Tr−êng ®¹i häc ngo¹i th−¬ng
Khoa kinh tÕ ngo¹i th−¬ng
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
§Ò tµi:
GIẢI PHÁP MỞ RỘNG XUẤT KHẨU RAU QUẢ VÀO
THỊ TRƯỜNG MỸ
Sinh viªn thùc hiÖn: §Æng ThÞ Lan Ph−¬ng
Gi¸o viªn h−íng dÉn: PGS,TS NguyÔn Trung V$n
Hµ néi - 12/
12/ 2013
2013
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Môc lôc
Lêi më ®Çu ................................................................
................................................................................................
................................................................................................
.......................................................................
....................................... 1
Ch−¬ng I Kh¸i qu¸t chung vÒ thÞ tr−êng rau qu¶ Mü................................
Mü .......................................................
....................................................... 1
I. T×nh h×nh tiªu thô.................................................................................................. 2
1. §Æc ®iÓm cña thÞ tr−êng rau qu¶ Mü................................................................ 2
2. NÐt chung vÒ t×nh h×nh tiªu thô rau qu¶ cña thÞ tr−êng Mü ............................... 3
2.1. Møc tiªu thô rau......................................................................................... 4
2.2. Møc tiªu thô qu¶ cô thÓ ............................................................................. 5
3. T©m lý, thÞ hiÕu, tËp qu¸n tiªu dïng................................................................. 7
II. S¶n xuÊt vµ cung cÊp trong n−íc....................................................................... 9
1. DiÖn tÝch, n¨ng suÊt vµ c«ng nghÖ canh t¸c .................................................... 9
2. S¶n l−îng rau qu¶ qua c¸c n¨m.................................................................... 10
2.1. S¶n l−îng rau.......................................................................................... 11
2.2. S¶n l−îng qu¶ ......................................................................................... 12
III. NhËp khÈu ......................................................................................................... 15
1. Mét sè ®iÒu luËt vµ møc thuÕ liªn quan ®Õn nhËp khÈu rau qu¶.................... 15
1.1. CÊm nhËp khÈu mét sè lo¹i n«ng s¶n ..................................................... 15
1.2. §iÓm kiÓm so¸t tíi h¹n mèi nguy h¹i ®èi víi hµng thùc phÈm (HACCP) . 16
1.3. Quy ®Þnh cña FDA ®èi víi nhËp khÈu tr¸i c©y .......................................... 17
1.3. ThuÕ nhËp khÈu mét sè lo¹i qu¶ cña Mü ................................................. 19
2. Kim ng¹ch nhËp khÈu cña Mü vÒ rau qu¶...................................................... 19
3. C¬ cÊu nhËp khÈu ......................................................................................... 21
3.1. NhËp khÈu rau......................................................................................... 21
3.2. NhËp khÈu qu¶ ........................................................................................... 23
3.2.1.Q
u¶ nhiÖt ®íi....................................................................................23
3.2.2. Qu¶ cã mói ë Mü.............................................................................25
3. C¬ cÊu thÞ tr−êng nhËp khÈu cña Mü ............................................................. 26
Ch−¬ng II Thùc tr¹ng xuÊt khÈu
khÈu rau qu¶ cña ViÖt Nam vµo thÞ tr−êng Mü
trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ................................................................
................................................................................................
......................................................................
...................................... 28
I. §¸nh gi¸ chung vÒ t×nh h×nh s¶n xuÊt trong n−íc ........................................... 28
1. DiÖn tÝch ........................................................................................................ 28
§Æng ThÞ Lan Ph−¬ng - Ph¸p 1 - K38
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
1.1. DiÖn tÝch rau ®Ëu ..................................................................................... 29
1.2. DiÖn tÝch c©y ¨n qu¶ ................................................................................ 29
2. S¶n l−îng vµ n¨ng suÊt................................................................................. 31
3. Thùc tr¹ng chÕ biÕn vµ b¶o qu¶n rau qu¶ ..................................................... 34
3.1. HÖ thèng b¶o qu¶n .................................................................................. 34
3.2. HÖ thèng chÕ biÕn ................................................................................... 34
II. Thùc tr¹ng xuÊt khÈu cña rau qu¶ ViÖt Nam vµo thÞ tr−êng Mü..................... 37
1.Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña rau qu¶ ViÖt Nam................................................... 37
1.1.§Æc ®iÓm vµ xu h−íng biÕn ®éng cña kim ng¹ch xuÊt khÈu rau qu¶ ViÖt
Nam vµo thÞ tr−êng Mü ........................................................................... 37
1.1.1. §Æc ®iÓm vµ xu h−íng biÕn ®éng chung cña kim ng¹ch xuÊt khÈu
rau qu¶ ViÖt Nam ...........................................................................37
1.1.2. Xu h−íng biÕn ®éng cña kim ng¹ch xuÊt khÈu rau qu¶ ViÖt Nam vµo
