Tài liệu Giải pháp nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước của chính quyền cấp xã ở huyện yên dũng, tỉnh bắc giang

BỘ GIÁO DỤC VÀ ðÀO TẠO TRƯỜNG ðẠI HỌC NÔNG NGHIỆP HÀ NỘI ---------------***------------- NGUYỄN XUÂN TIẾN GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU LỰC QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC CỦA CHÍNH QUYỀN CẤP Xà Ở HUYỆN YÊN DŨNG, TỈNH BẮC GIANG LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Chuyên ngành : KINH TẾ NÔNG NGHIỆP Mã số : 60.31.10 Người hướng dẫn khoa học : TS. DƯƠNG VĂN HIỂU HÀ NỘI - 2011 LỜI CAM ðOAN Tôi xin cam ñoan, các số liệu và kết quả nghiên cứu trình bày trong luận văn là trung thực và chưa hề ñược sử dụng ñể bảo vệ bất kỳ một học vị nào. Tôi xin cam ñoan, mọi sự giúp ñỡ cho việc thực hiện luận văn này ñã ñược cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn ñã ñược chỉ rõ nguồn gốc. Tác giả luận văn Nguyễn Xuân Tiến Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế …………………………….. i LỜI CẢM ƠN ðể hoàn thành bản luận văn, tôi ñã nhận ñược sự giúp ñỡ nhiệt tình của các cơ quan, các cấp lãnh ñạo và cá nhân. Tôi xin bày tỏ lời cảm ơn và kính trọng tới tất cả tập thể và cá nhân ñã tạo ñiều kiện giúp ñỡ tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu. Trước hết tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới Tiến sỹ Dương Văn Hiểu người ñã ñịnh hướng, trực tiếp hướng dẫn tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu, Viện ðào tạo sau ñại học, Khoa Kinh tế và phát triển nông thôn và các ñơn vị liên quan của Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội. Tôi xin trân trọng cảm ơn các Giáo sư, Tiến sĩ, các thầy giáo, cô giáo của Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội những người ñã trang bị cho tôi những kiến thức quý báu ñể giúp tôi hoàn thành công trình này. Tôi xin chân thành cảm ơn sự giúp ñỡ của Phòng Nội chính- Văn phòng Tỉnh ủy, Sở Nội vụ tỉnh, Văn phòng UBND tỉnh Bắc Giang; UBND huyện Yên Dũng, các cơ quan chuyên môn trực thuộc UBND huyện, Chi cục Thống kê huyện, UBND các xã và nhân dân trên ñịa bàn các xã thuộc huyện Yên Dũng ñã giúp tôi trong quá trình thu thập, ñiều tra số liệu. Tôi xin chân thành cảm ơn gia ñình, bạn bè ñồng nghiệp ñã ñộng viên chia sẻ, giúp ñỡ nhiệt tình và ñóng góp nhiều ý kiến quý báu ñể tôi hoàn thành luận án. Bắc Giang, tháng 9 năm 2011 Tác giả luận văn Nguyễn Xuân Tiến Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế …………………………….. ii MỤC LỤC Lời cam ñoan i Lời cảm ơn ii Mục lục iii Danh mục các chữ viết tắt v Danh mục bảng vi 1. MỞ ðẦU 2 1.1 Tính cấp thiết của ðề tài 1 1.2 Mục tiêu nghiên cứu 5 1.3 ðối tượng và phạm vi nghiên cứu 6 1.4 Nhiệm vụ nghiên cứu 7 2. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN NÂNG CAO HIỆU LỰC QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC CỦA CHÍNH QUYỀN CẤP Xà 2.1 Cơ sở lý luận về hiệu lực quản lý nhà nước của chính quyền cấp xã 2.2 8 8 Cơ sở thực tiễn nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước của chính quyền cấp xã 14 3. ðẶC ðIỂM ðỊA BÀN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 18 3.1 ðặc ñiểm ñịa bàn nghiên cứu 18 3.2 Phương pháp nghiên cứu 30 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 34 4.1 Thực trạng hiệu lực quản lý nhà nước của chính quyền cấp xã ở huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang 4.1.1 Thực trạng chất lượng ñội ngũ cán bộ, công chức của chính quyền cấp xã ở huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang 4.1.2 34 35 Thực trạng hiệu lực quản lý nhà nước của chính quyền cấp xã trên các lĩnh vực Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế …………………………….. 