Tài liệu Giải pháp phòng ngừa và hạn chế rủi ro toán tín dụng chứng từ

1 PhÇn më ®Çu 1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi NÒn kinh tÕ cña ViÖt Nam ®ang tõng b-íc hßa nhËp vµo qu¸ tr×nh toµn cÇu hãa cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Vai trß cña thanh to¸n quèc tÕ (TTQT) næi lªn nh- lµ chiÕc cÇu nèi gi÷a kinh tÕ trong n-íc víi thÕ giíi bªn ngoµi. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, c¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i thùc hiÖn c¸c quan hÖ TTQT cho toµn bé nÒn kinh tÕ, gióp c¸c ®¬n vÞ XNK hoµn tÊt ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh mét c¸ch thuËn lîi vµ h¹n chÕ rñi ro trong thanh to¸n XNK. TÝn dông chøng tõ (TDCT) lµ ph-¬ng thøc thanh to¸n chñ lùc hiÖn nay t¹i c¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i ViÖt Nam. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, thanh to¸n tÝn dông chøng tõ ®· ®¹t ®-îc nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng kÓ, ®Æc biÖt phÝ dÞch vô thu tõ TDCT chiÕm tû träng lín trong kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña Ng©n hµng. Tuy nhiªn kh«ng Ýt nh÷ng tranh chÊp rñi ro ph¸t sinh do kh«ng am hiÓu vÒ th«ng lÖ quèc tÕ mét c¸ch t-êng tËn, do thùc hiÖn kh«ng chÝnh x¸c mét sè c«ng ®o¹n cô thÓ cã liªn quan ®Õn quy tr×nh thanh to¸n, do tr×nh ®é, do ®¹o ®øc cña c¸c chñ thÓ tham gia th-¬ng m¹i vµ TTQT,… ®· g©y ra nhiÒu tæn thÊt cho ®Êt n-íc, cho ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c ng©n hµng, c¸c doanh nghiÖp XNK. Tr¸ch nhiÖm nµy mét phÇn thuéc vÒ c¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i. Trong thêi gian qua, b¶n th©n Ng©n hµng TMCP Ngo¹i th-¬ng, mét ®¬n vÞ dÉn ®Çu trong lÜnh vùc TTQT, ®· cã rÊt nhiÒu cè g¾ng trong viÖc nghiªn cøu t×m gi¶i ph¸p gióp h¹n chÕ rñi ro trong thanh to¸n XNK, nh-ng trªn thùc tÕ nh÷ng gi¶i ph¸p nµy vÉn ch-a t-¬ng xøng víi tiÒm n¨ng cña ng©n hµng, víi nh÷ng rñi ro ngµy cµng phøc t¹p trong ho¹t ®éng TTQT ®Æc biÖt lµ ph-¬ng thøc thanh to¸n TDCT. XuÊt ph¸t tõ nh÷ng lý do trªn “ Gi¶i ph¸p phßng ngõa vµ h¹n chÕ rñi ro to¸n tÝn dông chøng tõ” được chọn lµm ®Ò tµi nghiªn cøu cña khãa luËn. 2. Môc ®Ých nghiªn cøu: 2 - Khãa luËn nh»m hÖ thèng hãa vµ lµm s¸ng tá nh÷ng rñi ro vµ nh÷ng nh©n tè t¸c ®éng ®Õn rñi ro trong ho¹t ®éng TTQT theo ph-¬ng thøc TDCT cña ng©n hµng TMCP Ngo¹i Th-¬ng ViÖt Nam. - Trªn c¬ së ph©n tÝch thùc tr¹ng rñi ro trong TTQT theo ph-¬ng thøc TDCT cña ng©n hµng TMCP Ngo¹i Th-¬ng ViÖt Nam, khãa luËn ®Ò xuÊt ra nh÷ng gi¶i ph¸p, kiÕn nghÞ nh»m h¹n chÕ nh÷ng rñi ro thanh to¸n L/C t¹i Ng©n hµng TMCP Ngo¹i Th-¬ng ViÖt Nam nãi riªng vµ hÖ thèng NHTM nãi chung. 3. §èi t-îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu. - §èi t-îng nghiªn cøu: Ho¹t ®éng TTQT theo ph-¬ng thøc TDCT vµ nh÷ng rñi ro trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn thanh to¸n. - Ph¹m vi nghiªn cøu: Rñi ro trong thanh to¸n L/C t¹i Ng©n hµng TMCP Ngo¹i th-¬ng ViÖt Nam. 4. Ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu: Khãa luËn sö dông ph-¬ng ph¸p duy vËt biÖn chøng, ph©n tÝch thèng kª, so s¸nh ®Ó luËn gi¶i c¸c vÊn ®Ò liªn quan vµ ®-îc minh häa b»ng c¸c b¶ng, biÓu, sè liÖu. 5. KÕt cÊu cña khãa luËn. Ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn, khãa luËn gåm 3 ch-¬ng. Chƣơng 1: Những vấn đề cơ bản về rủi ro thanh toán tín dụng chứng từ của ngân hàng thƣơng mại. Chƣơng 2: Thực trạng rủi ro thanh toán tín dụng chứng từ tại Sở giao dịch Ngân hàng TMCP Ngoại thƣơng Việt Nam. Chƣơng 3: Giải pháp phòng ngừa và hạn chế rủi ro trong thanh toán tín dụng chứng từ đối với Sở giao dịch Ngân hàng TMCP Ngoại thƣơng Việt Nam. CHƢƠNG 1 3 NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ RỦI RO THANH TOÁN TÍN DỤNG CHỨNG TỪ CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI 1.1 Những vấn đề lý luận về phƣơng thức thanh toán tín dụng chứng từ 1.1.1. Khái niệm phƣơng thức thanh toán tín dụng chứng từ Theo điều 2 của UCP No.600, các quy tắc và thực hành thống nhất về TDCT - UCP No.600, 2007, được Phòng thương mại quốc tế (ICC) soạn thảo và ban hành nhằm áp dụng cho phương thức thanh toán TDCT dựa