Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
PhÇn më ®Çu.
Qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi sang nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, më, nhÊt thÓ
ho¸ vµ theo ®Þnh híng XHCN ë níc ta ®·, ®ang vµ sÏ thêng xuyªn ®Æt ra nh÷ng
th¸ch thøc cïng nh÷ng c¬ héi ph¸t triÓn cho tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp kh¸c nhau, ®Æc
biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp Quèc Doanh khi phÊn ®Êu b¶o ®¶m vai trß cña chóng.
VËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng còng ®ång thêi cã nghÜa lµ c¸c doanh nghiÖp
ph¶i tu©n thñ mét c¸ch nghiªm ngÆt c¸c quy luËt kh¸ch quan cña thÞ trêng, trong ®ã
cã quy luËt c¹nh tranh - ®éng lùc cña thÞ trêng. HËu qu¶ tÊt yÕu cña ®éng th¸i c¹nh
tranh nµy lµ mét nhãm c¸c doanh nghiÖp do kh«ng hoµ nhËp hoÆc x¸c lËp kh«ng
®óng c¸c thñ ph¸p c¹nh tranh nªn bÞ suy tho¸i, thËm chÝ ph¸ s¶n vµ bÞ g¹t ra khái
thÞ trêng; Mét nhãm c¸c doanh nghiÖp kh¸c thÝch øng ®îc vµ vËn dông ®îc ®ång bé
c¸c thñ ph¸p c¹nh tranh hîp lý, h÷u hiÖu th× kh«ng ngõng t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn .
Do vËy, c¸c doanh nghiÖp lu«n ph¶i ®Æt ra cho m×nh c¸c môc tiªu ®Ó tån t¹i vµ ph¸t
triÓn lµ tèi ®a ho¸ lîi nhuËn. §Ó ®¹t ®îc ®iÒu ®ã, vÊn ®Ò h¹ thÊp chi phÝ kinh doanh
dÞch vô lu«n lµ môc tiªu mµ doanh nghiÖp ph¶i ph¸n ®Êu vµ ®¹t ®îc.
Chi phÝ kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp dÞch vô biÓu hiÖn hao phÝ lao ®éng c¸
biÖt mµ doanh nghiÖp ph¶i bá ra trong kú. §ång thêi nã lµ c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh sè
ph¶i bï ®¾p tõ thu nhËp cña doanh nghiÖp. V× thÕ, trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n
xuÊt kinh doanh cña m×nh, c¸c doanh nghiÖp lu«n ph¶i quan t©m ®Õn viÖc qu¶n lý
chi phÝ bëi lÏ mçi ®ång chi phÝ kh«ng hîp lý ®Òu lµm gi¶m lîi nhuËn cña doanh
nghiÖp. VÊn ®Ò quan träng ®Æt ra cho nh÷ng ngêi qu¶n lý cña doanh nghiÖp lµ ph¶i
kiÓm so¸t ®îc t×nh h×nh chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp, ph¸t hiÖn vµ ®éng
viªn mäi kh¶ n¨ng tiÒm tµng trong doanh nghiÖp ®Ó kh«ng ngõng gi¶m bít chi phÝ
t¨ng lîi nhuËn nh»m ®¸p øng yªu cÇu t¸i s¶n xuÊt më réng vµ c¶i thiÖn ®êi sèng cña
c«ng nh©n viªn chøc trong doanh nghiÖp. Nh»m môc ®Ých hoµn thiÖn lý luËn vµ
thùc tiÔn vÒ qu¶n lý chi phÝ kinh doanh, ®ång thêi ®îc sù gióp ®ì cña thÇy gi¸o vµ
c¸c c« chó trong C«ng ty vËn chuyÓn kh¸ch em ®· chän ®Ò Tµi: “Chi phÝ kinh
doanh vµ c¸c biÖn ph¸p h¹ thÊp chi phÝ kinh doanh t¹i C«ng ty vËn chuyÓn kh¸ch
16A NguyÔn C«ng Trø – Hµ Néi” lµm chuyªn ®Ò tèt nghiÖp.
§Ò tµi nghiªn cøu lý luËn vÒ chi phÝ kinh doanh dùa trªn c¬ së cña m«n khoa
häc kinh tÕ : Tµi chÝnh doanh nghiÖp, thèng kª häc, kinh tÕ chÝnh trÞ, kinh tÕ häc…
kÕt hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ t¹i C«ng ty vËn chuyÓn kh¸ch ®Ó hoµn thiÖn qu¸ tr×nh
qu¶n lý chi phÝ kinh doanh t¹i C«ng ty, t×m ra c¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ chi
phÝ kinh doanh.
Môc tiªu cña kho¸ luËn tèt nghiÖp nµy lµ trªn c¬ së nghiªn cøu, tæng kÕt thùc
tr¹ng t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp trong thêi gian qua, ®Ò ra c¸c gi¶i ph¸p
nh»m h¹ thÊp chi phÝ kinh doanh, n©ng cao hiÖu qu¶ chi phÝ kinh doanh cña Doanh
nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng.
Ph¹m vi nghiªn cøu ®Ò Tµi: Chi phÝ kinh doanh t¹i C«ng ty vËn chuyÓn kh¸ch
16A – NguyÔn C«ng Trø – Hµ Néi.
KÕt cÊu ®Ò tµi gåm 2 Ch¬ng:
Ch¬ng I: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ chi phÝ kinh doanh vµ c¸c gi¶i ph¸p h¹
thÊp chi phÝ kinh doanh trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng.
Ch¬ng II: Chi phÝ kinh doanh vµ t×nh h×nh qu¶n lý chi phÝ kinh doanh t¹i C«ng
ty vËn chuyÓn kh¸ch du lÞch.
Ch¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m h¹ thÊp chi phÝ kinh doanh t¹i c«ng
ty xe kh¸ch 16A NuyÔn C«ng Trø – Hµ Néi.
-1-
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Ch¬ng I
Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ chi phÝ kinh doanh
C¸c gi¶i ph¸p h¹ thÊp chi phÝ kinh doanh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr êng.
I. Kh¸i niÖm, ph¹m vi cña chi phÝ kinh doanh dÞch vô.
1. Kh¸i niÖm chi phÝ kinh doanh dÞch vô.
Ho¹t ®éng kinh doanh dÞch vô lµ ho¹t ®éng chuyªn cung cÊp nh÷ng s¶n phÈm,
lao vô phôc vô nhu cÇu sinh ho¹t vµ tho¶ m·n nhu cÇu ®êi sèng v¨n ho¸ tinh thÇn
cña nh©n d©n.
HiÖn nay, ho¹t ®éng kinh doanh dÞch vô rÊt phong phó, ®a d¹ng. Cã thÓ kÓ ra
hµng lo¹t c¸c ngµnh nghÒ kinh doanh dÞch vô ë níc ta nh: vËn t¶i, bu ®iÖn, ¨n uèng
c«ng céng, may mÆc, söa ch÷a, kh¸ch s¹n du lÞch, trang trÝ néi thÊt, dÞch vô mü
phÈm… Nhng chung quy l¹i th× cã thÓ chia thµnh hai lo¹i h×nh dÞch vô chñ yÕu:
Lo¹i h×nh dÞch vô cã tÝnh chÊt s¶n xuÊt vµ lo¹i h×nh dÞch vô ®¬n thuÇn (kh«ng cã
-2-
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
tÝnh chÊt s¶n xuÊt), g¾n víi c¸c ho¹t ®éng kinh doanh dÞch vô nµy lµ c¸c kho¶n chi
phÝ ph¸t sinh t¬ng øng.
§èi víi doanh nghiÖp dÞch vô cã tÝnh chÊt s¶n xuÊt thùc chÊt lµ doanh nghiÖp
võa cung cÊp s¶n phÈm hµng ho¸, võa ®¸p øng nhu cÇu vÒ dÞch vô cña kh¸ch hµng.
Môc ®Ých cña doanh nghiÖp nµy lµ s¶n xuÊt ra nh÷ng s¶n phÈm nhÊt ®Þnh vµ b»ng
nh÷ng lo¹i h×nh dÞch vô cña m×nh ®Ó tiªu thô ®îc s¶n phÈm cña m×nh ra thÞ trêng
nh»m thu ®îc lîi nhuËn. §Ó ®¹t ®îc môc tiªu nµy, doanh nghiÖp ph¶i bá ra nh÷ng
chi phÝ nhÊt ®Þnh, ®ã lµ chi phÝ s¶n xuÊt, chi phÝ tiªu thô s¶n phÈm…Ngoµi ra cßn
cã c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh, nÕu cã ho¹t ®éng ®Çu t vèn ra ngoµi doanh nghiÖp.
Chi phÝ s¶n xuÊt lµ biÓu hiÖn toµn bé hao phÝ vÒ t liÖu s¶n xuÊt vµ tiÒn c«ng tr¶
cho ngêi lao ®éng liªn quan ®Õn quy tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm mµ doanh nghiÖp ph¶i
chi ra trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh.
Chi phÝ tiªu thô s¶n phÈm lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong kh©u tiªu thô s¶n
phÈm cña doanh nghiÖp nh: chi phÝ vËn chuyÓn, chi phÝ tuyªn truyÒn, qu¶ng c¸o,
chi phÝ b¶o hµnh …
C¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn viÖc ®Çu t vèn ra ngoµi doanh nghiÖp
nh kinh doanh, mua cæ phÝÕu, tr¸i phÝÕu vµ ®Çu t vµo hÖ thèng tÝn dông. Nh÷ng
kho¶n chi phÝ nµy ®îc bï ®¾p b»ng thu nhËp cña c¸c ho¹t ®éng ®ã.
Chi phÝ kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp mang tÝnh chÊt s¶n xuÊt do c¸c bé
phËn chi phÝ s¶n xuÊt, chi phÝ tiªu thô s¶n phÈm vµ c¸c chi phÝ ph¸t sinh do ®Çu t
vèn ra ngoµi doanh nghiÖp hîp thµnh, chi phÝ kinh doanh nµy ®îc bï ®¾p tõ thu
nhËp cña doanh nghiÖp.
§èi víi doanh nghiÖp dÞch vô kh«ng cã tÝnh chÊt s¶n xuÊt nh: cho thuª ®å dïng
kh¸ch s¹n du lÞch…th× chi phÝ chñ yÕu lµ chi phÝ phôc vô nh: tiÒn l¬ng, khÊu hao
trang thiÕt bÞ, ®å dïng phôc vô sinh ho¹t…
Chi phÝ kinh doanh ë c¸c doanh nghiÖp dÞch vô kh«ng cã tÝnh chÊt s¶n xuÊt, chñ
yÕu lµ chi phÝ phôc vô kh¸ch hµng. NÕu c¸c doanh nghiÖp dÞch vô nµy ®Çu t vèn ra
ngoµi doanh nghiÖp còng cã thÓ ph¸t sinh mét sè chi phÝ nhÊt ®Þnh nh c¸c doanh
nghiÖp kh¸c.
Nh vËy, chi phÝ kinh doanh trong c¸c doanh nghiÖp dÞch vô lµ biÓu hiÖn b»ng
tiÒn cña toµn bé hao phÝ lao ®éng sèng (bao gåm tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo
l¬ng nh: BHYT, BHXH, CPC§), lao ®éng vËt ho¸ (bao gåm chi phÝ nhiªn liÖu, khÊu
hao tµi s¶n cè ®Þnh) vµ c¸c chi phÝ kh¸c trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh. §ång thêi nã
lµ c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh sè ph¶i bï ®¾p tõ thu nhËp cña doanh nghiÖp. ChØ cã trªn c¬
së tiÕt kiÖm chi phÝ kinh doanh, bï ®¾p ®Çy ®ñ, kÞp thêi chi phÝ ®ã th× míi ®ñ cho
doanh nghiÖp míi tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®îc.
2.Ph¹m vi chi phÝ kinh doanh dÞch vô:
Chi phÝ kinh doanh lµ mét chØ tiªu chÊt lîng quan träng ph¶n ¸nh tr×nh ®é tæ
chøc, qu¶n lý kinh doanh cña doanh nghiÖp. Nã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn lîi nhuËn
cña doanh nghiÖp. ViÖc tiÕt kiÖm chi phÝ kinh doanh cßn cã t¸c dông gãp phÇn c¶i
thiÖn, n©ng cao ®êi sèng lao ®éng cña doanh nghiÖp.
VÒ mÆt lý luËn chung th× chi phÝ kinh doanh dÞch vô ®îc biÓu hiÖn b»ng tiÒn nhng kh«ng ph¶i tÊt c¶ c¸c kho¶n chi b»ng tiÒn ®îc h¹ch to¸n vµo chi phÝ kinh doanh.
§Ó gióp cho viÖc thèng nhÊt c¸ch x¸c ®Þnh tÝnh h¹ch to¸n chi phÝ kinh doanh phôc
vô cho c«ng t¸c h¹ch to¸n cÇn thiÕt ph¶i quy ®Þnh nh÷ng kho¶n môc chi phÝ nµo ®a
vµo chi phÝ kinh doanh, nh÷ng kho¶n môc chi phÝ nµo kh«ng ®a vµo chi phÝ kinh
doanh.
X¸c ®Þnh râ ph¹m vi chi phÝ kinh doanh nãi chung vµ chi phÝ kinh doanh dÞch
vô nãi riªng sÏ lµm cho c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n vµ qu¶n lý chi phÝ kinh doanh
-3-
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
chÝnh x¸c h¬n, chÆt chÏ h¬n, gióp c¸c nhµ qu¶n lý lËp kÕ ho¹ch lu chuyÓn hµng ho¸,
kÕ ho¹ch lîi nhuËn mét c¸ch chÝnh x¸c, khoa häc.