46 iii 4.1.3 ðánh giá của quần chúng nhân dân về hoạt ñộng quản lý nhà nước của chính quyền cấp xã 4.1.4 Những nhân tố ảnh hưởng ñến hiệu lực quản lý nhà nước của chính quyền cấp xã 4.2 97 ðịnh hướng nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước của chính quyền cấp xã 4.2.2 91 ðịnh hướng và giải pháp nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước của chính quyền cấp xã 4.2.1 71 97 Các giải pháp nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước của chính quyền cấp xã trong giai ñoạn hiện nay 100 5. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 121 5.1 Kết luận 121 5.2 Khuyến nghị 122 TÀI LIỆU THAM KHẢO 124 PHỤ LỤC 126 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế …………………………….. iv DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT UBND Ủy ban nhân dân HðND Hội ñồng nhân dân NLN Nông lâm nghiệp TS Thủy sản CN Công nghiệp TTCN Tiểu thủ công nghiệp XDCB Xây dựng cơ bản TM Thương mại DV Dịch vụ TB&XH Thương binh và xã hội DS Dân số KHHGð Kế hoạch hóa gia ñình Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế …………………………….. v DANH MỤC BẢNG Tên bảng STT Trang 3.1 Tình hình sử dụng và phân bổ ñất ñai trong 3 năm 2008 - 2010 3.2 Tình hình lao ñộng và sử dụng lao ñộng của huyện Yên Dũng năm 2008 - 2010 3.3 22 24 Giá trị sản xuất các ngành kinh tế huyện Yên Dũng năm 2008 2010 28 4.1 ðộ tuổi cán bộ, công chức chính quyền cấp xã năm 2010 36 4.2 Trình ñộ học vấn của cán bộ, công chức chính quyền cấp xã 37 4.3 Trình ñộ quản lý nhà nước và lý luận chính trị của cán bộ, công chức chính quyền cấp xã năm 2010 4.4 39 Kết quả thực hiện các chỉ tiêu phát triển kinh tế của chính quyền các xã năm 2008, 2009, 2010 47 4.5 Kết quả thu ngân sách cấp xã giai ñoạn 2008-2010 50 4.6 Kết quả chi ngân sách cấp xã giai ñoạn 2008-2010 52 4.7 Tình hình vi phạm ñất ñai trên ñịa bàn các xã năm 2008-2010 55 4.8 Tình hình cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ñất năm 2010 57 4.9 Kết quả thực hiện phong trào xây dựng phong trào Toàn dân ñoàn kết xây dựng ñời sống văn hóa của các xã năm 2008, 2009, 2010 59 4.10 Tỷ lệ trẻ ñến trường ở các cấp học giai ñoạn 2008-2010 60 4.11 Công tác dân số, kế hoạch hóa gia ñình năm 2008, 2009, 2010 61 4.12 Tình hình lao ñộng và giải quyết việc làm trên ñịa bàn các xã năm 2008, 2009, 2010 62 4.13 Số ngày công lao ñộng công ích của các xã năm 2008 - 2010 63 4.14 Tình hình giảm tỷ lệ hộ nghèo tại các xã năm 2008-2010 64 4.15 Tình hình công tác tiếp dân năm 2008, 2009, 2010 66 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế …………………………….. vi 4.16 Tình hình an ninh trật tự tại các xã năm 2008, 2009, 2010 4.17 Tình hình giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân của chính quyền các xã năm 2008, 2009, 2010 4.18 82 ðánh giá của người dân về những biện pháp nâng cao chất lượng của ñội ngũ cán bộ, công chức cấp xã 4.25 81 ðánh giá của quần chúng nhân dân về hoạt ñộng của ñội ngũ cán bộ, công chức cấp xã 4.24 79 Ý kiến của nhân dân về những ñiều kiện cần thiết ñối với người cán bộ, công chức cấp xã trong gia ñoạn hiện nay 4.23 77 ðánh giá của nhân dân về những nhiệm vụ quan trọng của chính quyền cấp xã 4.22 75 ðánh giá của người dân về nguyên nhân của những hạn chế trong hoạt ñộng của chính quyền cấp xã 4.21 