Tài liệu Giải pháp nâng cao công tác tuyên truyền miệng của đội ngũ báo cáo viên từ thực tiễn huyện thanh oai, thành phố hà nội

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỌC LƢU TỐ TÂM GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÔNG TÁC TUYÊN TRUYỀN MIỆNG CỦA ĐỘI NGŨ BÁO CÁO VIÊN TỪ THỰC TIỄN HUYỆN THANH OAI, THÀNH PHỐ HÀ NỘI CHUYÊN NGÀNH: CHÍNH TRỊ HỌC Mã số: 60310201 LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH TRỊ HỌC NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS NGUYỄN MẠNH HÙNG HÀ NỘI - 2017 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng và được trích dẫn đầy đủ theo quy định. TÁC GIẢ LUẬN VĂN Lƣu Tố Tâm MỤC LỤC Trang MỞ ĐẦU Chƣơng MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ CHẤT LƢỢNG 1: CÔNG TÁC TUYÊN TRUYỀN MIỆNG 1.1. Quan niệm, vai trò, nội dung và đặc điểm về chất lƣợng công tác tuyên truyền miệng 1.2. Quan niệm, tiêu chí đánh giá và các yếu tố ảnh hƣởng chất lƣợng công tác tuyên truyền miệng của đội ngũ báo cáo viên. Chƣơng CHẤT LƢỢNG CÔNG TÁC TUYÊN TRUYỀN MIỆNG 2: CỦA ĐỘI NGŨ BÁO CÁO VIÊN TỪ THỰC TIỄN HUYỆN THANH OAI, THÀNH PHỐ HÀ NỘI - THỰC TRẠNG, NGUYÊN NHÂN VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA 2.1. Khái quát điều kiện tự nhiên, kinh tế, văn hóa – xã hội huyện Thanh Oai, Thành phố Hà Nội 2.2. Thực trạng chất lƣợng của đội ngũ Báo cáo viên từ thực tiễn huyện Thanh Oai, Thành phố Hà Nội 2.3. Nguyên nhân và những vấn đề đặt ra đối với chất lƣợng công tác tuyên truyền miệng của đội ngũ Báo cáo viên từ thực tiễn huyện Thanh Oai, Thành phố Hà Nội Chƣơng PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT 3: LƢỢNG CÔNG TÁC TUYÊN TRUYỀN MIỆNG CỦA ĐỘI NGŨ BÁO CÁO VIÊN TỪ THỰC TIỄN HUYỆN THANH OAI, THÀNH PHỐ HÀ NỘI 3.1. Dự báo những nhân tố tác động, mục tiêu, phƣơng hƣớng nâng cao chất lƣợng công tác tuyên truyền miệng của đội ngũ Báo cáo viên từ thực tiễn huyện Thanh Oai, Thành phố Hà Nội 3.2. Những giải pháp chủ yếu nâng cao chất lƣợng công tác tuyên truyền miệng của đội ngũ Báo cáo viên huyện Thanh Oai, Thành phố Hà Nội 4. Một số kiến nghị nhằm nâng cao chất lƣợng công tác tuyên tuyền miệng của đội ngũ báo cáo viên cấp huyện KẾT LUẬN DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 1 9 9 18 25 25 31 42 50 51 56 63 66 68 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT STT CÁC CHỮ VIẾT TẮT 1 BCV 2 CTTTM 3 TTV DIỄN GIẢI Báo cáo viên Công tác tuyên truyền miệng Tuyên truyền viên MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Tuyên truyền miệng và hoạt động của đội ngũ báo cáo viên (BCV), tuyên truyền viên (TTV) là một trong những kênh thông tin quan trọng, trực tiếp truyền bá sâu rộng chủ nghĩa Mác - Lênin, tƣ tƣởng Hồ Chí Minh, phổ biến, giáo dục, quán triệt các quan điểm, đƣờng lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nƣớc; định hƣớng tƣ tƣởng cho cán bộ, đảng viên và nhân dân trƣớc các vấn đề thời sự quan trọng trong nƣớc và quốc tế; góp phần tạo sự thống nhất tƣ tƣởng trong Đảng, sự đồng thuận trong xã hội, củng cố niềm tin, cổ vũ phong trào cách mạng. Đồng thời, đây là một trong những vũ khí sắc bén, kịp thời đấu tranh chống âm mƣu, thủ đoạn “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch, phê phán các quan điểm sai trái, lệch lạc, phản động; góp phần giữ gìn anh ninh trật tự, tạo môi trƣờng hòa bình, ổn định để phát triển đất nƣớc. Tuyên truyền miệng và đội ngũ BCV là một mắt khâu quan trọng, trực tiếp nối liền Đảng, Nhà nƣớc với nhân dân, Trung ƣơng với địa phƣơng và cơ sở để vừa đƣa chủ trƣơng, đƣờng lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nƣớc đến với nhân dân; vừa nắm bắt, phản ánh trung thực, kịp thời tƣ tƣởng, tâm tƣ, nhu cầu, lợi ích, nguyện vọng của nhân dân đối với Đảng, Nhà nƣớc; gắn truyền đạt với đối thoại, trao đổi, truyền tải trực tiếp những thông tin nội bộ cần thiết phục vụ công tác tƣ tƣởng đối với tất cả các đối tƣợng ở mọi hoàn cảnh, điều kiện một cách linh hoạt. Thực tiễn cách mạng Việt Nam hơn 87 năm qua đã khẳng định công tác tuyên truyền miệng (CTTTM) của Đảng đã góp phần