Chi phÝ kinh doanh trong c¸c doanh nghiÖp dÞch vô ®¶m b¶o yªu cÇu chi phÝ ®ã
ph¸t sinh trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh
dÞch vô mµ chóng ®îc bï ®¾p tõ thu nhËp cña doanh nghiÖp, cßn c¸c chi phÝ kh¸c
kh«ng liªn quan ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh dÞch vô vµ c¸c nguån vèn riªng ®Ó bï
®¾p th× kh«ng ®îc phÐp h¹ch to¸n vµo chi phÝ kinh doanh dÞch vô.
Theo quy chÕ qu¶n lý tµi chÝnh vµ h¹ch to¸n kinh doanh ®èi víi doanh nghiÖp
nhµ níc th× kh«ng ®îc tÝnh vµo chi phÝ kinh doanh kho¶n môc phÝ sau :
Chi phÝ ®Çu t dµi h¹n : Lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ ph¸t sinh cÊn thiÕt ®Ó t¹o ra c¸c
yÕu tè cña quy tr×nh kinh doanh s¶n xuÊt theo môc tiªu ®Çu t phôc vô cho nh÷ng ph¬ng híng kinh doanh s¶n xuÊt trong t¬ng lai cña doanh nghiÖp . Nhãm chi phÝ nµy
bao gåm : Chi phÝ ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n; Mua s¾m tµi s¶n cè ®Þnh; Bæ sung tµi s¶n
cè ®Þnh cÇn thiÕt hoÆc h×nh thµnh tµi s¶n lu ®éng cÇn thiÕt ban ®Çu; Chi phÝ ®µo t¹o
dµi h¹n ®éi ngò c¸c c¸n bé qu¶n lý, c«ng nh©n kü thuËt; Chi phÝ nghiªn cøu khoa
häc .
C¸c kho¶n chi vÒ phóc lîi , x· héi cña doanh nghiÖp : Bao gåm chi phÝ vÒ häc
tËp, v¨n ho¸, thÓ dôc thÓ thao, y tÕ vÖ sinh, chi phÝ cho tham quan nghØ m¸t, chi phÝ
cho nhµ ¨n, nhµ trÎ, chi trî cÊp khã kh¨n cho ngêi lao ®éng.
C¸c kho¶n ®· ®îc tÝnh vµo chi phÝ ho¹t ®éng tµi chÝnh vµ ho¹t ®éng kh¸c nh c¸c
kho¶n lç do liªn doanh, liªn kÕt, lç tõ c¸c ho¹t ®éng ®Çu t kh¸c . ...
C¸c kho¶n thiÖt h¹i ®îc chÝnh phñ trî cÊp hoÆc cho phÐp gi¶m vèn vµ c¸c kho¶n
thiÖt h¹i ®îc bªn g©y thiÖt h¹i vµ c«ng ty b¶o hiÓm båi thêng .
Chi phÝ ®i c«ng t¸c níc ngoµi vît ®Þnh møc do nhµ níc quy ®Þnh .
C¸c kho¶n chi mang tÝnh chÊt thëng tõ quü tiÒn thëng trÝch lËp tõ lîi nhuËn sau
thuÕ nh thëng n¨ng suÊt, thëng s¸ng kiÕn, thëng thi ®ua.. .
C¸c kho¶n tiÒn ph¹t nh tiÒn ph¹t vi ph¹m hîp ®ång, vi ph¹m hµnh chÝnh ...
X¸c ®Þnh ®óng ®¾n ph¹m vi cña chi phÝ kinh doanh cã ý nghÜa kinh tÕ lín ®èi
víi c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ kinh doanh nãi riªng vµ qu¶n lý kinh tÕ nãi chung cña
doanh nghiÖp ®îc biÓu hiÖn ë c¸c mÆt c¬ b¶n sau :
Lµm c¬ së cho viÖc tËp hîp c¸c chi phÝ cña doanh nghiÖp ph¸t sinh trong kú
vµo chi phÝ kinh doanh th¬ng m¹i ph¸t sinh trong kú ®ã. Tõ ®ã, x¸c ®Þnh ®îc gi¸
vèn hµng ho¸ phôc vô cho chiÕn lîc b¸n hµng cña doanh nghiÖp trong ®iÒu kiÖn cã
sù c¹nh tranh m¹nh mÏ trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. §ång thêi lµ c¨n cø ®Ó doanh
nghiÖp ph¶i bï ®¾p tõ doanh thu kinh doanh cña doanh nghiÖp trong kú ®ã, gióp
doanh nghiÖp x¸c ®Þnh chÝnh x¸c ®îc lîi nhuËn vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña m×nh.
Lµm c¬ së cho doanh nghiÖp phÊn ®Êu h¹ thÊp chi phÝ kinh doanh th¬ng m¹i
trªn c¬ së thùc hiÖn tèt nhÊt kÕ ho¹ch lu chuyÓn hµng ho¸ cña m×nh vµ t¨ng lîi
nhuËn cña doanh nghiÖp .
X¸c ®Þnh ®óng ®¾n ph¹m vi chi phÝ kinh doanh th¬ng m¹i cã ý nghÜa quan träng
®èi víi c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch, kiÓm tra, ph©n tÝch kinh tÕ cña doanh nghiÖp vµ c¬
quan thuÕ còng nh cÊp qu¶n lý trùc tiÕp tr¸nh viÖc ghi t¨ng chi phÝ kinh doanh th¬ng m¹i, lµm sai lÖch lîi nhuËn cña doanh nghiÖp .
II. Ph©n lo¹i chi phÝ kinh doanh dÞch vô :
1. Ph©n lo¹i theo néi dung kinh tÕ :
Theo tiªu thøc nµy chi phÝ ®îc chia ra thµnh :
1.1.Chi phÝ nguyªn vËt liÖu :
Nguyªn vËt liÖu chÝnh lµ nh÷ng nguyªn vËt liÖu sau qu¸ tr×nh gia c«ng chÕ biÕn
sÏ cÊu thµnh nªn thùc thÓ vËt chÊt chñ yÕu cña s¶n phÈm. Tuy nhiªn trªn thùc tÕ ,
-4-
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nguyªn vËt liÖu chÝnh cßn bao gåm c¶ b¸n thµnh phÈm mua
ngoµi ®Ó tiÕp tôc chÕ biÕn .
VËt liÖu phô lµ nh÷ng vËt liÖu chØ cã t¸c dông phô trî trong s¶n xuÊt, ®îc sö
dông kÕt hîp víi vËt liÖu chÝnh ®Ó lµm thay ®æi mµu s¾c, h×nh d¸ng, mïi vÞ hay
dïng ®Ó b¶o qu¶n phôc vô ho¹t ®éng cña c¸c t liÖu lao ®éng hay phôc vô cho lao
®éng cña c«ng nh©n viªn chøc trong doanh nghiÖp. VËt liÖu phô ë ®©y bao gåm cã
dÇu nhên, hå keo, thuèc nhuém, tÈy …
Nhiªn liÖu : Bao gåm nh÷ng thø dïng ®Ó cung cÊp nhiÖt lîng trong qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt kinh doanh nh : X¨ng dÇu, khÝ ®èt …
Ngoµi ra, chóng ta cßn cã thÓ ph©n lo¹i chi phÝ nguyªn vËt liÖu thµnh chi phÝ
nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp vµ chi phÝ nguyªn vËt liÖu gi¸n tiÕp. Chi phÝ nguyªn vËt
liÖu trùc tiÕp ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu chÝnh , nguyªn vËt liÖu
phô , nhiªn liÖu … tham gia trùc tiÕp vµo viÖc s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm hay thùc
hiÖn lao vô , dÞch vô . Chi phÝ nguyªn vËt liÖu gi¸n tiÕp lµ nh÷ng lo¹i vËt liÖu ®îc sö
dông ®Ó kÕt hîp víi nguyªn vËt liÖu chÝnh ®Ó t¨ng thªm chÊt lîng cña s¶n phÈm
còng nh vÎ ®Ñp bªn ngoµi cña s¶n phÈm ®Ó s¶n phÈm ®ã cã thÓ tån t¹i vµ c¹nh tranh
®îc víi c¸c s¶n phÈm ngo¹i trªn thÞ trêng hoÆc ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt ®îc thuËn lîi. Gi¸ trÞ cña nguyªn vËt liÖu bao gåm c¶ chi phÝ thu mua, vËn
chuyÓn vµ hao hôt ®Þnh møc trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn.
§èi víi doanh nghiÖp dÞch vô, chi phÝ vËt liÖu gåm c¶ chi phÝ mua ngoµi vµ c¸c
c«ng cô nhá thuéc tµi s¶n cè ®Þnh phô tïng thay thÕ mua ngoµi ®Ó thay thÕ tµi s¶n
cè ®Þnh .
1.2.Chi phÝ nh©n c«ng :
Bao gåm tiÒn l¬ng chÝnh, l¬ng phô cña ngêi lao ®éng, c«ng nh©n viªn trong
doanh nghiÖp do quü tiÒn l¬ng cña s¶n xuÊt kinh doanh chi tr¶ vµ kho¶n b¶o hiÓm
x· héi tÝnh theo tû lÖ phÇn tr¨m (%) theo quy ®inh trªn c¬ së tiÒn l¬ng ®îc hëng
TiÒn l¬ng ®îc tÝnh theo l¬ng cÊp bËc, theo chøc vô, theo ng¹ch bËc l¬ng, theo
®óng quy ®Þnh 26/CP hoÆc lµ tiÒn l¬ng tÝnh theo kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña doanh
nghiÖp … tiÒn l¬ng tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp cã thÓ lµ l¬ng kho¸n theo doanh thu,
kho¸n theo khèi lîng hµng ho¸ tiªu thô, l¬ng thêi gian. Tuú tõng doanh nghiÖp kh¸c
nhau mµ cã c¸c h×nh thøc tr¶ l¬ng kh¸c nhau cho phï hîp víi t×nh h×nh vµ ®Æc ®iÓm
kinh doanh cña doanh nghiÖp.
Tr¶ l¬ng theo thêi gian cã thÓ kÕt hîp víi chÕ ®é tiÒn thëng ®Ó khuyÕn khÝch
ngêi lao ®éng h¨ng say lµm viÖc; L¬ng th¸ng lµ tiÒn l¬ng tr¶ cho c«ng nh©n viªn
theo th¸ng hoÆc theo bËc l¬ng ®· s¾p xÕp, ngêi hëng l¬ng sÏ nhËn ®îc tiÒn l¬ng
theo cÊp bËc vµ c¸c kho¶n phô cÊp ®Òu cã; L¬ng ngµy lµ tiÒn l¬ng tÝnh tr¶ cho ngêi
lao ®éng theo møc l¬ng th¸ng vµ sè ngµy lµm viÖc trong th¸ng .
L¬ng cÊp bËc
§¬n gi¸ tiÒn l¬ng =
theo thêi gian
Sè ngµy lao ®éng ®Þnh møc
L¬ng theo thêi = §¬n gi¸ tiÒn l¬ng Sè ngµy lµm viÖc thùc tÕ
gian tõng ngêi
H×nh thøc tr¶ l¬ng theo thêi gian ®¬n gi¶n dÔ tÝnh, Ýt tèn thêi gian tÝnh to¸n vµ
c¸c chi phÝ kh¸c ph¸t sinh. Xong h×nh thc nµy l¹i kh«ng khuyÕn khÝch ngêi lao
®éng t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng vµ t¨ng hiÖu qu¶ c«ng t¸c.
Bªn c¹nh chÕ ®é tiÒn l¬ng, tiÒn thëng ®îc hëng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ngêi
lao ®éng cßn ®îc hëng c¸c kho¶n trî cÊp thuéc quü b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ
… trong c¸c trêng hîp èm ®au, thai s¶n, tai n¹n lao ®éng … C¸c quü nµy ® îc h×nh
thµnh mét phÇn do ngêi lao ®éng ®ãng gãp, phÇn cßn l¹i ®îc tÝnh vµo chi phÝ kinh
-5-
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
doanh cña doanh nghiÖp. Quü b¶o hiÓm y tÕ ®îc h×nh thµnh b»ng c¸ch trÝch theo tû
lÖ quy ®Þnh trªn tæng quü l¬ng cÊp bËc vµ c¸c kho¶n phô cÊp cña ngêi lao ®éng thùc
tÕ ph¸t sinh trong th¸ng theo chÕ ®é hiÖn hµnh; tû lÖ trÝch b¶o hiÓm x· héi lµ 20%
trªn c¬ së quü l¬ng cña doanh nghiÖp trong ®ã: 15% lµ do ®¬n vÞ chñ sö dông lao
®éng nép ®îc tÝnh vµo chi phÝ kinh doanh, 5% tiÒn l¬ng do ngêi lao ®éng ®ãng gãp
vµ ®îc trÝch trõ vµo l¬ng th¸ng cña ngêi lao ®éng; Quü chi phÝ c«ng ®oµn ®îc ding
®Ó hç trî ngêi lao ®éng duy tr× cho c¸c ho¹t ®éng c«ng ®oµn trong doanh nghiÖp
nh»m gióp ®ì nhau ph¸t triÓn chuyªn m«n, b¶o vÖ quyÒn lîi hîp ph¸p cho ngêi lao
®éng vµ ®îc phÐp trÝch 2% trªn c¬ së quü tiÒn l¬ng tÝnh vµo phÝ theo l¬ng cña bé
phËn sö dông lao ®éng ®Ó h×nh thµnh quü kinh phÝ c«ng ®oµn (KPC§).
1.3.Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh ( TSC§ ) :
Trong qu¸ tr×nh b¶o qu¶n vµ sö dông, tµi s¶n cè ®Þnh lu«n bÞ hao mßn. Hao mßn
lµ sù gi¶m dÇn gi¸ trÞ tµi s¶n cè ®Þnh do tham gia vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh, do hao mßn tù nhiªn vµ do tiÕn bé cña khoa häc kü thuËt …C¨n cø vµo
nguyªn nh©n g©y ra sù hao mßn ®ã, ngêi ta chia hao mßn tµi s¶n cè ®Þnh thµnh hao
mßn h÷u h×nh vµ hao mßn v« h×nh.