73 ðánh giá của quần chúng nhân dân về những hạn chế trong hoạt ñộng của chính quyền cấp xã 4.20 69 Mức ñộ hài lòng của quần chúng nhân dân ñối với hoạt ñộng của chính quyền cấp xã 4.19 67 84 ðánh giá của người dân về những biện pháp nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước của chính quyền cấp xã 88 4.26 Kế hoạch phát triển kinh tế ñến năm 2015 104 4.27 Kế hoạch phát triển sản xuất nông nghiệp ñến năm 2015 105 4.28 Kế hoạch ñào tạo nghề của huyện giai ñoạn 2011-2015 110 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế …………………………….. vii 1. MỞ ðẦU 1.1 Tính cấp thiết của ðề tài Quản lý hành chính nhà nước là một lĩnh vực công tác hết sức quan trọng và có tác ñộng rất lớn ñối với sự ổn ñịnh chính trị và phát triển kinh tế xã hội của một quốc gia. Cuộc sống và xã hội rất phong phú và không ngừng phát triển, do ñó công tác quản lý hành chính nhà nước cũng phải ñược thường xuyên cải tiến, nâng cao và hoàn thiện ñể ñáp ứng những yêu cầu của từng thời kì phát triển ñất nước. Thực hiện ñường lối ñổi mới của ðảng, kể từ ðại hội ðảng toàn quốc lần thứ VI (1986) nước ta ñã có bước chuyển từ nền kinh tế tập trung quan liêu bao cấp sang nền kinh tế thị trường có sự quản lý của nhà nước theo ñịnh hướng xã hội chủ nghĩa. Bằng những cải cách mạnh mẽ về kinh tế, chúng ta ñã vượt qua khủng hoảng, ổn ñịnh chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, ñưa ñất nước vững bước ñi lên chủ nghĩa xã hội và hội nhập vào sự phát triển của khu vực và quốc tế. Cùng với sự thay ñổi ấy, hoạt ñộng của hệ thống chính trị nói chung và công tác quản lý hành chính nhà nước của các cấp chính quyền nói riêng ñã có nhiều biến chuyển tích cực, chức năng và hoạt ñộng của các cơ quan trong hệ thống hành chính từ Chính phủ, các Bộ, Ngành Trung ương ñến uỷ ban nhân dân các cấp ñã có nhiều thay ñổi tiến bộ, tập trung nhiều hơn vào quản lý nhà nước, ñã từng bước ñổi mới, thực hiện có hiệu quả các chương trình phát triển kinh tế - xã hội quốc gia, bảo ñảm an ninh trật tự, an toàn xã hội, cải thiện và nâng cao ñời sống của mọi tầng lớp nhân dân. Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu to lớn ñó, hệ thống chính trị và hoạt ñộng quản lý nhà nước của chính quyền các cấp còn tồn tại nhiều bất cập. Nền hành chính nhà nước còn mang nặng dấu ấn của cơ chế tập trung quan liêu bao cấp, chưa ñáp ứng ñược những yêu cầu của cơ chế quản lý mới Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế …………………………….. 1 cũng như yêu cầu phục vụ nhân dân trong ñiều kiện mới. Hiệu lực, hiệu quả quản lý chưa cao, công tác quản lý nhà nước của một số cấp chính quyền còn bị buông lỏng ở nhiều khâu, tập trung chủ yếu ở cấp chính quyền cơ sở. Chính quyền cấp xã là cấp chính quyền cơ sở thuộc cấp huyện là cấp chính quyền "gần dân" nhất, những công vụ ñược thực hiện hàng ngày mang tính sự vụ tức thời và yêu cầu phải giải quyết ngay. Vì vậy, ñây là cấp chính quyền ñược nhà nước quan tâm kiện toàn, ñổi mới, nâng cao năng lực ñể ngày một năng ñộng, hoạt ñộng với hiệu lực cao hơn. Yên Dũng là huyện thuần nông nằm phía ðông - Nam tỉnh Bắc Giang, Trung tâm huyện lỵ cách trung tâm Thành phố Bắc Giang 15 km. Tổng diện tích tự nhiên của huyện là 21.587,69 ha. Toàn huyện có 23 xã và 02 thị trấn. Dân số ñến năm 2010 là 169.189 người. Ngoài tiềm năng phát triển nông nghiệp, thủy sản, với vị trí nằm liền kề với khu tam giác kinh tế phía Bắc và gần các trung tâm ñô thị lớn như Hà Nội, Hải Phòng, Hạ Long (Quảng Ninh), Thái