Tài liệu Giải pháp phát triển dịch vụ ngân hàng tại chi nhánh ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn thăng long

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 lêi më ®Çu NÒn kinh tÕ lµ mét c¬ thÓ sèng, nã liªn tôc vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cïng thêi gian, trong nã bao gåm nhiÒu yÕu tè cÊu thµnh, mµ vèn lµ mét yÕu tè kh«ng thÓ thiÕu ®îc trong sù vËn ®éng vµ ph¸t triÓn ®ã. Ngµy nay, xu thÕ toµn cÇu ho¸ kinh tÕ ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c níc nghÌo cã c¬ héi b¾t kÞp víi c¸c níc giµu, nhng c¸c níc nµy kh«ng ph¶i kh«ng gÆp nh÷ng khã kh¨n khi ph¶i ®¬ng ®Çu víi th¸ch thøc lín lao lµ s¶n phÈm hµng ho¸ cña níc m×nh ph¶i chÞu mét søc Ðp c¹nh tranh v« cïng gay g¾t vµ ¸c liÖt trªn thÞ trêng quèc tÕ vµ ngay c¶ trªn thÞ trêng trong níc m×nh. Do ®ã, vÊn ®Ò chÊt lîng s¶n phÈm ®ang lµ vÊn ®Ò sèng cßn, yÕu tè then chèt ®Ó c¹nh tranh. Bíc vµo nÒn kinh tÕ thÞ trêng vµ héi nhËp dÇn víi nÒn kinh tÕ toµn cÇu, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam hiÖn nay ®· c¶m nhËn ®îc ¸p lùc ngµy cµng lín ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh. Lóc nµy c¹nh tranh gi¸ c¶ sÏ dÇn kh«ng cßn phï hîp n÷a mµ gi¶i ph¸p thùc tÕ cho c¹nh tranh hiÖn nay lµ b»ng chÊt lîng. ChØ cã vËy míi cã thÓ ®¶m b¶o sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn l©u dµi cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. Nh vËy gi¶i ph¸p cÇn ph¶i quan t©m tríc hÕt lµ ®Çu t ®æi míi kü thuËt c«ng nghÖ b»ng m¸y mãc thiÕt bÞ hiÖn ®¹i, ®Ó thùc hiÖn ®îc cÇn cã lîng vèn lín ®¸p øng nhu cÇu ®Çu t. Trong khi c¸c doanh nghiÖp hÇu nh kh«ng cã ®iÒu kiÖn lùa chän ph¬ng thøc tµi trî nµo ngoµi vay vèn ng©n hµng hoÆc sö dông vèn chñ së h÷u. ChÝnh tõ tÝnh cÊp b¸ch vÒ nhu cÇu vèn nªn ®ßi hái cÇn ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p tµi trî h÷u hiÖu h¬n cho c¸c doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh ®æi míi c«ng nghÖ, t¨ng n¨ng lùc s¶n xuÊt. XuÊt ph¸t tõ nhu cÇu ®ã ph¬ng thøc tµi trî b»ng cho thuª tµi chÝnh xuÊt hiÖn ë ViÖt Nam. ë ViÖt Nam, cho thuª tµi chÝnh lµ mét lÜnh vùc hoµn toµn míi mÎ, nhng ®©y lµ mét ph¬ng thøc tµi trî vèn thÝch hîp, gãp phÇn ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i tÝn dông, ®Æc biÖt tÝn dông trung, dµi h¹n, gãp phÇn th¸o gì nh÷ng khã kh¨n vÒ vèn ®èi víi c¸c doanh nghiÖp. TÇm quan träng cña nã ®· ®îc c¸c nhµ kinh tÕ thÕ giíi ®¸nh gi¸ nh “mét cuéc c¸ch m¹ng vÒ tµi trî vèn”, nhÊt lµ víi c¸c níc ®ang ph¸t triÓn. T¹i c¸c níc ph¸t triÓn, cho thuª tµi chÝnh cung cÊp mét lîng vèn khæng lå cho c¸c doanh nghiÖp, thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña quèc gia ®ã, vµ lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng h×nh thµnh nªn thÞ trêng vèn cña mçi quèc gia. TÝnh trung b×nh trong ba n¨m 1998 ®Õn 2000, doanh sè cña ngµnh c«ng nghiÖp cho thuª thÕ giíi ®¹t kho¶ng 500 tû USD, møc t¨ng trëng b×nh qu©n mçi n¨m lµ 7%. T¹i ViÖt Nam, qua thêi gian thùc hiÖn nghiÖp vô cho thuª tµi chÝnh chóng ta thÊy nh÷ng lîi Ých mµ nã mang l¹i lµ rÊt lín, Nã lµ mét lèi tho¸t cho c¬n kh¸t vèn gay g¾t ®ang trãi tay c¸c doanh nghiÖp. Cho thuª tµi chÝnh tá ra 2 thÝch hîp víi c¸c doanh nghiÖp ®ang ë trong giai ®o¹n t¸i cÊu tróc vµ c¬ cÊu l¹i d©y truyÒn s¶n xuÊt. Cã thÓ nãi, cho thuª tµi chÝnh lµ mét thÞ trêng ®Çy tiÒm n¨ng ë níc ta. Song mét sù thËt lµ nghiÖp vô cho thuª tµi chÝnh cha ph¸t triÓn ngang tÇm víi nh÷ng u thÕ vèn cã cña nã. §Ó më réng, ph¸t triÓn ho¹t ®éng cho thuª tµi chÝnh ®¸p øng cho nhu cÇu vèn cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam hiÖn nay, trong thêi gian thùc tËp t¹i c«ng ty Cho thuª Tµi chÝnh – Ng©n hµng C«ng th ¬ng ViÖt Nam, ®îc sù híng dÉn nhiÖt t×nh cña c¸c thÇy c«, cïng sù quan t©m gióp ®ì cña c¸n bé nh©n viªn C«ng ty, ®Æc biÖt lµ c¸c c« chó phßng kinh doanh, em ®· m¹nh d¹n ®i s©u nghiªn cøu vÊn ®Ò nµy. Trong luËn v¨n nµy em xin ®Ò cËp vÒ ho¹t ®éng cho thuª tµi chÝnh hiÖn nay víi ®Ò tµi: “Ph¸t triÓn ho¹t ®éng cho thuª tµi chÝnh t¹i c«ng ty Cho thuª Tµi chÝnh - Ng©n hµng C«ng th¬ng ViÖt Nam” . KÕt cÊu luËn v¨n ngoµi môc lôc, lêi më , kÕt luËn, danh môc tµi liÖu tham kh¶o, gåm cã nh÷ng néi dung chÝnh sau: Ch¬ng I: Nh÷ng lý luËn c¬ b¶n vÒ ho¹t ®éng cho thuª tµi chÝnh Ch¬ng II: Thùc tr¹ng ho¹t ®éng cho thuª tµi chÝnh t¹i c«ng ty Cho thuª Tµi chÝnh – Ng©n hµng C«ng th¬ng ViÖt Nam Ch¬ng III: Gi¶i ph¸p ph¸t triÓn ho¹t ®éng cho thuª tµi chÝnh t¹i c«ng ty Cho thuª Tµi chÝnh – Ng©n hµng C«ng th¬ng ViÖt Nam. Trong luËn v¨n nµy, em xin ®Ò cËp tíi nh÷ng lý luËn c¬ b¶n vµ thùc tiÔn cña ho¹t ®éng cho thuª tµi chÝnh trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ë ViÖt Nam. LuËn v¨n tËp trung nghiªn cøu thùc tr¹ng ho¹t ®éng lµm c¬ së ®Ó ®Ò xuÊt mét sè ý kiÕn ®ãng gãp kh«ng chØ víi chi nh¸nh mµ cßn víi Ng©n hµng Nhµ Níc vµ ChÝnh phñ. Sinh viªn NguyÔn KiÒu Oanh 3 Ch¬ng I Nh÷ng lý luËn c¬ b¶n vÒ ho¹t ®éng Cho thuª tµi chÝnh H×nh thøc tµi trî th«ng qua cho thuª tµi s¶n ®· cã lÞch sö l©u ®êi vµ diÔn ra trong hÇu hÕt mäi lÜnh vùc ho¹t ®éng s¶n xuÊt, thuéc nhiÒu khu vùc trªn thÕ giíi. Tuy nhiªn, tõ khi xuÊt hiÖn ph¬ng thøc cho thuª tµi chÝnh (leasing) th× lo¹i h×nh tµi trî nµy ®· cã nh÷ng bíc ph¸t triÓn mang tÝnh ®ét ph¸. §èi víi níc ta cho thuª tµi chÝnh lµ mét lÜnh vùc hoµn toµn míi mÎ víi kÕt qu¶ ®¹t ®îc cßn khiªm tèn. Nhng sau h¬n 5 n¨m ®i vµo ho¹t ®éng c¸c c«ng ty cho thuª tµi chÝnh ( CTTC ) ®· chøng tá tÝnh u viÖt cña m×nh, ho¹t ®éng nµy ®· t¹o mét kªnh dÉn vèn rÊt quan träng ®Õn c¸c doanh nghiÖp, vµ thùc tÕ cho thÊy ho¹t ®éng cho thuª tµi chÝnh ®· cã nh÷ng bíc ph¸t triÓn vît bËc c¶ vÒ quy m« vµ ph¹m vi ®Þa lý. HiÖn nay, ngµnh cho thuª ®· dÇn kh¼ng ®Þnh vÞ thÕ cña m×nh trªn thÞ trêng vèn. Song song víi sù ph¸t triÓn vÒ chiÒu réng, chiÒu s©u ®ang dÇn thay ®æi vµ ph¸t triÓn. Víi môc ®Ých trang bÞ nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ cho thuª tµi chÝnh ( tõ kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm, ph¬ng thøc giao dÞch,... ®Õn b¶n chÊt, vai trß, lîi Ých ) néi dung cña ch¬ng I gåm c¸c vÊn ®Ò sau: 1.1. Vai trß cña ho¹t ®éng Cho thuª Tµi chÝnh trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng 1.1.1. Cho thuª tµi chÝnh - ho¹t ®éng cña c«ng ty cho thuª 1.1.1.1. LÞch sö ra ®êi cña ho¹t ®éng cho thuª Cho thuª tµi s¶n lµ mét ph¬ng thøc tµi trî ®îc s¸ng t¹o tõ rÊt sím trong lÞch sö v¨n minh nh©n lo¹i. Theo c¸c th tÝch cæ, ho¹t ®éng cho thuª tµi s¶n ®· xuÊt hiÖn tõ n¨m 2800 tríc CN t¹i thµnh phè Sumeran cña ngêi UR (lµ mét thµnh phè phÝa Nam cña thµnh phè Mesopotania, gÇn vÞnh Ba t, lµ mét phÇn cña Iraq ngµy nay). Trong ®ã nh÷ng ngêi cho thuª lµ c¸c thÇy tu, cßn nh÷ng ngêi ®i thuª lµ nh÷ng n«ng d©n tù do, tµi s¶n thuª lµ nh÷ng c«ng cô s¶n xuÊt n«ng nghiÖp nh sóc vËt kÐo, nhµ cöa, ruéng ®Êt.... Nh÷ng bé luËt quy ®Þnh vÒ nguyªn t¾c cña ho¹t ®éng cho thuª ®ã còng ra ®êi rÊt sím. Vµo kho¶ng n¨m 1700 tríc CN, vua Babilon lµ Hamunurabi ®· ban hµnh nhiÒu v¨n b¶n ph¸p luËt quan träng t¹o thµnh mét luËt lín cã liªn quan tíi ho¹t ®éng cho thuª tµi s¶n. §ång thêi trong c¸c nÒn v¨n minh cæ ®¹i kh¸c nh Hy L¹p-La M· hay Ai CËp còng ®· xuÊt hiÖn c¸c h×nh thøc cho thuª ®Ó tµi trî cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt. Tuy nhiªn c¸c giao dÞch cho thuª tµi s¶n diÔn ra ë nh÷ng thêi kú tríc chØ lµ nh÷ng giao dÞch cña ho¹t ®éng cho thuª kiÓu truyÒn thèng, t¬ng tù nh h×nh thøc cho thuª vËn hµnh ngµy nay, mét h×nh thøc cho thuª ng¾n h¹n nhng trong suèt hµng ngµn n¨m lÞch sö tÝnh chÊt giao dÞch cña h×nh thøc nµy gÇn nh kh«ng thay ®æi. §Õn ®Çu thÕ kû 19 ho¹t ®éng cho thuª diÔn ra rÊt s«i ®éng gia 4 t¨ng vÒ c¶ sè lîng lÉn chñng lo¹i tµi s¶n cho thuª. Vµ ®Õn ®Çu nh÷ng n¨m 50 cña thÕ kû 20, ho¹t ®éng cho thuª tµi s¶n ®· tiÕn mét bíc dµi vµ ®· trë thµnh mét ngµnh kinh doanh thùc sù víi viÖc ra ®êi cña c«ng ty United States Leasing Coporation (Hoa Kú), mét h×nh thøc cho thuª míi ®îc thùc hiÖn, cho thuª tµi s¶n trung vµ dµi h¹n, h×nh thøc cho thuª tµi s¶n nµy ®· cã sù thay ®æi vÒ chÊt. Tõ ®ã ®Õn nay ho¹t ®éng cho thuª tµi s¶n ®îc chia thµnh hai nh¸nh: Cho thuª tµi s¶n trong thêi gian ng¾n ( hay cßn gäi lµ cho thuª vËn hµnh, cho thuª th«ng thêng, cho thuª kiÓu truyÒn thèng ) vµ cho thuª tµi s¶n trung vµ dµi h¹n (hay cßn gäi lµ cho thuª tµi chÝnh). Sau ®ã nghiÖp vô ph¸t triÓn Leasing sang Ch©u ¢u vµ ®îc ghi vµo LuËt Thuª mua cña Ph¸p ( n¨m 1960 ) víi tªn gäi “ Credit Bail “. Còng trong n¨m 1960, hîp ®ång cho thuª tµi chÝnh ®Çu tiªn ®îc th¶o ra ë Anh cã gi¸ trÞ 18.000 b¶ng Anh. Tõ khi xuÊt hiÖn h×nh thøc cho thuª tµi chÝnh, c¸c ho¹t ®éng cho thuª ®· ph¸t triÓn hÕt søc phi thêng. Trong giao dÞch ngµy nay, c¸c C«ng ty Leasing cã thÓ cho thuª c¶ nh÷ng nhµ m¸y hoµn chØnh theo ph¬ng thøc “ ch×a kho¸ trao tay “. §ång thêi vÒ chñng lo¹i, tµi s¶n cho thuª còng ®îc ®a d¹ng ho¸. ChØ tÝnh riªng t¹i Hoa Kú, tæng sè vèn thiÕt bÞ cho thuª n¨m 1987 lªn tíi 107,9 tû ®«la ($) vµ cã tèc ®é gia t¨ng 7% mçi n¨m. Ngµy nay, ngµnh cho thuª thiÕt bÞ Hoa Kú chiÕm tõ 25% - 30% tæng sè tiÒn tµi trî cho c¸c giao dÞch mua b¸n thiÕt bÞ hµng n¨m. ë Anh, n¨m 1993 tæng gi¸ trÞ ngµnh c«ng nghiÖp cho thuª ®¹t 49 tû b¶ng Anh. Ch©u ¸, NhËt lµ quèc gia cã ngµnh kinh doanh cho thuª ra ®êi sím nhÊt. C«ng ty cho thuª ®Çu tiªn cña NhËt ®îc thµnh lËp vµo n¨m 1963, ®ã lµ C«ng ty cho thuª Orient ( Orient leasing corporation ). ë NhËt ho¹t ®éng cña c¸c C«ng ty cho thuª ®îc sù hç trî cña c¸c NHTM, c¸c C«ng ty th¬ng m¹i tæng hîp vµ c¸c h·ng s¶n xuÊt, v× vËy ngµnh cho thuª ë NhËt ph¸t triÓn kh¸ nhanh. N¨m 1970 tæng gi¸ trÞ hîp ®ång cña 31 C«ng ty cho thuª lín nhÊt lµ 726 triÖu USD, n¨m 1981 lµ 7.500 triÖu USD, t¨ng h¬n 10 lÇn so víi n¨m 1970. §Õn ®Çu nh÷ng n¨m 70 ho¹t ®éng cho thuª tµi chÝnh còng b¾t ®Çu xuÊt hiÖn ë Hµn Quèc, Ên §é, Indonesia, ®Õn cuèi nh÷ng n¨m 70 ®Çu 80 ho¹t ®éng cho thuª tµi chÝnh ®· ph¸t triÓn ë hÇu hÕt c¸c níc Ch©u ¸. Nh vËy, Cho thuª tµi chÝnh ®· ph¸t triÓn m¹nh ë Ch©u ¸ vµ nhiÒu khu vùc kh¸c trªn thÕ giíi kÓ tõ thËp niªn 70. N¨m 1994, ngµnh c«ng nghiÖp cho thuª trªn thÕ giíi cã gi¸ trÞ trao ®æi chiÕm 350 tû ®«la ($), ®Õn n¨m 1998 ®· lµ 450 tû ®«la ($). Nguyªn nh©n chÝnh thóc ®Èy ho¹t ®éng cho thuª ph¸t triÓn m¹nh mÏ lµ do nã lµ h×nh thøc tµi trî cã tÝnh an toµn cao, tiÖn lîi vµ ®em l¹i hiÖu qu¶ cao cho c¸c bªn tham gia. So víi c¸c níc Ch©u ¸ ngµnh c«ng nghiÖp cho thuª th©m nhËp vµo ViÖt Nam cã phÇn muén h¬n. Ng©n hµng ®i ®Çu trong lÜnh vùc nµy lµ ng©n hµng 5 Ngo¹i th¬ng ViÖt Nam, n¨m 1994 ng©n hµng nµy ®· thµnh lËp c«ng ty cho thuª vµ ®Çu t ®Ó thùc hiÖn ho¹t ®éng cho thuª tµi chÝnh. Tuy nhiªn, ®Õn ngµy 27/5/1995 Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ níc ViÖt Nam míi ban hµnh thÓ lÖ tÝn dông thuª mua ( QuyÕt ®Þnh 149/Q§-NH5 ) vµ ngµy 9/10/1995 ChÝnh phñ ®· ban hµnh NghÞ ®Þnh 64/CP vÒ “ Quy chÕ t¹m thêi vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña c«ng ty cho thuª tµi chÝnh ViÖt Nam ”. Nhê c¸c v¨n b¶n ph¸p lý trªn ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c c«ng ty cho thuª tµi chÝnh ra ®êi. Cho ®Õn nay cã 8 c«ng ty CTTC ®ang ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam, trong ®ã cã 5 c«ng ty CTTC trùc thuéc tæ chøc tÝn dông ( c«ng ty CTTC NH C«ng th¬ng, c«ng ty CTTC NH Ngo¹i th¬ng, c«ng ty CTTC NH §Çu t, c«ng ty CTTC NH N«ng nghiÖp I vµ c«ng ty CTTC NH N«ng nghiÖp II ), 2 c«ng ty CTTC 100% vèn níc ngoµi (Kexim vµ ANZ - VTrac ) vµ 1 c«ng ty CTTC Liªn doanh (VILC ). Víi d nî cho thuª ( bao gåm c¶ phÇn vèn ®Çu t mua thiÕt bÞ ) cña c¸c c«ng ty CTTC lµ 2.021,7 tû VN§ chiÕm 90,11% trªn tæng tµi s¶n cã (TÝnh ®Õn ngµy 30/06/2002). 