Tài liệu Giải pháp phát triển du lịch nghỉ dưỡng ở tỉnh thái nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH HÀ THỊ BÍCH ĐIỆP GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DU LỊCH NGHỈ DƢỠNG Ở TỈNH THÁI NGUYÊN LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ THÁI NGUYÊN - 2015 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH HÀ THỊ BÍCH ĐIỆP GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DU LỊCH NGHỈ DƢỠNG Ở TỈNH THÁI NGUYÊN Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 60.34.04.10 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Đặng Thị Phƣơng Hoa THÁI NGUYÊN - 2015 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình do chính tôi thực hiện. Các số liệu đƣợc dựa trên nguồn tin cậy và dựa trên thực tế tiến hành khảo sát của tôi. Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về công trình nghiên cứu của mình. Thái Nguyên, ngày 05 tháng 10 năm 2015 Học viên H Thị B ch Điệp Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn ii LỜI CẢM ƠN Trong quá trình học tập và thực hiện đề tài, ngoài sự nỗ lực cố gắng của bản thân, tôi đã nhận đƣợc sự giúp đỡ nhiệt tình của nhiều cá nhân và tập thể. Trƣớc hết, tôi xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo trong khoa Sau Đại học - Trƣờng Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh Thái Nguyên, đặc biệt là sự giúp đỡ, hƣớng dẫn tận tình của cô giáo TS Đặng Thị Phƣơng Hoa trong suốt thời gian thực hiện đề tài. Qua đây, tôi cũng xin đƣợc cảm ơn tới lãnh đạo và cán bộ, nhân viên Văn hoá Thể thao và Du lịch tỉnh Thái Nguyên và các qu Sở đơn vị liên quan đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và thu thập tài liệu phục vụ cho đề tài luận văn này. Tôi xin chân thành cảm ơn các đồng nghiệp, gia đình, bạn bè đã giúp đỡ, động viên và khích lệ tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu. Thái Nguyên, ngày 05 tháng 10 năm 2015 Học viên H Thị B ch Điệp Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN..........................................................................................................i LỜI CẢM ƠN...............................................................................................................ii MỤC LỤC...................................................................................................................iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT......................................................................... vi DANH MỤC CÁC BẢNG........................................................................................vii MỞ ÐẦU.................................................................................................................. 1 1. Tính cấp thiết của đề tài...........................................................................................1 2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài................................................................................2 3 Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu...........................................................................2 4 ngh a khoa học và giá trị ứng dụng......................................................................3 5 ố cục của luận văn gồm.........................................................................................3 Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN VỀ DU LỊCH NGHỈ DƢỠNG.......................................................................................................4 1 1 Cơ sở lý luận...........................................................................................................4 1.1.1 Khái niệm về