Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
LêI NãI §ÇU
T¹i ®¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VI n¨m 1986, §¶ng vµ Nhµ níc ®· chñ
ch¬ng ph¸t triÓn mét nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn. Trong ®ã kinh tÕ Nhµ níc gi÷
vai trß chñ ®¹o. Trong lÜnh vùc th¬ng m¹i tÊt nhiªn th¬ng m¹i Nhµ níc ph¶i gi÷
vai trß chñ ®¹o chi phèi ho¹t ®éng c¸c th¬ng m¹i phi Nhµ níc. Do ®ã viÖc ph¸t
triÓn th¬ng m¹i Nhµ níc cÇn cã mèi quan hÖ g¾n bã h÷u c¬ víi th¬ng m¹i t nh©n,
tiÓu th¬ng . Kh«ng thÓ cã mét khu vùc th¬ng m¹i t nh©n lín m¹nh nÕu nh sù
ph¸t triÓn cña nã biÖt lËp víi sù ph¸t triÓn cña khu vùc th¬ng m¹i Nhµ níc. Mét
khu vùc th¬ng m¹i ®ñ m¹nh vµ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ lµ tiÒn ®Ò tiªn quyÕt cho sù
ph¸t triÓn cña khu vùc th¬ng m¹i t nh©n. Tuy nhiªn cho ®Õn nay ho¹t ®éng cña
c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ Níc vÉn cßn nhiÒu vÊn ®Ò víng m¾c cÇn ph¶i
tiÕp tôc gi¶i quyÕt, §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VIII vµ ®Æc biÖt lµ héi nghÞ
Trung ¦¬ng( kho¸ VIII) vÒ “ tiÕp tôc ®Èy m¹nh c«ng cuéc ®æi míi ph¸t huy néi
lùc, n©ng cao hiÖu qu¶ hîp t¸c quèc tÕ, cÇn kiÖm ®Ó CNH-H§H, phÊn ®Êu hoµn
thµnh môc tiªu kinh tÕ x· héi ®Õn n¨m 2000 vµ t¹o ®µ cho nh÷ng n¨m tiÕp theo”,
®· kh¼ng ®Þnh sù cÇn thiÕt ph¶i cñng cè n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c
doanh nghiÖp Nhµ níc.
Víi c¸ch ®Æt vÊn ®Ò nh vËy, tiÕp tôc cñng cè vµ ph¸t triÓn khu vùc th¬ng m¹i
Nhµ Níc ®· trë thµnh kh©u then chèt ®Ó t¹o ra ®îc thùc lùc kh¶ n¨ng t¸c ®éng
®Õn chiÒu híng ph¸t triÓn cña c¸c thµnh phÇn th¬ng m¹i kh¸c. §iÒu ®ã cã nghÜa
lµ ph¶i cñng cè hÖ thèng c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc lµm c«ng cô cña
Nhµ níc trong viÖc b×nh æn vµ ®Þnh híng thÞ trêng. §Ó lµm ®îc ®iÒu nµy ®ßi hái
c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc ph¶i tù kh¼ng ®Þnh ®îc vÞ trÝ cña m×nh trªn
thÞ trêng vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc chÝnh
lµ vÊn ®Ò mµ em muèn ®Ò cËp ®Õn.
Víi vai trß quan träng cña c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc, em chän ®Ò
tµi :“Mét sè gi¶i ph¸p n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp
th¬ng m¹i Nhµ níc ë ViÖt Nam hiÖn nay (thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p).”
Bµi viÕt nµy ®îc chia lµm ba ch¬ng :
Ch¬ng I: Tr×nh bµy nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ sù cÇn thiÕt cña n©ng cao c¹nh
tranh trong c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc vµ nh÷ng nh©n
tè t¸c ®éng ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc.
1
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Ch¬ng II: Tr×nh bµy nh÷ng nÐt c¬ b¶n vÒ thùc tr¹ng ho¹t ®éng, ®¸nh gi¸
ph©n tÝch kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ ®Ò ra nh÷ng tån t¹i mµ hÖ thèng c¸c doanh
nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc cÇn ph¶i kh¾c phôc.
Ch¬ng III: §Ò ra nh÷ng gi¶i ph¸p ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña
c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc.
Nh©n ®©y em còng xin c¶m ¬n sù híng dÉn cña PGS.TS §ång Xu©n Ninh, xin
c¶m ¬n nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp vµ sù gióp ®ì ®Ó em cã thÓ hoµn thµnh tèt bµi
viÕt nµy.
Do thêi gian vµ tr×nh ®é cã h¹n bµi viÕt nµy khã tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt, rÊt
mong ®îc sù ®¸nh gi¸, phª b×nh, gãp ý cña thÇy c« vµ c¸c b¹n vÒ bµi viÕt nµy.
Xin ch©n thµnh c¶m ¬n !
TrÇn Thu H¬ng.
2
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
môc lôc
ch¬ng 1: Sù cÇn thiÕt cña n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh
trong c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc.
I.
Mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ Doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc
(DNTMNN) vµ vai trß cña nã trong nÒn kinh tÕ quèc d©n.
1.
1.1
1.2
2.
2.1
2.2
3.
II.
DNTMNN.
Kh¸i niÖm vÒ DNTMNN.
C¸c lo¹i h×nh DNTMNN.
Sù cÇn thiÕt ph¸t triÓn c¸c DNTMNN.
C¬ së ph¸t triÓn cña c¸c DNTMNN.
DNTMNN ®èi víi sù nghiÖp CNH-H§H ë níc ta.
DNTMNN xÐt ë gãc ®é vÜ m«.
C¹nh tranh cña c¸c DNTMNN.
1.
C¹nh tranh.
1.1 Kh¸i niÖm.
1.2 Sù cÇn thiÕt cña c¹nh tranh.
2.
Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña DNTMNN.
2.1 Kh¶ n¨ng c¹nh tranh.
2.2 Nh÷ng tiªu thøc ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña DNTMNN.
2.3 Nh÷ng nh©n tè t¸c ®éng ®Õn kh¶ n¨ng c¹nhtranhcña DNTMNN
2.3.1-Vèn.
2.3.2-Tr×nh ®é qu¶n lÝ con ngêi.
2.3.3-C¬ së vËt chÊt kÜ thuËt.
2.3.4-M«i trêng kinh doanh.
2.4 Nh÷ng ®¸nh gi¸ chung vÒ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña DNTMNN.
Ch¬ng II: hÖ thèng c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ë níc ta hiÖn nay.
I.Mét sè nÐt c¬ b¶n vÒ t×nh h×nh ho¹t ®éng cña c¸c DNTMNN hiÖn nay.
1. Tríc n¨m 1986.
2. Tõ n¨m 1986 ®Õn n¨m 1996.
3. Tõ n¨m 1996 ®Õn nay
II. Nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra ®èi víi tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña c¸c DNTMNN
hiÖn nay.
1. VÊn vÒ ®Ò vèn vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn.
2. VÊn ®Ò vÒ tæ chøc vµ qu¶n lý con ngêi.
3. VÒ mÆt ho¹t ®éng.
III.Ph©n tÝch kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c DNTMNN.
3
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
III.
§¸nh gi¸ tæng qu¸t.
CH¦¥NG III. nh÷ng gi¶i ph¸p n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh
tranh cña DNTMNN.
I.Kinh nghiÖm cña mét sè níc.
II. Nh÷ng gi¶i ph¸p vi m«.
1.
2.
3.
4.
Gi¶i ph¸p vÒ vèn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn.
Gi¶i ph¸p vÒ tæ chøc qu¶n lý vµ con ngêi.
Gi¶i ph¸p vÒ ®æi míi c¬ cÊu cña DNTMNN.
Gi¶i ph¸p vÒ ®æi míi ho¹t ®éng vµ ph¬ng thøc kinh doanh.
III. Nh÷ng gi¶i ph¸p vÜ m«.
KÕt luËn.
Tµi liÖu tham kh¶o.
4
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Ch¬ng I.
Sù cÇn thiÕt cña n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh
trong c¸c DNTMNN.
I. Mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ Doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc
vµ vai trß cña nã trong nÒn kinh tÕ quèc d©n.
1.Doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc
1.1.
Kh¸i niÖm vÒ doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc.
§Ó ®i ®Õn mét kh¸i niÖm thÕ nµo lµ doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc chóng
ta cÇn hiÓu thªm mét sè kh¸i niÖm liªn quan tíi nã.
1.1.1. Doanh nghiÖp Nhµ níc.
Doanh nghiÖp Nhµ níc cã thÓ hiÓu lµ tªn gäi chung cho nh÷ng tæ chøc thuéc
së h÷u Nhµ níc nh nhµ m¸y , xÝ nghiÖp , c«ng ty… Mµ trong nÒn kinh tÕ kÕ
ho¹ch ho¸ tËp trung truíc ®©y gäi lµ c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ quèc doanh. Kh¸i niÖm
vÒ doanh nghiÖp Nhµ níc còng cã nhiÒu ý kiÕn kh¸c nhau do nghiªn cøu vÊn ®Ò
trªn c¸c khÝa c¹nh kh¸c nhau.
Song tùu chung l¹i cã thÓ thÊy c¨n cø chÝnh ®Ó ph©n biÖt doanh nghiÖp Nhµ
níc lµ tû lÖ vèn ®ãng gãp. C¬ së ®Ó nhËn ®Þnh mét doanh nghiÖp lµ doanh nghiÖp
Nhµ níc hay kh«ng c¨n cø vµo tû lÖ vèn ®ãng gãp. Cã nhiÒu quèc gia ®ßi hái ®Ó
lµ doanh nghiÖp Nhµ níc ph¶i cã 100% vèn do Nhµ níc cÊp ; nhiÒu níc kh¸c chØ
yªu cÇu tû träng vèn cña Nhµ níc chiÕm ®a phÇn.
Cßn theo LuËt doanh nghiÖp Nhµ níc ban hµnh ngµy 20/04/1995, th× doanh
nghiÖp Nhµ níc kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i cã 100% vèn do Nhµ níc cÊp mµ tuú theo
nghµnh, lÜnh vùc vµ ®iÒu kiÖn cã khi chØ cÇn tû träng vèn cña Nhµ níc chiÕm ®a
sè. Víi c¸ch tiÕp cËn nµy th× doanh nghiÖp Nhµ níc lµ doanh nghiÖp mµ ë ®ã ®a
phÇn vèn ph¸p ®Þnh thuéc Nhµ níc hoÆc cã nguån gèc tõ Nhµ níc ra .
Còng ë LuËt doanh nghiÖp Nhµ níc t¹i ®iÒu 1 cã ghi: “Doanh nghiÖp Nhµ níc
lµ tæ chøc kinh tÕ do Nhµ níc ®Çu t vèn, thµnh lËp vµ tæ chøc qu¶n lý. Ho¹t ®éng
kinh doanh hoÆc ho¹t ®éng c«ng Ých nh»m thùc hiÖn hai môc tiªu kinh tÕ–x·
héi do nhµ níc giao…” víi kh¸i niÖm nµy nã t ¬ng ®èi bao qu¸t vÒ chøc n¨ng, tæ
chøc vµ c¶ ®Þa vÞ ph¸p lý cña doanh nghiÖp Nhµ níc.
