Tài liệu Giải pháp nâng cao hiệu quả trong quản lý và xác định trị giá tính thuế hàng nhập khẩu tại cục hải quan tỉnh bà rịa vũng tàu giai đoạn 2021 2025 ; gvhd vũ văn đông

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÀ RỊA-VŨNG TÀU ******* VÕ THỊ THÚY HẰNG GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ TRONG QUẢN LÝ VÀ XÁC ĐỊNH TRỊ GIÁ TÍNH THUẾ HÀNG NHẬP KHẨU TẠI CỤC HẢI QUAN TỈNH BÀ RỊA – VŨNG TÀU GIAI ĐOẠN 2021-2025 LUẬN VĂN THẠC SỸ Bà Rịa-Vũng Tàu, tháng 11 năm 2021 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÀ RỊA-VŨNG TÀU ******* LUẬN VĂN THẠC SỸ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ TRONG QUẢN LÝ VÀ XÁC ĐỊNH TRỊ GIÁ TÍNH THUẾ HÀNG NHẬP KHẨU TẠI CỤC HẢI QUAN TỈNH BÀ RỊA – VŨNG TÀU GIAI ĐOẠN 2021-2025 Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh Mã ngành: 8340101 HVTH : Võ Thị Thúy Hằng MSHV : 201120001 GVHD: TS. Vũ Văn Đông Bà Rịa-Vũng Tàu, tháng 11 năm 2021 i LỜI CAM ĐOAN Tôi tên là Võ Thị Thúy Hằng, là học viên của lớp MBA K016, tôi cam đoan rằng đề tài luận văn thạc sỹ chuyên ngành QTKD này là công trình nghiên cứu của bản thân tôi. Toàn bộ số liệu cũng như kết quả được nêu trong Luận văn là hoàn toàn trung thực, được tôi trực tiếp thu thập và nghiên cứu, chưa từng được công bố tại bất kỳ công trình nào khác. Tôi cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ để hoàn thành Luận văn này đều đã được cảm ơn, các thông tin trích dẫn đều được chỉ rõ nguồn gốc. Học viên thực hiện Luận văn (Ký và ghi rõ họ tên) Võ Thị Thúy Hằng ii LỜI CẢM ƠN Tôi xin gửi lời cảm ơn đến tất cả các quý Thầy Cô của Viện Sau Đại học Trường Đại học Bà Rịa - Vũng Tàu (BVU), đặc biệt là giảng viên hướng dẫn khoa học - Tiến sĩ Vũ Văn Đông đã luôn theo sát, nhiệt tình và tạo điều kiện giúp đỡ, hướng dẫn tôi trong quá trình nghiên cứu, thực hiện. Đồng thời, tôi xin cảm ơn đến cơ quan và các đồng nghiệp nơi tôi công tác là lãnh đạo, công chức thuộc Chi cục Kiểm tra sau thông quan, các Phòng ban tham mưu, các Chi cục trực thuộc Cục Hải quan tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu, Tổng cục Hải quan đã giúp đỡ tôi trong quá trình nghiên cứu, thu thập thông tin, tài liệu, số liệu, giúp tôi hoàn thành công trình nghiên cứu này. Tôi xin trân trọng cảm ơn! Võ Thị Thúy Hằng iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................... ii LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................... iii MỤC LỤC ..................................................................................................................... iv DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU................................................................................... x DANH MỤC HÌNH ....................................................................................................... x TÓM TẮT LUẬN VĂN ................................................................................................. xi MỞ ĐẦU ......................................................................................................................... 1 1.1. Đặt vấn đề .......................................................................................................1 1.2. Tính cấp thiết của đề tài: ...............................................................................1 1.3. Lý do lựa chọn đề tài: ....................................................................................3 CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ VÀ XÁC ĐỊNH TRỊ GIÁ TÍNH THUẾ HÀNG NHẬP KHẨU ......................................................................... 6 1.1. Khái niệm trị giá tính thuế hàng nhập khẩu: .............................................6 1.2. Vai trò và ý nghĩa thực tiễn của trị giá tính thuế hàng nhập khẩu: ..........7 1.2.1. Vai trò của trị giá tính thuế hàng nhập khẩu: .................... 7 1.2.2. Ý nghĩa thực tiễn của trị giá tính thuế hàng nhập khẩu: ... 9 1.3. Các cơ chế xác đinh trị giá tính thuế:.........................................................10 1.3.1. Cơ chế xác định trị giá tính thuế qua các thời kì: ............ 