du lịch và du lịch nghỉ dƣỡng......................................................4 1.1.2 Những điều kiện và nhân tố ảnh hƣởng đến phát triển du lịch nghỉ dƣỡng....6 1.1.3 Nội dung của du lịch nghỉ dƣỡng.....................................................................10 1.1.4. Thị trƣờng khách du lịch nghỉ dƣỡng............................................................14 1 2 Cơ sở thực tiễn......................................................................................................19 1.2.1 Những mô hình nghỉ dƣỡng trên thế giới........................................................19 1.3 Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài...........................................................21 1.3.1 Các công trình nghiên cứu của các học giả về phát triển du lịch nghỉ dƣỡng 21 1.3.2 Kết quả nghiên cứu của nhiều công trình khoa học đã đƣợc đăng tải trên các sách, tạp chí nghiên cứu về du lịch nghỉ dƣỡng Thái Nguyên.................................22 Chƣơng 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.................................................... 23 2.1 Câu hỏi nghiên cứu...............................................................................................23 2 2 Phƣơng pháp nghiên cứu.....................................................................................23 2 2 1 Phƣơng pháp thu thập số liệu và xử lý thông tin.............................................23 2 2 2 Phƣơng pháp thống kê mô tả............................................................................24 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn iv 2 2 3 Phƣơng pháp chuyên gia..................................................................................24 2.2.4 Phƣơng pháp so sánh và phân tích hệ thống....................................................24 2 2 5 Phƣơng pháp phân tích (SWOT) điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức ..................................................................................................................................... 24 2.2.6 Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu......................................................................26 Chƣơng 3: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN DU LỊCH NGHỈ DƢỠNG Ở TỈNH THÁI NGUYÊN......................................................................................... 28 3.1 Vị trí địa l , điều kiện tự nhiên, các nhân tố ảnh hƣởng đến phát triển du lịch nghỉ dƣỡng Thái Nguyên............................................................................28 3.1.1 Vị trí địa l , điều kiện tự nhiên...........................................................................28 3.1.2 Nguồn lực nhân văn...........................................................................................30 3.1.3 Chính sách phát triển du lịch nghỉ dƣỡng của Thái Nguyên...........................32 3.2 Thực trạng phát triển du lịch nghỉ dƣỡng ở Thái Nguyên..................................34 3.2.1 Cơ sở vật chất du lịch........................................................................................ 34 3.2.2 Kết quả hoạt động kinh doanh du lịch nghỉ dƣỡng ở Thái Nguyên................37 3 2 3 Lao động ngành................................................................................................. 