Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
§Ò tµi :
"Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ®Ó më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ cña kinh tÕ ®èi
ngo¹i cña níc ta trong qu¸ tr×nh héi nhËp víi khu vùc vµ thÕ giíi"
A/PhÇn më ®Çu :
ThÕ giíi ®ang ë ®Çu thÕ kØ 21 víi xu híng quèc tÕ ho¸ vµ toµn cÇu ho¸ x¶y
ra kh¾p mäi n¬i trªn thÕ giíi.Vµ ViÖt Nam còng kh«ng n»m ngoµi xu thÕ
®ã.Chóng ta ®· gia nhËp tæ chøc ASEAN vµ ®ang phÊn ®Êu gia nhËp WTO trong
nh÷ng n¨m tíi.ChÝnh v× vËy kinh tÕ ®èi ngo¹i ®· vµ ®ang ®îc chó träng ph¸t triÓn
ë níc ta,vËy thùc tr¹ng cña kinh tÕ ®èi ngo¹i cña níc ta nh thÕ nµo va gi¶i ph¸p ®Ó
n©ng cao hiÖu qña cu¶ nã lµ mét vÊn ®Ò cßn kh¸ nan gi¶i.Do vËy nghiªn cøu ®Ò tµi
nµy cã ý nghÜa rÊt quan träng, nã gióp chóng ta nh×n nhËn mét c¸ch ®óng ®¾n vÒ
kinh tÕ ®èi ngo¹i.T¹i sao s¶n phÈm cña chóng ta l¹i kÐm c¹nh tranh trªn thÞ trêng
quèc tÕ mÆc dï chÊt lîng ,mÉu m· cña chung ta kh«ng hÒ thua kÐm .ThËm chÝ
ngay t¹i thÞ trêng trong níc hµng ho¸ cña chóng ta vÉn bÞ lÊn ¸t …TÊt c¶ nh÷ng
vÊn ®Ò ®ã sÏ ®îc gi¶i ®¸p trong ®Ò tµi nµy ,nhng quan träng lµ chóng ta ®a ra ®îc
nhng gi¶i ph¸p ®Ó kh¾c phôc hiÖn tîng ®ã,víi môc tiªu ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ níc
ta theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa.
VÒ ph¬ng ph¸p luËn ,khi nghiªn cøu vÒ vÊn ®Ò nµy chóng ta thêng sö dông
ph¬ng ph¸p luËn cña kinh tÕ chÝnh trÞ häc,®ã lµ nh÷ng ph¬ng ph¸p nghiªn cøu
hiÖn tîng vµ qu¸ tr×nh kinh tÕ .Nã ®a ra quan ®iÓm chung ®èi víi nhËn thøc thùc
tiÔn kh¸ch quan trªn c¬ së lý thuyÕt ®óng ®¾n.Ch¼ng h¹n vÒ kinh tÕ ®èi ngo¹i
chóng ta sö dông nh÷ng quan ®iÓm :quan ®iÓm chñ quan ,quan ®iÓm thùc chøng
kinh nghiÖm ,quan ®iÓm thÝch øng,vµ quan ®iÓm biÖn chøng duy vËt.
§©y lµ mét ®Ò ¸n m«n häc vÒ kinh tÕ chÝnh trÞ nªn chóng ta sÏ nh×n nhËn
mäi vÊn ®Ò díi gãc ®é cña m«n häc nµy.Vµ ®©y còng lµ lÇn ®Çu tiªn em lµm ®Ò ¸n
m«n häc v× vËy ch¾c ch¾n kh«ng thÓ tr¸nh khái nhng sai lÇm.Em kÝnh mong thÇy
gãp ý ®Ó ®Ò ¸n cña em ®¹t kÕt qu¶ tèt.Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n!
1
B/Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò:
I/Mét sè vÊn ®Ò vÒ c¬ së lÝ luËn:
Khi ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò kinh tÕ ®èi ngo¹i ta cÇn chó ý tíi nh÷ng ®Þnh nghÜa
,kh¸i niÖm ph¹m trï c¬ b¶n sau:
1/ Kinh tÕ ®èi ngo¹i ,kinh tÕ quèc tÕ vµ vai trß cña nã trong nÒn kinh tÕ n íc ta trong giai ®o¹n héi nhËp víi khu vùc vµ thÕ giíi.
Kinh tÕ ®èi ngo¹i cña mét quèc gia lµ mét bé phËn cña kinh tÕ quèc tÕ,lµ
tæng thÓ c¸c quan hÖ quèc tÕ ,khoa häc ,kÜ thuËt ,c«ng nghÖ cña mét quèc gia nhÊt
®Þnh víi c¸c quèc gia kh¸c cßn lai hoÆc víi c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ kh¸c ,®îc
thùc hiÖn díi nhiÒu h×nh thøc ,h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn trªn c¬ së ph¸t triÓn cña lùc
lîng s¶n xuÊt vµ ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ.Kinh tÕ ®èi ngo¹i vµ kinh tÕ quèc tÕ
lµ hai kh¸i niÖm kh¸c nhau tuy chóng cã mèi quan hÖ víi nhau nhng kh«ng thÓ
®ång nhÊt chóng víi nhau ®îc .Kinh tÕ ®èi ngo¹i lµ quan hÖ kinh tÕ mµ chñ thÓ
cña nã lµ mét quèc gia víi bªn ngoµi –víi níc kh¸c hoÆc víi tæ chøc kinh tÕ quèc
tÕ kh¸c.Cßn kinh tÕ quèc tÕ lµ mèi quan hÖ kinh tÕ víi nhau gi÷a hai hoÆc nhiÒu níc, lµ tæng thÓ quan hÖ kinh tÕ cña céng ®ång quèc tÕ.
Trong giai ®o¹n hiÖn nay kinh tÕ ®èi ngo¹i cã vai trß to lín thÓ hiÖn ë:Nã
gãp phÇn nèi liÒn s¶n xuÊt vµ trao ®æi trong níc víi s¶n xuÊt vµ trao ®æi quèc tÕ
;nèi liÒn thÞ trêng trong níc víi thÞ trêng khu vùc vµ thÕ giíi .Trong nh÷ng n¨m
gÇn ®©y kinh tÕ ®èi ngo¹i ®· nèi liÒn lu th«ng hµng ho¸ gi÷a ViÖt Nam vµ c¸c níc
trong khu vùc nh Lµo ,Th¸i Lan…vµ víi c¸c níc kh¸c trªn thÕ giíi nh c¸c níc
trong Liªn minh ch©u ¢u EU ,kh«ng chØ víi c¸c quèc gia mµ kinh tÕ ®èi ngo¹i cßn
gióp níc ta th«ng th¬ng víi c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ nh OPEC,FOB…®iÒu nµy
®· tao cho níc ta nh÷ng c¬ héi ph¸t triÓn lín dùa vµo khoa häc c«ng nghÖ cña c¸c
níc ph¸t triÓn ®Ó tõ ®ã hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ trong níc.
Thø hai ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i gãp phÇn thu hót vèn ®Çu t trùc tiÕp
(FDI) vµ vèn viÖn trî chÝnh thøc tõ c¸c chÝnh phñ vµ c¸c tæ chøc tiÒn tÖ quèc
tÕ(ODA);thu hót khoa häc kÜ thuËt ,c«ng nghÖ ;khai th¸c vµ øng dông nh÷ng kinh
nghiÖm x©y dùng qu¶n lý nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i vµo níc ta.Cã kinh tÕ ®èi ngo¹i
chóng ta míi cã thÓ quan hÖ réng r·i víi c¸c níc ph¸t triÓn vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ
quèc tÕ kh¸c tõ ®ã míi cã thÓ tËn dông ®îc vèn ®Çu t vµ kinh nghiÖm qu¶n lý cña
hä vµo trong s¶n xuÊt vµ kinh doanh trong níc.Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y quan hÖ
gi÷a ViÖt Nam vµ c¸c níc t b¶n ph¸t triÓn ®Æc biÖt lµ Mü ®· cã nhiÒu chuyÓn biÕn
tÝch cùc,chóng ta ®· kÝ víi Mü hiÖp ®Þnh th¬ng mai tù do ,mua ban gi÷a hai níc lµ
hîp t¸c b×nh ®©öng hai bªn cung cã lîi.§©y lµ c¬ héi lín cho nh÷ng ngµnh s¶n
2
xuÊt ®ang t×m kiÕm thÞ trêng nh ngµnh chÕ biÕn thuû h¶i s¶n,xuÊt khÈu ®å mÜ
nghÖ…
Thø ba kinh tÕ ®èi ngo¹i gãp phÇn tÝch luü vèn phôc vô sù nghiÖp c«ng
nghiÖp ho¸ ,hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc,®a níc ta tõ mét níc n«ng nghiÖp l¹c hËu lªn níc
c«ng nghiÖp tiªn tiÕn hiÖn ®¹i.Trong 10 n¨m trë l¹i ®©y §¶ng ,Nhµ níc vµ nh©n
d©n ta ®ang tÝch cùc thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc.C«ng cuéc
nµy ch¾c ch¾n ph¶i cã sù gióp søc cña kinh tÕ ®èi ngo¹i,chóng ta nhê kinh tÕ ®èi
ngo¹i tiÕp thu nh÷ng khoa häc kÜ thuËt tiªn tiÕn cña thÕ giíi vµo ¸p dông trong níc
gióp níc ta cãthÓ ®ãn ®Çu ph¸t triÓn vµ nh vËy c«ng cuéc trªn sÏ ng¾n ®i rÊt
nhiÒu.
TiÕp theo kinh tÕ ®èi ngo¹i còng gãp phÇn t¨ng trëng kinh tÕ ,tao ra nhiÒu
c«ng ¨n viÖc lµm ,gi¶m tû lÖ thÊt nghiÖp ,t¨ng thu nhËp ,æn ®Þnh vµ c¶i thiÖn ®êi
sèng nh©n d©n theo môc tiªu d©n giµu níc m¹nh ,x· héi c«ng b»ng v¨n minh.
Trªn ®©y lµ nh÷ng ®ãng gãp to lín cña kinh tÕ ®èi ngo¹i trong nÒn kinh tÕ
hiªn nay vËy th× nh÷ng c¬ së kh¸ch quan nµo dÉn tíi viÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn
kinh tÕ ®èi ngo¹i?
2/Nh÷ng c¬ së kh¸ch quan cña viÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ ®èi
ngo¹i ë VN
§Çu tiªn ta ph¶i ®Ò cËp ®Õn sù xuÊt hiÖn cña ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ
:ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ xuÊt hiÖn nh lµ hÖ qu¶ tÊt yÕu cña ph©n c«ng lao ®éng
x· héi vît qua khu«n khæ cña mçi quèc gia.Nã diÔn ra gi÷a c¸c ngµnh ,gi÷a c¸c
ngêi s¶n xuÊt cña nh÷ng níc kh¸c nhau vµ thÓ hiÖn nh mét h×nh thøc ®Æc biÖt cña
sù ph©n c«ng lao ®éng theo l·nh thæ trªn ph¹m vi thÕ giíi.
Ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ lµ qu¸ tr×nh tËp trung viÖc s¶n xuÊt vµ cung cÊp
mét hoÆc mét sè lo¹i s¶n phÈm vµ mét dÞch vô cña mét quèc gia nhÊt ®Þnh dùa
trªn nh÷ng c¬ së lîi thÕ cña nh÷ng quèc gia ®ã vÒ c¸c ®IÒu kiÖn tù nhiªn ,kinh
tÕ ,khoa häc,c«ng nghÖ vµ x· héi ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cña quèc gia kh¸c th«ng qua
trao ®æi quèc tÕ.Ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ cßn xuÊt hiÖn nh÷ng xu híng míi
trong vµi thËp niªn gÇn ®©y:
Ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ diÔn ra trªn ph¹m vi ngµy cµng réng lín bao
qu¸t nhiÒu lÜnh vùc vµ víi tèc ®é nhanh.Díi t¸c ®éng nh vò b·o cña khoa häc c«ng
nghÖ hiÖn ®¹i ,ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ diÔn ra theo chiÒu s©u .Bëi vËy trong
s¶n xuÊt kinh doanh c¸c quèc gia thêng chó ý ph¸t triÓn lo¹i s¶n phÈm “v« h×nh
“,c¸c s¶n phÈm cã hµm lîng khoa häc vµ c«ng nghÖ cao so víi lo¹i s¶n phÈm cã
hµm lîng nguyªn liÖu vµ lao ®éng gi¶n ®¬n nhiÒu nh tríc ®©y.Sù ph¸t triÓn cao cña
ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ lµm xuÊt hiÖn ngµy cµng nhiÒu vµ nhanh c¸c h×nh thøc
3
míi vÒ hîp t¸c kinh tÕ ,khoa häc c«ng nghÖ ,chø kh«ng ®¬n gi¶n chØ cã h×nh thøc
ngo¹i th¬ng nh c¸c thÕ kØ tríc.Ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ lµm biÕn ®æi nhanh
chãng c¬ cÊu ngµnh vµ c¬ cÊu lao ®éng trong tõng níc vµ trªn ph¹m vi quèc
tÕ.Ngµy nay trong c¬ cÊu ngµnh ®· xuÊt hiÖn nh÷ng ngµnh míi (ngµnh c«ng nghÖ
cao,ngµnh dÞch vô …)nh÷ng ngµnh cã nhiÒu tiÒm n¨ng,®Çy triÓn väng vµ cã hiÖu
qu¶ cao trong t¬ng lai.Ngoµi c¸ch chia c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ thµnh c¸c ngµnh
c«ng-n«ng nghiÖp vµ dÞch vô ,ngêi ta cßn chia ngµnh s¶n xuÊt vËt thµnh 4 lo¹i
ngµnh nh sau:ngµnh cã hµm lîng khoa häc c«ng nghÖ cao;ngµnh cã hµm lîng vèn
lín ;ngµnh cã hµm lîng lao ®éng sèng vµ cã hµm lîng nguyªn vËt liÖu nhiÒu.C¸c
níc giµu thêng tËp trung vµo 2 ngµnh ®Çu ,cßn c¸c níc ®ang ph¸t triÓn thêng tËp
trung vµo c¸c ngµnh sau.Ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ thêng ®îc biÓu hiÖn qua c¸c
tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ vµ c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia,khiÕn cho vai trß cña chóng
ngµy mét quan träng trªn trêng quèc tÕ trong lÜnh vùc ph©n phèi t b¶n vµ lîi nhuËn
theo nguyªn t¾c cã lîi cho c¸c níc ph¸t triÓn.
MÆ kh¸c tõ nh÷ng thËp kû 70 cña thÕ kû XX l¹i ®©y ,toµn cÇu ho¸ ,khu vùc
ho¸ trë thµnh xu thÕ tÊt yÕu cña thíi ®¹i dÉn ®Õn më cöa vµ héi nhËp cña mçi quèc
gia vµo céng ®ång quèc tÕ ,trong ®ã cã xu híng ph¸t triÓn cña thÞ trêng quèc tÕ.Xu
thÕ nµy cã liªn quan ®Õn sù ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ vµ viÖc vËn dông lîi thÕ so
s¸nh gi÷a c¸c quèc gia trong th¬ng m¹i gi÷a c¸c níc víi nhau.Cïng víi sù ph¸t
triÓn nh vò b·o cña khoa häc kü thuËt th¬ng m¹i trong c¸c ngµnh ph¸t triÓn rÊt
m¹nh .Sù giao dÞch trong néi bé c«ng ty xuyªn quèc gia víi c«ng ty ë níc ngoµi
chiÕm 40%.Thªm vµo ®ã khèi lîng th¬ng m¹i trong néi bé c¸c tËp ®oµn kinh tÕ
khu vùc kh«ng ngõng më réng,th¬ng m¹i c«ng nghÖ ph¸t triÓn nhanh chãng ,thËm
chÝ vît xa c¶ tèc ®é t¨ng cña hµng ho¸ (cø 10 n¨m t¨ng lªn gÊp 4 lÇn).§©y võa lµ
c¬ héi võa lµ th¸ch thøc cho nÒn kinh tÕ ViÖt Nam.NÕu chóng ta b¾t kÞp ®îc víi
khoa häc c«ng nghÖ thÕ giíi chung ta sÏ co c¬ héi hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc nhanh
chãng nÕu kh«ng chóng ta sÏ bÞ tôt hËu. Chóng ta ph¶i t×m c¸ch thu hót thiÕt bÞ kü
thuËt cña níc ngoµi ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt,më réng kinh tÕ ®èi ngo¹i.§ã lµ nh÷ng
c¬ së kh¸ch quan ®Ó chóng ta x©y dùng kinh tÕ ®èi ngo¹i.Trong h¬n 10 n¨m qua
chóng ta ®· x©y dùng ®îc mét ngµnh kinh tÕ kh¸ v÷ng m¹nh, vËy th× kinh tÕ ®èi
ngo¹i cã nh÷ng h×nh thøc chñ yÕu nµo?
3/Nh÷ng h×nh thøc chñ yÕu cña kinh tÕ ®èi ngo¹i
Kinh tÕ ®èi ngo¹i gåm nhiÒu h×nh thøc nh:hîp t¸c s¶n xuÊt (nhËn gia
c«ng,x©y dùng xÝ nghiÖp chung ,khu chÕ xuÊt ,khu c«ng nghÖ ,khu kü thuËt
cao);hîp t¸c khoa häc c«ng nghÖ (trong ®ã cã h×nh thøc ®a lao ®éng vµ chuyªn gia
ra níc ngoµi lµm viÖc );ngo¹i th¬ng;hîp t¸c tÝn dông quèc tÕ;giao th«ng vËn t¶i
4
;th«ng tin liªn l¹c quèc tÕ ;dÞch vô thu ,®æi ngo¹i tÖ ;®Çu t quèc tÕ….Trong nh÷ng
h×nh thøc ®ã th× ngo¹i th¬ng,®Çu t quèc tÕ,dÞch vô thu ®æi ngo¹i tÖ lµ nh÷ng h×nh
thøc quan träng nhÊt.Chóng ta sÏ ®i t×m hiÓu tõng h×nh thøc mét:
3.1/Ngo¹i th¬ng
Ngo¹i th¬ng hay cßn gäi lµ th¬ng m¹i quèc tÕ ,lµ sù trao ®æi hµng ho¸ ,dÞch
vô gi÷a c¸c quèc gia th«ng qua xuÊt nhËp khÈu .Trong c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi
ngo¹i th× ngo¹i th¬ng gi÷ vÞ trÝ trung t©m vµ co t¸c dông to lín :gãp phÇn lµm t¨ng
søc m¹nh tæng hîp ,t¨ng tÝch luü cña mçi níc nhê sö dông cã hiÖu qu¶ lîi thÕ so
s¸nh gi÷a c¸c quèc gia trong trao ®æi quèc tÕ ;lµ ®éng lùc cña ph¸t triÓn kinh tÕ
;n©ng cao tr×nh ®é c«ng nghÖ vµ ngµnh nghÒ trong níc .T¹o c«ng ¨n viÖc lµm vµ
n©ng cao ®êi sèng cña ngêi lao ®éng nhÊt lµ trong c¸c ngµnh nghÒ xuÊt
khÈu.Ngo¹i th¬ng bao gåm :xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu hµng ho¸ ,thuª níc ngoµi gia
c«ng t¸i xuÊt khÈu ,trong ®ã xuÊt khÈu lµ híng u tiªn vµ lµ träng t©m cña kinh tÕ
®èi ngo¹i níc ta vµo giai ®o¹n hiÖn nay.
3.2/Hîp t¸c trong lÜnh vùc s¶n xuÊt
Hîp t¸c trong lÜnh vùc s¶n xuÊt bao gåm gia c«ng ,x©y dùng xÝ nghiÖp
chung chuyªn m«n ho¸ vµ hîp t¸c ho¸ s¶n xuÊt quèc tÕ …
Víi d©n sè ®«ng lùc lîng lao ®éng dèi dµo (®Õn 2010 sÏ cã kho¶ng 58,6
triÖu ngêi ë ®é tuæi lao ®éng)nhng do nhiÕu nguyªn nh©n chñ yÕu lµ thiÕu thÞ trêng,thiÕu vèn ,thiÕu t liÖu s¶n xuÊt nªn chóng ta cha khai th¸c ®îc nguån lùc quý
b¸u ®ã ,thËm chÝ cßn x¶y ra t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp .NhËn gia c«ng cho níc ngoµi lµ
mét h×nh thøc rÊt tèt ,gióp chóng ta tËn dông ®îc nguån dù tr÷ lao ®éng ,t¹o nhiÒu
viÖc lµm ,gi¶i quyÕt n¹n thÊt nghiÖp ,tËn dông khoa häc kü thuËt hiÖn ®¹i cña níc
ngoµi.
Song song víi h×nh thøc trªn cßn cã x©y dùng nh÷ng xÝ nghiÖp chung víi
sù hïn vèn vµ c«ng nghÖ tõ níc ngoµi.XÝ nghiÖp chung hay hçn hîp lµ kiÓu tæ
chøc tµi chÝnh tÝn dông …HiÖn nay nh÷ng xÝ nghiÖp nµy ®ang tån t¹i mét c¸ch
phæ biÕn ë níc ta.Nh÷ng xÝ nghiÖp nµy thêng tËp trung x©y dùng ë nh÷ng khu vùc
cã ngµnh kinh tÕ híng vµo xuÊt khÈu hay thay thÕ hµng nhËp khÈu vµ trë thµnh
nguån thu ngo¹i tÖ chñ yÕu ë ®ã.§©y lµ h×nh thøc ®ang ®îc chó träng ph¸t triÓn ë
níc ta.Ngoµi ra chóng ta còng kh«ng thÓ nh¾c ®Õn hîp t¸c s¶n xuÊt quèc tÕ trªn c¬
së chuyªn m«n ho¸ ,®©y lµ h×nh thøc hîp t¸c díi d¹ng c¸c hîp ®ång gi÷a c¸c bªn
tham gia.Chuyªn m«n ho¸ bao gåm chuyªn m«n ho¸ nh÷ng ngµnh kh¸c nhau vµ
chuyªn m«n ho¸ trong cïng mét ngµnh (chuyªn m«n ho¸ theo s¶n phÈm ,theo bé
phËn s¶n phÈm hay chi tiÕt vµ theo c«ng nghÖ ).
3.3/Hîp t¸c khoa häc –kü thuËt
5
Hîp t¸c khoa häc –kü thuËt ®îc thùc hiÖn díi nhiÒu h×nh thøc ,nh trao ®æi
nh÷ng tµi liÖu –kü thuËt vµ thiÕt kÕ ,mua b¸n giÊy phÐp, trao ®æi kinh nghiÖm
,chuyÓn giao c«ng nghÖ ,phèi hîp nghiªn cøu khoa häc kü thuËt ,hîp t¸c ®µo
t¹o ,båi dìng c¸n bé vµ c«ng nh©n…Níc ta vèn lµ mét níc n«ng nghiÖp l¹c hËu v×
vËy viÖc hîp t¸c khoa häc víi níc ngoµi lµ v« cïng quan träng ,®©y lµ mét ®iÒu
kiÖn ®Ó chóng ta rót ng¾n kho¶ng c¸ch víi c¸c níc ph¸t triÓn vµ hiÖn ®¹i ho¸ nÒn
s¶n xuÊt trong níc .Ngoµi ra viÖc ®a c«ng nh©n vµ chuyªn gia ®i lµm viÖc theo hîp
®ång ë níc ngoµi còng lµ mét h×nh thøc hîp t¸c ®µo t¹o c¸n bé vµ c«ng nh©n .V×
vËy cïng víi hîp t¸c lao ®éng trong níc ,cÇn tæ chøc tèt viÖc ®a lao ®éng ra níc
ngoµi ®iÒu nay gióp chung ta võa gi¶i quyÕt ®îc viÖc lµm võa n©ng cao ®îc tr×nh
®é lao ®éng.
