Tài liệu Giải phát năng cao hiệu quả tín dụng ở dnnn tại sở giao dịch nhno & ptnt

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Lêi nãi ®Çu N hiÖm vô ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n-íc lµ nhu cÇu sèng cßn ®èi víi méi quèc gia, nhÊt lµ nh÷ng n-íc cã nÒn kinh tÕ xuÊt ph¸t ®IÓm thÊp nh- ë n-íc ta sù ph¸t triÓn kinh tÕ còng lµ nhu cÇu cÊp b¸ch ®Ó nhanh chãng ®-a nÒn kinh tÕ n-íc nhµ hoµ nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi theo xu h-íng chung cña thêi ®¹i. Chung t¸ biÕt r»ng vèn lµ ch×a kho¸, lµ ®iÒu kiÖn hµng ®Çu cho mäi sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. ViÖc huy ®éng vèn vµ sö dông vèn mét c¸ch cã hiÖu qu¶ lu«n lµ bé phËn quan träng trong chiÕn l-îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña tÊt c¶ c¸c quèc gia trªn thÕ giíi. NÒn kinh tÕ n-íc ta trªn 10 n¨m thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®æi míi ®· ®¹t ®-îc nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng khÝch lÖ, ®êi sèng cña nh©n d©n ®-îc c¶i thiÖn, c¬ së kinh tÕ h¹ tÇng ®-îc ®æi míi, tæng s¶n phÈm x· héi t¨ng trong ®ã tû lÖ s¶n phÈm do c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc (DNNN) chiÕm kho¶ng 80%. Trong v¨n kiÖn héi nghÞ lÇn tõ IV Ban chÊp h¯nh TW kho² 8 cã nªu: “TiÕp tôc ®æi míi c¬ chÕ qu°n lý, chÊn chØnh v¯ n©ng cao hiÖu qu° ho³t ®éng cña DNNN”. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ ph¶i n©ng cao hiÖu qu¶ cña khu vùc kinh tÕ nhµ n-íc th× míi ®¶m b¶o vai trß chñ ®¹o cña kinh tÕ nhµ n-íc, hç trî cho sù ph¸t triÓn cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c. §Ó ®¸p øng ®-îc yªu cÇu cña nÒn kinh tÕ, hÖ thèng ng©n hµng nøoc ta ®· cã nh÷ng ®æi míi vÒ tæ chøc còng nh- c«ng nghÖ ng©n hµng. Nh÷ng ®æi míi ®ã míi chØ lµ b-íc ®Çu nh-ng còng gãp phÇn quan träng thóc ®Èy nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng cã sù c¹nh tranh gay g¾t, c¸c THTM kh«ng cßn c¸ch nµo kh¸c lµ ph¶i më réng ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh còng nh- kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l-îng cña nh÷ng ho¹t ®éng ®ã. HiÖn nay ho¹t ®éng tÝn dông chiÕm tû träng lín nhÊt trong toµn bé ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng, do vËy viÖc kh«ng n©ng cao hiÖu qu¶ tÝn dông ®ang lµ vÊt ®Ò ®-îc c¸c NHTM quan t©m. 1 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 XuÊt ph¸t tõ vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ cña c¸c DNNN vµ vai trß cña tÝn dông ng©n h¯ng ®èi víi sù ph²t triÓn kinh tÕ, t«i chän ®Ò t¯i: “Gi¶i ph¸t n¨ng cao hiÖu qu¶ tÝn dông ë DNNN t¹i Së giao dÞch NHNo & PTNT” cho b°n chuyªn ®Ò tèt nghiÖp cña m×nh V× thêi gian nghiªn cøu cã h¹n nªn bµi viÕt chØ giíi h¹n trong nªu lªn thùc tr¹ng, gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ tÝn dông ng©n hµng ®èi víi DNNN, tõ ®ã rót ra nh÷ng mÆt ®· lµm ®-îc ®Ó ph¸t huy vµ nh÷ng vÊn ®Ò cßn tån t¹i, nguyªn nh©n dÉn ®Õn nh÷ng tån t¹i ®ã nh»m ®-a ra c¸c gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ thÝch hîp. N©ng cao hiÖu qu¶ tÝn dông ng©n hµng ®èi víi c¸c DNNN lµ mét sè vÊn ®Ò lín song trong ph¹m vi kho¸ luËn v¨n nµy t«i chØ nghiªn cøu trong ph¹m vÞ mèi quan hÖ t¸c ®éng c¶u ho¹t ®éng tÝn dông ng©n hµng t¹i Së Giao dÞch NHNo & PTNT . Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp nµy em tr×nh bµy nh- sau Ch-¬ng I: DNNN vµ vai trß cña tÝn dông ng©n hµng ®èi víi c¸c DNNN. Ch-¬ng II: Thùc tr¹ng hiÖu qu¶ tÝn dông ®èi víi DNNN t¹i Së Giao dÞch NHNo & PTNT Ch-¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p c¬ b¶n nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ tÝn dông ®èi víi DNNN t¹i Së Giao dÞch NHNo & PTNT Víi tr×nh ®é nhËn thøc cßn h¹n chÕ, thêi gian nghiªn cøu cã h¹n, kinh nghiÖm thùc tÕ ch-a nhiÒu nªn bµi viÕt kh«ng tr¸nh khái nh÷ng h¹n chÕ, nh÷ng khiÕm khuyÕt. V× vËy rÊt mong sù gióp ®ì cña thÇy gi¸o c« gi¸o vµ sù gióp ®ì tËn t×nh cña ban l·nh ®¹o vµ c¸c b¹n ®ång nghiÖp cña Së Giao dÞch NHNo & PTNT , ®Ó bµi viÕt ®-îc hoµn thiÖn h¬n. Em xin tá lßng biÕt ¬n ®Õn tÊt c¶ thµy gi¸o, c« gi¸o ë häc viÖn ng©n hµng, nh÷ng ng-êi ®· tËn t©m truyÒn ®¹t cho em nh÷ng kiÕn thøc cÇn thiÕt vµ ®éng viªn gióp ®ì em trong qu¸ tr×nh häc tËp. 2 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ch-¬ng I Doanh nghiÖp nhµ n-íc vµ vai trß cña tÝn dông Ng©n hµng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc I. Doanh nghiÖp nhµ n-íc trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ë ViÖt Nam 1. Kh¸i niÖm vµ c¸c ®Æc ®iÓm cña doanh nghiÖp nhµ n-íc 1.1. Kh¸i niÖm doanh nghiÖp nhµ n-íc XuÊt ph¸t tõ quan niÖm nÒn kinh tÕ XHCN dù trªn chÕ ®é c«ng h÷u vÒ t- liÖu s¶n xuÊt víi hai h×nh thøc lµ së h÷u toµn d©n vµ s¬ h÷u tËp thÓ, do ®ã nÒn kinh tÕ XHCN cã hai thµnh phÇn kinh tÕ vµ kinh tÕ quèc doanh vµ kinh tÕ tËp thÓ. §Ó ph¸t triÓn kinh tÕ quèc doanh chóng ta ®· thµnh lËp rÊt nhiÒu doanh nghiÖp nhµ n-íc. C¸c doanh nghiÖp nµy ®· ®-îc §¶ng vµ Nhµ n-íc quan t©m thÝch ®¸ng. Theo s¾c lÖnh sè 104SL ban hµnh ngµy 01/01/1048, DNNN ®­îc gäi l¯ doanh nghiÖp quèc gia: “Doanh nghiÖp quèc gia l¯ mét doanh nghiÖp thuéc quyÒn së h÷u cña quèc gia v¯ do quèc gia ®iÒu khiÓn”. C¸c ®¬n vÞ kinh tÕ cña nhµ n-íc ®-îc gäi lµ xÝ nghiÖp quèc doanh, l©m tr-êng quèc doanh, cöa hµng quèc doanh. ThuËt ng÷ DNNN ®-îc sö dông chÝnh thøc trong nghÞ ®Þnh 388/H§BT ngµy 20/11/1991 ban hµnh vÒ quy chÕ thµnh lËp vµ gi¶i thÓ DNNN, ®iÒu 1 cña nghÞ ®Þnh ®± nªu: “DNNN l¯ mét tæ chøc kinh doanh do nh¯ n­íc th¯nh lËp, ®Çu t- vµ qu¶n lý víi t- c¸ch chñ së h÷u”. HiÖn nay kh¸i niÖm DNNN ®-îc ®Þnh nghÜa trong luËt DNNN nh- sau: “DNNN l¯ mét tæ chøc kinh tÕ do nh¯ n­íc ®Çu t­ vèn th¯nh lËp v¯ tæ chøc qu¶n lý, ho¹t ®éng kinh doanh hay ho¹t ®éng c«ng Ých th»m thùc hiÖn c¸c môc tiªu kinh tÕ - x· héi do nhµ n­íc giao”. DNNN cã t­ c²ch ph²p nh©n, cã quyÒn vµ nghÜa vô d©n sù, tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ toµn bé ho¹t ®éng kinh doanh trong sè vèn do doanh nghiÖp tù qu¶n lý. 