1.1.1.2. Ho¹t ®éng cña c«ng ty cho thuª C«ng ty cho thuª lµ mét lo¹i h×nh c«ng ty tµi chÝnh, ho¹t ®éng chñ yÕu lµ cho thuª tµi s¶n. Tõ lÞch sö ph¸t triÓn cña ho¹t ®éng cho thuª tµi s¶n, ta cã thÓ thÊy râ ho¹t ®éng cho thuª cña c«ng ty cho thuª trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng sÏ bao gåm c¶ ho¹t ®éng cho thuª ng¾n h¹n (cho thuª vËn hµnh) vµ cho thuª trung vµ dµi h¹n (cho thuª tµi chÝnh). Ho¹t ®éng cña c«ng ty cho thuª còng nh c¸c doanh nghiÖp kinh doanh ë c¸c lÜnh vùc kh¸c ®Òu gåm cã ho¹t ®éng huy ®éng vèn, sö dông vèn vµ mét sè ho¹t ®éng kh¸c. C¸c c«ng ty cho thuª cã thÓ ®îc thµnh lËp theo nhiÒu lo¹i h×nh doanh nghiÖp nh c«ng ty hîp danh, c«ng ty cæ phÇn, c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n hoÆc còng cã thÓ lµ doanh nghiÖp Nhµ níc. Do vËy vèn ho¹t ®éng cña c«ng ty cho thuª cã thÓ lÊy tõ c¸c nguån sau: - Nguån vèn tù cã: nguån vèn tù cã cña c«ng ty cho thuª cã thÓ lµ nguån vèn gãp cña c¸c cæ ®«ng, nguån vèn do Nhµ níc cÊp, c¸c quü vµ lîi nhuËn gi÷ l¹i c«ng ty. - Nguån vèn ®i vay: cã thÓ lµ vay trùc tiÕp tõ d©n c, vay ng©n hµng hoÆc vay qua thÞ trêng vèn, vay níc ngoµi. Ho¹t ®éng sö dông vèn cña c«ng ty cho thuª chñ yÕu ®îc thùc hiÖn qua ho¹t ®éng cho thuª tµi s¶n, gåm c¶ cho thuª vËn hµnh vµ cho thuª tµi chÝnh. H×nh thøc cho thuª vËn hµnh ®· ®îc thùc hiÖn ë ViÖt Nam tõ l©u, mét sè tµi s¶n cã gi¸ trÞ lín nh m¸y bay hay mét sè m¸y mãc mµ doanh nghiÖp chØ cÇn sö dông trong mét thêi gian ng¾n nh m¸y nÐn cäc, cÇn cÈu c«ng suÊt lín chóng tµi s¶n còng thùc hiÖn thuª theo ph¬ng thøc nµy. T¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh, c¸c Business Center cung cÊp c¸c lo¹i dÞch vô v¨n phßng thùc chÊt chÝnh lµ c¸c doanh nghiÖp cho thuª tµi s¶n ng¾n h¹n (cho thuª vËn hµnh). GÇn ®©y c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi còng ¸p dông h×nh thøc nµy víi tµi s¶n lµ m¸y 6 mãc thiÕt bÞ dïng trong ngµnh c«ng nghiÖp. PhÝa ViÖt Nam xin thuª thiÕt bÞ hiÖn ®¹i, tù qu¶n lý s¶n xuÊt, tiÒn thuª m¸y ®îc tÝnh vµo sè s¶n phÈm lµm tõ chiÕc m¸y ®ã. PhÝa níc ngoµi híng dÉn kü thuËt, gióp ®ì s¸ng t¸c mÉu m· s¶n phÈm vµ tiªu thô s¶n phÈm ë thÞ trêng níc ngoµi. Thùc tÕ ph¬ng thøc tµi trî nµy ®· ®em l¹i hiÖu qu¶ cao nhÊt lµ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ®ang thiÕu vèn ®Ó më réng s¶n xuÊt kinh doanh. Tuy nhiªn, cho thuª vËn hµnh phï hîp víi mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn, c¸c doanh nghiÖp cã kÕ ho¹ch s¶n xuÊt cô thÓ cho tõng thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh trong n¨m. Dùa vµo ®ã c¸c c«ng ty cho thuª cã thÓ nghiªn cøu ®a d¹ng ho¸ hoÆc chuyªn m«n ho¸ ®èi tîng kh¸ch hµng vµ lËp kÕ ho¹ch cho thuª cô thÓ. Thùc tÕ lo¹i h×nh kinh doanh nµy ®em l¹i lîi nhuËn cao song ®é rñi ro còng lín, ®Æc biÖt lµ rñi ro do kü thuËt l¹c hËu, nªn nã kh«ng thÝch hîp víi c¸c c«ng ty leasing míi ra ®êi, cha cã kinh nghiÖm. ë ViÖt Nam hiÖn nay c¸c c«ng ty cho thuª cha thùc hiÖn ph¬ng thøc cho thuª nµy v× vËy trong luËn v¨n nµy em xin ®Ò cËp vÒ h×nh thøc cho thuª tµi s¶n trung vµ dµi h¹n (cho thuª tµi chÝnh). 1.1.1.3. Giao dÞch cho thuª tµi chÝnh Ph¬ng thøc cho thuª tµi chÝnh ®îc “ du nhËp ” tõ níc ngoµi, v× vËy thuËt ng÷ “ Cho thuª tµi chÝnh ” tiÕng Anh lµ “ Finance Lease ” ( mét sè tµi liÖu gäi lµ “ Net Lease ” hay “ Capital Lease ” ) Trong tiÕng Anh: “ Finance ” nghÜa lµ tµi chÝnh hay tµi trî, cßn “Lease” nghÜa lµ cho thuª nªn cã thÓ dÞch lµ: Cho thuª tµi chÝnh, tµi trî thuª mua, cho thuª t b¶n hay cho thuª thuÇn,.. Tõ “ Tµi chÝnh ” trong thuËt ng÷ “ Cho thuª tµi chÝnh ” xuÊt ph¸t tõ thùc tÕ lµ: Ngêi cho thuª tuy së h÷u thiÕt bÞ vÒ mÆt ph¸p lý nhng l¹i ®øng vµo vÞ thÕ kinh tÕ cña mét nhµ tµi chÝnh ( hay nhµ cÊp tÝn dông víi thuËt ng÷ “TÝn dông thuª mua” ) h¬n lµ ngêi së h÷u. T¸ch biÖt quyÒn së h÷u ph¸p lý víi quyÒn së h÷u kinh tÕ lµ tinh thÇn c¬ b¶n cña cho thuª tµi chÝnh. Tuy nhiªn vÊn ®Ò thuËt ng÷ kh«ng ®ãng vai trß qu¸ quan träng mµ ®iÒu quan träng lµ cÇn ph¶i hiÓu ®óng vµ chÝnh x¸c b¶n chÊt cña sù viÖc. §Ó phï hîp víi hoµn c¶nh lÞch sö cô thÓ, luËn v¨n sÏ thèng nhÊt sö dông thuËt ng÷ Cho thuª tµi chÝnh theo nh c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt cña ViÖt Nam hiÖn nay. Mét giao dÞch ®îc coi lµ cho thuª tµi chÝnh nÕu nh nã chuyÓn gÇn nh tÊt c¶ mäi rñi ro vµ lîi Ých tõ viÖc së h÷u tµi s¶n cho ngêi thuª. Nh vËy, ngêi thuª tuy kh«ng ph¶i lµ chñ së h÷u vÒ mÆt ph¸p lý nhng thùc sù chÞu mäi rñi ro vµ hëng mäi lîi Ých tõ viÖc sö dông tµi s¶n (ngêi thuª chØ n¾m quyÒn së h÷u kinh tÕ, cßn quyÒn së h÷u ph¸p lý vÉn thuéc ngêi cho thuª). Lo¹i thuª nµy thêng kh«ng thÓ huû bá nh»m ®¶m b¶o cho ngêi cho thuª cã thÓ thu håi vèn vµ l·i ®èi víi sè vèn cho vay. Sau khi ®· thu håi ®îc vèn vµ l·i råi th× quyÒn së h÷u ph¸p lý sÏ dÔ dµng chuyÓn sang cho ngêi thuª. §iÒu nµy gi¶i thÝch t¹i sao gi¸ mua tµi s¶n khi kÕt thóc hîp ®ång cho thuª tµi chÝnh chØ cã ý nghÜa tîng trng. Trªn thùc tÕ ngêi thuª sÏ nhËn thÊy r»ng lîi Ých thu ®îc trong qu¸ tr×nh s¶n 7 xuÊt kh«ng ph¶i tõ viÖc së h÷u tµi s¶n mµ lµ tõ viÖc sö dông tµi s¶n. Do ®ã, ph¬ng ¸n thuª tµi chÝnh lµ mét gi¶i ph¸p tÝn dông thay thÕ cho viÖc vay vèn ng©n hµng ®Ó mua tµi s¶n,... a. §Æc ®iÓm cña giao dÞch cho thuª tµi chÝnh: - Theo Uû ban tiªu chuÈn kÕ to¸n quèc tÕ (IASC) HiÖn nay phÇn lín c¸c níc ®a ra c¸c tiªu chuÈn dùa trªn c¸c tiªu chuÈn mµ Uû ban tiªu chuÈn kÕ to¸n quèc tÕ ®· quy ®Þnh ®Ó x¸c ®Þnh mét giao dÞch ®îc gäi lµ thuª tµi chÝnh. Uû ban tiªu chuÈn kÕ to¸n quèc tÕ ®· ®a ra 4 tiªu chuÈn mµ bÊt cø mét giao dÞch nµo tho¶ m·n Ýt nhÊt 1 trong 4 tiªu chuÈn ®ã ®Òu ®îc gäi lµ thuª tµi chÝnh. Bèn tiªu chuÈn ®ã nh sau: 1- QuyÒn së h÷u tµi s¶n ®îc giao khi hÕt thêi h¹n hîp ®ång. 2- Hîp ®ång cã quy ®Þnh quyÒn mÆc c¶ mua. 3- Thêi h¹n hîp ®ång b»ng phÇn lín thêi h¹n ho¹t ®éng cña tµi s¶n. 4- HiÖn gi¸ cña c¸c kho¶n tiÒn thuª lín h¬n hoÆc gÇn b»ng gi¸ trÞ cña tµi s¶n Nguån: International Accounting Standards Conrittee, IAS 17, 1993/1994, P236. - Theo Héi ®ång tiªu chuÈn kÕ to¸n tµi chÝnh Mü (FASB) ë mü héi ®ång tiªu chuÈn kÕ to¸n tµi chÝnh (FASB) ®· quy ®Þnh 4 tiªu chuÈn nh sau: 1- QuyÒn së h÷u cña tµi s¶n thuª ®îc chuyÓn giao cho ngêi ®· thuª khi chÊm døt hîp ®ång thuª 2- Hîp ®ång thuª cho phÐp ngêi thuª ®îc quyÒn lùa chän mua tµi s¶n thuª víi gi¸ thÊp h¬n ë thêi ®iÓm nµo ®ã hoÆc ®Õn khi chÊm døt thêi h¹n thuª. 3- Thêi h¹n thuª b»ng 75% hoÆc cao h¬n so víi ®êi sèng ho¹t ®éng íc tÝnh cña tµi s¶n thuª. 4- HiÖn gi¸ cña c¸c kho¶n thanh to¸n tiÒn thuª tèi thiÓu lµ 90% so víi gi¸ trÞ tµi s¶n thuª. - Theo quyÕt ®Þnh 1205 – CT/C§KT ngµy 14/12/1996 cña Bé tr ëng Bé Tµi ChÝnh. ë ViÖt Nam, theo quyÕt ®Þnh nµy, mét giao dÞch ®îc gäi lµ thuª tµi chÝnh ph¶i tho¶ m·n 1 trong 4 tiªu chuÈn sau: 1- QuyÒn së h÷u tµi s¶n thuª cè ®Þnh ®îc chuyÓn giao cho bªn ®i thuª khi hÕt h¹n hîp ®ång. 2- Hîp ®ång cho phÐp bªn ®i thuª lùa chän mua tµi s¶n cè ®Þnh thuª víi gi¸ trÞ thÊp h¬n gi¸ trÞ cña tµi s¶n cè ®Þnh t¹i mét thêi ®iÓm nµo ®ã hoÆc vµo lóc kÕt thóc hîp ®ång. 3- ký hîp ®ång Ýt nhÊt ph¶i b»ng 3/4 thêi gian ho¹t ®éng cña tµi s¶n thuª. 8 4- Gi¸ trÞ tµi s¶n cè ®Þnh hiÖn t¹i cña c¸c kho¶n chi theo hîp ®ång Ýt nhÊt b»ng 90% gi¸ trÞ cña tµi s¶n cè ®Þnh thuª. Trªn ®©y côm tõ “ Gi¸ trÞ tµi s¶n cè ®Þnh hiÖn t¹i cña c¸c kho¶n chi ” ®îc hiÓu nh lµ gi¸ trÞ hiÖn t¹i vµ gäi t¾t lµ hiÖn gi¸ ( The present Value ), cã nghÜa lµ 1 kho¶n tiÒn trong t¬ng lai ®îc quy ®æi vÒ hiÖn t¹i ®îc tÝnh theo l·i suÊt. Trong trêng hîp thuª gi¸ trÞ t¬ng lai (Future Value) lµ sè tiÒn mµ ngêi thuª ph¶i thanh to¸n theo hîp ®ång. HiÖn gi¸ cña kho¶n thanh to¸n tiÒn thuª ®îc tÝnh theo c«ng thøc sau: P f ( 1  i )1  f ( 1  i )2 .......  f (1  i ) n - 1  f ( 1  i )n Trong ®ã: P - HiÖn gi¸ f - Sè tiÒn thuª ph¶i tr¶ mçi kú n - Sè kú thanh to¸n tiÒn thuª tíi khi kÕt thóc hîp ®ång. - Theo quy ®Þnh sè 16/2001/N§-CP cña chÝnh phñ vÒ Tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña C«ng ty cho thuª Cho thuª lµ ho¹t ®éng tÝn dông trung vµ dµi h¹n th«ng qua viÖc cho thuª m¸y mãc, thiÕt bÞ, ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn vµ c¸c ®éng s¶n kh¸c trªn c¬ së hîp ®ång cho thuª gi÷a bªn cho thuª víi bªn thuª. Bªn cho thuª cam kÕt mua m¸y mãc, thiÕt bÞ, ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn vµ c¸c ®éng s¶n kh¸c theo yªu cÇu cña bªn thuª vµ n¾m quyÒn së h÷u ®èi víi c¸c tµi s¶n cho thuª. Bªn thuª sö dông tµi s¶n thuª vµ thanh to¸n tiÒn thuª trong suèt thêi h¹n thuª ®· ®îc hai bªn tho¶ thuËn. Khi kÕt thóc thêi h¹n thuª, bªn thuª ®îc quyÒn lùa chän mua l¹i tµi s¶n thuª hoÆc tiÕp tôc thuª theo c¸c ®iÒu kiÖn ®· ®îc tho¶ thuËn trong hîp ®ång cho thuª. Tæng sè tiÒn thuª mét lo¹i tµi s¶n quy ®Þnh t¹i hîp ®éng cho thuª Ýt nhÊt ph¶i t¬ng ®¬ng víi gi¸ trÞ cña tµi s¶n ®ã t¹i thêi ®iÓm ký hîp ®ång cho thuª. Qua viÖc xem xÐt mét giao dÞch nh thÕ nµo ®îc coi lµ mét giao dÞch cho thuª tµi chÝnh ta cã thÓ thÊy viÖc ®a ra nh÷ng tiªu chuÈn nhËn d¹ng cô thÓ, râ rµng vÒ giao dÞch cho thuª tµi chÝnh lµ rÊt cÇn thiÕt. Mét hÖ thèng tiªu chuÈn chÝnh x¸c sÏ gãp phÇn ph©n ®Þnh râ rµng giao dÞch cho thuª tµi chÝnh víi c¸c giao dÞch th¬ng m¹i còng nh c¸c ho¹t ®éng tµi chÝnh kh¸c. b. Ph©n biÖt cho thuª tµi chÝnh víi Vay vèn Ng©n hµng XÐt vÒ b¶n chÊt, cho thuª tµi chÝnh lµ mét h×nh thøc tÝn dông trung vµ dµi h¹n, nhng nã cã nh÷ng ®iÓm kh¸c c¬ b¶n so víi h×nh thøc Vay vèn ng©n hµng. VÒ l·i suÊt: l·i suÊt tµi trî cña ph¬ng thøc cho thuª tµi chÝnh thêng cao h¬n so víi l·i suÊt cho vay trung, dµi h¹n cña ng©n hµng do nã ®îc tÝnh trªn c¬ së l·i suÊt cho vay trung, dµi h¹n céng víi mét tû lÖ phÇn tr¨m nhÊt ®Þnh 9 ®Ó bï ®¾p c¸c chi phÝ ph¸t sinh ®èi víi tµi s¶n cho thuª còng nh chi phÝ qu¶n lý cña C«ng ty cho thuª. VÒ c«ng cô tµi trî: trong ho¹t ®éng tÝn dông trung, dµi h¹n ng©n hµng tµi trî cho c¸c doanh nghiÖp b»ng tiÒn vµ doanh nghiÖp sÏ sö dông sè tiÒn ®ã ®Ó mua m¸y mãc, thiÕt bÞ phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Nhng ®èi víi ph¬ng thøc cho thuª tµi chÝnh, bªn cho thuª tµi trî trùc tiÕp b»ng c¸c tµi s¶n nh m¸y mãc, thiÕt bÞ, d©y truyÒn c«ng nghÖ.... VÒ tÝnh an toµn: ®èi víi nhµ tµi trî cña ph¬ng thøc cho thuª tµi chÝnh cao h¬n so víi tÝn dông trung vµ dµi h¹n cña ng©n hµng v× c¸c nguyªn nh©n sau: - Cho vay b»ng tiÒn so víi cho vay b»ng tµi s¶n khã ®¶m b¶o tÝnh môc ®Ých cña kho¶n vay h¬n v×: Víi cho vay b»ng tµi s¶n, c«ng ty CTTC biÕt ch¾c kho¶n tiÒn mµ cho thuª cho vay ®· ®Çu t vµo tµi s¶n - tµi s¶n do c«ng ty CTTC mua vµ c«ng ty CTTC vÉn lµ chñ së h÷u tµi s¶n trong suèt thêi gian cho thuª nªn hä hiÓu râ vÒ tµi s¶n cho thuª, cã ®iÒu kiÖn kiÓm so¸t tµi s¶n cho thuª tµi chÝnh. Víi cho vay b»ng tiÒn th× kh¸c h¼n, ngêi ®i vay vÉn lµ chñ së h÷u cña tµi s¶n nªn kh¸ch hµng cña NHTM cã thÓ cÇm cè, thÕ chÊp, b¸n tµi s¶n nµy cho ngêi kh¸c, trong khi kh¸ch hµng cña c«ng ty CTTC chØ lµ ngêi thuª tµi s¶n nªn kh«ng cã quyÒn nµy. - TÝnh chñ ®éng cña NHTM ®èi víi kho¶n cho vay kÐm h¬n: Kh¸ch hµng cña c«ng ty CTTC kh«ng ®îc huû ngang hîp ®ång hay chÊm døt hîp ®ång tríc thêi h¹n mµ hai bªn ®· ký kÕt. NÕu bªn ®i thuª tù ý huû bá hîp ®ång thuª th× bªn ®i thuª co tr¸ch nhiÖm ph¶i thanh to¸n toµn bé tiÒn thuª cßn l¹i cho c«ng ty CTTC, trêng hîp kh«ng thanh to¸n ®îc tiÒn thuª cßn l¹i, c«ng ty CTTC cã quyÒn thu håi tµi s¶n cho thuª vµ cã thÓ b¸n hay cho thuª tµi s¶n nµy cho ngêi kh¸c, ®ång thêi, bªn thuª ph¶i båi thêng toµn bé thiÖt h¹i cña c«ng ty CTTC do viÖc ph¸ vì hîp ®ång g©y ra. Trong khi ®ã kh¸ch hµng vay vèn ®Ó mua tµi s¶n cña NHTM cã quyÒn chñ ®éng tr¶ tiÒn gèc vµ l·i vay tríc thêi h¹n mµ chØ ph¶i kÌm theo mét kho¶n phÝ tr¶ tiÒn vay tríc h¹n. - Khi kh¸ch hµng bÞ ph¸ s¶n, ®èi víi kh¸ch hµng cña NHTM, tµi s¶n thuéc quyÒn së h÷u cña kh¸ch hµng nªn ®îc coi lµ tµi s¶n xö lý ®Ó tr¶ nî nh c¸c tµi s¶n kh¸c cña kh¸ch hµng, ngîc l¹i víi tµi s¶n ®i thuª tµi chÝnh, kh¸ch hµng ngêi ®i thuª kh«ng cã quyÒn së h÷u tµi s¶n, do vËy khi kh¸ch hµng ph¸ s¶n, tµi s¶n ®i thuª tµi chÝnh kh«ng ®îc coi nh tµi s¶n thuéc