1.1.2.Kh¸i niÖm vÒ th¬ng m¹i.
Cïng víi sù ph©n c«ng lao ®éng x· héi vµ chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt ngµy cµng
ph¸t triÓn tÊt yÕu dÉn ®Õn nhu cÇu vÒ trao ®æi s¶n phÈm gi÷a nh÷ng ngêi s¶n xuÊt
chuyªn m«n ho¸ víi nhau. Nh vËy chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt vµ tÝnh chÊt së h÷u
kh¸c nhau vÒ t liÖu s¶n xuÊt vµ s¶n phÈm lµm ra, lµ nguån gèc cña th¬ng m¹i.
Th¬ng m¹i lµ sù trao ®æi hµng ho¸ dÞch vô th«ng qua mua b¸n b»ng tiÒn trªn thÞ
trêng, ë ®©u cã mua b¸n ë ®ã cã th¬ng m¹i.
Th¬ng m¹i cã thÓ lµ mét hµnh vi lµm ph¸t sinh quyÒn vµ nghÜa vô víi nhau gi÷a
bªn b¸n vµ bªn mua.
Th¬ng m¹i cã thÓ lµ mét ho¹t ®éng. Ho¹t ®éng th¬ng m¹i bao gåm mét, mét sè
hoÆc toµn thÓ c¸c hµnh vi th¬ng m¹i cña mét c¸ nh©n, mét tæ chøc hoÆc mét x·
héi...
5
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Chuyªn m«n ho¸ trong s¶n xuÊt ph¸t triÓn, khèi lîng s¶n phÈm ®em trao ®æi
cµng t¨ng sinh ra nhu cÇu chuyªn m«n ho¸ viÖc lu th«ng hµng ho¸. mét sè ngêi
hoÆc tæ chøc t¸ch ra khái lÜnh vùc s¶n xuÊt, chuyÓn sang ho¹t ®éng chuyªn øng
tiÒn ra mua hµng ho¸ ®Ó b¸n l¹i nh»m môc ®Ých thu lîi nhuËn tõ viÖc mua b¸n
nµy tøc lµ lµm nghÒ kinh doanh hµng ho¸ hay cßn gäi lµ ho¹t ®éng th¬ng m¹i.
Nghµnh th¬ng m¹i ra ®êi lµ nÊc thang ph¸t triÓn kÕ tiÕp cao h¬n cña sù lu th«ng
hµng ho¸, lµ kÕt qu¶ trùc tiÕp cña sù ph¸t triÓn lu th«ng hµng ho¸, ®ã chÝnh lµ
mét nghµnh kinh tÕ quèc d©n thuéc khu vùc s¶n xuÊt vËt chÊt nhng kh«ng trùc
tiÕp s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt mµ cã chøc n¨ng phôc vô lu th«ng qua viÖc trao
®æi s¶n phÈm díi h×nh thøc mua b¸n.
Nh vËy ho¹t ®éng th¬ng m¹i lµ lÜnh vùc ho¹t ®éng kinh tÕ chuyªn thùc hiÖn gi¸
trÞ cña hµng ho¸ mét sè ngêi hoÆc tæ chøc nhÊt ®Þnh tiÕn hµnh theo sù ph©n c«ng
chuyªn m«n ho¸ lao ®éng x· héi, víi t c¸ch lµ ph¹m trï lÞch sö, th¬ng nghiÖp
xuÊt hiÖn trong nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ trªn c¬ së ph©n c«ng lao ®éng x· héi.
Trong qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt më réng, ho¹t ®éng th¬ng m¹i lµ kh©u nèi liÒn s¶n
xuÊt vµ tiªu dïng. Th«ng qua ho¹t ®éng nµy ngêi s¶n xuÊt b¸n s¶n phÈm vµ mua
t liÖu s¶n xuÊt ®Ó tiÕp tôc qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt.
VÒ mÆt ph¹m trï kinh tÕ-chÝnh trÞ, ho¹t ®éng th¬ng m¹i biÓu hiÖn quan hÖ trao
®æi s¶n phÈm lao ®éng díi h×nh thøc hµng ho¸ th«ng qua trung gian tiÒn tÖ, nhng
®· trë thµnh ®éc lËp víi c¸c mèi quan hÖ trong s¶n xuÊt. Nã sinh ra trong c¸c x·
héi cã s¶n xuÊt vµ lu th«ng hµng ho¸, b¶n chÊt cña nã lµ h×nh thøc së h÷u t liÖu
s¶n xuÊt trong quan hÖ s¶n xuÊt chøa ®ùng nã quy ®Þnh vµ ®îc biÓu hiÖn trªn ba
mÆt chñ yÕu lµ c¬ së tån t¹i môc ®Ých vµ ph¬ng thøc ho¹t ®éng, th¬ng nghiÖp cã
thÓ chia lµm néi th¬ng vµ ngo¹i th¬ng. Theo tÝnh chÊt nghiÖp vô kinh doanh cã
thÓ chia lµm th¬ng nghiÖp b¸n bu«n vµ th¬ng nghiÖp b¸n lÎ. Cßn theo h×nh thøc
së h÷u cã thÓ chia thµnh doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc, doanh nghiÖp th¬ng
m¹i t nh©n, doanh nghiÖp th¬ng m¹i hîp t¸c... tõ c¬ së tån t¹i vµ h×nh thøc së
h÷u, mçi lo¹i h×nh doanh nghiÖp th¬ng m¹i l¹i cã môc ®Ých vµ ph¬ng thøc ho¹t
®éng kh¸c nhau vµ mçi lo¹i h×nh doanh nghiÖp th¬ng m¹i ®Òu mang b¶n chÊt
cña quan hÖ s¶n xuÊt sinh ra nã vµ ph¶n ¸nh b¶n chÊt cña quan hÖ s¶n xuÊt trong
®ã cã qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña hµng ho¸.
1.1.3 Doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc
Tõ nh÷ng hiÓu biÕt trªn ta cã thÓ ®i ®Õn mét kh¸i niÖm vÒ doanh nghiÖp th¬ng
m¹i Nhµ níc lµ bÊt cø doanh nghiÖp nµo ®îc thµnh lËp ra víi môc ®Ých chñ yÕu
tham gia vµo ho¹t ®éng trao ®æi , lu th«ng hµng ho¸ vµ dÞch vô hoÆc c¸c ho¹t
®éng ®ã ®em l¹i phÇn lîi nhuËn chiÕm tû träng ®a sè cho doanh nghiÖp th× gäi lµ
doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc. Nãi mét c¸ch kh¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i
Nhµ níc lµ doanh nghiÖp Nhµ níc ho¹t ®éng trong lÜnh vùc th¬ng m¹i.
1.2.
C¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc .
Doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc ®îc thµnh lËp nh»m ®¶m b¶o lu th«ng hµng
ho¸ trong nÒn kinh tÕ, thu lîi nhuËn vµ thùc hiÖn môc tiªu cña Nhµ níc.
C¨n cø vµo lÜnh vùc ho¹t ®éng ngêi ta chia doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc
lµm hai lo¹i:
+ C¸c doanh nghiÖp kinh doanh.
+ c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng c«ng Ých.
C¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng kinh doanh: môc tiªu chñ yÕu lµ lîi nhuËn th¬ng
m¹i. Ho¹t ®éng trªn tÊt c¶ c¸c nghµnh hµng ( kÓ c¶ nghµnh hµng phôc vô s¶n
6
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
xuÊt vµ hµng ho¸ phôc vô tiªu dïng, trªn tÊt c¶ c¸c ®Þa ph¬ng thµnh thÞ n«ng
th«n vµ miÒn nói). Doanh nghiÖp ®îc Nhµ níc giao vèn ban ®Çu, tù chñ trong
kinh doanh, b¶o tån vµ ph¸t triÓn vèn. Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, doanh nghiÖp
chÞu sù chi phèi cña c¸c quy luËt kinh tÕ thÞ trêng.
C¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng c«ng Ých môc tiªu chñ yÕu lµ phôc vô nhu cÇu ph¸t
triÓn chung cña x· héi. Doanh nghiÖp thêng ho¹t ®éng ë c¸c nghµnh hµng ®¸p
øng nhu cÇu quèc phßng an ninh b¶o vÖ m«i truêng, v¨n ho¸ y tÕ gi¸o dôc...§©y
lµ nh÷ng mÆt hµng ®¶m b¶o lîi Ých c«ng céng. Doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc
giao vèn vµ chi phèi ho¹t ®éng, chÞu sù qu¶n lý trùc tiÕp cña Nhµ níc, kinh
doanh theo kÕ ho¹ch cña Nhµ níc.
_ C¨n cø vµo nguån gèc s¶n xuÊt ra hµng ho¸: cã c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc kinh doanh c¸c mÆt hµng c«ng nghiÖp vµ doanh nghiÖp th¬ng
m¹i Nhµ níc kinh doanh n«ng s¶n. Hµng c«ng nghiÖp bao gåm tÊt c¶ c¸c mÆt
hµng do nghµnh tiÓu thñ c«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp s¶n xuÊt ra, ®©y lµ c¸c s¶n
phÈm vËt chÊt cã tÝnh chÊt c¬ lý, ho¸ häc ®iÖn tö...
Hµng n«ng s¶n bao gåm c¸c s¶n phÈm do c¸c nghµnh n«ng l©m ng nghiÖp s¶n
xuÊt ra. C¸c s¶n phÈm cña nghµnh nµy cha qua chÕ biÕn.
_ C¨n cø vµo chñng lo¹i hµng ho¸ mµ doang nghiÖp kinh doanh cã c¸c lo¹i
doanh nghiÖp th¬ng m¹i kinh doanh t liÖu s¶n xuÊt vµ doanh nghiÖp th¬ng m¹i
kinh doanh t liÖu tiªu dïng.
C¸c doanh nghiÖp kinh doanh t liÖu s¶n xuÊt bao gåm c¸c mÆt hµng m¸y mãc,
thiÕt bÞ phô tïng, c¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu nh kim khÝ x¨ng dÇu, than, xi m¨ng,
b«ng t¬ sîi... §èi tîng sö dông c¸c t liÖu s¶n xuÊt lµ c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt
c¸c s¶n phÈm vËt chÊt.
C¸c doanh nghiÖp kinh doanh t liÖu tiªu dïng gåm kinh doanh l¬ng thùc thùc
phÈm, quÇn ¸o may s½n, xe ®¹p, xe m¸y, thuèc ch÷a bÖnh... §èi tîng sö dông
nh÷ng mÆt hµng nµy lµ c¸c c¸ nh©n nh»m t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng vµ chóng bÞ
biÕn ®æi trong qu¸ tr×nh tiªu dïng cña mçi ngêi.