10 1.3.2. Cơ chế xác định xác định trị giá tính thuế theo Hiệp định GATT/WTO (GATT). .................................................................... 12 1.3.2.1. Sự ra đời của Hiệp định trị giá GATT/WTO: ......... 12 1.3.2.2. Kết cấu và nội dung cơ bản của Hiệp định trị giá GATT/WTO:......................................................................... 13 iv 1.3.2.3. Vai trò và tính ưu việt của Hiệp định trị giá GATT/WTO:......................................................................... 15 1.3.2.4. Nguyên tắc của Hiệp định trị giá GATT/WTO khi xác định trị giá tính thuế hàng nhập khẩu: ......................... 15 1.3.2.5. Các phương pháp xác định trị giá tính thuế của Hiệp định trị giá GATT/WTO. ............................................. 17 1.4. Vai trò của công tác quản lý và xác định trị giá tính thuế hàng nhập khẩu: .....................................................................................................................21 1.4.1. Vấn đề gian lận thương mại qua khai báo trị giá tính thuế hàng nhập khẩu: ........................................................................... 21 1.4.2. Vai trò của công tác quản lý và xác định trị giá tính thuế hàng nhập khẩu: ........................................................................... 23 1.4.2.1. Ảnh hưởng đến sự phát triển của nền kinh tế......... 23 1.4.2.2. Ảnh hưởng đến quốc phòng, an ninh quốc gia và trật tự an toàn xã hội ........................................................... 24 1.5. Lịch sử phát triển của hệ thống xác định trị giá tính thuế hàng nhập khẩu ở Việt Nam: ................................................................................................26 1.5.1. Giai đoạn 1 (trước năm 2002): ........................................... 26 1.5.2. Giai đoạn 2 (2002 - 2007): .................................................. 26 1.5.3 Giai đoạn 3 (Từ năm 2007 đến nay): .................................. 28 1.6. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả của công tác quản lý và xác định trị giá tính thuế hàng nhập khẩu...................................................................................30 1.6.1. Số lượng tờ khai hàng hóa nhập khẩu phải thực hiện kiểm tra trị giá tính thuế. .............................................................. 30 1.6.2. Số lượng tờ khai nhập khẩu hàng hóa được yêu cầu tổ chức tham vấn giá. ........................................................................ 31 v 1.6.3. Số lượng tờ khai nhập khẩu hàng hóa phải xác định lại trị giá tính thuế và ấn định thuế. ...................................................... 32 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ VÀ XÁC ĐỊNH TRỊ GIÁ HÀNG NHẬP KHẨU TẠI CỤC HẢI QUAN TỈNH BÀ RỊA – VŨNG TÀU33 2.1. Khái quát về Cục Hải quan tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu ...............................33 2.1.1. Lịch sử hình thành ............................................................. 34 2.1.2. Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Cục Hải quan tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu ........................................................................ 34 2.1.3. Cơ cấu tổ chức. ................................................................... 35 2.2. Thực trạng công tác quản lý trị giá tính thuế hàng nhập khẩu tại Cục Hải quan tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu. ....................................................................36 2.2.1. Quy trình kiểm tra trị giá tính thuế hàng nhập khẩu tại Cục Hải quan tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu. ...................................... 37 2.2.1.1. Kiểm tra trị giá tính thuế hàng hóa nhập khẩu trong quá trình thông quan: .......................................................................... 37 2.2.1.2. Kiểm tra trị giá tính thuế sau khi hàng hóa nhập khẩu đã được thông quan ( Kiểm tra trị giá tính thuế ở khâu sau thông quan): .................................................................................. 