thÞ tr−êng Mü..................................................................................39
1.2. Kim ng¹ch xuÊt khÈu theo c¬ cÊu mÆt hµng ........................................... 41
2. C¬ cÊu thÞ tr−êng xuÊt khÈu........................................................................... 43
2.1. Nh÷ng thÞ tr−êng xuÊt khÈu rau qu¶ cña ViÖt Nam .................................. 43
2.1.1. ThÞ tr−êng Liªn x« vµ c¸c n−íc §«ng ¢u ........................................44
2.1.2. ThÞ tr−êng Trung Quèc....................................................................45
2.1.3. C¸c thÞ tr−êng NhËt B¶n, §µi Loan, Hång K«ng vµ Hµn Quèc ........46
2.1.3.C¸c n−íc ASEAN.............................................................................46
2.1.4. C¸c thÞ tr−êng kh¸c.........................................................................47
2.2. TÇm quan träng cña viÖc më réng thÞ tr−êng ®èi víi xuÊt khÈu rau qu¶
cña ViÖt Nam.......................................................................................... 48
3. ChÊt l−îng vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña xuÊt khÈu rau qu¶ ViÖt Nam vµo
Mü .......................................................................................................... 49
3.1. ChÊt l−îng cña rau qu¶ ViÖt nam ............................................................ 49
3.2. Kh¶ n¨ng c¹nh tranh ............................................................................... 50
III. §¸nh gi¸ chung vÒ xuÊt khÈu rau qu¶ cña ViÖt Nam vµo thÞ tr−êng Mü....... 51
1. Nh÷ng kÕt qu¶ vµ thµnh c«ng b−íc ®Çu ........................................................ 51
2. Nh÷ng tån t¹i vµ th¸ch thøc chñ yÕu ............................................................. 53
§Æng ThÞ Lan Ph−¬ng - Ph¸p 1 - K38
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Ch−¬ng 3 Gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ më réng xuÊt khÈu rau qu¶ cña ViÖt Nam vµo
thÞ tr−êng Mü................................
Mü ................................................................
................................................................................................
..............................................................................................
.............................................................. 56
I. §Þnh h−íng xuÊt khÈu rau qu¶ vµo thÞ tr−êng Mü............................................ 56
1. Dù b¸o thÞ tr−êng rau qu¶ cña Mü trong nh÷ng n¨m tíi................................. 56
1.1. VÒ c¬ cÊu nhËp khÈu rau qu¶.................................................................. 56
1.2. Dù b¸o vÒ gi¸ .......................................................................................... 57
2. Môc tiªu xuÊt khÈu rau qu¶ ........................................................................... 58
3. Nh÷ng ®Þnh h−íng lín trong xuÊt khÈu ........................................................... 59
3.1. §Þnh h−íng vÒ chiÕn l−îc s¶n phÈm vµ thÞ tr−êng ...................................... 59
3.1.1. §Þnh h−íng vÒ thÞ tr−êng ................................................................60
3.1.2. §Þnh h−íng vÒ s¶n phÈm...............................................................61
3.2. Quy ho¹ch vïng s¶n xuÊt rau qu¶ tËp trung............................................ 62
II. Gi¶i ph¸p më réng xuÊt khÈu rau qu¶ vµo thÞ tr−êng Mü ............................... 65
1. Nh÷ng gi¶i ph¸p vi m«................................................................................... 65
1.1 §Èy m¹nh c¸c ho¹t ®éng Marketing vµ nghiªn cøu thÞ tr−êng .................. 65
1.2. N©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña xuÊt khÈu rau qu¶............................ 69
1.3. Gi¶i ph¸p vÒ vèn vµ tµi chÝnh.................................................................. 72
1.4. Chó träng ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé............................................................ 74
1.5. Gi¶i ph¸p vÒ c«ng nghÖ vµ th«ng tin ....................................................... 74
2. Nh÷ng gi¶i ph¸p vÜ m«................................................................................... 76
2.1. ChÝnh s¸ch ®Êt ®ai................................................................................... 76
2.2. ChÝnh s¸ch ph¸t triÓn thÞ tr−êng xuÊt khÈu rau qu¶ ................................. 78
2.3. ChÝnh s¸ch ®Çu t− ................................................................................... 79
2.4. ChÝnh s¸ch vèn, tÝn dông ......................................................................... 80
2.5. ChÝnh s¸ch b¶o hiÓm kinh doanh xuÊt khÈu rau qu¶ ............................... 81
2.6. ChÝnh s¸ch hç trî, khuyÕn khÝch xuÊt khÈu rau qu¶ ............................... 81
KÕt luËn ................................................................
................................................................................................
................................................................................................
........................................................................
........................................ 86
Tµi liÖu tham kh¶o: ................................................................
................................................................................................
.......................................................................................