3.4/§Çu t quèc tÕ
§Çu t quèc tÕ lµ mét h×nh thøc c¬ b¶n cña quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i ,nã lµ
qu¸ tr×nh trong ®ã hai hay nhiÒu bªn cïng gãp vèn ®Ó x©y dùng vµ triÓn khai mét
dù ¸n ®Çu t quèc tÕ nh»m sinh lîi .§Çu t quèc tÕ cã t¸c ®éng hai mÆt ®Õn níc nhËn
®Çu t.Nã lµm t¨ng thªm nguån vèn ,t¨ng c«ng nghÖ míi ,n©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý
tiªn tiÕn t¹o thªm viÖc lµm ,®µo t¹o tay nghÒ ,khai th¸c tµi nguyªn ,chuyÓn ®æi c¬
cÊu kinh tÕ theo híng hiÖn ®¹i ,tiÕp cËn thÞ trêng quèc tÕ hiÖn ®¹i trªn thÕ giíi
.MÆt kh¸c ®Çu t quèc tÕ còng cã kh¶ n¨ng lµm t¨ng sù ph©n ho¸ gi÷a c¸c giai tÇng
trong x· héi gi÷a c¸c vïng l·nh thæ ,lµm c¹n kiÖt tµi nguyªn ,lµm « nhiÔm m«i trêng sinh th¸i t¨ng tÝnh lÖ thuéc víi bªn ngoµi .Nh÷ng ®iÒu bÊt lîi trªn cÇn ®îc c©n
nh¾c kü trong qu¸ tr×nh x©y dùng ,thÈm ®Þnh ,ký kÕt vµ triÓn khai dù ¸n ®îc ký kÕt
trong thùc tÕ §Çu t quèc tÕ cã hai h×nh thøc :®Çu t trùc tiÕp vµ ®Çu t gi¸n tiÕp .
§Çu t trùc tiÕp lµ h×nh thøc ®Çu t mµ quyÒn së h÷u vµ quyÒn sö dông qu¶n lý
vèn cña ngêi ®Çu t thèng nhÊt víi nhau ,tøc lµ ngêi ®Çu t cã vèn ®Çu t trùc tiÕp
tham gia vµo viÖc tæ chøc ,qu¶n lý vµ ®IÒu hµnh dù ¸n ®Çu t ,chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ
kÕt qu¶ ,rñi ro trong kinh doanh vµ thu lîi nhuËn .§Çu t trùc tiÕp ®îc thùc hiÖn díi
c¸c h×nh thøc:hîp t¸c kinh doanh trªn c¬ së hîp ®ång ,xÝ nghiÖp liªn doanh mµ
vèn do hai bªn cung gãp theo tû lÖ nhÊt ®Þnh ®Ó h×nh thµnh xÝ nghiÖp míi cã héi
®ång qu¶n trÞ vµ ban ®iÒu hµnh chung;xÝ nghiÖp cã 100% vèn níc ngoµi ;hîp ®ång
x©y dùng kinh doanh,chuyÓn giao c«ng nghÖ.
Cßn vÒ ®Çu t gi¸n tiÕp lµ lo¹i h×nh ®Çu t mµ quyÒn së h÷u t¸ch rêi quyÒn sö
dông vèn ®Çu t ,tøc lµ ngêi cã vèn kh«ng trùc tiÕp tham gia vµo viÖc tæ chøc, ®iÒu
hµnh dù ¸n ,mµ thu lîi díi h×nh thøc lîi tøc cho vay(nÕu lµ vèn vay)hoÆc lîi tøc cæ
phÇn (nÕu lµ vèn cæ phÇn)hoÆc cã thÓ kh«ng thu lîi trùc tiÕp (nÕu cho vay u ®·i).
6
Nh vËy ta cã thÓ thÊy sù kh¸c nhau râ nhÊt gi÷a ®Çu t trùc tiÕp vµ ®Çu t gi¸n
tiÕp lµ ngêi ®Çu t trùc tiÕp cã quyÒn khèng chÕ xÝ nghiÖp ®Çu t,con ngêi ®Çu t gi¸n
tiÕp th× kh«ngcã quyÒn ®ã mµ chØ cã thÓ thu ®îc lîi tøc tr¸i phiÕu ,cæ phiÕu vµ tiÒn
l·i.
3.5/C¸c h×nh thøc dÞch vô thu ngo¹i tÖ ,du lÞch quèc tÕ
C¸c h×nh thøc dÞch vô thu ngo¹i tÖ lµ mét bé phËn quan träng cña kinh tÕ
®èi ngo¹i níc ta hiÖn nay,nã ®ang ®îc Nhµ níc ta chó träng ph¸t triÓn c¶ vÒ chiÒu
réng còng nh chiÒu s©u.C¸c h×nh thøc nµy gåm cã:
-Du lÞch quèc tÕ:h×nh thøc nµy cã thÓ nãi lµ mét ngµnh c«ng nghiÖp kh«ng
khãi mµ kh«ng chØ níc ta mµ tÊt c¶ c¸c níc ®Òu muèn ph¸t triÓn.§©y lµ mét ngµnh
kinh doanh tæng hîp bao gåm c¸c ho¹t ®éng tæ chøc ,hìng dÉn du lÞch ,s¶n xuÊt
,trao ®æi hµng ho¸ vµ dÞch vô nh»m ®¸p øng nhu cÇu ®i l¹i ,¨n uèng,nghØ ng¬i,gi¶i
trÝ,t×m hiÓu ,lu niÖm…cña du kh¸ch.Víi lîi thÕ cña m×nh vÒ truyÒn thèng lÞch
sö,c¶nh quan thiªn nhiªn ViÖt Nam ®ang phÊn ®Êu lµ ®IÓm ®Õn cña thÕ kû
míi.Muèn vËy chóng ta ph¶i tiÕp tôc n©ng cÊp c¸c kh¸ch s¹n hiÖn co ®Ó ®¶m b¶o
phôc vô du kh¸ch tèt h¬n,nhÊt lµ trong dÞp Seagame 22 lÇn ®Çu tiªn ®îc tæ chøc t¹i
ViÖt Nam.Chóng ta nªn më thªm c¸c tua du lÞch hÊp dÉn ,ph¶i cã chÝnh s¸ch cho
®Çu t cho du lÞch mang tÝnh tæng thÓ ,ph¶i c¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh ,t¹o thuËn
lîi vµ sù høng khëi cho du kh¸ch quèc tÕ ,®ång thêi ph¶i tÝch cùc qu¶ng b¸ h×nh
¶nh cña ViÖt Nam trªn toµn thÕ giíi ®Ó b¹n bÌ thÕ giíi biÕt ®Õn ViÖt Nam lµ mét
®iÓm du lÞch lý tëng.
-VËn t¶i quèc tÕ:lµ h×nh thøc vËn chuyÓn hµng ho¸ vµ hµnh kh¸ch gi÷a hai
hoÆc nhiÒu níc .Sù ra ®êi cña h×nh thøc nµy xuÊt ph¸t tõ sù ph©n c«ng lao ®éng
quèc tÕ vµ quan hÖ kinh tÕ gi÷a c¸c níc víi nhau.Sù ph¸t triÓn cña vËn t¶i quèc tÕ
cã t¸c dông thu ngo¹i tÖ th«ng qua vËn t¶i vµ tiÕt kiÖm chi ngo¹i tÖ do ph¶i thuª
vËn chuyÓn khi nhËp khÈu hµng ho¸.VËn t¶i quèc tÕ sö dông c¸c ph¬ng thøc nh :®êng biÓn ,®êng s¾t ,®êng bé ,®êng hµng kh«ng…ViÖt Nam cã vÞ trÝ ®Þa lý quan
träng ,l¹i cã nhiÒu h¶i c¶ng thuËn tiÖn cho vËn t¶i ®êng biÓn nªn cã thÓ ph¸t huy
thÕ m¹nh cña m×nh th«ng qua viÖc ®Èy m¹nh vËn t¶i quèc tÕ.
-XuÊt khÈu lao ®éng ra níc ngoµi vµ t¹i chç .H×nh thøc nµy ®ang ®îc
khuyÕn khÝch vi c¸c níc ph¸t triÓn cã tû lÖ t¨ng d©n sè thÊp vµ cã xu híng gi¶m
trong nh÷ng n¨m tíi ,®Æc biÖt víi c¸c ngµnh cã c¬ giíi ho¸ vµ tù ®éng hãa ,®éc h¹i
,nguy hiÓm hoÆc cÇn nhiÒu lao ®éng kh«ng lµnh nghÒ nh x©y dùng ,khai má ,dÞch
vô,c«ng nghiÖp nhÑ,c«ng nghiÖp l¾p r¸p « t« ,®iÖn tö ®ang rÊt cÇn lao ®éng.Trong
khi ®ã ViÖt Nam víi d©n sè gÇn 80 triÖu ngêi ,kinh tÕ cha ph¸t triÓn ,lµ mét níc cã
sè lîng lao ®éng lín do ®ã viÖc xuÊt khÈu lao ®éng mang l¹i rÊt nhiÒu lîi Ých c¶ tr-
7
íc m¾t còng nh l©u dµi :thu ®îc lîng ngo¹i tÖ ®¸ng kÓ cho ngêi trùc tiÕp lao ®éng
vµ cho ng©n s¸ch Nhµ níc,ngêi lao ®éng ®îc rÌn luyÖn tay nghÒ vµ thãi quen ho¹t
®éng c«ng nghiÖp ë c¸c níc cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn vµ khi trë vÕ níc hä sÏ trë
thµnh lùc lîng lao ®éng cã chÊt lîng.XuÊt khÈu lao ®éng cßn gióp chóng ta gi¶i
quyÕt viÖc lµm cho ®Êt níc,gi¶m tû lÖ thÊt nghiÖp.Do ®ã viÖc xóc tiÕn xuÊt khÈu
lao ®éng lµ mét nhiÖm vô quan träng cña kinh tÕ ®èi ngo¹i,nhng chóng ta còng
cÇn chó ý ®Õn tay nghÒ cña c«ng nh©n tríc khi ®a ®i níc ngoµi ph¶i ®¸p øng ®îc
nhu cÇu cña níc ngoµi vÒ tr×nh ®é c«ng nh©n .
-Ngoµi ra chóng ta cßn cã nh÷ng ho¹t ®éng dÞch vô thu ngo¹i tÖ kh¸c nh
dÞch vô thu b¶o hiÓm ,th«ng tin bu ®iÖn ,dÞch vô kiÒu hèi ,dÞch vô ¨n uèng ,t
vÊn,m«i giíi…Nh×n chung c¸c dÞch vô nµy ®ang ® îc ph¸t triÓn m¹nh ë níc ta nhng ®ang ë giai ®o¹n b¾t ®Çu ph¸t triÓn víi triÓn väng to lín.Tuy nhiªn muèn ph¸t
triÓn chóng thµnh nh÷ng ngµnh kinh tÕ chñ chèt trong nÒn kinh tÕ chóng ta ph¶i cã
c¸ch nh×n ®óng ®¾n vÒ chóng.
Nh vËy tªn ®©y chóng ta ®· t×m hiÓu vÒ kinh tÕ ®èi ngo¹i vµ c¸c h×nh thøc
cña nã,vËy th× toµn cÇu ho¸ -xu híng tÊt yÕu hiÖn nay cã t¸c ®éng g× tíi kinh tÕ
®èi ngo¹i ë níc ta trªn ®êng héi nhËp?
4/T¸c ®éng cña toµn cÇu ho¸ tíi kinh tÕ ®èi ngo¹i cña ViÖt Nam.