44 2.2.2. Tình hình thu NSNN tại Cục Hải quan tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu giai đoạn 2017 – 2021. ................................................ 47 2.2.3. Thực trạng công tác quản lý và xác định trị giá tính thuế hàng nhập khẩu tại Cục Hải quan tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu giai đoạn từ 2017-2021: ....................................................................... 57 2.2.3.1. Thực trạng công tác quản lý và xác định trị giá tính thuế tại Cục Hải quan tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu giai đoạn từ 2017-2021: ............................................................. 57 vi 2.2.3.2. Các hình thức gian lận trong khai báo trị giá tính thuế hàng nhập khẩu. .......................................................... 67 2.3. Đánh giá thực trạng, hiệu quả thực hiện công tác quản lý và xác định trị giá tính thuế hàng nhập khẩu tại Cục Hải quan tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu giai đoạn từ 2017-2021. ..............................................................................................75 2.3.1. Những thành tích đạt được. ............................................... 75 2.3.1.1. Đối với công tác quản lý nhà nước của cơ quan hải quan: .................................................................................... 75 2.3.1.2. Đối với hoạt động của cộng đồng doanh nghiệp: .. 77 2.3.2. Những vấn đề còn tồn tại. .................................................. 77 2.3.2.1. Các vấn đề liên quan đến cơ chế, chính sách: ....... 77 2.3.2.2. Khó khăn nguồn nhân lực: ..................................... 83 2.3.2.3. Hạn chế, khó khăn trong việc sử dụng thông tin, cơ sở dữ liệu giá: ...................................................................... 84 2.3.2.4. Những khó khăn mang tính khách quan: ............... 86 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ TRỊ GIÁ TÍNH THUẾ HÀNG NHẬP KHẨU TẠI CỤC HẢI QUAN TỈNH BÀ RỊA – VŨNG TÀU ............................................................................................................................... 90 3.1. Các mục tiêu đặt ra đối với công tác quản lý và xác định trị giá tính thuế tại Cục Hải quan tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu. .......................................................90 3.1.1. Phương hướng, mục tiêu chung: ....................................... 91 3.1.2. Phương hướng mục tiêu cụ thể đối với công tác quản lý và xác định trị giá tính thuế: .............................. 92 3.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả trong công tác quản lý và xác định trị giá tính thuế hàng nhập khẩu tại Cục Hải quan tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu. ..........94 3.2.1. Tăng cường rà soát, kiến nghị với cơ quan cấp trên nhằm kiện toàn hệ thống văn bản quy phạm pháp luật có liên quan. . 94 vii 3.2.2. Các giải pháp về nguồn nhân lực để nâng cao hiệu quả đối với công tác quản lý và xác định trị giá tính thuế hàng nhập khẩu. .............................................................................................. 99 3.2.3. Các giải pháp về xây dựng và nâng cao chất lượng của cơ sở dữ liệu phục vụ công tác quản lý và xác định trị giá tính thuế hàng nhập khẩu: ......................................................................... 101 3.2.4. Xây dựng và mở rộng các chương trình đào tạo nhằm nâng cao trình độ hiểu biết pháp luật , tuyên truyền, phổ biến để nâng cao ý thức chấp hành pháp luật về thuế và hải quan cho cộng đồng doanh nghiệp: ........................................................... 106 3.2.5. Kiến nghị đối với các cơ quan Nhà nước. ....................... 107 KẾT LUẬN ................................................................................................................ 111 TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................ 