quan trọng trong việc truyền bá đƣờng lối, chủ trƣơng của Đảng, lôi cuốn, cổ vũ, động viên đồng bào, chiến sỹ cả nƣớc, kiều bào ta ở nƣớc ngoài tiến hành công cuộc cách mạng giải phóng dân tộc, giải phóng đất nƣớc và công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội giành đƣợc nhiều thắng lợi vĩ đại. Ngày nay, CTTTM lại càng có ý nghĩa quan trọng hơn. Công tác tuyên truyền miệng góp phần quan trọng trong việc thúc đẩy quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc 1 tế; thúc đẩy quá trình thực thi dân chủ, xây dựng nhà nƣớc pháp quyền xã hội chủ nghĩa; bảo vệ chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ; quảng bá hình ảnh Việt Nam ra cộng đồng quốc tế. Thông qua việc cung cấp các thông tin kịp thời, chính thống, đúng quan điểm, đƣờng lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nƣớc đến với đồng bào, nhân dân chiến sỹ cả nƣớc, nhất là đồng bào, chiến sỹ khu vực biên giới, hải đảo, kiều bào ta ở nƣớc ngoài; đã cổ vũ, động viên đồng bào, chiến sỹ đóng góp trí lực, huy động các nguồn lực trong công cuộc xây dựng và bảo vệ tổ quốc. Trong năm qua, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân trong huyện đã triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện lần thứ XXII, nhiệm kỳ 2015 - 2020 trong điều kiện có nhiều thuận lợi: Nền kinh tế của huyện giữ vững và tiếp tục tăng trƣởng, văn hóa, xã hội có nhiều tiến bộ, tình hình chính trị ổn định, quốc phòng an ninh đƣợc củng cố, trật tự an toàn xã hội đảm bảo, đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân đƣợc cải thiện; nhiều chủ trƣơng, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nƣớc đƣợc ban hành; Quy chế dân chủ cơ sở đƣợc tăng cƣờng, khối đại đoàn kết toàn dân tộc trên địa bàn huyện đƣợc củng cố, phát huy đã tạo niềm tin của các tầng lớp nhân dân đối với Đảng, Nhà nƣớc. Đạt đƣợc những thành tựu đó, có thể nói CTTTM và hoạt động của đội ngũ BCV đã góp phần quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và phát triển toàn diện cho huyện, nhất là tạo sự ổn định trên mặt trận tƣ tƣởng, định hƣớng tƣ tƣởng cho cán bộ đảng viên và nhân dân của huyện trong thời kỳ đổi mới, hội nhập quốc tế; tạo sự đoàn kết thống nhất cao trong toàn Đảng bộ và sự đồng thuận của toàn xã hội đối với đƣờng lối, chủ trƣơng, chính sách của Đảng, Nhà nƣớc. Tuy nhiên, CTTTM của đội ngũ BCV huyện Thanh Oai còn thiếu sắc bén, thiếu sức thuyết phục, tính chiến đấu còn hạn chế, chƣa sát thực tiễn và chƣa linh hoạt; nội dung, phƣơng pháp tuyên truyền miệng còn khuôn cứng, 2 xa rời thực tiễn; Tuyên truyền đấu tranh phản bác những quan điểm sai trái và âm mƣu “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch còn hạn chế. Đồng thời, CTTTM của đội ngũ BCV huyện Thanh Oai cũng phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, trong bối cảnh tình hình thế giới và khu vực có nhiều diễn biến nhanh, phức tạp, do vị trí là một huyện chủ yếu là nông nghiệp, những yếu tố phức tạp về lao động...là những vấn đề ảnh hƣởng trực tiếp đến chất lƣợng công tác tuyên truyền trên địa bàn huyện. Yêu cầu đặt ra lúc này là vừa phát triển kinh tế xã hội nhanh, bền vững, vừa đảm bảo giữ trật tự an toàn xã hội, đòi hỏi các cấp ủy đảng, chính quyền, Mặt trận tổ quốc và các đoàn thể, nhất là đội ngũ BCV nỗ lực góp phần hiện thực hóa chủ trƣơng, chính sách của Đảng và Nhà nƣớc, thúc đẩy nhanh quá trình phát triển kinh tế - xã hội. Xuất phát từ yêu cầu thực tiễn của đội ngũ BCV huyện Thanh Oai, Thành phố Hà Nội và đặc biệt là với cƣơng vị phó Trƣởng Ban Tuyên giáo Huyện ủy, tôi đã quyết định chọn: “Giải pháp nâng cao công tác tuyên truyền miệng của đội ngũ Báo cáo viên từ thực tiễn huyện Thanh Oai, Thành phố Hà Nội”, làm luận văn Thạc sĩ, chuyên ngành Chính trị học. 2. Tình hình nghiên cứu đề tài Công tác tƣ tƣởng nói chung và CTTTM nói riêng đã có nhiều công trình nghiên cứu khoa học đề cập đến với những cách luận giải, tiếp cận khác nhau, nhƣng chất lƣợng công tác tuyên truyền miệng ở Đảng bộ huyện Thanh Oai, Thành phố Hà Nội, với những đặc điểm riêng hiện nay chƣa có