diÖn xö lý ®Ó tr¶ nî VÒ chñ thÓ tham gia giao dÞch: trong cho thuª tµi chÝnh ngoµi sù tham gia cña bªn thuª vµ bªn cho thuª cßn cã sù tham gia cña c¸c chñ thÓ kinh tÕ kh¸c nh c¸c nhµ cung cÊp,.... cßn ®èi víi giao dÞch tÝn dông trung, dµi h¹n cña ng©n hµng chØ cã sù tham gia cña hai bªn lµ ngêi ®i vay vµ ng©n hµng. c. Ph©n biÖt Cho thuª tµi chÝnh víi Cho thuª vËn hµnh 10 Cho thuª cã hai lo¹i chÝnh: cho thuª vËn hµnh ( operating leases ) vµ cho thuª tµi chÝnh ( financial lease ). Cho thuª vËn hµnh lµ lo¹i cho thuª ng¾n h¹n vµ bªn ®i thuª cã thÓ huû bá hîp ®ång vµ bªn cho thuª cã tr¸ch nhiÖm b¶o tr×, ®ãng b¶o hiÓm vµ thuÕ tµi s¶n. XuÊt ph¸t tõ c¸c ®Æc ®iÓm trªn dÉn ®Õn tæng chi phÝ tiÒn thuª cña mét hîp ®ång nhá h¬n nhiÒu so víi gi¸ trÞ cña tµi s¶n. Th«ng thêng khi kÕt thóc hîp ®ång bªn cho thuª cã thÓ gia h¹n hîp ®ång, ký hîp ®ång míi hoÆc t×m mét kh¸ch hµng thuª kh¸c. Nh vËy, cho thuª vËn hµnh vµ cho thuª tµi chÝnh cã nh÷ng ®iÓm gièng nhau c¬ b¶n sau: QuyÒn së h÷u: Cã sù t¸ch biÖt gi÷a quyÒn së h÷u ph¸p lý vµ quyÒn së h÷u kinh tÕ. ¦u ®·i vÒ thuÕ: Ngêi cho thuª hëng vµ khÊu trõ vµo tiÒn thuª. Båi thêng b¶o hiÓm: Ngêi cho thuª ®îc hëng tiÒn båi thêng b¶o hiÓm. Tuy nhiªn, cho thuª vËn hµnh vµ cho thuª tµi chÝnh cßn cã nh÷ng ®iÓm kh¸c nhau c¬ b¶n sau: Stt Tiªu thøc 1 Thêi h¹n thuª 2 QuyÒn huû bá hîp ®ång 3 4 Cho thuª vËn Cho thuª tµi hµnh chÝnh Ng¾n h¹n Trung vµ dµi h¹n Hîp ®ång cho thuª Bªn cho thuª vµ cã thÓ ®îc huû bá bªn thuª kh«ng ®îc phÐp huû bá hîp ®ång Tr¸ch nhiÖm b¶o tr×, Bªn cho thuª Bªn ®i thuª ®ãng b¶o hiÓm vµ thuÕ tµi s¶n sè tiÒn thuª Tæng sè tiÒn thuª Møc thu håi vèn cña Tæng cña mét hîp ®ång gÇn b»ng hoÆc lín mét hîp ®ång thuª nhá h¬n nhiÒu so h¬n gi¸ trÞ tµi s¶n. 11 5 6 ChuyÓn quyÒn së h÷u hoÆc b¸n tµi s¶n Tr¸ch nhiÖm vÒ rñi ro liªn quan ®Õn tµi s¶n víi gi¸ trÞ tµi s¶n (Tæng sè tiÒn tµi trî) Kh«ng cã tho¶ thuËn chuyÓn quyÒn së h÷u hoÆc b¸n l¹i tµi s¶n cho bªn ®i thuª Bªn cho thuª chÞu phÇn lín c¸c rñi ro, chØ trõ rñi ro do bªn ®i thuª g©y ra Trong hîp ®ång thuª thêng cã ®iÒu kho¶n tho¶ thuËn chuyÓn quyÒn së h÷u hoÆc b¸n hoÆc cho thuª tiÕp Bªn ®i thuª chÞu phÇn lín c¸c rñi ro, kÓ c¶ rñi ro kh«ng ph¶i do m×nh g©y ra d. Hîp ®ång cho thuª tµi chÝnh C¸c giao dÞch cho thuª tµi chÝnh ®Òu ®îc thùc hiÖn th«ng qua mét hîp ®ång cho thuª tµi chÝnh, trong hîp nµy ph¶i thÓ hiÖn ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin vÒ bªn cho thuª, bªn thuª, tµi s¶n cho thuª, thêi h¹n cho thuª, tiÒn thuª, quyÒn chän mua, c¸c trêng hîp vµ c¸ch xö lý viÖc chÊm døt hîp ®ång tríc thêi h¹n vµ mét sè th«ng tin kh¸c theo tõng hîp ®ång cho thuª tµi chÝnh cô thÓ. Hîp ®ång cho thuª tµi chÝnh lµ mét lo¹i hîp ®ång kinh tÕ ®îc ký kÕt gi÷a bªn cho thuª vµ bªn ®i thuª vÒ viÖc cho thuª tµi s¶n trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh tho· m·n ®iÒu kiÖn lµ cho thuª tµi chÝnh. Hîp ®ång cho thuª tµi chÝnh sÏ bao gåm c¸c néi dung sau: Bªn thuª lµ ngêi n¾m quyÒn sö dông tµi s¶n thuª, lµ c¸c c¸ nh©n, c¸c doanh nghiÖp ®îc thµnh lËp theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt, trùc tiÕp sö dông tµi s¶n thuª trong thêi h¹n thuª. QuyÒn vµ nghÜa vô cña bªn thuª ®îc lËp theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vµ mét sè tho¶ thuËn riªng cña hai bªn (nÕu cã). Bªn cho thuª lµ ngêi n¾m quyÒn së h÷u hîp ph¸p ®èi víi tµi s¶n cho thuª, lµ c¸c c«ng ty cho thuª cã t c¸ch ph¸p nh©n, ®îc cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng. QuyÒn vµ nghÜa vô cña bªn cho thuª ®îc lËp theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vµ kÌm theo mét sè tho¶ thuËn riªng cña hai bªn (nÕu cã). Tµi s¶n cho thuª lµ ®éng s¶n nh m¸y mãc, thiÕt bÞ, ... vµ bÊt ®éng s¶n nh v¨n phßng, nhµ cöa. Tuy nhiªn, theo kho¶n 3, ®iÒu 2 NghÞ ®Þnh 64/CP ngµy 09/10/1995 cña ViÖt Nam th× tµi s¶n thuª chØ cã m¸y mãc, thiÕt bÞ vµ c¸c ®éng s¶n kh¸c ®¹t tiªu chuÈn kü thuËt tiªn tiÕn, cã thêi gian sö dông h÷u Ých trªn mét n¨m ®îc s¶n xuÊt trong níc hoÆc nhËp khÈu. 12 Thêi h¹n thuª lµ thêi gian bªn thuª sö dông tµi s¶n thuª vµ tr¶ tiÒn thuª, ®îc bªn cho thuª vµ bªn thuª tho¶ thuËn trong hîp ®ång cho thuª tµi chÝnh. Trong ho¹t ®éng cho thuª tµi chÝnh, thêi h¹n cho thuª cã thÓ chia thµnh hai giai ®o¹n theo sù tho¶ thuËn cña hai bªn, gåm: - Thêi h¹n cho thuª c¬ b¶n lµ thêi h¹n mµ c¸c bªn kh«ng ®îc huû ngang hîp ®ång nÕu kh«ng cã sù chÊp thuËn cña bªn kia. Trong suèt thêi gian nµy bªn cho thuª kú väng thu håi ®ñ sè tiÒn bá ra ban ®Çu céng víi mét kho¶n tiÒn l·i tÝnh trªn sè vèn ®· bá ra ban ®Çu. - Thêi h¹n cho thuª gia h¹n tuú chän lµ thêi h¹n cho thuª mµ bªn thuª cã thÓ tiÕp tôc thuª tµi s¶n tuú theo ý muèn cña hä. TiÒn thuª trong giai ®o¹n nµy thêng rÊt thÊp so víi tiÒn thuª trong thêi h¹n thuª c¬ b¶n, thêng chiÕm tû lÖ 1-2% so víi tæng sè vèn ®Çu t ban ®Çu cho tµi s¶n cho thuª cña bªn cho thuª. TiÒn thuª lµ kho¶n tiÒn bªn thuª ph¶i thanh to¸n cho bªn cho thuª theo tho¶ thuËn trong hîp ®ång. C¸c yÕu tè h×nh thµnh tiÒn thuª - Chi phÝ mua thiÕt bÞ: ®©y lµ kho¶n chi phÝ lín nhÊt, t¸c ®éng ®Õn møc tiÒn thuª m¹nh mÏ nhÊt. Nã chiÕm phÇn tû träng lín trong c¬ cÊu vèn ®Çu t vµo tµi s¶n cho thuª, nã lµ ®iÒu kiÖn ®Ó quyÕt ®Þnh thêi h¹n cho thuª c¬ b¶n vµ phÇn chi phÝ sö dông vèn tµi trî mµ bªn thuª ph¶i tr¶. PhÇn chi phÝ nµy cã thÓ tÝnh theo møc l·i suÊt cè ®Þnh hoÆc th¶ næi tuú theo sù lùa chän vµ tho¶ thuËn gi÷a ngêi cho thuª vµ ngêi thuª. Tho¶ thuËn nµy xuÊt ph¸t tõ c¸c yÕu tè t×nh h×nh thÞ trêng, l¹m ph¸t, c«ng nghÖ, c¹nh tranh vµ nhiÒu yÕu tè kh¸c. - Chi phÝ marketing: bao gåm tÊt c¶ chi phÝ gióp cho viÖc mua thiÕt bÞ cho thuª, chi phÝ c«ng chøng ®èi víi nh÷ng tµi s¶n cã gi¸ trÞ cao vµ chi phÝ tr¶ hoa hång m«i giíi (nÕu cã). - Chi phÝ qu¶n trÞ chung: bao gåm tÊt c¶ c¸c lo¹i chi phÝ cè ®Þnh vµ chi phÝ biÕn ®æi trong qu¶n lý cña v¨n phßng c«ng ty cho thuª, ®îc ph©n bæ cho thiÕt bÞ thuª vµ mét tû lÖ nhÊt ®Þnh ®Ó dù phßng