112 PHỤ LỤC ................................................................................................................... 113 viii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT Thuật ngữ Tiếng Anh Tiếng Việt TCHQ Tổng cục Hải quan BR-VT Bà Rịa - Vũng Tàu NSNN Ngân sách Nhà nước Tan Cang- Cai Mep Container Terminal Saigon international Terminals Vietnam Cai Mep International Terminal Tan Cang -Cai Mep International Terminal Cảng container Tân Cảng- Cái Mép Cảng quốc tế Sài Gòn - Việt Nam WTO World Trade Organization Tổ chức thương mại Thế giới PTSC Petro Technolgy Service Company Harmonized Commodity Description and Coding System General Agreement on Tariffs and Trade Công ty dịch vụ kỹ thuật dầu khí C/O Certificate of Oringinal Chứng chỉ xuất xứ hàng hóa WCO World Customs Organization Authorised Economic Operator Assocciation of Southeast Asian Nation Asia- Pacific Economic Cooperation Vietnam Customs information system Tổ chức Hải quan Thế giới TI Transparency International Tổ chức minh bạch quốc tế OECD Organisation for Economic Co-operation and Development Tổ chức phát triển và hợp tác quốc tế. TCCT SITV CMIT TCIT HS GATT AEO ASEAN APEC VCIS Cảng quốc tế Cái Mép Cảng quốc tế Tân Cảng- Cái Mép ix Hệ thống hài hòa biểu thuế Hiệp định chung về thuế quan và thương mại Chương trình doanh nghiệp ưu tiên đặc biệt Hiệp hội các quốc gia Đông nam Á Diễn đàn hợp tác kinh tế châu Á- Thái Bình Dương Hệ thống thông tin Hải quan Việt nam DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng 2.1 Quy trình kiểm tra trị giá thuế đối với hàng nhập khẩu ............................39 Bảng 2.2 Kết quả hoạt động của Cục Hải quan tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu. ................50 Bảng 2.3 Bảng so sánh kim ngạch nhập khẩu năm 2020 -2021 ...............................56 Bảng 2.4 Bảng so sánh kim ngạch xuất khẩu năm 2020 -2021 ................................56 Bảng 2.5 Kết quả kiểm tra trị giá tính thuế hàng nhập khẩu trong thông quan từ năm 2017 đến hết 31/12/2021. ..........................................................................................58 Bảng 2.6: Thống kê đối tượng hàng hóa gian lận trị giá tính thuế hàng nhập khẩu. 61 Bảng 2.7 Kết quả KTSTQ từ 01/01/2017 đến 31/12/2021 .......................................66 DANH MỤC HÌNH Hình 2.1 Cơ cấu tổ chức của Cục Hải quan tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu ......................36 x TÓM TẮT LUẬN VĂN Luận văn đưa ra được một số vấn đề lý luận về trị giá tính thuế nói chung và trị giá tính thuế hàng nhập khẩu nói riêng, nghiệp vụ công tác quản lý và xác định trị giá tính thuế hàng nhập khẩu có vai trò, ảnh hưởng ra sao đến kinh tế, xã hội đặc biệt trong thời kỳ hội nhập quốc tế. Nội dung cơ bản của pháp luật về trị giá tính thuế phù hợp với các cam kết quốc tế, đáp ứng yêu cầu hội nhập kinh tế quốc tế và xu hướng hải quan hiện đại. Đánh giá thực trạng công tác quản lý và xác định trị giá tính thuế hàng nhập khẩu tại địa bàn quản lý của Cục Hải quan tỉnh Bà Rịa – Vũng tàu giai đoạn 2017-2021, theo đó đánh giá ưu điểm và những hạn chế trong công tác quản lý trị giá cần phải xem xét hoàn thiện. Phân tích thực trạng trong công tác kiểm tra, tham vấn xác định trị giá, kiểm tra sau thông quan liên quan đến việc xác định trị giá đối với hàng hoá nhập khẩu tại Cục Hải quan tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu; xu hướng và các hình thức biến tưởng của hành vi gian lận thương mại qua khai báo trị giá tính thuế, đặc biệt với hàng nhập khẩu. Từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện văn bản pháp quy về trị giá hải quan theo hướng phát huy tối đa hiệu quả công tác quản lý trị giá tính thuế của ngành hải quan, chống gian lận thương mại qua khai báo trị giá, chống thất thu, đảm bảo thu đúng, thu đủ cho ngân sách nhà nước, đáp ứng yêu cầu hội nhập kinh tế quốc tế và xu thế hải quan hiện đại, tăng cường trọng tâm trọng điểm nội dung kiểm tra trị giá trong khâu trong thông quan và sau thông quan xi MỞ ĐẦU 1.1. Đặt vấn đề Hội nhập kinh tế Quốc tế đã và đang