công trình khoa học nào nghiên cứu, công bố. Một số công trình khoa học đề cập đến công tác tuyên truyền miệng nhƣ: Nguyên lý tuyên truyền (do Phân viện Báo chí tuyên truyền biên soạn), các văn kiện, nghị quyết của Đảng, giáo trình Tƣ tƣởng Hồ Chí Minh do Bộ Giáo dục & Đào tạo ban hành; các tác phẩm kinh điển Mác - Lênin do Nhà xuất bản Chính trị quốc gia phát hành. Gần đây có nhiều bài viết của các đồng chí lãnh đạo cấp cao viết về nội dung có liên quan đến đề tài đƣợc đăng tải trên báo điện tử và báo viết Tạp chí 3 Cộng sản. Có khá nhiều đề tài nghiên cứu về công tác tƣ tƣởng, công tác tuyên truyền trong đó có công tác tuyên truyền miệng. Về đề tài khoa học: Đề tài khoa học (Mã số ĐTĐL 2003-17) Nghiên cứu, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng Cộng sản Việt Nam trong tình hình mới [42] do Nguyễn Hồng Vinh làm chủ nhiệm đã đánh giá tình hình, nêu phƣơng hƣớng, nhiệm vụ phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, bảo vệ nền tảng tƣ tƣởng của Đảng Cộng sản Việt Nam. Lƣơng Khắc Hiếu, Tư tưởng, phong cách Hồ Chí Minh và một số suy nghĩ về công tác tuyên truyền hiện nay [37] Đề tài cấp bộ. Đề tài đã nêu ra một số nội dung tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về công tác tuyên truyền, làm rõ phong cách sử dụng ngôn ngữ văn bản trong khi nói, viết của Hồ Chí Minh và nêu một số giải pháp nhằm đổi mới công tác tuyên truyền. Về sách chuyên khảo và bài viết trên tạp chí chuyên ngành: Ngô Huy Tiếp, Đinh Ngọc Giang [40], Nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác tư tưởng ở cơ sở, cuốn sách đã trình bày và làm rõ một cách có hệ thống những vấn đề lý luận cơ bản về công tác tƣ tƣởng của Đảng ở cơ sở, trong đó có đề cập đến vị trí, vai trò của tuyên truyền miệng và nội dung, hình thức, biện pháp tổ chức công tác tuyên truyền miệng ở cơ sở. Ngô Huy Tiếp [41], Những vấn đề lý luận về công tác tư tưởng của Đảng hiện nay, cuốn sách đã trình bày và làm rõ một cách có hệ thống những vấn đề lý luận cơ bản về công tác tƣ tƣởng của Đảng trong giai đoạn hiện nay, trong đó có đề cập đến khái niệm và các hình thức hoạt động của công tác tuyên truyền, tuyên truyền miệng, cổ động của Đảng. Trần Doãn Tiến, Trần Viết Lƣu [48] Nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tuyên giáo, đáp ứng yêu cầu của tình hình mới, Tạp chí Tuyên giáo số 1 - 2015, bài viết đã nêu những nhận định của Hội nghị Toàn quốc tổng kết công tác tuyên giáo năm 2014, triển nhiệm vụ năm 2014 về thành tựu, hạn chế và nội dung trọng tâm của công tác tuyên giáo trong năm 2015. 4 Nguyễn Mạnh Hùng [43] Ninh Bình: Lựa chọn giải pháp đối thoại để nâng cao hiệu quả tuyên truyền miệng, Tạp chí Tuyên giáo số 3 - 2015, bài viết đã nêu hình thức đối thoại nhƣ một giải pháp nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền miệng tại tỉnh. Về luận án, luận văn: Vũ Văn Vở [50], Chất lượng công tác tuyên truyền miệng của các đảng bộ huyện ở tỉnh Hải Dương, Luận văn Thạc sĩ Khoa học chính trị - Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh. Đề tài luận giải cơ sở lý luận và thực tiễn chất lƣợng công tác tuyên truyền miệng của các Đảng bộ huyện ở tỉnh Hải Dƣơng, qua đó đề xuất một số nhóm giải pháp nhằm nâng cao chất lƣợng công tác tuyên truyền miệng và hoạt động của đội ngũ báo cáo viên của các đảng bộ huyện ở tỉnh Hải Dƣơng. Lâm Quang Minh [38], Chất lượng công tác tuyên truyền miệng của các đảng bộ quận ở Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn hiện nay, Luận văn Thạc sĩ Khoa học chính trị - Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh. Đề tài đã phân tích làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn trong công tác tuyên truyền miệng của các Đảng bộ quận ở Thành phố Hồ Chí Minh trong giai đoạn hiện nay. Trên cơ sở đó đề xuất giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao chất lƣợng công tác tuyên truyền miệng của các Đảng bộ quận ở Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn hiện nay [24]. Vũ Thị Diễm Hƣơng [51], Chất lượng công tác tuyên truyền miệng ở tỉnh Thanh Hóa hiện