Nguyên, thành phố Bắc Giang, Bắc Ninh; trên tuyến hành lang kinh tế Nam Ninh – Lạng Sơn – Hà Nội – Hải Phòng, huyện Yên Dũng ñược xác ñịnh là một trong 04 huyện, thành phố trọng ñiểm của tỉnh Bắc Giang trong quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội ñến năm 2020. Cùng với sự nghiệp phát triển ñất nước sau hơn 20 năm ñổi mới, huyện Yên Dũng ñã phát huy ñược vai trò tiền phong là hạt nhân thúc ñẩy sự phát triển kinh tế xã hội của tỉnh Bắc Giang, tốc ñộ tăng trưởng kinh tế cao, bộ mặt nông thôn ngày càng ñổi mới, ñời sống nhân dân từng bước ñược cải thiện. Tuy nhiên, trong quá trình phát triển kinh tế- xã hội, chính quyền cấp xã trong huyện cũng còn tồn tại những mặt yếu kém trong tổ chức và hoạt ñộng gây ảnh hưởng không nhỏ ñến sự phát triển của huyện, thể hiện ở những vấn ñề nổi cộm như: Trình ñộ, năng lực của cán bộ cấp xã còn hạn chế; ñiều kiện làm việc của chính quyền xã còn thiếu thốn; cách thức tổ chức và ñiều hành của chính Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế …………………………….. 2 quyền xã còn thiếu thống nhất, chưa hợp lý; một số cán bộ hoạt ñộng chưa tích cực, chưa sâu sát quần chúng; có nhiều vụ việc chưa ñược xử lý dứt ñiểm hoặc xử lý chưa thoả ñáng. Những hạn chế trong quản lý nhà nước của chính quyền cấp xã ở huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang ñược thể hiện ở một số vấn ñề cụ thể như: Chất lượng ñội ngũ cán bộ, công chức chính quyền cấp xã còn hạn chế. ðộ tuổi trung bình của cán bộ, công chức xã vẫn khá cao, trình ñộ học vấn còn thấp, còn thiếu nhiều cán bộ, công chức xã có trình ñộ chuyên môn và trình ñộ lý luận chính trị ñáp ứng ñược yêu cầu nhiệm vụ ñược giao. Cán bộ, công chức chính quyền cấp xã hiện nay hầu hết là các cán bộ của ñịa phương, trưởng thành từ phong trào của ñịa phương, từ bộ ñội xuất ngũ, cán bộ hưu trí..., nên không ñược ñào tạo một cách chính quy, nghiêm túc. Do vậy, hoạt ñộng quản lý của ñội ngũ này còn nhiều yếu kém, ñặc biệt về tri thức khoa học và thực tiễn, về tổ chức bộ máy, quản lý, ñiều hành công việc nhà nước, chưa nắm ñược những quy tắc hành chính, phong cách làm việc khoa học, còn thiếu chiều sâu trong lĩnh vực quản lý hành chính dẫn ñến hiệu lực quản lý của chính quyền xã còn nhiều hạn chế. Trên lĩnh vực quản lý kinh tế: Nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền xã trong lĩnh vực quản lý kinh tế là hết sức hạn chế; nguồn thu ngân sách xã không nhiều; chính quyền xã chỉ tiến hành hoạt ñộng quản lý ñối với các hộ kinh doanh nhỏ trên ñịa bàn xã mà chủ yếu là công tác kiểm tra, xử phạt hành chính khi có những sai phạm trong kinh doanh; trong hoạt ñộng quản lý kinh tế, chính quyền cấp xã còn nảy sinh nhiều tiêu cực. Lĩnh vực quản lý ñất ñai của chính quyền cấp xã còn tồn tại nhiều mặt hạn chế; tình hình vi phạm Luật ñất ñai diễn ra khá phổ biến; tình trạng xây dựng nhà trái phép trên ñất nông nghiệp còn xảy ra; tranh chấp ñất ñai chưa Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế …………………………….. 