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Theo tõng thêi gian ®iÒu kiÖn lÞch sö mµ chóng ta ®· cã nh÷ng ®Þnh nghÜa tªn gäi kh¸c nhau nh-ng tùu chóng l¹i ®iÒu lµ c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc thuéc thµnh phÇn kinh tÕ quèc doanh. 1.2. C¸c ®Æc ®iÓm kinh tÕ cña doanh nghiÖp nhµ n-íc 1.2.1. Së h÷u vÒ vèn Chñ së h÷u vÒ vèn cña c¸c DNNN chÝnh lµ Nhµ n-íc. DNNN lµ tæ chøc kinh tÕ do nhµ n-íc thµnh lËp bëi lÏ tÊt c¶ c¸c DNNN ®iÒu do c¬ quan nhµ n-íc cã thÈm quyÒn ký quyÕt ®Þnh thµnh lËp. Tµi s¶n trongdn lµ mét bé phËn tµi s¶n cña Nhµ n-íc. DNNN do Nhµ n-íc ®Çu t- vèn nªn nã thuéc së h÷u cña nhµ n-íc . Sau khi thµnh lËp, DNNN lµ mét chñ thÓ kinh doanh nh-ng kh«ng cã quyÒn së h÷u mµ chØ cã quyÒn qu¶n lý, sö dông tµi s¶n ®ã. §©y lµ ®iÓm kh¸c biÖt c¨n b¶n gi÷a DNNN vµ c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c. Ngoµi bé phËn tµi s¶n thuéc së h÷u nhµ n-íc DNNN cßn cã tµi s¶n riªng. DNNN ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm ®éc lËp víi sè tµi s¶n nµy vµ còng chØ chÞu tr¸ch nhiÖm ®éc lËp víi sè tµi s¶n nµy vµ còng chØ chÞu tr¸ch nhiÖm toµn bé ho¹t ®éng kinh doanh trong ph¹m vi vèn do doanh nghiÖp qu¶n lý. DNNN cã mét c¬ cÊu tæ chøc thèng nhÊt, ®ã lµ: héi ®ång qu¶n trÞ, gi¸m ®èc vµ bé m¸y gióp viÖc hoÆc gi¸m ®èc vµ bé m¸y gióp viÖc tuú theo quy m« cña doanh nghiÖp. DNNN cã thÓ nh©n danh m×nh tham gia c¸c quan hÖ hÖ ph¸p luËt vµ cã thÓ trë thµnh nguyªn ®¬n hay bÞ ®¬n trong quan hÖ tè tông. Lµ mét ®¬n vÞ kinh tÕ, DNNN cã nguån thu ®Ó ®¶m b¶o cho nguån chi cña m×nh chø kh«ng ph¶i lµ c¬ quan dù to¸n nh- c¸c c¬ quan kh¸c cña ChÝnh phñ. V× vËy DNNN lµ mét tæ chøc kinh tÕ cã t- c¸ch ph¸p nh©n. DNNN lµ ®èi t-îng qu¶n lý trùc tiÕp cña nhµ n-íc nªn ph¶i thùc hiÖn c¸c môc tiªu mµ Nhµ n-íc giao vµ còng rÊt ®-îc Nhµ n-íc quan t©m. Nh- vË c¸c ®Æc ®iÓm ph©n tÝch trªn ta thÊy lîi thÕ cña ng©n hµng khi cho c¸c DNNN vay lµ ®é an toµn t-¬ng ®èi cao v× ®· cã Nhµ n-íc hËu thuÉn. MÆt kh¸c khi cÊp tÝn dông cho c¸c DNNN, c¸c ng©n hµng cßn ph¶i quan t©m 4 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ®Õn chñ tr-¬ng, chÝnh s¸ch cña Nhµ n-íc ®èi víi thµnh phÇn kinh tÕ nµy ®Ó cã quyÕt ®Þnh kÞp thêi, ®óng ®¾n. 1.2.2. §Æc ®iÓm vÒ s¶n xuÊt. Trong nh÷ng n¨m quann, kinh tÕ quèc doanh kh«ng ngøng ph¸t triÓn, thùc sù gi÷ vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng theo ®Þnh h-íng XHCN ë ViÖt Nam. C¸c DNNN cã møc t¨ng tr-ëng kh¸, ®¶m b¶o ®-îc c©n ®èi chñ yÕu cña nÒn kinh tÕ, ®¸p øng c¸c yªu cÇu dÞch vô c«ng céng, gi¶i quyÕt viÖc lµm, thóc ®Èy ph¸t triÓn v¨n ho¸ gi¸o dôc vµ h×nh thµnh c¸c trung t©m kinh tÕ míi. §ã lµ nh÷ng thµnh qu¶ kh¸ râ. Bªn c¹nh ®ã trong thêi gian qua c¸c DNNN cßn cã nh÷ng tån t¹i vµ cßn cã kh«ng Ýt nh÷ng khã kh¨n, ®ã lµ: VÒ m¸y mãc, thiÕt bÞ c«ng nghÖ dïng cho s¶n xuÊt kinh doanh cßn thiÕu thèn, d©y chuyÒn s¶n xuÊt c«ng nghÖ cßn l¹c hËu, do vËy hµng ho¸ s¶n xuÊt ra chÊt l-îng cßn ch-a cao, mÉu m· kh«ng phï hîp, s¶n phÈm s¶n xuÊt ra ch-a ®¸p øng yªu cÇu thÞ hiÕu ng-êi tiªu dïng, kh¶ n¨ng c¹nh tranh kh«ng cao. Mét sè doanh nghiÖp khi cã vÊn ®Çu t-, nh÷ng viÖc x©y dùng ph-¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh kh«ng hîp lý thiÕu tÝnh to¸n ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh vµ kh¶ n¨ng thu håi vèn. VÒ thÞ tr-êng: c¸c DNNN hiÖn nay ®ang gÆp nhiÒu khã kh¨n trong khai th¸c thÞ tr-êng trong vµ ngoµi n-íc. ThÞ tr-êng trong n-íc bÞ søc Ðp cña hµng ngo¹i, hµng nhËp lËu vµ sù lòng lo¹n cña viÖc lµm hµng gi¶, trèn thuÕ cña t- nh©n lµm cho hµng ho¸ cña DNNN gi¶m søc c¹nh tranh. Do ph¶i chÊp hµnh nghiªm chØnh c¸c kho¶n nép vµo ng©n s¸ch nnn, chi phÝ qu¶n lý cao, nªn nã còng lµ mét trong nh÷ng yÕu tè lµm gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp cao, kh«ng ®-îc thÞ tr-êng chÊp nh©n. MÆc dï ph¶i bá ra ®Çu t- mét sè vèn lín ®Ó ®æi míi c«ng nghÖ nh÷ng s¶n phÈm míi ra ®-îc thêi gian ng¾n, ch-a kÞp thu håi vèn th× hµng ngo¹i nhËp trµn vµo, cã chÊt l-îng cao h¬n vµ cã gi¸ c¶ l¹i thÊp h¬n. Lóc nµy c¸c 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 s¶n phÈm cña doanh nghiÖp sÏ gÆp khã kh¨n trong tiªu thô, tån kho s¶n phÈm cao nªn kinh doanh dÔ thua lç. §ång thêi c¸c DNNN cßn bÞ c¹nh tranh ngay c¶ víi c¸c doanh nghiÖp n-íc ngoµi ®ang kinh doanh t¹i ViÖt Nam. ChÝnh v× vËy søc Ðp víi c¸c DNNN lµ rÊt lín. C¸c DNNN lµm h¸ng xuÊt khÈu còng gÆp kh«ng Ýt nh÷ng th¨ng trÇm qua khñng ho¶ng kinh tÕ thêi gian võa qua. B-íc sang thiªn niªn kû míi, nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®-îc tiÕp thªm søc bËt míi, qu¸ tr×nh héi nhËp khu vùc thÕ giíi cïng nhiÒu hiÖp ®Þnh tr-íc