nay, Luận văn Thạc sĩ Khoa học chính trị - Học viện Báo chí và Tuyên truyền. Đề tài mục đích phân tích làm rõ cơ sở lý luận và thực trạng trong công tác tuyên truyền miệng của tỉnh Thanh Hóa trong thời gian qua. Trên cơ sở đó đề xuất giải pháp chủ yếu nhằm từng bƣớc nâng cao chất lƣợng công tác tuyên truyền miệng ở tỉnh Thanh Hóa hiện nay. Phạm Chí Hiếu [45], Đổi mới công tác tuyên truyền của Đảng bộ thành phố Cần Thơ giai đoạn hiện nay, Luận văn Thạc sĩ Khoa học chính trị - Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh. Đề tài đã khẳng định tuyên truyền miệng 5 là một trong những hình thức quan trọng nhất của công tác tuyên truyền. Các đề tài khoa học, sách, luận văn, luận án... nói trên đã luận giải khá rõ những vấn đề cơ bản của CTTTM nhƣ khái niệm tuyên truyền, công tác tuyên truyền, công tác tuyên truyền miệng… Làm rõ mục đích, hình thức, biện pháp công tác tuyên truyền miệng; làm rõ vai trò, đặc điểm và các quan điểm chỉ đạo công tác tuyên truyền miệng. Các công trình nói trên, tùy theo địa bàn nghiên cứu, đã khảo sát, đánh giá khá xác đáng thực trạng công tác tuyên truyền miệng của đội ngũ Báo cáo viên của từng địa phƣơng, nêu đƣợc nguyên nhân và kinh nghiệm từ thực tiễn của địa phƣơng. Tất cả các đề tài nói trên đều trình bày có hệ thống các giải pháp chủ yếu nhằm thực hiện tốt CTTTM ở địa phƣơng...... Những kết quả nghiên cứu nói trên rất hữu ích đối với đề tài nghiên cứu về chất lƣợng công tác tuyên truyền miệng từ thực tiễn huyện Thanh Oai, Thành phố Hà Nội mà tác giả thực hiện. Mặc dù đã có nhiều công trình khoa học nghiên cứu về công tác TTM của đội ngũ BCV trong phạm vi toàn Đảng nói chung, ở các Đảng bộ địa phƣơng nói riêng, nhƣng trong số các công trình nghiên cứu nói trên, chƣa có công trình nào nghiên cứu về chất lƣợng công tác tuyên truyền miệng của đội ngũ Báo cáo viên từ thực tiễn huyện Thanh Oai, Thành phố Hà Nội. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu của luận văn Trên cơ sở làm rõ những vấn đề lý luận và thực tiễn liên quan đến công tác tuyên truyền miệng; Làm rõ những thực trạng CTTTM của đội ngũ BCV huyện Thanh Oai, Thành phố Hà Nội; Luận văn đề xuất phƣơng hƣớng và các giải pháp cơ bản nâng cao chất lƣợng công tác tuyên truyền miệng của đội ngũ Báo cáo viên từ thực tiễn huyện Thanh Oai, Thành phố Hà Nội. 6 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn Phân tích làm rõ các vấn đề lý luận về công tác tuyên truyền miệng, trình bày khái niệm, quan điểm của Đảng về vai trò, tầm quan trọng của công tác tuyên truyền miệng của đội ngũ Báo cáo viên. Phân tích thực trạng chất lƣợng công tác tuyên truyền của đội ngũ Báo cáo viên từ thực tiễn huyện Thanh Oai, Thành phố Hà Nội trong 10 năm qua. Đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao chất lƣợng CTTTM của đội ngũ Báo cáo viên từ thực tiễn huyện Thanh Oai, Thành phố Hà Nội. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tƣợng nghiên cứu Công tác tuyên truyền miệng của đội ngũ Báo cáo viên từ thực tiễn huyện Thanh Oai, Thành phố Hà Nội. 4.2. Phạm vi nghiên cứu Chất lƣợng công tác tuyên truyền miệng của đội ngũ Báo cáo viên từ thực tiễn huyện Thanh Oai, Thành phố Hà Nội. Thời gian nghiên cứu: Từ năm 2005 đến năm 2015 và các giải pháp hƣớng đến 2020. 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu 5.1. Cơ sở lý luận Để đánh giá chất lƣợng công tác tuyên truyền miệng luận văn sử dụng các tiêu chí: về nội dung, phƣơng thức tiến hành công tác tuyên truyền; về tổ chức bộ máy, phẩm chất và năng lực của đội ngũ Báo cáo viên trong công tác tuyên truyền miệng; về cơ sở vật chất kỹ thuật, phƣơng tiện công tác tuyên truyền. 5.2. Phƣơng pháp nghiên cứu Tác giả luận văn vận dụng phƣơng pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử, kết hợp các phƣơng pháp phân tích và tổng hợp, thống kê và so sánh, chuyên gia, đặc biệt là phƣơng pháp tổng 7 kết thực tiễn. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn Kết quả của luận văn góp phần làm sáng tỏ tầm quan trọng của công tác tuyên truyền miệng và giải pháp nâng cao chất lƣợng công tác tuyên truyền miệng của đội ngũ Báo cáo viên từ thực tiễn huyện Thanh Oai, Thành phố Hà Nội. Luận văn có thể là nguồn tài liệu tham khảo cho các cấp ủy Đảng và Ban tuyên giáo các cấp nói chung và của các Đảng bộ huyện thuộc Thành phố Hà Nội nói riêng. Luận văn có thể dùng làm tài liệu bồi dƣỡng đội ngũ Báo cáo viên, các cấp trong giai đoạn hiện nay. 7. Kết cấu của luận văn Phần mở đầu. Chƣơng 1: Một số vấn đề lý luận về chất lƣợng công tác tuyên truyền miệng. Chƣơng 2: Chất lƣợng công tác tuyên truyền miệng của đội ngũ Báo cáo viên từ thực tiễn huyện Thanh Oai, thành phố Hà Nội – thực trạng, nguyên nhân và những vấn đề đặt ra. Chƣơng 3: Phƣơng hƣớng và giải pháp nâng cao chất lƣợng công tác tuyên truyền miệng của đội ngũ Báo cáo viên từ thực tiễn huyện Thanh Oai, thành phố Hà Nội Phần kết luận. Phần danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục. 8 Chƣơng 1 MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ CHẤT LƢỢNG CÔNG TÁC TUYÊN TRUYỀN MIỆNG 1.1. Quan niệm, vai trò, nội dung và đặc điểm về chất lƣợng công tác tuyên truyền miệng. 1.1.1. Quan niệm về tuyên truyền miệng và công tác tuyên truyền miệng Tuyên truyền: là truyền bá, truyền đạt một quan điểm nào đó. Theo nghĩa rộng, tuyên truyền là sự truyền bá những quan điểm, tƣ tƣởng về chính trị, triết học, khoa học, nghệ thuật… nhằm biến những quan điểm, tƣ tƣởng ấy thành ý thức xã hội, thành hành động cụ thể của quần chúng. Theo nghĩa hẹp, tuyên truyền là sự truyền bá những quan điểm lý luận - chính trị nhằm xây dựng cho quần chúng thế giới quan nhất định phù hợp với lợi ích thế giới quan ấy. Với quan điểm này, tuyên truyền theo nghĩa hẹp chính là tuyên truyền chính trị, tuyên truyền tƣ tƣởng mà mục đích của nó là hình thành ở đối tƣợng đƣợc tuyên truyền một thế giới quan nhất định, một kiểu ý thức xã hội nhất định và cổ vũ tính tích cực xã hội của con ngƣời. Công tác tuyên truyền: Là tổ hợp nhiều hoạt động (lời nói, kênh phi ngôn ngữ,...) của chủ thể tuyên truyền nhằm truyền tải nội dung nhất định đến đối tƣợng xác định. Tuyên truyền là một trong những hoạt động quan trọng của công tác tƣ tƣởng của Đảng, là động lực thúc đẩy sự nghiệp cách mạng của Đảng nhằm truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin, tƣ tƣởng Hồ Chí Minh, đƣờng lối, chủ trƣơng, chính sách của Đảng và Nhà nƣớc tới cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân, tạo nên sự thống nhất nhận thức và hành động trong toàn Đảng, sự đồng thuận trong xã hội, cỗ vũ quần chúng thực hiện thắng lợi mục tiêu kinh tế - xã hội của Đảng đã đề ra. 9 Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, tuyên truyền cách mạng là một hoạt động thống nhất trên ba mặt: nhận thức về mục đích và vai trò của tuyên truyền; phƣơng pháp tuyên truyền; yêu cầu đối với ngƣời làm công tác tuyên truyền. Cả ba mặt luôn luôn thống nhất với nhau, liên hệ tác động qua lại lẫn nhau. Trong đó nhận thức mục đích đóng vai trò chủ đạo, chi phối trực tiếp đến mọi phƣơng pháp hoạt động tuyên truyền. Quá trình từ nhận thức đến phƣơng pháp tuyên truyền đều thông qua con ngƣời cụ thể. Do đó, ngƣời tuyên truyền đóng vai trò có ý nghĩa quyết định. Tuyên truyền miệng: là phƣơng thức tuyên truyền đƣợc tiến hành chủ yếu bằng lời nói trong giao tiếp trực tiếp nhằm mục đích nâng cao nhận thức, củng cố niềm tin và cổ vũ tính tích cực hành động của ngƣời nghe. Tuyên truyền miệng là một trong những hình thức quan trọng nhất của công tác tuyên truyền ở các Đảng bộ cơ sở hiện nay. Tuyên truyền miệng đƣợc hiểu là hoạt động tuyên truyền của ngƣời BCV, TTV, sử dụng ngôn ngữ nói là chủ yếu, kết hợp với điệu bộ, động tác hình thể và các phƣơng tiện hỗ trợ khác (có thể có) để giải thích, bình luận, đối thoại trực tiếp với ngƣời nghe. Theo Tài liệu bồi dƣỡng nghiệp vụ công tác tuyên giáo xuất bản năm 2010, nêu khái niệm cơ bản về tuyên truyền miệng: “Tuyên truyền miệng là hình thức tuyên truyền đặc biệt, thông qua sự giao tiếp trực tiếp bằng ngôn ngữ nói (có thể có sự hỗ trợ của các phƣơng tiện âm thanh, ánh sáng, hình ảnh…) giữa báo cáo viên