trở thành xu hướng tất yếu tại hầu hết các quốc gia trong đó có Việt Nam. Bằng việc trở thành thành viên chính thức thứ 150 của Tổ chức thương mại Thế giới (WTO), Việt Nam đã thực sự bước vào một sân chơi mới “ Sân chơi Quốc tế”, sự kiện này đưa đến cho chúng ta rất nhiều cơ hội nhưng cũng đặt ra vô vàn thách thức, bởi khi gia nhập chúng ta sẽ được hưởng nhiều quyền lợi nhưng cũng phải tuân thủ những luật chơi chung. Kể từ khi gia nhập cho đến nay, Việt Nam đã đàm phán ký kết rất nhiều Hiệp định trong đó có các Hiệp định thương mại tự do (FTAs) đa phương và song phương với các quốc gia trên quy mô ngày càng lớn, từng bước mở cửa nền kinh tế, hội nhập mạnh mẽ vào nền kinh tế Quốc tế. Hội nhập quốc tế đã trở thành động lực quan trọng thúc đẩy tăng trưởng của nền kinh tế, tạo ra nên kinh tế mở đưa đến sự giao lưu cả về dòng vốn và lượng hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu ngày càng tăng cao khi các rào cản về thương mại và về thuế quan sẽ dần được gỡ bỏ. Lượng hàng hóa xuất nhập khẩu gia tăng mà đặc biệt là hàng hóa nhập khẩu từ nước ngoài vào Việt Nam đã tạo ra một áp lực không nhỏ đối với cả doanh nghiệp lẫn các cơ quan quản lý nhà nước. Yêu cầu đặt ra là chúng ta phải cải thiện khung pháp lý và các biện pháp quản lý về nhà nước đối với vấn đề trên để không những phù hợp với các tiêu chuẩn và cam kết Quốc tế mà còn tạo ra một môi trường cạnh tranh lành mạnh và công bằng. 1.2. Tính cấp thiết của đề tài: Theo lý thuyết về quản lý hải quan hiện đại, trị giá hải quan được hiểu là phần số liệu thể hiện trị giá của hàng hóa được đưa ra, đưa vào lãnh thổ hải quan, do cơ quan hải quan quản lý và sử dụng phục vụ cho các mục tiêu quản lý nhà nước, trong đó mục tiêu dùng để tính thuế đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu được coi là chủ yếu và được gọi là trị giá tính thuế. Trị giá tính thuế của hàng hóa xuất nhập khẩu mà đặc biệt là trị giá tính thuế hàng nhập khẩu là một trong các yếu tố rất quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến việc xác định số tiền thuế mà doanh nghiệp 1 phải nộp vào NSNN.Vì vậy, công tác quản lý và xác định trị giá tính thuế là một nghiệp vụ quan trọng trong hệ thống quản lý hải quan hiện đại để đảm bảo cho quy trình thủ tục hải quan nói chung và việc kiểm tra tính thuế nói riêng được thực hiện một cách thuận lợi và chính xác. Trong môi trường toàn cầu hóa hiện nay, khi mà nền kinh tế ngày càng hội nhập sâu và rộng vào kinh tế thế giới thì việc đơn giản và hài hòa hóa thủ tục hải quan theo Công ước Kyoto và phù hợp với các cam kết Quốc tế mà chúng ta đã kí kết trở thành một xu thế tất yếu. Thế nhưng, làm thế nào để vẫn phải đảm bảo tính chặt chẽ, chính xác, tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh, công bằng cho các doanh nghiệp, phòng và chống các hành vi gian lận thương mại đặc biệt là gian lận qua khai báo trị giá, nhằm đảm bảo nguồn thu cho NSNN, thu đúng thu đủ và nhất là tránh thất thu đã đòi hỏi chúng ta phải có những biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả trong công tác quản lý và xác định trị giá tính thuế, đặc biệt là với hàng hóa nhập khẩu để tiến tới mục tiêu cải thiện môi trường kinh doanh xuất nhập khẩu, lành mạnh và minh bạch hóa môi trường cạnh tranh cho các doanh nghiệp, đặc biệt là sản phẩm Việt và doanh nghiệp Việt dưới áp lực của hàng hóa nhập khẩu từ nước ngoài, thu hút đầu tư, đảm bảo nguồn thu cho NSNN là vấn đề hết sức bức thiết hiện nay. Do vậy, việc nghiên cứu những vấn đề liên quan đến trị giá tính thuế nói chung và trị giá tính thuế hàng nhập khẩu nói riêng, đánh giá thực trạng công tác quản lý và xác định trị giá tính thuế hàng nhập khẩu tại Cục Hải quan tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu trong thời gian qua để đề ra những giải pháp mang tính đồng bộ, chiến lược cho công tác quản lý và xác định trị giá tính thuế hàng nhập khẩu trong giai đoạn tiếp tới trở thành một đòi hỏi khách quan và thực sự cần thiết. Tôi hy vọng rằng, đề tài “ Giải pháp nâng cao hiệu quả trong quản lý và xác