_ C¨n cø vµo khèi lîng mua b¸n, cã c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ
níc ho¹t ®éng b¸n bu«n vµ doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc ho¹t ®éng b¸n lÎ.
Doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc b¸n bu«n thêng thùc hiÖn mua b¸n khèi lîng
hµng ho¸ lín víi c¸c doanh nghiÖp hoÆc th¬ng nh©n mua ®Ó tiÕp tôc chuyÓn b¸n.
C¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i nµy thêng mua s¶n phÈm theo hîp ®ång vµ thanh
to¸n b»ng chuyÓn kho¶n qua ng©n hµng.
Doanh nghiÖp th¬ng m¹i b¸n lÎ lµ c¸c doanh nghiÖp b¸n hµng trùc tiÕp cho
ngêi tiªu dïng.
_ C¨n cø vµo lÜnh vùc lu th«ng hµng ho¸ cã c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ
níc ho¹t ®éng kinh doanh hµng ho¸ trong níc vµ doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc kinh doanh hµng ho¸ víi níc ngoµi.
Ngoµi c¸c c¸ch ph©n lo¹i trªn lo¹i h×nh doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc cßn ®îc ph©n chia theo cÊp hµnh chÝnh ( doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc trung ¬ng,
7
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc ®Þa ph¬ng: tØnh huyÖn...) hoÆc theo khu vùc
®Þa lý nh khu vùc th¬ng m¹i tØnh, thµnh phè.
Song dï ph©n chia thÕ nµo, c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc vÒ b¶n chÊt lµ
c«ng cô ®Ó Nhµ níc thùc hiÖn ®iÒu tiÕt ph©n phèi lu th«ng nh»m thùc hiÖn cã
hiÖu qu¶ c¸c môc tiªu kinh tÕ x· héi
2. Sù cÇn thiÕt ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc.
2.1.
C¬ së ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc.
Lý do cho sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc nãi chung cßn
nhiÒu ý kiÕn kh¸c nhau. Mét sè ngêi cho r»ng doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc
ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶ so víi t nh©n cho nªn ph¶i t nh©n ho¸… Tõ ý kiÕn nµy
nhËn xÐt ®¸nh gi¸ cã thÓ thÊy qu¶ thùc trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y sè doanh
nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc lµm ¨n cã hiÖu qu¶ kh«ng nhiÒu. Tuy nhiªn viÖc ph¸t
triÓn doanh nghiÖp Nhµ níc kh«ng cßn lµ vÊn ®Ò míi mÎ, mµ tr¸i l¹i nã xuÊt hiÖn
rÊt l©u vµ lµ h×nh thøc phæ biÕn trªn thÕ giíi. Sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp th ¬ng m¹i Nhµ níc kh«ng ph¶i lµ ngÉu nhiªn, mµ nã lµ s¶n phÈm tÊt yÕu cña sù
ph¸t triÓn x· héi ho¸ s¶n xuÊt, cña hoµn c¶nh lÞch sö.
V× doanh nghiÖp Nhµ níc ®ãng mét vai trß quan träng nªn chÝnh c¸c nhµ kinh
tÕ häc ph¬ng t©y còng ®· thõa nhËn vµ quan niÖm r»ng khu vùc kinh tÕ Nhµ níc
lµ mét t¸c nh©n kinh tÕ quan träng, võa t¹o c¬ së trùc tiÕp cho Nhµ níc ®iÒu
hµnh nÒn kinh tÕ võa ®ãng gãp mét søc m¹nh cho nÒn kinh tÕ quèc gia.
Mét lý lÏ phæ biÕn gi¶i thÝch cho sù ph¸t triÓn nµy lµ c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc
vÒ c¬ b¶n lµ s¶n phÈm cña chiÕn lîc ph¸t triÓn mµ c¸c chÝnh phñ theo ®uæi. C¸c
chÝnh phñ kh«ng thÓ ®Çu t v× t¨ng trëng hoµn toµn phô thuéc vµo lùc lîng thÞ trêng vµ nã cßn qu¸ yÕu ít ®Ó t¸c ®éng lªn sù ph¸t triÓn so víi kÕ ho¹ch ho¸ cña
chÝnh phñ.
Tõ nh÷ng nhËn ®Þnh trªn cã thÓ ®a ra mét sè lý do chñ yÕu cho sù ph¸t triÓn cña
c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc vµ c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc nãi riªng ë
ViÖt nam:
Thø nhÊt: Nhµ níc nµo còng cã nh÷ng chÝnh s¸ch kinh tÕ cña m×nh ®Ó phôc vô
cho viÖc ®¶m b¶o an ninh chÝnh trÞ trËt tù x· héi vµ ®êi sèng d©n c, v× DNNN
trong ®ã kÓ c¶ doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc lµ mét trong nh÷ng c«ng cô
qu¶n lý cña Nhµ níc.
C¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc lµ mét lùc lîng th¬ng m¹i, cã quyÒn tån
t¹i nh mäi thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c, nhng doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc l¹i cã
®Æc ®iÓm lµ nh÷ng doanh nghiÖp mµ toµn bé hoÆc phÇn lín nguån vèn vµ tµi s¶n
ban ®Çu thuéc quyÒn së h÷u Nhµ níc. V× thÕ, trong viÖc qu¶n lý Nhµ níc vÒ c¸c
ho¹t ®éng th¬ng m¹i trªn thÞ trêng, quan hÖ rµng buéc cña doanh nghiÖp th¬ng
m¹i Nhµ níc víi Nhµ níc cã nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c c¬ b¶n so víi c¸c doanh
nghiÖp thuéc thµnh phÇn kh¸c. Nãi c¸ch kh¸c, doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc
thùc hiÖn nghÜa vô víi Nhµ níc kh«ng chØ b×nh thêng nh c¸c doanh nghiÖp th¬ng
m¹i t nh©n, tr¸i l¹i víi t c¸ch së h÷u, Nhµ níc cã quyÒn híng ho¹t ®éng cña
doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc phôc vô cho nh÷ng môc tiªu qu¶n lý cña m×nh.
Thø hai: §Ó tæ chøc vµ qu¶n lý nÒn kinh tÕ quèc d©n, Nhµ níc cÇn ph¶i n¾m b¾t
qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh ®îc c©n ®èi tæng thÓ, nh÷ng c©n ®èi mµ muèn thùc hiÖn nã,
Nhµ níc ph¶i chñ ®éng cã trong tay mét sè lîng tèi thiÓu cÇn thiÕt nh÷ng mÆt
hµng mang tÝnh chiÕn lîc, liªn quan ®Õn an ninh quèc phßng vµ quèc tÕ d©n sinh
cña mäi tÇng líp nh©n d©n nh x¨ng dÇu, s¾t thÐp, ph©n bãn, thuèc ch÷a bÖnh ,
8
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
thãc g¹o...VÒ mÆt lý thuyÕt, viÖc kinh doanh nh÷ng mÆt hµng trªn cã thÓ cho mäi
thµnh phÇn kinh tÕ tham gia kÓ c¶ doanh nghiÖp th¬ng m¹i t nh©n, nhng trong
thùc tÕ cha thÊy thµnh phÇn nµo lµm tèt h¬n c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc , së dÜ cã t×nh tr¹ng nh vËy lµ do c¬ së vËt chÊt kü thuËt, kh¶ n¨ng vÒ vèn vµ
kinh nghiÖm s¶n xuÊt kinh doanh nh÷ng mÆt hµng nµy lµ thÕ m¹nh cña c¸c
doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc .
Thø ba: Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, khi nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ bung ra s¶n
xuÊt, kinh doanh trªn th¬ng trêng. T¹i c¸c ®Þa bµn n«ng th«n, miÒn nói vïng s©u
vïng xa ®Þa h×nh hiÓm trë, giao th«ng vËn t¶i khã kh¨n, ®iÒu kiÖn kinh doanh
kh«ng thuËn lîi, lîi nhuËn thÊp, thËm chÝ kh«ng ®ñ bï ®¾p chi phÝ vËn chuyÓn vµ
b¶o qu¶n nªn nhiÒu thÞ trêng cßn bÞ bá trèng, nhiÒu nhu cÇu thiÕt yÕu cña ®ång
bµo d©n téc ®· kh«ng ®îc ®¸p øng. MÆt kh¸c n«ng s¶n hµng ho¸ ë nh÷ng vïng
®ã, ngoµi viÖc tù tóc phôc vô nhu cÇu vÉn cßn d thõa, ø ®äng mµ cha cã lùc lîng
th¬ng nghiÖp gi¶i quyÕt kh©u lu th«ng g©y khã kh¨n cho ngêi n«ng d©n c¶ trong
®êi sèng lÉn trong s¶n xuÊt. Trong t×nh h×nh ®ã, v× môc tiªu lîi nhuËn Nhµ níc
kh«ng thÓ ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp t nh©n, t th¬ng hoÆc bÊt cø mét doanh
nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi Nhµ níc ph¶i chÞu lç kinh doanh theo
híng bÊt lîi cho hä. Khi ®ã râ rµng c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc díi sù
chØ ®¹o theo kÕ ho¹ch cña Nhµ níc, ®Ó æn ®inh vµ ®iÒu tiÕt gi¸ c¶ trªn thÞ trêng
vµ thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch x· héi. Ngoµi ra do s¶n xuÊt vµ tiªu dïng mang tÝnh
thêi vô rÊt dÔ dÉn ®Õn hiÖn tîng mÊt c©n ®èi cung cÇu g©y ra nh÷ng c¬n sèt ®ßi
hái doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc ph¶i cã lùc lîng dù tr÷ ®ñ ®Ó chñ ®éng
®iÒu tiÕt vµ æn ®Þnh thÞ trêng lóc cÇn thiÕt.
Víi nh÷ng néi dung trªn ®©y cho thÊy víi t c¸ch lµ mét lo¹i h×nh doanh nghiÖp
Nhµ níc, doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc còng cã thÓ ho¹t ®éng mang tÝnh chÊt
kinh doanh thuÇn tuý vµ còng cã thÓ ho¹t ®éng nh»m phôc vô c¸c môc tiªu kinh
tÕ-x· héi cña Nhµ níc trong lÜnh vùc phôc vô c«ng céng. V× vËy sù ph¸t triÓn
doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc ë c¸c níc nãi chung vµ ®Æc biÖt ë níc ta lµ hÕt
søc cÇn thiÕt vµ lµ vÊn ®Ò mang tÝnh tÊt yÕu. Qua thùc tÕ cho thÊy, cha lóc nµo
v¾ng bãng c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc ho¹t ®éng trong lÜnh vùc th¬ng m¹i, nhng
so víi lÜnh vùc kh¸c, møc ®é ¶nh hëng cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc trong lÜnh
vùc nµy dêng nh cã phÇn h¹n chÕ.