trên cơ sở sửa đổi UCP No.500 (ban hành năm 1993): TDCT lµ mét sù tho¶ thuËn bÊt kú, cho dï ®-îc gäi tªn hay m« t¶ nhthÕ nµo, thÓ hiÖn mét cam kÕt ch¾c ch¾n vµ kh«ng huû ngang cña ng©n hµng ph¸t hµnh vÒ viÖc thanh to¸n khi xuÊt tr×nh phï hîp. Thanh to¸n nghÜa lµ: - Tr¶ tiÒn ngay, nÕu tÝn dông cã gi¸ trÞ thanh to¸n ngay - Cam kÕt tr¶ chËm vµ tr¶ tiÒn khi ®Õn h¹n nÕu tÝn dông cã gi¸ trÞ thanh to¸n tr¶ chËm - ChÊp nhËn hèi phiÕu do ng-êi thô h-ëng ký ph¸t vµ tr¶ tiÒn hèi phiÕu khi ®Õn h¹n, nÕu tÝn dông cã gi¸ trÞ thanh to¸n b»ng chÊp nhËn” Tõ ®Þnh nghÜa trªn cã thÓ thÊy, TDCT thùc chÊt lµ ph-¬ng thøc thanh to¸n dùa trªn cam kÕt thanh to¸n cã ®iÒu kiÖn cña ng©n hµng. “ §iÒu kiÖn” ë ®©y chÝnh lµ viÖc ng-êi xuÊt khÈu ph¶i xuÊt tr×nh ®-îc bé chøng tõ ®Çy ®ñ vµ phï hîp víi c¸c quy ®Þnh cña th- tÝn dông (L/C) cho NHPH th× míi ®-îc thanh to¸n. 1.1.2. Ƣu nhƣợc điểm đối với các bên tham gia trong phƣơng thức thanh toán tín dụng chứng từ. 1.1.2.1 Đối với ngân hàng a. Đối với ngân hàng phát hành 4 * Ưu điểm: - NHPH thu phí từ phát hành L/C và các khoản phí khác liên quan đến giao dịch L/C, các khoản thu nhập liên quan đến chuyển đổi tiền tệ. - Trong việc cung cấp dịch vụ thanh toán giúp khách hàng phát triển kinh doanh thì các hoạt động khác của NH cũng phát triển theo. - Tăng cường mối quan hệ với các NH đại lý, làm tăng tiềm năng kinh doanh đối ứng giữa các NH với nhau. * Nhược điểm - NHPH phải thực hiện thanh toán cho người thụ hưởng theo quy định của L/C ngay cả trong trường hợp nhà NK chủ tâm không hoàn trả hoặc không cá khả năng hoàn trả (ph¸ s¶n). - L/C không có xác nhận thì NHCĐ có thể yêu cầu NHPH chấp nhận thanh toán cho người thụ hưởng mà chưa nhìn thấy bộ chứng từ, nên NHPH sẽ gặp rủi ro nếu bộ chứng từ có sai sót mà vẫn thanh toán khi chưa có sự nhất trí của nhà NK. - NHPH chấp nhận thanh toán hối phiếu mà không có sự kiểm tra một cách thích đáng bộ chứng từ, để bộ chứng từ có lỗi, nhà NK không chấp nhận thanh toán thì không thể đòi tiền nhà NK. - Nếu L/C yêu cầu chứng từ bảo hiểm thì trong hợp đồng mua bán phải quy định điều kiện cơ sở giao hàng là CIF, CIP,…thì mọi rủi ro được bảo hiểm, nếu L/C không yêu cầu chứng từ bảo hiểm thì NH phải chắc chắn rằng người mở L/C đã mua bảo hiểm cho hàng hóa. - L/C phải yêu cầu xuất trình giấy kiểm định của bên thứ ba. Khi L/C quy định như vậy và giấy kiểm định được xuất trình phù hợp, hàm ý hàng hóa đạt được tiêu chuẩn yêu cầu, nếu giấy kiểm định không được xuất trình, thì NHPH được miễn trách và được từ chối trả tiền bởi vì chứng từ có sai sót. 5 - Nếu L/C quy định vận đơn hàng không, thì NHPH phải quyết định xem có muốn ghi tên mình là người nhận hàng hay không, nếu NH muốn kiểm soát hàng hóa thì L/C phải quy định người nhận hàng là NH phát hành. - NH xem xét chứng từ chứ không phải xem xét hàng hóa, nhưng vì hàng hóa có giá trị như là vật bảo đảm và mức độ rủi ro tùy thuộc vào ai là người kiểm soát hàng hóa, việc sở hữu hàng hóa được chuyển nhượng bằng cách chuyển giao chứng từ sở hữu hàng hóa. Nếu hàng hóa được chuyên chở bằng đường biển và NHPH muốn duy trì việc kiểm soát hàng hóa thi NHPH phải yêu cầu trọn bộ chứng từ vận đơn sạch, đã bốc hàng kên tàu, ký phát theo lệnh, và ký hậu để trống. b. Đối với ngân hàng thông báo/ chỉ định/ xác nhận. * Ưu điểm - Thu phí từ việc thông báo/ thanh toán/ xác nhận L/C và các khoản thu nhập khác liên quan đến chuyển đổi tiền tệ. - Thông qua việc cung cấp dịch vụ thông báo/thanh toán/chấp nhận giúp khách hàng phát triển kinh doanh thì các hoạt động khác của NH cũng phát triển theo. - Tăng cường mối quan hệ với các NH đại lý, làm tăng tiềm năng kinh doanh đối ứng giữa các ngân hàng với nhau. * Nhược điểm - Đối với NHTB: NHTB chịu trách nhiệm phải có sự “quan tâm hợp lý” để đảm bảo rằng L/C là chân thật, bao gồm cả việc xác minh chữ ký, khóa mã, mẫu điện trước khi gửi thông báo cho nhà XK, do đó, nếu kiểm tra không chính xác và đưa ra những quyết định sai lầm thì NHTB phải chịu trách nhiệm về sai phạm của mình. - Đối với NHCĐ: Trừ khi là NHXN, NHCĐ không có một trách nhiệm nào phải thanh toán cho người XK trước khi nhận được tiền từ NHPH, tuy