ĐÀM QUỐC ĐẠC
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ ĐỒNG NAI
----------------------------
*
LUẬN VĂNTHẠC SĨ
ĐÀM QUỐC ĐẠC
GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG HỖ TRỢ THANH NIÊN
LẬP NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH ĐỒNG NAI
*
LUẬN VĂN
THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ
KHÓA 4 - NĂM 2021
Đồng Nai - 2021
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ ĐỒNG NAI
----------------------------
ĐÀM QUỐC ĐẠC
GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG HỖ TRỢ THANH NIÊN
LẬP NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH ĐỒNG NAI
LUẬN VĂN THẠC SĨ
Chuyên ngành: Quản lý kinh tế
Mã số: 8310110
Người hướng dẫn khoa học: TS. BÙI VĂN DANH
Đồng Nai, tháng 09/2021
LỜI CAM ĐOAN
Sau thời gian học tập và thực hiện đề tài nghiên cứu, đến đây tôi đã hoàn thành
chương trình học tập theo quy định và hoàn thành luận văn Thạc sĩ. Tôi xin cam
đoan luận văn Thạc sĩ với đề tài mang tên “Giải pháp tăng cường hỗ trợ thanh
niên lập nghiệp trên địa bàn tỉnh Đồng Nai” là công trình nghiên cứu của riêng tôi
với dữ liệu, số liệu nghiên cứu thu được từ thực nghiệm và không sao chép.
Đồng Nai, ngày
tháng 9 năm 2021
HỌC VIÊN
Đàm Quốc Đạc
i
LỜI CẢM ƠN
Sau thời gian học tập và thực hiện đề tài nghiên cứu, đến đây tôi đã hoàn
thành chương trình học tập theo quy định và hoàn thành luận văn Thạc sĩ với đề tài
“Giải pháp tăng cường hỗ trợ thanh niên lập nghiệp trên địa bàn tỉnh Đồng Nai”.
Trước tiên tác giả xin chân thành cảm ơn thầy giáo Tiến sĩ Bùi Văn Danh đã
tạo mọi điều kiện hướng dẫn tận tình trong suốt quá trình nghiên cứu và thực hiện
đề tài.
Xin chân thành cảm ơn các thầy cô giảng viên khoa Kinh tế - Quản trị, các
thầy cô giảng viên bộ môn và Hội đồng xét duyệt đề cương luận văn đã tham gia
phê bình, đánh giá, đóng góp ý kiến để tác giả có cơ hội chỉnh sửa bổ sung hoàn
thiện luận văn có giá trị chất lượng cao hơn.
Tác giả xin chân thành cảm ơn Tỉnh đoàn Đồng Nai; các Ban, ngành, đoàn
thể tỉnh đã tạo điều kiện cho tác giả trong quá trình nghiên cứu thu thập số liệu tham
khảo tài liệu để có những tư liệu, dữ liệu phục vụ cho việc hoàn thiện luận văn, gửi
lời cảm ơn đến Phòng Giáo dục nghè nghiệp, Sở Lao động Thương binh và Xã hội
tỉnh đã nhiệt tình hỗ trợ giúp đỡ trong quá trình thu thập số liệu.
Xin gửi lời cảm ơn chân thành đến các bạn đồng nghiệp, các học viên cùng
lớp, đã giúp đỡ tác giả trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu đề tài.
Một lần nữa xin cảm ơn!
Đồng Nai, ngày
tháng 9 năm 2021
HỌC VIÊN
Đàm Quốc Đạc
ii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... ii
MỤC LỤC ................................................................................................................ iii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ....................................................................... vii
DANH MỤC CÁC HÌNH VÀ BẢNG .................................................................. viii
MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1
1. Lý do thực hiện đề tài ...........................................................................................1
2. Các công trình nghiên cứu có liên quan ..............................................................2
3. Mục tiêu luận văn ..................................................................................................3
4. Đối tượng nghiên cứu ............................................................................................4
5. Phạm vi nghiên cứu ...............................................................................................4
6. Phương pháp nghiên cứu ......................................................................................4
7. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn luận văn ..................................................................5
8. Kết cấu của luận văn .............................................................................................5
CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ HỖ TRỢ THANH NIÊN
LẬP NGHIỆP ............................................................................................................6
1.1. Khái niệm về thanh niên và lập nghiệp ............................................................6
1.1.1. Khái niệm về thanh niên ....................................................................................6
1.1.2. Khái niệm về lập nghiệp ....................................................................................6
1.2 Vai trò của lập nghiệp với kinh tế gia đình, xã hội và vai trò của thanh niên
trong xây dựng, bảo vệ và phát triển kinh tế - xã hội đất nước ............................7
1.2.1. Vai trò của lập nghiệp với phát triển kinh tế gia đình và xã hội ......................7
1.2.2 Vai trò của thanh niên trong xây dựng, bảo vệ và phát triển kinh tế xã hội đất
nước .............................................................................................................................8
1.3. Quan niệm và ý nghĩa việc hỗ trợ lập nghiệp cho thanh niên ........................9
1.3.1 Quan niệm về hỗ trợ lập nghiệp cho thanh niên ................................................9
1.3.2. Ý nghĩa của hỗ trợ lập nghiệp và giải quyết việc làm cho thanh niên ............10
iii
1.4. Yêu cầu hỗ trợ lập nghiệp và trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức trong
hỗ trợ lập nghiệp cho thanh niên ...........................................................................12
1.5. Kinh nghiệm từ một số địa phương khác, bài học kinh nghiệm cho tỉnh
Đồng Nai ...................................................................................................................13
1.5.1 Kinh nghiệm hỗ trợ thanh niên lập nghiệp từ một số địa phương khác trong
nước ...........................................................................................................................13
1.5.2 Bài học kinh nghiệm cho tỉnh Đồng Nai trong hỗ trợ thanh niên, lập nghiệp 19
CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ HỖ TRỢ THANH NIÊN LẬP
NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH ĐỒNG NAI ...................................................21
2.1. Khái quát các yếu tố ảnh hưởng đến thực hiện giải pháp hỗ trợ lập nghiệp
cho thanh niên Đồng Nai ........................................................................................21
2.1.1. Điều kiện địa lý ...............................................................................................21
2.1.2. Điều kiện kinh tế..............................................................................................21
2.1.3. Đặc điểm nhân khẩu học .................................................................................24
2.1.4. Định hướng phát triển ngành và lĩnh vực .......................................................26
2.1.4.1. Công nghiệp .................................................................................................26
2.1.4.2. Nông, lâm nghiệp, thủy sản .........................................................................27
2.1.4.3. Thương mại – Dịch vụ .................................................................................28
2.1.5. Đặc điểm nguồn vốn tài trợ cho việc hỗ trợ ...................................................29
2.1.6. Mức độ ổn định của chính sách hỗ trợ ...........................................................31
2.2. Tình hình lập nghiệp và giải quyết việc làm của thanh niên Việt Nam ......31
2.3. Tình hình lập nghiệp của thanh niên và tình hình thực hiện giải pháp hỗ
trợ lập nghiệp cho thanh niên trên địa bàn Đồng Nai .........................................34
2.3.1. Tình hình lập nghiệp của thanh niên trên địa bàn Đồng Nai .........................34
2.3.2. Tình hình thực hiện chính sách hỗ trợ lập nghiệp cho thanh niên trên địa bàn
Đồng Nai ...................................................................................................................38
2.3.2.1. Hoạt động tư vấn, hướng nghiệp và định hướng nghề cho thanh niên ........42
2.3.2.2. Các hình thức tạo việc làm cho thanh niên tại các địa phương ....................46
2.3.2.3. Về hỗ trợ thanh niên khởi sự doanh nghiệp và lập nghiệp ..........................48
iv
2.4. Đánh giá chung về thực hiện hỗ trợ lập nghiệp cho thanh niên trên địa bàn
tỉnh Đồng Nai ...........................................................................................................50
2.4.1. Ưu điểm ...........................................................................................................50
2.4.2. Hạn chế ...........................................................................................................51
2.4.3. Nguyên nhân của hạn chế ...............................................................................53
CHƯƠNG III: GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG HỖ TRỢ THANH NIÊN LẬP
NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN ĐỒNG NAI ................................................................57
3.1. Cơ sở đề xuất giải pháp tăng cường hỗ trợ thanh niên lập nghiệp trên địa
bàn Đồng Nai ...........................................................................................................57
3.1.1. Bối cảnh phát triển kinh tế xã hội của Tỉnh Đồng Nai trong thời gian tới 57
3.1.2. Tình hình thanh niên trên địa bàn Đồng Nai trong thời gian tới ...................60
3.1.3. Quan điểm, định hướng về các chính sách hỗ trợ thanh niên lập nghiệp ........61
3.1.3.1. Quan điểm của Đảng, Nhà nước ..................................................................62
3.1.3.2. Quan điểm của chính quyền Đồng Nai ........................................................63
3.1.3.3. Quan điểm của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tỉnh Đồng Nai ..........................64
3.2. Một số giải pháp tăng cường hỗ trợ thanh niên lập nghiệp trên địa bàn
tỉnh Đồng Nai ...........................................................................................................65
3.2.1. Hoàn thiện chính sách, pháp luật về hỗ trợ thanh niên lập nghiệp ................65
3.2.2. Nâng cao hiệu quả tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về hỗ trợ thanh niên lập