Trong ®iÒu kiÖn níc ta hiÖn nay , víi nh÷ng ®Æc thï lµ mét nÒn kinh tÕ ®ang
trong giai ®o¹n ph¸t triÓn, v× vËy sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc
trong ®ã cã doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc lµ rÊt cÇn thiÕt cho viÖc më réng
vµ t¹o lËp thÞ trêng, thóc ®Èy s¶n xuÊt hµng ho¸ ph¸t triÓn, thùc hiÖn c¸c môc
tiªu chÝnh trÞ kinh tÕ-x· héi theo ®êng lèi cña §¶ng vµ Nhµ níc.
2.2. Doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc ®èi víi sù nghiÖp CNH-H§H
ë níc ta.
Trong sù nghiÖp CNH-H§H hiÖn nay vai trß chñ ®¹o cña doanh nghiÖp th¬ng
m¹i Nhµ níc thÓ hÖn:
Thø nhÊt: doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc lµ lùc lîng chñ yÕu cung øng vËt t
hµng ho¸ thiÕt yÕu cho CNH-H§H.
§Ó ®Èy m¹nh CNH-H§H ®Êt níc, mét trong nh÷ng yªu cÇu bøc thiÕtlµ ph¶i
chän lùa ®óng dù ¸n ®Çu t vµ ®Çu t cã hiÖu qu¶. §iÒu nµy cã liªn quan trùc tiÕp
®Õn ho¹t ®éng cung øng vËt t,hµng ho¸ cho viÖc thùc hiÖn c¸c dù ¸n. Trong nÒn
kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, mÆc dï c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Òu b×nh ®¼ng trong
kinh doanh, b×nh ®¼ng trong c¹nh tranh, nhng c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ
níc l¹i thuéc thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ níc, cã lùc lîng vËt chÊt vµ ph¬ng thøc
kinh doanh h¬n h¼n c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ
kh¸c, lµ c«ng cô ®Ó Nhµ níc ®Þnh híng ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, nªn nã trë thµnh
9
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
lùc lîng chñ yÕu trong cung øng vËt t, hµng ho¸ thiÕt yÕu cho nÒn kinh tÕ nãi
chung vµ cho qu¸ tr×nh CNH-H§H. Nh÷ng mÆt ®ã lµ x¨ng dÇu, s¾t thÐp, ph©n
bãn, thuèc trõ s©u,xi m¨ng, m¸y mãc, thiÕt bÞ phô tïng... nh÷ng mÆt hµng nµy
thêng ®i vµo ®Çu t b»ng con ®êng th¬ng m¹i kinh doanh thu lîi nhuËn, song
trong mét sè trêng hîp doanh nghiÖp th¬ng m¹i ph¶i chÞu lç ®Ó toµn bé nÒn kinh
tÕ quèc d©n ph¸t triÓn. ChØ c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc míi ®¶m nhiÖm
®îc nhiÖm vô nµy.
Thø hai: doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc lµ lùc lîng gãp phÇn ®¾c lùc vµo
viÖc b×nh æn gi¸ c¶,kh¾c phôc nh÷ng khuyÕt tËt cña thÞ trêng.
C¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc lµ lùc lîng vËt chÊt ®Ó Nhµ níc thùc hiÖn
c¸c môc tiªu kinh tÕ x· héi. CNH-H§H ®îc tiÕn hµnh trong giai ®o¹n ®Çu cña
thêi kú ®i lªn CNXH, ®©y lµ giai ®o¹n nÒn kinh tÕ níc ta chuyÓn sang giai ®o¹n
nÒn kinh tÕ thÞ trêng v× vËy kh«ng thÓ tr¸nh khái m©u thuÉn gi÷a cung vµ cÇu
g©y nªn sù ¸ch t¾c trªn thÞ trêng hµng ho¸. H¬n n÷a, c¹nh tranh vÒ hµng ho¸
trong kinh tÕ thÞ trêng kh«ng lo¹i trõ nh÷ng tiªu cùc th¬ng m¹i nh ®Çu c¬, n©ng
gi¸ hµng ho¸ ®Ó kiÕm lêi... Víi t c¸ch c«ng cô ®Ó Nhµ níc ®iÒu tiÕt thÞ trêng, c¸c
doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc cã nhiÖm vô trùc tiÕp tham gia vµo viÖc b×nh
æn thÞ trêng, æn ®Þnh gi¸, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc thùc hiÖn c¸c dù ¸n ®Çu
t, ®Ó c¸c dù ¸n ®Çu t kh«ng cßn bÞ s¸o trén bëi t¸c ®éng cung cÇu vµ gi¸ c¶.
Thø ba: c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc lµ lùc lîng ®i ®Çu trong viÖc øng
dông nh÷ng thµnh tùu khoa häc c«ng nghÖ ®¹i biÓu cho ph¬ng thøc kinh doanh
tiÕn bé, lµ nh÷ng tÊm g¬ng s¸ng vÒ qu¶n lý kinh doanh.
Ho¹t ®éng trong m«i trêng cña nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, viÖc triÓn khai
øng dông nh÷ng thµnh tùu khoa häc, c«ng nghÖ tiªn tiÕn hiÖn ®¹i cña doanh
nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc kh«ng chØ nh»m phôc vô cho sù ph¸t triÓn kinh doanh
cña chÝnh m×nh, mµ cßn gãp phÇn phæ biÕn, trang bÞ cho c¸c doanh nghiÖp th¬ng
m¹i cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c. Vai trß nµy b¾t nguån tõ c¬ së vËt chÊt –
kü thuËt, tr×nh ®é c«ng nghÖ, tr×nh ®é tæ chøc qu¶n lý kinh doanh vµ tõ b¶n chÊt
kinh tÕ cña thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ níc. Ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp th¬ng
m¹i Nhµ níc kh«ng chØ v× môc tiªu lîi nhuËn trùc tiÕp mµ cßn v× môc tiªu x·
héi, nªn c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc kh«ng chØ tham gia c¹nh tranh
trªn thÞ trêng nh c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c
mµ cßn ®Þnh híng cho sù ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp trªn thÞ trêng vµ lµ ®¹i
biÓu cho ph¬ng thøc kinh doanh tiÕn bé. Trong qu¸ tr×nh hiÖn ®¹i ho¸ ho¹t ®éng
th¬ng m¹i, c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc lµ lùc lîng ®i ®Çu.
Thø t: C¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc lµ lùc lîng chñ lùc trong ho¹t
®éng xuÊt nhËp khÈu.
M« h×nh CNH-H§H ë níc ta hiÖn nay lµ híng m¹nh vÒ xuÊt khÈu ®ång thêi
tõng bíc thay thÕ nhËp khÈu. §Þnh híng ph¸t triÓn theo m« h×nh nµy chÝnh lµ
con ®êng CNH-H§H rót ng¾n lµ ®Æc ®iÓm míi cña CNH-H§H trong thêi ®¹i
ngµy nay. §Ó thùc hiÖn m« h×nh nµy, ph¶i ®Èy m¹nh kinh tÕ ®èi ngo¹i, xuÊt nhËp
khÈu hµng ho¸, nhÊt lµ trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®Ó tiÕp nhËn chuyÓn giao c«ng
nghÖ ®îc ®Æt ra nh mét c©u hái bøc xóc. Víi t c¸ch lµ mét lùc lîng ®¹i biÓu cho
ph¬ng thøc kinh doanh tiÕn bé l¹i lµ c«ng cô kinh tÕ Nhµ níc ®îc Nhµ níc u ®·i
vÒ vèn, c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc trë thµnh lùc lîng chñ lùc ®¶m ®¬ng nhiªm vô kinh doanh xuÊt nhËp khÈu.
C¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc cßn lµ c«ng cô ®Ó thùc hiÖn chÝnh s¸ch
kinh tÕ ®èi ngo¹i më cöa. Trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh quèc tÕ ngµy cµng gay g¾t
nh hiÖn nay, vai trß chñ ®¹o cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc ngµy cµng ®îc
®Æc biÖt coi träng. ChØ nh vËy, sù nghiÖp CNH-H§H míi ®¹t ®îc kÕt qu¶ nh
mong muèn.
10
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Thø n¨m: Gãp phÇn quan träng vµo viÖc cung cÊp tµi chÝnh cho ng©n s¸ch
Nhµ níc.
Trong nh÷ng n¨m qua c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc ®· duy tr× ®îc tèc
®é t¨ng trëng cao. Møc nép ng©n s¸ch giai ®o¹n 1991 _ 1997 liªn tôc t¨ng cao
h¬n møc ®é ng©n s¸ch b×nh qu©n cña toµn bé nÒn kinh tÕ.
Thø s¸u: C¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc cïng víi c¸c doanh nghiÖp
thuéc thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ níc lµ chç dùa vµ t¹o nÒn t¶ng cho viÖc x©y dùng
chÕ ®é x· héi míi. §ång thêi doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc lµ mét c«ng cô
cã søc m¹nh vËt chÊt ®Ó Nhµ níc chi phèi vµ híng dÉn nÒn kinh tÕ, gãp phÇn
quan träng vµo viÖc thùc hiÖn mét sè chÝnh s¸ch x· héi.
§èi víi níc ta qu¸ ®é ®i lªn CNXH tõ mét nÒn s¶n xuÊt nhá lµ phæ biÕn, kinh
tÕ hµng ho¸ kÐm ph¸t triÓn, muèn ®Èy m¹nh CNH-H§H ®Êt níc, chóng ta l¹i
cµng ph¶i coi träng vai trß cña kinh tÕ Nhµ níc. Nhµ níc n¾m nh÷ng lÜnh vùc
kinh tÕ träng yÕu, trong ®ã th¬ng nghiÖp lµ mét “m¾t xÝch” mµ theo Lªnin nãi,
nÕu ai n¾m ®îc m¾t xÝch nµy th× chóng ta sÏ n¾m ®îc tÊt c¶.
3.Doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc xÐt ë gãc ®é vÜ m«.
§øng trªn quan ®iÓm vÜ m«, doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc lµ mét c«ng cô
cña Nhµ níc, ®îc thµnh lËp ®Ó thùc hiÖn nh÷ng môc tiªu kinh tÕ x· héi mµ
Nhµ níc ®Ò ra. Doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc cã vai trß nßng cèt, më ®êng hç trî c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ph¸t triÓn cã hiÖu qu¶, thóc ®Èy t¨ng
trëng nhanh vµ l©u bÒn cña toµn bé nÒn kinh tÕ; lµ lùc lîng chñ ®¹o trong
cung øng vËt t, hµng ho¸ thiÕt yÕu cho s¶n xuÊt vµ ®êi sèng, gãp phÇn ®iÒu
tiÕt quan hÖ cung cÇu, b×nh æn gi¸ c¶; lµ c«ng cô vËt chÊt ®Ó Nhµ níc ®Þnh híng ph¸t triÓn th¬ng m¹i kh¾c phôc nh÷ng khuyÕt tËt cña c¬ chÕ thÞ trêng vµ
thùc hiÖn mét sè chÝnh s¸ch x· héi.
II.C¹nh tranh cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc
1 1. C¹nh tranh.