39 3.2.4 Khách du lịch..................................................................................................... 42 3.2.5 Hoạt động Marketing.........................................................................................43 3.2.6 Hệ thống thông tin.............................................................................................45 3 3 Đánh giá thực trạng phát triển du lịch nghỉ dƣỡng ở Thái Nguyên...................45 3.3.1 Những ƣu điểm.................................................................................................45 3.3.2 Những khuyết điểm, hạn chế.............................................................................48 3 4 Phân tích điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức đối với du lịch nghỉ dƣỡng Thái Nguyên............................................................................................51 3 4 1 Điểm mạnh (Strengths)......................................................................................52 3 4 2 Điểm yếu (Weaknesses).....................................................................................52 3 4 3 Cơ hội (Opportunities).......................................................................................55 3.4.4 Thách thức (Threats)..........................................................................................56 3.4.5 Phối hợp điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức sẽ đƣợc các phƣơng án sau ..................................................................................................................................... 57 Chƣơng 4: MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DU LỊCH NGHỈ DƢỠNG Ở TỈNH THÁI NGUYÊN.................................................................... 60 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn v 4 1 Quan điểm và định hƣớng phát triển du lịch nghỉ dƣỡng Thái Nguyên từ nay đến 2020........................................................................................................60 4 1 1 Quan điểm..........................................................................................................60 4 1 2 Định hƣớng và mục tiêu phát triển du lịch nghỉ dƣỡng................................. 61 4.2 Các giải pháp phát triển du lịch nghỉ dƣỡng của tỉnh Thái Nguyên trong tƣơng lai............................................................................................................63 4.2.1 Giải pháp chung cho ngành du lịch...................................................................63 4.2.2 Giải pháp đối với phát triển du lịch nghỉ dƣỡng..............................................64 4 3 Các bƣớc nhằm thực hiện đồng bộ các giải pháp trên........................................76 4.4 Một số kiến nghị................................................................................................... 78 KẾT LUẬN............................................................................................................ 80 TÀI LIỆU THAM KHẢO..................................................................................... 82 PHỤ LỤC............................................................................................................... 83 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn vi DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT STT VIẾT ĐẦY ĐỦ VIẾT TẮT 1 2 Du lịch Dịch vụ 3 Kinh tế du lịch KTDL 4 Quản l nhà nƣớc QLNN 5 Uỷ ban nhân dân UBND 6 Trung tâm du lịch TTDL 7 Xã hội chủ ngh a XHCN 8 Kinh tế xã hội KTXH 9 Công nghiệp hoá Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN DL DV CNH http://www.lrc.tnu.edu.vn vii DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1: Ma trận SWOT.......................................................................................... 24 Bảng 3 1: Cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ du lịch ở Thái Nguyên..........................34 Bảng 3.2: Doanh thu du lịch của Tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2009-2013..............38 Bảng 3.3: Thực trạng và dự báo nguồn nhân lực ngành du lịch Thái Nguyên.........40 Bảng 3.4: Số lƣợng khách du lịch nghỉ dƣỡng đến Thái Nguyên giai đoạn 2009-2013 .................................................................................................................................... 