nghiệp trên địa bàn tỉnh ............................................................................................66
3.2.3. Nhóm giải pháp tăng cường thực thi chính sách hỗ trợ thanh niên lập nghiệp
trên địa bàn tỉnh ........................................................................................................67
3.2.3.1. Nhóm giải pháp trực tiếp tạo việc làm .........................................................67
3.2.3.3 Nhóm giải pháp thông tin truyền thông nâng cao nhận thức của thanh niên
và xã hội về học nghề, lập nghiệp .............................................................................68
3.2.3.3. Nhóm các giải pháp xúc tiến tạo việc làm ...................................................69
3.2.3.4. Nhóm các giải pháp hỗ trợ vốn ....................................................................74
3.2.4. Nhóm giải pháp đào tạo nghề cho thanh niên ................................................74
3.2.5. Một số giải pháp của Đoàn Thanh niên trong nâng cao chất lượng, hiệu quả
chương trình hỗ trợ thanh niên lập nghiệp trên địa bàn tỉnh ...................................78
v
3.2.6. Các giải pháp khác ..........................................................................................79
3.3. Kiến nghị góp phần nâng cao hiệu quả hỗ trợ thanh niên lập nghiệp trên
địa bàn tỉnh Đồng Nai .............................................................................................80
KẾT LUẬN ..............................................................................................................83
TIẾN ĐỘ THỰC HIỆN ĐỀ TÀI ...........................................................................85
TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................86
vi
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
STT
Chữ viết tắt
Nguyên nghĩa
1
CN
Công nghiệp
2
THPT
Trung học phổ thông
3
KCN
Khu công nghiệp
4
KTXH
Kinh tế xã hội
5
UBND
Ủy Ban nhân dân
6
TNCS
Thanh niên Cộng sản
7
ĐVTN
Đoàn viên Thanh niên
8
CSXH
Chính sách Xã hội
9
CNH-HĐH
Công nghiệp hóa - Hiện đại hóa
10
HN-DN
Hướng nghiệp – Dạy nghề
vii
DANH MỤC CÁC HÌNH VÀ BẢNG
Hình 2.1. Số liệu các nhóm thanh niên năm 2014 và năm 2020. (Số liệu do Tỉnh
đoàn cung cấp) ..........................................................................................................25
Bảng 2.1. Thống kê số liệu doanh nghiệp thành lập mới của sở Kế hoạch Đầu tư
tỉnh Đồng Nai năm 2020. ..........................................................................................37
Hình 2.2. Tỷ lệ thanh niên nông thôn và thanh niên trí thức trên địa bàn tỉnh Đồng
Nai (Số liệu do Tỉnh đoàn cung cấp). .......................................................................39
Hình 2.3 Các hợp tác xã, tổ hợp tác, câu lạc bộ thanh niên làm kinh tế trên địa bàn
tỉnh Đồng Nai năm 2020. ..........................................................................................47
Bảng 3.1. Quy hoạch cơ cấu các ngành kinh tế trong giai đoạn tới ..........................58
viii
MỞ ĐẦU
1. Lý do thực hiện đề tài
Trong những năm qua Đồng Nai đã đạt được những thành tựu đáng kể trong
phát triển kinh tế - xã hội và giải quyết việc làm nói chung và cho lực lượng thanh
niên nói riêng. Hiện nay, cũng như thanh niên cả nước, thanh niên Đồng Nai cũng
đang phải đối mặt với sức ép to lớn về việc làm, lập thân, lập nghiệp cho chính
mình. Do đó, giải quyết việc thất nghiệp hoặc thiếu việc làm đối với thanh niên là
vấn đề cần đặc biệt quan tâm. Thất nghiệp đối với thanh niên không chỉ ảnh hưởng
đến thu nhập, gây ra tinh thần chán nản, suy giảm lòng tin của người thất nghiệp...,
mà còn là một trong những nguyên nhân làm phát sinh các tệ nạn xã hội trong thanh
niên, gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho gia đình và xã hội…
Tất cả những vấn đề trên đang tạo nên sức ép trong việc giải quyết công ăn,
việc làm và hỗ trợ lập nghiệp cho người lao động, đặc biệt là đối tượng thanh niên.
Vì vậy, cần có sự quan tâm, quản lý của Nhà nước một cách hiệu quả, thiết thực về
hỗ trợ lập nghiệp và giải quyết việc làm cho đối tượng thanh niên, tạo điều kiện cho
thế hệ trẻ được kế thừa và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc, phát huy lợi
thế bản thân, góp phần thực hiện thắng lợi sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc
xã hội chủ nghĩa.
Xuất phát từ những vấn đề lý luận và thực tiễn trong việc hỗ trợ lập nghiệp
và giải quyết việc làm cho thanh niên là yếu tố cơ bản có tính quyết định góp phần
đưa ra những giải pháp hữu hiệu nhằm đạt được hiệu quả cao trong việc tăng cường
hỗ trợ lập nghiệp và giải quyết việc làm cho thanh niên. Đồng thời, phát huy tiềm
năng nguồn lực lao động của thanh niên, tạo ra sự ổn định về đời sống vật chất và
tinh thần của thanh niên, góp phần giữ vững ổn định chính trị, phát triển kinh tế, an
ninh, trật tự xã hội. Đây là một việc làm cần thiết, khách quan, xuất phát từ nhu cầu
thực tiễn của thanh niên cả nước nói chung và thanh niên Đồng Nai nói riêng. Trên
cơ sở những nhận định trên, bản thân xin lựa chọn nội dung: “Giải pháp tăng
cường hỗ trợ thanh niên lập nghiệp trên địa bàn tỉnh Đồng Nai” làm đề tài luận
văn tốt nghiệp.