4.1/T¸c ®éng tÝch cùc:
Toµn cÇu hãa gióp chóng ta më réng vµ ®a d¹ng ho¸ thÞ trêng xuÊt
khÈu.§iÒu nµy thÓ hiÖn ë chç chóng ta ký kÕt c¸c hîp ®Þnh song ph¬ng ,®a ph¬ng ,chóng ta sÏ tiÕp cËn ®îc víi thÞ trêng thÕ giíi .HiÖn nay chóng ta ®ang cè
g¾ng ®Ó gia nhËp Tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi WTO lóc ®ã ViÖt Nam sÏ më réng ®îc thÞ trêng xuÊt khÈu v× hµng rµo thuÕ quan sÏ gi¶m ®i,®Æc biÖt chóng ta cßn ®îc
hëng nh÷nh u ®·i cho níc ®ang ph¸t triÓn.MÆt kh¸c chóng ta cßn tËn dông ®îc c¬
héi ®Ó th¬ng lîng vµ gi¶i quyÕt nh÷ng tranh chÊp th¬ng m¹i ,nh vô tranh chÊp th¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ Canada vÒ giµy vµ ®Õ giµy kh«ng thÊm níc mµ chóng ta
®· th¾ng …nh»m b¶o vÖ quyÒn lîi cho quèc gia trªn thÞ tr êng quèc tÕ.Toµn cÇu
ho¸ võa t¹o ra søc Ðp võa thóc ®Èy Nhµ níc ta c¶i thiÖn thñ tôc hµnh chÝnh ®Æc biÖt
lµ kh©u thñ tôc xuÊt nhËp khÈu vµ gi¶m tiªu cùc ®Ó thóc ®Èy th¬ng m¹i quèc tÕ
ViÖt Nam ph¸t triÓn.V× khi chóng ta gia nhËp AFTA,WTO…chóng ta ph¶i tu©n
thñ luËt cña c¸c tæ chøc nµy do ®ã chóng ta ph¶i cã nh÷ng chÝnh s¸ch phï hîp
.§iÒu nµy thÓ hiÖn rÊt râ trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ,Nhµ níc ta lu«n c¶i c¸ch thñ
tôc hµnh chÝnh theo híng th«ng tho¸ng gióp cho c¸c doanh nghiÖp tiÕt kiÖm ®îc
thêi gian vµ chi phÝ ®Î n©ng cao søc c¹nh tranh.Bªn c¹nh ®ã §¶ng vµ Nhµ níc ta
lu«n tÝch cùc phßng chèng tham nhòng,chèng quan liªu ,chèng phiÒn nhiÔu cho
8
c¸c doanh nghiÖp .Trong thùc tÕ hiÖn nay lu«n tån t¹i nh÷ng doanh nghiÖp ®a hèi
lé cho c«ng chøc Nhµ níc,®iÒu nµy g©y ¶nh hëng rÊt tiªu cùc ®Õn søc c¹nh tranh
cña mçi doanh nghiÖp víi nhau vµ víi doanh nghiÖp níc ngoµi.Toµn cÇu ho¸ võa
®Æt ra yªu cÇu võa thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh dÞch vô phôc vô xuÊt khÈu
cña ViÖt Nam.Tù do ho¸ th¬ng m¹i sÏ buéc chóng ta ph¶i ph¸t triÓn c¸c dÞch vô hæ
trî cho xuÊt khÈu.B»ng chøng lµ ,do søc Ðp c¹nh tranh ®· lµm phong phó vµ n©ng
cao chÊt lîng c¸c h×nh thøc cung cÊp dÞch vô cña c¸c ngµnh nh bu chÝnh viÔn
th«ng ,ng©n hµng ,giao th«ng ,vËn t¶i…Toµn cÇu ho¸ gióp chóng ta ®a d¹ng ho¸ vµ
chuyÓn dÞch c¬ cÊu theo híng xuÊt khÈu th« ngµy cµng gi¶m vµ xuÊt khÈu hµng
ho¸ tinh chÕ ngµy cµng t¨ng.Toµn cÇu ho¸ cho phÐp chóng ta sö dông ®îc c¸c
nguån lùc tõ bªn ngoµi nh:vèn ,lao ®éng…Bªn c¹nh ®ã toµn cÇu ho¸ cßn gióp
chóng ta xo¸ bá ®i c¸i t©m lý û l¹i cña thêi bao cÊp vµ sù b¶o hé qu¸ cao cña Nhµ
níc ®Ó l¹i.Cô thÓ c¸c doanh nghiÖp cña chung ta ®· chñ ®éng h¬n trong viÖc t×m
kiÕm thÞ trêng ,t¨ng n¨ng suÊt ,gi¶m chi phÝ ®Ó cã thÓ c¹nh tranh víi c¸c doanh
nghiÖp trong vµ ngoµi níc.Toµn cÇu ho¸ gióp chóng ta thu hót ®îc vèn ®Çu t..Tãm
l¹i toµn cÇu ho¸ víi nh÷ng søc Ðp cña nã ®· cã nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc tíi nÒn
kinh tÕ cña níc ta nh trªn ®· tr×nh bµy ,tuy vËy nã còng kh«ng tr¸nh khái nh÷ng
t¸c ®éng tiªu cùc mµ chóng ta ph¶i lu ý tíi.
4.2/T¸c ®éng tiªu cùc
Chóng ta cã thÓ bÞ thua thiÖt trong th¬ng m¹i quèc tÕ víi c¸c níc kh¸c ®Æc
biÖt lµ c¸c níc cã tr×nh ®é ph¸t triÓn cao ,dÔ x¶y ra t×nh tr¹ng “c¸ lín nuèt c¸
bД.C¸c níc nµy thêng Ðp buéc chóng ta ®Èy nhanh qu¸ tr×nh tù do ho¸ th¬ng m¹i
trong khi ®ã chóng ta cha lµm tèt c«ng t¸c chuÈn bÞ khi c«ng cuéc héi nhËp quèc
tÕ ®ßi hái ph¶i chuyÓn qua nh÷ng bíc míi .C¸c doanh nghiÖp cña chóng ta cßn
yÕu c¶ vÒ qu¶n lý ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ n¨ng lùc c¹nh tranh.Trong khi
®ã c¸c níc nµy l¹i x©y dùng c¸c hµng rµo b¶o hé ngµy cµng tinh vi h¬n ,b¶o hé
cho c¸c ngµnh nh n«ng s¶n ,dÖt may mµ chóng ta cã lîi thÕ xuÊt khÈu.MÆt kh¸c
c¸c doanh nghiÖp cña chóng ta chñ yÕu cã quy m« võa vµ nhá ,vèn Ýt ,kinh nghiÖm
th¬ng trêng cha nhiÒu ,n¨ng lùc c¹nh tranh cßn yÕu(n¨m 2001 chóng ta xÕp h¹ng
62 trªn tæng sè 75 níc xÕp h¹ng vÒ n¨ng lùc c¹nh tranh),nh vËy toµn cÇu ho¸ l¹i
®Æt níc ta vµo cuéc c¹nh tranh khèc quyÕt liÖt víi c¸c níc cã søc c¹nh tranh h¬n
chóng ta rÊt nhiÒu.XuÊt khÈu cña chóng ta cßn phô thuéc vµo sù thay ®æi gi¸ c¶
quèc tÕ. PhÇn lín xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng n«ng s¶n phÈm nhng gi¸ c¸c s¶n phÈm
nµy trªn thÞ trêng quèc tÕ l¹i gi¶m ®¸ng kÓ trong thêi gian gÇn ®©y g©y ¶nh hëng
tíi xuÊt khÈu .C¸c tranh chÊp th¬ng m¹i quèc tÕ ®ang diÔn ra kh¸ phæ biÕn nhng
chóng ta l¹i cha chuÈn bÞ tèt kh¶ n¨ng cung cÊp c¸c th«ng tin cÇn thiÕt cho c¸c c¬
9
quan chøc n¨ng níc ngoµi trong viÖc gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp th¬ng m¹i còng nh
viÖc ®Ò phßng x¶y ra c¸c tranh chÊp ®ã.§ã lµ nh÷ng ¶nh hëng tiªu cùc cña toµn
cÇu ho¸ tíi nÒn kinh tÕ níc ta nãi chung vµ kinh tÕ ®èi ngo¹i nãi riªng,®iÒu nµy
®ßi hái chóng ta ph¶i nghiªn cøu ®Ó tõ ®ã ®a ra ®îc nh÷ng gi¶i ph¸p ®óng ®¾n vµ
thÝch hîp.Muèn vËy ®iÒu ®Çu tiªn chóng ta ph¶i qu¸n triÖt môc tiªu ,ph¬ng híng,nguyªn t¾c c¬ b¶n nh»m ph¸t triÓn kinh tÕ ®èi ngo¹i cña níc ta.
5/Môc tiªu,ph¬ng híng ,nguyªn t¾c c¬ b¶n nh»m më réng vµ n©ng cao hiÖu
qu¶ kinh tÕ ®èi ngo¹i cña níc ta trong qu¸ tr×nh héi nhËp víi khu vùc vµ thÕ giíi.
Tríc hÕt chóng ta cÇn kh¼ng ®Þnh l¹i hiÖu qu¶ cña kinh tÕ ®èi ngo¹i ®èi víi
nÒn kinh tÕ quèc d©n ®ã lµ sù ®ãng gãp vµo viÖc gi¶i quyÕt c¸c môc tiªu kinh tÕ –
x· héi nh ph¸t triÓn s¶n xuÊt ,®æi míi c¬ cÊu kinh tÕ ,t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng x·
héi ,tÝch luü ngo¹i tÖ ,t¨ng nguån thu cho ng©n s¸ch Nhµ níc gi¶i quyÕt viÖc lµm
,c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n…
5.1/VÒ môc tiªu
§èi níc ta viÖc më réng quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i nh»m thùc hiÖn môc tiªu
d©n giµu níc m¹nh ,x· héi c«ng b»ng ,d©n chñ vµ v¨n minh theo ®Þnh híng x· héi
chñ nghÜa.Trong thêi kú qu¸ ®é nµy chóng ta më réng kinh tÕ ®èi ngo¹i ®Ó c«ng
nghiÖp ho¸,hiÖn ®¹i hãa ®Êt níc.Môc tiªu nµy ph¶i ®îc qu¸n triÖt mét c¸ch triÖt ®Ó
ë mäi ngµnh mäi cÊp,còng nh trong c¸c ho¹t ®éng cña kinh tÕ ®èi ngo¹i.
5.2/VÒ ph¬ng híng.
§¶ng vµ Nhµ níc ta ®· x¸c ®Þnh râ :”ViÖt Nam s½n sµng lµ b¹n,lµ ®èi t¸c tin
cËy cña c¸c níc trong céng ®ång quèc tÕ ,phÊn ®Êu v× hoµ b×nh ,®éc lËp vµ ph¸t
triÓn”,do vËy ph¬ng híng c¬ b¶n nh»m ph¸t triÓn kinh tÕ ®èi ngo¹i lµ:®a ph¬ng
ho¸ ,®a d¹ng ho¸ quan hÖ kinh tÕ víi mäi quèc gia ,mäi tæ chøc kinh tÕ kh«ng
ph©n biÖt chÕ ®é chÝnh trÞ trªn nguyªn t¾c t«n träng ®éc lËp ,chñ quyÒn ,b×nh ®¼ng
cïng cã lîi .Cñng cè vµ t¨ng cêng vÞ trÝ cña ViÖt Nam ë c¸c thÞ trêng quen thuéc
vµ víi b¹n hµng truyÒn thèng ;tÝch cùc th©m nhËp ,t¹o chç ®øng ë c¸c thÞ trêng
míi.Kinh tÕ ®èi ngo¹i lµ mét trong c¸c c«ng cô kinh tÕ b¶o ®¶m cho viÖc thùc hiÖn
môc tiªu kinh tÕ –x· héi ®Ò ra cho tõng giai ®o¹n lÞch sö cô thÓ vµ phôc vô ®¾c
lùc cho môc tiªu ®éc lËp d©n téc vµ chñ nghÜa x· héi, thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸
,hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa.Chóng ta ph¶i chñ ®éng
s¸ng t¹o ®Ó héi nhËp cã hiÖu qu¶ vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ khu vùc ;ph¸t huy ý
chÝ tù lùc tù cêng ,kÕt hîp søc m¹nh d©n téc víi søc m¹nh thêi ®¹i,dùa vµo nguån
lùc trong níc lµ chÝnh ®i ®«i víi tranh thñ tèi ®a nguån lùc bªn ngoµi.§ã chÝnh lµ
ph¬ng híng chÝnh ®Ó níc ta ph¸t triÓn kinh tÕ ®èi ngo¹i mµ §¶ng vµ Nhµ níc ta ®·
x¸c ®Þnh,trªn c¬ së lËp trêng chÝnh trÞ x· héi chñ nghÜa do B¸c Hå ®· v¹ch ra.
10
5.3/VÒ nguªn t¾c:
§Ó héi nhËp tèt víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ khu vùc chóng ta cÇn qu¸n triÖt
nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n sau:
-Nguyªn t¾c b×nh ®¼ng :®©y lµ nguyªn t¾c cã ý nghÜa rÊt quan träng lµm nÒn
t¶ng cho viÖc thiªt lËp vµ lùa chän ®èi t¸c trong quan hÖ gi÷a c¸c níc.Nguyªn t¾c
nµy xuÊt ph¸t tõ yªu cÇu ph¶i coi mçi quèc gia trong céng ®ång quèc tÕ lµ mét
quèc gia ®éc lËp cã chñ quyÒn .Nã còng b¾t nguån tõ yªu cÇu cña sù h×nh thµnh
vµ ph¸t triÓn cña thÞ trêng quèc tÕ mµ mçi quèc gia lµ thµnh viªn.Víi t c¸ch lµ
thµnh viªn c¸c quèc gia ph¶i ®îc ®¶m b¶o cã quyÒn tù do kinh doanh,
quyÒn tù chñ nh mäi quèc gia kh¸c .