42 Bảng 3 5: Các địa điểm du lịch thu hút khách...........................................................43 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn 1 MỞ ÐẦU 1 T nh cấp thiết của đề t i Du lịch là một ngành kinh tế dịch vụ, có tính tổng hợp liên ngành, liên vùng và tính xã hội hóa cao. Từ nhiều năm ngƣời ta đã coi du lịch là ngành “công nghiệp không khói” Du lịch không chỉ đóng góp vào tăng trƣởng kinh tế cho địa ph ƣơng, đất nƣớc, mà còn tạo động lực phát triển các ngành kinh tế khác, tạo nhiều việc làm, thu nhập cho ngƣời dân, là phƣơng tiện quảng bá hình ảnh đất n ƣớc... Mục tiêu của chiến lƣợc phát triển du lịch giai đoạn 2011-2020 là đến năm 2020 du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của đất nƣớc. Mặt khác, với xu thế Việt Nam ngày càng hội nhập sâu, rộng với khu vực và toàn cầu, du lịch Việt Nam đang đứng trƣớc cơ hội lớn chƣa từng có và thách thức không nhỏ. Với nhu cầu ngày càng đa dạng hơn của du khách, du lịch nghỉ d ƣỡng ngày càng đƣợc chú trọng Đây là loại hình du lịch tổng hợp, đang ở giai đoạn phát triển ban đầu ở nhiều địa phƣơng với vô vàn tiềm năng chƣa đƣợc khai thác hết. Mặt khác, cuộc sống công nghiệp luôn đi đôi với stress. Công nghiệp tiến triển đã tạo ra nhiều nhu cầu mới và đa dạng, thúc đẩy con ng ƣời phải suy ngh , lo toan và làm việc căng thẳng để gia tăng khả năng chiếm hữu và thỏa mãn nhu cầu. Cơ chế thị trƣờng với mức độ cạnh tranh cao càng làm cho con ngƣời phải chật vật và toan tính nhiều hơn, dễ dẫn đến stress hơn Học viện ác s gia đình Hoa Kỳ ƣớc tính rằng 60% của tất cả các vấn đề đƣa đến bác s là do stress liên quan Các tập đoàn Mỹ mất khoảng $ 150.000.000.000 mỗi năm với các rối loạn liên quan đến stress. Công ty Hoffman La Roche đã thực hiện một cuộc khảo sát về tình trạng stress tại Việt Nam. Kết quả đã cho thấy tỉ lệ số ngƣời bị stress bình quân là 52%. Ở các thành phố lớn nhƣ Hà Nội và Thành Phố Hồ Chí Minh tỉ lệ này là 55%. Thật khó thấy một loại “bệnh” nào có thể làm tổn thƣơng cả sức khỏe thể lực và sức khỏe tinh thần, ảnh hƣởng đến toàn thân nhƣ stress Nó dẫn đến nhiều bệnh nguy hiểm có thể xuất hiện đồng thời. Nó làm thui chột mọi khả năng t ƣ duy, trí nhớ, khả năng tự kiểm soát, phán đoán Stress, vì vậy, gây tổn thất cho nền kinh tế, ảnh hƣởng lớn đến sức khỏe cộng đồng. Du lịch nghỉ dƣỡng là một hình thức nghỉ ngơi tích cực, giải tỏa stress hữu ích, tái tạo sức lao động, cần đƣợc phát triển và nhân rộng. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn 2 Thái Nguyên là một tỉnh trung du miền núi phía Bắc, có nhiều có khá nhiều tiềm năng phát triển du lịch đặc biệt là du lịch nghỉ dƣỡng. Thái Nguyên là nơi hội tụ nền văn hoá của các tỉnh miền núi phía Bắc Việt Nam. Tỉnh Thái Nguyên có di tích lịch sử An toàn khu (ATK) ở huyện Định Hoá, có di tích khảo cổ học thời kỳ đồ đá cũ ở huyện Võ Nhai, có các di tích kiến trúc nghệ thuật chùa chiền, đình, đền tại nhiều địa phƣơng trong tỉnh. Tỉnh Thái Nguyên có nhiều khu thiên nhiên phong cảnh sơn thuỷ hữu tình nhƣ khu du lịch hồ Núi Cốc, hang Phƣợng Hoàng, suối Mỏ Gà… Các cơ sở hạ tầng của tỉnh Thái Nguyên đã đƣợc hoàn thiện dần, hệ thống đƣờng giao thông quốc lộ đã đƣợc nâng cấp tốt hơn Đây chính là điều kiên ban đầu thuận lợi để xây dựng và phát triển du lịch nghỉ dƣỡng, thu hút