1
2. Các công trình nghiên cứu có liên quan
Thực hiện các giải pháp hỗ trợ thanh niên lập thân, lập nghiệp trong thời
gian qua là một vấn đề không mới đã có những công trình, bài viết, đề tài nghiên
cứu tiếp cận dưới nhiều góc độ khác nhau và có những nhìn nhận, đánh giá khách
quan, trung thực về thực trạng hoạt động hỗ trợ thanh niên lập thân, lập nghiệp, có
thể kể đến một số công trình nghiên cứu có liên quan như sau:
Trương Đặng Thu Hiền, luận văn “Thực hiện chính sách hỗ trợ thanh niên
khởi nghiệp tại thành phố Hồ Chí Minh” chuyên ngành chính sách công, bảo vệ tại
Viện Khoa học xã hội, năm 2018 với mục tiêu nêu rõ về các chính sách khuyến
khích thanh niên khởi nghiệp tại Tp. Hồ Chí Minh, nghiên cứu, tìm hiểu về quá
trình thực hiện chính sách khởi nghiệp cho thanh niên tại thành phố Hồ Chí Minh đã
đạt những kết quả gì.
Đề tài khoa học cấp tỉnh “Nghiên cứu thực trạng việc làm và xây dựng nội
dung tư vấn khởi nghiệp cho thanh niên tỉnh Sơn La hiện nay” do Trường Đại học
Tây Bắc chủ trì, TS. Giang Quỳnh Hương làm chủ nhiệm với mục tiêu đánh giá
thực trạng và nhu cầu việc làm, khởi nghiệp của thanh niên Sơn La trong giai đoạn
hiện nay; dự báo xu hướng việc làm và đề xuất một số định hướng, giải pháp giải
quyết việc làm cho thanh niên; xây dựng nội dung, biên soạn tài liệu tư vấn khởi
nghiệp và xây dựng tiến trình các bước thực hiện một số mô hình khởi nghiệp tiêu
biểu cho thanh niên tỉnh Sơn La hiện nay; hỗ trợ một số mô hình khởi nghiệp của
thanh niên tỉnh Sơn La trên các lĩnh vực: nông nghiệp, du lịch và dịch vụ.
Đề tài nghiên cứu khoa học cấp tỉnh: “Nghiên cứu hệ thống giải pháp để xây
dựng và thực hiện hệ sinh thái khởi nghiệp trong thanh niên tỉnh Bến Tre”. Đề tài
do Tiến sỹ Đỗ Thị Hoa Liên, Trường Đại học Lao động Xã hội (cơ sở II) và nhóm
cộng tác thực hiện. Đề tài được thực hiện với mục tiêu nghiên cứu cơ sở lý thuyết
để xây dựng khung phân tích; nghiên cứu kinh nghiệm, thúc đẩy khởi nghiệp của
các quốc gia và một số địa phương trong nước và đề xuất bài học kinh nghiệm cho
Bến Tre; phân tích thực trạng hoạt động khởi nghiệp và hệ thống cơ chế, chính sách
tác động đến hoạt động khởi nghiệp ở thanh niên Bến Tre; đánh giá thực trạng hệ
sinh thái khởi nghiệp tại Bến Tre; đề xuất hệ thống giải pháp để xây dựng và thực
2
hiện hệ sinh thái khởi nghiệp của thanh niên Bến Tre; đề xuất các chương trình
hành động cụ thể, các chính sách và soạn sổ tay khởi nghiệp.
Ngoài ra, còn một số bài viết khác như của tác giả Nguyễn Thị Thu Hòa
(2014), “Một số giải pháp đào tạo nghề cho thanh niên nông thôn hiện nay” tạp chí
Tổ chức nhà nước số 447, tháng 10/2014; TS. Nguyễn Nam Đàn, “Giải pháp việc
làm cho thanh niên hiện nay”, tạp chí Lý luận chính trị số 3/2015; Đoàn Kim
Thắng, “Đào tạo nghề cho thanh niên nông thôn: thực trạng và giải pháp” tạp chí
Khoa học xã hội Việt Nam số 9/2014.
Luận văn Thạc sỹ của tác giả Lò Thị Dinh (2020) “Giải pháp hỗ trợ thanh
niên phát triển kinh tế trên địa bàn tỉnh Sơn La”. Đề tài đề xuất một số giải pháp hỗ
trợ thanh niên phát triển kinh tế trên địa bàn tỉnh Sơn La giai đoạn 2019 – 2022.
Đây là một trong những nhân tố quyết định để phát huy nhân tố con người, ổn định
và phát triển kinh tế, làm lành mạnh xã hội, đáp ứng nguyện vọng chính đáng và
nhu cầu bức thiết của nhân dân.
Hiện tại chưa có công trình nghiên cứu nào tập trung nghiên cứu nội dung
giải pháp tăng cường hỗ trợ thanh niên lập nghiệp trên địa bàn tỉnh Đồng Nai.