-Nguyªn t¾c cïng cã lîi:nÕu nguyªn t¾c b×nh ®¼ng gi÷ vai trß chung cho
viÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn quan hÖ ®èi ngo¹i ,th× nguyªn t¾c nµy l¹i gi÷ vai trß
lµ nÒn t¶ng kinh tÕ ®Ó thiÕt lËp vµ më réng quan hÖ kinh tÕ gi÷a c¸c níc víi
nhau.C¬ së kh¸ch quan cña nguyªn t¾c nµy b¾t nguån tõ yªu cÇu ph¶i thùc hiÖn
®óng c¸c quy luËt kinh tÕ cña thÞ trêng diÔn ra trªn ph¹m vi thÕ giíi mµ mçi quèc
gia ph¶i ®îc ®¶m b¶o vÒ lîi Ých kinh tÕ .Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng thÕ giíi
,nguyªn t¾c b×nh ®¼ng gi÷a c¸c quèc gia sÏ lµ h×nh thøc nÕu c¸c quèc gia tham gia
kh«ng cïng lîi Ých kinh tÕ.Nguyªn t¾c nµy cßn lµ ®éng lùc kinh tÕ ®Ó thiÕt lËp vµ
duy tr× l©u dµi mèi quan hÖ kinh tÕ gi÷a c¸c níc víi nhau.Cïng lîi Ých kinh tÕ lµ
mét trong nh÷ng nguyªn t¾c lµm c¬ së cho chÝnh s¸ch kinh tÕ ®èi ngo¹i vµ luËt
®Çu t níc ngoµi,nã ®îc cô thÓ ho¸ thµnh nh÷ng ®iÒu kho¶n lµm c¬ së ®Ó kÝ kÕt
trong c¸c nghÞ ®Þnh gi÷a c¸c quèc gia víi nhau hay víi c¸c tæ chøc kinh tÕ thÕ
giíi.
-Nguyªn t¾c thø ba lµ t«n träng ®éc lËp ,chñ quyÒn ,kh«ng can thiÖp vµo
c«ng viÖc néi bé cña mçi quèc gia.Trong quan hÖ kinh tÕ ,mçi quèc gia ®Òu cã t
c¸ch nh nhau ,®Òu ®éc lËp víi nhau vÒ chÝnh trÞ ,kinh tÕ ,x· héi.Nguyªn t¾c nµy
xuÊt ph¸t tõ nguyªn t¾c b×nh ®¼ng trong quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i vµ nã ®ßi hái
mçi quèc gia tham gia ph¶i thùc hiÖn ®óng:t«n träng c¸c ®iÒu kho¶n d· ®îc kÝ kÕt
gi÷a chÝnh phñ vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ víi nhau;kh«ng ®îc ®a ra nh÷ng ®iÒu kho¶n
lµm tæn h¹i ®Õn lîi Ých cña nhau;kh«ng ®îc dïng nh÷ng thñ ®o¹n cã tÝnh chÊt can
thiÖp vµo c«ng viÖc néi bé cña mçi níc,nhÊt lµ thñ ®o¹n kinh tÕ kÝch ®éng vµo ®êng lèi ,thÓ chÕ chÝnh trÞ cña c¸c quèc gia ®ã.
-Mét nguyªn t¾c quan träng n÷a mµ chóng ta cÇn qu¸n triÖt trong qu¸ tr×nh
héi nhËp ®ã lµ:gi÷ v÷ng ®éc lËp ,chñ quyÒn d©n téc vµ cñng cè cè ®Þnh híng x·
héi chñ nghÜa mµ §¶ng vµ B¸c Hå ®· chän.§©y lµ nguyªn t¾c chung cho tÊt c¶ c¸c
níc khi thiÕt lËp vµ thùc hiÖn quan hÖ ®èi ngo¹i ,võa lµ nguyªn t¾c cã tÝnh ®Æc thï
11
®èi víi c¸c níc x· héi chñ nghÜa,trong ®ã cã níc ta.Trong quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ
gi÷a c¸c níc víi nhau kh«ng ®¬n thuÇn chØ lµ ph¶i xö lý tèt vÒ lîi Ých kinh tÕ mµ
cßn ph¶i xö lý tèt mèi quan hÖ gi÷a lîi Ých kinh tÕ vµ lîi Ých chÝnh trÞ.Chóng ta
ph¶i më réng quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i ,ph¶i chñ ®éng ®¶m b¶o sao cho võa khai
th¸c ®îc nhiÒu nguån lùc bªn ngoµi ,võa ph¸t huy ®îc nguån lùc bªn trong,b¶o
®¶m kinh tÕ ph¸t triÓn,tr¶ ®îc nî nhng kh«ng phô thuéc vµo níc ngoµi ,c¶nh gi¸c
víi c¸c ©m mu sö dông kinh tÕ ®Ó thay ®æi chÕ ®é níc ta.§ã lµ mét nhiÖm vô v«
cïng nÆng nÒ cña kinh tÕ ®èi ngo¹i.
Trªn ®©y lµ bèn nguyªn t¾c ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ ®èi ngo¹i cña níc ta trong
thêi gian tríc m¾t còng nh trong l©u dµi.Chóng cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau
vµ ®Òu cã t¸c dông chi phèi ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i gi÷a c¸c níc trong ®ã cã
níc ta,v× vËy kh«ng ®îc xem nhÑ nguyªn t¾c nµo khi thiÕt lËp ph¸t triÓn,më réng
kinh tÕ ®èi ngo¹i.
Nh vËy chóng ta ®· t×m hiÓu vÒ mét sè vÊn ®Ò lý luËn cña kinh tÕ ®èi ngo¹i
chóng ta ®· hiÓu thÊu ®¸o vÒ nã,tiÕp theo chóng ta cïng t×m hiÓu vÒ thùc
tr¹ng cña kinh tÕ ®èi ngo¹i cña níc ta trong kho¶ng thêi gian gÇn ®©y.
II/Thùc tr¹ng cña kinh tÕ ®èi ngo¹i níc ta trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y.
Trong h¬n 15 n¨m ®æi míi vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ níc ta nãi chung vµ
kinh tÕ ®èi ngo¹i nãi riªng ®· cã nh÷ng bíc ph¸t triÓn vît bËc,chóng ta ®· ph¸t
triÓn c¶ vÒ chiÒu réng lÉn chiÒu s©u,tõng bíc n©ng cao ®îc ®êi sèng cho nh©n
d©n ,song bªn c¹nh ®ã chóng ta vÇn cßn nh÷ng h¹n chÕ rÊt cÇn kh¾c phôc c¶ vÒ tríc m¾t lÉn l©u dµi.Sau ®©y chóng ta sÏ ®i vµo tõng h×nh thøc cña kinh tÕ ®èi ngo¹i.
1/VÒ ngo¹i th¬ng víi c¸c ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu
1.1/XuÊt khÈu:Theo kÕt qu¶ cña Bé th¬ng m¹i vµ Tæng côc h¶i quan ,kim
ng¹ch xuÊt khÈu th¸ng 12/2002 ®· ®¹t møc kû lôc tõ tríc tíi nay,íc ®¹t 1539 triÖu
USD.Nhê nh÷ng nç lùc vît bËc trong 4 th¸ng cuèi n¨m kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng
ho¸ c¶ n¨m 2002 íc ®¹t 16,53 tû USD(nÕu kÓ c¶ xuÊt khÈu dÞch vô th× ®¹t trªn
19,2 tû USD)t¨ng gÇn 10%so víi n¨m 2001,hoµn thµnh kÕ ho¹ch ®Æt ra.Vµ nh vËy
tõ n¨m 1991 ®Õn nay kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam lu«n t¨ng.Cho ®Õn n¨m
nay,trong 10 th¸ng ®Çu n¨m kim ng¹ch xuÊt khÈu t¨ng 22,7%,kim ng¹ch xuÊt
khÈu trong 10 th¸ng ®Çu n¨m nay íc ®¹t 16,55 tû USD nh vËy ®· vît møc n¨m
2002.Khu vùc cã vèn ®Çu t níc ngoµI ®¹t gÇn 8,27tû USD t¨ng 32,1%,khu vùc
kinh tÕ trong níc còng ë møc gÇn 8,3 tû USD ,t¨ng 14,5%.Do liªn tôc ®¹t tèc ®é
t¨ng trëng cao trong 10 th¸ng võa qua,khu vùc cã vèn ®Çu t ®· ®ãng gãp tíi
65,5%vµo tèc ®é t¨ng trëng chung cña kim ng¹ch xuÊt khÈu c¶ níc cïng thêi gian
nµy .DÖt may ®iÖn tö –vi tÝnh ,d©y ®iÖn vµ mét sè n«ng s¶n nh cafe,cao su ,h¹t
12
®iÒu vÉn tôc lµ nh÷ng mÆt hµng cã tèc ®é t¨ng trëng cao .§¸ng chó ý lµ cao su vµ
cafe do gi¸ xuÊt khÈu ®ang ®îc c¶i thiÖn ®¸ng kÓ nªn mÆc dï s¶n lîng cã gi¶m ®i
(5-10%)nhng gi¸ trÞ vÉn cao,cafe gÇn 50%,cao su trªn 36%.§Æc biÖt mÆt hµng
xuÊt khÈu truyÒn thèng cña chóng ta lµ g¹o liªn tôc t¨ng trëng.ViÖt Nam ®· cã
thêi gian v¬n lªn ®øng thø hai thÕ giíi vÒ xuÊt khÈu g¹o(vît c¶ Th¸i Lan).Vµo
ngµy 17/1-/2003,lÇn ®Çu tiªn ViÖt Nam th¾ng thÇu t¹i NhËt B¶n.C«ng ty l¬ng thùc
NhËt B¶n ®· mua 10.000 tÊn g¹o cña chóng ta.ChØ tiªu cña ViÖt Nam lµ xuÊt khÈu
vµo thÞ trêng thÕ giíi kho¶ng 4 triÖu tÊn ,tÝnh tõ ®Çu n¨m ®Õn nay c¸c doanh
nghiÖp ®· thùc hiÖn ®îc 75% kÕ ho¹ch,®©y lµ mét bøc tranh s¸ng sña cña xuÊt
khÈu ViÖt Nam.Song chóng ta kh«ng khái b¨n kho¨n lo l¾ng tríc mét sè biÓu hiÖn
tiªu cùc cña mét sè ngµnh xuÊt khÈu.
Theo kÕt qu¶ nghiªn cøu cña c¸c nhµ kinh tÕ th× hµng ho¸ VN cã kh¶ n¨ng
c¹nh tranh ë 3 nhãm:nhãm cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh ;nhãm cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh
cã ®iÒu kiÖn vµ nhãm cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh thÊp.Nhãm cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh
gåm 21 s¶n phÈm nh :thuû s¶n,g¹o,cafe,tr¸i c©y,hµng may mÆc,da giµy ,kho¸ng
s¶n…Nhãm nµy gåm c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp cã lîi thÕ nhê ®iÒu kiÖn tù
nhiªn ,tû lÖ gi¸ trÞ gia t¨ng thÊp vµ c¸c mÆt hµng c«ng nghiÖp th× chñ yÕu cã tû lÖ
sö dông lao ®éng cao dùa vµo lîi thÕ cña nguån nh©n lùc.Nhãm hµng ®îc coi lµ cã
kh¶ n¨ng c¹nh tranh trong qu¸ tr×nh héi nhËp vÉn ph¶i ®¬ng ®Çu víi nh÷ng thö
th¸ch gay g¾t do ®a sè cha cã th¬ng hiÖu ,kiÓu d¸ng riªng,®éc ®¸o ,nguån nguyªn
liÖu ch© v÷ng ch¾c,c«ng nghÖ cha hiÖn ®¹i…dÉn ®Õn gi¸ thµnh cßn cao.Nhãm cã
kh¶ n¨ng c¹nh tranh cã ®iÒu kiÖn gåm c¸c mÆt hµng:chÌ ,cao su,rau,hoa t¬i,thùc
phÈm chÕ biÕn,xi m¨ng…lµ nh÷ng mÆt hµng cã thÓ trë thµnh cã kh¶ n¨ng c¹nh
tranh nÕu biÕt khai th¸c ,tËn dông ®îc nh÷ng tiÒm n¨ng cã s½n ®Ó gi¶m gi¸ thµnh
vµ n©ng chÊt lîng s¶n phÈm .Nhãm hµng cã søc c¹nh tranh thÊp lµ mÝa ®êng
,b«ng,thÐp,ph«i thÐp ..do søc c¹nh tranh qu¸ yÕu ,nÕu kh«ng cßn ®îc b¶o hé th× cã
thÓ bÞ ®e do¹ trªn s©n nhµ.Ngay c¶ nhãm hµng cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh trong thêi
gian tíi vÉn cßn ph¶i vît qua rÊt nhiÒu thö th¸ch.Sau ®©y lµ mét sè mÆt hµng nh
vËy:
-Thuû h¶i s¶n ,n¨m 2002 tuy gÆp nhiÒu sãng giã (®iÓn h×nh lµ vô kiÖn ph¸
gi¸ c¸ tra,c¸ basa ë Mü vµ vô EU ¸p dông chÕ ®é kiÓm tra 100% l« hµng t«m nhËp
khÈu tõ ViÖt Nam)ngµnh thuû s¶n níc ta vÉn lËp nªn thµnh tÝch cao –kim ng¹ch
xuÊt khÈu ®¹t 2,03 tû USD,t¨ng 13% so víi n¨m tríc .Nhng s¾p tíi chóng ta tiÕp
tôc ph¶i vît qua nhiÒu thö th¸ch to lín v× vô kiÖn ë Mü vÉn ®ang tiÕp diÔn ,EU
c¶nh b¸o sÏ tiÕp tôc ¸p dông chÕ ®é d lîng kh¸ng sinh ®èi víi 100% l« hµng thuû
s¶n nhËp khÈu tõ ViÖt Nam.