khách du lịch đến tham quan, khám phá đồng thời kết hợp nghỉ dƣỡng. Nh ƣng vấn đề xây dựng và phát triển loại hình du lịch nghỉ dƣỡng ở Thái Nguyên hiện nay ch ƣa có nghiên cứu nào đặt ra và thực tiễn chƣa đƣợc triển khai đúng ngh a Điều này khiến em lựa chọn đề tài: “Giải pháp phát triển du lịch nghỉ dƣỡng ở tỉnh Thái Nguyên” để làm luận văn thạc sỹ của mình 2 Mục tiêu nghiên cứu của đề t i 2.1. Mục tiêu chung Phân tích và đánh giá thực trạng phát triển du lịch nghỉ d ƣỡng tại Thái Nguyên, từ đó đề xuất một số giải pháp phát triển du lịch nghỉ dƣỡng ở tỉnh Thái Nguyên 2.2 Mục tiêu cụ th : T n t: Làm rõ cơ sở l luận và thực tiễn về phát triển du lịch nghỉ dƣỡng ở Tỉnh Thái Nguyên. T : Phân tích thực trạng phát triển du lịch nghỉ dƣỡng ở tỉnh Thái Nguyên. T : Đề xuất các giải pháp để phát triển du lịch nghỉ dƣỡng ở tỉnh Thái Nguyên. 3 Đối tƣ ng v ph vi nghiên cứu Đối tƣợng nghiên cứu: Giải pháp phát triển du lịch nghỉ dƣỡng tại Thái Nguyên Phạm vi nghiên cứu: Phạm vi không gian: Địa bàn tỉnh Thái Nguyên. Phạm vi thời gian: Số liệu trong đề tài đƣợc công bố trong v ng 3 năm trở lại đây (2009 -2013). Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn 3 Phạm vi về nội dung: Đề tài tập trung nghiên cứu các giải pháp liên quan đến phát triển đối với du lịch nghỉ dƣỡng ở Thái Nguyên. 4 ngh a hoa học v gi trị ứng dụng Thứ nhất, về lý luận: Làm rõ các vấn đề lý luận cơ bản về phát triển du lịch nghỉ dƣỡng, đặc điểm, nội dung, các nhân tố ảnh h ƣởng và những kinh nghiệm phát triển du lịch nghỉ dƣỡng của một số quốc gia và địa phƣơng Thứ hai, về thực tiễn: Phân tích thực trạng, đánh giá các ƣu điểm và hạn chế trong quá trình phát triển du lịch nghỉ dƣỡng của Thái Nguyên trong thời gian qua; chỉ ra các thuận lợi, khó khăn, cơ hội, thách thức đối với phát triển du lịch của Thái Nguyên; đồng thời chỉ rõ tiềm năng to lớn của địa ph ƣơng trong việc phát triển loại hình du lịch này; đề xuất những giải pháp quan trọng nhằm phát triển bền vững du lịch nghỉ dƣỡng ở Thái Nguyên trong thời gian tới. Thứ ba, về tính đóng góp mới của đề tài: Luận văn là tài liệu cần thiết để giúp cho các cấp lãnh đạo có đƣợc cách nhìn toàn diện và khách quan về thực trạng du lịch nghỉ dƣỡng ở Thái Nguyên, thấy đƣợc các mặt mạnh cũng nh ƣ những vấn đề tồn tại cùng với nguyên nhân. Những giải pháp có tính định h ƣớng và gợi mở các biện pháp nhằm phát huy cao nhất chất lƣợng, hiệu quả trong quá trình kinh doanh và phát triển du lịch trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên đến năm 2020. 5 Bố cục của uận v n g Ngoài phần mở đầu và kết luận ra thì luận văn gồm 4 chƣơng: Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về du lịch nghỉ dƣỡng Chƣơng 2: Các phƣơng pháp nghiên cứu Chƣơng 3: Thực trạng du lịch nghỉ dƣỡng ở Thái Nguyên Chƣơng 4: Một số giải phát triển du lịch nghỉ dƣỡng ở Thái Nguyên Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn 4 Chƣơng 1 CƠ SỞ L LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN VỀ DU LỊCH NGHỈ DƢỠNG 1.1 Cơ sở ý uận 1.1.1 Khái niệm về du lịch và du lịch nghỉ dưỡng * Du lịch: Viết về nội hàm của khái niệm “du lịch”, dƣới mỗi góc độ nghiên cứu khác nhau, các học giả có cách hiểu về du lịch khác nhau. JOZEP STANDER định ngh a du lịch từ góc độ khách du lịch: “Du lịch là loại khách đi theo thích ngoài nơi cơ trú thƣờng xuyên để thoả mãn sinh hoạt cao cấp mà không theo đuổi mục tiêu kinh tế’’ Kalfiotis thì cho rằng: “Du lịch là sự di chuyển tạm thời của cá nhân hay tập thể từ nơ ở đến nơi khác nhằm thỏa mãn nhu cầu tinh thần, đạo đ c do đó tạo nên các hoạt động kinh tế”. HUNSIKENR và KRAFF thì đƣa ra định ngh a: “Du lịch là tập hợp các mối quan