Trong quá trình nghiên cứu, tác giả đã tham khảo và chọn lọc những vấn đề đã được
nghiên cứu ở các công trình trước đó, các nội dung báo cáo, các báo, tạp chí…, kết
hợp với các hoạt động thực tiễn, các kinh nghiệm của bản thân đã và đang công tác
trong lĩnh vực công tác thanh niên, để tiến hành khảo sát tình hình thanh niên trên
địa bàn tỉnh, từ đó rút ra bài học và kiến nghị những giải pháp nhằm tăng cường hỗ
trợ cho thanh niên lập nghiệp hiện nay.
3. Mục tiêu luận văn
3.1. Mục tiêu nghiên cứu chung
Mục tiêu của luận văn là nêu những giải pháp tăng cường hỗ trợ lập nghiệp
cho thanh niên Đồng Nai đáp ứng yêu cầu đòi hỏi của thực tiễn địa phương trong
giai đoạn hiện nay.
3.2. Mục tiêu nghiên cứu cụ thể
- Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về thực hiện giải pháp hỗ trợ lập
nghiệp cho thanh niên.
3
- Phân tích thực trạng thực hiện các giải pháp về hỗ trợ lập nghiệp cho thanh
niên Đồng Nai, qua đó nêu ra những vấn đề tồn tại cần khắc phục cũng như phân
tích các nguyên nhân hạn chế ảnh hưởng đến việc hỗ trợ lập nghiệp và giải quyết
việc làm cho thanh niên Đồng Nai.
- Giải pháp tăng cường về hỗ trợ lập nghiệp cho thanh niên Đồng Nai nhằm
đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương.
4. Đối tượng nghiên cứu
Luận văn nghiên cứu các giải pháp tăng cường hỗ trợ lập nghiệp cho thanh
niên tỉnh Đồng Nai.
5. Phạm vi nghiên cứu
5.1. Phạm vi nghiên cứu về không gian
Luận văn giới hạn việc nghiên cứu trên địa bàn tỉnh Đồng Nai.
5.2. Phạm vi nghiên cứu về nội dung
Luận văn tập trung nghiên cứu về giải pháp tăng cường hỗ trợ lập nghiệp cho
thanh niên Đồng Nai nhằm đáp ứng yêu các cầu phát triển kinh tế - xã hội tại địa
phương.
5.3. Phạm vi nghiên cứu về thời gian
Đề tại tập trung nghiên cứu vấn đề hỗ trợ thanh niên lập nghiệp trên địa bàn
tỉnh Đồng Nai giai đoạn đến năm 2025.
6. Phương pháp nghiên cứu
Luận văn vận dụng cách tiếp cận đa ngành, liên ngành khoa học xã hội và
phương pháp nghiên cứu chính sách công. Đó là cách tiếp cận quy phạm chính sách
công về chu trình chính sách từ hoạch định đến xây dựng, thực hiện và đánh giá chính
sách công có sự tham gia của các chủ thể chính sách.
Phương pháp thu thập và xử lý tài liệu: Để có lượng thông tin đầy đủ tôi đã
tiến hành tìm kiếm và thu thập các tài liệu có liên quan đến vấn đề nghiên cứu, sau
đó so sánh và chọn lọc, tập hợp thành những dữ liệu có tính hệ thống và đáng tin
cậy.
- Nguồn số liệu thứ cấp: Các tài liệu báo cáo, các chính sách hỗ trợ lập
nghiệp, tài liệu thống kê, websites... của UBND tỉnh, các Sở, ban, ngành đơn vị có
4
liên quan… các tài liệu nghiên cứu, các tạp chí, bài báo được đăng trên websites,
internet trong giai đoạn từ năm 2015 đến 2020.
- Nguồn số liệu sơ cấp: Ý kiến của các thành phần thanh niên trong quá trình
lập thân, lập nghiệp tại Đồng Nai trong giai đoạn từ năm 2015 đến 2020.
Các dữ liệu được tập hợp, thống kê lại để mô tả, so sánh và suy luận từ các
dữ liệu thu thập được từ các tài liệu báo cáo, các chính sách hỗ trợ lập nghiệp, tài
liệu thống kê, websites... của UBND tỉnh, các Sở, ban, ngành đơn vị có liên quan…
các tài liệu nghiên cứu, các tạp chí, bài báo được đăng trên websites, internet trong
giai đoạn từ năm 2015 đến 2020.
7. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn luận văn
7.1. Ý nghĩa lý luận luận văn
- Đề tài có ý nghĩa về mặt lý luận, học viên nghiên cứu và vận dụng các lý
thuyết về chính sách công trong lĩnh vực quản lý kinh tế.
- Kết quả nghiên cứu minh chứng cho lý thuyết liên quan đến chính sách
công, từ đó hình thành các đề xuất giải pháp nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả
chính sách đã ban hành.