nhiên trong thực tế, trên cơ sở bộ chứng từ xuất trình, các NHCĐ thường ứng 6 trước cho nhà XK với điều kiện truy đòi (with recourse) để trợ giúp cho nhà XK, do đó NH này phải chịu rủi ro tín dụng đối với NHPH hoặc nhà XK. - Đối với NHXN: + Nếu bộ chứng từ là hoàn hảo thi NHXN phải trả tiền cho người XK bất luận là có truy hoàn được tiền từ NHPH hay không, như vậy NHXN chịu rủi ro tín dụng đối với NHPH cũng như rủi ro cơ chế của nước NHPH. + Nếu NHXN trả tiền hay chấp nhận thanh toán hối phiếu kỳ hạn mà không có sự kiểm tra một cách thích đáng bộ chứng từ, để bộ chứng từ có lỗi, NHPH không chấp nhận thì không thể đòi tiền NHPH 1.1.2.2 Đối với khách hàng a. Đối với người làm đơn (nhà nhập khẩu) * Ưu điểm: - Được NHPH L/C đảm bảo, không phải trả tiền chừng nào chưa nhận được bộ chứng từ nhập khẩu phù hợp. - Tận dụng được tín dụng của NH, đó là điều thiết yếu trong kinh doanh quốc tế bởi vì khoảng thời gian mở L/C cho đến khi thu được tiền bán hàng là khá dài, theo từng giai đoạn nhập hàng, nếu được NH cho phép miễn ký quỹ một phần hay toàn bộ giá trị L/C thì không khác gì NH đã cấp tín dụng cho nhà NK. Do vậy nhà NK cũng có thể bảo toàn được vốn vì không phải ứng trước tiền. * Nhược điểm: - Việc thanh toán của NH cho người thụ hưởng chỉ căn cứ vào bộ chứng từ xuất trình mà không căn cứ vào việc kiểm tra hàng hóa, NH chỉ kiểm tra tính chân thật “bề ngoài” của chứng từ mà không chịu trách nhiệm về tính chất “bên trong” của chứng từ cũng như chất lượng và số lượng hàng hóa, như vậy sẽ không có sự bảo đảm nào cho nhà NK rằng hàng hóa sẽ được 7 đảm bảo đúng như đơn đặt hàng, trong khi nhà NK vẫn phải hoàn trả đầy đủ số tiền đã thanh toán cho NHPH. - Những thay đổi trong hợp đồng ngoại thương giữa nhà XK và nhà NK phải tiến hành thủ tục sửa đổi, bổ sung L/C làm kéo dài thời gian giao dịch, tăng chi phí. - NHXN hay một NHCĐ mà do người nhập khẩu chỉ định mắc sai lầm trong thanh toán bộ chứng từ sai sót và đã ghi nợ NHPH thì NHPH có quyền truy đòi số tiền đã bị ghi nợ, trong một số trường hơp, NH mắc sai lầm do NHPH chỉ định thì người NK vẫn phải chấp nhận điều khoản hoàn trả cho NHPH. - Nhà NK chưa nhận được bộ chứng từ trong khi hàng đã cập cảng nên chưa thể nhận hàng, nếu nhà NK cần hàng gấp thì phải trả một khoản phí cho NH để được bảo lãnh nhận hàng. Nếu để hàng quá lâu thì có thể gây hư hại cho hàng hóa hoặc nếu nhận hàng chậm thì có thể phải bồi thường cho việc giữ tàu quá hạn. - Nếu không quy định “bộ vận đơn đầy đủ ” thì một người khác có thể lấy được hàng hóa khi chỉ cần xuất trình một phần của bộ vận đơn, trong khi người trả tiền lại là người NK. b. Đối với người thụ hưởng (nhà xuất khẩu): * Ưu điểm: - Được NHPH L/C (không phải nhà nhập khẩu) đảm bảo thanh toán chắc chắn nếu xuất trình chứng từ xuất khẩu phù hợp. Không cần phải chờ đến khi người nhập khẩu chấp nhận hàng hóa hay chấp nhận bộ chứng từ hay lµ phô thuéc vµo tình trạng tài chính của người mua. - Một L/C không hủy ngang có xác nhận sẽ đặt trách nhiệm thanh toán không những cho NHPH mà còn cho NHXN, do đó, nó cung cấp sự an toàn tốt nhất cho người XK. 8 - Nhà XK có thể có ưu thế trong việc lý kết hợp đồng ngoại thương qua việc đồng ý để nhà NK trả chậm trên cơ sở NHPH chấp nhận thanh toán hối phiếu kỳ hạn, nhà XK có thể mang hối phiếu đã chấp nhận đến bất cứ NH nào để chiết khấu nhận tiền tức thời. * Nhược điểm: - Những thay đổi trong hợp đồng ngoại thương giữa nhà XK và nhà NK phải tiến hành thủ tục sửa đổi, bổ sung L/C. - Nếu nhà XK xuất trình bộ chứng từ không phù hợp với L/C thì mọi khoản thanh toán/ chấp nhận có thể đều bị từ chối, và nhà XK phải tự xử lý hàng hóa (dỡ hàng, lưu kho, tìm người mua mới,…) hoặc chịu các chi phí như lưu tàu quá hạn, phí lưu kho, mua bảo hiểm cho hàng hóa… trong khi chờ đợi động thái từ phía nhà NK. - Trường hợp L/C không có xác nhận, nếu NHPH mất khả năng thanh toán thì dù bộ chứng từ xuất trình là hoàn hảo thì nhà XK cũng không được thanh toán, hoặc NH chấp nhận hối phiếu kỳ hạn bị phá sản trước khi hối phiếu đến hạn thì hối phiếu cũng không được trả tiền. - Nếu nhà XK nhận được một L/C trực tiếp từ NHPH (không gửi