tiªn lµ hiÖp ®Þnh th-¬ng m¹i ViÖt - Mü, sau ®ã lµ gia nhËp AFTA, APEC, WTO.. ®ang xóc tiÕn khÈn tr-¬ng. C¸c doanh nghiÖp trong n-íc ®ång thêi ph¶i ®èi mÆt víi nh÷ng th¸ch thøc lín, khèc liÖt. 1.2.3. Kh¶ n¨ng tµi chÝnh Nguån vÊn kinh doanh: MÆc dï Nhµ n-íc ®· s¾p xÕp, chÊn chØnh c¸c DNNN theo h-íng thu hÑp nh»m n©ng cao ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña DNNN: n¨ng xuÊt - chÊt l-îng - hiÖu qu¶ nh-ng thùc thÕ vÉn cßn cã DNNN cã møc vèn ®iÒu lÖ thÊp h¬n vèn ph¸p ®Þnh. Theo b¸o c¸o cña Tæng côc Thèng kª hiÖn vÉn cßn 25% DNNN cã quy m« vèn Ýt h¬n 1 tû ®ång nªn n¨ng lùc s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp gÆp khã kh¨n trong khi kinh doanh cì nhá cña c¸c n-íc trong khu vùc còng cã sè vèn trªn d-íi 1 triÖu USD. Do thiÕu vèn ®Ó ho¹t ®éng nªn c¸c DNNN ph¶i vay ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh vµ qua thùc tÕ cho thÇy 80% vèn cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ do vay ng©n hµng. Cßn vèn tù cã cña doanh nghiÖp Ýt ái, vèn ng©n s¸ch cÊp th× nhá giät, kÓ c¶ c¸c c«ng tr×nh x©y dùng c¬ b¶n b»ng nguån vèn ng©n s¸ch Nhµ n-íc. HiÖu qu¶ sö dông vèn cña DNNN cßn thÊp. Tµi s¶n cè ®Þnh trong khu vùc quèc doanh chiÕm 70-80% nh-ng chØ cung cÊp 44% tæng s¶n phÈm trong n-íc. NhiÒu doanh nghiÖp ch-a b¶o toµn ®-îc vèn. Vèn bÞ chiÕm dông trong kh©u thanh tãn ngµy cµng gia t¨ng nhÊt lµ c«ng nî ph¶i tr¶ ph¸t sinh tõ vµi n¨m nay vÉn ch-a ®-îc gi¶i quyÕt vµ tiÕp tôc t¸i diÔn. §µnh r»ng quan hÖ nî nÇn gi÷a c¸c doanh nghiÖp lµ tÊt yÕu vµ cÊn thiÕt nh-ng chØ nªn giíi h¹n ë møc ®é nhÊt ®Þnh v× khi v-ît qua giíi h¹n ®ã sÏ lµm cho tµi 6 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 chÝnh cña doanh nghiÖp xÊu ®i, vèn bÞ kÑt kh«ng quay vßng ®-îc trong khi vÉn ph¶i tr¶ l·i ng©n hµng. 1.2.4. §Æc ®iÓm vÒ qu¶n lý Bªn c¹nh nh÷ng gi¸m ®èc lµm viÖc quªn m×nh, ®Çy n¨ng lùc vµ tr¸ch nhiÖm, trong c¸c DNNN cßn cã rÊt nhiÒu nhµ qu¶n lý ®iÒu hµnh non kÐm vÒ tr×nh ®é, ch-a ®¸p øng yªu cÇu cña kinh tÕ thÞ tr-êng, kh«ng ®ñ søc ®-a doanh nghiÖp ®øng v÷ng vµ ph¸t triÓn trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh ngµy cµng g¾t gao. Mét ®iÓm yÕu hiÖn nay n÷a lµ DNNN chÞu sù chi phèi cña nhiÒu c¬ quan, nhiÒu cÊp, nhiÒu ng-êi nªn khã cã thÓ quuy tr¸ch nhiÖm cho mét ng-êi, tr¸ch nhiÖm vËt chÊt cña gi¸m ®èc ®èi víi DNNN ch-a ®ñ ®é chÆt, c¬ chÕ qu¶n lý, gi¸m s¸t láng lÎo, kÐm hiÖu lùc. §©y lµ kÏ hë lín ®Ó cho nh÷ng hiÖn t-îng tham nhòng vµ tiªu cùc n¶y sinh vµ ph¸t triÓn. Cã thÓ nãi nh÷ng yÕu kÐm hiÖn nay cña DNNN kh«ng thuéc vÒ b¶n chÊt cña lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy. Chóng ta hy väng víi sù hç trî vÒ vèn cña ng©n hµng vµ nç lùc cña b¶n th©n trong t-¬ng l¹i kh«ng xa c¸c DNNN hoµn toµn xøng ®¸ng víi vai trß, nhiÖm vô vµ vÞ trÝ cña nã trong x· héi. 2. Ph©n lo¹i doanh nghiÖp nhµ n-íc. NÕu dù vµo môc ®Ých ho¹t ®éng cña chóng th× sÏ cã DNNN ho¹t ®éng kinh doanh vµ DNNN ho¹t ®éng c«ng Ých. DNNN ho¹t ®éng c«ng Ých lµ DNNN ho¹t ®éng s¶n xuÊt cung øng dÞch vô c«ng céng theo c¸c chÝnh s¸ch cña nhµ n-íc hoÆc trùc tiÕp thùc hiÖn nhiÖm vô an ninh quèc phßng. §©y lµ nh÷ng lÜnh vùc kinh doanh cã l·i hoÆc nhµ n-íc kh«ng khuyÕn khÝch kinh doanh do ®ã nhµ n-íc ph¶i ®Çu t- vµo ®Ó ®¶m b¶o lîi Ých chung cho toµn x· héi. Cßn c¸c DNNN ho¹t ®éng kinh doanh th× ph¶i h¹ch to¸n kinh doanh l©ýy thu bï chi vµ ®¶m b¶o cã l·i. NÕu dùa vµo quy m« vµ h×nh thøc c¶u doanh nghiÖp th× cã DNNN ®éc lËp, doanh nghiÖp thµnh viªn vµ Tæng C«ng ty Nhµ n-íc. DNNN ®éc lËp lµ doanh nghiÖp kh«ng ë trong c¬ cÊu tæ chøc cña doanh nghiÖp kh¸c. Doanh 7 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 nghiÖp thµnh viªn lµ doanh nghiÖp n»m trong c¬ cÊu tæ chøc c¶u doanh nghiÖp lín h¬n. Tæng C«ng ty Nhµ n-íc cã quy m« lín bao gåm c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn cã quan hÖ g¾n bã víi nhau v× môc ®Ých kinh tÕ, tµi chÝnh, c«ng nghÖ th«ng tin, ®µo t¹o nghiªn cøu tiÕp thÞ ho¹t ®éng trong mét hoÆc mét sè chuyªn ngµnh kinh tÕ kü thuËt do Nhµ n-íc thµnh lËp nh»m t¨ng c-êng tÝch tô, tËp trung, ph©n c«ng, chuyªn m«n ho¸ vµ hîp t¸c ho¸ ®Ó thùc hiÖn nhiÖm vô Nhµ n-íc giao, n©ng cao kh¶ n¨ng vµ hiÖu qu¶ kinh doanh cña c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn vµ toµn Tæng C«ng ty, ®¸p øng nhu cÇu cña toµn ngµnh kinh tÕ. NÕu dùa vµo c¬ cÊu qu¶n lý néi bé doanh nghiÖp th× DNNN ®-îc ph©n chia thµnh DNNN cã Héi ®ång qu¶n trÞ DNNN kh«ng cã héi ®ång qu¶n trÞ. DNNN cã héi ®ång qu¶n trÞ thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp chÞu tr¸ch nhiÖm tr-íc ChÝnh phñ hoÆc c¬ quan qu¶n lý Nhµ n-íc ®-îc ChÝnh phñ uû quyÒn vÒ sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. DNNN kh«ng cã héi ®ång qu¶n trÞ lµ DNNN mµ ë ®ã chØ cã gi¸m ®èc qu¶n lý ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp theo chÕ ®é mét thñ tr-ëng. ViÖc ph©n lo¹i DNNN theo c¸c tiªu thøc kh¸c nhau cã ý nghÜa rÊt quan träng ®èi víi ho¹t ®éng tÝn dông cu¶ ng©n hµng bëi lÏ ®èi víi c¸c lo¹i h×nh DNNN kh¸c nhau ng©n hµng sÏ cã c¸c yªu cÇu kh¸c nhau vÒ thñ tôc ph¸p lý còng nh- kinh tÕ khi xÐt duyÖt mét dù ¸n xin vay. Tõ ®ã ng©n s¸ch x¸c ®Þnh h×nh thøc cho vay, l·i xuÊt, thêi h¹n cho vay còng nh- c¸c yªu cÇu vÒ ®¶m b¶o mét c¸ch hîp lý nhÊt ®¶m b¶o hiÖu qu¶ cao cho mãn vay vÒ phÝa ng©n hµng vµ doanh nghiÖp. 3. Vai trß cña doanh nghiÖp nhµ n-íc trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng DNNN lµ ®¬n vÞ kinh doanh thuéc khu vùc kinh tÕ quèc doanh. Kinh tÕ quèc doanh thùc ra kh«ng ph¶i lµ thµnh phÇn riªng cã cña chñ nghÜa x· héi. ë hÇu hÕt c¸c n-íc trªn thÕ giíi hiÖn nay ®Òu cã kinh tÕ quèc doanh. Khu vùc nµy ë c¸c n-íc cè tû träng kh¸c nhau tuú theo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña tõng n-íc. 8 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ë n-íc ta sù h×nh thµnh thµnh phÇn kinh tÕ nµy do chÝnh s¸ch quèc h÷u ho¸ vµ ®-îc -u tiªn ph¸t triÓn trong 40 n¨m qua ë miÒn B¾c vµ 20 n¨m trong c¶ n-íc. Trong thêi gian qua DNNN cã mÆt ë hÇu hÕt c¸c ngµnh, c¸c lÜnh vùc cña nÒn kinh tÕ vµ gi÷ vai trß quan träng thÓ hiÖn cô thÓ ë nh÷ng mÆt sau: Thø nhÊt, DNNN chiÕm vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, n¾m gi÷ nh÷ng ngµnh then chèt, cã nh÷ng ngµnh ®éc quyÒn. HiÖn nay chóng ta ®ang x©y dùng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo c¬ chÕ thÞ tr-êng cã ®iªï tiÕt cña Nhµ n-íc, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Òu ®-îc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn, b×nh ®¼ng víi nhau trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ tr-íc ph¸p luËt. Sù b×nh ®¼ng nµy kh«ng cã nghÜa lµ chóng cã vÞ trÝ nh- nhau trong nÒn kinh tÕ. Trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, ph¹m vi ho¹t ®éng cña kinh tÕ quèc doanh sÏ thu hÑp nh-ng nã vÉn gi÷ vai trß chñ ®¹o bëi nã vÉn sÏ ®-îc tån t¹i vµ ph¸t triÓn ë nh÷ng ngµnh, nh÷ng lÜnh vùc then chèn cña nÒn kinh tÕ. C¸c DNNN gióp nhµ n-íc ®ñ søc thùc hiÖn chøc n¨ng ®iÒu tiÕn vÜ m«, can thiÖp vµo thÞ tr-êng, kh¾c phôc nh÷ng khuyÕt tËt cña nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng. DNNN chÝnh lµ c«ng cô vËt chÊt cña nhµ n-íc ®Ó can thiÖp vµo nªn kinh tÕ. Thø hai, DNNN b¶o ®¶m hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng môc tiªu c¶u c¸c doanh nghiÖp lµ lîi nhuËn, chÝnh v× vËy cân ngµnh, nh÷ng lÜnh vùc kinh doanh mang l¹i Ýt lîi nhuËn hoÆc kh«ng cã lîi nhuËn th× c¸c thµnh ph©n kinh tÕ kh¸c kh«ng ®Çu tvµo. Lóc nµy DNNN víi t- c¸ch lµ c«ng cô cña nhµ n-íc sÏ ®Çu t- tham gia vµo c¸c ngµnh nµy ®Ó ®¶m b¶o nhu caµu cña nÒn kinh tÕ, b¶o ®¶m lîi Ých c«ng céng. DNNN cßn gãp phÇn ®¶m b¶o hiÖu qu¶ x· héi th«ng qua viÖc h-íng dÉn c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c thùc hiÖn tèt nghÜa vô ®èi víi nhµ n-íc. DNNN lu«n lµ ng-êi ®i ®Çu trong lÜnh vùc nµy lµ tÊm g-¬ng ®Ó c¸c doanh nghiÖp kh¸c noi theo. 9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Thø ba, DNNN lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt vÜ m« cña nhµ n-íc, lµ ®ßn bÈy kinh tÕ ®Ó th«ng qua ®ã thùc hiÖn c¸c môc tiªu ph¸t triÓn x· héi nh- ®¶m b¶o c«ng b»ng x· héi, gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm vµ t¨ng tr-ëng. DNNN víi vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ sÏ gãp phÇn thay ®æi c¬ cÊu kinh tÕ theo h-íng cã lîi ®Ó hoµ nhËp víi khu vùc vµ thÕ giíi, tõng b-íc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖnn ®¹i ho¸ ®Êt n-íc, rót ng¾n kho¶ng c¸ch so víi c¸c n-íc. DNNN víi ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n ®-îc ®µo t¹o rÌn luyÖn thÊm nhuÇn chñ nghÜa M¸c - Lªnin vµ tt-ëng Hå ChÝ Minh sÏ ®¶m b¶o cho nÒn kinh tÕ ViÖt Nam kh«ng bÞ chÖch h-íng mµ ®i ®óng theo con ®-êng x· héi chñ nghÜa ®· chän. DNNN còng tham gia vµo c¸c lÜnh vùc kinh doanh ®ßi hái vèn lín mµ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c kh«ng ®ñ søc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp trong n-íc. ChÝnh v× nh÷ng lý do trªn mµ ®¸nh gi¸ cña DNNN kh«ng thÓ chØ dùa vµo lç l·i tr-íc m¾t mµ ph¶i tÝnh ®Õn hiÖu qu¶ kinh tÕ l©u dµi. II. TÝn dông n©ng hµng vµ vai trß cña tÝn dông ng©n hµng ®èi víi DNNN. 1. TÝn dông ng©n hµng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng TÝn dông víi ®Æc tr-ng c¬ b¶n cña nã tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong nÒn kinh tÕ lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan. Khi nÒn kinh tÕ ngµy cµng ph¸t triÓn th× c¸c quan hÖ tÝn dông ngµy cµng ®-îc më réng. Bªn c¹nh viÖc më réng c¸c quan hÖ tÝn dông th-¬ng m¹i, tÝn dông ng©n hµng, tÝn dông nhµ n-íc. Tuy nhiªn víi nh÷ng -u viÖt cña m×nh phôc vô cho sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh th× tÝn dông ng©n hµng ®ãng vai trß quan träng h¬n c¶. TÝn dông ng©n hµng lµ quan hÖ tÝn dông gi÷a ng©n hµng, c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c víi c¸c doanh nghiÖm vµ c¸ nh©n. Trong nÒn kinh tÕ ng©n hµng ®ãng vai trß tæ chøc trung gian. V× vËy trong quan hÖ tÝn dông víi c¸c doanh nghiÖp vµ c¸ nh©n, ng©n hµng võa lµ ng-êi ®i vay, võa lµ ng-êi cho vay. §èi víi cho vay trong tÝn dông ng©n hµng lµ tiÒn tÖ. V× vËy tÝn dông ng©n hµng ra ®êi ®· kh¸c phôc ®-îc nh÷ng h¹n chÕ cña tÝn dông th-¬ng m¹i vÒ qui m«, thêi gian vµ ph-¬ng h-íng vËn ®éng. NÒn kinh tÕ cµng ph¸t triÓn th× khèi l-îng tÝn dông ng©n hµng ®-îc thùc hiÖn cµng lín vµ chiÕm tØ träng lín nhÊt trong tæng 10 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 sè khèi l-îng tÝn dông thùc hiÖn trong nÒn kinh tÕ. Së dÜ nh- vËy lµ do tÝn dông ng©n hµng ®ãng mét vai trß quan träng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ®èi voíi lÜnh vùc s¶n xuÊt, l-u th«ng hµng ho¸ còng nh- lÜnh vùc l-u th«ng tiÒn tÖ. 1.1. TÝn dông ng©n hµng ®¸p øng ®ñ nhu cÇu vèn ®Ó duy tr× qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®-îc liªn tôc vµ ngµy cµng më réng. Sù thiÕu vèn lµ qu¸ tr×nh x¶y ra th-êng xuyªn ë c¸c doanh nghiÖp. ChÝnh trong qu¸ tr×nh tËp trung vµ ph©n phèi vèn, tÝn dông ng©n hµng ®· biÕn c¸c bé phËn vèn lÎ tÎ n»m trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh còng nh- bé phËn tiÒn ®Ó dµnh trong d©n thµnh nguån vèn ®Ó cho vay, ®· gãp phÇn ®iÒu hoµ vèn cho nÒn kinh tÕ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp bï ®¾p ®-îc nhu cÇu thiÕu vèn t¹m thêi, gióp cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®-îc liªn tôc. 1.2. TÝn dông ng©n hµng t¸c ®éng cã hiÖu qu¶ ®Õn nhÞp ®o ph¸t triÓn, thóc ®Èy c¹nh tranh trong nÒn kinh tÕ vµ gãp phÇn t¹o nªn mét c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý. Trong m«i tr-êng c¹nh tranh, c¸c chñ thÓ kinh doanh lu«n ph¶i chñ ®äng t×m kiÕm vµ thùc hiÖn nhiÒu biÖn ph¸p nh- øng dông thµnh tùu khoa häc kü thuËt míi, ®æi míi c«ng nghÖ, hoµn thiÖn nghÖ thuËt qu¶n trÞ kinh doanh, t×m kiÕm thÞ tr-êng míi. ChÝnh tÝn dông ng©n hµng sÏ lµ nguån tµi trî cho c¸c nhu cÇu nµy. §Æc biÖt trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ®Ó tr¸nh trõng ph¹t kinh tÕ do kh«ng hoµn tr¶ ®-îc nî vay ng©n hµng ®ång thêi ®Ó t¹o kh¶ n¨ng n¾m phÇn th¾ng c¸c chñ thÓ kinh doanh ph¶i lao vµo cuéc c¹nh tranh quyÕt liÖt. Trong bèi c¶nh ®ã tÝn dông ng©n hµng còng t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc di chuyÓn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh tõ ngµnh nµy sang ngµnh kh¸c vµ chØ cã tÝn dông ng©n hµng míi ®¸p øng ®-îc nhu cÇu vèn lín nh- vËy cho viÖc thay ®æi c¬ cÊu s¶n xuÊt kinh doanh. C¸c nhµ kinh doanh sÏ dÔ dµng chuyÓn tõ nh÷ng ngµnh cã lîi nhuËn thÊp sang nh÷ng ngµnh cã lîi nhuËn cao t¹o ®iªï kiÖn cho viÖc b×nh qu©n ho¸ tû suÊt lîi nhËn trong nÒn kinh tÕ nh»m h×nh thµnh nªn mét c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý. 11 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 1.3.TÝn dông ng©n hµng lµ c«ng cô tµi trî ®¾c lùc cho c¸c ngµnh kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn vµ nh÷ng ngµnh kinh tÕ mòi nhän. B»ng viÖc sö dông l·i suÊt -u ®·i ®èi víi nh÷ng ngµnh kinh tÕ mòi nhän còng nh- nh÷ng ngµnh kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn nh-ng cÇn thiÕt vµ cã lîi cho quèc tÕ d©n sinh, tÝn dông ng©n hµng gãp phÇn thóc ®Çy nh÷ng ngµnh kinh tÕ nµy ph¸t triÓn. MÆt kh¸c víi ®Æc tr-ng ph¶i hoµn tr¶ c¶ vèn lÉn l·i cña tÝn dông ng©n hµng ®· gióp cho viÖc sö dông vèn cña c¸c doanh nghiÖp cã hiÖu qu¶. ChÝnh ®iÒu nµy ®· thÓ hiÖn sù -u viÖt h¬n cña tÝn dông ng©n hµng so víi viÖc cÊp vèn ng©n s¸ch ®Çu t- vµo nh÷ng lÜnh vùc nµy, v× khi ®-îc cÊp bèn ng©n s¸ch ng-êi sö dông vèn th-êng Ýt quan t©m ®Õn viÖc sö dông vèn mét c¸ch cã hiÖu qu¶ v× lÏ nguån vèn nµy ®-îc cÊp ph¸t vµ kh«ng ph¶i hoµn tr¶. 1.4. TÝn dông ng©n hµng lµ ®ßn bÈy kinh tÕ quan träng thóc ®Çy qu¸ tr×nh më réng mèi quan hÖ giao l-u quèc tÕ. HiÖn nay trong ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn kinh tÕ cña mét quèc gia lu«n g¾n liÒn víi thÞ tr­êng thÕ giíi. Kinh tÕ “®ãng” ®± nh­êng b­íc cho kinh tÕ “më” v× vËy tÝn dông ng©n hµng ®· trë thµnh mét trong nh÷ng ph-¬ng tiÖn ®Ó nèi liÒn c¸c nÒn kinh tÕ c¸c quèc gia víi nhau. §Æc biÖt ®èi víi nh÷ng n-íc ®ang ph¸t triÓn th× tÝn dông ng©n hµng ®ãng vai trß quan träng trong viÖc më réng xuÊt khÈu hµng ho¸ ®ång thêi còng nhê nguån tÝn dông bªn ngoµi ®Ó c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n-íc. 1.5. TÝn dông ng©n hµng cã vai trß quuyÕt ®Þnh ®Õn sù æn ®Þnh cña l-u th«ng tiÒn tÖ. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng th× viÖc chó träng ph¸t triÓn s¶n xuÊt l-u th«ng hµng ho¸ ph¶i lu«n ®i ®ång tho× víi viÖc æn ®Þnh l-u th«ng tiÒn tÖ. Do nh÷ng nÐt -u viÖt cña m×nh mµ tÝn dông ng©n hµng ®ãng vai trß quan träng quyÕt ®Þnh ®Õn sù æn ®Þnh cña l-u th«ng tiÒn tÖ. Tr-íc hÕt ng©n hµng lµ kªnh duy nhÊt ®Ó ®-a tiÒn vµo l-u th«ng, kh«ng nh÷ng chØ ®-a tiÒn vµo mµ cßn cã kh¶ n¨ng kiÓm so¸t hµng ho¸. NÕu tÝn dông ng©n hµng ®wocj thùc hiÖn mét 12 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 c¸ch cã hiÖu qu¶ nã sÏ ®¶m b¶o cã khèi l-îng tiÒn cung øng phï hîp v× khi cho vay lµ ng©n hµng ®· ®-a tiÒn vµo l-u th«ng vµ khi thu nî lµ ng©n hµng ®· rót tiÒn ra khái l-u th«ng. MÆt kh¸c víi chøc n¨ng t¹o tiÒn c¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i cã kh¶ n¨ng më réng tiÒn göi lµm t¨ng khèi l-îng tiÒn l-u th«ng. V× vËy Ng©n hµng Trung -¬ng ph¶i sö dông c¸c c«ng cô c¶u chÝnh s¸ch tiÒn tÖ ®Ó thùc hiÖn viÖc ®ieÌu tiÕt ho¹t ®éng tÝn dông cña c¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i nh-: tû lÖ dù tr÷ b¾t buéc, l·i suÊt t¸i chiÕt khÊu, h¹n møc tÝn dông… 1.6. TÝn dông ng©n hµng cã vai trß kiÓm so¸t ®èi víi nÒn kinh tÕ. XuÊt ph¸t tõ chøc n¨ng ph©n phèi vèn tiÒn tÖ, tÝn dông ng©n hµng cã thÓ kiÓm so¸t ®-îc c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ trong qu¸ tr×nh huy ®éng mäi nguån vèn nhµn rçi ®Ó cho vay. Th«ng qua viÖc huy ®éng vèn t¹m thêi nhµ rçi cña c¸c doanh nghiÖp vµ c¸c tÇng líp d©n c- trong x· héi vµ viÖc tæ chøc thanh to¸n cho kh¸ch hµng, ng©n hµng cã thÓ ®¸nh gi¸ t×nh h×nh