7.2. Ý nghĩa thực tiễn luận văn
Luận văn đánh giá việc thực hiện các hỗ trợ cho thanh niên lập nghiệp trên
địa bàn tỉnh Đồng Nai
Góp phần cung cấp thêm những cơ sở khoa học cho các cơ quan, phòng, ban
huyện và thành phố trong quá trình hoạch định và thực thi chính sách, có các giải
pháp tăng cường hỗ trợ thanh niên một cách hiệu quả.
8. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, luận
văn được chia làm 3 chương.
Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về hỗ trợ thanh niên lập nghiệp.
Chương 2: Thực trạng vấn đề hỗ trợ thanh niên lập nghiệp trên địa bàn tỉnh
Đồng Nai.
Chương 3: Giải pháp tăng cường hỗ trợ thanh niên lập nghiệp trên địa bàn
tỉnh Đồng Nai.
5
CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ HỖ TRỢ
THANH NIÊN LẬP NGHIỆP
1.1. Khái niệm về thanh niên và lập nghiệp
1.1.1. Khái niệm về thanh niên
Thanh niên là một khái niệm có thể được hiểu và định nghĩa theo nhiều
cách khác nhau, tùy thuộc vào nội dung tiếp cận và góc độ nhìn nhận hoặc cấp độ
đánh giá mà người ta đưa ra các định nghĩa khác nhau về thanh niên như về mặt
sinh học, các nhà nghiên cứu coi thanh niên là giai đoạn xác định trong quá trình
“tiến hóa” của cơ thể. Các nhà tâm lý học thì nhìn nhận thanh niên là một giai đoạn
chuyển tiếp từ tuổi thơ phụ thuộc sang hoạt động độc lập với tư cách là một công
dân có trách nhiệm, dưới góc độ kinh tế thanh niên được xem là một lực lượng lao
động xã hội to lớn góp phần trên các lĩnh vực. Đối với giới văn nghệ sĩ thì thanh
niên được ví như “Mùa xuân của xã hội”…
Thanh niên là lực lượng có vai trò quan trọng trong công cuộc xây dựng và
phát triển kinh tế – xã hội của các quốc gia. Họ chính là những người luôn xung
kích, đi đầu trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Liên hợp quốc xác định thanh
niên là những người trong độ tuổi từ 15 – 24.
Theo Điều 1 Luật Thanh niên năm 2020 quy định: “Thanh niên là công dân
Việt Nam từ đủ 16 đến 30 tuổi”. Như vậy, độ tuổi là tiêu chí chính để xác định cá
nhân nào được coi là thanh niên. Tùy thuộc vào trình độ phát triển kinh tế, chính trị,
xã hội, đặc điểm truyền thống, tuổi thọ bình quân v.v. mà mỗi quốc gia có quy định
độ tuổi thanh niên khác nhau. Nhưng hầu hết các nước trên thế giới đều thống nhất
tuổi thanh niên bắt đầu từ 15 hoặc 16. Còn thanh niên kết thúc ở tuổi nào thì có sự
khác biệt.
Ở Việt Nam, Điều lệ Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh đều xác định
phù hợp với Luật Thanh niên, quy định cụ thể “Thanh niên Việt Nam tuổi từ 16 đến 30”.
1.1.2. Khái niệm về lập nghiệp
“Startup" là một danh từ chỉ một nhóm người, một tổ chức con người cùng
nhau làm một điều không chắc chắn thành công. “Lập nghiệp” - “Entrepreneur” là
6
một người kiếm tiền bằng cách bắt đầu công việc kinh doanh hoặc vận hành công
việc kinh doanh, đặc biệt là khi việc này bao gồm sự chấp nhận rủi ro về tài chính.
Lập nghiệp chính là thuật ngữ để chỉ quá trình gây dựng sự nghiệp của bản
thân mỗi người dựa vào các mô hình kinh doanh đã được phổ biến trong xã hội hiện nay.
Lập nghiệp là gây dựng cơ nghiệp bằng cách lập một doanh nghiệp tư nhân
hoặc hộ kinh doanh cá thể mà vô số những doanh nghiệp, hộ gia đình khác đã và
đang làm cùng mô hình kinh doanh giống bạn, chẳng hạn như mở nhà hàng, quán
ăn, tiệm hớt tóc, quán cà phê... Một ví dụ cụ thể để phân biệt giữa lập nghiệp và
khởi nghiệp là chăn nuôi dê. Nếu bạn mua dê về và chăn nuôi như các hộ khác
trong vùng thì chỉ có thể nói bạn đang lập nghiệp.
Lập nghiệp cũng được gọi với cái tên khác là “khởi sự kinh doanh” đó chính
là một quá trình mà người người thực hiện thiết kế cũng như là tiến hành khởi tạo,
thực hiện vận động đối với một doanh nghiệp cụ thể hoặc là khởi tạo đối với một
loại hình doanh nghiệp mang tính mới.