và cử tọa nhằm truyền bá và định hƣớng nhận thức một lƣợng thông tin nào đó đối với cử tọa, giúp họ hiểu, tin và làm theo những điều báo cáo viên muốn truyền đạt”[4, tr. 136]. Báo cáo viên của Đảng: là ngƣời do cấp ủy đảng lựa chọn và quyết định công nhận, thực hiện công tác tuyên truyền miệng trong cán bộ, đảng viên và nhân dân dƣới sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy đảng; hƣớng dẫn, quản 10 lý và tổ chức hoạt động của Ban Tuyên giáo cùng cấp và cấp trên. Trong những trƣờng hợp cụ thể, khi đƣợc cấp ủy phân công, báo cáo viên là ngƣời phát ngôn của cấp ủy Đảng. Báo cáo viên đƣợc tổ chức từ Trung ƣơng đến tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ƣơng, huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh; xã, phƣờng, thị trấn, Đảng bộ cơ cở và tƣơng đƣơng. Quan niệm về công tác tuyên truyền miệng của Đảng bộ huyện: Chỉ thị 17 - CT/TW của Ban Bí thƣ Trung ƣơng Đảng khoá X “Về tiếp tục đổi mới và nâng cao chất lƣợng, hiệu quả công tác tuyên truyền miệng trong tình hình mới” nêu rõ: Công tác tuyên truyền miệng là nhiệm vụ của toàn Đảng, vì vậy tất cả cấp uỷ các cấp từ Trung ƣơng đến cơ sở, các đảng viên hoạt động trên mọi lĩnh vực đều phải có trách nhiệm làm nhiệm vụ tuyên truyền miệng… coi đó là một tiêu chuẩn để đánh giá năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu, chất lƣợng công tác của cấp uỷ, tính tiên phong, gƣơng mẫu và phẩm chất chính trị của mỗi đảng viên [4, tr.141]. Ban Bí thƣ yêu cầu các cấp uỷ Đảng và mỗi cán bộ, đảng viên cần nhận thức sâu sắc vai trò, tầm quan trọng của công tác tuyên truyền miệng, phát huy cao độ các ƣu thế của tuyên truyền miệng của đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên để cùng với các kênh thông tin, tuyên truyền khác tạo ra sức mạnh tổng hợp và nâng cao hiệu quả của công tác tƣ tƣởng… Trong CTTTM, đội ngũ BCV, TTV là lực lƣợng quan trọng hàng đầu trong việc tuyên truyền, giáo dục quan điểm, đƣờng lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nƣớc, đƣa tiếng nói của Đảng trực tiếp đến với cán bộ, đảng viên và quần chúng. Ban Tuyên giáo là cơ quan tham mƣu giúp cấp uỷ các cấp xây dựng và tổ chức hoạt động của đội ngũ BCV, TTV. Trên cơ sở tìm hiểu về tuyên truyền miệng và CTTTM nói chung, có thể hiểu: Công tác tuyên truyền miệng của Đảng bộ huyện: hoạt động của Đảng bộ huyện lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức việc truyền bá, giáo dục, thuyết 11 phục, giải thích cho cán bộ, đảng viên và nhân dân hiểu, tin tƣởng, ủng hộ và thực hiện đƣờng lối, chủ trƣơng của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nƣớc và chính quyền địa phƣơng, góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu chính trị, kinh tế - xã hội và bảo vệ an ninh tổ quốc trên địa bàn huyện. 1.1.2. Vai trò của công tác tuyên truyền miệng Trong thời đại bùng nổ thông tin, công nghệ truyền thông phát triển nhƣ vũ bão, con ngƣời có thể tiếp cận nguồn thông tin từ nhiều nguồn, hình thức tiếp cận cũng rất phong phú đa dạng. Nhu cầu đƣợc tiếp cận thông tin, định hƣớng tƣ tƣởng, giao tiếp giữa ngƣời nói với ngƣời nghe của quần chúng nhân dân chƣa bao giờ lớn nhƣ hiện nay. Cùng một sự kiện, một vấn đề đƣợc phản ánh, nhìn nhận dƣới nhiều góc độ khác nhau, thậm chí là trái ngƣợc nhau, nhiều khi ngƣời nghe không đủ khả năng xử lý một cách khoa học những thông tin mà mình tiếp nhận đƣợc. Vì thế, quần chúng nhân dân rất cần những BCV có sự hiểu biết hệ thống, có phân tích đúng đắn, có khả năng vƣợt lên trên nhận thức của số đông nhân dân ở cơ sở giúp họ định hƣớng nhận thức tƣ tƣởng. Vai trò quan trọng đó đƣợc trao cho cấp ủy ở cơ sở thực hiện thông qua CTTTM. Đảng ta khẳng định, cần tiếp tục quán triệt ý nghĩa, vai trò, tầm quan trọng của CTTTM, hoạt động của đội ngũ BCV, TTV, xác định đây là một trong những kênh thông tin quan trọng nhất, trực tiếp truyền bá sâu rộng chủ nghĩa Mác-Lênin, tƣ tƣởng Hồ Chí Minh, phổ biến, giáo dục, quán triệt các quan điểm, đƣờng lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nƣớc; định hƣớng tƣ tƣởng cho cán bộ, đảng