cho kho¶n tiÒn ®· chi tiªu cho giao dÞch cho thuª ®ã. - Kho¶n dù phßng trong trêng hîp kh«ng thu ®îc vèn tµi trî: §é lín cña kho¶n dù phßng cho sù thiÖt h¹i do kh«ng thu ®îc vèn tµi trî ®îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së kinh nghiÖm ho¹t ®éng cho thuª tríc ®ã. §èi víi nh÷ng hîp ®ång cã gi¸ trÞ lín tû lÖ nµy thêng cã gi¸ trÞ thÊp h¬n so víi c¸c hîp ®ång cã gi¸ trÞ nhá. - Lîi nhuËn mong ®îi trong t¬ng lai : Lîi nhuËn chÞu sù chi phèi cña yªu tè c¹nh tranh t¹i phu vùc thÞ trêng ®ang diÔn ra giao dÞch. Do ®ã, ngêi cho thuª thêng chÊp nhËn x¸c ®Þnh møc tiÒn thuª thÊp h¬n ®èi víi viÖc tµi trî cho nh÷ng kh¸ch hµng lín nÕu thÊy trong t¬ng lai cßn cã thÓ thu ®îc lîi nhuËn tõ 13 kh¸ch hµng nµy vµ tµi s¶n thuª chØ lµ mét phÇn cña c¸c dÞch vô hç trî kÌm theo. §©y lµ mét chiÕn lîc thu hót kh¸ch hµng cña c¸c c«ng ty cho thuª. - Gi¸ trÞ cßn l¹i cña tµi s¶n cho thuª khi kÕt thóc hîp ®éng cho thuª: Tuú theo gi¸ trÞ cßn l¹i cña tµi s¶n cho thuª khi kÕt thóc thêi h¹n cho thuª mµ ngêi cho thuª tÝnh to¸n møc tiÒn thuª cho phï hîp. NÕu tµi s¶n ®îc chuyÓn giao cho ngêi thuª vµo thêi ®iÓm kÕt thóc hîp ®ång víi møc gi¸ tîng trng hay hoµn toµn miÔn phÝ th× ngêi cho thuª thêng x¸c ®Þnh møc tiÒn thuª cao h¬n so víi gi¸ thÞ trêng cña tµi s¶n ®îc chuyÓn giao hay tr¶ l¹i cho ngêi thuª. Ngoµi nh÷ng yÕu tè trªn ngêi cho thuª cßn cung cÊp c¸c lo¹i phô tïng, c¸c thiÕt bÞ kü thuËt hay c¸c lo¹i dÞch vô b¶o tr× kh¸c theo h×nh thøc tµi trî cho thuª tµi chÝnh trän gãi th× chi phÝ nµy còng ®îc tÝnh vµo tiÒn thuª. Trong trêng hîp kh«ng ph¶i lµ hîp ®ång tµi trî trän gãi nh÷ng chi phÝ nµy kh«ng ®îc tÝnh vµo tiÒn thuª mµ ph¶i ®îc hai bªn ký kÕt nh÷ng phô kiÖn hîp ®ång ®Ó cung cÊp vµ thanh to¸n riªng rÏ. Mét sè ph¬ng ph¸p tÝnh tiÒn thuª: Tuú theo tõng lo¹i kh¸ch hµng còng nh tuú theo tõng ®èi tîng cña hîp ®ång cho thuª tµi chÝnh mµ bªn cho thuª cã thÓ lùa chän ph¬ng ph¸p thÝch hîp ¸p dông trong hîp ®ång cho thuª tµi chÝnh ®Ó ®em l¹i hiÖu qu¶ cao nhÊt. Sau ®©y lµ mét sè ph¬ng ph¸p tÝnh tiÒn thuª c¬ b¶n: - NÕu khi kÕt thóc hîp ®ång thuª, ngêi cho thuª chuyÓn quyÒn së h÷u tµi s¶n cho ngêi thuª miÔn phÝ: cã 3 ph¬ng ph¸p tÝnh + Ph¬ng ph¸p tÝnh tiÒn thuª vµo cuèi kú víi sè tiÒn b»ng nhau: p.i(1  i) n u= (1  i) n  1 p: Tæng sè tiÒn tµi trî n: Sè kú thanh to¸n i: L·i suÊt u: Sè tiÒn thanh to¸n mçi kú Khi nhËn ®îc tiÒn thuª do kh¸ch hµng tr¶ mçi kú th× ngêi cho thuª sÏ x¸c ®Þnh: TiÒn l·i trong kú = GTCL cña tµi s¶n cho thuª tÝnh ®Õn kú thanh to¸n * L·i suÊt Vèn gèc cßn l¹i = Sè tiÒn bªn thuª tr¶ tõng kú - TiÒn l·i + Ph¬ng ph¸p tÝnh tiÒn thuª vµo cuèi kú víi sè tiÒn gi¶m dÇn: NÕu gäi u , u ,... u lµ sè tiÒn thanh to¸n mçi kú vµ g lµ sè tiÒn gi¶m mçi kú kÕ tiÕp. Khi ®ã u = u - g u =u - g ... u = u -g 1 2 n 2 1 3 2 n n -1 14 Khi ®ã kú thanh to¸n tiÒn ®îc tÝnh nh sau: p  g. u (1  i) n  1  n.i i 2 (1  i) n  (1  i) n  1 i.(1  i) n + Ph¬ng ph¸p tÝnh tiÒn thuª cuèi kú víi sè tiÒn t¨ng dÇn: Tuy nhiªn nÕu gi¶ thiÕt tiÒn thuª thanh to¸n t¨ng tuyÕn tÝnh, tr¶ vµo cuèi u = u + g kú th× khi ®ã u =u + g ... u = u -g C«ng thøc tÝnh tiÒn thuª ë trªn trë thµnh: 2 3 2 n n -1 p  g. u 1 (1  i) n  1  n.i i 2 (1  i) n  (1  i) n  1 i.(1  i) n - NÕu khi kÕt thóc hîp ®ång thuª, ngêi cho thuª sÏ b¸n l¹i tµi s¶n cho ngêi thuª theo mét gi¸ tîng trng ®îc x¸c ®Þnh tríc. + C«ng thøc tÝnh tiÒn thuª cã gi¸ b¸n Ên ®Þnh khi kÕt thóc hîp ®ång, thanh to¸n cuèi kú. Khi ®ã gäi s lµ gi¸ b¸n tµi s¶n thuª khi hÕt h¹n hîp ®ång thuª th× c¸c kú thanh to¸n ®îc tÝnh nh sau: u  p.(1  i ) n  s.i (1  i ) n 1  1 + C«ng thøc tÝnh tiÒn thuª cã gi¸ b¸n Ên ®Þnh khi kÕt thóc hîp ®ång, thanh to¸n ®Çu kú. u  p.(1  i)n  s.i (1  i ) n 1  1 (Nguån: S¸ch t×m hiÓu vµ sö dông thÞ trêng tÝn dông thuª mua cña TrÇn T« Tö vµ NguyÔn H¶i San) C¸c trêng hîp chÊm døt hîp ®ång tríc h¹n - C«ng ty cho thuª cã thÓ kÕt thóc hîp ®ång tríc khi kÕt thóc thêi h¹n thuª nÕu: + Bªn thuª kh«ng tr¶ tiÒn thuª theo quy ®Þnh trong hîp ®ång. + Bªn thuª vi ph¹m mét trong c¸c ®iÒu kho¶n cña hîp ®ång. + Bªn thuª mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n, ph¸ s¶n, gi¶i thÓ. 15 + Trong trêng hîp bªn thuª ph¶i cã ngêi b¶o l·nh, nÕu ngêi b¶o l·nh mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n, ph¸ s¶n, gi¶i thÓ nhng bªn thuª kh«ng t×m ®îc ngêi b¶o l·nh kh¸c thay thÕ ®îc c«ng ty cho thuª chÊp nhËn. - Bªn thuª cã thÓ chÊm døt hîp ®ång tríc khi thêi h¹n cho thuª kÕt thóc trong c¸c trêng hîp sau: + Tµi s¶n cho thuª kh«ng ®îc giao ®óng thêi h¹n do lçi cña c«ng ty cho thuª. + Bªn cho thuª vi ph¹m c¸c ®iÒu kho¶n trong hîp ®ång thuª. - Hîp ®ång ®îc chÊm døt tríc khi kÕt thóc thêi h¹n cho thuª trong trêng hîp: tµi s¶n thuª bÞ mÊt, háng, kh«ng thÓ phôc håi, söa ch÷a. 1.1.2. c¸c ph¬ng thøc Cho thuª Tµi chÝnh Quan hÖ cho thuª kh«ng chØ bã hÑp trong ph¹m vi mét níc, mµ nã ®· trë thµnh mét mèi liªn hÖ quèc tÕ, nh phÇn lín c¸c m¸y bay ®ang sö dông cña h·ng hµng kh«ng quèc gia ViÖt Nam lµ thuª cña c¸c tæ chøc níc ngoµi, trong ®ã mét phÇn lµ thuª theo hîp ®ång cho thuª tµi chÝnh. C¸c C«ng ty cho thuª, c¸c ng©n hµng lín cña c¸c níc ph¸t triÓn ®· th©m nhËp vµo c¸c níc ®ang ph¸t triÓn díi h×nh thøc më chi nh¸nh C«ng ty cho thuª níc ngoµi hoÆc liªn doanh víi c¸c tæ chøc tµi chÝnh së t¹i. Tuy nhiªn, bªn c¹nh ®ã còng cã mét sè kh¸c biÖt trong ho¹t ®éng cho thuª gi÷a c¸c níc ph¸t triÓn vµ c¸c níc ®ang ph¸t triÓn. Sù kh¸c biÖt nµy xuÊt ph¸t tõ ®iÒu kiÖn kinh tÕ vµ m«i trêng kinh doanh. ë c¸c níc ph¸t triÓn viÖc ¸p dông c¸c ph¬ng thøc tµi trî mang tÝnh phæ biÕn h¬n, c¸ch thøc vËn dông linh ho¹t h¬n, mÆt kh¸c c¸c c«ng ty cho thuª kh«ng chØ thùc hiÖn nghiÖp vô cho thuª tµi chÝnh, mµ cßn thùc hiÖn nghiÖp vô cho thuª vËn hµnh, v× ë c¸c níc nµy thÞ trêng hµng ho¸ cò ho¹t ®éng tèt h¬n. 1.1.2.1. C¸c lo¹i cho thuª tµi chÝnh c¬ b¶n a. Cho thuª tµi chÝnh hai bªn. Theo ph¬ng thøc nµy, tríc khi thùc hiÖn nghiÖp vô cho thuª, tµi s¶n cho thuª ®· thuéc quyÒn së h÷u cña bªn cho thuª b»ng c¸ch mua tµi s¶n hoÆc tù x©y dùng. H×nh 1. Tµi trî cho thuª hai bªn (2a) ChuyÓn giao quyÒn sö dông (1) Ký hîp ®ång thuª Bªn ®i thuª Bªn cho thuª ( 2b ) Giao tµi s¶n (3) Thanh to¸n tiÒn thuª (1) Bªn cho thuª vµ bªn ®i thuª ký hîp ®ång cho thuª (2a) Bªn cho thuª lËp thñ tôc chuyÓn giao sö dông cho bªn ®i thuª. (2b) Bªn cho thuª giao tµi s¶n cho bªn ®i thuª. 16 (3) Theo ®Þnh kú bªn ®i thuª thanh to¸n tiÒn thuª cho bªn cho thuª. b. Cho thuª tµi chÝnh ba bªn. Theo ph¬ng thøc nµy, bªn cho thuª chØ thùc hiÖn viÖc mua tµi s¶n theo yªu cÇu cña bªn ®i thuª vµ ®· ®îc tho¶ thuËn theo hîp ®ång thuª. Quy tr×nh tµi trî cã sù tham gia cña ba bªn bao gåm: Bªn cho thuª, bªn ®i thuª vµ bªn cung cÊp. H×nh 2: Tµi trî cho thuª ba bªn cho thuª (2c) 2a (1b) (1a) 2d bªn cung cÊp (2b) (3) bªn ®i thuª 1a. Bªn cho thuª vµ bªn ®i thuª ký hîp ®ång thuª tµi s¶n. 1b. Bªn cho thuª vµ bªn cung cÊp ký hîp ®ång mua tµi s¶n. 2a. Bªn cung cÊp lËp thñ tôc chuyÓn giao quyÒn së h÷u cho bªn cho thuª. 2b. Bªn cung cÊp chuyÓn giao tµi s¶n cho bªn ®i thuª. 2c. Bªn cho thuª thanh to¸n tiÒn mua tµi s¶n. 2d. Bªn cho thuª lËp thñ tôc chuyÓn giao quyÒn sö dông cho bªn ®i thuª. 3. Theo ®Þnh kú bªn ®i thuª thanh to¸n tiÒn thuª cho bªn cho thuª. Ph¬ng thøc tµi trî cã sù tham gia cña ba bªn cßn ®îc gäi lµ ph¬ng thøc cho thuª tµi chÝnh thuÇn (net lease). §©y lµ ph¬ng thøc cho thuª ¸p dông phæ biÕn nhÊt. v× cã c¸c u ®iÓm sau: - Bªn cho thuª kh«ng ph¶i mua tµi s¶n tríc vµ nh vËy sÏ lµm cho vßng quay cña vèn nhanh h¬n v× kh«ng ph¶i dù tr÷ tån kho. - ViÖc chuyÓn giao tµi s¶n ®îc thùc hiÖn trùc tiÕp gi÷a bªn cung cÊp vµ bªn ®i thuª vµ gi÷a hä còng chÞu tr¸ch nhiÖm trùc tiÕp vÒ t×nh tr¹ng ho¹t ®éng cña tµi s¶n. Nh vËy, bªn cho thuª trót bá ®îc g¸nh nÆng vÒ t×nh tr¹ng ho¹t ®éng cña tµi s¶n. - Bªn cho thuª kh«ng trùc tiÕp nhËn tµi s¶n råi sau ®ã chuyÓn giao cho bªn ®i thuª sÏ h¹n chÕ ®îc rñi ro liªn quan ®Õn viÖc tõ chèi nhËn hµng cña bªn ®i thuª do nh÷ng sai sãt vÒ mÆt kü thuËt. XuÊt ph¸t tõ nh÷ng u ®iÓm trªn ®©y mµ c¸c ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tµi chÝnh ®· ¸p dông chñ yÕu ph¬ng thøc nµy ®Ó tµi trî cho c¸c doanh nghiÖp, ®Æc biÖt ®èi víi cho thuª thiÕt bÞ. Trªn thÕ giíi 80% hîp ®ång cho thuª ¸p dông theo ph¬ng thøc nµy. 1.1.2.2. C¸c lo¹i cho thuª tµi chÝnh ®Æc biÖt 17 a. T¸i cho thuª T¸i cho thuª hay cßn gäi lµ b¸n vµ thuª l¹i (sale and leaseback) lµ mét d¹ng ®Æc biÖt cña ph¬ng thøc cho thuª cã sù tham gia cña hai bªn. Trong ho¹t ®éng kinh doanh cã nhiÒu doanh nghiÖp thiÕu vèn lu ®éng ®Ó khai th¸c tµi s¶n cè ®Þnh hiÖn cã, nhng l¹i kh«ng ®ñ uy tÝn ®Ó vay vèn ng©n hµng. Trong trêng hîp ®ã hä b¾t buéc b¸n l¹i mét phÇn tµi s¶n cè ®Þnh cho ng©n hµng hoÆc C«ng ty cho thuª tµi chÝnh, sau ®ã ph¶i thuª l¹i tµi s¶n ®Ó sö dông vµ nh vËy sÏ cã thªm nguån tµi chÝnh ®Ó ®¸p øng nhu cÇu vèn lu ®éng. §«i lóc c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh ¸p dông ph¬ng thøc tµi trî nµy nh lµ mét biÖn ph¸p gi¶i quyÕt nî qu¸ h¹n mµ kh«ng cÇn dïng ®Õn biÖn ph¸p thanh lý, tøc lµ ®Ò nghÞ tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp khi l©m vµo t×nh tr¹ng khã kh¨n tµi chÝnh. H×nh 3: T¸i cho thuª 2b Bªn cho thuª (NHho¨c c«ng ty 2a tµi chÝnh) 1a 1b 2a Bªn ®i thuª (DoanhnghiÖp) 2c 3 1a. Bªn cho thuª (NH hoÆc C«ng ty tµi chÝnh) ký hîp ®ång mua tµi s¶n cña doanh nghiÖp. 1b. Bªn cho thuª vµ bªn ®i thuª ký hîp ®ång cho thuª. 2a. Bªn ®i thuª lËp thñ tôc chuyÓn giao quyÒn së h÷u cho bªn cho thuª. 2b. Bªn cho thuª lËp thñ tôc chuyÓn giao quyÒn sö dông cho bªn ®i thuª ®îc phÐp sö dông tµi s¶n. 2c. Bªn cho thuª tr¶ tiÒn mua tµi s¶n cho bªn ®i thuª. NÕu lµ biÖn ph¸p gi¶i quyÕt nî qu¸ h¹n th× kho¶n thanh to¸n nµy lµ kho¶n thu håi nî qu¸ h¹n. 3. Theo ®Þnh kú bªn ®i thuª thanh to¸n tiÒn thuª cho bªn cho thuª. b. Cho thuª hîp t¸c Cho thuª hîp t¸c lµ mét ph¬ng thøc ®Æc biÖt, biÕn tíng tõ hai lo¹i cho thuª c¬ b¶n nãi trªn. Trong cho thuª hîp t¸c bªn cho thuª ®· vay phÇn lín vèn tõ c¸c ng©n hµng hoÆc c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh kh¸c ®Ó mua tµi s¶n cho thuª. §èi víi c¸c tµi s¶n thuª cã gi¸ trÞ lín, mét bªn cho thuª kh«ng ®ñ vèn ®Ó tµi trî hoÆc sî rñi ro v× tËp trung vèn qu¸ lín vµo mét kh¸ch hµng. Trong trêng hîp nµy mét hoÆc mét sè bªn cho thuª hîp t¸c víi mét hoÆc nhiÒu bªn cho vay kh¸c ®Ó cïng tµi trî. H×nh 4: Cho thuª hîp t¸c Bªn cho vay (Lender) 3b Bªn cho thuª (Leasor) ) 18 2b 1c 2a 1b 1a 2c 3a 1d Bªn ®i thuª Bªn cung cÊp (Leasee) 1a. Bªn cho(Supplier thuª vµ) bªn ®i thuª ký hîp ®ång cho thuª. 1b. Bªn cho thuª vµ bªn cung cÊp ký hîp ®ång mua tµi s¶n. 1c. Bªn cho thuª vµ bªn cho vay ký hîp ®ång tÝn dông. 1d. Bªn cung cÊp vµ bªn ®i thuª ký hîp ®ång vÒ b¶o hµnh vµ b¶o dìng tµi s¶n. 2a. Bªn cung cÊp lËp thñ tôc chuyÓn giao quyÒn së h÷u cho bªn cho thuª 2b. Bªn cho thuª thanh to¸n tiÒn mua tµi s¶n b»ng mét phÇn vèn cña m×nh vµ mét phÇn vèn ®i vay. 2c. Bªn cho thuª lËp thñ tôc chuyÓn giao quyÒn sö dông tµi s¶n cho bªn ®i thuª. 3a. Bªn ®i thuª thanh to¸n tiÒn thuª theo ®Þnh kú. 3b. Bªn cho thuª thanh to¸n tiÒn thuª cho bªn cho vay. Trong cho thuª hîp t¸c, vèn vay thêng chiÕm tû träng lín trong tæng sè tiÒn tµi trî, kho¶ng 60% - 80% vµ kho¶n cho vay ®îc b¶o ®¶m b»ng chÝnh tµi s¶n cho thuª vµ cam kÕt chuyÓn nhîng hîp ®ång cho thuª vµ c¸c kho¶n tiÒn thuª. c. Cho thuª gi¸p lng Cho thuª gi¸p lng lµ ph¬ng thøc mµ trong ®ã, th«ng qua sù ®ång ý cña bªn cho thuª, bªn ®i thuª thø nhÊt cho bªn ®i thuª thø hai thuª l¹i tµi s¶n ®ã. Trªn thùc tÕ, thùc chÊt bªn ®i thuª thø nhÊt chØ lµ trung gian gi÷a bªn cho thuª vµ bªn ®i thuª thø hai, nhng vÒ mÆt ph¸p lý th× bªn thuª thø nhÊt ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc thùc hiÖn hîp ®ång víi bªn cho thuª. Víi ph¬ng thøc thuª nµy, mÆc dï bªn ®i thuª thø hai kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó trùc tiÕp