1.2 Vai trò của lập nghiệp với kinh tế gia đình, xã hội và vai trò của thanh niên
trong xây dựng, bảo vệ và phát triển kinh tế - xã hội đất nước
1.2.1. Vai trò của lập nghiệp với phát triển kinh tế gia đình và xã hội
Trong những năm qua, phong trào thanh niên lập nghiệp luôn nhận được sự
quan tâm lãnh đạo của các cấp ủy đảng, chính quyền và tổ chức đoàn thể trên địa
bàn tỉnh, đặc biệt là phong trào xung kích phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ
quốc; đồng hành với thanh niên trong lập thân, lập nghiệp; phong trào khởi nghiệp
trong đoàn viên, thanh niên đã được triển khai rộng khắp, thu hút đông đảo đoàn
viên, thanh niên tham gia, đã hình thành một số mô hình, dự án do đoàn viên, thanh
niên làm chủ, tạo việc làm và nâng cao thu nhập cho thanh niên, góp phần quan
trọng vào nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội và chung tay xây dựng nông thôn mới
tại địa phương.
Lập nghiệp đã góp phần đáp ứng các nhu cầu phát triển của bản thân và xã
hội của thanh niên, ngoài ra việc lập nghiệp cũng đóng vai trò quan trọng trong việc
giải quyết việc làm cho thanh niên, tạo ra các mạng lưới và công ăn việc làm cho xã
hội, tạo ra các sản phẩm có giá trị tinh thần và vật chất, thanh niên luôn ý thức chủ
7
động tăng gia sản xuất, mở rộng làm kinh tế gia đình để nâng cao đời sống cho bản
thân, cho gia đình và góp phần đóng góp cho xã hội. Điều dễ nhận thấy thanh niên
ngày nay năng động hơn, không ỉ lại, có ý chí vươn lên lập thân lập nghiệp.
Với những hoạt động thiết thực cũng như kết quả đạt được trong phong trào
“Ðồng hành với thanh niên lập nghiệp, khởi nghiệp” thời gian qua đã khẳng định
vai trò của tổ chức Ðoàn trong đời sống thanh niên, góp phần phát huy tinh thần
xung kích của tuổi trẻ trong phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương.
1.2.2 Vai trò của thanh niên trong xây dựng, bảo vệ và phát triển kinh tế xã
hội đất nước
Trong quá trình lãnh đạo đất nước Đảng ta luôn đề cao vai trò, vị trí của
thanh niên xác định thanh niên là lực lượng xung kích cách mạng Đoàn TNCS Hồ
Chí Minh là đội dự bị tin cậy của Đảng, về công tác thanh niên là vấn đề sống còn
của dân tộc, Đảng cũng đã đề ra nhiều chủ trương đường lối giáo dục đào tạo bồi
dưỡng, tổ chức thanh niên thành lực lượng hùng hậu, trung thành, kế thừa sự nghiệp
cách mạng của Đảng và dân tộc. Việc hỗ trợ thanh niên phát huy vai trò của mình
trong xây dựng, phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc luôn được Đảng, Nhà
nước quan tâm.
Bác Hồ cho rằng, thanh niên là động lực chủ yếu của các hoạt động cách
mạng, là người chủ tương lai của đất nước. “thanh niên là người tiếp sức cách mạng
cho thế hệ thanh niên già, đồng thời là người phụ trách dìu dắt thế hệ thanh niên
tương lai”, “thanh niên là người xung phong trong công cuộc phát triển kinh tế, văn
hóa”, “thanh niên là lực lượng cơ bản trong bộ đội, công an và dân quân tự vệ”
và trong mọi công việc, thanh niên thi đua thực hiện khẩu hiệu: “Đâu cần thanh
niên có, việc gì khó có thanh niên”. Gắn thanh niên với vận mệnh của dân tộc
“Thanh niên là người chủ tương lai của nước nhà”. “Nước nhà thịnh hay suy, yếu
hay mạnh, một phần lớn là do các thanh niên. Thanh niên muốn làm chủ tương lai
cho xứng đáng thì ngay hiện tại phải rèn luyện tinh thần và lực lượng của mình,
phải làm việc chuẩn bị cho cái tương lai đó” (Hồ Chí Minh, 1980).
Thanh niên là lực lượng xã hội to lớn, một trong những nhân tố quan trọng
quyết định tương lai, vận mệnh dân tộc. Chính vì vậy, Đảng ta luôn giáo dục, bồi
8
dưỡng tổ chức thanh niên thành lực lượng hùng hậu, trung thành, kế tục sự nghiệp
của Đảng và dân tộc.
Qua 11 kỳ đại hội Đảng toàn quốc, dù trong bất kỳ hoàn cảnh nào thanh niên
đều hoàn thành xuất sắc sứ mệnh lịch sử của mình trước Đảng và nhân dân. Phía
trước thanh niên Việt Nam là những cơ hội và thách thức lớn của thời kỳ hội nhập
quốc tế sâu rộng.
Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng đã hoạch định những chiến
lược quan trọng để phát triển đất nước, trong đó có việc bồi dưỡng, phát triển đội
ngũ thanh niên. Đồng thời, thanh niên cũng sẽ là nhân tố quan trọng, xung kích thực
hiện những nhiệm vụ chiến lược đó.
