Tài liệu Giãn phế quảm

Gi·n phÕ qu¶n Khoa H« HÊp BÖnh viÖn B¹ch Mai ®Þnh nghÜa   Gi·n phÕ qu¶n lµ t×nh tr¹ng t¨ng bÊt th-êng, h»ng ®Þnh vµ kh«ng håi phôc khÈu kÝnh phÕ qu¶n của một phần PQ. Cã thÓ gi·n ë phÕ qu¶n lín trong khi phÕ qu¶n nhá vÉn b×nh th-êng hoÆc gi·n ë phÕ qu¶n nhá trong khi phÕ qu¶n lín b×nh th-êng. C¬ chÕ bÖnh sinh    Gi·n phÕ qu¶n cã thÓ bÈm sinh do di truyÒn hoÆc do m¾c ph¶i. 3 c¬ chÕ quan träng: nhiÔm khuÈn, t¾c phÕ qu¶n vµ x¬ ho¸ quanh phÕ qu¶n. B×nh th-êng VK rÊt khã kÕt dÝnh vµo biÓu m« PQ nh-ng khi biÓu m« PQ bÞ tæn th-¬ng th× VK l¹i dÔ kÕt dÝnh vµo biÓu m«, g©y viªm, lµm cho thµnh PQ bÞ ph¸ huû vµ bÞ gi·n ra. Nguyªn nh©n DÞ tËt bÈm ë cÊu tróc phÕ qu¶n:  Héi chøng Kartagener m« t¶ 1933  Héi chøng Williams – Campbell  Héi chøng Mounier – Kuhn  Rèi lo¹n thanh läc nhÇy nhung mao:  Héi chøng rèi lo¹n vËn ®éng nhung mao  Rèi lo¹n vËn ®éng nhung mao thø ph¸t cña hen phÕ qu¶n.  Nguyªn nh©n Rèi lo¹n c¬ chÕ b¶o vÖ:  Suy gi¶m miÔn dÞch bÈm sinh: gi¶m gamma - gl«bulin m¸u, gi¶m chän läc lgA, lgM, lgG.  Suy gi¶m miÔn dÞch thø ph¸t: dïng thuèc g©y ®éc tÕ bµo, nhiÔm HIV/AIDS, bÖnh ë tuû, bÖnh b¹ch cÇu m¹n tÝnh.  Do bÖnh x¬ ho¸ kÐn (Mucovisidose): chiÕm 50% c¸c tr-êng hîp GPQ, lµ nguyªn nh©n th-êng gÆp nhÊt ë Ch©u ¢u vµ B¾c MÜ.  Nguyªn nh©n   Do viªm ho¹i tö ë thµnh phÕ qu¶n: GPQ sau NK phæi nh- lao, viªm phæi vi khuÈn, vi rót, sëi, ho gµ, do dÞch d¹ dµy hoÆc m¸u bÞ hÝt xuèng phæi, hÝt thë khãi h¬i ®éc. Do phÕ qu¶n lín bÞ t¾c nghÏn: lao h¹ch phÕ qu¶n, hoÆc dÞ vËt r¬i vµo phÕ qu¶n ë trÎ em, u phÕ qu¶n hoÆc sÑo x¬: lao phæi x¬, lao x¬ hang, ¸p xe phæi m¹n tÝnh Nguyªn nh©n   §¸p øng miÔn dÞch qu¸ møc: bÖnh Aspergillus phæi phÕ qu¶n dÞ øng. §¸p øng miÔn dÞch qu¸ møc còng cã thÓ x¶y ra sau ghÐp phæi. GPQ v« c¨n: gi·n phÕ qu¶n v« c¨n cã thÓ do rèi lo¹n thanh läc phæi phÕ qu¶n, nh-ng bÞ bá qua, th-êng gÆp ë ng-êi lín ë thuú d-íi. Ph©n lo¹i Gi·n phÕ qu¶n do viªm, do thµnh phÕ qu¶n bÞ ph¸ huû  Gi·n phÕ qu¶n thÓ xÑp phæi (th-êng xÑp ë thuú d-íi tr¸i).  