qua NHTB) thì đó có thể là một L/C giả. 1.1.3. Khái niệm, bản chất, nội dung phân loại L/C Khái niệm: Một cách tổng quát thì có thể xem “L/C là sự bảo lãnh thanh toán có điều kiện bởi một NH cho người thụ hưởng khi người này xuất trình được bộ chứng từ phù hợp với qui định của L/C”, hay nói cách khác, L/C là cam kết thanh toán hoặc chấp nhận và thanh toán của NHPH đối với chứng từ xuất trình phù hợp với quy định của L/C. Bản chất L/C: là một bức thư do một NH viết ra theo yêu cầu của nhà NK, cam kết trả cho nhà XK một số tiền nhất định, trong một thời hạn nhất định với điều kiện là nhà XK phải thực hiện đúng và đầy đủ những điều khoản quy định trong L/C. 9 Nội dung chủ yÕu của L/C Số hiệu riêng của L/C Địa điểm phát hành L/C, là nơi mở L/C, nơi sẽ tham chiếu luật áp dụng những tranh chấp về L/C Ngày phát hành L/C là ngày NHPH chính thức thừa nhận sự cam kết của nhà NK khi mở L/C, ngày bắt đầu tính thời hạn hiệu lực của L/C và cũng là mốc để nhà xuất khẩu kiểm tra xem người NK có mở L/C đúng hạn như quy định trong hợp đồng ngoại thương hay không. Các ngân hàng: NHPH, NHXN, NHTB, NHĐCĐ… Các cơ quan, tổ chức là người cung cấp các chứng từ liên quan như: Bộ thương mại, phòng thương mại và công nghiệp, cơ quan hải quan, tổ chức kiểm định hàng hóa, công ty bảo hiểm… Số tiền của L/C được ghi bằng chữ và số, thống nhất với nhau và phải có đơn vị tiền tệ rõ ràng. Thời hạn hiệu lực của L/C: Là thời hạn mà NHPH cam kết trả tiền cho nhà XK nếu nhà XK xuất trình bộ chứng từ trong thời hạn đó và phù hợp với nh÷ng điều quy định trong L/C, được tính từ ngày mở L/C (Date of Issue) đến ngày hết hiệu lực của L/C (Expiry Date). Thời hạn trả tiền của L/C: Liên quan đến việc trả tiền ngay hay trả chậm được quy định trong hợp đồng ngoại thương. Thời hạn trả tiền ngay phải nằm trong thời hạn hiệu lực của L/C. Nếu trả tiền có kỳ hạn, tức L/C trả chậm (Usance / Deferred L/C) thì thời hạn trả tiền có thể nằm ngoài thời hạn hiệu lực của L/C, nhưng điều quan trọng là những hối có kỳ hạn phải được xuất trình để chấp nhận trong thời hạn hiệu lực của L/C. Ngày giao hàng (Shipment Date): Căn cứ vào hợp đồng ngoại thương và thời hạn hiệu lực của L/C. 10 Tên hàng, số lượng, trong lượng, giá cả, quy cách phẩm chất, bao bì, ký mã hiệu.v.v. Điều kiện cơ sở giao hàng, nơi gửi và giao hàng, cách vận chuyển và giao hàng.v.v.. Bộ chứng từ mà nhà xuất khẩu phải xuất trình để chứng minh người xuất khẩu đã hoàn thành nghĩa vụ giao hàng đúng như L/C đã quy định. Sự cam kết trả tiền của NHPH ràng buộc trách nhiệm của NHPH phải thanh toán tiền cho nhà XK nếu nhà XK xuất trình bộ chứng từ phù hợp với những quy định của L/C. Phân loại L/C. Ta có các loại L/C theo các tiêu chí như sau: a. Các loại L/C cơ bản: - L/C có thể hủy ngang (Revocable L/C): Là L/C mà người mở (nhà NK) có quyền đề nghị NHPH sửa đổi, bổ sung, hoặc hủy bỏ bất cứ lúc nào mà không cần có cự chấp thuận và thông báo trước của người thụ hưởng (nhà XK). Tuy nhiên khi hàng hóa đã được giao, NH mới thông báo lệnh hủy bỏ hoặc sửa đổi bổ sung thì lệnh này không có giá trị, nghĩa là khi đó NHPH L/C vẫn phải thực hiện nghĩa vụ thanh toán như đã cam kết, coi như không có việc hủy bỏ xảy ra. - L/C không thể hủy ngang (Irrevocable L/C) : Là L/C mà sau khi đã mở và nhà XK đã chấp nhận, thì NHPH không được sửa đổi, bổ sung hay hủy bỏ trong thời hạn hiệu lực của L/C, trừ khi có thỏa thuận khác của các bên tham gia. Một L/C không ghi chữ “Irrevocable” thì vẫn được coi là không hủy ngang. 11 Quyền lợi của người XK được đảm bảo hơn, do đó loại L/C này được sử dụng phổ biến nhất hiện nay trong thanh toán quốc tế. Nhưng một L/C không hủy ngang không có nghĩa là không thể hủy bỏ. Trong thường hợp các bên cùng nhau đồng ý hủy bỏ L/C thì nó được công nhận không còn giá trị thực hiện. Một L/C muốn được hủy bỏ phải được sự đồng ý của tất cả các NH liên quan bằng văn bản/điện tín. - L/C không hủy ngang có xác nhận (Confirmed Irrevocable L/C): Là L/C không thể hủy bỏ theo yêu cầu của NHPH, một NH khác xác nhận trả tiền cho L/C này. Trong thực tế NHXN thường là NHTB, nhưng cũng có thể là NH khác theo yêu cầu của người XK. Trách nhiệm trả tiền L/C của NHXN là giống như NHPH, do đó NHPH phải trả phí xác nhận và thường là phải ký quỹ tại NHXN. Tỷ lệ ký quỹ có khi lên tới 100% giá trị của L/C. b. Các loại L/C đặc biệt. - L/C chuyển nhượng (Transferable L/C): - L/C giáp lưng( Back to Back L/C): - L/C tuần hoàn (Revolving L/C): - L/C dự phòng (Standby L/C) - L/C đối ứng (Reciprocal L/C) - L/C điều khoản đỏ ( Red clause L/C ) 1.1.4. Quy trình nghiệp vụ của phƣơng thức TDCT. a. Trường hợp L/C thanh toán tại NHPH. 12 Sơ đồ 2.1 Sơ đồ quy trình thanh toán TDCT – trường hợp L/C thanh toán tại NHPH (3) NHPH NHTB (6) (7) (9) (8) (2) Người mở (Nhà NK) (10) (1) (7) (6) (4) Người hưởng (Nhà XK) (5) Bước 1: Hai bên mua bán ký kết hợp đồng ngoại thương với điều khoản thanh toán theo phương thức L/C. Bước 2: Trên cơ sở hợp HĐNT, nhà NK làm đơn gửi đến NH phục vụ mình yêu cầu phát hành một L/C. Bước 3: Căn cứ vào đơn xin mở L/C, nếu đồng ý, NHPH lập một L/C và thông báo qua NH đại lý của mình ở nước người XK để thông báo về việc phát hành L/C và chuyển L/C đến người XK cho người xuất khẩu hưởng. Bước 4: Khi nhận được thông báo L/C, NHTB sẽ thông báo L/C cho nhà XK Bước 5: Nhà XK nếu chấp nhận L/C thì tiến hành giao hàng, nếu không thì đề nghị người NK thông qua NHPH sửa đổi, bổ sung L/C cho phù hợp với HĐNT. Bước 6: Sau khi giao hàng, nhà XK lập bộ chứng từ theo yêu cầu của L/C và xuất trình ( thông qua NHTB ) cho NHPH để thanh toán. 13 Bước 7: NHPH sau khi kiểm tra BCT, nếu thấy phù hợp với L/C do mình phát hành thì tiến hành thanh toán cho nhà XK; nếu thấy không phù hợp thì từ chối thanh toán và gửi trả lại toàn bộ và nguyên vẹn BCT cho nhà XK. Bước 8: NHPH đòi tiền nhà NK và chuyển bộ chứng từ cho nhà NK sau khi đã nhận được tiền hoặc chấp nhận thanh toán. Bước 9: Nhà NK kiểm tra BCT, nếu thấy phù hợp với L/C thì trả tiền hoặc chấp nhận trả tiền, nếu thấy không phù hợp thì có quyền từ chối trả tiền. (10) là sự cam kết nhận nợ trừu tượng và có điều kiện (hay nợ tiềm năng) b. Trường hợp L/C thanh toán tại NHTB: Sơ đồ 2.2. Sơ đồ quy trình thanh toán TDCT trường hợp L/C thanh toán tại NHTB (3) (8) NHPH NHTB (9) (11) (10) Người mở (Nhà NK) (2) (7) (1) (6) (4) Người hưởng (Nhà XK) (5) Các bước từ (1) - (5) giống như trường hợp thanh toán tại NHPH. Bước 6: Sau khi giao hàng, nhà XK lập bé chøng tõ theo yêu cầu của L/C và xuất trình cho NHTB để được thanh toán. Bước 7: NHTB sau khi kiểm tra bộ chứng từ nếu thấy phù hợp với L/C do mình thông báo thì tiến hành thanh toán tiền cho nhà XK; nếu thấy không phù hợp thì từ chối thanh toán và gửi trả lại toàn bộ và nguyên vẹn BCT cho nhà XK. 14 Bước 8: NHTB gửi BCT cho NHPH để được hoàn trả. Bước 9: NHPH sau khi kiểm tra bộ chứng từ, nếu thấy phù hợp với L/C do mình phát hành thì từ chối thanh toán và gửi trả lại toàn bộ và nguyên vẹn BCT cho NHTB. Bước 10: NHPH đòi tiền nhà NK và chuyển BCT cho người NK sau khi đã được nhà NK trả tiền hoặc chấp nhận thanh toán. Bước 11: Nhà NK kiểm tra BCT nếu thấy phù hợp với L/C thì trả tiền hoăc chấp nhận trả tiền, nếu thấy không phù hợp thì có quyền từ chối trả tiền. 1.1.5 Các văn bản pháp lý có liên quan đến thanh toán TDCT Các văn bản pháp lý này chính là cơ sở cho hoạt động thanh toán giữa cá nước được nhanh chóng, thuận tiện và an toàn, nhất là trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế. 1.1.5.1. Quy tắc và thực hành thống nhất về tín dụng chứng từ- UCP (Uniform customs and Practice for Documentary Credits).  Kh¸i niÖm: UCP lµ mét tËp hîp c¸c nguyªn t¾c vµ tËp qu¸n quèc tÕ ®-îc Phßng th-¬ng m¹i quèc tÕ (ICC) so¹n th¶o vµ ph¸t hµnh, quy ®Þnh quyÒn h¹n, tr¸ch nhiÖm cña c¸c bªn liªn quan trong giao dÞch tÝn dông chøng tõ víi ®iÒu kiÖn th- tÝn dông cã dÉn chiÕu tu©n thñ UCP. - UCP ®-îc ph¸t hµnh lÇn ®Çu vµo n¨m 1933. §Õn nay ®· qua 6 lÇn söa ®æi vµ b¶n söa ®æi n¨m 2007 mang sè hiÖu UCP.No 600 cã hiÖu lùc tõ ngµy 1/7/2007 lµ b¶n ®ang ®-îc ¸p dông réng r·i trong ph-¬ng thøc thanh to¸n TDCT trªn ph¹m vi toµn cÇu.  DÉn chiÕu UCP vµo L/C: UCP kh«ng ph¶i lµ mét v¨n b¶n luËt, mµ ®©y chØ lµ tËp hîp c¸c tËp qu¸n vµ thùc tiÔn ng©n hµng trong ph-¬ng thøc tÝn dông chøng tõ ®· ®-îc quèc tÕ thõa nhËn, bao gåm nh÷ng ®iÒu kho¶n mang tÝnh chÊt h-íng dÉn cho ng-êi sö 15 dông. Do ®ã muèn sö dông UCP lµ v¨n b¶n ph¸p lý ®iÒu chØnh mèi quan hÖ cña c¸c bªn khi tham gia vµo ph-¬ng thøc thanh to¸n tÝn dông chøng tõ, th× c¸c bªn ph¶i tho¶ thuËn víi nhau vµ dÉn chiÕu trong th- tÝn dông, b»ng c¸ch ghi vµo cuèi th- tÝn dông c©u sau ®©y: “ This Credit is subject to UCP DC, 2007 Revision, ICC Publication No.600” th× v¨n b¶n nµy trë thµnh v¨n b¶n ph¸p lý b¾t buéc, rµng buéc tr¸ch nhiÖm vµ nghÜa vô cña tÊt c¶ c¸c bªn liªn quan: ng-êi më, ng-êi h-ëng, NHPH, NHTB… C¸c bªn tham gia giao dÞch L/C vÉn cã quyÒn tù do ¸p dông mét trong nh÷ng b¶n UCP tr-íc UCP No.600. Tuy nhiªn, do lµ b¶n söa ®æi gÇn ®©y nhÊt, phï hîp víi c¸c ®iÒu kiÖn hiÖn hµnh nªn UCP No.600 th-êng ®-îc c¸c ng©n hµng vµ c¸c doanh nghiÖp trªn thÕ giíi lùa chän dÉn chiÕu vµo L/C. UCP chỉ áp dụng trong TTQT, không áp dụng trong thanh toán nội địa. 1.1.5.2. TËp qu¸n ng©n hµng quèc tÕ dïng ®Ó kiÓm tra chøng tõ trong ph-¬ng thøc thanh to¸n TDCT (International Starndard Banking Practice for the examination of documentary credits - ISBP) ISBP 681 “ TËp qu¸n ng©n hµng quèc tÕ dïng ®Ó kiÓm tra chøng tõ trong ph-¬ng thøc thanh to¸n tÝn dông chøng tõ” (International Starndard Banking Practice for the examination of documentary credits – ISBP) lµ sù bæ sung mang tÝnh thùc tiÔn cho UCP 600. ISBP 681 kh«ng söa ®æi UCP 600 mµ nã gi¶i thÝch mét c¸ch chi tiÕt vµ râ rµng h¬n c¸ch ¸p dông c¸c quy t¾c cña UCP trong giao dÞch chøng tõ do Uû ban ng©n hµng cña Phßng Th-¬ng m¹i Quèc tÕ ®· th«ng qua. Néi dung cña ISBP 681 ®Ò cËp tíi c¸c quy ®Þnh cô thÓ vÒ viÖc thùc hiÖn kiÓm tra chøng tõ theo nh÷ng chuÈn mùc cña tËp qu¸n th-¬ng m¹i nh-: nguyªn t¾c chung khi thùc hiÖn kiÓm tra chøng tõ; kiÓm tra ®èi víi tõng lo¹i chøng tõ riªng biÖt: hèi phiÕu, ho¸ ®¬n th-¬ng m¹i, chøng tõ vËn t¶i, chøng tõ b¶o hiÓm, giÊy chøng nhËn xuÊt xø. ViÖc ra ®êi ISBP 681 ®· gióp cho c¸c chøng tõ ®-îc kiÓm tra mét c¸ch chÆt chÏ h¬n, phï hîp h¬n víi c¸c tiªu chuÈn quèc tÕ vµ lµm gi¶m ®i ®¸ng kÓ mét sè l-îng chøng tõ bÞ tõ chèi thanh to¸n do cã sù kh¸c biÖt khi xuÊt tr×nh lÇn ®Çu tiªn. 16 1.2. Rủi ro trong thanh toán tín dụng chứng từ 1.2.1. Khái niệm về rủi ro trong thanh toán quốc tế. Rñi ro lµ nh÷ng bÊt tr¾c x¶y ra trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh, g©y nªn nh÷ng thiÖt h¹i cho ng©n hµng. Cã nhiÒu lo¹i rñi ro nh- rñi ro tÝn dông, rñi ro thanh to¸n, rñi ro hèi ®o¸i, rñi ro l·i suÊt, rñi ro thõa vèn, ø ®äng vèn,… Rñi ro thanh to¸n: lµ rñi ro mµ ng©n hµng gÆp ph¶i khi ng©n hµng lµm trung gian thanh to¸n cho c¸c tæ chøc kinh tÕ c¸ nh©n trong x· héi. Mét ng©n hµng ho¹t ®éng b×nh th-êng ph¶i ®¶m b¶o ®-îc kh¶ n¨ng thanh to¸n. Kh¶ n¨ng thanh to¸n tøc lµ ®¸p øng c¸c nhu cÇu thanh to¸n hiÖn t¹i, ®ét xuÊt khi cã vÊn ®Ò n¶y sinh vµ ®¸p øng ®-îc kh¶ n¨ng thanh to¸n trong t-¬ng lai. Khi ng©n hµng thiÕu kh¶ n¨ng thanh to¸n, nÕu kh«ng ®-îc gi¶i quyÕt kÞp thêi sÏ dÉn tíi mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n. Rñi ro thanh to¸n n¶y sinh do nh÷ng nguyªn nh©n sau: - Do mÊt c©n b»ng gi÷a nguån vèn vµ sö dông vèn. Nguån vèn d- thõa qu¸ lín trong khi ®ã thÞ tr-êng ®Çu ra h¹n hÑp nªn mét sè ng©n hµng ®· dïng vèn huy ®éng ng¾n h¹n ®Ó cho vay trung dµi h¹n qu¸ møc, dÉn ®Õn thiÕu hôt kh¶ n¨ng thanh to¸n cuèi cïng. - §Õn h¹n, c¸c kho¶n vay khã thu håi, uy tÝn cña ng©n hµng bÞ gi¶m sót, ng-êi göi tiÒn vµ ng-êi ®i vay th-êng ph¶n øng tr-íc nh÷ng khã kh¨n cña ng©n hµng b»ng c¸ch rót hÕt h¹n møc tÝn dông ®Ó ®¶m b¶o cã tiÒn cho nhu cÇu vÒ sau hoÆc rót hÕt sè d- tiÒn göi v× sî cã thÓ sÏ kh«ng rót ra ®-îc. TÊt c¶ c¸c khÝa c¹ch trªn dÉn ®Õn rñi ro trong thanh to¸n ng©n hµng. Tõ nh÷ng nhËn thøc chung vÒ rñi ro trong thanh to¸n, ta cã thÓ quan niÖm vÒ rñi ro trong thanh to¸n quèc tÕ lµ nh÷ng mÊt m¸t, thiÖt h¶i x¶y ra cho c¸c ng©n hµng do kh«ng thu håi ®-îc vèn ®· thanh to¸n cho n-íc ngoµi, nhiÒu khi cßn lµ viÖc kh«ng thu håi vèn ®óng h¹n hoÆc lµm ph¸t sinh chi phÝ v« Ých 1.2.2. Ph©n lo¹i rñi ro 1.2.2.1. Rñi ro vÒ nghiÖp vô kÜ thuËt 17 Rñi ro kÜ thuËt nghiÖp vô lµ rñi ro h×nh thµnh do nh÷ng sai sãt mang tÝnh kÜ thuËt trong qu¸ tr×nh thanh to¸n. Ch¼ng h¹n sù kh¸ch nhau gi÷a bé chøng tõ thanh to¸n víi néi dung L/C, hoÆc c¸c bªn tham gia thùc hiÖn sai 1 khÊu nµo ®ã trong quy tr×nh nghiÖp vô thanh to¸n hoÆc tr¸i víi ®iÒu kho¶n cña UCP 600. Nguyªn nh©n cña rñi ro kü thuËt chñ yÕu lµ do tr×nh ®é nghiÖp vô ngo¹i th-¬ng vµ thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu cña c¸c bªn tham gia cßn yÕu nªn ch-a n¾m b¾t ®-îc c¸c yªu cÇu cña L/C. §iÒu nµy dÉn ®Õn nh÷ng sai sãt trong qu¸ tr×nh lËp chøng tõ vµ thanh to¸n. Mét nguyªn nh©n kh«ng thÓ kh«ng nh¾c ®Õn lµ tõ phÝa ng©n hµng më L/C. ViÖc më L/C quy ®Þnh qu¸ nhiÒu c¸c ®iÒu kiÖn, kho¶n môc sÏ g©y khã kh¨n cho ng-êi b¸n. 1.2.2.2. Rñi ro chÝnh trÞ BÊt k× mét ho¹t ®éng kinh doanh nµo còng chÞu sù chi phèi cña thÓ chÕ chÝnh trÞ, ho¹t ®éng thanh to¸n liªn quan tí mäi lÜnh vùc ho¹t ®éng kinh doanh trong mäi ngµnh kinh tÕ. Vµ TTQT liªn quan tíi nhiÒu chñ thÓ kh¸c nhau ë nh÷ng quèc gia kh¸c nhau. Do vËy, TTQT chÞu sù t¸c ®éng cña nhiÒu yÕu tè, ë nhiÒu cÊp ®é h¬n, vµ bÞ chi phèi kh«ng nhá bëi yÕu tè chÝnh trÞ ë n-íc cña ng-êi b¸n, cña ng-êi mua hay n-íc cña c¸c trung gian tham gia hoÆc cã liªn quan tíi ho¹t ®éng thanh to¸n. Mét sù biÕn ®éng vÒ thÓ chÕ chÝnh trÞ sÏ ¶nh h-ëng ®Õn kh¶ n¨ng vµ sù s½n sµng ®¸p øng c¸c cam kÕt nh- ®· tháa thuËn cña c¸c bªn. Rñi ro chÝnh trÞ th-êng gÆp khi m«i tr-êng ph¸p lý, nÒn kinh tÕ cña 1 n-íc ch-a æn ®Þnh th-êng xuyªn bÞ ®iÒu chØnh bæ sung. Khi mét quèc gia thay ®æi c¸c chÝnh s¸ch vÒ dù tr÷ ngo¹i hèi, thuÕ, xuÊt nhËp khÈu sÏ ¶nh h-ëng trùc tiÕp ®Õn hiÖu qu¶ TTQT ®èi víi c¸c bªn liªn quan. Trong thùc tÕ, nh÷ng thay ®æi nµy th-êng khiÕn c¸c ng©n hµng vµ c¸c bªn liªn quan kh«ng thÓ thùc hiªn ®-îc cam kÕt cña m×nh, lµm cho qu¸ tr×nh thanh to¸n bÞ ng-ng trÖ, thËm chÝ bÞ hñy bá, g©y thiÖt h¹i cho c¸c bªn,… 18 1.2.2.3. Rñi ro do c¬ chÕ qu¶n lý vµ biÕn ®éng kinh tÕ Rñi ro do chÝnh s¸ch lµ rñi ro xuÊt ph¸t tõ sù thay ®æi c¸c néi dung vµ ph-¬ng thøc qu¶n lý, do vËy, vÒ b¶n chÊt lµ do c¬ chÕ qu¶n lý. Ch¼ng h¹n, mét sù biÕn ®éng vÒ tiÒn tÖ quèc gia thay ®æi, lµ sù thay ®æi vÒ l·i suÊt, vÒ tû gi¸,… Khi l·i suÊt, tû gi¸ thay ®æi cã thÓ lµm cho n¨ng lùc tµi chÝnh cña doanh nghiÖp nµy t¨ng lªn, cña doanh nghiÖp kia gi¶m ®i, nã lµ mét lo¹i rñi ro mang tÝnh x· héi hãa cao. Ngµy nay kh«ng ai phñ nhËn quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ trong ho¹t ®éng kinh tÕ, viÖc sö dông ®ång tiÒn n-íc ngoµi trong quan hÖ TTQT lµ phæ biÕn, réng kh¾p. ChÝnh nguyªn nh©n kinh tÕ ®· lµm thay dæi gi¸ trÞ ®ång tiÒn cña mçi n-íc vµ lµ nguyªn nh©n chÝnh dÉn ®Õn tû gi¸ ®ång tiÒn bÞ thay ®æi. Trªn hÕt lµ sù ¶nh h-ëng cña tû gi¸ tíi ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng v× ng©n hµng lµ trung t©m thanh to¸n cña nÒn kinh tÕ. 1.2.2.4. Rñi ro ®¹o ®øc kinh doanh Rñi ro ®¹o ®øc kinh doanh lµ rñi ro khi 1 bªn tham gia cè t×nh kh«ng thùc hiÖn ®óng nghÜa vô cña m×nh lµm ¶nh h-ëng tíi quyÒn lîi cña bªn kh¸c. mÆc dï trong hîp ®ång th-¬ng m¹i còng nh- L/C ®Òu quy ®Þnh rÊt râ quyÒn vµ nghÜa vô cña c¸c bªn tham gia. Song kh«ng ph¶i lóc nµo nh÷ng nguyªn t¾c ®ã còng ®-îc t«n träng. Cô thÓ lµ: Ng-êi XK ph¶i cã nghÜa vô giao hµng ®óng nh- trong hîp ®ång vµ L/C nh-ng thùc tÕ l¹i giao hµng xÊu, thiÕu, thËm chÝ kh¸c chñng lo¹i mµ vÉn lËp chøng tõ phï hîp nh- L/C ®Ó thanh to¸n. Ng-êi nhËp khÈu cã nghÜa vô tr¶ tiÒn cho ng©n hµng ph¸t hµnh sè tiÒn ®· thanh to¸n cho ng-êi h-ëng nh-ng l¹i cè t×nh ch©y ú, thËm chÝ lõa g¹t ng©n hµng sau khi ®· b¸n hÕt hµng mµ vÉn kh«ng nép tiÒn vµo ng©n hµng mµ l¹i sö dông vµo môc ®Ých kinh doanh kh¸c; ng©n hµng më th× cã thÓ vi ph¹m cam kÕt cña m×nh, ®øng vÒ phÝa nhµ nhËp khÈu ®Ó cè t×nh b¾t lçi chøng tõ vµ tõ chèi thanh to¸n,… TÊt c¶ nh÷ng rñi ro do phi ph¹m ®ã g©y ra ®-îc gäi lµ rñi ro ®¹o ®øc. 1.2.2.5. Rñi ro do nh÷ng nguyªn nh©n bÊt kh¶ kh¸ng: Nh- c¸c sù kiÖn vÒ thiªn tai, næi lo¹n, b¹o ®éng, chiÕn tranh, ®¶o chÝnh, ®×nh c«ng, ®ãng cöa ho¹t ®éng cña c¸c ng©n hµng bÞ khñng ho¶ng kinh tÕ,… 19 Nh÷ng rñi ro trªn th-êng x¶y ra ®èi víi tÊt c¶ mäi chñ thÓ tham gia thtÝn dông. Tuy nhiªn, x¸c vÒ gi¸c ®é ng©n hµng, th-êng x¶y ra ®èi víi nh÷ng chñ thÓ sau: Thø nhÊt, rñi ro ®èi víi ng©n hµng më th- tÝn dông (Issuing bank - IB) Thø hai, rñi ro ®èi víi ng©n hµng th«ng b¸o më th- tÝn dông (Advising bank- AB) Thø ba, rñi ro ®èi víi ng©n hµng x¸c nhËn (Confirming bank - CB) Thø t-, rñi ro ®èi víi ng©n hµng chiÕt khÊu chøng tõ (Negotiating bankNB) 1.2.3. Nguyªn nh©n cña rñi ro Thø nhÊt, rñi ro ®èi víi ng©n hµng më th- tÝn dông (Issuing bank - IB) Ng©n hµng më lµ ng©n hµng ph¸t hµnh L/C cam kÕt thanh to¸n víi ph-¬ng thøc tr¶ ngay, hoÆc chÊp nhËn vµ thanh to¸n c¸c hèi phiÕu tr¶ chËm cho ng-êi h-ëng lîi nÕu c¸c chøng tõ do ng-êi b¸n lËp vµ tháa m·n ®-îc tÊt c¶ c¸c ®iÒu kho¶n vµ ®iÒu kiÖn cña L/C. V× vËy, tÝnh chÊt thay mÆt cña ng-êi mua cam kÕt tr¶ tiÒn cã ®iÒu kiÖn cho ng-êi b¸n ®Ó ng-êi b¸n tin t-ëng vµ yªn t©m giao hµng ®· lµm xuÊt hiÖn kh¶ n¨ng x¶y ra rñi ro ®èi víi ng©n hµng më. C¸c rñi ro cã thÓ do chÝnh b¶n th©n ng©n hµng më g©y ra, nh-ng phÇn nhiÒu lµ xuÊt ph¸t tõ phÝa nhµ nhËp khÈu - ng-êi xin më L/C. Do ng©n hµng kh«ng n¾m ®-îc uy tÝn vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n cña hä, hoÆc do trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh gÆp rñi ro dÉn ®Õn thua lç, thËm chÝ bÞ ph¸ s¶n. Ch¼ng h¹n: - Rñi ro vÒ tû gi¸: Khi nhËp hµng, nhµ NK kh«ng thÓ l-êng tr-íc ®-îc møc ®é tr-ît gi¸ ®ång néi tÖ so víi ®ång ngo¹i tÖ m¹nh nªn khi hµng nh©p vÒ, tû gi¸ tr-ît m¹nh, ®èi víi nh÷ng mÆt hµng gi¸ b¸n c¹nh tranh kh«ng thÓ t¨ng ®-îc nhµ nhËp khÈu kh«ng muèn nhËn hµng v× nguy c¬ thua lç rÊt cao. Trong tr-êng hîp ®ã, nÕu tû lÖ kÝ quü kh«ng bï ®¾p ®-îc tû lÖ tr-ît gi¸ cña néi tÖ th× rñi ro cã thÕ x¶y ra ®èi víi ng©n hµng më. - Rñi ro trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn: Trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn hµng hãa tõ n-íc nhµ xuÊt khÈu tíi n-íc nhµ nhËp khÈu cã thÓ x¶y ra 1 sè rñi ro, do ®ã ®Ó ph©n chia chi phÝ vµ rñi ro mét c¸ch cô thÓ cho tõng bªn. ICC ®· ban 20 hµnh “ C¸c ®iÒu kiÖn th-¬ng m¹i quèc tÕ” ®Ó c¸c bªn lùa chän. Th«ng th-êng c¸c nhµ nhËp khÈu ë nh÷ng n-íc ®ang ph¸t triÓn, n-íc nghÌo chän nh÷ng ®iÒu kiÖn víi chi phÝ nhËp hµng cµng thÊp cµng tèt mµ Ýt khi coi träng ®Õn hËu qu¶ rñi ro cã thÓ x¶y ra. Do ®ã, nÕu rñi ro x¶y ra trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn nh- mÊt m¸t, h- háng, va ch¹m, ®¾m tµu,… mµ tr¸ch nhiÖm kh«ng thuéc vÒ h·ng tµu vµ nhµ NK ®· kh«ng mua b¶o hiÓm th× hä kh«ng s½n lßng thanh to¸n, g©y nªn rñi ro cho ng©n hµng më. - Rñi ro khi nhµ NK mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n hoÆc bÞ ph¸ s¶n: §©y lµ lo¹i rñi ro g©y nªn thiÖt h¹i nÆng nÒ nhÊt cho Ng©n hµng më, bëi Ng©n hµng më buéc ph¶i thanh to¸n cho ng-êi b¸n hµng trong khi kh«ng thÓ thu håi ®-îc vèn tõ phÝa ng-êi mua. Nguyªn nh©n cã thÓ lµ do Ng©n hµng më thùc hiÖn kh«ng tèt kh©u thÈm ®Þnh kh¸ch hµng hoÆc do trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh nhµ NK bÞ mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n do nh÷ng nguyªn nh©n bÊt kh¶ kh¸ng. - Rñi ro do nhµ XK cã hµnh vi lõa ®¶o: Nhµ XK gi¶ m¹o chøng tõ, ng©n hµng ®-îc chØ ®Þnh mÆc dï ®· kiÓm tra chøng tõ víi sù cÈn thËn hîp lý nh-ng kh«ng thÓ ph¸t hiÖn ra ®-îc, cßn ng©n hµng më th× cho phÐp ng©n hµng chiÕt khÊu trÝch tµi kho¶n cña m×nh ®Ó thanh to¸n cho ng-êi b¸n hoÆc ®ßi tiÒn t¹i ng©n hµng thø 3. NÕu nh- nhµ xuÊt khÈu lµ 1 tæ chøc ma hoÆc bÞ ph¸ s¶n trong khi nhµ NK kh«ng cã ®ñ n¨ng lùc tµi chÝnh ®Ó båi th-êng cho NH më th× NH më cuèi cïng lµ ng-êi g¸nh chÞu rñi ro ®ã. - Rñi ro do ng©n hµng më ®· kh«ng lµm theo ®óng UCP mµ L/C ®· dÉn chiÕu: Theo UCP Ng©n hµng më ®-îc miÔn tr¸ch nhiÖm thanh to¸n nÕu chøng tõ xuÊt tr×nh cã lçi. Tuy nhiªn nÕu ng©n hµng më kh«ng hµnh ®éng theo ®óng nh÷ng quy ®Þnh trong UCP th× ng©n hµng më gÆp rñi ro trªn chÝnh nh÷ng bé chøng tõ cã lçi ®ã, nh-: Th«ng b¸o tõ chèi nh-ng kh«ng nãi râ lý do sù bÊt hîp lÖ cña chøng tõ hoÆc nh÷ng bÊt hîp lÖ nµy bÞ ng©n hµng chiÕt khÊu phñ nhËn vµ trë nªn kh«ng cã gi¸ trÞ, th«ng b¸o nh÷ng bÊt hîp lÖ vµ tõ chèi nh÷ng chøng tõ v-ît qu¸ thêi h¹n ®-îc quy ®Þnh trong UCP- 5 ngµy lµm viÖc cña ng©n hµng; ®· chuyÓn giao chøng tõ cho ng-êi xin më, hoÆc lµm mÊt kh«ng