Hao mßn h÷u h×nh lµ hao mßn vÒ vËt chÊt do qu¸ tr×nh sö dông tµi s¶n cè ®Þnh
hoÆc nh÷ng bé phËn chi tiÕt cña chóng kh«ng cßn nguyªn tr¹ng th¸i ban ®Çu mµ bÞ
h háng dÇn. Gi¸ trÞ sö dông chóng gi¶m ®i theo thêi gian sö dông .
Hao mßn v« h×nh lµ do tiÕn bé cña khoa häc kü thuËt, khoa häc kü thuËt ph¸t
triÓn dÉn ®Õn n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng lªn, gi¸ thµnh s¶n xuÊt gi¶m xuèng. Tõ ®ã,
trªn thÞ trêng xuÊt hiÖn nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh míi tuy cã cïng th«ng sè kü thuËt nhng gi¸ b¸n l¹i thÊp h¬n hay cã th«ng sè kü thuËt tiÕn bé h¬n nhng gi¸ b¸n l¹i kh«ng
cao h¬n … Nãi chung hao mßn v« h×nh liªn quan ®Õn sù mÊt gi¸ cña tµi s¶n cè ®Þnh
vµ kh«ng liªn quan ®Õn sù hao mßn vËt chÊt cña nã, v× thÕ cã nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh
do chËm ®em ra sö dông ®· bÞ hao mßn v« h×nh.
Khi tµi s¶n cè ®Þnh ®îc sö dông vµo s¶n xuÊt kinh doanh th× sù chuyÓn dÞch gi¸
trÞ hao mßn cña nã vµo chi phÝ cña ®èi tîng sö dông tµi s¶n cè ®Þnh ®îc gäi lµ khÊu
hao .
KhÊu hao lµ viÖc tÝnh to¸n vµ ph©n bæ mét c¸ch cã hÖ thèng nguyªn gi¸ cña tµi
s¶n cè ®Þnh vµo chi phÝ kinh doanh qua thêi gian sö dông cña tµi s¶n cè ®Þnh. Tuy
nhiªn kh«ng ph¶i bÊt cø tµi s¶n cè ®Þnh nµo cña doanh nghiÖp còng ®îc phÐp trÝch
khÊu hao mµ chØ cã nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh th× míi ®îc phÐp trÝch khÊu hao, møc trÝch khÊu hao ®îc ho¹ch to¸n vµo chi
phÝ kinh doanh trong kú .
Chi phÝ khÊu hao lµ kho¶n tiÒn trÝch ra tµi s¶n cè ®Þnh bÞ hao mßn trong qu¸
tr×nh sö dông dïng ®Ó t¸i s¶n xuÊt vèn cè ®Þnh cña ®¬n vÞ theo ®Æc ®iÓm cña sù h×nh
thµnh vµ sö dông quü khÊu hao.
ViÖc tÝnh khÊu hao cã thÓ tiÕn hµnh theo nhiÒu ph¬ng ph¸p kh¸c nhau, viÖc lùa
chän ph¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao lµ tuú thuéc vµo quy ®Þnh cña nhµ níc vÒ chÕ ®é
qu¶n lý tµi chÝnh ®èi víi doanh nghiÖp vµ yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp. . Ph¬ng ph¸p khÊu hao ®îc lùa chän ph¶i ®¶m b¶o thu håi vèn nhanh, ®Çy ®ñ vµ phï
hîp víi kh¶ n¨ng chi phÝ cña doanh nghiÖp. Trªn thùc tÕ hiÖn nay, ph¬ng ph¸p khÊu
hao ®Òu theo thêi gian ®ang ®îc ¸p dông rÊt phæ biÕn. Ph¬ng ph¸p nµy thóc ®Èy
doanh nghiÖp n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, tuy nhiªn theo ph¬ng ph¸p khÊu hao
nµy th× viÖc thu håi vèn chËm kh«ng theo kÞp møc hao mßn thùc tÕ, nhÊt lµ hao mßn
v« h×nh nªn doanh nghiÖp kh«ng cã ®iÒu kiÖn ®Ó ®Çu t trang bÞ tµi s¶n cè ®Þnh míi .
Møc khÊu hao ®îc x¸c ®Þnh nh sau :
Møc khÊu hao = Nguyªn gi¸ tµi tû lÖ
= Nguyªn gi¸ tµi
s¶n cè ®Þnh
s¶n cè ®Þnh
khÊu hao
s¶n cè ®Þnh
Sè n¨m sö dông
- 6 qu©n
b×nh
n¨m
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh lµm c¨n cø tÝnh khÊu hao, lµ toµn bé lîng gi¸ trÞ ®·
®Çu t vµo TSC§ tÝnh ®Õn thêi ®iÓm TSC§ chÝnh thøc phôc vô s¶n xuÊt kinh doanh
bao gåm gi¸ mua, chi phÝ vËn chuyÓn, l¾p ®Æt, ch¹y thö. Nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh
lµ toµn bé chi phÝ thùc tÕ ®· chi ra ®Ó cã tµi s¶n cè ®Þnh cho tíi khi ®a tµi s¶n cè
®Þnh vµo ho¹t ®éng b×nh thêng.
Nguyªn gi¸ = Gi¸ mua + Chi phÝ
+ Chi phÝ l¾p ®Æt + Chi phÝ kh¸c
TSC§
thùc tÕ
vËn chuyÓn
ch¹y thö
Riªng tµi s¶n cè ®Þnh tù lµm kh«ng ®îc tÝnh tiÒn thëng vµ l·i b»ng gi¸ trÞ cè
®Þnh mµ nguyªn gi¸ cña nã ph¶i thÊp h¬n hoÆc b»ng gi¸ trÞ thÞ trêng .
Quü khÊu hao ®îc trÝch ra víi hai môc ®Ých : TiÒn khÊu hao c¬ b¶n dïng ®Ó ®æi
míi tµi s¶n cè ®Þnh vµ tiÒn khÊu hao söa ch÷a lín dïng ®Ó kh«i phôc l¹i gi¸ trÞ hao
mßn tµi s¶n cè ®Þnh .
Riªng ë mét sè ngµnh, do tÝnh chÊt kinh doanh cã trÝch tríc kho¶n trÝch vÒ söa
ch÷a tµi s¶n cè ®Þnh vµ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh, møc tÝnh tèi ®a kh«ng vît qu¸
tû lÖ quy ®Þnh. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, doanh nghiÖp ph¶i lµm sao x¸c
®Þnh ®îc kho¶n khÊu hao hîp lý võa ®Ó ®¶m b¶o thu håi vèn nhanh, võa ®Ó ®¶m b¶o
chi phÝ khÊu hao, kh«ng ®éi møc chi phÝ lªn, lµm ¶nh hëng ®Õn tÇm chi phÝ cña
doanh nghiÖp. §ã lµ m©u thuÉn trong cïng mét vÊn ®Ò ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i
biÕt kÕt hîp hµi hoµ ®Ó quay nhanh vßng quay tµi s¶n.
1.4.Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi :
Lµ c¸c kho¶n chi phÝ mua ngoµi phôc vô cho kh¸ch hµng nh chi phÝ thuª ngoµi
söa ch÷a tµi s¶n cè ®Þnh, tiÒn thuª kho, tiÒn thuª bèc v¸c, vËn chuyÓn hµng ho¸ ®Ó
tiªu thô, hoa hång cho c¸c ®¹i lý b¸n hµng, cho ®¬n vÞ nhËn uû th¸c xuÊt khÈu …
Cíc phÝ vËn chuyÓn lµ kho¶n chi tr¶ cíc phÝ vËn chuyÓn thuª ngoµi vµ toµn bé
chi phÝ vÒ tiÒn l¬ng, b¶o hiÓm x· héi, khÊu hao, nhiªn liÖu cho ph¬ng tiÖn vËn
chuyÓn chuyªn dïng cña doanh nghiÖp. C¸c ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn ngoµi th× kho¶n
tiÒn ph¶i tr¶ cho chñ ph¬ng tiÖn nh sau :
Chi phÝ =Träng lîng hµng ho¸ qu·ng ®êng §¬n gi¸
vËn chuyÓn
ph¶i tÝnh cíc
vËn chuyÓn
vËn chuyÓn
qu©n
Chi phÝ thuª bèc dì , khu©n v¸c lµ kho¶nb×nh
chi phÝ
vÒ tiÒn thuª c«ng nh©n bèc dì,
khu©n v¸c hµng ho¸ lªn ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn hoÆc sang ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn
kh¸c vÒ thuª ph¬ng tiÖn, dông cô bèc dì .
Chi phÝ bèc dì = Träng lîng hµng ho¸ Sè lÇn bãc dì §¬n gi¸
Khu©n v¸c
ph¶i bèc dì khu©n v¸c
khu©n v¸c
b×nh qu©n
T¹p phÝ vËn t¶i lµ sè tiÒn chi phÝ thuª bao, bÕn b·i t¹m thêi, tiÒn thuª ®ß, phµ
c¸c kho¶n chi phÝ cÇn thiÕt ®Ó b¶o qu¶n hµng ho¸ trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn vµ ®îc
tÝnh theo tû lÖ phÇn tr¨m cíc phÝ vËn chuyÓn trong qu¸ tr×nh kinh doanh cña doanh
nghiÖp dÞch vô. PhÝ vËn chuyÓn thêng chiÕm tû lÖ lín trong chi phÝ kinh doanh .
Chi phÝ hoa hång : Lµ kho¶n tiÒn mµ doanh nghiÖp ph¶i tr¶ cho tËp thÓ hoÆc c¸
nh©n b¸n hµng ®¹i lý cho doanh nghiÖp. Trong doanh nghiÖp kinh doanh dÞch vô
vËn t¶i th× chi phÝ hoa hång lµ kho¶n tiÒn doanh nghiÖp tr¶ cho ngêi m«i giíi dÉn
kh¸ch thuª dÞch vô cña doanh nghiÖp. Kho¶n hoa hång nµy cã thÓ tÝnh phÇn tr¨m
-7-
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
trªn gi¸ b¸n; tÝnh phÇn tr¨m trªn hîp ®ång thuª xe hoÆc theo sù tho¶ thuËn cña
doanh nghiÖp víi ®¹i lý m«i giíi.
TiÒn thuª kho, b·i: Cã thÓ tÝnh theo ngµy thuª, còng cã thÓ tÝnh theo diÖn tÝch
mÆt b»ng hoÆc theo sù tho¶ thuËn gi÷a doanh nghiÖp vµ ngêi thuª .
Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn : Lµ kho¶n chi phÝ kh¸c c¸c kho¶n chi phÝ kÓ trªn ph¸t
sinh trong qu¸ tr×nh kinh doanh nh : Chi phÝ tiÕp kh¸ch, qu¶ng c¸o, héi nghÞ …
Nh÷ng chi phÝ nµy ph¸t sinh thùc tÕ nªn khã cã thÓ ®Þnh møc qu¶n lý. Ngêi qu¶n lý
ph¶i qu¶n lý sao cho hîp lý ®Ó ®em l¹i lîi Ých cao nhÊt cho doanh nghiÖp.
2.Ph©n lo¹i theo sù biÕn ®æi cña chi phÝ víi khèi lîng dÞch vô.
§©y lµ c¸ch ph©n lo¹i c¨n cø vµo mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ víi khèi lîng s¶n
xuÊt s¶n phÈm ®Ó chia thµnh chi phÝ kh¶ biÕn (chi phÝ biÕn ®æi) vµ chi phÝ bÊt biÕn
(chi phÝ cè ®Þnh).
Chi phÝ bÊt biÕn(chi phÝ cè ®Þnh) :Lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ ph¸t sinh trong kú
kh«ng thay ®æi hoÆc thay ®æi kh«ng ®¸ng kÓ khi møc lu chuyÓn hµng ho¸ cña
doanh nghiÖp th¬ng m¹i thay ®æi. Bao gåm c¸c chi phÝ: khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh,
tiÒn thuª nhµ, thuª ®¸t, l¬ng theo thêi gian …
Tæng chi phÝ cè ®Þnh lµ kh«ng ®æi nhng ®Þnh phÝ cho mét ®¬n vÞ ®o lêng møc lu
chuyÓn hµng ho¸ l¹i thay ®æi theo mèi quan hÖ: khi møc lu chuyÓn hµng ho¸ t¨ng
lªn th× nã gi¶m ®i vµ ngîc l¹i.
Chi phÝ biÕn ®æi(chi phÝ kh¶ biÕn): lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong kú thay ®æi
cïng chiÒu víi sù thay ®æi cña møc lu chuyÓn hµng ho¸ trong kú. C¸c kho¶n chi phÝ
nµy bao gåm: chi phÝ vËn chuyÓn, vËt liÖu ®ãng gãi, vËn chuyÓn, b¶o qu¶n hµng
ho¸, l¬ng theo s¶n phÈm…
Tæng chi phÝ kh¶ biÕn thay ®æi nhng chi phÝ kh¶ biÕn cho mét ®¬n vÞ kÕt qu¶ l¹i
kh«ng thay ®æi.
Ph©n lo¹i chi phÝ kinh doanh theo tiªu chuÈn nµy cã t¸c dông tèt trong viÖc x©y
dùng kÕ ho¹ch ®Çu t, gi¸ c¶ hµng ho¸ vµ kÕ ho¹ch lîi nhuËn cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i. MÆt kh¸c, qua c¸ch ph©n lo¹i nµy ®· chØ râ r»ng: ®Èy m¹nh møc lu chuyÓn
hµng ho¸ lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p quan träng ®Ó gi¶m tû suÊt chi phÝ kinh
doanh hay tiÕt kiÖm chi phÝ kinh doanh. §iÒu nµy xuÊt ph¸t tõ mèi quan hÖ gi÷a chi
phÝ cè ®Þnh vµ chi phÝ kh¶ biÕn trªn ®å thÞ nh sau:
{ VÏ H×nh }
Doanh thu
Doanh thu
CP
“L·i”
CP kh¶ biÕn
CP cè ®Þnh
Q’
S¶n lîng
3.Ph©n lo¹i theo c¸c kh©u kinh doanh.