1.1 Kh¸i niÖm.
Khi mµ nÒn s¶n xuÊt cßn nhá s¶n phÈm lµm ra cha ®îc nhiÒu vµ nh×n chung
s¶n xuÊt cßn cha ®¸p øng næi tiªu dïng, viÖc tiªu thô s¶n phÈm hµng ho¸ cßn dÔ
dµng . Nhng khi s¶n xuÊt ph¸t triÓn cao vµ ®Æc biÖt cã sù h×nh
thµnh cña chuyªn m«n ho¸ c¸c nghµnh s¶n xuÊt, s¶n phÈm lµm ra dåi dµo kh«ng
nh÷ng ®¸p øng ®ñ nhu cÇu tiªu dïng mµ cßn trë nªn d thõa. Lóc nµy khã kh¨n
mµ c¸c nhµ s¶n xuÊt ph¶i ®èi mÆt lµ ph¶i lµm sao tiªu thô hÕt s¶n phÈm do m×nh
s¶n xuÊt ra, vµ tÊt yÕu xuÊt hiÖn sù ganh ®ua gi÷a c¸c nhµ s¶n xuÊt. §Ó chiÕn
th¾ng ®èi thñ cña m×nh trong cuéc ganh ®ua nµy, c¸c nhµ s¶n xuÊt ®· t×m mäi
biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt, tËn dông mäi n¨ng lùc vµ u thÕ, gi¶m gi¸
thµnh s¶n phÈm n©ng cao chÊt lîng nh»m t¹o cho s¶n phÈm cña m×nh cã u thÕ
h¬n so víi c¸c ®èi thñ kh¸c ®¶m b¶o cho s¶n phÈm cña m×nh cã mét chç ®øng
v÷ng ch¾c trªn thÞ trêng. §ã chÝnh lµ sù c¹nh tranh gi÷a c¸c nhµ s¶n xuÊt
C¹nh tranh trong nÒn s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa ph¸t triÓn rÊt m¹nh mÏ. Theo
M¸c “C¹nh tranh t b¶n chñ nghÜa lµ sù ganh ®ua, sù ®Êu tranh gay g¾t gi÷a c¸c
nhµ t b¶n nh»m giµnh nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi trong s¶n xuÊt tiªu thô s¶n phÈm
®Ó thu lîi nhuËn siªu ng¹ch .”
Nh vËy ta cã thÓ hiÓu c¹nh tranh lµ mét cuéc ®Êu tranh gay g¾t gi÷a c¸c chñ
thÓ víi nhau nh»m giµnh giËt nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi vÒ phÝa m×nh
11
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Ngµy nay trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn ®¹i lµ mét ®iÒu kiÖn thuËn
lîi cho c¹nh tranh ph¸t triÓn. C¹nh tranh lµ mét quy luËt tÊt yÕu kh¸ch quan cña
nÒn kinh tÕ thÞ trêng lµ mét nh©n tè kh«ng thÓ thiÕu ®îc trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. S¶n xuÊt hµng ho¸ ph¸t triÓn, hµng ho¸ ®îc s¶n xuÊt ra nhiÒu th× c¹nh tranh
còng cµng gay g¾t. KÕt qu¶ lµ c¹nh tranh sÏ lo¹i bá nh÷ng doanh nghiÖp lµm ¨n
yÕu kÐm, kÝch thÝch sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp lµm ¨n cã hiÖu qu¶.
1.2 Sù cÇn thiÕt cña c¹nh tranh.
ë tÇm vÜ m« c¹nh tranh lµ ®éng lùc thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. Thùc vËy
c¸c doanh nghiÖp tham gia vµo thÞ trêng ®Òu ph¶i ®èi mÆt víi c¹nh tranh, muèn
tån t¹i vµ ph¸t triÓn hä ph¶i chiÕn th¾ng trong c¹nh tranh cã nghÜa lµ ph¶i n©ng
cao chÊt lîng gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm hµng ho¸ vµ dÞch vô. §iÒu nµy buéc c¸c
nhµ s¶n xuÊt kinh doanh ph¶i nghiªn cøu ®Çu t vèn sao cho cã hiÖu qu¶, nhê ®ã
sÏ n©ng cao ®îc n¨ng lùc ho¹t ®éng cho nÒn kinh tÕ, thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ®i lªn
vµ nhê ®ã chÊt lîng cuéc sèng cña x· héi sÏ ngµy cµng ®îc n©ng cao, x· héi
ngµy cµng ph¸t triÓn.
§èi víi doanh nghiÖp, c¹nh tranh buéc hä ph¶i gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm b»ng
c¸ch gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt, sö dông tiÕt kiÖm c¸c yÕu tè ®Çu vµo, c¶i tiÕn c«ng
nghÖ, n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt.
C¹nh tranh lµ cuéc thi lùa chän nh÷ng doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh cã
hiÖu qu¶ ®µo th¶i nh÷ng doanh nghiÖp lµm ¨n kÐm hiÖu qu¶.
C¹nh tranh ®em ®Õn cho ngêi tiªu dïng quyÒn lùa chän nh÷ng s¶n phÈm cã
chÊt lîng cao, gi¸ thµnh hîp lý.
Nh vËy cã thÓ nãi c¹nh tranh t¹o nªn sù v¬n lªn m¹nh mÏ cña c¸c doanh
nghiÖp t¹o ®µ cho nÒn kinh tÕ, ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt, c¹nh tranh ®ßi hái
con ngêi ta ph¶i n¨ng ®éng s¸ng t¹o. Tuy nhiªn c¹nh tranh còng lµm xuÊt hiÖn
nhiÒu hiÖn tîng kh«ng lµnh m¹nh trong kinh doanh nh lµm hµng gi¶, bu«n lËu
trèn thuÕ g©y nªn mét sù c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh trªnthÞ trêng. §©y lµ mÆt
tr¸i cña c¬ chÕ thÞ trêng nãi chung vµ c¹nh tranh nãi riªng mµ c¸c chÝnh phñ ph¶i
quan t©m gi¶i quyÕt kh¾c phôc.
2 Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc .
2.1 Kh¶ n¨ng c¹nh tranh.
Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cã thÓ hiÓu lµ tæng hîp mäi nguån lùc mµ doanh nghiÖp
cã thÓ huy ®éng ®Ó doanh nghiÖp cã thÓ duy tr× ®îc vÞ thÕ cña m×nh trªn thÞ trêng.
Kh¶ n¨ng c¹nh tranh chÝnh lµ thùc lùc cña mét tæ chøc nh : Vèn, c«ng nghÖ,
tæ chøc qu¶n lý, nh©n lùc. Khi tham gia vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, kh¶
n¨ng c¹nh tranh sÏ t¹o ra mét u thÕ nhÊt ®Þnh cho doanh nghiÖp so víi c¸c doanh
nghiÖp kh¸c.
2.2 Nh÷ng tiªu thøc ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc
_ ThÞ phÇn: lµ phÇn thÞ trêng mµ doanh nghiÖp chiÕm lÜnh ®îc hay nãi c¸ch
kh¸c lµ phÇn thÞ trêng mµ s¶n phÈm cña doanh nghiÖp ®îc tiªu thô réng r·i mµ
hÇu nh kh«ng gÆp khã kh¨n nµo.
12
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
ThÞ phÇn t¬ng ®èi, lµ tû träng phÇn doanh thu cña doanh thu cña doanh nghiÖp
so víi phÇn doanh thu cña ®èi thñ c¹nh tranh chÝnh trªn thÞ trêng.
ThÞ phÇn tuyÖt ®èi lµ tû träng phÇn doanh thu cña doanh nghiÖp so víi toµn
nghµnh.
_ ChÊt lîng, uy tÝn vµ kh¶ n¨ng thÝch øng: ThÓ hiÖn vÞ trÝ mµ toµn doanh nghiÖp
®· ®¹t ®îc trªn thÞ trêng.
ChÊt lîng s¶n phÈm lµ tæng hîp nh÷ng sù tho¶ m·n mµ kh¸ch hµng nhËn ®îc
sau khi sö dông s¶n phÈm.
Uy tÝn cña doanh nghiÖp lµ h×nh ¶nh cña doanh nghiÖp trong t©m trÝ kh¸ch
hµng. Mét h×nh ¶nh “tèt” vÒ doanh nghiÖp liªn quan ®Õn hµng ho¸, dÞch vô, chÊt
lîng s¶n phÈm, th¸i ®é víi kh¸ch hµng, gi¸ c¶ lµ c¬ së t¹o ra sù quan t©m cña
kh¸ch hµng ®Õn s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. Sù “c¶m nhËn” , “tin cËy” hiÓu biÕt
®Çy ®ñ vÒ doanh nghiÖp cã thÓ gióp ®ì trong viÖc ra quyÕt ®Þnh cã tÝnh u tiªn
mua hµng cña kh¸ch hµng. §iÒu nµy cho phÐp doanh nghiÖp dÔ b¸n ®îc s¶n
phÈm cña m×nh h¬n.
_ Møc ®é næi tiÕng cña nh·n hiÖu: H×nh ¶nh vµ uy tÝn cña doanh nghiÖp thêng
liªn quan ®Õn kh¶ n¨ng b¸n c¸c dßng s¶n phÈm kh¸c nhau cña doanh nghiÖp.
Møc ®é næi tiÕng cña hµng ho¸ liªn quan ®Õn mét s¶n phÈm víi mét s¶n phÈm
víi nh·n hiÖu cô thÓ cña m×nh.
_ Kh¶ n¨ng kiÓm so¸t, chi phèi, ®é tin cËy cña nguån cung cÊp hµng ho¸ vµ dù
tr÷ hîp lý cña doanh nghiÖp: YÕu tè nµy ¶nh hëng ®Õn ®Çu vµo cña doanh
nghiÖp vµ t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn kÕt qu¶ thùc hiÖn c¸c chiÕn lîc kinh doanh
còng nh ë kh©u cuèi cïng lµ tiªu thô s¶n phÈm, tõ ®ã nã cã t¸c ®éng ®Õn kh¶
n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp.
_ Tr×nh ®é tæ chøc, qu¶n lý: Sù hoµn h¶o cña cÊu tróc tæ chøc, tÝnh hiÖu qu¶ cña
hÖ thèng qu¶n lý vµ c«ng nghÖ qu¶n lý t¹o nªn søc m¹nh thËt sù cho doanh
nghiÖp trong kinh doanh.
_ VÞ trÝ ®Þa lý, c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña doanh nghiÖp: VÞ trÝ ®Þa lý cã thÓ xem
xÐt ë khÝa c¹nh réng khi ph©n tÝch m«i trêng kinh doanh cña doanh nghiÖp, cã
thÓ ®a vµo søc m¹nh v« h×nh cña doanh nghiÖp. C¬ së vËt chÊt kü thuËt ph¶n ¸nh
nguån tµi s¶n cè ®Þnh doanh nghiÖp cã thÓ huy ®éng vµo kinh doanh: thiÕt bÞ,
nhµ xëng, v¨n phßng... ph¶n ¸nh tiÒm lùc vËt chÊt vµ liªn quan ®Õn quy m« kh¶
n¨ng, lîi thÕ kinh doanh cña doanh nghiÖp.