Trong quá trình lãnh đạo đất nước, Đảng ta luôn ghi nhận, đề cao vai trò của
thanh niên, đặt trọn niềm tin vào thế hệ trẻ; lịch sử đã khẳng định vai trò và vị trí
của thanh niên; thanh niên là rường cột của nước nhà, là tương lai của đất nước.
Trong giai đoạn hiện nay, thanh niên đang ngày càng ra sức rèn luyện để bồi đắp
thêm những phẩm chất tốt đẹp nhằm hướng tới xây dựng một lớp thanh niên có tâm
trong, trí sáng, hoài bão lớn.
1.3. Quan niệm và ý nghĩa việc hỗ trợ lập nghiệp cho thanh niên
1.3.1 Quan niệm về hỗ trợ lập nghiệp cho thanh niên
Hỗ trợ lập nghiệp và giải quyết việc làm cho thanh niên là quá trình tạo ra
điều kiện và môi trường đảm bảo cho những người từ đủ 16 đến 30 tuổi, có khả
năng lao động, có nhu cầu tìm việc làm với mức tiền công bằng hoặc cao hơn mức
tiền công tối thiểu đều có thể tìm được việc làm hoặc tự tạo việc làm cho mình và
người khác…
Theo Điều 18 Nghị định 61/2015/NĐ – CP về hỗ trợ thanh niên lập nghiệp
thì bản chất của hỗ trợ thanh niên lập nghiệp là Nhà nước sẽ thực hiện định hướng
nghề nghiệp; Cung cấp thông tin việc làm, nghề nghiệp; Đào tạo, bồi dưỡng kỹ
năng tìm việc và làm việc; Tham gia chương trình thực tập làm việc tại doanh
nghiệp, tổ chức; Cho vay ưu đãi từ Quỹ quốc gia về việc làm theo quy định của
pháp luật…, để hỗ trợ cho thanh niên trong việc lập nghiệp thì Nhà nước sẽ tạo điều
kiện và thực hiện khuyến khích đối với các thanh niên có khát vọng lớn, dám đương
9
đầu với khó khăn, thử thách, thậm chí chấp nhận thất bại để lập nghiệp, làm giàu
chính đáng. Tuy nhiên khi tiến hành hỗ trợ lập nghiệp và giải quyết việc làm cho
thanh niên nói riêng cũng như người lao động nói chung, trong hoàn cảnh hiện nay
cần nhìn nhận dưới tư duy, quan điểm mới.
Một là: Hỗ trợ lập nghiệp và giải quyết việc làm là vấn đề kinh tế xã hội rất
tổng hợp và phức tạp, không là vấn đề thuần túy kinh tế xã hội. Vì vậy, cần tiếp tục
giải phóng triệt để tiềm năng sức lao động phù hợp với hệ thống các cơ chế, chính
sách, pháp luật theo tình thần đổi mới. Hình thành và phát triển thị trường lao động
trong hệ thống thị trường xã hội thống nhất.
Hai là: Hỗ trợ lập nghiệp và giải quyết việc làm, đảm bảo cho mọi người có
khả năng lao động đều có việc làm là trách nhiệm của nhà nước, của các doanh
nghiệp, của xã hội và của bản thân mỗi cá nhân. Vì vậy, cần tiếp tục phát triển mạnh
nền kinh tế nhiều thành phần theo định hướng XHCN, mở rộng kinh tế đối ngoại.
Tổ chức lại toàn bộ lao động xã hội, ra đội ngũ lao động có cơ cấu, số lượng và chất
lượng phù hợp với cấu trúc kinh tế.
1.3.2. Ý nghĩa của hỗ trợ lập nghiệp và giải quyết việc làm cho thanh niên
Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Đồng Nai lần thứ XI đã đặt mục tiêu xây dựng
Đồng Nai phát triển toàn diện về kinh tế, xã hội; là trung tâm công nghiệp và dịch vụ
cảng hàng không, cảng nước sâu, cửa ngõ giao thương quốc tế; một trong những cực
tăng trưởng quan trọng của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam và cả nước vào năm
2025, thuộc nhóm đầu các tỉnh phát triển và chúng ta cũng đang đứng trước cuộc cách
mạng công nghệ 4.0 (thông minh hóa hoặc số hóa) cùng với sự phát triển mạnh mẽ
của kinh tế toàn cầu. Vì vậy, để góp phần thực hiện tốt và có hiệu quả quá trình trên
thì vấn đề hỗ trợ lập nghiệp và giải quyết việc làm cho lao động nói chung và thanh
niên nói riêng, có một ý nghĩa hết sức quan trọng trong tình hình hiện nay vì góp
phần làm giảm lao động dư thừa và thời gian nhàn rỗi, đồng thời từng bước nâng
cao năng suất, chất lượng, hiệu quả lao động; giảm áp lực thất nghiệp trong nền
kinh tế vốn chưa có một sự phát triển như ở nước ta. Cụ thể:
10
- Xem thêm -