Theo c¸ch ph©n lo¹i trªn, chi phÝ ®îc chia thµnh chi phÝ s¶n xuÊt, chi phÝ tiªu
thô vµ chi phÝ qu¶n lý.
3.1.Chi phÝ s¶n xuÊt:
-8-
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Theo c¸ch ph©n lo¹i, toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt cña mét doanh nghiÖp cã thÓ chia
thµnh c¸c yÕu tè sau:
Nguyªn vËt liÖu chÝnh mua ngoµi: lµ toµn trÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu chÝnh dïng
vµo s¶n xuÊt mµ doanh nghiÖp ph¶i mua tõ bªn ngoµi bao gåm: gi¸ mua nguyªn vËt
liÖu, chi phÝ vËn chuyÓn vÒ kho, hao hôt ®Þnh møc…
VËt liÖu phô mua ngoµi: Bao gåm c¸c lo¹i nhiªn liÖu nh than, cñi,®iÖn…mua
tõ bªn ngoµi dïng cho s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp.
TiÒn l¬ng: Bao gåm l¬ng chÝnh, l¬ng phô cña c¸n bé c«ng nh©n viªn trong
doanh nghiÖp.
BHXH, BHYT:Lµ sè tiÒn tÝnh theo mét tû lÖ quy ®Þnh trªn quü l¬ng ®Ó h×nh
thµnh quü BHXH, BHYT nh»m trî cÊp vÒ mÊt søc lao ®éng t¹m thêi hay vÜnh viÔn,
hu trÝ, èm ®au, tai n¹n…cña c«ng nh©n s¶n xuÊt.
KhÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh: lµ sè tiÒn khÊu hao nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh dïng trong
s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp.
C¸c chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: Bao gåm nh÷ng chi phÝ vÒ tiÒn mÆt mµ theo tÝnh
chÊt kinh tÐ th× kh«ng thÓ s¾p xÕp vµo c¸c yÕu tè kÓ trªn nh tiÒn c«ng t¸c phÝ, v¨n
phßng phÝ, chi phÝ vÒ bu ®iÖn…
3.2.Chi phÝ tiªu thô s¶n phÈm.
Chi phÝ tiªu thô s¶n phÈm hay cßn gäi lµ chi phÝ lu th«ng cña mét doanh nghiÖp
dÞch vô cã tÝnh chÊt s¶n xuÊt bao gåm chi phÝ liªn quan trùc tiÕp ®Õn viÖc tiªu thô
s¶n phÈm, chi phÝ cho viÖc më réng thÞ trêngvµ n©ng cao kh¶ n¨ng tiªu thô s¶n
phÈm cña doanh nghiÖp ra thÞ trêng.
Chi phÝ trùc tiÕp tiªu thô s¶n phÈm lµ nh÷ng chi phÝ trùc tiÕp liªn quan ®Õn
viÖc tiªu thô s¶n phÈm, ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh chuyÓn s¶n phÈm tõ doanh nghiÖp
s¶n xu¸t ®Õn ngêi mua gåm c¸c chi phÝ: Chi phÝ ®ãng gãi s¶n phÈm ®Ó tiªu thô;Chi
phÝ vËn chuyÓn s¶n phÈm ®Õn kho cña ngêi mua;Chi phÝ b¶o qu¶n s¶n phÈm kÓ tõ
lóc xuÊt kho göi ®i b¸n; Chi phÝ bèc dì ë ga, bÕn tµu; TiÒn thuª kho, thuª b·i…
Chi phÝ nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng tiªu thô s¶n phÈm lµ nh÷ng chi phÝ cho viÖc
nghiªn cøu thÞ trêng, lµm cho viÖc s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp dÞch vô phï hîp víi
nhu cÇu tiªu dïng vµ nh÷ng chi phÝ kh¸c cho ho¹t ®éng nh»m më réng thÞ trêng…
Chi phÝ cho c«ng t¸c ®iÒu tra, nghiªn cøu thÞ trêng gåm nh÷ng chi phÝ cho c«ng
viÖc ®iÒu tra; thu nhËp th«ng tin thÞ trêng vµ ph©n tÝch thÞ trêng phôc vô cho viÖc ra
c¸c quyÕt ®Þnh kinh doanh.
Chi phÝ qu¶ng c¸o: Lµ nh÷ng chi phÝ cho ho¹t ®éng qu¶ng c¸o, nh»m thu hót
ngêi mua ®Ó më réng thÞ trêng vµ ®Èy m¹nh tiªu thô nh: chi phÝ qu¶ng c¸o trªn c¸c
ph¬ng tiÖn th«ng tin tuyªn truyÒn, lµm ¸p phÝch pan«…
3.3. Chi phÝ qu¶n lý :
Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn toµn bé hao phÝ vÒ lao ®éng
sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ ph¸t sinh ë bé m¸y qu¶n lý chung cña doanh nghiÖp .
§©y lµ chØ tiªu t¬ng ®èi quan träng ®èi víi bÊt kú mét doanh nghiÖp kinh doanh
nµo nªn ®Ó ho¹t ®éng vµ tån t¹i c¸c doanh nghiÖp buéc ph¶i cã bé m¸y qu¶n lý ®Ó
®iÒu hµnh ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh. Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp bao gåm :
Chi phÝ nh©n viªn qu¶n lý : Lµ kho¶n tiÒn mµ doanh nghiÖp ph¶i tr¶ cho c¸n bé
c«ng nh©n viªn qu¶n lý nh tiÒn l¬ng , phô cÊp vµ c¸c kho¶n tÝnh theo l¬ng.
Chi phÝ vËt liÖu qu¶n lý : Lµ toµn bé gi¸ trÞ vËt liÖu s¶n xuÊt dïng trong c«ng
t¸c qu¶n lý nh giÊy, mùc, bót, … vËt liÖu söa ch÷a TSC§, c«ng cô, dông cô ®Ó sö
dông trong c«ng t¸c qu¶n lý .
Chi phÝ khÊu hao TSC§ : Lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn phÇn gi¸ trÞ hao mßn TSC§
dïng chung cho doanh nghiÖp nh v¨n phßng lµm viÖc, ph¬ng tiÖn, m¸y mãc thiÕt bÞ
truyÒn dÉn .
-9-
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Chi phÝ c«ng cô lao ®éng nhá dïng cho c«ng t¸c qu¶n lý .
Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi : Lµ kho¶n chi phÝ thanh to¸n cho c¸c dÞch vô nh
®iÖn níc, ®iÖn tho¹i, thuª nhµ …
Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn : Lµ c¸c kho¶n chi phÝ kh«ng thuéc c¸c lo¹i chi phÝ ®·
kÓ trªn, ph¸t sinh t¹i bé phËn qu¶n lý chung cña doanh nghiÖp nh chi phÝ héi nghÞ,
tiÕp kh¸ch, c«ng t¸c phÝ …
Chi phÝ dù phßng : Lµ c¸c kho¶n chi phÝ vÒ dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho,
dù phßng ph¶i thu khã ®ßi …
ThuÕ phÝ vµ lÖ phÝ : Lµ c¸c kho¶n nh thuÕ m«n bµi, thuÕ nhµ ®Êt, lÖ phÝ giao
th«ng, chíc b¹ .
ViÖc ph©n lo¹i chi phÝ kinh doanh mét c¸ch khoa häc, hîp lý cã ý nghÜa to lín
trong c«ng t¸c qu¶n lý kinh tÕ cña doanh nghiÖp, lµ c¬ së quan träng ®Ó nhËn thøc
c¸c hiÖn tîng kinh tÕ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh kinh doanh. Ph©n lo¹i chi phÝ kinh
doanh theo c¸c tiªu thøc kh¸c nhau nh»m ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý chi phÝ, x¸c ®Þnh
híng phÊn ®Êu, tiÕt kiÖm chi phÝ kinh doanh vµ yªu cÇu qu¶n lý chi phÝ, tõ ®ã cã
biÖn ph¸p thÝch hîp ®Ó tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ, t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp.
KÕt cÊu cña chi phÝ kinh doanh chÞu sù t¸c ®éng cña nhiÒu nh©n tè kh¸c nhau
nh : §Æc ®iÓm ngµnh nghÒ kinh doanh, tr×nh ®é trang bÞ kü thuËt, c«ng nghÖ, c«ng
t¸c qu¶n lý vµ phô thuéc vµo tõng thêi kú kh¸c nhau. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña
khoa häc c«ng nghÖ , xu híng biÕn ®æi chung lµ tû träng c¸c chi phÝ vÒ lao ®éng vËt
ho¸ ngµy cµng t¨ng lªn trong khi tiÒn l¬ng l¹i cã xu híng gi¶m xuèng mét c¸ch t¬ng ®èi trong tæng sè chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp dÞch vô .
ý nghÜa cña viÖc ph©n lo¹i chi phÝ kinh doanh :
Nh trªn d· nªu, ph©n lo¹i chi phÝ kinh doanh theo nh÷ng tiªu thøc phï hîp víi
t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh vµ c¸c môc tiªu qñn lý kinh tÕ cña doanh nghiÖp sÏ
gióp cho c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i x¸c ®Þnh ®îc xu híng h×nh thµnh kÕt cÊu cña
chi phÝ kinh doanh trong tõng thêi kú kh¸c nhau. §ång thêi lµm c¬ së cho c«ng t¸c
kÕ ho¹ch ho¸, kiÓm tra, ph©n tÝch , ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch chi phÝ
kinh doanh cña doanh nghiÖp ; nhê ®ã mµ t×m ra ®îc c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý chi phÝ
tèt, gi¶m chi phÝ kinh doanh, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp.
KÕt cÊu cña chi phÝ kinh doanh ®îc biÓu hiÖn qua tû träng h×nh thµnh phÇn tr¨m
(%) cña tõng lo¹i chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh.
KÕt cÊu chi phÝ kinh doanh th¬ng m¹i chÞu t¸c ®éng cña rÊt nhiÒu yÕu tè kh¸c nhau
nh : §Æc ®iÓm c«ng nghÖ , c«ng t¸c qu¶n lý…vµo tõng thêi kú kh¸c nhau … . Cïng
víi sù ph¸t triÓn cña khoa häc c«ng nghÖ, xu híng biÕn ®æi chung lµ tû träng c¸c
chi phÝ vÒ lao ®éng vËt ho¸ ngµy cµng t¨ng lªn trong khi tiÒn l¬ng l¹i cã xu híng
gi¶m xuèng mét c¸ch t¬ng ®èi trong tæng sè chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp.
ViÖc nghiªn cøu kÕt cÊu chi phÝ kinh doanh trong doanh nghiÖp cã ý nghÜa :
Cho phÐp biÕt ®îc tû träng c¸c bé phËn cÊu thµnh chi phÝ kinh doanh cña doanh
nghiÖp, tõ ®ã nhËn biÕt ®îc xu híng vËn ®éng cña c¸c bé phËn chi phÝ trong tæng
chi phÝ kinh doanh th¬ng maÞ cña doanh nghiÖp t¹o tiÒn ®Ò tèt cho c«ng t¸c lËp kÕ
ho¹ch chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp .
T¹o tiÒn ®Ò tèt cho viÖc kiÓm tra, ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch
chi phÝ kinh doanh th¬ng m¹i, x¸c ®Þnh ®óng ®¾n gi¸ thµnh s¶n phÈm hµng ho¸ kinh
doanh dÞch vô ®Ó tiªu thô, x¸c ®Þnh chÝnh x¸c c¸c biÖn ph¸p phÊn ®Êu h¹ thÊp chi
phÝ kinh doanh th¬ng m¹i gi¶m gi¸ thµnh toµn bé s¶n phÈm, hµng ho¸, dich vô
III. C¸c chØ tiªu kinh tÕ c¬ b¶n cña chi phÝ kinh doanh dÞch vô :
C¸c chØ tiªu kinh tÕ c¬ b¶n cña chi phÝ kinh doanh dÞch vô bao gåm 6 chØ tiªu
nh sau : Tæng chi phÝ kinh doanh dÞch vô, tû suÊt chi phÝ kinh doanh dÞch vô, møc
- 10 -
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
®é gi¶m hoÆc t¨ng tû suÊt chi phÝ kinh doanh dÞch vô, tèc ®é gi¶m hoÆc t¨ng lîi tû
suÊt kinh doanh dÞch vô, møc ®é tiÕt kiÖm ( hay vît chi ) chi phÝ kinh doanh dÞch
vô, lîi nhuËn / chi phÝ .
1.Tæng chi phÝ kinh doanh dÞch vô (F).
Tæng chi phÝ kinh doanh dÞch vô lµ chØ tiªu tuyÖt ®èi ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ
®· ph¸t sinh vµ ®îc ph©n bè cho khèi lîng hµng ho¸ dÞch vô ®îc x¸c ®Þnh lµ tiªu thô
trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh.
ChØ tiªu tæng møc chi phÝ kinh doanh míi chØ ph¶n ¸nh quy m« tiªu dïng vËt
chÊt, tiÒn vèn vµ søc lao ®éng ®Ó phôc vô qu¸ tr×nh kinh doanh cña doanh nghiÖp
dÞch vô vµ x¸c ®Þnh sè phÝ bï ®¾p tõ thu nhËp trong kú cña doanh nghiÖp mµ cha
ph¶n ¸nh ®îc chÊt lîng cña c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ cña doanh nghiÖp trong thêi kú
®ã .