hệ và các hiện tƣợng phát sinh trong các cuộc hành trình và l ƣu trú của những ng ƣời ngoài địa phƣơng, nếu việc lƣu trú đó không phải cƣ trú thƣờng xuyên và không dính dáng đến hoạt động kỹ thuật, kinh tế và tổ chức liên quan đến các cuộc hành trình của con ngƣời và việc lƣu trú của họ ngoài nơi ở thƣờng xuyên với nhiều mục đích khác nhau, loại trừ mục đích hành nghề, kiếm lời hoặc đến thăm có tính chất th ƣờng xuyên” Edmod Picasa cho rằng: "Du lịch là tập hợp các tổ chức và các chức năng của nó, không chỉ về phƣơng diện khách vãng lai mà cái chính là ph ƣơng diện về giá trị mà khách du lịch mang lại". Khi du lịch càng phát triển, các hoạt động kinh doanh du lịch càng gắn bó và phối hợp với nhau tạo thành một hệ thống rộng lớn và chặt chẽ. Trong khi đó, Tổ chức Du lịch Thế giới (World Tourist Organization) cho rằng, du lịch bao gồm tất cả mọi hoạt động của những ngƣời du hành, tạm trú, trong mục đích tham quan, khám phá và tìm hiểu, trải nghiệm hoặc trong mục đích nghỉ ngơi, giải trí, thƣ giãn; cũng nhƣ mục đích hành nghề và những mục đích khác nữa, trong thời gian liên tục nhƣng không quá một năm, ở bên ngoài môi trƣờng sống định cƣ; nhƣng loại trừ các du hành mà có mục đích chính là kiếm tiền. Du lịch cũng là một dạng nghỉ ngơi năng động trong môi trƣờng sống khác hẳn nơi định cƣ. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn 5 ách khoa Toàn thƣ Việt Nam lại viết: Du lịch là một dạng nghỉ dưỡng s c tham quan tích cực củ con ngườ ngoà nơ cư trú với mục đíc : Ng ỉ ngơ , g ải trí, tham quan danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử, công trìn văn ó , ng ệ thuật. Nhƣ vậy, du lịch không chỉ liên quan đến khách du lịch, mà c n đề cập đến các hoạt động sản xuất, kinh doanh của các cơ sở và cá nhân phục vụ cho các nhu cầu của khách du lịch tại nơi mà khách đi qua và ở lại. Các hoạt động này bao gồm: ăn, ở, vận chuyển, vui chơi giải trí, hƣớng dẫn tham quan v.v... Du lịch đƣợc coi là ngành kinh doanh tổng hợp có hiệu quả cao về nhiều mặt, nâng cao hiểu biết về thiên nhiên, truyền thống lịch sử và văn hóa dân tộc, từ đó góp phần làm tăng thêm Tình yêu quê hƣơng đất nƣớc, đối với ng ƣời n ƣớc ngoài là tình hữu nghị với dân tộc mình, về mặt kinh tế du lịch là l nh vực kinh doanh mang lại hiệu quả rất lớn, có thể coi là hình thức xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ tại chỗ. Cùng với sự phát triển mạnh mẽ và nhanh chóng của ngành du lịch thế giới, du lịch trở thành ngành có hàng loạt mối liên quan lẫn nhau để phục vụ khách du lịch trong và ngoài nƣớc Du lịch liên quan đến du khách, hình thức lữ hành, cung cấp ăn, ở, thiết bị và các vật dụng khác, nó cấu thành một khái niệm tổng hợp không ngừng biến đổi theo thời gian và hoàn cảnh Điều 1 Pháp lệnh Du lịch đã chỉ rõ: Du lịch là một ngành kinh tế tổng hợp quan trọng, có tính liên ngành, liên vùng và xã hội hóa cao; phát triển du lịch nhằm đáp ứng nhu cầu thăm quan giải trí, nghỉ dƣỡng của nhân dân và du khách quốc tế, góp phần nâng cao dân trí, tạo việc làm và phát triển kinh tế xã hội đất nƣớc Dựa vào cách xác định trên có thể hiểu du lịch là ngành kinh tế có tính tổng hợp, lấy khách du lịch làm đối t ƣợng, cung cấp sản phẩm, dịch vụ du lịch cần thiết cho khách du lịch. Các loại hình du lịch hiện nay gồm: Du lịch giải trí, du lịch nghỉ d ƣỡng, du lịch khám phá, du lịch lễ hội, du lịch thể thao Du lịch tôn giáo, du lịch nghiên cứu, học tập, du lịch thăm thân… Trong các loại hình du lịch trên thì du lịch nghỉ d ƣỡng hiện nay đã và đang là loại hình phát triển rất phù hợp với xu thế phát triển Trong nội dung nghiên cứu xin phép đi sâu vào loại hình du lịch này trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên. Du lịch nghỉ dưỡng Một trong những chức năng quan trọng của du lịch là khôi phục sức khoẻ (thể lực, trí lực) của con ngƣời sau những ngày lao động căng thẳng, là một loại hình du Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn 6 lịch đƣợc du khách ƣa chuộng. Khi nền kinh tế càng phát triển, con ng ƣời càng chịu nhiều sức ép của công việc, của môi trƣờng ô nhiễm hay của các quan hệ xã hội thì nhu cầu đƣợc nghỉ dƣỡng càng lớn. Địa điểm đến nghỉ ngơi th ƣờng là những nơi có khí hậu mát mẻ, trong lành, phong cảnh đẹp nh ƣ các bãi biển, các vùng núi, vùng nông thôn hoặc vùng ven sông, hồ, thác, các dịch vụ đƣợc tổ chức theo h ƣớng vừa sức với từng đối tƣợng du khách (ngƣời già, trẻ em, ngƣời có bệnh mãn tính…), thời gian thƣờng kéo dài gần nhƣ một liệu trình tối thiểu để phục hồi chức năng, sức khỏe, lấy lại tinh thần cho du khách..... Từ đặc điểm đó, có thể khái niệm về loại hình du lịch nghỉ dƣỡng nhƣ sau: Du lịch nghỉ dưỡng là loại hình du lịch nhằm thỏa mãn n ư cầu nghỉ ngơ , p ục hồi s c khỏe 1.1.2 Những điều kiện và nhân tố ảnh hưởng đến phát tri n du lịch nghỉ dưỡng Điểm khác với các loại hình du lịch khác, du lịch nghỉ dƣỡng đ i hỏi sự hài l ng, thỏa mãn tuyệt đối tại nơi khách chọn làm điểm l ƣu trú Có thể các tiện ích đƣợc đặt ngay trong khu ở, hoặc cũng có thể kết hợp với các đơn vị dịch vụ khác làm phong phú lịch trình nghỉ dƣỡng, xả hơi của khách Do vậy tận dụng những điều kiện tự nhiên sẵn có và sáng tạo những dịch vụ nghỉ dƣỡng đáp ứng nhu cầu của khách là một hƣớng đi đối với du lịch nghỉ dƣỡng 1.1.2.1 Đ ều k ện về tà nguyên du lịc tự n ên k í ậu p ù ợp Bao gồm vị trí địa l và tài nguyên thiên nhiên: đất nƣớc, khí hậu, sinh vật, khoáng sản. Nguồn lực tài nguyên thiên nhiên là yếu tố tạo ra các cơ hội, điều kiện thị trƣờng cho thu hút khách du lịch. Quy mô nguồn tài nguyên du lịch càng lớn, chất lƣợng của chúng càng cao và có tính độc đáo thì càng có điều kiện để thu hút du khách, mở rộng thị trƣờng cho kinh doanh du lịch. Tài nguyên du lịch cũng là yếu tố quan trọng tác động đến quy mô, chất l ƣợng và tính độc đáo của sản phẩm du lịch. Việt Nam có tiềm năng về tự nhiên, thiên nhiên rất phong phú và đa dạng để phát triển du lịch, đồng thời là nƣớc nằm án ngữ ở cửa ngõ Đông Nam Á, thuận lợi thông thƣơng với các nƣớc trong khu vực và trên thế giới, bằng hệ thống đƣờng biển, đƣờng bộ và đƣờng hàng không Do nƣớc ta nằm ở vành đai kiến tạo địa chất lâu đời, cho nên đã tạo nên những thắng cảnh thiên nhiên hết sức kỳ thú nhƣ: các dãy núi Tam Thanh, Nhị Thanh, Tam Cốc, ích Động,… các bãi Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn 7 biển Trà Cổ, Hạ Long, Nha Trang, Cửa L … Cùng với đó là khí hậu gió mùa, mát mẻ thích hợp để phát triển du lịch nhƣ; Sa Pa, Đà Lạt, Tam Đảo… Sông ngòi, kênh rạch luồn chảy suốt mọi miền tổ quốc, với hai con sông lớn nhất là sông Hồng và sông Cửu Long, cùng nhiều con sông khác mỗi con mang một dáng vẻ riêng biệt, thật sự hấp dẫn khách du lịch, đặc biệt hơn nữa là n ƣớc ta còn có nguồn n ƣớc khoáng Kim ôi, Kênh Gà… đó là điều kiên để phát triển du lịch bằng n ƣớc khoáng. Bên cạnh đó nƣớc ta còn có nguồn tài nguyên động thực vật phong phú và đa dạng với nhiều chủng loại khác nhau, có nhiều loài c n đ ƣợc liệt vào trong sách đỏ… Khoáng sản dồi dào và đa dạng… không chỉ là tiềm năng để phát triển kinh tế mà còn có tác dụng phát triển du lịch. Hiện nay trên thế giới cũng nhƣ ở Việt Nam việc đi du lịch vào những ngày lễ ngày nghỉ không còn là việc quá xa lạ,và vì thế mà những khu du lịch nghỉ d ƣỡng, Resort ngày càng nhiều, và hầu hết các khu này đều đƣợc xây dựng tại những nơi khí hậu