_ Mét sè chØ tiªu tµi chÝnh: Doanh thu b¸n hµng, tû suÊt lîi nhuËn...
2.3 Nh÷ng nh©n tè t¸c ®éng ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh
nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc.
Còng gièng nh doanh nghiÖp Nhµ níc, doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc ph¶i
chÞu t¸c ®éng cña m«i trêng bªn trong, ngoµi doanh nghiÖp , t¸c ®éng ®Õn kh¶
n¨ng c¹nh tranh, tuy nhiªn sù t¸c ®éng nµy ë møc ®é kh¸c so víi doanh nghiÖp
th¬ng m¹i kh¸c do ®Æc ®iÓm doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc lµ nh÷ng doanh
nghiÖp thuéc së h÷u Nhµ níc, ngoµi viÖc ho¹t ®éng ®Ó t¹o ra lîi nhuËn cßn ho¹t
®éng theo sù ®iÒu khiÓn cña Nhµ níc ®Ó thùc hiÖn c¸c môc tiªu cña Nhµ níc.
13
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Nh×n chung c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc ®Òu cã nhiÒu lîi thÕ h¬n so víi
c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i kh¸c do cã sù b¶o trî cña Nhµ níc.
2.3.1- Vèn.
Trong c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i,vèn kinh doanh cã vai trß quan träng quyÕt
®Þnh viÖc ra ®êi ho¹t ®éng, ph¸t triÓn vµ gi¶i thÓ doanh nghiÖp.
Vèn kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i thÓ hiÖn b»ng tiÒn cña toµn
bé tµi s¶n doanh nghiÖp dïng trong kinh doanh bao gåm:
- Tµi s¶n hiÖn vËt nh: nhµ cña, kho tµng, cöa hµng, quÇy hµng, hµng ho¸...
- TiÒn ViÖt Nam, ngo¹i tÖ, vµng b¹c ®¸ quý...
- B»ng b¶n quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp.
Vèn kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc cã vai trß quyÕt ®Þnh
trong viÖc thµnh lËp, ho¹t ®éng, ph¸t triÓn cña tõng lo¹i h×nh doanh nghiÖp theo
luËt ®Þnh. Nã lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt, quan träng cho sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña
doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc.
¦u thÕ vÒ vèn kinh doanh ®· t¹o mét lîi thÕ lín cho doanh nghiÖp th¬ng m¹i
Nhµ níc trong ho¹t ®äng kinh doanh cña m×nh.
2.3.2- C¬ së vËt chÊt kü thuËt.
M¸y mãc, trang thiÕt bÞ kÜ thuËt cã ¶nh hëng ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña
doanh nghiÖp, nã thÓ hiÖn ë n¨ng lùc s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh chÊt lîng s¶n phÈm,
gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp, ngoµi ra cßn ph¶i kÓ ®Õn hÖ thèng
c¬ së h¹ tÇng nh nhµ xëng kho tµng cña doanh nghiÖp.
2.3.3- Tr×nh ®é qu¶n lý vµ con ngêi.
Trong ba yÕu tè con ngêi vèn liÕng vµ tµi s¶n th× con ngêi lµ yÕu tè quan träng
nhÊt. Trong c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cña bÊt k× doanh nghiÖp nµo, lao ®éng
cña con ngêi lµ bé phËn cÊu thµnh nªn s¶n phÈm, ®ång thêi còng quyÕt ®Þnh chi
phÝ lao ®éng vËt ho¸ trong s¶n phÈm.
§èi víi ngêi lao ®éng tr×nh ®é cã thÓ hiÓu lµ tr×nh ®é tay nghÒ, tr×nh ®é nghiÖp
vô cã thÓ hoµn thµnh tèt c«ng viÖc cña m×nh.
§èi víi cÊp l·nh ®¹o tr×nh ®é ®îc hiÓu lµ kÜ n¨ng tæ chøc qu¶n lÝ thÓ hiÖn trong
viÖc tæ chøc qu¶n lý ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp.
2.3.4- M«i trêng kinh doanh.
M«i trêng kinh doanh lµ m«i trêng chøa ®ùng nh÷ng yÕu tè kh¸ch quan mµ
doanh nghiÖp kh«ng thÓ kiÓm so¸t ®îc.
M«i trêng kinh doanh t¸c ®éng liªn tôc ®Õn ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp theo
nh÷ng xu híng kh¸c nhau, võa t¹o c¬ héi, võa h¹n chÕ kh¶ n¨ng thùc hiÖn muc
tiªu kinh doanh cña doanh nghiÖp. §Ó nghiªn cøu ®îc t¸c ®éng cña m«i trêng
kinh doanh víi doanh nghiÖp ta cã thÓ ph©n tÝch c¸c m«i trêng thµnh phÇn cña
nã.
14
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
2.3.4.1 M«i trêng v¨n ho¸ x· héi:
Baogåm phong tôc tËp qu¸n, lèi sèng, thÞ hiÕu, thãi quen tiªu dïng, tÝn ngìng
t«n gi¸o ¶nh hëng ®Õn nhu cÇu thÞ têng, do ®ã t¸c ®éng ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh
cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc.
2.3.4.2 M«i trêng chÝnh trÞ ph¸p luËt:
C¸c yÕu tè thuéc lÜnh vùc chÝnh trÞ luËt ph¸p chi phèi m¹nh mÏ sù h×nh thµnh
c¸c c¬ héi th¬ng m¹i vµ kh¶ n¨ng thùc hiÖn môc tiªu cña bÊt k× doanh nghiÖp
nµo. Sù thay ®æi ®iÒu kiÖn chÝnh trÞ cã thÓ ¶nh hëng cã lîi cho nhãm doanh
nghiÖp nµy, k×m h·m sù ph¸t triÓn cu¶ doanh nghiÖp kh¸c hoÆc ngîc l¹i. Nh÷ng
yÕu tè c¬ b¶n thuéc m«i trêng chÝnh trÞ-ph¸p luËt thêng ®îc lu ý lµ:
+ Quan ®iÓm môc tiªu ®Þnh híng ph¸t triÓn x· héi vµ nÒn kinh tÕ cña ®¶ng cÇm
quyÒn.
+ Ch¬ng tr×nh, kÕ ho¹ch thùc hiÖn triÓn khai thùc hiÖn c¸c quan ®iÓm môc tiªu
cña chÝnh phñ vµ kh¶ n¨ng ®iÒu hµnh cña ChÝnh phñ.
+ Møc ®é æn ®Þnh chÝnh trÞ-x· héi.
+ Th¸i ®é vµ ph¶n øng cña c¸c tæ chøc x· héi, cña nhµ phª b×nh x· héi.
+ Th¸i ®é vµ ph¶n øng cña d©n chóng( ngêi tiªu thô).
+ HÖ thèng luËt ph¸p víi møc ®é hoµn thiÖn cña nã vµ hiÖu lùc thùc hiÖn ph¸p
luËt trong ®êi sèng kinh tÕ-x· héi...
2.3.4.3 M«i trêng kinh tÕ vµ c«ng nghÖ
¶nh hëng cña m«i trêng kinh tÕ vµ c«ng nghÖ ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña
doanh nghiÖp lµ rÊt lín. C¸c yÕu tè nµy quy ®Þnh c¸ch thøc doanh nghiÖp vµ toµn
bé nÒn kinh tÕ trong viÖc sö dông tiÒm n¨ng cña m×nh vµ qua ®ã còng t¹o c¬ héi
cho tõng doanh nghiÖp.
Nh÷ng yÕu tè quan träng cña m«i trêng nµy t¸c ®éng ®Ðn kh¶ n¨ng c¹nh tranh
cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc.
+ TiÒm n¨ng cña nÒn kinh tÕ: ph¶n ¸nh c¸c nguån lùc cã thÓ ®îc huy ®éng vµ
chÊt lîng cña nã: tµi nguyªn con ngêi, vÞ trÝ ®Þa lý, dù tr÷ quèc gia...
+C¸c thay ®æi vÒ cÊu tróc, c¬ cÊu kinh tÕ cña nÒn kinh tÕ quèc d©n.
+ Tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ ¶nh hëng ®Õn kh¶ n¨ng më réng thu hÑp quy m«
tõng doanh nghiÖp.
+ Ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng xu híng më ®ãng cña nÒn kinh tÕ: T¸c ®éng m¹nh mÏ
®Õn c¸c c¬ héi ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc, c¸c ®iÒu kiÖn
c¹nh tranh, kh¶ n¨ng sö dông u thÕ quèc gia lîi thÕ vÒ c«ng nghÖ, vèn...
+ Tû gi¸ hèi ®o¸i vµ kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi cña ®ång tiÒn quèc gia: §é æn ®Þnh
cña ®ång néi tÖ, xu híng t¨ng gi¶m gi¸ cña ®ång néi tÖ cã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn
gi¸ c¶ s¶n phÈm. ViÖc lùa chän ngo¹i tÖ trong giao dÞch th¬ng m¹i... ¶nh hëng
lín ®Õn kh¶ n¨ng thµnh c«ng cña mét chiÕn lîc vµ tõng th¬ng vô cô thÓ.
+ HÖ thèng thuÕ, møc ®é hoµn thiÖn vµ thùc thi: Liªn quan ®Õn sù c«ng b»ng
trong c¹nh tranh.
+ Tr×nh ®é trang thiÕt bÞ kü thuËt, c«ng nghÖ cña nghµnh, nÒn kinh tÕ: ¶nh hëng
trùc tiÕp ®Õn yªu cÇu ®æi míi c«ng nghÖ trang thiÕt bÞ; kh¶ n¨ng s¶n xuÊt s¶n
phÈm, n¨ng suÊt lao ®éng, kh¶ n¨ng c¹nh tranh, lùa chän cung cÊp, c«ng nghÖ
thiÕt bÞ m¸y mãc...
15
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
+ Kh¶ n¨ng nghiªn cøu øng dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt trong nÒn kinh tÕ,
nghµnh nghÒ kinh tÕ: ph¶n ¸nh tiÒm n¨ng ph¸t triÓn ®æi míi c«ng nghÖ s¶n xuÊt,
c«ng nghÖ qu¶n lý... liªn quan ®Õn ®æi míi s¶n phÈm, chu k× sèng cña s¶n phÈm,
kh¶ n¨ng c¹nh tranh cã tÝnh tiªn phong.