13
-Hµng dÖt may cña chóng ta ®¹t kim ng¹ch xuÊt khÈun¨m 2002 íc ®¹t 2,7 tû
USD t¨ng 36% so víi 2001 ,®©y lµ møc t¨ng trëng cao nhÊt trong 5 n¨m gÇn
®©y ,së dÜ nh vËy lµ do chóng ta xuÊt khÈu sang Mü t¨ng m¹nh.¦íc tÝnh kim
ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may sang Mü ®¹t 900 tû USD chiÕm gÇn 30% kim
ng¹ch cña toµn ngµnh.Nhng xuÊt khÈu sang NhËt l¹i gi¶m ®i 20% do hµng ViÖt
Nam kh«ng c¹nh tranh ®îc víi hµng Trung Quèc.XuÊt khÈu sang EU chØ ®¹t 550
tû USD gi¶m 10% so víi n¨m 2001 .Nguyªn nh©n chÝnh lµ n¨m 2002 thùc hiÖn
giai ®o¹n 3 cña qu¸ tr×nh b·I bá thuÕ cho c¸c thµnh viªn cña WTO ,nªn Trung
Quèc ®· t¨ng cêng xuÊt khÈu vµo thÞ trêng nµy .
-C¸c mÆt hµng kh¸c :n¨m 2002 tuy khèi lîng xuÊt khÈu gi¶m gÇn 15% (®¹t
kho¶ng 2,34 tû USD)nhng nhê gi¸ trªn thÞ trêng thÕ giíi t¨ng lªn nªn kim ng¹ch
xuÊt khÈu vÉn t¨ng 16% so víi n¨m 2001 (íc ®¹t 726 triÖu USD).Cao su,h¹t ®IÒu
nh©n ,l¹c nh©n,hµng thñ c«ng mü nghÖ…®Òu cã møc t¨ng kim ng¹ch tõ 35-58%.
T×nh h×nh trªn cho thÊy tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu vµ kim ng¹ch xuÊt khÈu
cña mét sè mÆt hµng chñ lùc t¨ng,nhng xuÊt khÈu ViÖt Nam cha t¹o ®ù¬c chç
®øng v÷ng ch¾c trªn thÞ trêng thÕ giíi bëi søc c¹nh tranh cßn thÊp.H¬n n÷a trong
thùc tÕ hiÖn nay trªn thÞ trêng cßn tån t¹i kh«ng Ýt nh÷ng doanh nghiÖp vÉn Ø l¹i
vµo sù b¶o hé cña Nhµ níc mµ kh«ng tÝch cùc ,chñ ®éng t×m kiÕm ®èi t¸c ®Ó më
réng thÞ trêng ,®iÒu nµy sÏ kh«ng cßn khi chóng ta héi nhËp hoµn toµn vµo
AFTA,WTO,hµng ho¸ cña chóng ta sÏ bÞ canh tranh quyÕt liÖt nÕu kh«ng chñ
®éng s¸ng t¹o chóng ta sÏ “thua trªn s©n nhµ”.
1.2/VÒ nhËp khÈu:
Còng theo Tæng côc thèng kª ,kim ng¹ch nhËp khÈu n¨m 2002 íc ®¹t 19,3
tûUSD ,t¨ng 19,4% so víi n¨m 2001 vµ vît chØ tiªu kÕ ho¹ch kho¶ng 10,3%.Trong
®ã khu vùc cã vèn ®Çu tt níc ngoµi chiÕm 5,6 tû USD ,t¨ng 32% vµ vît kÕ ho¹ch
29%.Bèn mÆt hµng nhËp khÈu so víi n¨m tríc lµ « t« nguyªn chiÕc(-3,8%),linh
kiÖn xe m¸y CKD,IKD(-50,1%),b«ng(-1,7%),linh kiÖn ®iÖn tö(-14,2%).Nh÷ng
mÆt hµng kh¸c ®Òu t¨ng kh¸ cao ,®iÓn h×nh lµ linh kiÖn « t«
CKD,IKD(+36,6%),m¸y mãc thiÕt bÞ phô tïng (+35%),sîi(+26,2%),ph©n bãn
(+14,4%)…Nh vËy so víi kim ng¹ch nhËp khÈu 16,53tû USD th× tæng nhËp siªu
n¨m 2002 vµ kho¶ng 2,77 tû USD.Cßn trong 10 th¸ng ®Çu n¨m 2003 c¶ níc ®·
nhËp khÈu lîng hµng ho¸ trÞ gi¸ trªn 20,3 tû USD t¨ng 29,5% so víi cïng k× n¨m
ngo¸i.Khu vùc kinh tÕ trong níc chiÕm ®a sè trong kim ng¹ch nhËp khÈu c¶ níc
víi gåm 13,3 tû USD,nhËp khÈu chñ yÕu vÉn lµ m¸y mãc ,thiÕt bÞ vµ nguyªn phô
liÖu s¶n xuÊt.Tõ nh÷ng sè liÖu trªn ta cã thÓ thÊy bøc tranh vÒ nhËp khÈu cña níc
ta kh«ng cã g× thay ®æi to lín so víi nh÷ng n¨m gÇn ®©y,chóng ta ®· cè g¾ng ®Ó
14
“ngêi ViÖt Nam dïng hµng ViÖt Nam”vµ ®· thu ®îc mét sè kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh
ch¼ng h¹n chóng ta ®· cã thÓ l¾p r¸p ®îc « t« buýt(Transico 1-5),tõ ®ã chóng ta
kh«ng ph¶i nhËp « t« nguyªn chiÕc tõ Hµn Quèc vµ cã thÓ t¨ng lîng xe buýt trong
thµnh phè.Nhng l¹i xuÊt hiªn ngay tiªu cùc vÒ l« xe buýt kÐm chÊt lîng cña c«ng
ty nµy.Hay chóng ta cßn ph¶i nhËp ph©n bãn tõ Trung Quèc,thø hµng ho¸ mµ
chóng ta s¶n xuÊt ®îc trong níc nhng do gi¸ thµnh cao nªn kh«ng ®îc n«ng d©n
chÊp nhËn…vµ nh vËy vÉn cßn tån t¹i nhiÒu vÊn ®Ò trong xuÊt nhËp khÈu cña níc
ta,song ®iÒu quan träng lµ chóng ta cïng t×m c¸ch kh¾c phôc nh÷ng tiªu cùc ®ã ®Ó
më réng kinh tÕ ®èi ngo¹i.
2/VÒ viÖc thu hót vµ sö dông vèn ®Çu t níc ngoµi
§Ó ph¸t triÓn kinh tÕ tríc hÕt chóng ta ph¶i dùa vµo nguån lùc trong níc lµ
chÝnh song kh«ng thÓ phñ nhËn vai trß rÊt quan träng cña vèn ®Çu t níc ngoµi ,®Æc
biÖt lµ trong giai ®o¹n héi nhËp hiÖn nay.Tõ n¨m 1987 khi lÇn ®Çu tiªn chóng ta
ban hµnh LuËt ®Çu t níc ngoµi ,®Õn nay ®· cã h¬n 40 quèc gia vµ l·nh thæ ®Çu t
vµo níc ta.TÝnh ®Õn hÕt th¸ng 12/2001 cã 3346 dù ¸n ®îc giÊy phÐp ®Çu t víi
tæng sè vèn ®¨ng kÝ lµ 41,8 tû USD ,trong ®ã vèn thùc hiÖn chiÕm kho¶ng 38%.C¬
cÊu vèn ®Çu t trùc tiÕp ngµy cµng phï hîp víi yªu cÇu chuÓn dÞch c¬ cÊu kinh
tÕ .Vèn FDI thu hót vµo viÖc s¶n xuÊt vËt chÊt ,kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ ®Òu t¨ng
,n¨m 2001 ®¹t 85% tæng sè vèn ®Çu t .§Çu t cña níc ngoµi tõ c¸c quèc gia ph¸t
triÓn (EU,B¾c Mü,NhËt …)®Òu t¨ng vµ chiÕm kho¶ng 44%tæng sè vèn ®¨ng ký t¹i
ViÖt Nam.C¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi ®· t¹o ra 34% gi¸ trÞ s¶n xuÊt
toµn ngµnh c«ng nghiÖp ,kho¶ng 23% kim ng¹ch xuÊt khÈu (cha kÓ dÇu khÝ )vµ
®ãng gãp trªn 12% GDP cña c¶ níc ,thu hót h¬n 30 v¹n lao ®éng trùc tiÕp vµ hµng
triÖu lao ®éng gi¸n tiÕp .Vèn hç trî ph¸t triÓn (ODA) cho ViÖt Nam tiÕp tôc
t¨ng ,gãp ®Æc biÖt trong lÜnh vùc ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng ,xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ,y
tÕ ,gi¸o dôc ®« thÞ…
§Õn th¸ng 12/2001 vèn ODA ®îc c¸c nhµ tµi trî cam kÕt cho ViÖt Nam vay
lµ 15,04 tû USD (b×nh qu©n hµng n¨m lµ 1,5 tû USD).V¨n kiÖn §H §¶ng IX ®·
®¸nh gi¸:” c¬ cÊu thu hót vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ngµy cµng phï hîp víi yªu
cÇu chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ cña níc ta .Vèn hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc (ODA)
tiÕp tôc t¨ng gãp phÇn quan träng ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng”.Cã thÓ nãi níc ta ®·
trë thµnh n¬i ®Çu t lý tëng cho c¸c nhµ ®Çu t,chóng ta ®· cè g¾ng lµm cho m«i trêng ®Çu t thËt lµnh m¹nh ®Ó thu hót c¸c nhµ ®Çu t,víi m«i trêng chÝnh trÞ æn ®Þnh
víi lùc lîng lao ®éng dåi dµo ,gi¸ rÎ…®iÒu ®ã lµm chung ta ®· trë thµnh b¹n lµm
¨n cña rÊt nhiÒu doanh nghiÖp trªn thÕ giíi vµ con sè nµy ch¾c ch¾n sÏ t¨ng lªn khi
chóng ta héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ.Tuy nhiªn kh«ng ph¶i kh«ng cã nh÷ng h¹n chÕ
15
trong viÖc thu hót vèn ®©u t cña níc ta,lµm cho chóng ta mÊt ®i tÝnh c¹nh tranh ®èi
víi c¸c níc trong khu vùc.Xin ®¬n cö ra mét vÝ dô ®ã lµ thñ tôc hµnh chÝnh cña
chóng ta vÉn cßn qu¸ rêm rµ,mÊt rÊt nhiÒu thêi gian ,qua nhiÒu cÊp ,bËc vµ dÔ g©y
tiªu cùc .Ch¼ng h¹n ë Hµ Néi ®Ó ®îc cÊp giÊy phÐp ®Çu t theo quy ®Þnh cña UBND
thµnh phè,nhµ ®Çu t níc ngoµi ph¶i göi tÊt c¶ lµ 11 lo¹i giÊy tê hîp lÖ ®Õn Së kÕ
ho¹ch vµ ®Çu t hoÆc Ban qu¶n lý c¸c khu c«ng nghiÖp .Sau khi c¸c c¬ quan nµy lÊy
ý kiÕn cña c¸c bé ngµnh cã liªn quan b»ng v¨n b¶n ,råi ®îc sù chÊp thuËn cña Héi
®ång t vÊn thµnh phè vµ ®îc UBND thµnh phè cÊp giÊy phÐp ®Çu t(tÊt c¶ trong thêi
gian 30 ngµy )Cßn ®èi víi dù ¸n kh«ng thuéc thÈm quyÒn cña UBND thµnh phè
th× ph¶i thªm kh©u UBND göi lªn cÊp trªn (Bé kÕ ho¹ch vµ §Çu t ,V¨n phßng
chÝnh phñ …)®Ó cÊp giÊy phÐp ®Çu t ,thêi gian tõ khi göi hå s¬ ®Çy ®ñ vµ hîp lÖ
®Õn khi ®îc cÊp giÊy phÐp ®Çu t tríc ®©y lµ 60 ngµy nay gi¶m xuèng 45 ngµy.Víi
thêi gian nµy võa lµm cho doanh nghiÖp ®Çu t tèn rÊt nhiÒu thêi gian kinh phÝ ®Ó lo
giÊy tê nhiÒu khi cßn cã hiÖn tîng tiªu cùc trong c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn vÒ
vÊn ®Ò nµy.Thªm vµo ®ã hÖ thèng luËt ph¸p ,chÝnh s¸ch ®ang trong qu¸ tr×nh hoµn
thiÖn nªn thiÕu tÝnh ®ång bé vµ æn ®Þnh ,cha ®¶m b¶o tÝnh râ rµng vµ dù ®o¸n ®îc.C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cã chi phÝ kinh doanh cao vµ kh¶ n¨ng sinh lêi
thÊp thªm vµo ®ã c¸c kho¶n chi phÝ ngoµi luËt l¹i t¨ng (chi phÝ t vÊn ,ch¹y thñ
tôc…)®iÒu nµy lµm gi¶m lßng tin cña c¸c nhµ ®Çu t vµo níc ta.Chóng ta cha cã
nhiÒu h×nh thøc thu hót vèn FDI phong phó .Vµ mét ®iÒu kh¸ nghiªm träng hiÖn
nay trong sö dông vèn ®Çu t ®ã lµ hiÖn tîng bít xÐn vèn lµm cña riªng ,nã lµm cho
c«ng tr×nh kÐm chÊt lîng l¹i g©y ra sù mÊt lßng tin cña c¸c nhµ ®Çu t vµo níc ta…
§ã lµ thùc tr¹ng thu hót vµ sö dông vèn ®Çu t tõ níc ngoµi cña níc ta trong thêi
gian gÇn ®©y -®· vµ ®ang ®îc c¶i thiÖn nhng cßn ®ã rÊt nhiÒu h¹n chÕ ,tiªu cùc cÇn
®îc gi¶i quyÕt.