viên và nhân dân trƣớc các vấn đề thời sự quan trọng trong nƣớc và quốc tế; góp phần tạo sự thống nhất tƣ tƣởng trong đảng, sự đồng thuận của xã hội, củng cố niềm tin, cổ vũ phong trào cách mạng. Đồng thời, đây là một trong những vũ khí sắc bén, kịp thời đấu tranh chống âm mƣu, thủ đoạn “diễn biến hoà bình” của các thế lực thù địch, phê phán các quan điểm sai trái, lệch lạc, phản động. 12 Căn cứ nhiệm vụ nêu trên, vai trò CTTTM đƣợc xác định nhƣ sau: Một là, CTTTM góp phần truyền bá sâu rộng trong cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân về chủ nghĩa Mác-Lênin và tƣ tƣởng Hồ Chí Minh và những tinh hoa văn hoá dân tộc và nhân loại. Hai là, CTTTM là kênh thông tin chủ yếu và chính thống nhằm giáo dục, phổ biến, quán triệt mọi chủ trƣơng, đƣờng lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nƣớc, kịp thời tổ chức, hƣớng dẫn suy nghĩ hành động của quần chúng nhân dân, góp phần tăng cƣờng mối quan hệ Đảng - dân. Ba là, CTTTM góp phần to lớn vào việc xây dựng nền văn hoá mới, nền văn hoá xã hội chủ nghĩa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Bốn là, CTTTM góp phần quan trọng trong xây dựng mối đại đoàn kết toàn dân tộc, cổ vũ, động viên mọi ngƣời hăng hái thi đua yêu nƣớc, xây dựng và bảo vệ tổ quốc. Năm là, CTTTM là vũ khí sắc bén trong cuộc đấu tranh chống âm mƣu, thủ đoạn “diễn biến hoà bình” mà các thế lực thù địch, giúp quần chúng nhân dân đề cao cảnh giác, tích cực tham gia bảo vệ an ninh tổ quốc. Sáu là, CTTTM góp phần tích cực đấu tranh chống quan liêu, tham nhũng, lãng phí. 1.1.3. Nội dung của công tác tuyên truyền miệng Với vai trò là kênh thông tin chủ yếu và chính thống nhằm giáo dục, phổ biến, quán triệt mọi chủ trƣơng, đƣờng lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nƣớc, kịp thời tổ chức, hƣớng dẫn suy nghĩ hành động của quần chúng nhân dân nên nội dung tuyên truyền miệng rất rộng lớn, liên quan đến sự nghiệp cách mạng của Đảng và nhân dân ta, liên quan đến các lĩnh vực của đời sống kinh tế - xã hội, quốc phòng an ninh. Nội dung CTTTM đƣợc quy định bởi mục đích, đối tƣợng tuyên truyền, không gian, thời gian mà xác định nội dung tuyên truyền miệng. Trên thực tế, nội dung CTTTM ở Đảng bộ huyện thƣờng hƣớng vào các nội dung sau: 13 Một là, tuyên truyền, phổ biến, chủ trương, nghị quyết, nhiệm vụ của Đảng bộ và chính quyền đến người dân Việc triển khai chủ trƣơng, nghị quyết của Đảng bộ đến từng cán bộ, đảng viên là trách nhiệm của Ban Chấp hành Đảng bộ, mà trực tiếp là trách nhiệm của đồng chí bí thƣ cấp ủy. Đối với quần chúng nhân dân địa phƣơng tuyên truyền chủ trƣơng, đƣờng lối của đảng thƣờng giao cho BCV, TTV. Nhằm giác ngộ, nâng cao nhận thức, định hƣớng tƣ tƣởng cho cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân về những chủ trƣơng, định hƣớng của Đảng và Nhà nƣớc, cấp ủy, chính quyền địa phƣơng về phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng an ninh. Hai là, tuyên truyền thời sự, chính sách Tuyên truyền thời sự, chính sách là một trong những nội dung quan trọng, diễn ra thƣờng xuyên, bảo đảm tính thời sự, kịp thời của thông tin thời sự. Quần chúng nhân dân ở các vùng miền khác nhau có điều kiện tiếp cận thông tin ở mức độ khác nhau, các thông tin thời sự chính sách hàng ngày, hàng giờ đƣợc đăng tải trên các phƣơng tiện thông tin đại chúng, các mạng xã hội, qua truyền miệng… Tuy nhiên những thông tin đó không hệ thống, không toàn diện và có những thông tin quần chúng không thể biết đƣợc do điều kiện tiếp cận thông tin hạn chế, nhất là đối với những địa bàn vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo. Vì vậy BCV, TTV có nhiệm vụ truyền tải thông tin đến quần chúng nhân dân một cách có hệ thống, lô gích, chặt chẽ. Mục đích của tuyên truyền thời sự, chính sách là làm cho quần chúng nhân dân nhận thức đúng đắn, theo định hƣớng tƣ tƣởng của Đảng, góp phần củng cố niềm tin của quần chúng nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng và thúc đẩy quyết tâm hành động của họ. Ba là, tuyên truyền khoa giáo Tuyên truyền miệng những tri thức khoa