ta yeâu nhau”  Caâu hoûi cuûa XQ, cuûa moïi ngöôøi, cuûa muoân ñôøi veà ñieåm baét ñaàu cuûa tình yeâu khoù giaûi thích.  Moät caùi nhìn tinh teá ñoái vôùi tình yeâu löùa ñoâi hay thaéc maéc, suy nghó veà mình veà tình yeâu. (Bieåu hieän thöù I). * “Con soùng … coøn thöùc”. - “Soùng nhôù bôø - ngaøy ñeâm khoâng nguû”  Nhaân hoaù + yeáu toá thôøi gian  noãi nhôù cuûa soùng trieàn mieân, da dieát  chuyeån yù kheùo leùo noãi nhôù cuûa chính mình: - “Loøng em … coøn thöùc”  Noãi nhôù da dieát chaùy boûng töø trong sinh hoaït  trong mô. - Daãu xuoâi – phöông Baéc - Daãu ngöôïc – phöông Nam  Nhòp thô nhanh  Noãi nhôù bao truøm caû khoâng gian vöôït qua thöû thaùch saét son chung thuyû “Höôùng veà anh moät phöông” (Bieåu hieän thöù II)  Tình yeâu cuoàng nhieät, ñaém say, tha thieát  ñaèm thaém dòu daøng, kín ñaùo raát con gaùi. => Ñieäp ngöõ, nhaân hoaù …  tình yeâu vôùi nhieàu cung baäc  saét son chung thuyû  gaén vôùi tình thöông vaø noãi nhôù. 3. Ba khoå cuoái : Khaùt voïng cuûa tình yeâu. * “ ÔÛ ngoaøi kia … caùch trôû” Soùng khaùt khao tôùi bôø duø muoân vôøi caùch trôû  con ngöôøi khaùt khao tình yeâu haïnh phuùc  söùc maïnh vöôït qua thöû thaùch. Tröôøng THPT Caàu Ngang Toå Vaên GV : Voõ Thò Ñaäm Ñaõ yeân ngaøy thaùc luõ” (Thô tình cuoái muøa thu) ? Tìm trong ca dao caâuthô töông töï ? (Yeâu nhau … cuõng qua) ? Trong thöïc teá coù phaûi ai yeâu cuõng cvöôït qua ñöôïc thöû thaùch khoâng ? Taïi sao?  Trong thöïc teá khoâng phaûi ai yeâu cuõng vöôït qua ñöôïc thö ûthaùch  caàn phaûi coù yeáu toá nieàm tin  quan troïng. * “Cuoäc ñôøi … veà xa”  Trieát lí saâu saéc: Cuoäc ñôøi höõu haïn, tình yeâu voâ haïn  kieân trì, nhaãn naïi  vöôït qua taát caû, höôùng tôùi tình yeâu haïnh phuùc. * “ Laøm sao … coøn voã”  Soùng muoán toàn taïi  hoaø vaøo ? Soùng muoán toàn taïi thì phaûi hoaø vaøo bieån caû, tình yeâu vôùi bieån caû  tình yeâu muoán beàn muoán beàn vöõng phaûi laøm theá naøo? vöõng phaûi coù: Loøng vò tha, khoâng - “Tan ra” -> khaùt voïng ñaït ñoä chaùy boûng. (Tan ra chöa ích kæ, taùch xa tình ngöôøi  tuyeät ñuû cöôøng ñoä so vôùi chöõ “nghieàn naùt” cuûa XD: ñoái tin töôûng vaø kieân nhaãn  YÙ “ Cuõng coù khi aøo aït nghóa chaân thöïc cuûa tình yeâu. Nhö nghieán naùt bôø em” => Möôïn bieåu töôïng soùng  khaùt - Ngaøn naêm: tình yeâu baát töû -> khaùt voïng cuûa XQ yeâu voïng tình yeâu tha thieát chaùy boûng heát mình vaø daâng hieán heát mình. vaø quan nieäm: Tình yeâu khoâng coù ñieåm baét ñaàu, noù phöùc taïp  Raát maõnh lieät. Muoán vöõng chaéc phaûi coù nieàm tin vaø loøng kieân nhaãn  tình yeâu phaûi gaén lieàn vôùi cuoäc soáng  khaùt voïng cuûa XQ. III. Toång keát: * Ngheä thuaät: - Aån duï lieân hoaøn, töø ngöõ soùng ñoâi. - Theå thô naêm chöõ khoâng ngöøng ngaét. - Gioïng ñieäu tha thieát chaân thaønh. - Aâm höôûng thô saâu laéng. - Ngheä thuaät so saùnh, nhaân hoaù… * Noäi dung: Khaùt voïng tình yeâu tha thieát, thuyû chung, cao thöôïng  thô tình XQ maïnh meõ, taùo baïo  khaúng ñònh söùc maïnh tình yeâu cuûa phaùi yeáu 7 Tröôøng THPT Caàu Ngang Toå Vaên GV : Voõ Thò Ñaäm ? Trong thô coå coù nhaø thô nöõ naøo cuõng trình baøy quan nieäm tình yeâu nhö XQ? IV. Cuûng coá : Naém vöõng kieán thöùc: V. Daën doø : Thöïc haønh baøi taäp 2. Ñoïc kó vaø soaïn baøi theo caùc caâu hoûi sgk vb: Hình töôïng SOÙNG & EM Trong baì SOÙNG cuûa Xuaân Quyønh SOÙNG EM (Tình yeâu) Soùng coù 2 ñaëc ñieåm traùi ngöôïc thoáng nhaát : * Soùng traøo daâng * Soùng laëng yeân Tình yeâu raát phöùc taïp : * Cuoàng nhieät, maõnh lieät * Saâu laéng, dòu eâm Soùng muoán ra bieån ñeå khaúng ñònh mình. Em khi yeâu cuõng muoán tìm hieåu nhöõng bieán ñoäng trong loøng : Suy tö, day döùt,thaéc maéc… Soùng toàn taïi vónh haèng vôùi bieån. Tình yeâu gaén lieàn vôùi tuoåi treû. Soùng khoâng coù ñieåm baét ñaàu Tình yeâu cuõng theá. Soùng ngoaøi khôi nhôù bôø da dieát Tình yeâu gaén lieàn vôùi NOÃI NHÔÙ: * Trieàn mieân, chaùy boûng. * Vöôït khoâng gian & thôøi gian. * Saét son, chung thuyû. Soùng muoán vaøo bôø phaûi vöôït qua traêm ngaøn soùng gioù. Muoán tình yeâu beàn vöõng phaûi coù NIEÀM TIN Soùng muoán toàn taïi phaûi hoaø Ñeå TY baát dieät phaûi KIEÂN TRÌ, 7 maø Tröôøng THPT Caàu Ngang Toå Vaên GV : Voõ Thò Ñaäm NHAÃN NAÏI, coù LOØNG VÒ THA KHOÂNG ÍCH KYÛ, TÌNH YEÂU GAÉN VÔÙI TÌNH NGÖÔØI & CUOÄC ÑÔØI vôùi tình ngöôøi vaø cuoäc ñôøi. vôùi bieån. 7