Ngoµi ra, tæng chi phÝ kinh doanh dÞch vô ®îc dïng lµm c¬ së ®Ó tÝnh c¸c chØ
tiªu tû suÊt chi phÝ kinh doanh dÞch vô, møc ®é gi¶m hoÆc t¨ng tû suÊt chi phÝ kinh
doanh dÞch vô, tèc ®é gi¶m hoÆc t¨ng tû suÊt chi phÝ kinh doanh dÞch vô, ®îc sö
dông ®Ó x¸c ®Þnh møc thu nhËp, lîi nhuËn cña doanh nghiÖp dÞch vô.
2.Tû suÊt chi phÝ kinh doanh dÞch vô (F’):
Tû suÊt chi phÝ kinh doanh dÞch vô lµ chØ tiªu t¬ng ®èi ph¶n ¸nh mèi quan hÖ tû
lÖ gi÷a tæng chi phÝ kinh doanh dÞch vô vµ tæng doanh thu tiªu thô s¶n phÈm hoÆc
lao vô trong kú. Tû suÊt chi phÝ kinh doanh dÞch vô cña tõng doanh nghiÖp dÞch vô
®îc tÝnh theo tû lÖ phÇn tr¨m gi÷a møc chi phÝ kinh doanh dÞch vô so víi møc tiªu
thô s¶n phÈm hoÆc lao vô thuÇn tuý .
ChØ tiªu nµy ®îc x¸c ®Þnh nh sau :
F'
F
100%
M
Trong ®ã :
F’ : Tû suÊt chi phÝ kinh doanh dÞch vô .
F : Tæng chi phÝ kinh doanh dÞch vô
M : Tæng møc tiªu thô s¶n phÈm hoÆc lao vô thuÇn tuý .
ChØ tiªu nµy cho biÕt mçi ®¬n vÞ møc tiªu thô s¶n phÈm hoÆc lao vô th× chi phÝ
kinh doanh dÞch vô hÕt bao nhiªu tû suÊt chi phÝ kinh doanh dÞch vô cã thÓ ®îc
dïng ®Ó so s¸nh tr×nh ®é qu¶n lý chi phÝ cña c¸c doanh nghiÖp dÞch vô ( kÓ c¶ c¸c
doanh nghiÖp kh¸c nhau vÒ quy m« ). Ngoµi ý nghÜa nµy, tû suÊt chi phÝ kinh doanh
dÞch vô ph¶n ¸nh ®îc tæng sè chi phÝ kinh doanh vµ tæng møc tiªu thô s¶n phÈm
hoÆc lao vô, nªn ngoµi viÖc ®¸nh gi¸ tr×nh ®é hoµn thµnh kÕ ho¹ch qu¶n lý chi phÝ,
th«ng qua t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch tû suÊt phÝ b×nh qu©n cßn cã thÓ so s¸nh
thµnh tÝch phÊn ®Êu tiÕt kiÖm chi phÝ cña mét doanh nghiÖp qua nh÷ng thêi kú kh¸c
nhau. Tõ ®ã rót ra quy luËt ph¸t triÓn cña chi phÝ kinh doanh nãi chung vµ tõng yÕu
tè cña chi phÝ nãi riªng.
3.Møc ®é gi¶m ( hoÆc t¨ng ) tû suÊt chi phÝ kinh doanh dÞch vô ( F’ ):
Møc ®é gi¶m ( hoÆc t¨ng ) tû suÊt chi phÝ kinh doanh lµ møc chªnh lÖch cña tû
suÊt chi phÝ kinh doanh kú b¸o c¸o ( hoÆc thùc hiÖn ) so víi tû suÊt chi phÝ kinh
doanh kú gèc ( kú kÕ ho¹ch ) .
ChØ tiªu nµy ®îc x¸c ®Þnh nh sau : F’=F1’- F0’
Trong ®ã :
- 11 -
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
F’ : Møc ®é gi¶m ( t¨ng )tû suÊt chi phÝ kinh doanh .
F1’ : Tû suÊt chi phÝ kinh doanh kú b¸o c¸o ( thùc hiÖn ) .
F0’ : Tû suÊt chi phÝ kinh doanh kú gèc ( kÕ ho¹ch )
Møc ®é gi¶m ( t¨ng) tû suÊt chi phÝ kinh doanh nãi lªn møc chªnh lÖch cña tû
suÊt chi phÝ kinh doanh gi÷a c¸c thêi kú. Kh«ng thÓ so s¸nh c¸c thµnh tÝch phÊn ®Êu
gi¶m chi phÝ kinh doanh gi÷a c¸c doanh nghiÖp víi nhau khi hai ®¬n vÞ ®ã cã cïng
mét møc ®é gi¶m tû suÊt chi phÝ kinh doanh nh nhau. MÆt kh¸c, v× tû suÊt chi phÝ
kú gèc (F0’ ) cña c¸c doanh nghiÖp thêng lµ kh¸c nhau nªn cµng kh«ng thÓ so s¸nh
thµnh tÝch gi¶m chi phÝ kinh doanh gi÷a c¸c doanh nghiÖp ®îc. VÝ dô tû suÊt chi phÝ
cña c¸c doanh nghiÖp vËn t¶i ®êng bé kh¸c tû suÊt chi phÝ cña c¸c doanh nghiÖp vËn
t¶i ®êng thuû .
§Ó so s¸nh thµnh tÝch phÊn ®Êu gi¶m chi phÝ kinh doanh ph¶i dïng chØ tiªu tèc
®é t¨ng ( gi¶m ) tû suÊt chi phÝ kinh doanh dÞch vô .
4. Tèc ®é gi¶m hoÆc t¨ng tû suÊt chi phÝ kinh doanh dÞch vô (TF’ )
Tèc ®é t¨ng (gi¶m) tû suÊt chi phÝ kinh doanh dÞch vô lµ tû lÖ phÇn tr¨m cña
møc ®é gi¶m tû suÊt chi phÝ kinh doanh dÞch vô víi tû suÊt chi phÝ kinh doanh dÞch
vô kú gèc.
ChØ tiªu nµy ®îc x¸c ®Þnh nh sau :
TF'
F '
100
F0'
Trong ®ã : TF’: Tèc ®é t¨ng ( gi¶m ) tû suÊt chi phÝ kinh doanh .
F’ : Møc ®é gi¶m tû suÊt chi phÝ kinh doanh .
F0’ : Tû suÊt chi phÝ kinh doanh kú gèc ( kÕ ho¹ch )
5. Møc tiÕt kiÖm ( hay vît chi ) chi phÝ kinh doanh dÞch vô (F) :
Møc tiÕt kiÖm (hay vît chi ) cña chi phÝ kinh doanh ®îc tÝnh b»ng tÝch sè cña
møc ®é t¨ng ( gi¶m ) tû suÊt chi phÝ kinh doanh víi doanh thu tiªu thô s¶n phÈm
hoÆc lao vô kú b¸o c¸o .
Ta cã c«ng thøc :
F = F’M1
Trong ®ã : F : Møc tiÕt kiÖm (hay vît chi ) chi phÝ kinh doanh.
F’: Møc ®é gi¶m ( t¨ng ) tû suÊt chi phÝ kinh doanh.
M1 : Doanh thu tiªu thô s¶n phÈm hoÆc lao vô kú b¸o c¸o.
6. Lîi nhuËn / chi phÝ kinh doanh :
ChØ tiªu nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh ph¶n lîi nhuËn thu ®îc cña doanh nghiÖp khi bá
ra mét ®ång chi phÝ . ChØ tiªu nµy thÓ hiÖn quan hÖ tû lÖ gi÷a tæng lîi nhuËn vµ tæng
chi phÝ kinh doanh dÞch vô cña doanh nghiÖp trong mét thêi kú .
C«ng thøc biÓu diÔn :
Lîi nhuËn / chi phÝ kinh doanh =
Tæng lîi nhuËn
Tæng chi phÝ kinh doanh dÞch vô
§©y lµ chØ tiªu quan träng v× nã ®¸nh gi¸ ®îc kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh
nghiÖp lµ cã l·i hay kh«ng cã l·i. §ång thêi c¨n cø vµo kh¶ n¨ng nµy doanh nghiÖp
®Ò ra c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý chi phÝ nh»m gãp phÇn tiÕt kiÖm chi phÝ, t¨ng lîi nhuËn
cho doanh nghiÖp.
IV. Mét sè biÖn ph¸p chñ yÕu h¹ thÊp chi phÝ kinh doanh .
1. C¸c nh©n tè ¶nh hëng tíi chi phÝ kinhdoanh .
- 12 -
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
1.1.Nh©n tè kh¸ch quan :
Lµ nh÷ng nh©n tè bªn ngoµi doanh nghiÖp, thuéc m«i trêng ho¹t ®éng cña
doanh nghiÖp .
Môc tiªu ®Þnh híng ph¸t triÓn cña §¶ng vµ Nhµ níc lµ ®a ®Êt níc ta tiÕn lªn
chñ nghÜa x· héi, bá qua giai ®o¹n t b¶n chñ nghÜa. Song ®©y lµ giai ®o¹n kh¸ dµi vµ
chóng ta còng kh«ng thÓ phñ nhËn ®îc nh÷ng tiÕn bé, u ®iÓm cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng trong x· héi t b¶n. V× vËy §¶ng vµ Nhµ níc ta ®· lùa chän ph¬ng híng ph¸t
triÓn nÒn kinh tÕ níc ta lµ nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý ®iÒu tiÕt cña Nhµ níc.
Nhµ níc cã vai trß lµ ngêi híng dÉn, kiÓm so¸t vµ ®iÒu tiÕt ho¹t ®éng kinh doanh ë
tÇm vÜ m« th«ng qua c¸c luËt lÖ, chÝnh s¸ch vµ c¸c biÖn ph¸p kinh tÕ. Nhµ níc t¹o
m«i trêng vµ hµnh lang ph¸p lý cho c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng kinh doanh,
khuyÕn khÝch doanh nghiÖp ®Çu t vµo nh÷ng ngµnh nghÒ cã lîi cho ®Êt níc, cho
doanh nghiÖp ®ång thêi còng h¹n chÕ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp trong nhiÒu lÜnh
vùc cã ¶nh hëng ®Õn t×nh h×nh kinh tÕ, chÝnh trÞ cña x· héi, quèc gia . §Ó qu¶n lý
®îc nh vËy Nhµ níc ra quyÕt ®Þnh vÒ chñ tr¬ng, ®êng lèi, chÝnh s¸ch, chÕ ®é qu¶n
lý kinh tÕ ¸p dông cho c¸c thêi kú, c¸c chÕ ®é kÕ to¸n tµi chÝnh, chÕ ®é tiÒn l¬ng,
thuÕ … Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, doanh nghiÖp ph¶i tu©n thñ c¸c chñ tr ¬ng, ®êng
lèi do Nhµ níc ®Ò ra vµ c¸c quy ®Þnh, chÕ ®é ®ã lµ chç dùa cho c«ng t¸c qu¶n lý chi
phÝ kinh doanh, lµ ®iÒu kiÖn c¬ b¶n cho viÖc ¸p dông chÕ ®é kiÓm tra, ph©n tÝch
h¹ch to¸n chi phÝ kinh doanh.
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, c¸c doanh nghiÖp lu«n kinh doanh theo môc tiªu
“Kh¸ch hµng lµ thîng ®Õ “ v× vËy thÞ trêng vµ kh¸ch hµng lµ nh÷ng nh©n tè ¶nh hëng rÊt lín tíi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Sù biÕn ®éng cña thÞ trêng
dÉn ®Õn gi¸ c¶ hµng ho¸ tiªu thô còng lu«n biÕn ®éng. Sù thay ®æi gi¸ c¶ hµng ho¸
tiªu thô lµm cho tæng møc chu chuyÓn thay ®æi dÉn ®Õn sù thay ®æi cu¶ tû suÊt lu
th«ng. NÕu gi¸ c¶ c¸c lo¹i vËt liÖu, lao vô t¨ng th× chi phÝ kinh doanh sÏ t¨ng lªn vµ
ngîc l¹i gi¸ c¶ vËt liÖu, lao vô h¹ thÊp th× sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc h¹ thÊp chi phÝ
kinh doanh. §©y lµ nh©n tè kh¸ch quan tån t¹i ngoµi ý muèn chñ quan cña doanh
nghiÖp, doanh nghiÖp vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ trêng ph¶i tu©n thñ theo qui luËt
gi¸ c¶ c¹nh tranh vµ sù ®iÒu tiÕt cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng. Tõ sù biÕn ®éng cña
thÞ trêng doanh nghiÖp ph¶i tÝnh to¸n vµ vËn dông gi¸ c¶ hîp lý kh«ng nh÷ng cã thÓ
h¹ thÊp ®îc chi phÝ vµ vÉn ®¶m b¶o ®îc chÊt lîng c«ng t¸c kinh doanh cña doanh
nghiÖp.
§Ó tÝnh møc ®é ¶nh hëng cña gi¸ c¶ hµng ho¸ ta tÝnh theo c«ng thøc :
'
FPM
phÝ
F1 100 F1 100
M1
M 01
Trong ®ã : F’PM : Møc ®é ¶nh hëng cña gi¸ c¶ hµng ho¸ tiªu thô ®Õn tû suÊt
F1 : Tæng møc chi phÝ kinh doanh thùc hiÖn
M1 : Doanh sè b¸n ra thùc hiÖn theo gi¸ trÞ thùc hiÖn
M01 : Doanh sè b¸n ra thùc hiÖn theo gi¸ kú gèc .