định trị giá tính thuế hàng nhập khẩu tại Cục Hải quan tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu giai đoạn 2021-2025” sẽ góp một phần nhỏ vào việc ứng phó và giải quyết những vấn đềLu nói trên. 2 1.3. Lý do lựa chọn đề tài: - Phù hợp với lĩnh vực công tác chuyên môn: Hiện tôi đang công tác tại Cục Hải quan tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu đã từng đảm nhận các vị trí công tác ở các đơn vị là Phòng Thuế XNK, bộ phận tham mưu cho Lãnh đạo Cục Hải quan Tỉnh về các vấn đề về chính sách thuế, về quản lý và xác định trị giá tính thuế…và hiện tại là Chi cục Kiểm tra sau thông quan, đơn vị có trách nhiệm kiểm tra toàn bộ các vấn đề liên quan đến hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu đã thông quan trong đó có các vấn đề liên quan đến công tác quản lý và xác định trị giá tính thuế. - Phù hợp với học phần chuyên ngành trong chương trình đào tạo: Phù hợp với chuyên ngành đào tạo quản trị kinh doanh bởi đây là lĩnh vực đòi hỏi cả kỹ năng lãnh đạo, quản lý lẫn các kiến thức cơ bản về kinh doanh quốc tế, luật thương mại quốc tế, quản trị tài chính… là các học phần bao gồm trong chuyên ngành QTKD. 1.4. Mục tiêu nghiên cứu: Luận văn đưa ra các vấn đề lý luận chung về trị giá, khái niệm trị giá tính thuế đối với hàng hóa nhập khẩu, những quy định của WTO có liên quan. Bằng việc đánh giá tình hình, thực trạng của công tác quản lý và xác định trị giá tính thuế hàng nhập khẩu tại Cục Hải quan tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu giai đoạn từ năm 2017 đến nay, để đề ra những kiến nghị, giải pháp mang tính chiến lược, đồng bộ và lâu dài cho Cục Hải quan tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu trong thời gian tới nhằm chống thất thu cho NSNN, góp phần minh bạch và lành mạnh hóa môi trường xuất khẩu, nhập khẩu hàng hóa tại địa phương. 1.5. Nội dung nghiên cứu: Từ việc hệ thống hóa những vấn đề, cơ sở lý luận chung về trị giá tính thuế, các giai đoạn hình thành và phát triển của các cơ chế xác định giá… Luận văn đi sâu vào phân tích thực trạng trong công tác quản lý, kiểm tra, và xác định trị giá tính thuế đối với hàng nhập khẩu tại Cục Hải quan tỉnh Bà Rịa – Vũng. Từ đó đề xuất các giải pháp nhằm phát huy và tối đa hóa hiệu quả của công tác quản lý, kiểm tra và xác định trị giá tính thuế tại địa phương phòng và chống gian lận thương mại 3 qua khai báo trị giá, chống thất thu, đảm bảo thu đúng, thu đủ cho ngân sách nhà nước, đáp ứng yêu cầu hội nhập kinh tế quốc tế và cải cách hiện đại hóa hải quan, tăng cường trọng tâm trọng điểm nội dung kiểm tra trị giá trong khâu trong thông quan và sau thông quan. 1.6. Câu hỏi nghiên cứu và khảo sát chuyên gia: (Phụ lục đính kèm) 1.7. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu: - Đối tượng nghiên cứu: đề tài tập trung nghiên cứu và đánh giá thực trạng công tác quản lý và xác định trị giá tính thuế hàng nhập khẩu tại Cục Hải quan tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu những năm gần đây, theo đó đánh giá ưu điểm và những hạn chế trong công tác quản lý và xác định trị giá tính thuế tại đơn vị để đề ra những giải pháp phát huy ưu điểm và khắc phục hạn chế. - Phạm vi nghiên cứu: Công tác quản lý và xác định trị giá tính thuế của hàng hóa nhập khẩu tại Cục Hải quan tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu giai đoạn từ năm 2017 đến năm 2022, giải pháp đến năm 2025. 1.8. Phương pháp nghiên cứu: Luận văn đã sử dụng đồng thời các phương pháp nghiên cứu như: nghiên cứu định tính, phương pháp luật học so sánh, thống kê, hệ thống hóa, phương pháp phân tích tình huống phương pháp thống kê, tổng hợp, phân tích, chứng minh, diễn giải. Tổ chức điều tra, khảo sát và đánh giá thực tiễn TỔNG QUAN VỀ LĨNH VỰC NGHIÊN CỨU Cơ quan Hải quan có nhiệm vụ kiểm tra, giám sát hàng hoá, phương tiện vận tải; phòng, chống buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hoá qua biên giới; thực hiện pháp luật về thuế đối với hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu; thống kê về Nhà nước đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu; kiến nghị về chủ trương, biện pháp quản lý Nhà nước về hải quan đối với các hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu, xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh, các chính sách thuế đối với hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu. Trong đó, 4 việc tổ chức thực hiện quản lý, kiểm tra pháp luật về thuế đối với hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu là nhiệm vụ đặc biệt quan trọng. Số thuế phải nộp của hàng hóa xuất nhập khẩu được xác định trên cơ sở số lượng hàng hóa, trị giá hàng hóa và thuế suất. Vì vậy, việc xác định trị giá tính thuế đối với hàng hóa xuất nhập khẩu là yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến số thuế mà doanh nghiệp phải nộp vào NSNN Đề tài nghiên cứu về lĩnh vực trị giá tính thuế đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu sẽ cho chúng ta cái nhìn cơ bản về quy trình kiểm tra, xác định trị giá tính thuế nói chung và trị giá tính thuế hàng nhập khẩu nói chung, từ đó mạnh dạn đề ra các giải pháp nhằm tăng cường hiệu quả quản lý và xác định trị giá tính thuế hàng nhập khẩu tại Cục Hải quan tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu. 1.9. Kết cấu của luận văn Nội dung chính của luận văn gồm 3 chương có nội dung như sau: • Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý và xác định trị giá tính thuế hàng nhập khẩu • Chương 2: Thực trạng công tác quản lý trị giá tính thuế tại Cục Hải quan tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu giai • Chương 3: Giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý trị giá tính thuế tại Cục Hải quan tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu. 5 CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ VÀ XÁC ĐỊNH TRỊ GIÁ TÍNH THUẾ HÀNG NHẬP KHẨU 1.1. Khái niệm trị giá tính thuế hàng nhập khẩu: - Khái niệm Trị giá tính thuế (TGTT) Theo lý thuyết về quản lý hải quan hiện đại thì : “Trị giá tính thuế đối với hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu là phần số liệu về trị giá của hàng hoá đó được đưa ra hoặc đưa vào lãnh thố hải quan do cơ quan hải quan quản lý và sử dụng phục vụ cho các mục tiêu quản lý Nhà nước về hải quan” Điều 15 - Hiệp định trị giá GATT 1994 có quy định: “Trị giá tính thuế của hàng nhập khẩu là trị giá hàng hoá phục vụ cho việc tính thuế đối với hàng hóa nhập khẩu”. Theo quy định tại điều 86, Luật Hải quan số 54/2014/QH13 ngày 23/6/2014 là phần nội dung nội luật hóa của Hiệp định trị giá GATT/WTO thì: trị giá tính thuế được sử dụng làm cơ sở cho việc tính thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu và thống kê hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu. Trong đó: trị giá tính thuế đối với hàng hóa xuất khẩu là giá bán của hàng hóa tính đến cửa khẩu xuất, không bao gồm phí bảo hiểm và phí vận tải quốc tế; trị giá tính thuế đối với hàng hóa nhập khẩu là giá thực tế phải trả tính đến cửa khẩu nhập đầu tiên, phù hợp với pháp luật Việt Nam và điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên. Quy định về trị giá tính thuế hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu cũng được quy định tại Điều 20 Nghị định 08/2015/NĐ-CP ngày 21/1/2015 và Điều 4, Điều 5 Thông tư 39/2015/TT-BTC ngày 25/3/2015. Như vậy có thể hiểu rằng trị giá tính thuế của hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu chính là phần số liệu về giá trị của hàng hóa được đưa ra hoặc đưa vào lãnh thổ hải quan, do cơ quan Hải quan quản lý và sử dụng phục vụ cho các mục tiêu quản lý Nhà nước về hải quan, trong đó nhằm mục đích tính thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu là chủ yếu. - Khái niệm Trị giá tính thuế hàng nhập khẩu: Theo Hiệp định trị giá GATT/WTO thì: “ Trị giá tính thuế là trị giá của hàng 6 hóa nhằm mục đích tính thuế. Xác định trị giá tính thuế là xác định trị giá làm cơ sở tính thuế đối với hàng hóa đó”. Theo điều 4 Luật Hải quan số 54/2014/QH13 ngày 23/6/2014 thì “trị giá tính thuế là trị giá của hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu phục vụ cho mục đích tính thuế, thống kê hải quan”. Như vậy có thể hiểu rằng: “ Trị giá tính thuế đối với hàng hóa nhập khẩu là trị giá nhằm mục đích tính thuế của hàng hóa nhập khẩu đó.” 1.2. Vai trò và ý nghĩa thực tiễn của trị giá tính thuế hàng nhập khẩu: 1.2.1. Vai trò của trị giá tính thuế hàng nhập khẩu: Hải quan là một cơ quan quản lý Nhà nước, có nhiệm vụ kiểm soát hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu ra vào lãnh thổ quốc gia. Mà như Đồng chí Phạm Văn Đồng đã từng nói, Hải quan là “người gác cửa nền kinh tế đất nước”. Do đó, đối với cơ quan Hải quan để thực hiện được nhiệm vụ rất quan trọng đó, cần thiết phải sử dụng nhiều nghiệp vụ đặc thù, đặc biệt để thu thập thông tin, kiểm tra, giám sát, quản lý đối với hàng hóa xuất nhập khẩu, đảm bảo cho sự phát triển của nền kinh tế quốc gia. Trong quá trình thực hiện, cơ quan Hải quan có vai trò, nhiệm vụ thực thi các quy định của pháp luật có liên quan đến hàng hóa xuất nhập khẩu. Chẳng hạn như Luật Hải quan, Luật Quản lý thuế, Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu, Luật Thương mại, Luật Khiếu nại, tố cáo….các văn bản pháp quy dưới luật (Nghị định của Chính phủ, Thông tư của các Bộ, ngành,...), các chính sách quản lý hàng hóa cụ thể theo từng giai đoạn. Có thể nói một trong những nhiệm vụ rất quan trọng của cơ quan Hải quan chính là thu thuế và thống kê kim ngạch đối với hàng hóa xuất nhập khẩu. Đây là nhiệm vụ hết sức quan trọng, bởi số thuế thu được từ hàng hóa xuất nhập khẩu có vai trò quan trọng đối với nguồn thu của NSNN, quản lý và thống kê kim ngạch hàng hóa xuất nhập khẩu lại là nguồn thông tin cực kỳ quan trọng để Chính phủ có những quyết sách hợp lý, kịp thời cho sự phát triển của nền kinh tế. Và để thực hiện có hiệu quả các nhiệm vụ này thì một trong những nghiệp vụ đóng vai trò quan 7 trọng nhất có thể nói là kiểm tra và xác định trị giá tính thuế. Bởi như đã nói ở trên, trị giá tính thuế nhằm mục tiêu tính thuế và thống kê đối với hàng hóa xuất nhập khẩu, để thu đúng, thu đủ cho NSNN, để cung cấp một cách chính xác số liệu hàng hóa xuất nhập để hoạch định chính sách, thì phải xác định đúng trị giá tính thuế của hàng hóa xuất nhập khẩu.Do đó cơ quan hải quan phải quản lý, kiểm tra, giám sát đối với việc khai báo trị giá tính thuế của hàng hóa xuất nhập khẩu, tránh các hiện tượng doanh nghiệp lợi dụng chính sách khai sai trị giá tính thuế nhằm thu lợi bất chinh. Theo từng giai đoạn, từng thời kỳ mà mục tiêu quản lý nhà nước về hải quan đặt ra khác nhau. Do đó, cũng tùy theo từng giai đoạn, từng thời kỳ mà trị giá tính thuế nói chung và trị giá tính thuế hàng nhập khẩu nói riêng có những vai trò nhất định. Như hiện nay, trị giá tính thuế hàng nhập khẩu thể hiện các vai trò cơ bản như sau: - Trị giá tính thuế hàng nhập khẩu được sử dụng nhằm phục vụ mục tiêu quản lý và xây dựng chính sách xuất nhập khẩu hàng hóa đối với nền kinh tế. Trị giá tính thuế hàng hóa nhập khẩu cho biết tổng giá trị hàng hóa đã được nhập khẩu, chủ yếu nhập khẩu các mặt hàng, nhóm hàng gì, tăng giảm trị giá nhập khẩu ra sao trong từng kỳ quản lý. Đây chính là số liệu rất quan trọng giúp xây dựng, cân đối kim ngạch xuất nhập khẩu của nền kinh tế. Từ đó, cơ quan quản lý có thể sớm phát hiện thấy những vấn đề bất thường như gia tăng hay sụt giảm nhập khẩu ở một số mặt hàng, nhóm hàng nhất định…để lưu ý những nguyên nhân mà có thể là những kẽ hở về chính sách hay các hình thức gian lận mới. Quan trọng hơn nữa là chúng ta biết được trong kỳ đó, nền kinh tế có đạt được sự cân bằng về xuất nhập khẩu hay không, có hiện tượng nhập siêu hay xuất siêu hay không, để có chính sách quản lý và điều chỉnh phù hợp, kịp thời. - Trị giá tính thuế hàng nhập khẩu là một trong các tiêu chí, cơ sở để thực thi các chính sách quản lý về nhà nước đối hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu Trong một số thời điểm, trường hợp cụ thể, các quốc gia thường sử dụng hạn ngạch (quota) như một công cụ, một dạng hàng rào phi thuế quan để bảo vệ nền 8