học, giáo dục phổ thông phục vụ phát triển kinh tế - xã hội ở các cộng đồng dân cƣ là một trong nhƣng nội 14 dung tuyên truyền quan trọng ở các Đảng bộ chính quyền cơ sở. Thông qua việc tuyên truyền các biện pháp ứng dụng khoa học công nghệ trong đời sống, sản xuất nhƣ: thông tin về sức khỏe sinh sản, phổ biến kiến thức pháp luật...; thông tin về giống cây trồng, vật nuôi, phòng chống thiên tai, dịch bệnh…; giáo dục, nâng cao tinh thần cảnh giác cách mạng… qua đó nâng cao nhận thức, góp phần, nâng cao năng xuất, chất lƣợng sản xuất hàng hóa của nhân dân trên địa bàn huyện. Bốn là, tuyên truyền gương người tốt, việc tốt Tổng kết thực tiễn, rút kinh nghiệm, phát hiện điển hình và nhân rộng các điển hình tiên tiến là phƣơng pháp lãnh đạo phổ biến của các Đảng bộ. Công tác tuyên truyền phải bám sát thực tiễn, nghiên cứu, phát hiện những điển hình tiên tiến, gƣơng ngƣời tốt việc tốt để tuyên truyền rộng rãi trong cộng đồng dân cƣ nhằm cổ vũ, động viên quần chúng noi theo. Năm là, tuyên truyền hệ tư tưởng Tuyên truyền, giáo dục hệ tƣ tƣởng của Đảng là nội dung quan trọng nhất của công tác tuyên truyền. Khác với công tác giáo dục lý luận, CTTTM hƣớng vào hình thành hệ tƣ tƣởng của Đảng cho quần chúng nhân dân thông qua các nội dung cụ thể nhƣ: Tuyên truyền về Học tập và làm theo tấm gƣơng đạo đức Hồ Chí Minh; tuyên truyền chống âm mƣu “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch phá hoại hệ tƣ tƣởng cách mạng; vận động bài trừ mê tín dị đoan, phong tục tập quán lạc hậu, khẳng định thế giới quan duy vật biện chứng… thông qua đó củng cố niềm tin của cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân về hệ tƣ tƣởng của Đảng. 1.1.4. Đặc điểm công tác tuyên truyền miệng của đội ngũ Báo cáo viên Công tác tuyên truyền miệng có những đặc điểm cơ bản sau: Thứ nhất, tuyên truyền miệng là phƣơng thức chủ yếu để tiến hành hoạt động tuyên truyền đƣợc thực hiện thông qua sự giao tiếp trực tiếp nhằm cung cấp và trao đổi thông tin giữa ngƣời nói và ngƣời nghe. Qua giao tiếp, tiếp 15 xúc trực tiếp, ngƣời tuyên truyền và đối tƣợng tuyên truyền có quan hệ trao đổi thông tin, cảm xúc, tình cảm với nhau. Khác với phát thanh viên trên đài phát thanh và truyền hình, đó là sự thông tin một chiều, giao tiếp trực tiếp giữa ngƣời tuyên truyền và ngƣời nghe giúp cho ngƣời tuyên truyền có điều kiện quan sát và bao quát đƣợc đối tƣợng, điều chỉnh kịp thời về nội dung và phƣơng pháp, làm cho bài nói chất lƣợng, hiệu quả và trở nên sống động, hấp dẫn, truyền cảm hơn. Giao tiếp trực tiếp còn là phƣơng thức tốt nhất để thực hiện nguyên tắc tuyên truyền đúng đối tƣợng và sát với cơ sở, đáp ứng yêu cầu thông tin nội bộ ngày càng tăng hiện nay. Nhất là, tuyên truyền miệng đề cập đến những vấn đề quan trọng mà có những nội dung không thể công khai rộng rãi trên các phƣơng tiện thông tin đại chúng, nhƣng lại rất cần thiết giải thích, thông báo kịp thời trong nội bộ, đáp ứng yêu cầu giải quyết nhiệm vụ chính trị của cơ quan, đơn vị, địa bàn. Tuyên truyền miệng, là hình thức duy nhất có thể nói hết và phân tích sâu sắc các vấn đề, thông qua đó góp phần định hƣớng thông tin cho các đối tƣợng khác nhau trong xã hội. Thứ hai, tuyên truyền miệng là hình thức tuyên truyền thực hiện đƣợc chức năng thông tin hai chiều thông qua cơ chế đối thoại giữa ngƣời nói với ngƣời nghe. Ngƣời nói không chỉ truyền đạt một cách chủ quan một chiều (độc thoại) những vấn đề cần tuyên truyền, giải thích mà còn lắng nghe những ý kiến thắc mắc; trả lời những vấn đề mà ngƣời nghe đang quan tâm; tiếp thu và phản ánh kịp thời những ý kiến đóng góp của ngƣời nghe. Cho nên tuyên truyền miệng là hình thức tuyên truyền dân chủ nhất, đáp ứng mọi trình độ cán bộ, đảng viên và nhân dân, phù hợp với trình độ dân trí ngày càng cao, với yêu cầu dân chủ hoá về thông tin, khi thông tin trở thành quyền lợi của đảng viên và là nhu cầu không thể thiếu đƣợc trong xã hội. Quan trọng hơn, tuyên truyền miệng còn khắc phục đƣợc tình trạng tuyên truyền một chiều, nặng về chủ quan “dội” từ trên xuống. Thông qua việc đẩy mạnh 16