C¸c doanh nghiÖp kinh doanh ho¹t ®éng ®Òu ph¶i chÞu sù ¶nh hëng rÊt lín cña
thÞ trêng nhng cã lÏ doanh nghiÖp kinh doanh dÞch vô lµ chÞu ¶nh hëng lín h¬n . bëi
nh÷ng kho¶n môc vÒ chi phÝ cña doanh nghiÖp cã rÊt nhiÒu kho¶n môc chi phÝ chÞu
¶nh hëng cña yÕu tè kh¸ch quan h¬n lµ nh÷ng kho¶n môc chi phÝ chÞu ¶nh hëng cña
yÕu tè chñ quan doanh nghiÖp. C¸c kho¶n môc lu«n cã sù biÕn ®éng, nhÊt lµ chi phÝ
vÒ gi¸ cíc vËn chuyÓn, tiÒn l¬ng, tiÒn l·i vay, chi phÝ nhiªn liÖu, tiÒn thuª nhµ cöa,
b·i ®Ëu xe … Sù thay ®æi nµy cã ¶nh h ëng trùc tiÕp ®Õn tæng møc chi phÝ vµ tû suÊt
chi phÝ cña doanh nghiÖp.
- 13 -
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
ViÖc x¸c ®Þnh møc ®é ¶nh hëng cña gi¸ c¶ chi phÝ ®Õn tæng møc phÝ vµ tû suÊt
phÝ ®îc thùc hiÖn trªn c¬ së tÝnh to¸n chi tiÕt c¸c kho¶n môc chi phÝ. C¨n cø vµo
nh÷ng thêi ®iÓm cã thay ®æi gi¸ phÝ ®Ó tÝnh to¸n sè chªnh lÖch ®èi víi tõng kho¶n
môc theo c«ng thøc sau :
F(PF) =F1(PF1)
F '
FPF 100
M 01
Trong ®ã: F’(PF),F(PF) : Møc ®é ¶nh hëng cña gi¸ trÞ chi phÝ ®Õn tæng møc vµ
tû suÊt chi phÝ.
Ngoµi ra nhiÒu ph¸t sinh s¸ng chÕ khoa häc kü thuËt ra ®êi ®· gãp phÇn kh«ng
nhá trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Sù tiÕn bé cña
khoa häc kü thuËt, qu¸ tr×nh hoµn thiÖn c¸c quy tr×nh c«ng nghÖ míi ¸p dông trong
quy tr×nh b¶o qu¶n, giao nhËn, xÕp dì, c©n ®ong, ®o ®Õm…lµ nh©n tè gãp phÇn h¹
thÊp chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp.
Sù tiÕn bé cña khoa häc kü thuËt cßn kÐo theo sù ph¸t triÓn cña nÒn s¶n xuÊt
hµng ho¸ trong níc, lµm cho hµng ho¸ t¨ng lªn vÒ c¶ quy m« vµ chÊt lîng. Tõ ®ã cã
¶nh hëng rÊt lín tíi khèi lîng vµ c¬ cÊu tiªu dïng hµng ho¸ mµ chi phÝ kinh doanh
còng phô thuéc rÊt nhiÒu vµo c¬ cÊu lu chuyÓn hµng ho¸ cña doanh nghiÖp.
Tõ nh÷ng ph©n tÝch trªn ®©y, chóng ta thÊy râ nh÷ng nh©n tè kh¸ch quan thuéc
m«i trêng kinh doanh cña doanh nghiÖp. Doanh nghiÖp cÇn nhËn biÕt ®îc nh©n tè
®ã ®Ó t×m c¸ch h¹n chÕ viÖc t¨ng chi phÝ kinh doanh, h¹n chÕ nh÷ng mÆt tiªu cùc,
thóc ®Èy c¸c nh©n tè tÝch cùc gãp phÇn h¹ thÊp chi phÝ kinh doanh lµ mét trong
nh÷ng môc tiªu cña doanh nghiÖp.
1.2.Nh©n tè chñ quan.
Bªn c¹nh nh÷ng nh©n tè kh¸ch quan cßn cã nh÷ng nh©n tè chñ quan ¶nh hëng
tíi chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh nghiÖp nh sù thay ®æi cña c¬ cÊu ngµnh kinh doanh,
quy m« cña doanh nghiÖp, ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh nghiÖp, tr×nh ®é tæ chøc
qu¶n lý lao ®éng…Ngoµi ra chi phÝ kinh doanh cßn chÞu sù ¶nh hëng cña nh©n tè
kh¸c nh: tæ chøc m¹ng líi kinh doanh, khai th¸c c¸c nguån hµng, tæ chøc vËn ®éng
hµng ho¸ hîp lý, øng dông c¸c tiÕn bé khoa häc kü thuËt trong kinh doanh vµ qu¶n
lý kinh tÕ. Nh÷ng nh©n tè nµy lµ nh©n tè chñ quan mang tÝnh chÊt bªn trong doanh
nghiÖp hay doanh nghiÖp cã thÓ t¸c ®éng vµo chóng ®Ó gi¶m chi phÝ kinh doanh, h¹
gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Quy m« lo¹i h×nh doanh nghiÖp lín hay nhá, kinh doanh chuyªn doanh hay
tæng hîp còng cã ¶nh hëng kh«ng nhá tíi chi phÝ kinh doanh, xu híng nãi chung
cña doanh nghiÖp chuyªn doanh lín lµ tÝnh chuyªn m«n ho¸ cao, cã kh¶ n¨ng tiÕt
kiÖm chi phÝ kinh doanh h¬n c¸c doanh nghiÖp tæng hîp, kinh doanh ®a mÆt hµng v×
kh¶ n¨ng ¸p dông c¸c ph¬ng tiÖn kü thuËt dÔ dµng h¬n, n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng
lªn. Mçi nhãm hµng, mÆt hµng hay ngµnh hµng kinh doanh ®ßi hái møc ®é chi phÝ
kinh doanh kh¸c nhau. Khi thay ®æi kÕt cÊu hµng ho¸ tiªu thô sÏ ¶nh hëng tíi tæng
møc chi phÝ vµ tû suÊt chi phÝ kinh doanh. Trong doanh nghiÖp dÞch vô, ®Ó ho¹t
®éng kinh doanh, ngoµi vèn, nh©n lùc cßn cã ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn(« t«), nhµ xëng, ®Êt b·i…lµ nh÷ng c¬ së vËt chÊt gióp cho doanh nghiÖp thùc hiÖn qu¸ tr×nh
kinh doanh dÞch vô cña m×nh. NÕu hÖ thèng b·i ®Ó xe cña ®éi xe ®îc sÊp xÕp hîp
lý, tiÖn cho viÖc vËn chuyÓn hµng ho¸ th× sÏ gãp phÇn gi¶m bít c¸c kh©u trung gian
kh«ng cÇn thiÕt, tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ. Sù hoµn thiÖn cña c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña
doanh nghiÖp sao cho phï hîp víi nhu cÇu, nhiÖm vô kinh doanh sÏ t¹o ®iÒu kiÖn
n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng. ViÖc n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng cã ¶nh hëng rÊt lín
- 14 -
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
tíi chi phÝ kinh doanh, nÕu n¨ng suÊt lao ®éng cña ngêi lao ®éng cao th× sÏ tiÕt
kiÖm ®îc quü tiÒn l¬ng, gi¶m bít chi phÝ tiÒn l¬ng trong mét ®¬n vÞ s¶n phÈm tiªu
thô, lµm cho tæng møc chi phÝ kinh doanh gi¶m. §ång thêi viÖc tæ chøc ph©n c«ng
qu¶n lý lao ®éng t¹i doanh nghiÖp mét c¸ch khoa häc, hîp lý còng gãp phÇn tiÕt
kiÖm chi phÝ kinh doanh. Sö dông lao ®éng ë c¸c bé phËn tiÕp nhËn, vËn chuyÓn…
sao cho hiÖu qu¶ ®¸p øng yªu cÇu c«ng viÖc, tæ chøc tèt n¬i lµm viÖc sÎ n©ng cao ®îc n¨ng suÊt lao ®éng.
Ngoµi nh÷ng nh©n tè trªn ®©y, viÖc thùc hiÖn c¸c chØ tiªu tæng møc chi phÝ vµ tû
suÊt chi phÝ kinh doanh, doanh nghiÖp dÞch vô cßn chÞu t¸c ®éng cña c¸c nh©n tè
sau: Khai th¸c c¸c nguån kh¸ch ®i du lÞch trong vµ ngoµi níc ®Ó ký hîp ®ång,
nghiªn cøu vµ øng dông nh÷ng tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµo c«ng t¸c qu¶n lý kinh
tÕ, c«ng t¸c qu¶n lý nh©n sù …
ViÖc khai th¸c nguån kh¸ch ®i du lÞch trong vµ ngoµi níc ®îc nhiÒu vµ ®ång
®Òu sÏ t¹o ®îc doanh thu cho doanh nghiÖp. Tõ ®ã, lîng xe ho¹t ®éng nhiÒu lªn sÏ
lµm gi¶m nh÷ng lo¹i chi phÝ nh: chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, chi phÝ thuª mÆt
b»ng, b·i ®Ó xe, chi phÝ tiÒn l¬ng cho c«ng nh©n l¸i xe,…§ã lµ nh÷ng lo¹i chi phÝ
cè ®Þnh mµ xe kh«ng ho¹t ®éng th× doanh nghiÖp vÉn ph¶i chi tr¶ cho nh÷ng chi phÝ
®ã
ViÖc øng dông khoa häc kü thuËt vµo c«ng t¸c qu¶n lý kinh tÕ, c«ng t¸c ®a ®ãn
kh¸ch lµ nh©n tè quan träng ®Ó ®Èy m¹nh vµ t¨ng nhanh lîng kh¸ch thuª xe, gãp
phÇn n¨ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, gi¶m chi phÝ kinh doanh.
Doanh nghiÖp còng ph¶i chñ ®éng t×m nguån kh¸ch hµng vµ t×m hiÓu thÞ hiÕu
cña kh¸ch hµng ®Ó tæ chøc vËn chuyÓn hîp lý, gi¶m bít chi phÝ hao hôt vµ nh÷ng
chi phÝ kh«ng cÇn thiÕt kh¸c ®Ó môc ®Ých cuèi cïng lµ gi¶m ®îc chi phÝ vµ t¨ng lîi
nhuËn cho doanh nghiÖp.
X¸c nhËn ®óng ®¾n c¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn chi phÝ kinh doanh, t×m hiÓu møc
®é ¶nh hëng cña tõng nh©n tè ®ã ®Ó t×m ra biÖn ph¸p nh»m phÊn ®Êu h¹ tiÕp chi phÝ
kinh doanh lu«n lµ vÊn ®Ò mµ c¸c doanh nghiÖp quan t©m.
2.C¸c biÖn ph¸p nh»m h¹ thÊp chi phÝ kinh doanh trong doanh nghiÖp.
Tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh vµ t×nh h×nh thùc tÕ cña doanh
nghiÖp ta cã thÓ ®a ra c¸c biÖn ph¸p kh¸c nhau ®Ó nh»m tiÕt kiÖm chi phÝ. Song qua
nghiªn cøu c¸c nh©n tè c¬ b¶n ¶nh hëng ®Õn chi phÝ kinh doanh cã thÓ ®a ra c¸c
biÖn ph¸p chung nhÊt sau:
§Èy m¹nh c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ trêng: Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, ®Ó tån
t¹i vµ ph¸t triÓn, s¶n phÈm cña doanh nghiÖp ph¶i ®îc thÞ trêng chÊp nhËn, ®¸p øng
®îc nhu cÇu tiªu dïng cña kh¸ch hµng. Tuy nhiªn cïng víi sù ph¸t triÓn cña x· héi
th× nhu cÇu, thÞ hiÕu cña con ngêi còng thêng xuyªn thay ®æi. §iÒu ®ã ®ßi hái
doanh nghiÖp ph¶i thêng xuyªn nghiªn cøu thÞ trêng ®Ó ®¸p øng ®îc nhu cÇu cña
kh¸ch hµng. Nhê viÖc n¾m b¾t tèt nhu cÇu thÞ trêng th«ng qua nghiªn cøu thÞ trêng
®· gãp phÇn trùc tiÕp h¹ thÊp chi phÝ kinh doanh cho doanh nghiÖp .
Tæ chøc lao ®éng hîp lý , khoa häc: ViÖc tæ chøc lao ®éng hîp lý sÏ tr¸nh ®îc
t×nh tr¹ng l·ng phÝ lao ®éng, cã t¸c dông lín trong viÖc n©ng cao n¨ng suÊt lao
®éng. Nhng ®iÒu quan träng h¬n vµ cã ý nghÜa to lín h¬n trong viÖc tæ chøc qu¶n lý
lao ®éng lµ ë chç ph¶i biÕt sö dông “yÕu tè con ngêi “; biÕt kh¬i dËy tiÒm n¨ng cho
doanh nghiÖp . Doanh nghiÖp ph¶i thêng xuyªn ch¨m lo ®êi sèng vËt chÊt, v¨n ho¸
cho ngêi lao ®éng, kh«ng ngõng n©ng cao tay nghÒ, tr×nh ®é kü thuËt, nghiÖp vô
chuyªn m«n, khuyÕn khÝch hä ph¸t huy s¸ng kiÕn, c¶i tiÕn kü thuËt, thùc hiÖn tèt
chÕ ®é tiÒn l¬ng, tiÒn thëng nh»m t¨ng hiÖu suÊt c«ng t¸c tiÕt kiÖm quÜ l¬ng. ViÖc
tiÕt kiÖm quÜ l¬ng kh«ng cã nghÜa lµ gi¶m tiÒn l¬ng cña c¸n bé c«ng nh©n viªn mµ
ph¶i lµm cho tiÒn l¬ng t¨ng lªn, song møc t¨ng nµy ph¶i nhá h¬n tèc ®é t¨ng n¨ng
- 15 -
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
suÊt lao ®éng mµ hä ®¹t ®îc. MÆt kh¸c, tæ chøc lao ®éng khoa häc sÏ t¹o ra sù ph©n
phèi kÕt hîp nhÞp nhµng ¨n khíp c¸c bé phËn trong doanh nghiÖp, tõ ®ã sö dông
mét c¸ch cã hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc cña doanh nghiÖp.
Tæ chøc viÖc cung øng vËt liÖu cho vËn chuyÓn :
Lµ mét doanh nghiÖp kinh doanh dÞch vô vËn t¶i, chi phÝ vÒ nhiªn liÖu lµ rÊt lín.
Chi phÝ vÒ nhiªn vËt liÖu phô thuéc vµo c¸c kh©u nh: kh©u mua, vËn chuyÓn, kiÓm
nhËn, b¶o qu¶n .. Doanh nghiÖp ph¶i biÕt tiÕt kiÖm hîp lý nhiªn liÖu, vËt liÖu trong
toµn bé c¸c kh©u b¾t ®Çu tõ kh©u mua, kh©u dù tr÷, kh©u b¶o qu¶n cho ®Õn kh©u
s¶n xuÊt ®Ó tiªu dïng.
§èi víi yÕu tè lîng nguyªn vËt liÖu tiªu hao: C¸c nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp ph¶i
tham gia vµo viÖc x©y dùng ®Þnh møc tiªu hao nguyªn vËt liÖu cho mét Km vËn
chuyÓn trªn ®êng. §ång thêi cÇn cã biÖn ph¸p kiÓm tra, theo dâi, ph¸t hiÖn vµ xö lý
kÞp thêi c¸c trêng hîp béi chi so víi møc vµ h¹n møc .
§èi víi yÕu tè gi¸ nguyªn vËt liÖu: C¸c nhµ qu¶n lý cÇn ph¶i quan t©m ®Õn viÖc
lùa chän nguån cung øng, ®Þa ®iÓm giao hµng, thêi h¹n cung cÊp, ph¬ng tiÖn vËn
chuyÓn … CÇn ph¶i dù ®o¸n nh÷ng biÕn ®éng vÒ cung cÇu, gi¸ nhiªn liÖu trªn thÞ trêng ®Ó cã biÖn ph¸p thÝch øng. Th«ng qua viÖc thanh to¸n cÇn kiÓm tra l¹i gi¸ mua
nguyªn vËt liÖu, sè lîng, chñng lo¹i, chi phÝ vËn chuyÓn bèc dì, t×nh h×nh thùc hiÖn
hîp ®ång cña ngêi b¸n xem cã hîp lý kh«ng. NÕu xÈy ra trêng hîp kh¸c víi hîp
®ång ký kÕt, ngêi qu¶n lý tµi chÝnh doanh nghiÖp ph¶i cïng víi c¸c bªn h÷u quan
t×m nguyªn nh©n, qui tr¸ch nhiÖm vµ cã biÖn ph¸p kh¾c phôc kÞp thêi
Tãm l¹i, c¸c biÖn ph¸p trªn chØ mang tÝnh chÊt chung cho c¸c doanh nghiÖp, v×
vËy doanh nghiÖp kh¸c kh«ng thÓ ¸p dông triÖt ®Ó mµ ph¶i tuú thuéc vµo t×nh h×nh
thùc tÕ cña m×nh ®Ó lùa chän biÖn ph¸p sao cho cã hiÖu qu¶ nhÊt, phï hîp víi kh¶
n¨ng cña m×nh nh»m môc tiªu tiÕt kiÖm chi phÝ vµ t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp
3. ý nghÜa viÖc h¹ thÊp chi phÝ .
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng c¸c doanh nghiÖp ph¶i vît qua ®îc nh÷ng bì ngì,
khã kh¨n ban ®Çu ®Ó bíc vµo ho¹t ®éng kinh doanh trong m«i trêng míi chÞu sù
®iÒu tiÕt bëi c¸c qui luËt kh¾c nghiÖt cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng. Tríc sù c¹nh tranh
gay g¾t ®ã ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i linh ho¹t, chñ ®éng trong viÖc kinh doanh
bu«n b¸n ®Ó mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi, thùc hiÖn ®Çy ®ñ nghÜa vô ®èi víi
Nhµ níc, t¹o ®îc hiÖu qu¶ kinh doanh cao… kh«ng nh÷ng gióp cho doanh nghiÖp
tån t¹i vµ ph¸t triÓn m¹nh mÏ trªn th¬ng trêng mµ cßn n©ng cao dîc vÞ thÕ cña
doanh nghiÖp ®èi víi ®èi thñ c¹nh tranh .
Mét trong nh÷ng nh©n tè t¸c ®éng kh«ng nhá tíi hiÖu qu¶ kinh tÕ cña doanh
nghiÖp lµ chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp. Cµng h¹ thÊp chi phÝ kinh doanh
cña doanh nghiÖp mét c¸ch hîp lý bao nhiªu th× cµng gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶
kinh doanh bÊy nhiªu. §iÒu nµy cã ý nghÜa rÊt quan träng cho bÊt cø doanh nghiÖp
nµo bëi chi phÝ lµ nh©n tè quan träng cã ¶nh hëng lín tíi lîi nhuËn. V× vËy c¸c
doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh ph¶i cè g¾ng qu¶n lý tèt chi
phÝ, tõ ®ã cã nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó h¹ thÊp chi phÝ mét c¸ch hîp lý nhÊt nh»m t¨ng lîi
nhuËn cho doanh nghiÖp.
ViÖc gi¶m chi phÝ sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp ®Èy nhanh h¬n n÷a qu¸
tr×nh më réng qui m« kinh doanh. H¬n thÕ n÷a, viÖc h¹ thÊp ®îc chi phÝ sÏ t¨ng
thªm lîi nhuËn cho doanh nghiÖp, tõ ®ã n©ng cao ®îc ®êi sèng cho c¸n bé c«ng
nh©n viªn, thùc hiÖn ®Çy ®ñ nghÜa vô ®èi víi ng©n s¸ch. Trong nÒn kinh tÕ hiÖn nay,
kh¸ch hµng lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh cho sù sèng cßn cña doanh nghiÖp mµ mèi quan
t©m lín nhÊt cña kh¸ch hµng lµ gi¸ c¶ dÞch vô vµ chÊt lîng dÞch vô. Trong ®iÒu kiÖn
chÊt lîng hµng ho¸ vµ dÞch vô nh nhau th× gi¸ c¶ sÏ lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh tíi viÖc
- 16 -
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
mua hay kh«ng mua cña kh¸ch hµng. Trong trêng hîp nµy th× doanh nghiÖp ph¶i
t×m c¸ch h¹ thÊp ®îc chi phÝ, nÕu chi phÝ cµng thÊp th× gi¸ b¸n hµng ho¸ dÞch vô sÏ
h¹ thÊp vµ gióp cho doanh nghiÖp cã thÓ c¹nh tranh ®îc trªn thÞ trêng.
ViÖc gi¶m chi phÝ kinh doanh sÏ gãp phÇn tiÕt kiÖm vèn vµ chi phÝ cña nÒn kinh tÕ
lµ ®iÒu kiÖn ®Ó t¨ng lîi nhuËn, t¨ng tÝch luü cho doanh nghiÖp lµ ®iÒu kiÖn ®Ó doanh
nghiÖp h¹ thÊp gi¸ c¶, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh .
Tãm l¹i ta cã thÓ nãi r»ng chi phÝ kinh doanh cã vai trß hÕt søc quan träng ®èi
víi bÊt cø mét doanh nghiÖp nµo, nã cã ¶nh hëng rÊt lín tíi kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n
xuÊt kinh doanh, tíi sù tån t¹i cña doanh nghiÖp trªn th¬ng trêng. ViÖc gi¶m chi phÝ
kinh doanh lµ môc tiªu mµ c¸c doanh nghiÖp lu«n ®Ò cËp tíi. Tuy nhiªn viÖc tiÕt
kiÖm chi phÝ kh«ng cã nghÜa lµ c¾t xÐn c¸c kho¶n chi phÝ cÇn thiÕt phôc vô cho qu¸
tr×nh kinh doanh mµ h¹ thÊp chi phÝ kinh doanh lu«n g¾n liÒn víi nguyªn t¾c tiÕt
kiÖm, hiÖu qña cña doanh nghiÖp mµ vÉn ®¶m b¶o ®îc chÊt lîng hµng ho¸, dÞch vô
cho ngêi tiªu dïng .
ch¬ng II.
Chi phÝ kinh doanh vµ t×nh h×nh chi phÝ kinh doanh
t¹i c«ng ty vËn chuyÓn kh¸ch du lÞch
I- Mét sè nÐt vÒ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty :
1- Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn C«ng Ty.
C«ng ty vËn chuyÓn kh¸ch du lÞch lµ mét doanh nghiÖp Nhµ níc ®îc thµnh lËp
theo quyÕt ®Þnh sè 89/TCCB ngµy 27/3/1993 cña Tæng côc trëng Tæng Côc Du
LÞch, ho¹t ®éng theo ph¬ng thøc lÊy thu bï chi, cã con dÊu, tµi kho¶n tiÒn ViÖt Nam
vµ ngo¹i tÖ t¹i Ng©n Hµng C«ng Th¬ng ViÖt Nam. Trô së cña C«ng ty ®Æt t¹i 16ANguyÔn C«ng Trø-Hai Bµ Trng-Hµ Néi.
Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña C«ng ty g¾n liÒn víi sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn
cña ngµnh Du LÞch. Tõ ngµy 9/7/1960 C«ng ty cßn lµ bé phËn cña Tæng Côc Du
LÞch chuyªn tr¸ch nhiÖm vô ®a ®ãn kh¸ch cña C¬ quan nªn cßn gäi lµ ban ®iÒu
hµnh ®a ®ãn kh¸ch. Sau ®ã, nhê ®îc bæ sung vèn mua s¾m thªm TSC§, ®éi xe ph¸t
triÓn thµnh ®oµn xe du lÞch vµo n¨m 1967. Cïng víi sù t¨ng trëng vÒ qui m« vµ ®Þa
bµn ho¹t ®éng, n¨m 1981, ®oµn xe du lÞch chuyÓn thµnh xÝ nghiÖp xe « t« du lÞch.
Lóc nµy, xÝ nghiÖp cã kho¶ng trªn 50 xe c¸c lo¹i cïng c¬ cÊu nhµ xëng réng r·i.
Cho ®Õn n¨m 1987, theo quyÕt ®Þnh sè 57/Q§/TCCB, xÝ nghiÖp « t« du lÞch ®îc
thùc hiÖn chÕ ®é h¹ch to¸n ®éc lËp vµ cã t c¸ch ph¸p nh©n. Tõ n¨m 1993 ®Õn nay
c«ng ty cã tªn chÝnh thøc lµ C«ng ty vËn chuyÓn kh¸ch du lÞch.
Ho¹t ®éng chñ yÕu cña c«ng ty lµ dÞch vô vËn chuyÓn kh¸ch ®i tham quan du
lÞch c¸c miÒn ®Êt níc .
2. Chøc n¨ng , nhiÖm vô vµ ho¹t ®éng kinh doanh cña C«ng ty :
2.1.Chøc n¨ng , nhiÖm vô cña C«ng ty :
Chøc n¨ng : C«ng ty vËn chuyÓn kh¸ch du lÞch cã chøc n¨ng thùc hiÖn c¸c ho¹t
®éng kinh doanh trªn c¬ së c¸c thÕ m¹nh vÒ vÞ trÝ, thiÕt bÞ,c¬ së vËt chÊt vµ lao ®éng
nh»m phôc vô cã chÊt lîng vµ hiÖu qu¶ nhu cÇu tham quan du lÞch cña kh¸ch, gãp
phÇn gi¸o dôc v¨n ho¸, t tëng truyÒn thèng vµ n©ng cao hiÓu biÕt cña nh©n d©n.
Thùc hiÖn tèt chÕ ®é nép thuÕ theo quy ®Þnh cña nhµ níc, t¨ng trëng vèn t¹o
nguån thu ngµy cµng cao cho c¸n bé c«ng nh©n viªn cña C«ng ty.
NhiÖm vô :
- 17 -
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
+ Thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c chØ thÞ cña gi¸m ®èc ViÖt Nam Tourism vÒ nhiÖm vô vËn
chuyÓn kh¸ch du lÞch. Tæ chøc thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ c¸c kÕ ho¹ch ®· ®îc Tæng
Côc giao.
+ T¨ng cêng x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt, tõng bíc hiÖn ®¹i ho¸ ph¬ng ph¸p
phôc vô x©y dùng ®éi ngò nh©n viªn cã tr×nh chuyªn m«n cao, ®¸p øng nhu cÇu
ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp trong ®iÒu kiÖn míi.
+ Më réng c¸c mèi quan hÖ, ph¸t triÓn thÞ trêng, ®¶m b¶o c©n b»ng thu chi, hoµn
thµnh nghÜa vô ®èi víi Nhµ Níc, n©ng cao ®êi sèng cña ngêi lao ®éng.
2.2.§Æc ®iÓm ho¹t ®éng kinh doanh cña C«ng ty :
Do ®Æc trng cña ngµnh dÞch vô nãi chung vµ dÞch vô du lÞch nãi riªng, ho¹t
®éng kinh doanh cña C«ng ty vËn chuyÓn kh¸ch du lÞch rÊt ®a d¹ng, gåm nhiÒu
ho¹t ®éng. Nhng ho¹t ®éng chñ yÕu vµ còng lµ nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh cña
C«ng ty lµ vËn chuyÓn kh¸ch ®i tham quan du lÞch. §èi tîng vËn chuyÓn lµ c¸ nh©n,
tËp thÓ kh«ng h¹n chÕ sè lîng. ThÞ trêng ho¹t ®éng chñ yÕu cña C«ng ty lµ néi ®Þa,
t¹i c¸c danh lam th¾ng c¶nh, di tÝch lÞch sö vµ thµnh phè ®Ñp trong níc.
Phèi hîp víi ho¹t ®éng vËn chuyÓn kh¸ch, C«ng ty kinh doanh dÞch vô kh¸ch
s¹n Híng D¬ng nh»m ®¸p øng nhu cÇu lu tró cña kh¸ch du lÞch dµi ngµy. Ngoµi ra
kh¸ch s¹n cßn ®¸p øng c¸c dÞch vô ¨n uèng, giÆt lµ, vui ch¬i gi¶i trÝ... §iÒu nµy gióp
cho C«ng ty cã ®îc nguån kh¸ch hµng thuêng xuyªn, æn ®Þnh vµ gãp phÇn t¨ng
nhanh doanh thu dÞch vô cña c«ng ty.
Bªn c¹nh ®ã, trung t©m l÷ hµnh Th¨ng Long ®îc më ra víi môc ®Ých m«i giíi
vµ tæ chøc c¸c Tour du lÞch cho c¸c tËp thÓ. §¬n vÞ nµy còng ph¶i chÞu sù qu¶n lý vµ
®iÒu hµnh trùc tiÕp cña C«ng ty
Nh vËy, c¬ cÊu ho¹t ®éng kinh doanh dÞch vô du lÞch cña C«ng ty lµ kh¸ hoµn
chØnh víi 3 ®¬n vÞ ho¹t ®éng song song, ¨n khíp víi nhau. C«ng ty ®· thùc sù ®¸p
øng ®îc nh÷ng nhu cÇu thiÕt yÕu cña kh¸ch hµng vµ t¹o dùng vÞ thÕ cu¶ m×nh trªn
thÞ trêng.
3.C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý vµ bé m¸y kÕ to¸n cña C«ng ty :
3.1.C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý :
ViÖc tæ chøc qu¶n lý kinh doanh t¹i C«ng ty ®îc tæ chøc theo quy m« trùc tiÕp
tõ ban gi¸m ®èc xuèng c¸c phßng ban vµ ®¬n vÞ trùc thuéc .
C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý:
Ta cã s¬ ®å bé m¸y qu¶n lý cña C«ng ty nh sau:
Gi¸m §èc
Phã gi¸m ®èc
Phã gi¸m ®èc
Phßng
T.C-H.C
Phßng
T.C-K.T
Phßng
KH-KD
Phßng
KT-VT
Ban gi¸m ®èc gåm 3 ngêi : 1 gi¸m ®èc vµ 2 phã gi¸m ®èc. Trong ®ã: Gi¸m ®èc
lµ ngêi ®iÒu hµnh toµn bé ho¹t ®éng cña C«ng ty, chÞu tr¸ch nhiÖm tríc c¸n bé c«ng
nh©n viªn, Uû ban nh©n d©n thµnh phè vµ Së Du LÞch. Gióp viÖc cho gi¸m ®èc cã
c¸c phã gi¸m ®èc phô tr¸ch c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc vµ c¸c phßng ban chøc n¨ng do
gi¸m ®èc dÒ nghÞ vµ ®îc Së Du lÞch bæ nhiÖm ; Phã gi¸m ®èc phô tr¸ch ®éi xe vµ
phã gi¸m ®èc phô tr¸ch kh¸ch s¹n chÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý chung t×nh h×nh cña
®éi xe vµ kh¸ch s¹n , tham mu cho gi¸m ®èc ®Ó l·nh ®¹o ho¹t ®éng kinh doanh cña
toµn C«ng ty .
Phßng tæ chøc hµnh chÝnh : Tæ chøc ho¹t ®éng nh©n sù, lao ®éng trong C«ng
ty. Thùc hiÖn c¸c chÕ ®é víi ngêi lao ®éng theo bé luËt lao ®éng vµ luËt ph¸p quy
- 18 -
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
®Þnh nh : L¬ng, b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ vµ c¸c c«ng t¸c qu¶n lý hµnh chÝnh
kh¸c .
Phßng kÕ ho¹ch kinh doanh cã nhiÖm vô lËp, ®Ò xuÊt c¸c ph¬ng ¸n s¶n xuÊt
kinh doanh theo th¸ng, quý, n¨m; Thùc hiÖn kiÓm tra, ®«n ®èc hoµn thµnh c¸c b¸o
c¸o ®Ó tr×nh l·nh ®¹o; TiÕp thÞ, dÉn kh¸ch vµ ký kÕt hîp ®ång thuª xe; Thèng kª,
theo dâi doanh sè cña kh¸ch s¹n vµ cña ®éi xe .
Phßng tµi chÝnh kÕ to¸n cã nhiÖm vô thùc hiÖn ghi chÐp, ph©n lo¹i, c©n ®èi
ho¹t ®éng tµi chÝnh, h¹ch to¸n lç l·i , ®Ò ra ph¬ng ph¸p gióp ban gi¸m ®èc trong c¸c
kÕ ho¹ch qu¶n lý kinh tÕ tµi chÝnh cña C«ng ty.
Phßng kü thuËt , vËt t cã nhiÖm vô mua s¾m c¸c trang thiÕt bÞ vËt t, phôc vô
söa ch÷a, b¶o dìng xe, gi¸m s¸t c¸c chØ tiªu kü thuËt ®éi xe.
3.2. C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý vµ bé m¸y kÕ to¸n cña c«ng ty :
Víi ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng kinh doanh ®a d¹ng vµ phøc t¹p, c«ng ty lu«n coi träng
c«ng t¸c tæ chøc , s¾p xÕp ®éi ngò kÕ to¸n phï hîp víi chøc n¨ng , nhiÖm vô, ph¸t
huy hÕt vai trß cña kÕ to¸n nãi chung vµ kh¶ n¨ng cña tõng nh©n viªn kÕ to¸n nãi
riªng .
Tõ t×nh h×nh thùc tÕ cña C«ng ty, phßng kÕ to¸n cña C«ng ty ®îc tæ chøc nh
sau :
Mét kÕ to¸n trëng : ChÞu tr¸ch nhiÖm híng dÉn, chØ ®¹o vÒ mÆt nghiÖp vô cho
c¸c nh©n viªn kÕ to¸n. ChÊp hµnh chÕ ®é b¸o c¸o thèng kª ®Þnh kú, tæ chøc b¶o
qu¶n hå s¬ tµi liÖu kÕ to¸n theo chÕ ®é lu tr÷. VËn dông s¸ng t¹o vµ c¶i tiÕn h×nh
thøc, ph¬ng thøc kÕ to¸n chÆt chÏ, phï hîp víi t×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña
C«ng ty.
Mét kÕ to¸n tæng hîp : Cã nhiÖm vô theo dâi c¸c kho¶n ph¶i thu, chi t¹m øng
®ång thêi tËp hîp c¸c sè liÖu cña c¸c thµnh phÇn kÕ to¸n kh¸c, lËp b¶ng kª, b¶ng
ph©n bæ, tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, lËp b¸o c¸o kÕ to¸n ®Þnh kú,
thùc hiÖn nghÜa vô ®èi víi nhµ níc .
Mét kÕ to¸n quü tiÒn mÆt : Theo dâi c¸c kho¶n ph¶i thu, chi tiÒn mÆt vµ tån quü
tiÒn mÆt t¹i doanh nghiÖp. Theo dâi doanh thu cña c¸c ho¹t ®éng vµ b¶ng kÕt qu¶
ho¹t ®éng kinh doanh cña C«ng ty theo tõng kú kinh doanh.
Mçi bé phËn kÕ to¸n tuy cã chøc n¨ng nhiÖm vô riªng song l¹i cã mèi quan hÖ
chÆt chÏ víi nhau trong c«ng t¸c kÕ to¸n chung toµn C«ng ty .
S¬ ®å bé m¸y cña C«ng ty :
KÕ to¸n tr
ëng
KÕ to¸n
Tæng hîp
KÕ to¸n quü
tiÒn mÆt
Thñ quü
Trëng ban
kÕ to¸n c¸c
®.vngoµi
trùc thuéc
®ã,
phßng
H×nh thøc tæ chøc kÕ to¸n cña C«ng ty lµ ph©n t¸n. Theo
kÕ
to¸n cña C«ng ty, ë c¸c bé phËn, ®¬n vÞ trùc thuéc cßn tæ chøc c¸c tæ kÕ to¸n víi
nhiÖm vô kiÓm tra, thu thËp xö lý chøng tõ ban ®Çu, h¹ch to¸n chi tiÕt c¸c ho¹t ®éng
cña bé phËn m×nh tuú theo sù ph©n cÊp qu¶n lý trong doanh nghiÖp.
§Ó thuËn tiÖn trong viÖc ph©n c«ng c«ng t¸c vµ c¬ giíi ho¸ c«ng t¸c kÕ to¸n sæ
s¸ch kÕ to¸n theo h×nh thøc chøng tõ ghi sæ. §©y lµ h×nh thøc kÕ to¸n t¬ng ®èi ®¬n
gi¶n, dÔ ®èi chiÕu, kiÓm tra, t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. HÖ
thèng sæ s¸ch ë c«ng ty t¬ng ®èi ®Çy ®ñ vµ ®óng víi chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh.
4.Nh÷ng thµnh tÝch ®· ®¹t ®îc vµ nh÷ng mÆt cßn tån t¹i cña toµn C«ng ty qua
mét sè chØ tiªu ph¶n ¸nh kÕt qu¶ kinh doanh cña C«ng ty sau ®©y :
- 19 -
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
BiÓu 1 : KÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh toµn C«ng ty ( n¨m 2000 – 2001 )
§¬n vÞ:®ång.
ChØ tiªu
Doanh thu
C¸c kho¶n gi¶m trõ :
Gi¸ vèn hµng b¸n
Chi phÝ b¸n hµng
-1071055477310642961Chi phÝ QLDN
2. Thu nhËp H§TC-760412516
Lîi tøc tõ H§KD
Chi phÝ H§TC
Lîi nhuËn H§TC
3. Thu nhËp bÊt thêng
Chi phÝ bÊt thêng
Lîi nhuËn bÊt thêng
1187890505478391774
.204. Lîi nhuËn tríc thuÕ
TiÒn l¬ng b×nh qu©n c«ng nh©n
1140051328
5. Quü l¬ng
6. C¸c kho¶n nép ng©n s¸ch
N¨m 2000
n¨m 2001
So s¸nh 2000/2001
Sè tiÒn
Tû träng (%)
3777175952
622456266
485919324
3005549803
3038119521
-739056431
-19.57
636571080
3004367148
150651756
-1182655
31.00
-0.04
423663075
468236770
44573695
10.52
7656266
12216984
4560718
59.57
7656266
614800000
105320000
509480000
12216984
863691677
5916849
857774828
4560718
248891677
-99403151
348294828
59.57
40.48
-94.38
68.36
-243276250
-201063665
42212585
-17.35
5816588
549113496
6060666
454158465
244078
-94955031
4.20
-17.29
Qua sè liÖu trªn biÓu 1 , ta thÊy tæng doanh thu cña C«ng ty n¨m 2000 lµ
3.777.175.952 ( ®ång ) vµ cña n¨m 2001 lµ 3.038.119.521 ( ®ång ). Nh vËy, so víi
n¨m tríc, n¨m nay doanh thu ®· gi¶m ®i 739.056.431 ( ®ång ) t¬ng øng víi tû lÖ
gi¶m lµ 19.57% . Tuy doanh thu cã gi¶m nh vËy nhng ®©y lµ mét sù cè g¾ng lín cña
C«ng ty bëi C«ng ty lµ mét Doanh nghiÖp Nhµ níc còng gièng nh mäi Doanh
nghiÖp Nhµ níc kh¸c, C«ng ty ®ang gÆp khã kh¨n, thö th¸ch lín trong nÒn kinh tÕ
thÞ trêng. Lµ mét C«ng ty kinh doanh vËn t¶i vµ kh¸ch s¹n nªn C«ng ty ph¶i c¹nh
tranh gay g¾t víi c¸c kh¸ch s¹n vµ dÞch vô thuª xe cña t nh©n , hai lÜnh vùc nµy cã
thµnh phÇn t nh©n tham gia vµo rÊt ®«ng, hä n¨ng ®éng vµ dÔ dµng thÝch øng víi sù
thay ®æi ®Õn chãng mÆt cña thÞ trêng. Víi khã kh¨n nh vË , doanh thu n¨m 2001
gi¶m so víi n¨m 2000 nhng lç cña n¨m 2001 l¹i gi¶m so víi n¨m 2000. §iÒu nµy
chøng tá C«ng ty ®ang kinh doanh dÇn dÇn cã hiÖu qu¶ h¬n, tõng bíc th¸o gì
nh÷ng khã kh¨n vµ ph¸t triÓn ®i lªn.
MÆt kh¸c, nÒn kinh tÕ níc ta hiÖn nay l¹i ®ang rÊt ph¸t triÓn víi môc tiªu mµ
§¶ng vµ Nhµ níc ta ®· ®Ò ra trong §¹i Héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø 8 lµ tõ nay
®Õn n¨m 2020 ra søc phÊn ®Êu ®a níc ta c¬ b¶n trë thµnh mét níc c«ng nghiÖp, tËp
trung mäi nguån lùc, môc tiªu cho ph¸t triÓn, ®¹t tèc ®é t¨ng GDP b×nh qu©n hµng
n¨m tõ 9 10%. §Ó ®¸p øng ®îc nhu cÇu ngµy cµng t¨ng lªn, C«ng ty ®· m¹nh d¹n
®Çu t trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i vµo kinh doanh kh¸ch s¹n Híng D¬ng, tu söa c¸c lo¹i
xe ®Ó thu hót kh¸ch hµng míi.
Qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña C«ng ty qua hai n¨m 2000 vµ 2001 ta thÊy
C«ng ty vÉn cã lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng tµi chÝnh vµ lîi nhuËn bÊt thêng nhng hai
kho¶n nµy kh«ng bï ®¾p ®îc cho thua lç cña C«ng ty. Sù thua lç trong ho¹t ®éng
- 20 -
.DOC 
39 
65 
125 