thuª víi bªn cho thuª, nhng vÉn thuª ®îc tµi s¶n ®Ó sö dông cho s¶n xuÊt kinh doanh. H×nh 5: Cho thuª gi¸p lng Bªn cho thuª (3b) (1a) Bªn2 ®i thuª thø 1 (1b) (2) Bªn ®i thuª thø 2 (3a) 1a. Bªn cho thuª vµ bªn thuª thø nhÊt ký hîp ®ång cho thuª. 1b. Bªn thuª thø nhÊt vµ bªn thuª thø hai ký hîp ®ång cho thuª. 19 2. Bªn cho thuª, hoÆc bªn cung cÊp chuyÓn giao tµi s¶n cho bªn ®i thuª thø hai. 3a. Bªn ®i thuª thø hai tr¶ tiÒn thuª cho bªn thuª thø nhÊt. 3b. Bªn ®i thuª thø nhÊt tr¶ tiÒn thuª cho bªn cho thuª. Sè tiÒn mµ bªn thuª thø hai ph¶i tr¶ thêng cao h¬n sè tiÒn mµ bªn thuª thø nhÊt tr¶ cho bªn cho thuª. PhÇn chªnh lÖch gi÷a hai kho¶n tiÒn ®ã bªn ®i thuª thø nhÊt ®îc hëng, coi nh hoa hång tr¸ch nhiÖm. Ngoµi ra, cho thuª gi¸p lng còng ¸p dông trong trêng hîp bªn ®i thuª thø nhÊt ®· thuª tµi s¶n vµ sö dông tµi s¶n ®ã nhng sau ®ã kh«ng cã nhu cÇu sö dông th× cã thÓ cho bªn kh¸c thuª l¹i víi sù ®ång ý cña bªn cho thuª. 1.1.3. Kinh nghiÖm cña mét sè níc vÒ ho¹t ®éng Cho thuª tµi chÝnh 1.1.3.1. Ho¹t ®éng cho thuª tµi chÝnh ë NhËt B¶n Vµo cuèi nh÷ng n¨m 80 hÇu hÕt c¸c C«ng ty cho thuª tµi chÝnh ë NhËt B¶n ®Òu tËp trung kinh doanh bÊt ®éng s¶n, hä cho r»ng t¹i NhËt gi¸ trÞ ®Êt ®ai vµ c¸c c«ng së sÏ t¨ng kh«ng bao giê gi¶m. Tuy nhiªn vµo n¨m 1990, ChÝnh phñ NhËt ®· ra mét lo¹t c¸c chÝnh s¸ch h¹n chÕ sù bïng næ cña thÞ trêng bÊt ®éng s¶n. KÕt qu¶ lµ mét lo¹t c¸c C«ng ty cho thuª tµi chÝnh cña NhËt bÞ ph¸ s¶n. §Ó thÝch hîp víi t×nh h×nh míi, ®a phÇn c¸c C«ng ty cho thuª tµi chÝnh ë NhËt ®· chuyÓn sang kinh doanh cho thuª trªn thÞ trêng ®éng s¶n. NhËt lµ quèc gia ®Çu tiªn vµ còng lµ níc ph¸t triÓn nhÊt vÒ ho¹t ®éng cho thuª tµi chÝnh t¹i Ch©u ¸. TÝnh ®Õn n¨m 1986, tæng gi¸ trÞ tµi s¶n cho thuª cña NhËt ®· ®¹t tíi con sè 32 tû USD. Ngêi ta íc tÝnh cã tíi 90% sè doanh nghiÖp ë NhËt sö dông ph¬ng thøc tµi trî b»ng cho thuª tµi chÝnh ®Ó mua s¾m thiÕt bÞ phôc vô s¶n xuÊt. 1.1.3.2. Ho¹t ®éng cho thuª tµi chÝnh ë Trung Quèc Cïng víi chÝnh s¸ch më cöa, ho¹t ®éng cho thuª tµi chÝnh ë Trung Quèc ®îc ¸p dông tõ ®Çu nh÷ng n¨m 1980 víi môc tiªu c¬ b¶n lµ nhËp khÈu nh÷ng m¸y mãc, thiÕt bÞ tiªn tiÕn tõ níc ngoµi. Tèc ®é t¨ng trëng cña ngµnh c«ng nghiÖp cho thuª cña Trung Quèc ®îc thÓ hiÖn rÊt râ qua tèc ®é ph¸t triÓn cña doanh sè cho thuª: n¨m 1981 chØ ®¹t ®îc 13,2 triÖu USD, n¨m 1984 lµ 450,1 triÖu USD, n¨m 1986 lµ 1 tû USD; ®Õn nay chØ tÝnh riªng vèn níc ngoµi ®Çu t qua con ®êng cho thuª tµi chÝnh vµo Trung Quèc ®· chiÕm h¬n 7 tû USD TÊt c¶ c¸c nghiÖp vô cho thuª ®Òu ph¶i chÞu sù chi phèi cña kÕ ho¹ch vµ chÝnh s¸ch cña Nhµ níc. ChÝnh phñ Trung Quèc ®· dµnh nh÷ng ®iÒu kiÖn u ®·i cho ho¹t ®éng cho thuª tµi chÝnh trªn c¸c mÆt nh: miÔn gi¶m thuÕ, ®îc phÐp thu hót vèn tõ quü tÝn th¸c. quü trî cÊp mÊt viÖc lµm. quü nghiªn cøu khoa häc, quü hç trî x· héi, thËm chÝ cßn ®îc nhËn tiÒn göi ngo¹i tÖ vµ vay vèn níc ngoµi. 1.1.3.3. Ho¹t ®éng cho thuª tµi chÝnh ë Hµn Quèc 20 §øng tríc thÞ trêng nhu cÇu vèn ®Çu t cho m¸y mãc thiÕt bÞ rÊt lín, trong khi tû lÖ nî cña c¸c doanh nghiÖp ë Hµn Quèc trong nh÷ng n¨m 70 ®ang ë møc ®é cao, khã cã thÓ vay vèn thªm tõ c¸c ng©n hµng, nªn lùa chän ph¬ng thøc tµi trî b»ng cho thuª lóc nµy lµ phï hîp nhÊt ®èi víi c¸c doanh nghiÖp. Bªn c¹nh ®ã c¸c quy ®Þnh kh¾t khe vÒ vay vèn trung vµ dµi h¹n cña ng©n hµng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cïng víi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ th¾t chÆt cña ChÝnh phñ lµm cho c¸c doanh nghiÖp t×m ®Õn h×nh thøc cho thuª tµi chÝnh nhiÒu h¬n, cho thuª tµi chÝnh trë nªn hÊp dÉn h¬n. V× vËy, cho thuª tµi chÝnh ®· h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ë Hµn Quèc vµo nh÷ng n¨m 70. Víi nç lùc thóc ®Èy vµ t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn thÞ trêng cho thuª tµi chÝnh, ChÝnh phñ ®· ban hµnh LuËt Cho thuª n¨m 1973. §Õn 1979, gi¸ trÞ c¸c hîp ®ång cho thuª tµi chÝnh mçi n¨m t¨ng lªn gÊp ®«i. ChØ tÝnh riªng n¨m 1991, gi¸ trÞ cña nh÷ng hîp ®ång míi ®· ®¹t 7,2 ngµn tû Won (9,4 tû USD). Sù ®ãng gãp cña ho¹t ®éng cho thuª trong ®Çu t m¸y mãc thiÕt bÞ lµ 13,9%. 1.1.3.4. Ho¹t ®éng cho thuª tµi chÝnh ë Malaixia C«ng ty cho thuª tµi chÝnh ®Çu tiªn ë Malaixia ®îc thµnh lËp n¨m 1974. ë Malaixia, c¸c c«ng ty cho thuª tµi chÝnh chñ yÕu thùc hiÖn c¸c giao dÞch cho thuª thiÕt bÞ vµ tiÕn hµnh c¶ hai h×nh thøc: Cho thuª tµi chÝnh vµ Cho thuª tr¶ gãp. Cho thuª tr¶ gãp ë Malaixia cã chiÒu híng t¨ng lªn: N¨m 1989, cho thuª tµi chÝnh chiÕm 86%, cho thuª tr¶ gãp chiÕm 14% trong tæng sè hîp ®ång cho thuª th× n¨m 1990 tû lÖ nµy thay ®æi t¬ng øng lµ 79,3% vµ 20,7%. Cã thÓ nãi sù ph¸t triÓn cña h×nh thøc cho thuª tr¶ gãp ë Malaixia lµ: C¸c c«ng ty cho thuª tµi chÝnh ë Malaixia kh«ng cã ®ñ nguån vèn dµi h¹n t¬ng øng víi nh÷ng kho¶n cho thuª dµi h¹n. Bªn c¹nh ®ã, kh¸ch hµng thÝch h×nh thøc tr¶ gãp bëi tÝnh linh ho¹t cña nã. Khi muèn chÊm døt hîp ®ång sím, ngêi thuª chØ ph¶i tr¶ phÇn d nî cho ngêi cho thuª mµ kh«ng ph¶i båi thêng mét kho¶n thÊt thu nµo vÒ thuÕ; nÕu hîp ®ång cho thuª kÕt thóc, ngêi thuª ®îc quyÒn së h÷u tµi s¶n mµ kh«ng ph¶i mua l¹i tµi s¶n ®ã víi gi¸ thÞ trêng t¹i thêi ®iÓm chuyÓn quyÒn së h÷u (Quy ®Þnh vÒ cho thuª tµi chÝnh ë Malaixia kh«ng cã quyÒn chän b¸n ë thêi ®iÓm kÕt thóc hîp ®ång). 1.1.3.5. Bµi häc rót ra qua kinh nghiÖm cña c¸c níc Cïng lµ ho¹t ®éng cho thuª tµi chÝnh nhng xuÊt ph¸t tõ ®iÒu kiÖn kinh tÕ vµ m«i trêng kinh doanh cña mçi quèc gia kh¸c nhau mµ c¸ch thøc vËn dông còng nh viÖc ¸p dông cña nã ë c¸c quèc gia cã nh÷ng kh¸c biÖt nhÊt ®Þnh. Tuy nhiªn gi÷a c¸c níc trong khu vùc Ch©u ¸ cã sù t¬ng ®ång nhau vÒ ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn, m«i trêng, phong tôc tËp qu¸n. Do ®ã qua kinh nghiÖm h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ho¹t ®éng cho thuª tµi chÝnh cña mét sè níc trong khu vùc nh ®· nªu trªn chóng ta cã thÓ rót ra mét sè bµi häc kinh nghiÖm sau: