Tài liệu Giải pháp nâng cao hiệu quả nghiệp vụ kế toán cho vay tại ngân hàng nhno&ptnt (agribank) thanh trì

Khãa luËn tèt nghiÖp 11 Häc viÖn Ng©n hµng Lêi nãi ®Çu * Sù cÇn thiÕt cña ®Ò tµi nghiªn cøu G¾n liÒn víi sù ph¸t triÓn cña c¸c h×nh th¸i kinh tÕ x· héi hÖ thèng Ng©n hµng còng ®îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ®¸p øng nhu cÇu tÊt yÕu cña x· héi. ë níc ta hiÖn nay héi nhËp quèc tÕ vµ tù do ho¸ th¬ng m¹i ®· vµ ®ang ®îc thùc hiÖn: §ã lµ xo¸ bá nh÷ng quy ®Þnh b¶o hé theo hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt – Mü, còng nh tiÕn tr×nh tham gia AFTA, WTO vµ viÖc thùc hiÖn c¸c hiÖp ®Þnh song ph¬ng víi c¸c níc kh¸c nh NhËt B¶n, Trung Quèc. V× vËy vÊn ®Ò c¹nh tranh gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, trong c¸c lÜnh vùc… lµ kh«ng thÓ tr¸nh khái ®Æc biÖt trong lÜnh vùc ho¹t ®éng Ng©n hµng. §Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn c¸c Ng©n hµng lu«n t×m c¸ch më réng thÞ phÇn, ®a d¹ng hãa c¸c s¶n phÈm dÞch vô, n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô …trong ®ã më réng ho¹t ®éng tÝn dông ®Æc biÖt lµ ho¹t ®éng cho vay lu«n ®îc c¸c Ng©n hµng coi träng. §©y lµ mét träng nh÷ng ho¹t ®éng chÝnh chiÓm tû träng lín trong tæng tµi s¶n cña Ng©n hµng, ®ång thêi còng lµ m¶ng ho¹t ®éng ®em l¹i thu nhËp lín trong tæng thu nhËp cña Ng©n hµng hiÖn nay. Tuy nhiªn cho vay lµ mét ho¹t ®éng chøa ®ùng nhiÒu rñi ro cho c¸c Ng©n hµng. Do ®ã cïng víi viÖc më réng ho¹t ®éng cho vay th× c¸c Ng©n hµng còng t×m c¸c n©ng cao chÊt lîng c¸c kho¶n vay, gi¶m thiÓu rñi ro. NghiÖp vô kÕ to¸n cho vay ®îc xem lµ mét c«ng cô phôc vô ®¾c lùc nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông còng nh ho¹t ®éng cho vay trong Ng©n hµng. NhËn thøc râ ®îc tÇm quan träng cña kÕ to¸n cho vay, NHNo & PTNT Thanh tr× ®· vµ ®ang tiÕn hµnh nhiÒu biÖn ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ cña nghiÖp vô kÕ to¸n cho vay. Tuy nhiªn kÕ to¸n cho vay lµ mét nghiÖp t¬ng ®èi phøc t¹p vµ hiÖn nay vÉn cßn nhiÒu tån t¹i cÇn ®îc quan t©m, nghiªn cøu vµ hoµn thiÖn h¬n n÷a míi ®¸p øng ®îc sù ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña ho¹t ®éng tÝn dông Ng©n hµng. Lµ mét sinh viªn chuyªn ngµnh kÕ to¸n- kiÓm to¸n. Trong thêi gian thùc tËp t¹i NHNo & PTNT Thanh tr×. NhËn thøc ®îc vai trß, tÇm quan träng cña kÕ to¸n cho vay em ®· lùa chän ®Ò tµi : “Gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ nghiÖp vô kÕ to¸n cho vay t¹i NHNo & PTNT Thanh tr× ” lµm kho¸ luËn tèt nghiÖp cña m×nh. * Môc ®Ých nghiªn cøu - Nghiªn cøu nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vÒ ho¹t ®éng tÝn dông vµ kÕ to¸n cho vay trong ho¹t ®éng kinh doanh Ng©n hµng hiÖn nay. NguyÔn Thu H»ng Líp 50122 Khãa luËn tèt nghiÖp 22 Häc viÖn Ng©n hµng - Ph©n tÝch ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng nghiÖp vô kÕ to¸n cho vay t¹i NHNo & PTNT Thanh tr× - Trªn c¬ së ph©n tÝch thùc tr¹ng, tån t¹i vµ h¹n chÕ, ®a ra nh÷ng gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn nghiÖp vô kÕ to¸n cho vay, n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña NHNo & PTNT Thanh tr× * Ph¹m vi nghiªn cøu Trong ph¹m vi thêi gian vµ kiÕn thøc cã h¹n, do vËy kho¸ luËn chØ ®i s©u nghiªn cøu ho¹t cho vay vµ nghiÖp vô kÕ to¸n cho vay t¹i chi nh¸nh NHNo & PTNT Thanh tr× trong thêi gian tõ n¨m 2003 ®Õn 2005. * Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu §Ò tµi sö dông c¸c ph¬ng ph¸p nh: Duy vËt biÖn chøng, suy vËt lÞch sö, ph©n tÝch tæng hîp, ph©n tÝch t¸c nghiÖ, so s¸nh ®èi chiÕu, kÕt hîp lý luËn víi thùc tiÔn. Qua ®ã rót ra nh÷ng sai sãt cÇn kh¾c phôc vµ hoµn thiÖn nghiÖp vô kÕ to¸n cho vay t¹i chi nh¸nh NHNo & PTNT Thanh tr×. * Bè côc cña kho¸ luËn Ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn, kho¸ luËn bao gåm 3 ch¬ng: - Ch¬ng I: Tæng quan vÒ tÝn dông ng©n hµng vµ kÕ to¸n cho vay trong ho¹t ®éng cña Ng©n hµng - Ch¬ng II: Thùc tr¹ng nghiÖp vô kÕ to¸n cho vay t¹i NHNo & PTNT Thanh tr× - Ch¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn kÕ to¸n cho vay t¹i NHNo & PTNT Thanh tr× Ch¬ng I: Tæng quan vÒ tÝn dông ng©n hµng vµ kÕ To¸n cho vay trong ho¹t ®éng cña ng©n hµng 1.1 TÝn dông Ng©n hµng vµ vai trß cña tÝn dông trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. 1.1.1 TÝn dông Ng©n hµng TÝn dông ra ®êi cïng víi sù xuÊt hiÖn cña tiÒn tÖ. Khi mét chñ thÓ kinh tÕ cÇn mét lîng hµng ho¸ cho nhu cÇu tiªu dïng hoÆc s¶n xuÊt trong khi cha cã tiÒn hoÆc sè tiÒn hiÖn cã cha ®ñ ®Ó hä cã thÓ sö dông th× h×nh thøc vay mîn cã thÓ NguyÔn Thu H»ng Líp 50122 Khãa luËn tèt nghiÖp 33 Häc viÖn Ng©n hµng ®¸p øng nhu cÇu. Cã hai c¸ch vay mîn: vay chÝnh lo¹i hµng ho¸ cã nhu cÇu hoÆc vay tiÒn ®Ó mua lo¹i hµng ho¸ ®ã. Quan hÖ vay mîn nh vËy gäi lµ quan hÖ tÝn dông. Nh vËy sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña tÝn dông kh«ng nh÷ng tho· m·n nhu cÇu “®iÒu hoµ” vèn trong x· héi mµ cßn lµ ®éng lùc thóc ®Èy sù t¨ng trëng cña nÒn kinh tÕ. HÖ thèng Ng©n hµng th¬ng m¹i ra ®êi víi chøc n¨ng lµ trung gian tµi chÝnh ra ®êi lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan, lµm “cÇu nèi” gi÷a nh÷ng ngêi thõa vèn vµ ngêi thiÕu vèn. Nãi c¸ch kh¸c trong mèi quan hÖ nµy Ng©n hµng ®ãng vai trß võa lµ ngêi ®i vay võa lµ ngêi cho vay.Nh vËy tÝn dông Ng©n hµng lµ giao dÞch tµi s¶n gi÷a Ng©n hµng (tctd) víi bªn ®i vay (lµ c¸c tæ chøc kinh tÕ, c¸ nh©n trong nÒn kinh tÕ) trong ®ã Ng©n hµng (TCTD) chuyÓn giao tµi s¶n cho bªn ®i vay sö dông trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh theo tho¶ thuËn, vµ bªn ®i vay cã tr¸ch nhiÖm hoµn tr¶ v« ®iÒu kiÖn c¶ vèn gèc vµ l·i cho Ng©n hµng (TCTD) khi ®Õn h¹n thanh to¸n. (Nguån: Gi¸o tr×nh kÕ to¸n Ng©n hµng-NXB Thèng kª/2005). 1.1.2 Vai trß cña tÝn dông Ng©n hµng Sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ s¶n xuÊt vµ lu th«ng hµng ho¸ kÐo theo sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña tiÒn tÖ vµ c¸c tæ chøc kinh doanh trªn lÜnh vùc tiÒn tÖ. Ng©n hµng th¬ng m¹i tham gia trªn thi trêng víi t c¸ch lµ trung gian tµi chÝnh lín nhÊt trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, hay Ng©n hµng th¬ng m¹i lµ cÇu nèi gi÷a cung vµ cÇu vèn, tõ ®ã gãp phÇn ®Çu t ph¸t triÓn kinh tÕ, nãi c¸c kh¸c nã lµ ®ßn bÈy thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. Trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ tiÒn tÖ th× bÊt kú thêi ®iÓm nµo còng xuÊt hiÖn mét hiÖn tîng lµ cã nh÷ng chñ thÓ thõa vèn ®ång thêi l¹i cã nh÷ng chñ thÓ thiÕu vèn. Th«ng qua Ng©n hµng th¬ng m¹i c¸c nguån vèn ®îc chuyÓn mét c¸ch gi¸n tiÕp tõ ngêi thõa vèn sang ngêi thiÕu vèn. C¸ch ®Çu t gi¸n tiÕp nµy mang l¹i ngêi thõa vèn thu ®¬c mét kho¶n tiÒn víi ®é an toµn cao, ®ång thêi c¸c chñ thÓ thiÕu vèn còng ®¸p øng ®îc nhu cÇu víi khèi lîng vµ thêi h¹n phï hîp…mét c¸ch nhanh chãng nhÊt. Trong khi ®ã, viÖc ®Çu t trùc tiÕp gÆp khã kh¨n do khã cã sù phï hîp vÒ khèi lîng vèn, thêi gian vµ lßng tin gi÷a c¸c chñ thÓ (ngêi cã vèn vµ ngêi cÇn vay vèn). Sù xuÊt hiÖn cña Ng©n hµng cßn cung øng cho thÞ trêng hµng lo¹t tiÖn Ých nh : dÞch vô thanh to¸n, chuyÓn tiÒn, t vÊn… NguyÔn Thu H»ng Líp 50122 Khãa luËn tèt nghiÖp 44 Häc viÖn Ng©n hµng Díi h×nh thøc ®i vay ®Ó cho vay, c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i cã thÓ chia nhá s¶n phÈm tiÒn göi víi gi¸ trÞ lín thµnh s¶n phÈm tÝn dông cã gi¸ trÞ nhá ®¸p øng nhu cÇu ngêi tiªu dïng vµ hé s¶n xuÊt, ngêi cã thu nhËp thÊp…§ång thêi tËp trung nh÷ng kho¶n tiÒn göi nhá thµnh nh÷ng kho¶n tÝn dông lín ®¸p øng c¸c nhu cÇu kh¸c nhau cña nÒn kinh tÕ. Víi chøc n¨ng lµ trung gian tÝn dông c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i gãp phÇn tÝch cùc cho sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, gãp phÇn ®Èy nhanh tèc ®é lu©n chuyÓn hµng hãa vµ vßng quay vèn. Lµ mét bé phËn kh«ng thÓ thiÕu trong nÒn kinh tÕ hiÖn nay. TÝn dông Ng©n hµng ®¸p øng nhu cÇu vèn cho x· héi gãp phÇn thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. Do qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh trong x· héi lµ thêng xuyªn liªn tôc, do vËy nhu cÇu vèn ®Ó ®¸p øng cho ho¹t ®éng nµy còng n¶y sinh thêng xuyªn liªn tôc víi møc ®é cao. TÝn dông Ng©n hµng khai th¸c tèi ®a c¸c nguån vèn trong vµ ngoµi níc, cung cÊp vèn ®Çu t cho c¬ së h¹ tÇng, t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn c¸c ngµnh kinh tÕ mòi nhän, khu c«ng nghiÖp. Bªn c¹nh ®ã TDNH cßn cung cÊp vèn u ®·i cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn t¹o ®µ cho tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ cïng ph¸t triÓn. ViÖc ph©n phèi l¹i tÝn dông ®· gãp phÇn ®iÒu hoµ vèn trong nÒn kinh tÕ, lµm cho nÒn kinh tÕ ®îc ho¹t ®éng mét c¸ch tr«i ch¶y. Cã thÓ nãi tÝn dông lµ “cÇu nèi” gi÷a tiÕt kiÖm vµ ®Çu t, lµ ®éng lùc ®Ó kÝch thÝch tiÕt kiÖm ®ång thêi còng lµ ph¬ng tiÖn ®¸p øng nhu cÇu vèn cho ®Çu t ph¸t triÓn kinh tÕ. Th«ng qua tÝn dông c¸c nguån vèn t¹m thêi nhµn rçi cña c¸c tÇng líp d©n c trong x· héi ®îc tËp trung lai vµ sÏ ®îc ®Çu t trë l¹i nÒn kinh tÕ. §iÒu nµy sÏ lµm cho ho¹t ®éng ®Çu t ®îc më réng, gãp phÇn n©ng cao s¶n lîng trong s¶n xuÊt kinh doanh, ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ. Ngoµi ra tÝn dông cßn kÝch thÝch c¹nh tranh, vµ liªn kÕt gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. Tõ ®ã thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. TÝn dông Ng©n hµng ®¸p øng kÞp thêi nhu cÇu vÒ vèn cña c¸c doanh nghiÖp, tæ chøc, c¸ nh©n ®Ó hä cã thÓ ®Çu t t¨ng cêng c¬ së vËt chÊt, kü thuËt còng nh thùc hiÖn c¸c kÕ ho¹ch cña m×nh. Lµm cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh NguyÔn Thu H»ng Líp 50122 Khãa luËn tèt nghiÖp 55 Häc viÖn Ng©n hµng doanh ®îc tr«i ch¶y, thóc ®Èy lu th«ng hµng ho¸, t¨ng tèc ®é lu©n chuyÓn vèn trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, thóc ®Èy qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt më réng. TÝn dông Ng©n hµng thóc ®Èy qu¸ tr×nh tÝch tô tËp trung vèn vµ ph©n phèi vèn cho nÒn kinh tÕ. BÊt kú mét ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nµo còng cÇn ph¶i cã vèn. Vµ nhu cÇu vèn trong x· héi lu«n diÔn ra mét c¸ch thêng xuyªn, liªn tôc. §Ó gi¶i quyÕt nhu cÇu vÒ vèn mét c¸ch nhanh chãng vµ cã hiÖu qu¶ th× tÝn dông Ng©n hµng lµ c«ng cô tèt nhÊt vµ quan träng nhÊt. TÝn dông Ng©n hµng kh«ng chØ ®¸p øng nhu cÇu vÒ vèn cña nÒn kinh tÕ mµ cßn gióp c¸c doanh nghiÖp ph¸t huy ®îc thÕ m¹nh vÒ lao ®éng, kü thuËt cña m×nh. Th«ng qua viÖc huy ®éng c¸c nguån vèn t¹m thêi nhµn rçi cña c¸c tæ chøc, c¸ nh©n trong x· héi, Ng©n hµng h×nh thµnh nªn nguån vèn cho vay.Trªn c¬ së ®ã Ng©n hµng ®Çu t vµo c¸c lÜnh vùc cã nhu cÇu vÒ vèn. Nh vËy nhê cã ho¹t ®éng tÝn dông Ng©n hµng vèn ®îc ®iÒu chuyÓn tõ n¬i thõa vèn sang n¬i thiÕu vèn ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh, gãp phÇn lµm cho tèc ®é chu chuyÓn vèn ®îc liªn tôc vµ cã hiÖu qu¶. Tuy nhiªn ho¹t ®éng tÝn dông kh«ng ph¶i lµ ®¸p øng tÊt c¶ c¸c nhu cÇu vÒ vèn cña chñ thÓ, mµ viÖc ®Çu t chØ cã thÓ ®îc thùc hiÖn cho nh÷ng kh¸ch hµng cã kh¶ n¨ng vÒ tµi chÝnh, kinh doanh cã hiÖu qu¶. Do ®ã tÝn dông Ng©n hµng ®· kÝch thÝch c¸c doanh nghiÖp sö dông vèn mét c¸ch cã hiÖu qu¶, ®Çu t cã träng ®iÓm, cã ph¬ng huíng,®ång thêi ®Èy nhanh qu¸ tr×nh tËp trung vèn vµ tËp trung s¶n xuÊt ë nh÷ng doanh nghiÖp lµm ¨n cã hiÖu qu¶, ®a ®îc c¸c thµnh tùu khoa häc kü thuËt vµ s¶n xuÊt, n©ng cao ®îc chÊt lîng s¶n phÈm, n¨ng suÊt lao ®éng, thóc ®Èy c¹nh tranh. Tõ ®ã n©ng cao tr×nh ®é s¶n xuÊt cña nÒn kinh tÕ, ®ång thêi lµm t¨ng lîi Ých cña ngêi tiªu dïng vµ ngêi lao ®éng trong x· héi . Gãp phÇn thóc ®Èy qu¸ tr×nh ph¸t triÓn x· héi. TÝn dông Ng©n hµng gãp phÇn hoµn thiÖn h¬n cho chÕ ®é h¹ch to¸n cña nÒn kinh tÕ. Khi c¸c doanh nghiÖp sö dông vèn vay cña Ng©n hµng th× ph¶i cã tr¸ch nhiÖm hoµn tr¶ gèc vµ l·i ®óng thêi h¹n nghi trªn hîp ®ång tÝn dông. §ång thêi còng ph¶i t«n träng vµ thùc hiÖn tèt nh÷ng diÒu ®· nghi trong hîp ®ång ®iÒu nµy NguyÔn Thu H»ng Líp 50122 Khãa luËn tèt nghiÖp 66 Häc viÖn Ng©n hµng ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp, c¸c tæ chøc c¸ nh©n ph¶i quan t©m ®Õn viÖc sö dông vèn sao cho cã hiÖu qu¶, gi¶m bít nh÷ng chi phÝ kh«ng cÇn thiÕt, t¨ng nhanh vßng quay vèn…N©ng cao ®îc n¨ng lùc cña m×nh. N©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. §a doanh nghiÖp ngµy cµng ph¸t triÓn.Trong khi ®ã mét trong nh÷ng ho¹t ®éng kinh doanh quan träng nhÊt ®ã lµ c«ng t¸c h¹ch to¸n kinh tÕ, v× qu¸ tr×nh h¹ch to¸n kinh tÕ lµ qu¸ tr×nh qu¶n lý vµ sö dông vèn sao cho cã hiÖu qu¶ nhÊt. §Ó lµm tèt c«ng viÖc nµy th× h¹ch to¸n kinh tÕ ph¶i gi¸m s¸t chÆt chÏ qu¸ tr×nh sö dông vèn ®Ó vèn ®îc sö dông ®óng môc ®Ých, ®óng ®èi tîng nh»m thu ®îc lîi nhuËn lµ lín nhÊt. §iÒu nµy ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp, c¸c tæ chøc kinh tÕ ngµy cµng hoµn thiÖn h¬n chÕ ®é h¹ch to¸n cña doanh nghÖp m×nh.Kh«ng nh÷ng thÕ ®èi víi Ng©n hµng, ho¹t ®éng tÝn dông lµ ho¹t ®éng mang l¹i nguån thu nhËp lín nhÊt cho Ng©n hµng. V× vËy ho¹t ®éng tÝn dông cÇn ®ù¬c qu¶n lý mét c¸ch cã hiÖu qu¶ vµ c«ng t¸c kÕ to¸n cho vay lµ ®iÒu kh«ng thÓ thiÕu. Ho¹t ®éng tÝn dông gãp phÇn ®iÒu tiÕt khèi lîng tiÒn trong lu th«ng vµ kiÓm so¸t l¹m ph¸t. Khèi lîng tiÒn trong lu th«ng t¨ng lªn khi Ng©n hµng cho vay ra vµ gi¶m ®i khi Ng©n hµng thu håi nî. Nh vËy th«ng qua ho¹t ®éng cho vay tÝn dông Ng©n hµng gãp phÇn ®iÒu tiÕt khèi lîng tiÒn tÖ lu th«ng trong nÒn kinh tÕ. Ng©n hµng thêng sö dông l·i suÊt cho vay vµ huy ®éng ®Ó ®iÒu tiÕt cung cÇu tiÒn tÖ trong nÒn kinh tÕ. Mçi sù biÕn ®éng cña l·i suÊt cã thÓ lµm thay ®æi khèi lîng tiÒn vay. Khi l·i suÊt t¨ng lîng tiÒn vay gi¶m ngîc l¹i khi l·i gi¶m th× lîng tiÒn vay sÏ t¨ng. C¸c Ng©n hµng còng sö dông h¹n møc tÝn dông cho c¸c kh¸ch hµng vay nh»m khèng chÕ lîng tiÒn vay. §©y lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p khiÓm so¸t l¹m ph¸t. Bëi v× khi Ng©n hµng kiÓm so¸t ®îc khèi lîng tiÒn trong lu th«ng tøc tho· m·n ®îc nhu cÇu tiÒn cña nÒn kinh tÕ tõ ®ã kiÓm so¸t ®îc gÝa c¶, ®ång thêi kiÓm so¸t ®îc l¹m ph¸t. TÝn dông Ng©n hµng t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay khi mµ xu híng toµn cÇu hãa ®ang diÔn ra mét c¸ch nhanh chãng, nÒn kinh tÕ cña mçi níc ®Òu g¾n liÒn vµ trë thµnh mét bé phËn cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi th× quan hÖ th¬ng m¹i quèc tÕ ngµy cµng ®îc më NguyÔn Thu H»ng Líp 50122 Khãa luËn tèt nghiÖp 77 Häc viÖn Ng©n hµng réng h¬n. TÝn dông Ng©n hµng trë thµnh mét ph¬ng tiÖn nèi liÒn kinh tÕ gi÷a c¸c níc víi nhau. Th«ng qua qu¸ tr×nh nhËn vµ cho vay, tµi trî xuÊt nhËp khÈu cña c¸c Ng©n hµng còng nh cña c¸c tæ chøc tÝn dông, cïng víi sù tham gia trùc tiÕp vµo quan hÖ thanh to¸n quèc tÕ. TÝn dông Ng©n hµng lµm t¨ng quan hÖ tèt ®Ñp gi÷a c¸c níc víi nhau, ®ång thêi thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, thóc ®Èy qu¸ tr×nh ph¸t triÓn s¶n xuÊt trong níc. Tõ ®ã thóc ®Èy kinh tÕ ph¸t triÓn. Nh vËy qua ho¹t ®éng cña m×nh tÝn dông Ng©n hµng ®· gãp phÇn thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ x· héi. §ång thêi tÝn dông Ng©n hµng cßn gãp phÇn thùc hiÖn tèt chÝnh s¸ch kinh tÕ cña §¶ng vµ nhµ níc ®Ò ra. Ngoµi ra tÝn dông Ng©n hµng cßn lµ yÕu tè quan träng cïng c¸c ho¹t ®éng kh¸c gióp cho Ng©n hµng nãi riªng vµ toµn bé hÖ thèng tµi chÝnh nãi chung tån t¹i vµ ph¸t triÓn trªn thÞ trêng hiÖn nay. 1.1.3 C¸c h×nh thøc cÊp tÝn dông. a) Cho vay b»ng tiÒn. Lµ h×nh thøc cÊp tÝn dông cho kh¸ch hµng b»ng c¸ch cho vay trùc tiÕp b»ng tiÒn, tøc Ng©n hµng chuyÓn giao mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh cho bªn ®i vay sö dông trong mét thêi gian theo tho¶ thuËn, bªn ®i vay cã tr¸ch nhiÖm hoµn tr¶ v« ®iÒu kiÖn c¶ gèc vµ l·i cho Ng©n hµng khi ®Õn h¹n thanh to¸n. §©y lµ h×nh thøc tÝn dông thuÇn tuý s¬ khai nhÊt cña Ng©n hµng. Theo quyÕt ®Þnh 1627 cña Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ níc ban hµnh th¸ng 12/2002. HiÖn nay c¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i ViÖt Nam ®ang ¸p dông 8 ph¬ng thøc cho vay. (C¸c ph¬ng thøc nµy sÏ ®îc tr×nh bµy kü h¬n ë phÇn sau). 1. Ph¬ng thøc cho vay tõng lÇn. 2. Ph¬ng thøc cho vay theo h¹n møc tÝn dông. 3. Cho vay theo dù ¸n ®Çu t. 4. Cho vay hîp vèn. 5. Cho vay tr¶ gãp. NguyÔn Thu H»ng Líp 50122 Khãa luËn tèt nghiÖp 88 Häc viÖn Ng©n hµng 6. Cho vay theo h¹n møc tÝn dông dù phßng. 7. Cho vay th«ng qua nghiÖp vô ph¸t hµnh vµ sö dông thÎ tÝn dông. 8. Cho vay theo h¹n møc thÊu chi. b) ChiÕt khÊu th¬ng phiÕu vµ c¸c giÊy tê cã gi¸. Cho vay chiÕt khÊu thùc chÊt lµ nghiÖp vô tÝn dông trong ®ã, Ng©n hµng Th¬ng m¹i mua l¹i th¬ng phiÕu vµ c¸c giÊy tê cã gi¸ theo gi¸ trÞ hiÖn t¹i t¹i thêi ®iÓm mua, vµ cã ®îc tr¸i quyÒn ®èi víi ngêi ph¸t hµnh ra th¬ng phiÕu khi ®Õn h¹n. VÒ phÝa Ng©n hµng Th¬ng m¹i, cho vay chiÕt khÊu th¬ng phiÕu lµ nghiÖp vô tÝn dông ng¾n h¹n, trong ®ã kh¸ch hµng chuyÓn nhîng phiÕu cha ®Õn h¹n thanh to¸n cho Ng©n hµng ®Ó nhËn mét sè tiÒn b»ng mÖnh gi¸ cña th¬ng phiÕu trõ ®i sè tiÒn chiÕt khÊu vµ hoa hång phÝ (nÕu cã). ChiÕt khÊu th¬ng phiÕu võa lµ nghiÖp vô sinh lêi, võa duy tr× n¨ng lùc thanh to¸n cña Ng©n hµng Th¬ng m¹i khi c¸c Ng©n hµng mang th¬ng phiÕu ®Õn t¸i chiÕt khÊu t¹i Ng©n hµng Nhµ níc. XÐt trªn gãc ®é quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm cña c¸c bªn tham gia, cã hai lo¹i chiÕt khÊu: 1. ChiÕt khÊu miÔn truy ®ßi. 2. ChiÕt khÊu truy ®ßi. c) Cho thuª tµi chÝnh. Cho thuª tµi chÝnh lµ h×nh thøc cho thuª tµi s¶n trong ®ã phÇn lîi Ých vµ rñi ro cña tµi s¶n thuª ®îc chuyÓn giao sang bªn ®i thuª. VËy ®©y thùc chÊt lµ tÝn dông trung vµ dµi h¹n, trong ®ã Ng©n hµng theo ®¬n ®Æt hµng cña kh¸ch hµng sÏ mua tµi s¶n vÒ cho thuª vµ cuèi hîp ®ång kh¸ch hµng cã thÓ mua l¹i tµi s¶n theo gi¸ tho¶ thuËn trong hîp ®ång thuª. §øng ë gãc ®é tÝn dông, cho thuª tµi chÝnh lµ lo¹i h×nh tÝn dông trung, dµi h¹n ®Ó bæ sung cho tÝn dông trung, dµi h¹n th«ng thêng nh»m gióp cho c¸c doanh nghiÖp gi¶i quyÕt khã kh¨n vÒ tµi chÝnh (Vèn ®Ó ®Çu t vµo tµi s¶n cè ®Þnh). NguyÔn Thu H»ng Líp 50122 Khãa luËn tèt nghiÖp 99 Häc viÖn Ng©n hµng ë h×nh thøc nµy ngoµi viÖc ph¶i ®¶m b¶o ®óng quy tr×nh kü thuËt cña lo¹i tÝn dông “®Æc thï” nµy, cßn ph¶i tu©n thñ quy chÕ tÝn dông, kü thuËt kÕ to¸n cho vay nãi chung c¶u Ng©n hµng Th¬ng m¹i. d) NghiÖp vô b¶o l·nh. B¶o l·nh Ng©n hµng lµ cam kÕt b»ng v¨n b¶n cña tæ chøc tÝn dông (bªn b¶o l·nh) víi bªn cã quyÒn (bªn nhËn b¶o l·nh) vÒ viÖc thùc hiÖn nghÜa vô tµi chÝnh thay cho kh¸ch hµng (bªn ®îc b¶o l·nh) khi kh¸ch hµng kh«ng thùc hiÖn ®óng nghÜa vô ®· cam kÕt víi bªn nhËn b¶o l·nh. Kh¸ch hµng ph¶i nhËn nî vµ tr¶ nî cho tæ chøc tÝn dông sè tiÒn ®· ®îc tr¶ thay. TÝn dông b¶o l·nh thùc chÊt lµ h×nh thøc tÝn dông “b»ng ch÷ ký” trong ®ã Ng©n hµng ®a ra cam kÕt b¶o l·nh cho kh¸ch hµng cña m×nh vµ sÏ cã tr¸ch nhiÖm tr¶ thay kh¸ch hµng trong trêng hîp kh¸ch hµng kh«ng cã kh¶ n¨ng thanh to¸n. Nh vËy khi ®a ra cam kÕt b¶o l·nh, Ng©n hµng cha ph¶i xuÊt quü ®Ó cho kh¸ch hµng sö dông. ChØ khi ®¸o h¹n kh¸ch hµng kh«ng cã kh¶ n¨ng thanh to¸n th× Ng©n hµng míi xuÊt tiÒn ®Ó thanh to¸n hé. Tuy nhiªn nghiÖp vô b¶o l·nh còng t¹o ra c¬ héi ®Ó t¨ng tæng d nî tÝn dông lín h¬n trong ho¹t ®éng tÝn dông 2.1 1.2. KÕ to¸n cho vay trong Ng©n hµng th¬ng m¹i 1.2.1 KÕ to¸n cho vay a) Kh¸i niÖm kÕ to¸n Ng©n hµng KÕ to¸n lµ mét c«ng cô quan träng ®Ó qu¶n lý kinh tÕ tµi chÝnh ë mçi ®¬n vÞ, tæ chøc kinh tÕ còng nh ë ph¹m vi toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n. KÕ to¸n Ng©n hµng lµ viÖc thu thËp, ghi chÐp, xö lý, ph©n tÝch c¸c nghiÖp vô kinh tÕ tµi chÝnh vÒ ho¹t ®éng tiÒn tÖ, tÝn dông vµ c¸c dÞch vô Ng©n hµng díi h×nh thøc chñ yÕu lµ gi¸ trÞ ®Ó ph¶n ¸nh, kiÓm tra toµn bé ho¹t ®éng kinh doanh cña ®¬n vÞ Ng©n hµng, ®ång thêi cung cÊp th«ng tin cÇn thiÕt phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý ho¹t ®éng tiÒn tÖ Ng©n hµng ë tÇm vÜ m« vµ vi m«, cung cÊp th«ng tin cho c¸c tæ chøc, c¸ nh©n theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. NguyÔn Thu H»ng Líp 50122 Khãa luËn tèt nghiÖp 10 10 Häc viÖn Ng©n hµng Ng©n hµng lµ mét doanh nghiÖp ®Æc biÖt kinh doanh tiÒn tÖ do ®ã hÇu hÕt c¸c nghiÖp vô kÕ to¸n Ng©n hµng ®Òu liªn quan ®Õn c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c. V× vËy kÕ to¸n Ng©n hµng kh«ng chØ ph¶n ¸nh tæng hîp ho¹t ®éng c¶u b¶n th©n Ng©n hµng mµ nã cßn ph¶n ¸nh ®îc ®¹i bé phËn ho¹t ®éng kinh tÕ, tµi chÝnh cña nÒn kinh tÕ. Nh÷ng sè liÖu do kÕ to¸n Ng©n hµng cung cÊp lµ nh÷ng chØ tiªu kinh tÕ quan träng gióp cho viÖc chØ ®¹o, ®iÒu hµnh ho¹t ®éng kinh doanh Ng©n hµng, lµ c¨n cø cho viÖc ho¹t déng thùc thi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia. b) Kh¸i niÖm vÒ kÕ to¸n cho vay Cho vay lµ mét h×nh thøc cÊp tÝn dông, theo ®ã Ng©n hµng giao cho kh¸ch hµng mét kho¶n tiÒn ®Ó sö dông vµo môc ®Ých vµ thêi gian nhÊt ®Þnh theo tho¶ thuËn víi nguyªn t¾c cã hoµn tr¶ c¶ gèc vµ l·i. §©y ®îc coi lµ nghiÖp vô chñ yÕu chiÕm tû träng tµi s¶n cã sinh lêi lín nhÊt trong tæng tµi s¶n cã cña Ng©n hµng, ®ång thêi còng ®em l¹i nguån thu nhËp chñ yÕu cho Ng©n hµng. Theo thèng kª ë ViÖt Nam gi¸ trÞ tµi s¶n tõ ho¹t ®éng tÝn dông chiÕm 70%-80% tæng tµi s¶n cã, thu nhËp tõ ho¹t ®éng tÝn dông chiÕm 80%- 90% tæng thu cña Ng©n hµng. KÕ to¸n nghiÖp vô tÝn dông lµ c«ng viÖc ghi chÐp, ph¶n ¸nh tæng hîp mét c¸ch ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c, kÞp thêi c¸c kho¶n tÝn dông trong tÊt c¶ c¸c kh©u tõ gi¶i ng©n, thu nî, thu l·i vµ theo dâi d nî toµn bé cÊp tÝn dông cña Ng©n hµng, trªn c¬ së ®ã ®Ó gi¸m ®èc chÆt chÏ toµn bé sè tiÒn ®· cÊp tÝn dông cho kh¸ch hµng ®ång thêi tham mu cho nghiÖp vô tÝn dông. c) Vai trß cña kÕ to¸n cho vay Th«ng qua kÕ to¸n cho vay Ng©n hµng míi thùc hiÖn ®îc viÖc gi¶i ng©n, thu nî, thu l·i ®Ó ®¸p øng nhu cÇu vÒ vèn cho ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ mét c¸ch kÞp thêi, chÝnh x¸c. §ång thêi còng gióp cho l·nh ®¹o Ng©n hµngn¾m b¾t chÝnh x¸c th«ng tin, sè liÖu vÒ d nî cho vay, doanh sè thu nî, thu l·i, nî qu¸ h¹n tõ ®ã cã biÖn ph¸p xö lý, ph¬ng híng chØ ®¹o ®iÒu hµnh ho¹t ®éng kinh doanh cho phï hîp nh»m ®¹t ®îc môc tiªu cho an toµn vµ lîi nhuËn. Tõ c¸c sè liÖu cña kÕ to¸n cho vay cã thÓ thÊy ®îc t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕcña tõng khu vùc, t×nh h×nh ®Çu t Ng©n hµng, c¸c ngµnh nghÒ tõ ®ã ®iÒu chØnh c¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ. NguyÔn Thu H»ng Líp 50122 Khãa luËn tèt nghiÖp 11 11 Häc viÖn Ng©n hµng XuÊt ph¸t tõ vai trß cña m×nh viÖc tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n trong mçi Ng©n hµng ®Òu thùc sù cÇn thiÕt, ë ®ã viÖc h¹ch to¸n kÕ to¸n ph¶i phï hîp víi tõng ph¬ng thøc cho vay, lo¹i cho vay, thêi h¹n cho vay nh»m môc ®Ých mang l¹i lîi nhuËn cao nhÊt vµ h¹n chÕ rñi ro thÊp nhÊt cho Ng©n hµng. d) NhiÖm vô cña kÕ to¸n cho vay - Tæ chøc ghi chÐp ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c, kÞp thêi c¸c kho¶n cho vay, thu nî, theo dâi d nî, chuyÓn nhãm nî, trÝch lËp dù phßng rñi ro qua ®ã h×nh thµnh c¸c th«ng tin kÕ to¸n phôc vô qu¶n lý tÝn dông. B¶o vÖ an toµn vèn cho vay. - Qu¶n lý hå s¬ cho vay, theo dâi kú h¹n nî ®Ó thu håi nî ®óng h¹n, hoÆc chuyÓn nî qu¸ h¹n khi ngêi vay kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng tr¶ nî ®óng h¹n. - TÝnh vµ thu l·i cho vay chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ, kÞp thêi. - Gi¸m s¸t t×nh h×nh tµi chÝnh cña kh¸ch hµng th«ng qua ho¹t ®éng cña tµi kho¶n tiÒn göi vµ tµi kho¶n cho vay. Ph¸t hiÖn kÞp thêi nh÷ng kh¸ch hµng cã kh¶ n¨ng tµi chÝnh kh«ng lµnh m¹nh trªn c¬ së ®ã tham mu cho c¸n bé tÝn dông ®Ó cã biÖn ph¸p xö lý kÞp thêi. - Th«ng qua sè liÖu cña kÕ to¸n cho vay ®Ó ph¸t huy vai trß tham mu cña kÕ to¸n trong nghiÖp vô tÝn dông. e) Tµi kho¶n sö dông trong kÕ to¸n cho vay Tµi kho¶n kÕ to¸n lµ ph¬ng ph¸p kÕ to¸n dïng ®Ó ph©n lo¹i vµ hÖ thèng hãa c¸c nghiÖp vô kinh tÕ, tµi chÝnh ph¸t sinh theo néi dung kinh tÕ. C¸c tµi kho¶n ®îc sö dông trong cho vay ®îc c¨n cø vµo c¬ chÕ nghiÖp vô tÝn dông mµ bè trÝ s¾p xÕp mét c¸c thÝch hîp, ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý cña nghiÖp vô tÝn dông. - Tµi kho¶n néi b¶ng C¸c tµi kho¶n ph¶n ¸nh nghiÖp vô cho vay NguyÔn Thu H»ng Líp 50122 Khãa luËn tèt nghiÖp 12 12 Häc viÖn Ng©n hµng Tµi kho¶n nµy ®îc bè trÝ ë 2 lo¹i “ho¹t ®éng tÝn dông” trong hÖ thèng tµi kho¶n tæ chøc tÝn dông do Thèng ®èc ban hµnh §Ó ph¶n ¸nh tõng lo¹i kh¸ch hµng vay vèn, tõng kú h¹n vay( ng¾n, trung vµ dµi h¹n), tõng lo¹i tiÒn cho vay( b»ng ®ång ViÖt Nam hay ngo¹i tÖ hoÆc vµng) vµ ph¶n ¸nh ®îc yªu cÇu ph©n lo¹i nî, trong 2 lo¹i ®îc bè trÝ thµnh c¸c tµi kho¶n tæng hîp cÊp I, II vµ cÊp III. TK cÊp I: TK 20: Cho vay c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c. TK21: Cho vay c¸c tæ chøc kinh tÕ, c¸ nh©n trong níc. TK 22: ChiÕt khÊu th¬ng phiÕu vµ c¸c giÊy tê cã gi¸ ®èi víi c¸c tæ chøc kinh tÕ, c¸ nh©n trong níc. TK 23: Cho thuª tµi chÝnh. TK 24: B¶o l·nh. …. TK cÊp II ®îc m· ho¸ theo thêi gian vµ lo¹i tiÒn tÖ. VÝ dô víi TK 21. TK 211: Cho vay ng¾n h¹n b»ng ®ång ViÖt Nam. TK 212: Cho vay trung h¹n b»ng ®ång ViÖt Nam. TK 213: Cho vay dµi h¹n b»ng ®ång ViÖt Nam. TK 214: Cho vay ng¾n h¹n b»ng ngo¹i tÖ. …. C¸c tµi kho¶n tæng hîp cÊp II ®îc bè trÝ thµnh c¸c tµi kho¶n tæng hîp cÊp III ®Ó phôc vô viÖc ph©n lo¹i nî cña c¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i (5 cÊp ®é). TK 2111: Nî ®ñ tiªu chuÈn TK 2112: Nî cÇn chó ý TK 2113: Nî díi tiªu chuÈn TK 2114: Nî nghi ngê TK 2115: Nî cã kh¶ n¨ng mÊt vèn NguyÔn Thu H»ng Líp 50122 Khãa luËn tèt nghiÖp 13 13 Häc viÖn Ng©n hµng C¸c tµi kho¶n cÊp II kh¸c còng ®îc ph©n thµnh tµi kho¶n cÊp III t¬ng tù nh tµi kho¶n 211. C¸c tµi kho¶n cÊp III tuy cã néi dung kinh tÕ cô thÓ kh¸c nhau nhng nh×n chung ®Òu cã kÕt cÊu: Bªn nî ghi: Sè tiÒn cho vay Bªn cã ghi: Sè tiÒn thu nî hoÆc sè tiÒn chuyÓn nî qu¸ h¹n Sè d nî: Ph¶n ¸nh sè tiÒn ngêi vay cßn nî Ng©n hµng H¹ch to¸n chi tiÕt: Më tµi kho¶n theo tõng tæ chøc, c¸ nh©n vay vèn. Tµi kho¶n 394: L·i ph¶i thu tõ ho¹t ®éng tÝn dông (l·i céng dån dù thu) Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh sè l·i ph¶i thu tÝnh trªn c¸c Tµi kho¶n cho vay c¸c tæ chøc, c¸ nh©n trong níc mµ tæ chøc tÝn dông sÏ ®îc nhËn khi ®Õn h¹n. Khi h¹ch to¸n l·i céng dån dù thu kÕ to¸n kh«ng quan t©m tíi viÖc tiÒn ®· nhËn hay cha mµ tiÕn hµnh b»ng c¸ch tÝnh vµ h¹ch to¸n vµ Tµi kho¶n thu nhËp theo ®Þnh kú trong t¬ng lai. KÕt cÊu cña tµi kho¶n 394 Bªn nî ghi: Sè tiÒn l·i ph¶i thu tÝnh trong kú Bªn cã ghi: Sè tiÒn l·i kh¸ch hµng ®· tr¶ Sè d nî: Ph¶n ¸nh sè l·i mµ Ng©n hµng cha ®îc thanh to¸n H¹ch to¸n chi tiÕt: Më tµi kho¶n chi tiÕt theo tõng tæ chøc, c¸ nh©n vay vèn. Tµi kho¶n 702: Thu l·i cho vay Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó h¹ch to¸n sè tiÒn thu l·i tõ c¸c kho¶n cho vay kh¸ch hµng. KÕt cÊu cña tµi kho¶n thu l·i cho vay Bªn cã ghi: Sè tiÒn thu l·i cho vay Bªn nî ghi: KÕt chuyÓn sè d Cã vµ TK “Lîi nhuËn n¨m nay” khi thùchiÖn quyÕt to¸n n¨m Sè d cã: Ph¶n ¸nh sè thu nhËp vÒ l·i cho vay cña Ng©n hµng NguyÔn Thu H»ng Líp 50122 Khãa luËn tèt nghiÖp 14 14 Häc viÖn Ng©n hµng Tµi kho¶n 209: Dù phßng ph¶ thu khã ®ßi - Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh viÖc lËp vµ xö lý c¸c kho¶n dù phßng vÒ c¸c kho¶n cho vay cña Ng©n hµng. Kho¶n dù phßng ph¶i thu khã ®ßi ®îc trÝch tõ chi phÝ cña kú kÕ to¸n. KÕt cÊu cña tµi kho¶n ph¶i thu khã ®ßi Bªn cã ghi: Sè dù phßng ph¶i thu khã ®ßi tÝnh vµo chi phÝ Bªn nî ghi:- C¸c kho¶n nî ph¶i thu khã ®ßi kh«ng thu ®îc ph¶i xö lý xo¸ nî. - KÕt chuyÓn sè chªnh lÖch vÒ dù phßng ph¶i thu khã ®ßi ®· lËp kh«ng sö dông cßn l¹i ®Õn cuèi niªn ®é kÕ to¸n. Sè d cã:Ph¶n ¸nh dù phßng ph¶i thu khã ®ßi cßn l¹i cuèi kú H¹ch to¸n chi tiÕt: Më mét tµi kho¶n chi tiÕt Tµi kho¶n ngo¹i b¶ng TK 94: L·i cho vay qu¸ h¹n cha thu ®îc Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh sè l·i cho vay ®· qu¸ h¹n cña tæ chøc tÝn dông cha thu ®îc KÕt cÊu cña Tµi kho¶n Bªn nhËp ph¶n ¸nh: Sè l·i qu¸ h¹n cha thu ®îc Bªn xuÊt ph¶n ¸nh: Sè l·i ®· thu ®îc Sè cßn l¹i ph¶n ¸nh: Sè l·i cho vay cha thu ®îc cßn ph¶i thu TK 994: Tµi s¶n thÕ chÊp cÇm ®å cña kh¸ch hµng Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh c¸c tµi s¶n cÇm cè, thÕ chÊp cña c¸c tæ chøc kinh tÕ, c¸ nh©n vay vèn cña Ng©n hµng theo chÕ ®é cho vay quy ®Þnh. KÕt cÊu cña Tµi kho¶n Bªn nhËp ph¶n ¸nh: Gi¸ trÞ tµi s¶n thÕ chÊp, cÇm då cña kh¸ch hµng giao cho Ng©n hµng qu¶n lý ®Ó ®¶m b¶o nî vay. NguyÔn Thu H»ng Líp 50122 15 15 Khãa luËn tèt nghiÖp Häc viÖn Ng©n hµng Bªn xuÊt ph¶n ¸nh: - Gi¸ trÞ TSTC cÇm ®å tr¶ l¹i tæ chøc, c¸ nh©n vay khi tr¶ ®îc nî - Gi¸ trÞ TSTC cÇm ®å ®em ph¸t m¹i ®Ó tr¶ nî vay cho Ng©n hµng Sè cßn l¹i ph¶n ¸nh: Gi¸ trÞ TSTC cÇm ®å cña kh¸ch hµng Ng©n hµng ®ang qu¶n lý. Tµi kho¶n 995: Tµi s¶n g¸n, xiÕt nî chê xö lý Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh c¸c tµi s¶n g¸n, xiÕt nî cña tæ chøc, c¸ nh©n vay vèn cña Ng©n hµng. KÕt cÊu cña Tµi kho¶n Bªn nhËp ph¶n ¸nh: Gi¸ trÞ tµi s¶n Ng©n hµng t¹m gi÷ chê xö lý Bªn xuÊt ph¶n ¸nh: Gi¸ trÞ tµi s¶n Ng©n hµng t¹m gi÷ ®· xö lý Sè cßn l¹i ph¶n ¸nh: Gi¸ trÞ tµi s¶n cña tæ chøc, c¸ nh©n vay vèn ®ang ®îc Ng©n hµng t¹n gi÷ chê xö lý. Ngoµi ra cßn TK 97: Nî khã ®ßi ®· xö lý TK996: Chøng tõ cã gi¸ cña kh¸ch hµng ®a cÇm cè. d) Chøng tõ sö dông Chøng tõ dïng trong kÕ to¸n cho vay lµ nh÷ng lo¹i giÊy tê, vËt mang tin ®¶m b¶o vÇ mÆt ph¸p lý cho c¸c kho¶n vay cña Ng©n hµng. Mäi sù tranh chÊp vÒ c¸c kho¶n cho vay hay tr¶ nî gi÷a Ng©n hµng vµ ngêi vay ®Òu ph¶i gi¶i quyÕt trªn c¬ së c¸c chøng tõ cho vay hîp lÖ, hîp ph¸p. Chøng tõ kÕ to¸n cho vay bao gåm nhiÒu lo¹i ®Ó phôc vô cho c«ng viÖc h¹ch to¸n vµ theo dâi thu håi nî: Chøng tõ gèc: Lµ chøng tõ cã gi¸ trÞ ph¸p lý trong quan hÖ tÝn dông x¸c ®Þnh quyÒn vµ nghÜa vô cña hai bªn ®i vay vµ cho vay. Chøng tõ gèc bao gåm - GiÊy ®Ò nghÞ vay vèn. NguyÔn Thu H»ng Líp 50122 Khãa luËn tèt nghiÖp - Hîp ®ång tÝn dông. - GiÊy nhËn nî. 16 16 Häc viÖn Ng©n hµng … Chøng tõ ghi sæ: Lµ chøng tõ lµm thñ tôc kÕ to¸n, lµ c¨n cø ®îc lËp trªn c¬ së chøng tõ gèc. Chøng tõ ghi sæ bao gåm - - GiÊy lÜnh tiÒn mÆt (nÕu gi¶i ng©n b»ng tiÒn mÆt ) C¸c chøng tõ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt nh UNT, UNC...( nÕu gi¶i ng©n b»ng chuyÓn kho¶n) - …. g) C¸c ph¬ng thøc cho vay Ph¬ng thøc cho vay lµ c¸ch tÝnh to¸n cho vay, thu nî dùa vµo tÝnh chÊt, ®Æc ®iÓm vµ c¸ch x¸c ®Þnh ®èi tîng cho vay. ViÖc ¸p dông ph¬ng thøc cho vay nµo phô thuéc vµo ®Æc ®iÓm kinh doanh, nhu cÇu vÒ vèn cña ®èi tîng xin vay. Theo quyÕt ®Þnh 1627 cña Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ níc ban hµnh th¸ng 12/2002. HiÖn nay c¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i ViÖt Nam ®ang ¸p dông 8 ph¬ng thøc cho vay lµ: 1. Ph¬ng thøc cho vay tõng lÇn Ng©n hµng cho vay ng¾n h¹n ( thêi h¹n tèi ®a lµ 12 th¸ng) díi h×nh thøc cho vay tõng lÇn ®èi víi c¸c tæ chøc kinh tÕ, c¸ nh©n nh»m ®¸p øng nhu cÇu vèn cho s¶n xuÊt kinh doanh… Ph¬ng thøc nµy thêng ®îc ¸p dông ®èi víi kh¸ch hµng kh«ng cã nhu cÇu vay vèn thêng xuyªn hoÆc vay cã tÝnh chÊt thêi vô, hoÆc cã tÝnh chÊt thêi vô. Ng©n hµng xÐt duyÖt cho vay tõng lÇn theo tõng ®èi tîng vay cô thÓ, nh cho vay mua nguyªn vËt liÖu ®Ó s¶n xuÊt…§©y lµ mét ph¬ng thøc phæ biÕn cã thÓ ¸p dông víi tÊt c¶ c¸c ®èi tîng vay vèn thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ. ¦u ®iÓm §©y lµ mét ph¬ng thøc linh ho¹t trong qu¸ trinh sö dông vèn cña Ng©n hµng. Khi nµo kh¸ch hµng cã nhu cÇu vay vèn Ng©n hµng míi xem xÐt ®¸p øng. V× vËy Ng©n hµng cã thÓ kiÓm so¸t chÆt chÏ tõng mãn vay, tÝnh to¸n ®îc hiÖu qu¶ kinh tÕ cña tõng mãn vay, gióp cho Ng©n hµng më réng kinh doanh, phôc vô NguyÔn Thu H»ng Líp 50122 Khãa luËn tèt nghiÖp 17 17 Häc viÖn Ng©n hµng ®îc mäi ®èi tîng kh¸ch hµng, t×m kiÕm thu nhËp, ®ång thêi ®¶m b¶o an toµn vèn vay vµ t¹o thÕ chñ ®éng cho c¶ Ng©n hµng vµ kh¸ch hµng. Víi møc ph¸t tiÒn vay, h¹n tr¶ nî cô thÓ Ng©n hµng cã thÓ lªn kÕ hoÆch cho vay mét c¸ch hîp lý, tr¸nh ø ®äng vèn vµ t¨ng hiÖu qu¶ sö dông vèn. MÆt kh¸c viÖc tÝnh to¸n thu nî, thu l·i cña kÕ to¸n cho vay ®îc thùc hiÖn ®¬n gi¶n c¨n cø vµo sè tiÒn cho vay, l·i suÊt cho vay vµ thêi gian cho vay trªn hîp ®ång tÝn dông. Nhîc ®iÓm Thñ tôc rêm rµ. Mçi lÇn vay tiÒn ngêi vay ph¶i lµm thñ tôc xin vay göi tíi Ng©n hµng xem xÐt quyÕt ®Þnh cho vay. G©y tèn kÐm thêi gian, c«ng søc vµ gay ra khã kh¨n cho ngêi vay lµm ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña kh¸ch hµng, thËm chÝ mÊt c¬ héi kinh doanh nÕu kh«ng cã vèn kÞp thêi. MÆt kh¸c viÖc x¸c ®Þnh thêi h¹n vay mang tÝnh chñ quan. NÕu ®èi tîng cã vßng quay vèn nhanh th× doanh nghiÖp cã thÓ sö dông vèn sai môc ®Ých, g©y ¶nh hëng ®Õn viÖc thu håi nî vµ ¶nh hëng ®Õn nguån vèn cña Ng©n hµng. 2. Ph¬ng thøc cho vay theo h¹n møc tÝn dông Cho vay theo h¹n møc tÝn dông lµ ph¬ng thøc cho vay b»ng ch¸ch Ng©n hµng x¸c ®Þnh cho kh¸ch hµng cña m×nh mét h¹n møc tÝn dông trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh ®Ó lµm ¨n cø cho viÖc ph¸t tiÒn vay. Ph¬ng thøc nµy ¸p dông ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh æn ®Þnh s¶n xuÊt nhiÒu mÆt hµng, nhu cÇu vay tr¶ ph¸t sinh thêng xuyªn, cã vßng quay vèn tÝn dông, vßng quay vèn lu ®éng nhanh, cã tÝn nhiÖm ®èi víi Ng©n hµng trong quan hÖ tÝn dông. gi÷a Ng©n hµng vµ kh¸ch hµng x¸c ®Þnh vµ tho¶ thuËn mét h¹n møc tÝn dông duy tr× trong thêi h¹n nhÊt ®Þnh hoÆc theo chu kú s¶n xuÊt kinh doanh. ¦u ®iÓm §©y lµ ph¬ng thøc cho vay n¨ng ®éng, linh ho¹t ®¸p øng ®îc kÞp thêi chu cÇu cña ngêi vay bëi thñ tôc vay vèn d¬n gi¶n, thuËn tiÖn. Kh¸ch hµng chØ cÇn lµm thñ tôc vay vèn lÇn ®Çu cßn mçi lÇn sau kh¸ch hµng kh«ng ph¶i lµm ®¬n xin vay còng nh hîp ®ång tÝn dông mµ chØ cÇn göi ®Õn Ng©n hµng c¸c chøng tõ kÕ to¸n thÝch h¬p, phï hîp víi môc ®Ých sö dông tiÒn vay trong hîp ®ång tÝn dông. Do ®ã kh¸ch hµng hoµn toµn cã thÕ chñ ®éng trong viÖc vay vµ tr¶ nî. NguyÔn Thu H»ng Líp 50122 Khãa luËn tèt nghiÖp 18 18 Häc viÖn Ng©n hµng Ng©n hµng còng cã thÓ kiÓm so¸t ®îc c¸c kho¶n thu nhËp cña kh¸ch hµng, tõ ®ã n¾m b¾t ®îc t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh, ®Æc biÖt lµ kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña kh¸ch hµng. Tõ ®ã Ng©n hµng cã nh÷ng quyÕt ®Þnh ®óng s¾n kÞp thêi trong quan hÖ tÝn dông víi kh¸ch hµng Nhîc ®iÓm Theo ph¬ng thøc nµy Ng©n hµng vµ kh¸ch hµng cïng ký kÕt mét hîp ®ång tÝn dông , tøc Ng©n hµng lu«n ph¶i duy tr× mét sè vèn nhÊt ®Þnh ®Ó gi¶i ng©n cho ngêi vay, ®iÒu nay dÔ g©y cho Ng©n hµng mÊt thÕ chñ ®éng vª nguån vèn kinh doanh, g©y nªn hiÖn tîng ø ®äng vèn. §iÒu nµy g©y bÊt lîi cho Ng©n hµng bëi kho¶n vèn chÕt kh«ng mang l¹i lîi nhuËn cho Ng©n hµng mµ Ng©n hµng cßn ph¶i tr¶ l·i huy ®éng cho kho¶n vèn ®ã. Ph¬ng thøc nµy chØ ®îc ¸p dông cho vay ®èi víi nh÷ng kh¸ch hµng cã ®ñ tÝn nhiÖm víi Ng©n hµng, nhu cÇu vay vèn thêng xuyªn, kh¶ n¨ng tµi chÝnh tèt, tr×nh ®é qu¶n lý ®¸p øng ®îc nhu cÇu kinh doanh trong c¬ chÕ thÞ trêng, s¶n xuÊt kinh doanh æn ®Þnh. 3. Cho vay theo dù ¸n ®Çu t. §©y lµ ph¬ng thøc Ng©n hµng ¸p dông cho kh¸ch hµng vay ®Ó thùc hiÖn c¸c dù ¸n ®Çu t ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh, dÞch vô vµ c¸c dù ¸n phôc vô ®êi sèng. H×nh thøc nµy ¸p dông cho mäi ®èi tîng, mäi lo¹i h×nh kinh tÕ, thêng cho vay trung vµ dµi h¹n. 4. Cho vay hîp vèn Cho vay hîp vèn ®îc thùc hiÖn bëi mét nhãm Ng©n hµng th¬ng m¹i cïng cho vay ®èi víi mét dù ¸n vay vèn hoÆc ph¬ng ¸n vay vèn cña kh¸ch hµng, trong ®ã cã mét Ng©n hµng lµm ®Çu mèi dµn xÕp, phèi hîp víi c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i kh¸c. Nh vËy, tuy cã nhiÒu Ng©n hµng cïng cho vay vµo mét kh¸ch hµng nhng kh¸ch hµng vay chØ quan hÖ víi Ng©n hµng ®Çu mèi trong qu¸ tr×nh xÐt duyÖt cho vay, gi¶i ng©n, tr¶ nî, tr¶ l·i. 5. Cho vay tr¶ gãp NguyÔn Thu H»ng Líp 50122 Khãa luËn tèt nghiÖp 19 19 Häc viÖn Ng©n hµng Khi cho vay vèn Ng©n hµng vµ kh¸ch hµng tho¶ thuËn sè l·i tiÒn vay ph¶i tr¶ céng víi sè nî gèc ®îc chia ra ®Ó tr¶ cho nhiÒu kú trong thêi h¹n cho vay. Ph¬ng thøc nµy chñ yÕu ®¸p øng c¸c nhu cÇu tiªu dïng cña c¸ nh©n, hé gia ®×nh. §èi tîng cho vay lµ nh÷ng ngêi cã thu nhËp ®Òu ®Æn, æn ®Þnh. Kh¸ch hµng cã thÓ tr¶ nî tríc h¹n nhng Ng©n hµng kh«ng tÝnh l·i sè tiÒn mµ kh¸ch hµng ph¶i tr¶. 6. Cho vay theo h¹n møc tÝn dông dù phßng C¨n cø vµo nhu cÇu vay cña kh¸ch hµng Ng©n hµng sÏ tho¶ thuËn cho kh¸ch hµng sö dông mét h¹n møc tÝn dông trong ph¹m vÞ thêi gian hiÖu lùc cña hîp ®ång. Nõu kh¸ch hµng kh«ng sö dông hoÆc kh«ng sö dông hÕt h¹n møc tÝn dông dù phßng th× kh¸ch hµng ph¶i tr¶ phÝ cam kÕt. Khi kh¸ch hµng vay chÝnh thøc phÇn vèn vay sÏ tÝnh theo møc l·i suÊt hiÖn hµnh. 7. Cho vay th«ng qua nghiÖp vô ph¸t hµnh vµ sö dông thÎ tÝn dông Ng©n hµng sÏ x¸c ®Þnh mét h¹n møc tÝn dông ®Ó ngêi chñ thÎ cã thÓ sö dông ®Ó thanh to¸n, mua s¾m, rut tiÒn t¹i m¸y rót tiÒn tù ®éng. Kh¸ch hµng kh«ng ph¶i ký quü ®èi víi lo¹i thÎ nµy. 8. Cho vay theo h¹n møc thÊu chi Lµ ph¬ng thøc cho vay mµ Ng©n hµng tho¶ thuËn b»ng v¨n b¶n chÊp thuËn cho kh¸ch hµng chi vît sè tiÒn cã trªn tµi kho¶n thanh to¸n cña kh¸ch hµng phï hîp víi quy ®Þnh cña ChÝnh Phñ vµ Ng©n hµng Nhµ níc vÒ ho¹t ®éng thanh to¸n qua c¸c tæ chøc cung øng dÞch vô thanh to¸n. 9. Cho vay theo ph¬ng thøc kh¸c Theo nhu cÇu cña kh¸ch hµng vµ theo thùc tÕ ph¸t sinh t¹i Ng©n hµng sÏ xem xÐt cho vay theo c¸c ph¬ng thøc kh¸c phï hîp víi ®Æc ®iÓm trong tõng thêi kú vµ kh«ng tr¸i víi quy ®Þnh cña ph¸p luËt. f) Quy tr×nh kÕ to¸n cho vay Trong ph¹m vi nghiªn cøu cña kho¸ luËn chØ giíi thiÖu 2 ph¬ng thøc cho vay phæ biÕn. NguyÔn Thu H»ng Líp 50122 Khãa luËn tèt nghiÖp 20 20 Häc viÖn Ng©n hµng 1 Quy tr×nh kÕ to¸n cho vay theo ph¬ng thøc cho vay tõng lÇn + Thñ tôc cho vay LÇn ®Çu më tµi kho¶n cho vay ®¬n vÞ ph¶i lµm ®óng thñ tôc më tµi kho¶n t¹i Ng©n hµng theo quy ®Þnh. Mçi lÇn vay tiÒn ngêi vay ph¶i lËp giÊy ®Ò nghÞ vay vèn göi tíi Ng©n hµng cïng víi c¸c giÊy tê cÇn thiÕt cã liªn quan kh¸c. NÕu ®¬n xin vay cña kh¸ch hµng ®îc duyÖt th× Ng©n hµng vµ kh¸ch hµng sÏ ký kÕt hîp ®ång tÝn dông, trong ®ã nãi râ vÒ sè tiÒn vay, l·i suÊt vµ c¸ch thøc tr¶ tiÒn vay. + Giai ®o¹n gi¶i ng©n C¨n cø vµo chøng tõ nh giÊy lÜnh tiÒn mÆt (nÕu gi¶i ng©n b»ng tiÒn mÆt ) hoÆc uû nhiÖm chi nÕu gi¶i ng©n b»ng chuyÓn kho¶n kÕ to¸n vµo sæ chi tiÕt hoÆc nhËp d÷ liÖu vµo m¸y tÝnh Nî: TK cho vay ng¾n h¹n/ Nî ®ñ tiªu chuÈn Cã: -TiÒn mÆt (nÕu gi¶i ng©n b»ng tiÒn mÆt ) -TK tiÒn göi cña ngêi thô hëng (nÕu cho vay b»ng chuyÓn kho¶n thanh to¸n cïng Ng©n hµng) -TK thanh to¸n vèn gi÷a c¸c Ng©n hµng thÝch hîp (nÕu cho vay b»ng chuyÓn kho¶n thanh to¸n kh¸c Ng©n hµng) Trong trêng hîp kh¸ch hµng cã tµi s¶n thÕ chÊp, cÇm cè, kÕ to¸n c¨n cø vµo biªn b¶n ®Þnh gi¸ tµi s¶n thÕ chÊp, cÇm cè ®Ó h¹ch to¸n ngo¹i b¶ng. NhËp : TK Tµi s¶n cÇm cè, thÕ chÊp cña kh¸ch hµng §Ó ®¶m b¶o sè tiÒn vay trªn hîp ®ång tÝn dông khíp ®óng víi sè d Nî c¸c tµi kho¶n cho vay th× cuèi ®Þnh kú (th¸ng, quý), kÕ to¸n cho vay tiÕn hµnh sao kª sè h hîp ®ång tÝn dông ®Ó ®èi chiÕu víi d nî tµi kho¶n cho vay. NÕu cã sù chªnh lÖch th× ph¶i t×m nguyªn nh©n ®Ó ®iÒu chØnh sao cho tæng d nî trªn hîp ®ång tÝn dông ph¶i b»ng tæng d nî cña c¸c tµi kho¶n cho vay t¬ng øng. + Giai ®o¹n thu nî C¬ së ®Ó kÕ to¸n thu håi c¸c kho¶n cho vay tõng lÇn lµ kú h¹n nî ghi trªn hîp ®ång tÝn dông, viÖc x¸c ®Þnh kú h¹n nî lµ cña c¸n bé tÝn dông ngng viÖc theo dâi kú h¹n nî ®Ó thu nî lµ cña nh©n viªn kÕ to¸n. NguyÔn Thu H»ng Líp 50122