tiªu thô s¶n phÈm, t×nh h×nh s¶n xuÊt còng nh- kh¶ n¨ng chi tr¶ cña kh¸ch hµng qua biÕn ®éng sè dtrªn tµi kho¶n. Trong qu¸ tr×nh cho vay, ng©n hµng ph¶i lu©n ®Ò phßng ®Õn nguy c¬ rñi ro cã thÓ x¶y ra vµ v× vËy ph¶i th-êng xuyªn ph©n tÝch kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña kh¸ch hµng vµ th-êng xuyªn gi¸m s¸t, kiÓm tra ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña hä ®Ó cã thÓ ®iÒu chØnh, t¸c ®éng kÞp thêi khi cÇn thiÕt. Tõ ®ã ng©n hµng cã kh¶ n¨ng tæng hîp ®-îc t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp vµ cã thÓ ®¸nh gi¸ m-cs ®é ph¸t triÓn cña tõng ngµnh kinh tÕ, ®ång thêi ®ãng gÝp nh÷ng ý kiÕn gãp ý ®Ó thùc hiÖn ®iÒu chØnh kÞp thêi khi cã sù mÊt c©n ®èi trong c¬ cÊu kinh tÕ. TÝn dông ng©n hµng ®ãng vai trß quan träng ®èi víi nÒn kinh tÕ. Tuy nhiªnnã ph¸t huy ®-îc vai trß tÝch cùc ®ã hay kh«ng cßn tuú thuéc vµo c¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô tÝn dông nh- thÕ nµo. NÕu ho¹t ®éng tÝn dông cã hiÖu qu¶ sÏ thóc ®Çy s¶n xuÊt kinh doanh ph¸t triÓn, ®ång thêi t¹o ra sù æn ®Þnh cña l-u th«ng tiÒn tÖ. Ng-îc l¹i nÕu tÝn dông ng©n hµng kh«ng cã hiÖu qu¶ th× nh÷ng vai trß tÝch cùc cña nã chØ lµ trªn lý thuyÕt vµ h¬n thÕ n÷a nã cßn ®Ó l¹i nh÷ng hËu qu¶ nÆng nÒ ®èi víi nÒn kinh tÕ. 13 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ThËt vËy, ë n-íc ta trong giai ®o¹n tr-íc ®©y cÊp tÝn dông cña ng©n hµng thËt kÐm hiÖu qu¶. C¸c kh¸ch hµng vay vèn sö dông kh«ng cã hiÖu qu¶ dÉn ®Õn ph¸t sinh nî qu¸ h¹n, nî khª ®äng khã ®ßi chiÕm tû träng lín. NhiÒu tr-êng hîp ng©n hµng cho vay ra kh«ng thu håi ®-îc c¶ gèc vµ l·i. T×nh tr¹ng cÊp tÝn dông trµn lan, kh«ng cã hiÖu qu¶ ®· dÉn ®Õn s¶n xuÊt l-u th«ng hµng ho¸ tr× trÖ kh«ng ph¸t triÓn, thªm vµo ®ã lµ l-u th«ng tiÒn tÖ mÊt æn ®Þnh, l¹m ph¸p cao. Nh÷ng hËu qu¶ ®ã ®Õn nay chóng ta vÉn cßn ph¶i kh¾c phôc. ChÝnh v× vËy chÊt l-îng hiÖu qu¶ tÝn dông lµ vÊn ®Ò cèt lâi mµ h¬n ai hÕt tr¸ch nhiÖm thuéc vÒ c¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i. 2. Vai trß vµ hiÖu qu¶ c¶u tÝn dông ng©n hµng ®èi víi doanh nghiÖp nhµ n-íc ë n-íc ta. 2.1. Vai trß cña tÝn dông ng©n hµng ®èi víi doanh nghiÖp nhµ n-íc. 2.1.1. TÝn dông ng©n hµng gãp phÇn h×nh thµnh c¬ cÊu vèn tèi -u cho doanh nghiÖp. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng hiÕm cã doanh nghiÖp nµo chØ sö dông vèn tù cã ®Ó ho¹t ®éng kinh doanh. ViÖc nµy kh«ng nh÷ng h¹n chÕ kh¶ n¨ng më réng s¶n xuÊt kinh doanh mµ cßn lµm t¨ng gia vèn cña doanh nghiÖp ®ã. HiÖn nay ®Ó thùc hiÖn c¸c quyÕt ®Þnh ®Çu t-, mét doanh nghiÖp cã thÓ sö dông tõ hai nhãm nguån vèn: vèn tù cã vµ vèn ®i vay. Nh-ng kh«ng ph¶i doanh nghiÖp muèn vay bao nhiªu còng ®-îc mµ cßn tuú thuéc ®iÒu kiÖn vµ yªu cÇu theo qy ®Þnh, luËt ®Þnh. NÕu vèn vay qu¸ lín th× chi phÝ vµo gi¸ thµnh sÏ t¨ng. ChÝnh v× vËy buéc doanh nghiÖp ph¶i x©y dùng c¬ cÊu vèn tèi -u. C¬ cÊu vèn tèi -u lµ sù kÐt hîp hîp lý nhÊt c¸c nguån vèn tµi trä- cho kinh doanh cña mét doanh nghiÖp nh»m môc ®Ých tèi ®a hã gi¸ trÞ thÞ tr-êng cña doanh nghiÖp t¹i møc gi¸ vèn b×nh qu©n rÎ nhÊt. 2.1.2. TÝn dông ng©n hµng t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp më réng s¶n xuÊt kinh doanh. 14 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 TÝn dông ng©n hµng më réng quy m« ho¹t ®éng cña m×nh th«ng qua viÖc huy ®äng vèn t¹m thêi nhµn rçi trong toµn nÒn kinh tÕ ®Ó tµi trî cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ nãi chung vµ c¸c DNNN nãi riªng. §Ó ®¶m b¶o cho c¸c DNNN kh«ng chØ duy tr× s¶n xuÊt mµ cßn t¸i s¶n xuÊt më réng, ®Æc biÖt trong nh÷ng ngµnh mòi nhän cña ®Êt n-íc, tÝn dông ng©n hµng tµi trî vèn cho c¸c doanh nghiÖp kh«ng chØ ng¾n h¹n mµ cßn c¶ trung h¹n. Muèn më réng s¶n xuÊt kinh doanh ph¶i cã thÞ tr-êng. Ngoµi thÞ tr-êng tiÒm n¨ng trong n-íc c¸c doanh nghiÖp cßn ph¶i chó träng thÞ tr-êng n-íc ngoµi. TÝn dông ng©n hµng th«ng qua nghiÖp vô b¶o l·nh, tµi trî cho xuÊt nhËp khÈu ®· gióp doanh nghiÖp thùc hiÖn tèt ®iÒu nµy. Khi DNNN lµ ng-êi xuÊt khÈu, ng©n hµng ®ãng vai trß lµ ng©n hµng th«ng b¸o thu håi vèn cho hä. Cßn khi c¸c DNNN lµ ng-êi nhËp khÈu m¸y mãc thiÕt bÞ ng©n hµng th«ng quan nghiÖp vô b¶o l·nh, më th- tÝn dông t¹o ®iÒu kiÖn cho ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. Vµ ng©n hµng víi c¸c h×nh thøc tÝn dông phï hîp cña m×nh ®· thùc sù trë thµnh ngêi b¹n tèt cña c¸c doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh më réng thÞ phÇn vµ më réng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c DNNN 2.1.3. TÝn dông ng©n hµng gióp c¸c DNNN tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶. §Æc tr-ng cña tÝn dông ng©n hµng kh«ng ph¶i cÊp ph¸t vèn mµ lµ cã hoµn tr¶ gèc vµ l·i theo thêi h¹n quy ®Þnh. Do ®ã kh«ng chØ thu håi vèn lµ ®ñ mµ c¸c doanh nghiÖp cßn ph¶i t×m nhiÒu biÖn ph¸p ®Ó sö dông vèn cã hiÖu qu¶, tiÕt kiÖm, t¨ng nhanh vßng quay cña vèn, ®¶m b¶o tû suÊt lîi nhuËn lín h¬n l·i suÊt ng©n hµng th× doanh nghiÖp míi tr¶ nî ®-îc vµ kinh doanh cã l·i. HiÖn nay ng©n hµng chØ cÊp tÝn dông cho c¸c doanh nghiÖp cã ph-¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶, nh- vËy doanh nghiÖp muèn cã vèn cña ng©n hµng ®Çu t- ph¶i tù kh¼ng ®Þnh m×nh lµm ¨n cã hiÖu qu¶. H¬n n÷a, tÝn dông ng©n hµng víi quy tr×nh kiÓm so¸t tr-íc, trong vµ sau khi cho vay, gi¸m s¸t chÆt chÏ tiÕn ®é vµ môc ®Ých sö dông vèn cña doanh nghiÖp gióp doanh nghiÖp ®i ®óng h-íng ®· chän nh»m ®¹t môc tiªu lîi 15 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 nhuËn cao nhÊt. TÝn dông ng©n hµng còng gãp phÇn buéc doanh nghiÖp ph¶i lµm ¨n ®óng ®¾n th«ng qua viÖc kiÓm tra ®Þnh kú cacs b¸o c¸o tµi chÝnh doanh nghiÖp. V× qu¸ tr×nh t¹o ra lîi nhuËn cña t- b¶n ng©n hµng cã liªn quan ®Õn chu tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp nªn ®Ó ®¶m b¶o lîi Ých cña m×nh còng nh- cña doanh nghiÖp, ng©n hµng lu«n cïng doanh nghiÖp th¸o gì nh÷ng khã kh¨n trong ph¹m vi cho phÐp, t- vÊn cho c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ h¬n. 2.1.4. TÝn dông ng©n hµng gãp phÇn thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ c¸c DNNN hiÖn nay. HiÖn nay nhµ n-íc ta ®ang tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ c¸c DNNN nh»m n©ng cao h¬n hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp nµy. §èi t-îng cæ phÇn ho¸ tr-íc m¾t lµ c¸c doanh nghiÖp lµm ¨n cã hiÖu qu¶. Mét trong nh÷ng viÖc thùc hiÖn nhiÖm vô nµy lµ ph¸t hµnh cæ phiÕu, tr¸i phiÕu ë c¸c DNNN nãi trªn. §©y lµ viÖc lµm míi mÎ nh-ng mang tÝnh cÊp b¸ch, do vËy cµn cã sù gióp ®ì cña c¸c NHTM. NHTM cã thÓ gióp doanh nghiÖp b¸n trùc tiÕp c¸c cæ phiÕu tr¸i phiÕu trªn thÞ tr-êng cÊp hai vµ trong tr-êng hîp kh¸ch hµng cÇn vèn, xÐt thÊy ®ñ an toµn vµ cã lîi nhuËn, ng©n hµng sÏ cho doanh nghiÖp vay vèn cã gi¸ trÞ b»ng gi¸ trÞ c¸c cæ phiÕu ph¸t hµnh, coi cæ phiÕu nh- vËt b¶o ®¶m. Sau ®ã ng©n hµng b¸n l¹i trªn thÞ tr-êng cÊp hai vµ thu håi vèn. Víi h×nh thøc tÝn dông nµy cña ng©n hµng c¸c DNNN cã thÓ yªn t©m phÇn nµo trong qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ vµ do ®ã sÏ ®Èy nhanh qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ c¸c DNNN hiÖn nay. TÝn dông ng©n hµng cßn gãp phÇn ®Èy nhanh qu¸ tr×nh cæ phÇn doanh nghiÖp ë chç lµ ng©n hµng cßn cho c¸c doanh nghiÖp vay ®Ó më réng s¶n xuÊt kinh doanh, lµm ¨n cã hiÖu qu¶. §Õn l-ît c¸c DNNN ®· ®-îc cæ phÇn ho¸ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh tèt lµ tÊm g-¬ng cho c¸c doanh nghiÖp kh¸c noi theo, yªn t©m v÷ng tin vµo con ®-êng cæ phÇn ho¸ mµ nhµ n-íc ®· ®Æt ra. 2.2. HiÖu qu¶ tÝn dông víi doanh nghiÖp nhµ n-íc. 16 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 HiÖu qu¶ tÝn dông lµ sù ®¸p øng yªu cÇu c¶u kh¸ch hµng phï hîp víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vµ ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn tån t¹i cña ng©n hµng. HiÖu qu¶ tÝn dông ®-îc ®annhs gi¸ b»ng chÝnh kÕt qu¶ cuèi cïng cña ho¹t ®éng tÝn dông, ®ã lµ lîi nhuËn sau khi ®· thanh to¸n tÊt c¶ c¸c chi phÝ ph¸t sinh. KÕt qu¶ nµy lµ th-íc ®o nh÷ng cè g¾ng cña ng©n hµng trong tÝnh to¸n, ®iÒu tiÕt nguån vèn cho vay, tûy gi¸ cho vay, thu nî… HiÖu qu¶ tÝn dông thÓ hiÖn: - §èi víi DNNN: tÝn dông ph¸t ra ph¶i phï hîp víi môc ®Ých sö dông cña kh¸ch hµng, víi l·i xuÊt, kú h¹n hîp lý, thñ tôc ®¬n gi¶n thu hót nhiÒu kh¸ch hµng nh-ng vÉn ph¶i ®¶m b¶o c¸c nguyªn t¾c tÝn dông, ®¸p øng nhu cÇu vèn cña kh¸ch hµng t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶ vµ ph¸t triÓn. - §èi víi sù ph¸t triÓn x· héi: tÝn dông phôc vô s¶n xuÊt vµ l-u th«ng hµng ho¸, gãp phÇn gi¶i quyÕt viÖc lµm, khai th¸c kh¶ n¨ng tiÒm tµng trong nÒn kinh tÕ, thóc ®Èy qu¸ tr×nh tÝch tô vµ tËp trung s¶n xuÊt, gi¶i quyÕt tèt c¸c quan hÖ t¨ng tr-ëng tÝn dông vµ t¨ng tr-ëng kinh tÕ. - §èi víi ng©n hµng th-¬ng m¹i: víi ph¹m vi, møc ®é, giíi h¹n tÝn dông ph¶i phï hîp víi quy ®Þnh thÓ lÖ cña b¶n th©n ng©n hµng ®ã, ®¶m b¶o nguyªn t¾c hoµn tr¶ ®óng h¹n c¶ gèc vµ l·i, h¹n chÕ ®Õn møc thÊp nhÊt rñi ro trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng vµ c¹nh tranh trªn th-¬ng tr-êng, mang l¹i lîi nhuËn vµ ®¶m b¶o thanh kho¶n cho ng©n hµng. Cã thÓ nãi hiÖu qu¶ tÝn dông lµ kh¸i niÖm cô thÓ, thÓ hiÖn ®-îc qua c¸c chi tiªu tÝnh to¸n nh- kÕt qu¶ kinh doanh, thêi h¹n cho vay hîp lý, l·i suÊt cho vay phï hîp, nî qó h¹n, ph-¬ng ph¸p thu nî, chi phÝ thÊp nhÊt…. Nh-ng còng trõu t-îng thÓ hiÖn qua kh¶ n¨ng thu hót kh¸ch hµng, t¸c ®éng ®Õn nÒn kinh tÕ … vµ lµ mét chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp. §Ó cã hiÖu qu¶ tÝn dông, quan hÖ tÝn dông ph¶i ®-îc thiÕt lËp trªn c¬ së sù tin cËy vµ uy tÝn cña ng©n hµng trong ho¹t ®éng. 17 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 HiÓu ®óng b¶n chÊt vµ ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ ®óng hiÖuqu¶ tÝn dông còng nh- x¸c ®Þnh chÝnh x¸c c¸c nguyªn nh©n tån t¹i cña hiÖu qu¶ tÝn dông ®èi víi DNNN sÏ gióp ng©n hµng t×m ®-îc biÖn ph¸p qu¶n lý thÝch hîp ®Ó cã thÓ ®øng v÷ng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng víi sù c¹nh tranh gay g¾t nh- hiÖn nay. 2.3. ý nghÜa cña viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ tÝn dông víi doanh nghiÖp nhµ n-íc. 2.3.1. VÒ phÝa ng©n hµng. N©ng cao hiÖu qu¶ tÝn dông víi DNNN lµm t¨ng kh¶ n¨ng cung cÊp dÞch vô cña c¸c NHTM do t¹o thªm nguån vèn tõ viÖc t¨ng vßng quay cña vèn tÝn dông vµ thu hót ®-îc nhiÒu kh¸ch hµng bëi c¸c t×nh thøc cña c¸c s¶n phÈm dÞch vô, t¹o ra nh÷ng h×nh ¶nh tèt vÒ biÓu t-îng vµ uy tÝn cña ng©n hµng cïng sù trung thµnh cña kh¸ch hµng. N©ng cao hiÖu qu¶ tÝn dông ®èi víi DNNN cßn gióp ng©n hµng thùc hiÖn hai môc tiªu mµ bÊt cø ng©n hµng nµo còng ph¶i ®Æt ra, ®ã lµ lîi nhuËn vµ an toµn. ThËt vËy, hiÖu qu¶ tÝn dông lµm t¨ng kh¶ n¨ng sinh lîi cña c¸c s¶n phÈm, dÞch vô ng©n hµng do gi¶m ®-îc sù chËm trÔ, gi¶m chi phÝ nghiÖp vô, chi phÝ qu¶n lý vµ c¸c chi phÝ thiÖt h¹i do kh«ng thu håi ®-îc vèn vay. Nã còng gióp ng©n hµng x©y dùng ®-îc c¬ cÊu t¸i s¶n cã thÝch hîp, phï hîp víi tµi s¶n nî. H¬n n÷u, DNNN thuéc së h÷u nhµ n-íc cho nªn viÖc cÊp tÝn dông cho c¸c doanh nghiÖp nµy xÐt vÒ khÝa c¹nh an toµn lµ cao h¬n so víi c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp kh¸c. Sù an toµn cña doanh nghiÖp còng t¨ng lªn do nguån vèn tù cã t¨ng tõ lîi nhuËn bæ sung v× ta biÕt chøc n¨ng quan träng nhÊt cña vèn tù cã lµ chøc n¨ng b¶o vÖ. N©ng cao hiÖu qu¶ tÝn dông víi DNNN cßn gióp ng©n hµng n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô tÝn dông, cã thªm nhiÒu kinh nghiªm quý b¸u, xö lÝ nhanh c¸c t×nh huèng xÈy ra, cã kh¶ n¨ng ph¸n ®o¸n tèt, tõ ®ã dÉn ®Õn n©ng cao uy tÝn ng©n hµng, më réng réng thÞ phÇn t¹o m«i tr-êng thuËn lîicho ho¹t ®éng ng©n hµng®ång thêi thùc hiÖn tèt nhiÖm vô chÝnh s¸ch cña ®¶ng vµ nhµ n-íc trong qu¸tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹iho¸ ®Êt n-íc. 18 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 2.3.2 VÒ phÝa DNNN Khi hiÖu qu¶ tÝn dông ®-îc n©ng lªn, c¸c doanh nghiÖp sÏ cã ®-îc nh÷ng kho¶n vèn vay tõ ng©n hµng víi thñ tôc ®¬n gi¶n,l·i suÊt -u ®·i h¬n gióp doanh nghiÖp më réng kinh doanh, t¨ng lîi nhuËn xøng ®¸ng víi vai trß chñ ®¹o trong nªn kinh tÕ. III. Mét sè c¬ chÕ chÝnh s¸ch cã t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn n©ng cao hiÖu qu¶ tÝn dông ®èi víi DNNN 1. Thùc tr¹ng c¸c DNNN hiÖn nay Nhµ n-íc ®· s¾p xÕp, chÊn chØnh c¸c DNNNtheo thu hÖp nh»m n©ng cao ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña DNNN, n¨ng suÊt chÊt l-îng hiÖu qu¶, nh-ng thùc tÕ vÉn cßn cã DNNNcã mùc vèn ®iÒu lÖ d-íi 01 tû ®ång. Theo b¸o c¸o cña tæng côc thèng kª hiÖn nay vÉn cßn 50%DNNN cã quy m« vèn ®iÒu lÖ d-íi 01 tû VND nªn n¨ng lùc s¶n xuÊt kinh doanh gÆp khã kh¨n do thiÕu vèn ®Ó ho¹t ®éng nªn c¸c DNNN ph¶i vay ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh vµ qua thùc tÕ cho thÊy 80% vè cho ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp lµ vèn vay ng©n hµng. cßn vèn tù cã cña c¸c doanh nghiÖp Ýt ái, vèn ng©n s¸ch cÊp th× nhá giät, kÓ c¶ c¸c c«ng tr×nh ®Çu t- x©y dùng c¬ b¶n b»ng ngu«n vèn ng©n s¸ch, trong khi ®ãt×nh tr¹ng m¸y mãc, thiÕt bÞ ch¾p v¸ vµ nhµ x-ëng phôc vô cho s¶n xuÊt l¹c hËu,®ang lµ të ng¹i cho viÖc n©ng cao tr×nh ®é c«ng nghÖ vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh®Ó ®¸p øng yªu cÇu c«ng nghÖ ho¸. ChÝnh v× vËy, mét dù ¸n vay vèn trung, dµi h¹n®Ó ®æimíi c«ng nghÖ hay më réng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp cã tÝnh kh¶ thi vµ tÝnh thùc hiÖn lµ khã kh¨n khi ®i vµo thùchiÖn v× kh¶ n¨ng tµi v× chÝnh cña doanh nghiÖp cã h¹n so víi yªu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Cßn c¸c ph-¬ng ¸n SXKD ng¨n h¹n th× x¶y ra t×nh tr¹ng chiÕn dông vèn chiÕm dông lÉn nhau, hiÖn nay t×nh tr¹ng chiÕn dông vèn lÉn nhau cña c¸c doanh nghiÖp trë nªn b¸o ®éng, qua b¸o c¸o tµi chÝnh cña doanh nghiÖp, t×nh tr¹ng chiÕm dông vèn ®· lµm n¨ng lùc tµi chÝnh cña doanh nghiÖp gi¶m sót. 19 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 V× vËy viÖc xem xÐt hiÖu qu¶ s¶n xuÊt vµ thÈn ®Þnh dù ¸n, ph-¬ng ph¸p s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ DNNN rÊt quan träng ®Ó quyÕt ®Þnh cho vayvµ ph¶i ®¶m b¶o an toµn vèn tÝn dông cña c¸c NHTM. Tr×nh ®é qu¶n lý cña c¸c c¸n bé qu¶n lý doanh nghiÖp cßn nhiÒu bÊt cËp khi sù yÕu kÐm cña doanh nghiÖp cßn do chÝnh nh-ngx ng-êi l·nh ®¹o doanh nghiÖp cè ý lµm tr¸i, hoÆc cè ý tham nhòng cã nh÷ng doanh nghiÖp dïng vèn vay ng©n hµng ®Ó thanh to¸n c«ng nî, ®Ó mua b¾t ®oäng s¶n hoÆc dïng vµo viÖc kh¸c sai víi môc ®Ých sö dông vèn vay ng©n hµng, mµ kh«ng quan t©m ®Õn nh÷ng nguyªn t¾c tÝn dông. Thùc tÕ lµ c¸c DNNN cã thÓ më tµi kho¶n vµ vay vèn ®-îc ë c¸c NHTMQD vµ NHTM cæ phÇn kh¸c nhau do ®ã kh¶ n¨ng qu¶n lý t×nh tr¹ng tµi chÝnh vµ t×nh h×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp ®èi víi ng©n hµng lµ khã kh¨n. Trong khi ®ã viÖc ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp trong thêi gian võa qua víi ng©n hµng còng gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n v× c¸c doanh nghiÖp th-êng cung cÊp th«ng tin tµi chÝnh thiÕu trung thùc dÉn ®Õn ng©n hµng ®¸nh gi¸ sai vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp, g©y nªn viÖc cho vay cña ng©n hµng kÐm hiÖu qu¶, thËm chÝ cã m¸m vay kh«ng cã kh¶ n¨ng thu håi, mÊt vèn… 2. Mét sè c¬ chÕ chÝnh s¸ch cã t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn n©ng cao tÝn dông víi DNNN. 2.1 Ph¸t huy m¹nh h¬n mäi nguån lùc cña DNNN. §Ó ph¸t huy m¹nh mÏ néi lùc cÇn ph¶i sÐp xÕp, ®æi míi, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ nhµ n-îc t¹o mäi ®iÒu kiÖn cho DNNN cã c¬ héi më mang thÞ tr-êng, tiÕp cËn víi c¸c nguån vèn, c«ng nghÖ míi mÆt kh¸c t¹o m«i tr-êng vµ c¬ chÕ thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp, c¸c ngµnh vµ ®Þa ph-¬ng ph¸t huy lîi thÕ, n©ng cao søc c¹nh tranh vµ hiÖu qu¶, b¶o ®¶m trËt tù kû c-¬ng ph¸p luËt. Theo h-íng ®ã trong n¨m tíi cÇn thùc hiÖn tèt c¸c chñ tr-¬ng, chÝnh s¸ch ®-íi ®©y: 20