3 ñược giải quyết dứt ñiểm; công tác duyệt hồ sơ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ñất không hoàn thành kế hoạch ñề ra. Lĩnh vực quản lý văn hóa, giáo dục, y tế: Về cơ bản trên lĩnh vực họat ñộng quản lý văn hóa, giáo dục, y tế của chính quyền cấp xã là họat ñộng phối hợp với các ngành của cấp huyện trong công tác quản lý, chỉ ñạo, tập trung chủ yếu là hoạt ñộng tuyên truyền, vận ñộng. Do vậy chưa thể hiện ñược vai trò trong hoạt ñộng quản lý, trình ñộ, năng lực của ñội ngũ cán bộ, công chức làm nhiệm vụ quản lý trên lĩnh vực này còn hạn chế, dẫn ñến hiệu lực chưa cao. Công tác giải quyết việc làm và thực hiện chính sách xã hội ñược chính quyền cấp xã quan tâm chỉ ñạo và cũng ñã thu ñược những hiệu lực tích cực, tuy nhiên, do tiềm lực kinh tế cũng như công tác quản lý của chính quyền xã còn hạn chế nên công tác giải quyết việc làm chưa ổn ñịnh, tỷ lệ lao ñộng không có việc làm ngày càng cao, công tác giảm nghèo chưa thật sự bền vững. Công tác quản lý về an ninh trật tự: Sự chuyển ñổi nền kinh tế ở nước ta ñã tạo ra những bước chuyển biến lớn trong ñời sống kinh tế - xã hội, ñời sống của ña số nhân dân ñược cải thiện rõ rệt. Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu ñó thì cũng ñã xuất hiện nhiều tiêu cực, mặt trái của nền kinh tế thị trường ñang ngày một xâm nhập sâu vào ñời sống của cộng ñồng dân cư, làm ñảo lộn các quan hệ xã hội, phá vỡ một số giá trị ñạo ñức truyền thống, những chuẩn mực trong quan hệ cộng ñồng; các loại tội phạm và tệ nạn xã hội gia tăng. Chính quyền cấp xã còn lúng túng và gặp nhiều khó khăn trong xử lý, giải quyết vấn ñề về an ninh trật tự, gây tâm lý bức xúc trong nhân dân. Công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo: Về chất lượng giải quyết khiếu nại nhìn chung là chưa cao, nhiều vụ việc giải quyết chưa ñúng trình tự, thủ tục theo luật ñịnh, còn biểu hiện ñùn ñẩy, né tránh; tỷ lệ giải quyết còn thấp hoặc Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế …………………………….. 4 giải quyết chưa triệt ñể, thiếu công minh, gây mất lòng tin trong nhân dân, làm giảm hiệu lực, hiệu lực quản lý của chính quyền cấp xã hiện nay. Từ những thực trạng trên, tôi lựa chọn ñề tài "Giải pháp nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước của chính quyền cấp xã ở huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang" ñể nghiên cứu, ñánh giá, nhằm tìm ra những giải pháp góp phần nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước của chính quyền cấp xã trên ñịa bàn huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang trong giai ñoạn hiện nay. 1.2 Mục tiêu nghiên cứu 1.2.1 Mục tiêu chung Trên cơ sở ñánh giá thực trạng hiệu lực quản lý nhà nước của chính quyền cấp xã ở huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang trong thời giai qua, tác giả ñưa ra một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu lực quản lý của chính quyền cấp xã ở ở huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang trong thời gian tới. 1.2.2 Mục tiêu cụ thể + Góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý nhà nước và hiệu lực quản lý nhà nước. + ðánh giá thực trạng hoạt ñộng quản lý nhà nước của chính quyền cấp xã ở huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang. + ðề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước của chính quyền cấp xã ở huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang. 1.2.3 Ý nghĩa khoa học và thực tiễn 1.2.3.1 Ý nghĩa khoa học Nghiên cứu hiệu lực quản lý của chính quyền cấp xã trong giai ñoạn hiện nay có một ý nghĩa khoa học rất to lớn. Những kết quả mà nghiên cứu ñem lại sẽ là cơ sở khoa học quan trọng cho việc hoạch ñịnh và hoàn thiện những chính sách về hoạt ñộng và tổ chức của chính quyền cấp cơ sở, cũng như sẽ là cơ sở khoa học cho những chủ trương của ðảng, Nhà nước về cải cách nền hành chính nhà nước. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế …………………………….. 