và cảnh sắc rất tuyệt vời ví dụ Đà Lạt, Nha Trang,..... Điều đó chứng tỏ tài nguyên du lịch tự nhiên cụ thể là khí hậu cảnh quan môi trƣờng có vai trò quan trọng gần nhƣ bậc nhất đối với việc phát triển du lịch nghỉ dƣỡng.Một điểm đến có thể hoang sơ ch ƣa đƣợc đầu t ƣ k l ƣỡng về hệ thống phục vụ nhƣng vẫn có thể thu hút du khách tới nghỉ ngơi Ta có thể láy ra nhiều ví dụ về rất nhiều vùng có khí hậu thuận lợi môi tr ƣờng sống trong lành cảnh quan đẹp đã tập trung vào việc phát triển du lịch nghỉ d ƣỡng ở Việt Nam nhƣ Đà Lạt; Mũi Né; Nha Trang; Tam Đảo; Bà Nà, trên thế giới cũng có rất nhiều các trung tâm du lịch nghỉ dƣỡng rất nổi tiếng đều đ ƣợc xây dụng dự trên tiêu trí quan trọng nhất là điều kiện tự nhiên phù hợp ở Tahis Lan, Nhật Bản..... Ngoài ra việc phát triển loại hình du lịch nghỉ dƣỡng của điểm đến sẽ thuân lơi hơn rất nhiều nêu có thêm các điều kiện và tài nguyên du lịch hấp dẫn, thuận lợi nhƣ có nhiều, yên t nh, gần nguồn nƣớc khoáng, suối nƣớc nóng, bùn chữa bệnh. Có nguồn dƣợc liệu phong phú để chữa bệnh, bồi bổ sức khoe. 1.1.2.2 Nguồn lực tà nguyên n ân văn Đây là một trong những điều kiện có ngh a quyết định đối với việc phát triển du lịch. Nó bao gồm bề dày lịch sử và truyền thống văn hoá, nói cụ thể là hệ Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn 8 thống các di tích lịch sử, di tích văn hoá, phong tục tập quán, lễ hội, các món ăn thức uống dân tộc, các loại hình nghệ thuật, các lối sống, nếp sống của các tộc ngƣời mang bản sắc độc đáo c n lƣu giữ đƣợc đến ngày nay Đối với n ƣớc ta, có thể khẳng định đƣợc rằng nƣớc ta có nguồn lực nhân văn phong phú, độc đáo để phát triển du lịch. Trải dài từ thời cổ đại tới nay với các di tích, di chỉ đồ đá nh ƣ núi Đọ, Hoà Bình, Bắc Sơn, Hạ Long… Di chỉ đồ đồng nh ƣ trống đồng Đông Sơn, Phùng Nguyên, Đồng Đậu… Cùng với hệ thống di tích lịch sử - văn hoá, phong tục tập quán, lễ hội… hết sức phong phú và đặc sắc nhƣ; hội Đền Hùng, Cổ Loa, huyền thoại Mỵ Châu - Trọng Thuỷ, đền thờ Hai à Trƣng, văn hoá Thăng Long, văn hoá Huế … Tất cả tạo thành một tổng thể vừa mang tính thống nhất, vừa có bản sắc riêng độc đáo là tiềm năng dồi dào để phát triển du lịch nghỉ dƣỡng. 1.1.2.3 Cơ sở hạ tầng, vật ch t, kỹ thuật phát triển du lịch nghỉ dưỡng Đây là một nguồn lực, một điều kiện không thể thiếu để phát triển du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn Cơ sở vật chất kỹ thuật và kết cấu hạ tầng tốt, đồng bộ tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển du lịch, ngƣợc lại sẽ gây khó khăn cho phát triển du lịch. Ngoài mạng lƣới giao thông, vận tải, đƣờng hành không, đƣờng bộ, đƣờng thuỷ,… với các thiết bị bến cảng, máy bay, tàu biển, tàu hỏa, ô tô…Cơ sở vật chất kỹ thuật và kết cấu hạ tầng bao gồm: Cơ sở vật chất kỹ thuật và thiết bị hạ tầng phục vụ ăn uống, l ƣu trú: là cơ sở vật chất kỹ thuật nhằm đảm bảo nơi ăn, chốn ở cho khách du lịch Đây là hai dịch vụ đặc trƣng nhất của hoạt động kinh doanh du lịch, chúng đáp ứng nhu cầu bản năng của con ngƣời (ăn và ngủ), khi họ sống ngoài nơi cƣ trú th ƣờng xuyên của họ. Dịch vụ lƣu trú và dịch vụ ăn uống chiếm tỷ trọng lớn trong giá thành của các sản phẩm du lịch Cơ sở vật chất kỹ thuật của dịch vụ lƣu trú: bao gồm tất cả các phòng ngủ, các tài sản, trang thiết bị tiện nghi phục vụ khách ngủ qua đêm Các loại hình cơ sở lƣu trú gồm: hotel, motel, làng du lịch, camping (lều trại), biệt thự, nhà nghỉ… Đối với du lịch nghỉ dƣỡng thì phát triển loại hình du lịch nghỉ dƣỡng không nhất thiết phải ở gần một khu cấp khách trung tâm. Tuy nhiên để phát triển thuận lợi thì yêu cầu có điều kiện đi lại thuận lợi, có hệ thống đƣờng sá tốt, thuận tiện, có thế