2.3.4.4 M«i trêng c¹nh tranh:
C¹nh tranh ®îc x¸c ®Þnh lµ ®éng lùc thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ
trêng víi nguyªn t¾c ai hoµn thiÖn h¬n, tho¶ m·n nhu cÇu tèt h¬n, hiÖu qu¶ h¬n
ngêi ®ã sÏ th¾ng. Duy tr× c¹nh tranh ®óng luËt b×nh ®¼ng lµ nhiÖm vô cña ChÝnh
phñ. Trong ®iÒu kiÖn ®ã võa më ra c¸c c¬ héi ®Ó doanh nghiÖp kiÕn t¹o ho¹t
®éng cña m×nh võa yªu cÇu c¸c doanh nghiÖp ph¶i vît lªn phÝa tríc “vît qua ®èi
thñ c¹nh tranh” t¹o ra m«i trêng c¹nh tranh trong nÒn kinh tÕ. C¸c nh©n tè cña
m«i trêng c¹nh tranh bao gåm:
_ §iÒu kiÖn chung vÒ c¹nh tranh trªn thÞ trêng: C¸c quan ®iÓm khuyÕn khÝch hay
h¹n chÕ c¹nh tranh, vai trß vµ kh¶ n¨ng cña ChÝnh phñ trong viÖc ®iÒu khiÓn
c¹nh tranh, c¸c quy ®Þnh vÒ c¹nh tranh vµ ¶nh hëng cña nã trong thùc tiÔn kinh
doanh... cã liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸ lùa chän c¬ héi kinh doanh vµ lùa
chän gi¶i ph¸p c¹nh tranh.
_ Sè lîng ®èi thñ: lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh møc ®é khèc liÖt cña c¹nh tranh trªn thÞ
trêng th«ng qua ®¸nh gi¸ tr¹ng th¸i c¹nh tranh cña thÞ trêng mµ doanh nghiÖp sÏ
tham gia.
+ Tr¹ng th¸i thÞ trêng c¹nh tranh thuÇn tuý: RÊt nhiÒu ®èi thñ víi quy m« nhá vµ
cã s¶n phÈm ®ång nhÊt. Doanh nghiÖp ®Þnh gi¸ theo thÞ trêng vµ kh«ng cã kh¶
n¨ng tù ®Æt gi¸.
+ Tr¹ng th¸i thÞ trêng c¹nh tranh hçn t¹p: cã mét sè ®èi thñ cã quy m« lín so víi
quy m« cña thÞ trêng ®a ra b¸n s¶n phÈm ®ång nhÊt c¬ b¶n, gi¸ ®îc x¸c ®Þnh
theo thÞ trêng, ®«i khi cã thÓ cã kh¶ n¨ng ®iÒu chØnh gi¸ cña doanh nghiÖp.
+ Tr¹ng th¸i thÞ trêng c¹nh tranh ®éc quyÒn: Cã mét sè Ýt ®èi thñ cã quy m« lín
(nhá) ®a ra b¸n c¸c s¶n phÈm kh¸c nhau (kh«ng ®ång nhÊt ) díi con m¾t cña
kh¸ch hµng. Doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng ®iÒu chØnh gi¸ nhng kh«ng hoµn toµn tuú
ý m×nh bëi tuy cè g¾ng kiÓm so¸t ®îc mét thÞ trêng nhá song cã kh¶ n¨ng thay
thÕ.
+ Tr¹ng th¸i thÞ trêng ®éc quyÒn: chØ cã mét doanh nghiÖp ®a s¶n phÈm ra b¸n
trªn thÞ trêng. Kh«ng cã ®èi thñ c¹nh tranh. Hoµn toµn cã quyÒn ®Þnh gi¸. Tr¹ng
th¸i cña thÞ trêng gîi ý vÒ lùa chän chiÕn lîc c¹nh tranh khi xem xÐt vÞ thÕ cña
doanh nghiÖp.
_ ¦u nhîc ®iÓm cña ®èi thñ: liªn quan ®Õn søc m¹nh cô thÓ cña tõng ®èi thñ trªn
thÞ trêng: quy m«, thÞ phÇn kiÓm so¸t, tiÒm lùc tµi chÝnh, kÜ thuËt c«ng nghÖ,tæ
chøc, qu¶n lý, lîi thÕ uy tÝn h×nh ¶nh cña doanh nghiÖp, møc ®é quen thuéc cña
nh·n hiÖu hµng ho¸... Qua ®ã, x¸c ®Þnh vÞ thÕ cña ®èi thñ vµ doanh nghiÖp trªn
thÞ trêng.
2.3.4.5 M«i trêng ®Þa lý sinh th¸i:
Còng ¶nh hëng ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp b»ng sù thuËn lîi
trong vËn chuyÓn vµ chi phÝ vËn chuyÓn, kh¶ n¨ng c¹nh tranh nhê lîi thÕ vÒ møc
chi phÝ vËn chuyÓn thÊp: Kho¶ng c¸ch kh«ng gian víi nguån cung cÊp hµng ho¸,
lao ®éng, nguyªn vËt liÖu cho doanh nghiÖp. Liªn quan ®Õn chi phÝ ®Çu vµo vµ
gi¸ thµnh.
16
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
§Þa ®iÓm thuËn lîi cho viÖc giao dÞch mua b¸n cña kh¸ch hµng: n¬i tËp chung
d©n c, trung t©m mua b¸n, trung t©m s¶n xuÊt c«ng nghÖ, n«ng nghiÖp... Còng
t¹o nªn mét u thÕ c¹nh tranh nhÊt ®Þnh cho doanh nghiÖp.
2.4
Nh÷ng ®¸nh gi¸ chung vÒ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp
th¬ng m¹i Nhµ níc :
§øng trªn gãc ®é ph©n tÝch ®¸nh gi¸ xÐt vÒ tæng thÓ cã thÓ thÊy doanh nghiÖp
th¬ng m¹i Nhµ níc cã nhiÒu thuËn lîi h¬n trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng so víi c¸c
doanh nghiÖp th¬ng m¹i kh¸c ®iÒu nµy thÓ hiÖn ë nh÷ng u thÕ h¬n h¼n so víi
doanh nghiÖp th¬ng m¹i kh¸c:
Mét lµ, doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc ®îc h×nh thµnh tõ tríc vµ thêng cã
quy m« lín, ®· ¨n s©u b¸m rÔ bao qu¸t ®îc mét thÞ trêng réng lín, vµ ®· chiÕm
®îc lßng tin cña ®¹i bé phËn nh©n d©n.
Hai lµ, Doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc n¾m gi÷ ®iÒu phèi nh÷ng hµng ho¸
then chèt.
Ba lµ, Doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc n¾m trong tay mét lîng vèn lín.
Bèn lµ, doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc ®· h×nh thµnh ®îc mét m¹ng líi tiªu
thô réng kh¾p toµn quèc.
N¨m lµ, doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc cã c¬ së vËt chÊt tèt.
S¸u lµ, ®éi ngò c¸n bé cña c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc cã nhiÒu kinh
nghiÖm.
17
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
CH¦¥NG II
hÖ thèng c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc
vµ kh¶ n¨mg c¹nh tranh trong nÒn kinh tÕ thÞ
trêng ë níc ta hiÖn nay
I.
mét sè nÐt c¬ b¶n vÒ t×nh h×nh ho¹t ®éng cña c¸c
doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc hiÖn nay.
1. Tríc n¨m 1986:
Sau c¸ch m¹ng d©n téc d©n chñ nh©n d©n níc ta bíc vµo thêi kú qu¸ ®é ®i lªn
CNXH. Trong khi nÒn kinh tÕ cßn l¹c hËu, kinh tÕ t nh©n cßn yÕu ít, ®Ó x©y
dùng c¬ së vËt chÊt cho CNXH vµ ®Êu tranh thèng nhÊt níc nhµ, §¶ng vµ Nhµ níc ®· chñ tr¬ng ph¸t triÓn kinh tÕ quèc doanh.
Mét c¸ch kh¸ch quan mµ nãi m« h×nh ho¸ tËp chung bao cÊp ë miÒn B¾c vµo
nh÷ng n¨m 60, 70 ®· gãp phÇn lµm cho khu vùc kinh tÕ quèc doanh trong ®ã cã
th¬ng nghiÖp quãc doanh cã nh÷ng bíc ph¸t triÓn víi quy m« lín, t¹o ra nh÷ng
tiÒn ®Ò nhÊt ®Þnh trong c«ng cuéc x©y dùng miÒn B¾c XHCN_ lµm hËu ph¬ng
v÷ng ch¾c cho miÒn Nam gãp phÇn gi¶i phãng ®Êt níc,thèng nhÊt níc nhµ.
Mét phÇn lín ng©n s¸ch Nhµ níc ®Çu t cho khu vùc kinh tÕ nµy. Th¬ng nghiÖp
quèc doanh ra ®êi vµ ph¸t triÓn trong bèi c¶nh ®ã. Trong thêi kú 1961 _ 1964,
Nhµ níc ®Çu t 62,1% tæng chi ng©n s¸ch cho kinh tÕ quèc doanh. Thêi kú 1965
– 1968, phÇn vèn nµy t¨ng lªn 90% so víi thêi kú 61 – 64. Riªng th¬ng m¹i
quèc doanh chiÕm tíi 1/4trong tæng sè vèn ®Çu t cho khu vùc kinh tÕ Nhµ níc.
Nhê thÕ th¬ng nghiÖp quèc doanh ph¸t triÓn rÊt nhanh, quy m« réng lín bao
trïm hÇu hÕt c¸c nghµnh c¸c cÊp tõ nh÷ng nghµnh quan träng nh l¬ng thùc, x¨ng
dÇu s¾t thÐp, xi m¨ng, cho ®Õn nh÷ng cöa hµng gi¶i kh¸t, ngay c¶ qu¸n ¨n còng
cña th¬ng nghiÖp quèc doanh. Th¬ng nghiÖp quèc doanh ®îc coi lµ lo¹i h×nh
riªng cña CNXH, lµ chuÈn mùc ®Ó ®¸nh gi¸ tÝnh chÊt x· héi chñ nghÜa cña nÒn
kinh tÕ. Vai trß cña th¬ng nghiÖp quèc doanh còng nh vai trß kinh tÕ quèc doanh
nãi chung ®îc x¸c ®Þnh cïng víi kinh tÕ tËp thÓ thèng trÞ ®êi sèng kinh tÕ x· héi,
®¶m b¶o ph©n phèi hµng ho¸ trªn toµn quèc.
Lµ mét nghµnh kinh tÕ, th¬ng nghiÖp quèc doanh tæ chøc theo kiÓu lu th«ng
®éc lËp víi s¶n xu¸t, mua b¸n theo kÕ ho¹ch ®· ®Þnh s½n. Nghµnh th¬ng nghiÖp
h×nh thµnh theo hÖ thèng däc c¸c tæng c«ng ty vµ c«ng ty nghµnh hµng cÊp mét (
trung ¬ng ), cÊp hai ( tØnh ), cÊp ba ( huyÖn ) to¶ réng kh¾p c¸c ®Þa bµn trong níc. Vµo thêi ®iÓm cao nhÊt, th¬ng nghiÖp quèc doanh cã 4118 ®¬n vÞ, 48760
®iÓm b¸n hµng bao gåm c¸c ®iÓm b¸n hµng cña HTX mua b¸n vµ 442200 lao
®éng. Toµn bé mäi ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc theo c¬
chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp chung bao cÊp, thùc hiÖn mua g×, b¸n g×, sè lîng bao nhiªu,
dù tr÷ thÕ nµo, gi¸ c¶ ra sao... ®Òu theo chØ tiªu ph©n bè ®Õn tõng ®Þa chØ cô thÓ
theo kÕ ho¹ch cña Nhµ níc.