3/VÒ c¸c h×nh thøc thu ngo¹i tÖ cña níc ta
Tríc hÕt ta nãi vÒ mét h×nh thøc quan träng cña kinh tÕ ®èi ngo¹i ®ã lµ du
lÞch.Cã thÓ nãi cha bao giê ngµnh du lÞch l¹i ®îc ph¸t triÓn réng r·i c¶ vÒ chÊt vµ lîng nh ngµy nay,chóng ta ®· coi h×nh thøc nµy nh mét ngµnh c«ng nghiÖp –
ngµnh c«ng nghiÖp kh«ng khãi vµ nh vËy du lÞch cø thÕ ph¸t triÓn ®ãng gãp vµo
thu nhËp quèc d©n ®Õn gÇn 5%,thªm vµo ®ã nã cßn gi¶i quyÕt ®îc lîng lín lao
®éng nhµn rçi ë ®Þa ph¬ng …nhng vÉn tån t¹i ë ®©u ®ã nh÷ng hµnh ®éng b¾t chÑt
kh¸ch,g©y phiÒn hµ cho kh¸ch du lÞch ®Æc biÖt lµ du kh¸ch níc ngoµi g©y Ên tîng
kh«ng tèt cho hä vÒ ViÖt Nam.Nhng nãi chung chóng ta ®· cã ngµnh du lÞch kh¸
ph¸t triÓn vµ n¨ng ®éng,mÆc dï dÞch SARS nhng ngµnh du lÞch cña chóng ta vÉn
®øng v÷ng vµ t¨ng trëng.S¾p tíi chóng ta tæ chøc SEAGAMES 22 ®©y lµ c¬ héi
16
cho du lÞch níc ta qu¶ng b¸ h×nh ¶nh níc ta víi thÕ giíi .Muèn nh vËy chóng ta
cßn rÊt nhiÒu viÖc ph¶i lµm ch¼ng h¹n c¶i thiÖn hÖ thèng giao th«ng vËn t¶i tr¸nh
ïn t¾c trong thêi gian s¾p tíi,råi c¸c dÞch vô kh¸c nh kh¸ch s¹n …còng ph¶i ®îc
qu¶n lý chÆt chÏ.
VÒ dÞch vô mua b¸n ngo¹i tÖ níc ta còng ®· cã nh÷ng bíc tiÕn dµi,víi hÖ
thèng c¸c ng©n hµng ngµy cµng hiÖn ®¹i vÒ kh©u ®æi tiÒn ch¼ng h¹n chóng ta ®·
l¾p ®Æt m¸y rót tiÒn tù ®éng ë mét sè ng©n hµng lín nh
Vietcombank,Techcombank…®IÒu nµy gióp cho viÖc thanh to¸n ® îc ®¬n gi¶n h¬n
cho c¸c nhµ sö dông ngo¹i tÖ.
Ngoµi ra hiÖn nay chóng ta còng ®ang chó träng ph¸t triÓn hµng kh«ng quèc
tÕ ,dÞch vô viÔn th«ng quèc tÕ,tuy nhiªn do tr×nh ®é khoa häc cßn chªnh lÖch c¸c
dÞch vô ®ã cña chóng ta cÇn ph¶i cè g¾ng rÊt nhiÒu míi cã thÓ ph¸t triÓn b¾t kÞp
víi c¸c níc trong khu vùc còng nh thÕ giíi.
Trªn ®©y lµ thùc tr¹ng cña nÒn kinh tÕ ®èi ngo¹i níc ta trong kho¶ng thêi
gian gÇn ®©y ,cã thÓ nãi chóng ta ®· ®¹t ®îc nh÷ng bíc tiÕn dµi ,song kh«ng ph¶i
kh«ng cßn nh÷ng h¹n chÕ ,tiªu cùc nan gi¶i ®ßi hái chóng ta ph¶i ®a ra vµ thùc
hiÖn nh÷ng gi¶i ph¸p ®ång bé thÝch hîp ®Ó cã thÓ më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶
cña kinh tÕ ®èi ngo¹i.
III/C¸c gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m më réng ,n©ng cao hiÖu qu¶ cña kinh tÕ ®èi
ngo¹i
1/Nh÷ng gi¶i ph¸p mang tÝnh l©u dµi
Gi¶i ph¸p ®Çu tiªn chóng ta ph¶i ®Ò cËp ®Õn ®ã lµ :®¶m b¶o sù æn ®Þnh vÒ
m«i trêng chÝnh trÞ ,kinh tÕ x· héi .M«i trêng chÝnh trÞ - kinh tÕ- x· héi lµ nh©n tè
c¬ b¶n cã tÝnh quyÕt ®Þnh ®èi víi ho¹t ®éng cña kinh tÕ ®èi ngo¹i ,®Æc biÖt lµ h×nh
thøc thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi.Kinh nghiÖm thùc tiÔn ®· chØ ra r»ng nÕu sù æn
®Þnh chÝnh trÞ kh«ng ®îc b¶o ®¶m ,m«i trêng kinh tÕ kh«ng thuËn lîi ,thiÕu c¸c
chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ,m«i trêng x· héi thiÕu tÝnh an toµn …sÏ t¸c ®éng xÊu
®Õn quan hÖ hîp t¸c kinh tÕ ,trªn hÕt lµ ®èi víi thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi ,lµm
mÊt lßng tin cña c¸c nhµ ®Çu t.§Ó ®¶m b¶o m«i trêng chÝnh trÞ,kinh tÕ ,x· héi ,®ßi
hái ph¶i t¨ng cêng sù l·nh ®¹o cña Nhµ níc ,sù nç lùc cña c¸c ngµnh c¸c cÊp vµ
cña toµn thÓ nh©n d©n.
Thø hai chóng ta ph¶i cã chÝnh s¸ch thÝch hîp ®èi víi tõng h×nh thøc kinh tÕ
®èi ngo¹i .§©y lµ gi¶i ph¸p quan träng cã tÝnh l©u dµi nh»m ph¸t triÓn ®a d¹ng cã
hiÖu qu¶ kinh tÕ ®èi ngo¹i .ViÖc më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ cña kinh tÕ ®èi
ngo¹i ®ßi hái:Mét mÆt ph¶i më réng c¸c h×nh thøc kinh tÕ ®èi ngo¹i ,mÆt kh¸c
ph¶I sö dông linh ho¹t phï hîp víi ®iÒu kiÖn cô thÓ .§Æc biÖt lµ ph¶i sö dông
17
chÝnh s¸ch thÝch hîp ®èi víi mçi h×nh thøc kinh tÕ ®èi ngo¹i.Ch¼ng h¹n ®èi víi
h×nh thøc ngo¹i th¬ng cÇn ph¶I cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch m¹nh mÏ kinh doanh
hµng xuÊt khÈu ,t¨ng nhanh tû träng s¶n phÈm cã hµm lîng c«ng nghÖ cao ,ph¸t
triÓn m¹nh mÏ nh÷ng hµng ho¸ dÞch vô cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh ,cã c¬ chÕ b¶o
hiÓm hµng xuÊt khÈu ,®Æc biÖt lµ n«ng s¶n ,®Çu t cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt .KhuyÕn
khÝch sö dông thiÕt bÞ hµng ho¸ s¶n xuÊt trong níc ,t¨ng nhanh kim ng¹ch xuÊt
khÈu tiÕn tíi c©n b»ng xuÊt nhËp khÈu .Thùc hiÖn chÝnh s¸ch b¶o hé cã lùa chän
,cã thêi h¹n .Chñ ®éng x©m nhËp thÞ trêng quèc tÕ ,chó träng thÞ trêng c¸c trung
t©m kinh tÕ thÕ giíi ,më réng thÞ trêng quen thuéc ,tranh thñ mäi cá héi më thÞ trêng míi.TiÕp tôc c¶i thiÖn m«i trêng ®Çu t ,t¨ng søc hÊp dÉn ®èi víi c¸c c«ng ty
xuyªn quèc gia.KhuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®Çu t ra níc ngoµi vµ
c¸c hç trî cho c¸c c«ng d©n ViÖt Nam kinh doanh ë níc ngoµi .Cã chÝnh s¸ch
thÝch hîp tranh thñ nguån vèn ODA…Kh«ng chØ ngo¹i th ¬ng chóng ta còng ph¶i
cã biÖn ph¸p më réng ®èi víi c¸c h×nh thøc kinh tÕ ®èi ngo¹i kh¸c nh hîp t¸c khoa
häc –c«ng nghÖ(tÝch cùc chuyÓn giao c«ng nghÖ) vµ c¸c dÞch vô thu ngo¹i tÖ
kh¸c.
Bªn c¹nh ®ã chóng ta ph¶i x©y dùng vµ ph¸t triÓn hÖ thèng kÕt cÊu h¹ tÇng
kinh tÕ kÜ thuËt.Cã thÓ nãi kinh tÕ kÜ thuËt rÊt quan träng ®èi víi kinh tÕ nãi chung
vµ kinh tÕ ®èi ngo¹i nãi riªng.Trong ®IÒu kiÖn nÒn kinh tÕ tri thøc ®ang h×nh thµnh
vµ tõng bíc ph¸t triÓn,kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ x· héi cµng ®ãng vai trß quan träng
vµ yªu cÇu chÊt lîng ngµy cµng cao,®Æc biÖt lµ kÕt cÊu h¹ tÇng mµ chñ yÕu lµ
th«ng tin liªn l¹c vµ giao th«ng vËn t¶i.§èi víi níc ta ,bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu
®· ®¹t ®îc trong c¸c lÜnh vùc trªn mÆc dï ®· cã nhiÒu cè g¾ng ,song vÉn cßn l¹c
hËu so víi c¸c níc trong khu vùc ,trong khi vèn ®Çu t vµo lÜnh vùc nµy cßn qu¸
h¹n chÕ.Giao th«ng cña chóng ta ®· ®Çu t rÊt nhiÒu nhng chÊt lîng cha ®îc n©ng
cao nhiÒu,chi phÝ th«ng tin liªn l¹c cña chóng ta l¹i qu¸ cao (chi phÝ ®iÖn tho¹i
quèc tÕ còng nh néi h¹t hay cíc phÝ internet cña níc ta ®øng vµo nh÷ng níc cao
nhÊt thÕ giíi).Do vËy ph¶i cã chiÕn lîc ®Çu t ®óng nhÊt ®Çu t tËp trung cã träng
®iÓm ,døt ®iÓm vµ cã hiÖu qu¶ cao ,®Æc biÖt ph¶i kiªn quyÕt chèng l¹i c¸c hiÖn tîng tiªu cùc g©y thÊt tho¸t vèn ®Çu t.