Gi·n phÕ qu¶n do nhu m« phæi bÞ co kÐo  Gi·n phÕ qu¶n bÈm sinh  Gi·n phÕ qu¶n v« c¨n  Ph©n lo¹i    GPQ h×nh trô (h×nh èng): ®-êng viÒn ngoµi cña PQ ®Òu ®Æn vµ ®-êng kÝnh cña c¸c PQ xa kh«ng t¨ng lªn nhiÒu, GPQ h×nh trµng h¹t: cã chç gi·n cã chç co hÑp lµm cho ®-êng viÒn ngoµi PQ kh«ng ®Òu gièng nh- c¸c tÜnh m¹ch bÞ gi·n hoÆc trµng h¹t. GPQ h×nh tói: PQ phÝa d-íi to h¬n PQ phÝa trªn, gi·n réng t¹o thµnh c¸c tói, h×nh chïm nho, h×nh tæ ong. . TriÖu chøng l©m sµng TiÒn sö: ho, kh¹c ®êm, ho ra m¸u.  Ho dai d¼ng.  Kh¹c ®êm mñ hµng ngµy sè l-îng nhiÒu  §êm cã 3 líp:  Líp trªn lµ bät  Líp gi÷a lµ nhÇy  Líp ®¸y lµ mñ vµ cã thÓ cã d©y m¸u  TriÖu chøng l©m sµng Ho ra m¸u (tõ Ýt ®Õn nhiÒu)  ThÓ kh« ra m¸u: kh«ng kh¹c ®êm  TrÎ em: Ýt gÆp ho ra m¸u.  §au ngùc: cã thÓ lµ dÊu hiÖu sím cña nhiÔm khuÈn phÕ qu¶n ë vïng gi·n phÕ qu¶n.  Viªm phæi t¸i diÔn ë vïng gi·n phÕ qu¶n  Cã thÓ ®êm mñ nhiÒu, h¬i thë thèi  TriÖu chøng l©m sµng Kh¸m phæi: ran næ ë vïng gi·n phÕ qu¶n, ë giai ®o¹n nÆng vµ GPQ lan to¶ cã thÓ cã ran rÝt ran ng¸y  Ngãn tay dïi trèng  TiÒn sö gia ®×nh m¾c bÖnh phæi  TiÒn sö nhiÔm khuÈn lóc nhá: ho gµ, thuû ®Ëu, nhiÔm virus  C¸c thÓ bÖnh GPQ thÓ kh« ra m¸u  GPQ côc bé (khu tró)  GPQ lan to¶  GPQ cã xÑp phæi (xÑp phæi thïy d-íi tr¸i)  Ngoµi thÓ ®iÓn h×nh (57,7%) vµ thÓ xÑp phæi (33,8%) cßn cã thÓ gÆp thÓ ¸p xe ho¸ (18,3%) thÓ gi¶ lao phæi (11,3%), thÓ viªm phæi m·n tÝnh 7% vµ thÓ gi¶ u phæi (5,6%).  CËn l©m sµng  X-quang phæi th¼ng nghiªng:  DÊu hiÖu trùc tiÕp:  Thµnh phÕ qu¶n t¹o thµnh c¸c ®-êng song song (®-êng ray). Vßng s¸ng h×nh nhÉn do dµy thµnh PQ NÕu cã nhiÒu dÞch trong PQ th×: Cã c¸c æ s¸ng nhá gièng h×nh ¶nh tæ ong, cã thÓ cã tói víi mùc n-íc h¬i kÝch th-íc th-êng kh«ng qu¸ 2 cm.   CËn l©m sµng  DÊu hiÖu gi¸n tiÕp:  ThÓ tÝch cña thuú phæi cã GPQ nhá l¹i, thuú phæi lµnh gi·n ra. ë vïng phæi bÞ GPQ, cã viªm phæi t¸i diÔn. Cã thÓ cã xÑp phæi co kÐo Cã thÓ cã c¸c vïng gi·n phÕ nang do x¬ ho¸    Kho¶ng 7 - 30% tr-êng hîp chôp phæi chuÈn kh«ng thÊy g× bÊt th-êng.