2. Tõ n¨m 1986 ®Õn 1996:
Tõ n¨m 1986 (kÓ tõ khi ®¹i héi VI cña §¶ng ), víi c«ng cuéc ®æi míi ®Ó ph¸t
triÓn kinh tÕ v× môc tiªu d©n giµu níc m¹nh x· héi c«ng b»ng v¨n minh, §¶ng vµ
Nhµ níc chñ tr¬ng thùc hiÖn nhÊt qu¸n chÝnh s¸ch kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn,
trong ®ã kinh tÕ Nhµ níc mµ h×nh thøc chñ yÕu lµ doanh nghiÖp Nhµ níc ®ãng
vai trß chñ ®¹o.
18
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Tõ khi chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ trêng, khu vùc th¬ng m¹i Nhµ níc còng bíc sang
mét giai ®o¹n ph¸t triÓn míi. Tõ chç th¬ng nghiÖp Nhµ níc víi hÖ thèng xÝ
nghiÖp, hîp t¸c x· mua b¸n ®· v¬n ra n¾m gi÷ hÇu nh toµn bé thÞ trêng c¶ níc.
Nay th¬ng m¹i Nhµ níc gi¶m h¼n vÒ quy m«, sè lîng, chØ chñ yÕu n¾m gi÷ mét
sè lÜnh vùc quan träng, chñ yÕu lµ b¸n bu«n. C¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ
níc bíc vµo giai ®o¹n c¬ cÊu, tæ chøc gi¶m bít vÒ sè lîng doanh nghiÖp. NÕu
cuèi n¨m 1989 cã 3864 doanh nghiÖp (chiÕm 33% trong tæng 12.080 doanh
nghiÖp Nhµ níc ) víi 17.757 ®iÓm b¸n hµng th× ®Õn gi÷a n¨m 1991 cßn gÇn 1000
®¬n vÞ kinh doanh bao gåm 90 c«ng ty vµ Tæng c«ng ty trung ¬ng; 315 c«ng ty
vµ liªn hiÖp c«ng ty cÊp tØnh, thµnh phè vµ 576 c«ng ty cÊp huyÖn.
Sau khi hoµn thµnh vÒ c¬ b¶n viÖc s¾p xÕp l¹i c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ
níc theo nghÞ ®Þnh 388/TTg th× sè doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc tÝnh ®Õn
cuèi n¨m 1994 cßn 1650 doanh nghiÖp.
ViÖc tæ chøc l¹i c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc gãp phÇn t¨ng cêng trËt
tù trong kinh doanh trªn thÞ trêng x· héi, lo¹i bá nh÷ng doanh nghiÖp lµm ¨n
thua lç, tËp chung vèn cho nh÷ng doanh nghiÖp lµm ¨n cã hiÖu qu¶ ho¹t ®éng,
më réng ph¹m vi kinh doanh. Tæng møc lu chuyÓn hµng ho¸ trªn thÞ trêng x· héi
còng v× thÕ t¨ng lªn nhanh chãng. NÕu lÊy chØ sè ®¹t ®îc n¨m 90 lµ 100% th×
n¨m 1991 ®¹t 176%, n¨m 1993 t¨ng lªn
386% vµ n¨m 1995 ®· vît
lªn h¬n con sè 500%. Tõ ®ã tíi nay møc lu chuyÓn hµng ho¸ trªn thÞ trêng x·
héi ®Òu t¨ng tõ mét ®Õn vµi chôc phÇn tr¨m mçi n¨m.
Trong kh©u b¸n lÎ tû träng cña c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc cã xu
híng gi¶m xuèng. NÕu nh tû träng cña c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc
trªn tæng møc b¸n lÎ trªn thÞ trêng x· héi lµ 30,4% n¨m 1990 th× n¨m 1991 lµ
26,9%, n¨m 1992 lµ 24,2 %, n¨m 1993 lµ 21%, n¨m 1994 lµ 23,6% vµ n¨m
1995 cßn kho¶ng 21%. Tuy nhiªn, khi chuyÓn sang c¬ chÕ míi, nh÷ng lóng
tóng ban ®Çu ®· dÇn dÇn ®îc kh¾c phôc. Vµi n¨m trë l¹i ®©y, th¬ng m¹i Nhµ
níc ®· ®îc më réng quy m« b¸n lÎ. §èi víi c¸c mÆt hµng thiÕt yÕu nh x¨ng
dÇu, s¾t thÐp, ph©n ho¸ häc... th¬ng m¹i Nhµ níc chiÕm tû träng b¸n lÎ ®¸ng
kÓ. Ch¼ng h¹n nh víi mÆt hµng x¨ng dÇu víi kho¶ng 2000 c©y x¨ng phñ kh¾p
c¶ níc ®· chi phèi hÇu nh toµn bé thÞ trêng b¸n lÎ mÆt hµng nµy, chÊm døt
thêi kú chai lä ®Çy ®êng mµ nhu cÇu tiªu dïng vÉn kh«ng ®îc ®¸p øng ®Çy
®ñ.
B¶ng 1.
N¨m
1985
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
C¬ cÊu trong nghµnh th¬ng m¹i. (% )
Tæng sè
100
100
100
100
100
100
100
100
100
Quèc doanh TËp thÓ
40,7
12,9
30,4
2,7
26,9
2,0
24,2
1,1
21,8
0,9
23,6
0,7
22,6
0,9
23,5
0,8
9,97
1,8
B¶ng 2.
19
T nh©n
46,6
66,9
71,1
74,7
77,3
74,8
74,5
75,7
88,23
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Tæng møc b¸n lÎ hµng ho¸ x· héi 1990-1997( gi¸ hiÖn hµnh tû ®ång ).
N¨m
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
Tæng sè
19.031,2
33.403,6
51.214,5
67.273,3
93.490,0
121.160,0
145.874,0
158.000,0
Quèc doanh
5.788,7
9.000,8
12.370,6
14.650,0
21.556,9
27.367,0
31.123,0
35.000,0
TËp thÓ
519,2
662,4
563,7
612,0
753,0
1.060,0
1.358,0
1.570,0
T nh©n
12.723,3
23.740,4
38.280,0
52.011,3
69.950,0
90.313,0
108.903,0
119.430,0
Theo nguån Bé th¬ng m¹i.
VÒ lùc lîng lao ®éng khu vùc th¬ng m¹i Nhµ níc còng cã biÕn ®éng lín
theo chiÒu híng gi¶m ®i cïng víi viÖc tæ chøc s¾p xÕp l¹i c¸c doanh nghiÖp.
NÕu n¨m 1990 lµ 350.300 ngêi th× n¨m 1991 lµ 321.200 ngêi, n¨m 1993 lµ
26500 ngêi, n¨m 1996 lµ 207.500 ngêi n¨m 1997 lµ 209.100 ngêi.
Nh vËy so víi giai ®o¹n tríc hiÖn nay sè lao ®éng trong doanh nghiÖp th¬ng
m¹i Nhµ níc ®· gi¶m ®i ®¸ng kÓ, bé m¸y qu¶n lý vµ hÖ thèng tæ chøc kinh
doanh tõ trung ¬ng ®Õn ®Þa ph¬ng ®îc s¸t nhËp l¹i tõ nhiÒu ®Çu mèi bé phËn,
gi¶m ®îc nhiÒu nÊc kh©u trung gian kh«ng cÇn thiÕt.
Trªn thÞ trêng miÒn nói lùc lîng th¬ng m¹i Nhµ níc víi tren 150 c«ng ty ®·
®¶m b¶o c¸c mÆt hµng thiÕt yÕu. Hµng thuéc chÝnh s¸ch x· héi cho ngêi d©n
®Æc biÖt cho nh÷ng ngêi ë vïng s©u vïng xa vµ biªn giíi h¶i ®¶o. Do viÖc gÆp
khã kh¨n trong lu th«ng hµng ho¸, Ýt lîi nhuËn nªn t th¬ng Ýt quan t©m tham
gia kinh doanh trªn thÞ trêng nµy. Tõ n¨m 1994, thùc hiÖn chØ thÞ sè 525/TTg
cña thñ tíng chÝnh phñ, th¬ng m¹i Nhµ níc ®· b¸n bèn mÆt hµng cã trî cíc
vËn chuyÓn lµ muèi ièt, dÇu ho¶, giÊy viÕt, v¶i mÆc phôc vô c¸c ®ång bµo d©n
téc...
Cã thÓ nãi trªn ®Þa bµn miÒn nói, th¬ng m¹i Nhµ níc lµ lùc lîng chñ yÕu
cung cÊp hµng c«ng nghÖ phÈm, hµng thuéc chÝnh s¸ch x· héi vµ thu mua
n«ng l©m thæ s¶n cho ®ång bµo c¸c d©n téc thiÓu sè. C¸c doanh nghiÖp th¬ng
m¹i Nhµ níc còng lµ lùc lîng chñ lùc trong viÖc ®ãng gãp vµo ng©n s¸ch Nhµ
níc. Qua ®iÒu tra ë thñ ®« Hµ néi cho thÊy: b×nh qu©n mét lao ®éng trong
doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc nép ng©n s¸ch cao h¬n mét lao ®éng trong
c¸c thµnh phÇn th¬ng maÞ kh¸c tõ hai ®Õn ba lÇn.
Bªn c¹nh nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®îc, ho¹t ®éng th¬ng m¹i Nhµ níc trªn thÞ trêng
néi ®Þa cßn béc lé nhiÒu h¹n chÕ, cha cã c¬ së v÷ng ch¾c ®Ó kh¼ng ®Þnh vai trß
chñ ®¹o cña th¬ng m¹i Nhµ níc trªn thÞ trêng.
Mét lµ: Th¬ng m¹i Nhµ níc nãi chung, c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ
níc nãi riªng tuy ®«ng mµ kh«ng m¹nh c¶ vÒ thùc lùc kinh tÕ, nghiÖp vô kinh
doanh vµ vai trß trªn thÞ trêng. Dï ®· ®îc s¾p xÕp l¹i mét bíc nhng nhiÒu
doanh nghiÖp vÉn cßn tæ chøc cång kÒnh, kÐm hiÖu qu¶. C¸c doanh nghiÖp
tËp trung qu¸ ®«ng ë thµnh phè, cã mÆt hÇu hÕt ë tÊt c¶ c¸c nghµnh hµng,
trïng lÆp vÒ tæ chøc. C¹nh tranh lÉn nhau mét c¸ch quyÕt liÖt. Ch¼ng h¹n, chØ
tÝnh riªng 193 doanh nghiÖp thuéc Bé th¬ng m¹i, cã tíi 33% sè doanh
nghiÖp ®ãng trô së t¹i thñ ®« Hµ néi, 21% ®ãng t¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh.
20
.DOC 
39 
63 
115 