5 Bên cạnh ñó, ñược triển khai nghiên cứu dưới góc ñộ khoa học quản lý, ñề tài còn có những ñóng góp vào việc bổ sung về lý luận ñối với chuyên ngành này, kiểm chứng việc vận dụng các lý thuyết khoa học quản lý vào việc giải quyết các vấn ñề mà ñề tài ñưa ra. 1.2.3.2 Ý nghĩa thực tiễn Về mặt thực tiễn, ñề tài cung cấp một bức tranh toàn cảnh về thực trạng hoạt ñộng quản lý hành chính của chính quyền cấp xã, cho ta thấy ñược những ưu ñiểm và hạn chế của hoạt ñộng này, trên cơ sở ñó ñưa ra những khuyến nghị và giải pháp nhằm góp phần phát huy ưu ñiểm, khắc phục hạn chế, nâng cao hiệu lực quản lý của chính quyền cấp xã. 1.3 ðối tượng và phạm vi nghiên cứu 1.3.1 ðối tượng và khách thể nghiên cứu - ðối tượng nghiên cứu: hiệu lực quản lý nhà nước của chính quyền cấp xã. - Khách thể nghiên cứu: ñội ngũ cán bộ, công chức chính quyền cấp xã. 1.3.2 Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi về không gian: ðề tài nghiên cứu trong phạm vi 25 xã, thị trấn thuộc huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang. - Phạm vi về thời gian: ðề tài ñược tiến hành nghiên cứu từ 8/2010 ñến 8/2011. ðề tài tập trung nghiên cứu thực trạng hoạt ñộng quản lý nhà nước của chính quyền cấp xã thuộc huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang trong các năm 2008, 2009, 2010. Các dữ liệu, thông tin tập trung trong các năm 2008, 2009, 2010. Những số liệu khảo sát mới ñược ñiều tra trong năm 2010. - Giới hạn lĩnh vực nghiên cứu: ðề tài mô tả thực trạng chất lượng ñội ngũ cán bộ, công chức và hoạt ñộng quản lý nhà nước của chính quyền cấp xã trên các lĩnh vực : quản lý kinh tế; quản lý ñất ñai; quản lý văn hóa -giáo dục - y tế; công tác giải quyết việc làm và thực hiện chính sách xã hội; công tác Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế …………………………….. 6 quản lý về an ninh trật tự; công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo và nghiên cứu việc ñánh giá của quần chúng nhân dân về hoạt ñộng quản lý nhà nước của chính quyền cấp xã, qua ñó xem xét hiệu lực quản lý nhà nước của chính quyền cấp xã ở huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang hiện nay. 1.3.3 Giả thiết nghiên cứu - Hiệu lực quản lý nhà nước của chính quyền cấp xã hiện nay còn hạn chế. Chất lượng ñội ngũ cán bộ, công chức còn nhiều vấn ñề bất cập: thiếu ñội ngũ cán bộ trẻ, mặt bằng chung về trình ñộ học vấn và trình ñộ chuyên môn, nghiệp vụ, trình ñộ lý luận chính trị còn thấp. - Kết quả cụ thể trong các hoạt ñộng quản lý nhà nước của chính quyền cấp xã trên các lĩnh vực còn nhiều hạn chế. - Chưa nhận ñược sự ñánh giá cao từ phía quần chúng nhân dân. 1.4 Nhiệm vụ nghiên cứu ðề tài nghiên cứu nhằm hướng ñến giải quyết những vấn ñề sau: + Tìm hiểu thực trạng chất lượng ñội ngũ cán bộ, công chức của chính quyền cấp xã thuộc huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang. + Tìm hiểu thực trạng hoạt ñộng quản lý nhà nước của chính quyền cấp xã trên các lĩnh vực: quản lý kinh tế; quản lý ñất ñai; quản lý văn hóa -giáo dục - y tế; công tác giải quyết việc làm và thực hiện chính sách xã hội; công tác quản lý về an ninh trật tự; công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo. + Xem xét hiệu lực quản lý nhà nước của chính quyền cấp xã qua ñánh giá của quần chúng nhân dân. + Phân tích những nguyên nhân dẫn ñến những hạn chế trong tổ chức và hoạt ñộng của chính quyền cấp xã ở huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang. + ðưa ra những khuyến nghị và giải pháp nhằm góp phần nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước của chính quyền cấp xã ở huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế …………………………….. 7 2. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN NÂNG CAO HIỆU LỰC QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC CỦA CHÍNH QUYỀN CẤP Xà 2.1 Cơ sở lý luận về hiệu lực quản lý nhà nước của chính quyền cấp xã 2.1.1 Khái niệm quản lý và quản lý nhà nước. 2.1.1.1 Khái niệm quản lý Từ khi xã hội loài người xuất hiện, nhu cầu tổ chức, ñiều hành xã hội cũng hình thành như một tất yếu lịch sử. Trong lịch sử, trình ñộ, tính chất quản lý xã hội phát triển từ thấp ñến cao theo sự phát triển của xã hội. Xã hội ñược quản lý tốt bằng những cơ chế, biện pháp tiến bộ thì ổn ñịnh, không ngừng phát triển và ngược lại. Hiện nay có nhiều cách giải thích khác nhau về thuật ngữ quản lý. Có quan niệm cho rằng quản lý là hành chính, là cai trị. Có quan niệm khác lại cho rằng quản lý là ñiều hành, ñiều khiển, chỉ huy. Các cách nói này nhìn chung không có gì khác nhau về nội dung mà chỉ khác về cách dùng thuật ngữ, khác về cách diễn giải. Quản lý ñược hiểu theo hai góc ñộ: một là góc ñộ tổng hợp mang tính chính trị xã hội ; góc ñộ khác mang tính hành ñộng thiết thực. Hai quan niệm này ñều có cơ sở khoa học và thực tế. Nhìn chung, quản lý thể hiện việc tổ chức, ñiều hành tập hợp người, công cụ, phương tiện, tài chính.v.v trên cơ sở kết hợp các yếu tố ñó với nhau nhằm ñạt ñược mục tiêu ñịnh trước. Dưới góc ñộ xã hội học, quản lý là một khái niệm chỉ chức năng của các hệ thống có tính tổ chức, chức năng này có trong giới sinh học, trong ñời sống xã hội và trong quản lý kĩ thuật. Quản lý nói chung là chức năng nhằm bảo vệ và duy trì các cơ cấu xác ñịnh của một tổ chức, ñồng thời duy trì chế ñộ hoạt ñộng thực hiện một chương trình và một mục ñích của hoạt ñộng ñã ñược ý thức hoá của một tập ñoàn người, của một tổ chức xã hội hoặc của một cá nhân nào ñó với tư cách là một chủ thể của hoạt ñộng quản lý. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế …………………………….. 8 Tóm lại, khái niệm quản lý có thể ñược hiểu là: Sự tác ñộng liên tục, có tổ chức, có ý thức hướng mục ñích của chủ thể vào ñối tượng nhằm ñạt ñược hiệu lựcn tối ưu so với yêu cầu ñặt ra. Mô hình hoạt ñộng quản lý Liên hệ trực tiếp Lệnh từ cấp trên Chủ thể ðối tượng Liên hệ ngược (thông tin phản hồi) Trong khuôn khổ của ñề tài, khái niệm quản lý ñược cụ thể hoá với chủ thể là ñội ngũ cán bộ, công chức chính quyền cấp xã, ñối tượng quản lý là quần chúng nhân dân trên ñịa bàn xã. 2.1.1.2 Khái niệm quản lý nhà nước Quản lý nhà nước là dạng quản lý xã hội mang tính quyền lực nhà nước, sử dụng quyền lực nhà nước ñể ñiều chỉnh các quan hệ xã hội và hoạt ñộng của con người. Quản lý nhà nước khác với dạng quản lý của các chủ thể khác ở chỗ các chủ thể này không dùng quyền lực pháp luật của nhà nước ñể ñiều chỉnh các quan hệ quản lý mà chỉ dùng phương thức giáo dục, vận ñộng quần chúng. Quản lý nhà nước cũng có nội dung như quản lý hành chính nhà nước vì hành chính nhà nước là một dạng hoạt ñộng tổ chức và ñiều hành ñể thực hiện quyền lực nhà nước. Quản lý hành chính nhà nước là hoạt ñộng hành chính của các cơ quan thực thi quyền lực nhà nước (quyền hành pháp) ñể quản lý, ñiều hành các lĩnh Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế …………………………….. 9 vực của ñời sống xã hội theo pháp luật. ðó là Chính phủ và các cơ quan chính quyền ñịa phương các cấp, không kể các tổ chức thuộc nhà nước nhưng không nằm trong cơ cấu quyền lực như các doanh nghiệp và các ñơn vị sự nghiệp. Quyền hành pháp có hai nội dung: một là lập quy, ñược thực hiện bằng việc ra văn bản pháp quy, quy phạm pháp luật ñể chấp hành luật, hai là quản lý hành chính tức là tổ chức, ñiều hành, phối hợp các hoạt ñộng kinh tế xã hội ñể ñưa luật pháp vào ñời sống. Hoạt ñộng quản lý nhà nước là ñiều chỉnh các quá trình xã hội và hoạt ñộng của con người bằng quyền lực của nhà nước. Hoạt ñộng ñó ñược thể hiện bằng các quyết ñịnh của các cơ quan nhà nước dưới hình thức các văn bản pháp lý. Trong ñó, các nguyên tắc, quy tắc, tiêu chuẩn, biện pháp ñược quy ñịnh chặt chẽ ñể không ngừng ñáp ứng sự phù hợp giữa chủ thể và khách thể quản lý, bảo ñảm sự cân ñối hài hoà về sự phát triển của quá trìnhh xã hội. Tóm lại, chúng ta có thể ñịnh nghĩa quản lý hành chính nhà nước như sau: Quản lý hành chính nhà nước là hoạt ñộng thực thi quyền hành pháp của nhà nước, ñó là sự tác ñộng có tổ chức và ñiều chỉnh bằng pháp luật nhà nước ñối với các quá trình xã hội và hành vi hoạt ñộng của con người ñể duy trì và phát triển các mối quan hệ xã hội và trật tự pháp luật, nhằm thực hiện những chức năng và nhiệm vụ của nhà nước trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ tổ quốc xã hội chủ nghĩa do các cơ quan trong hệ thống chính phủ từ Trung ương ñến cơ sở tiến hành. 2.1.2 Khái niệm hiệu lực quản lý nhà nước Hiệu lực là một phạm trù có ý nghĩa rất quan trọng về mặt lý luận và thực tiễn, là chỉ tiêu hàng ñầu ñể ñánh giá chất lượng hoạt ñộng quản lý kinh tế - xã hội. Hiệu lực của nền hành chính nhà nước là sự thực hiện ñúng, có kết quả chức năng quản lý của bộ máy hành chính ñể ñạt ñược mục tiêu ñề ra. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế …………………………….. 10 Hiệu lực quản lý nhà nước là sự tác ñộng của các cơ quan trong bộ máy nhà nước ñối với mọi lĩnh vực hoạt ñộng của xã hội ñể ñảm bảo các nhu cầu thực tế của sự phát triển kinh tế và ñời sống mạnh mẽ và ñúng hướng, bảo ñảm các yêu cầu phát triển văn hoá xã hội, khoa học kĩ thuật phục vụ công cộng, bảo ñảm quốc phòng, trật tự an ninh, pháp luật, pháp chế, kỉ luật, kỉ cương xã hội...trong từng thời kì nhất ñịnh. Nếu không ñáp ứng ñược các yêu cầu ñó thì không thể nói là hoạt ñộng quản lý nhà nước có hiệu lực. Căn cứ ñể ñánh giá hiệu lực quản lý nhà nước là: - Căn cứ thứ nhất: Kết quả việc thực hiện các mục tiêu, chương trình và nhiệm vụ của quản lý nhà nước thông qua các kế hoạch của nhà nước trong từng thời kì nhất ñịnh có tính ñến việc chi phí ñể thực hiện kế hoạch ñó. - Căn cứ thứ hai: ðánh giá việc tổ chức và hoạt ñộng cụ thể của một cơ quan quản lý nhà nước thông qua các yếu tố sau: + Cơ cấu tổ chức bộ máy của cơ quan + Thực hiện chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền + Năng lực, uy tín và phong cách của cán bộ, nhất là người lãnh ñạo + Thời gian ñầu tư ñể giải quyết các tình huống quản lý + Tính pháp chế, kỉ luật, kỉ cương nhà nước và trách nhiệm + Tính dân chủ, công bằng, ñoàn kết nội bộ + Uy tín chính trị của cơ quan ñối với xã hội thông qua việc sử dụng quyền lực nhà nước tác ñộng lên các quá trình xã hội. Trong khuôn khổ của ñề tài, khái niệm hiệu lực quản lý nhà nước ñược hiểu là thành quả hoạt ñộng của chính quyền các cấp (cụ thể là cấp xã) trong mọi lĩnh vực ñời sống xã hội và ñược ñánh giá qua các căn cứ: - Chất lượng ñội ngũ cán bộ, công chức. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế …………………………….. 11