TiÕp theo chóng ta ph¶i t¨ng cêng vai trß qu¶n lý cña Nhµ níc ®èi víi kinh
tÕ ®èi ngo¹i .Vai trß quan träng vÒ qu¶n lý kinh tÕ cña Nhµ níc trong nÒn kinh tÕ
thÞ trõng ®· ®îc kh¼ng ®Þnh .§èi víi lÜnh vùc kinh tÕ ®èi ngo¹i do tÝnh chÊt ®Æc
biÖt cña nã nªn vai trß ®ã l¹i trë nªn quan träng h¬n bao giê hÕt.Kinh nghiÖm
quèc tÕ vµ thùc tiÔn nh÷ng n¨m qua ®· kh¼n ®Þnh r»ng nÕu thiÕu sù qu¶n lý Nhµ níc ,kinh tÕ ®èi ngo¹i kh«ng thÓ më réng vµ mang l¹i hiÖu qu¶ ,thËm chÝ cßn dÉn
18
®Õn nh÷ng hËu qu¶ khã lêngkh«ng chØ vÒ kinh tÕ mµ cßn nguy h¹i h¬n lµ vÒ chÝnh
trÞ ,bëi v× mèi quan hÖ gi÷a kinh tÕ vµ chÝnh trÞ lu«n lµ mèi quan hÖ t¸c ®éng qua
l¹i lÉn nhau nhÊt lµ diÔn biÕn hoµ b×nh ®ang lµ mét nguy c¬ lu«n tiÒm Èn.MÆc dï
®· cã nh÷ng cè g¾ng nhÊt ®Þnh vÒ qu¶n lý Nhµ níc vÒ qu¶n lý kinh tÕ ®èi ngo¹i
nªn kÕt qu¶ thu ®îc kh«ng ph¶i lµ nhá ,song do nhiÒu nguyªn nh©n chñ quan vµ
kh¸ch quan chóng ta cßn rÊt nhiÒu h¹n chÕ.Ch¼ng h¹n chóng ta ®ang phÊn ®Êu vÒ
xuÊt khÈu ®¹t 200USD/ngêi trong mét n¨m th× con sè ®ã ®èi víi Th¸i Lan lµ 9001000USD,nh vËy chóng ta cßn kÐm rÊt xa.V× vËy viÖc t¨ng cêng qu¶n lý Nhµ níc
trë thµnh vÊn ®Ò v« cïng cÊp b¸ch.ChØ cã t¨ng cêng vai trß qu¶n lý nhµ níc míi cã
thÓ ®¶m b¶o ®îc môc tiªu ,ph¬ng híng vµ gi÷ v÷ng ®îc nguyªn t¾c c¬ b¶n trong
kinh tÕ ®èi ngo¹i vµ cã nh vËy ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i míi mang l¹i hiÖu
qu¶ .Còng chØ t¨ng cêng vai trß qu¶n lý Nhµ níc míi h¹n chÕ ®îc nh÷ng rñi ro
,n¾m b¾t ®îc nh÷ng c¬ héi nhê ®ã mang l¹i lîi Ých cho c¸c ®¬n vÞ ho¹t ®éng kinh
tÕ ®èi ngo¹i nãi riªng vµ quèc gia nãi chung.Th«ng qua sù t¨ng cêng ®ã chóng ta
sÏ kh¾c phôc ®îc t×nh tr¹ng c¹nh tranh thiÕu lµnh m¹nh ,ph¸t huy hiÖu qu¶ cña sù
hîp t¸c trong níc ®Ó cã søc m¹nh c¹nh tranh quèc tÕ ,tr¸nh ®îc sù thua thiÖt vÒ lîi
Ých…§Ó t¨ng cêng vai trß qu¶n lý cña Nhµ níc ®èi víi kinh tÕ ®èi ngo¹i cÇn thiÕt
ph¶i ®æi míi tæ chøc bé m¸y,c¬ chÕ qu¶n lý ,®Ó võa ®¶m b¶o sù thèng nhÊt qu¶n lý
cña Nhµ níc vÒ kinh tÕ ®èi ngo¹i ,song vÉn ph¸t huy ®îc tÝnh chñ ®éng ,s¸ng t¹o
cña c¸c ®¬n vÞ ,®a l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ –x· héi ngµy cµng lín .Trong ®ã vÊn ®Ò cã
ý nghÜa rÊt quan träng lµ :n©ng cao ®îc n¨ng lùc cña bé m¸y qu¶n lý ,n¨ng lùc
phÈm chÊt cña c¸n bé c«ng chøc ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i vµ cã ®îc hÖ thèng
ph¸p luËt vµ phong tôc tËp qu¸n quèc tÕ ,thñ tôc hµnh chÝnh gän nhÑ ,th«ng tin thÞ
trêng cËp nhËt …§ã còng chÝnh lµ nh÷ng h¹n chÕ ®ang tån t¹i mµ chóng ta ®ang
ph¶i nç lùc kh¾c phôc.
Mét gi¶i ph¸p mµ chóng ta cÇn ph¶i thùc hiÖn ®ång bé cïng víi c¸c gi¶i
ph¸p trªn ®ã lµ :tÝch cùc x©y dùng ®èi t¸c vµ t×m kiÕm ®èi t¸c trong quan hÖ kinh
tÕ ®èi ngo¹i .
Trong quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i ,®èi t¸c trë thµnh vÊn ®Ò rÊt c¬ b¶n ,cã tÝnh
chÊt quyÕt ®Þnh ®èi víi hiÖu qu¶ kinh tÕ ®èi ngo¹i .Do h×nh thøc kinh tÕ ®èi ngo¹i
rÊt ®a d¹ng nªn ®èi t¸c còng hÕt søc ®a d¹ng .Còng v× thÕ x©y dùng ®èi t¸c vµ t×m
kiÕm ®èi t¸c quan hÖ trë thµnh vÊn ®Ò phøc t¹p vµ cÇn ®îc xö lý linh ho¹t .§èi víi
viÖc x©y dùng ®èi t¸c trong níc ,®iÒu quan träng lµ ph¶i tõng bíc x©y dùng c¸c
®èi t¸c m¹nh (vÒ vèn ,c«ng nghÖ ,n¨ng lùc qu¶n lý,phong c¸ch giao tiÕp quèc tÕ
…)cã tÇm cì quèc tÕ ®ãng vai trß ®Çu tÇu trong quan hÖ.Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr êng ,doanh nghiÖp vÉn lµ nh÷ng chñ thÓ chñ yÕu trùc tiÕp ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi
19
ngo¹i nªn cÇn ph¶i xóc tiÕn x©y dùng mét sè doanh nghiÖp Nhµ níc thµnh tËp
®oµn xuyªn quèc gia .C¸c tËp ®oµn nµy sÏ lµ lùc lîng ®Çu tÇu trong viÖc më réng
quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i vµ th«ngqua ®ã l«i kÐo c¸c doanh nghiÖp kh¸c.Cßn ®èi
víi ®èi t¸c níc ngoµi
viÖc lùa chän ®èi t¸c lu«n lµ vÊn ®Ò quan träng ®èi víi ViÖt Nam.Song trong
t¬ng lai vµ vÒ l©u dµi cÇn quan t©m h¬n ®èi víi c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia v× ®ã lµ
nguån quèc tÕ lín vÒ vèn,c«ng nghÖ,kinh nghiÖm qu¶n lý mµ chóng ta rÊt cÇn khai
th¸c .
Tuy nhiªn ®Ó khai th¸c ®îc hä kh«ng ph¶i lµ vÊn ®Ò ®¬n gi¶n,®ßi hái ph¶i cã
chiÕn lîc ,s¸ch lîc ®óng ®¾n trªn c¬ së cïng cã lîi.
Trªn ®©y lµ n¨m gi¶i ph¸p mµ chóng ta ph¶i thùc hiÖn trong c¶ thêi kú qu¸
®é.Mçi gi¶i ph¸p cã vÞ trÝ kh¸c nhau nhng sù ph©n ®Þnh chØ cã ý nghÜa t¬ng ®èi
,chóng ta muèn më réng kinh tÕ ®èi ngo¹i vµ n©ng cao hiÖu qu¶ cña nã th× chóng
ta ph¶i thùc hiÖn ®ång bé c¸c gi¶i ph¸p trªn.
2/Nh÷ng gi¶i ph¸p mang tÝnh cÊp b¸ch tríc m¾t
HiÖn nay chóng ta ®ang tÝch cùc kªu gäi ®Çu t vµ vËy chóng ta ph¶i ®Èy
nhanh m¹nh mÏ c¶i c¸ch hµnh chÝnh (thÓ chÕ ,bé m¸y ,c¸n bé ,tµi chÝnh c«ng )sao
cho ®¬n gi¶n gän nhÑ ,th«ng tho¸ng theo th«ng lÖ quèc tÕ .TriÖt ®Ó vµ kiªn quyÕt
trong viÖc qui ®Þnh râ rµng minh b¹ch c¸c thñ tôc hµnh chÝnh ë mäi kh©u ,mä
cÊp ,c«ng khai c¸c qui tr×nh,thêi h¹n ,tr¸ch nhiÖm xö lý c¸c thñ tôc hµnh chÝnh nh
viÖc tuyÓn dông lao ®éng ,thñ tôc h¶i quan ,xuÊt nhËp c¶nh theo th«ng lÖ quèc
tÕ.Qui ®Þnh rót ng¾n thêi gian cô thÓ cho tõng kh©u :cÊp giÊy phÐp ®Çu t ,ký hîp
®ång thuª ®Êt ,cÊpgiÊy phÐp x©y dùng,xuÊt nhËp khÈu …TiÕn tíi thùc hiÖn c¬
chÕ:mét cöa mét dÊu do Trung t©m hoÆc hé ®ång t vÊn §TNN gåm ®¹i diÖn cña
c¸c bé ,ngµnh chñ chèt liªn quan tËp trung gi¶i quyÕt t¹i mét ®Çu mèi tÊt c¶ c¸c
thñ tôc vÒ §TNN hay xuÊt nhËp khÈu nh c¸c níc trong khu vùc ®ang thùc
hiÖn,nh»m gióp chóng ta héi nhËp víi c¸c níc trong khu vùc.
Mét gi¶I ph¸p tiÕp theo mµ chóng ta cÇnthùc hiÖn ngay ®ã lµ chÊn chØnh
m¹nh mÏ viÖc thùc thi ph¸p luËt sao cho thùc tiÔn thi hµnh ph¸p luËt kh«ng sai biÖt
víi qui ®Þnh cña ph¸p luËt ,®Æc biÖt lµ nh÷ng chÝnh s¸ch ®Çu t míi ®îc söa ®æi bæ
sung.T¹o mäi thuËn lîi vµ thêng xuyªn quan t©m gi¶i quyÕt c¸c khã kh¨n víng
m¾c cho c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi .VÊn ®Ò then chèt cãtÝnh quyÕt ®Þnh lµ viÖc chØ
®¹o ®iÒu hµnh tËp trung thèng nhÊt vµ kiªn quyÕt cña ChÝnh phñ ,viÖc thùc hiÖn
nghiªm tóc cña c¸c Bé ,ngµnh ®Þa ph¬ng .Do vËy cÇn x©y dùng qui chÕ phèi hîp
chÆt chÏ gi÷a c¸c Bé ,ngµnh …Tiªu chuÈn ho¸ c¸n bé ,qui ®Þnh cô thÓ tr¸ch nhiÖm
cña ngêi c«ng chøc .Thanh läc c¸n bé tho¸i hãa biÕn chÊt,kÞp thêi ph¸t hiÖn vµ
20