....................................................... 1
§Æng ThÞ Lan Ph−¬ng - Ph¸p 1 - K38
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Lêi më ®Çu
Sau h¬n 15 n¨m ®æi míi, ®Êt n−íc ta ®$ ®¹t ®−îc nh÷ng thµnh c«ng rÊt
®¸ng kÓ. Tõ mét n−íc n«ng nghiÖp ph¶i nhËp khÈu lín l−¬ng thùc triÒn miªn,
giê ®©y chóng ta ®$ trë thµnh mét n−íc xuÊt khÈu g¹o vµ nhiÒu n«ng s¶n kh¸c
cã vÞ thÕ trªn thÕ giíi. Tõ khi NghÞ QuyÕt §¹i Héi §¶ng lÇn thø VIII h−íng
dÉn thùc hiÖn ®a d¹ng ho¸ c©y trång, h−íng vÒ xuÊt khÈu, ngµnh rau qu¶ ViÖt
Nam ®$ cã nh÷ng b−íc ph¸t triÓn, vµ thÝch øng kÞp tr−íc nh÷ng biÕn ®éng ®ét
ngét cña thÞ tr−êng n−íc ngoµi, tr−íc hÕt lµ thÞ tr−êng Mü.
Qu¸ tr×nh b×nh th−êng ho¸ quan hÖ ViÖt Mü, ®Æc biÖt lµ hiÖp ®Þnh
th−¬ng m¹i song ph−¬ng ®−îc ký kÕt vµ cã hiÖu lùc th¸ng 12/2001 lµ ®éng lùc
më c¸nh cöa thÞ tr−êng Mü, mét thÞ tr−êng hÊp dÉn vµ lín nhÊt thÕ giíi, ®Ó
cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam vµo cuéc vµ c¹nh tranh mét c¸ch b×nh ®¼ng
víi c¸c n−íc kh¸c. C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®ang ®øng tr−íc c¬ héi lín ®Ó
®Èy m¹nh xuÊt khÈu vµ ®a ph−¬ng ho¸ thÞ tr−êng.
Trong bèi c¶nh ®ã, em ®$ chän ®Ò tµi “Gi¶i ph¸p më réng xuÊt khÈu
rau qu¶ cña ViÖt nam vµo thÞ tr−êng Mü” cho kho¸ luËn tèt nghiÖp cña
m×nh. Víi sù h−íng dÉn tËn t×nh cña thÇy gi¸o NguyÔn Trung V$n cïng víi sù
nç lùc cña b¶n th©n, em mong muèn ®−îc nghiªn cøu s©u h¬n vÒ c¸c gi¶i
ph¸p nh»m më réng xuÊt khÈu rau qu¶ ViÖt Nam.
Néi dung ®Ò tµi gåm 3 ch−¬ng:
Ch−¬ng 1: Kh¸i qu¸t thÞ tr−êng rau qu¶ Mü
Ch−¬ng 2: Thùc tr¹ng xuÊt khÈu cña rau qu¶ ViÖt Nam vµo thÞ tr−êng
Mü trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y
Ch−¬ng 3: §Þnh h−íng vµ gi¶i ph¸p më réng xuÊt khÈu cña rau qu¶
ViÖt Nam vµo thÞ tr−êng Mü.
Tuy ®$ cã nhiÒu cè g¾ng vµ nç lùc, nh−ng do nh÷ng h¹n chÕ vÒ thêi
gian, kinh nghiÖm vµ kh¶ n¨ng cña ng−êi viÕt, nªn ®Ò tµi nµy khã tr¸nh khái
nh÷ng sai sãt. V× vËy em mong ®−îc sù chØ dÉn tËn t×nh cña c¸c thÇy c« trong
Tr−êng vµ ý kiÕn cña ®«ng ®¶o ®éc gi¶.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n!
Sinh viªn thùc hiÖn: §Æng ThÞ Lan Ph−¬ng
§Æng ThÞ Lan Ph−¬ng - Ph¸p 1 - K38
1
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Ch−¬ng I
Kh¸i qu¸t chung vÒ thÞ tr−êng rau qu¶ Mü
I. T×nh h×nh tiªu thô
1. §Æc ®iÓm cña thÞ tr−êng rau qu¶ Mü
Hîp chñng quèc Hoa kú lµ mét trong nh÷ng n−íc cã diÖn tÝch lín nhÊt
thÕ giíi (9,4 triÖu km2), d©n sè ®«ng víi thµnh phÇn sè rÊt phøc t¹p. §©y lµ
mét quèc gia trÎ víi nhiÒu ng−êi nhËp c− tõ kh¾p c¸c ch©u lôc trªn thÕ giíi,
thùc sù lµ mét thÞ tr−êng khæng lå vµ rÊt lý t−ëng ®èi víi nh÷ng n−íc muèn
®Èy m¹nh xuÊt khÈu. ThÞ tr−êng rau qu¶ Hoa Kú lµ mét thÞ tr−êng víi møc
tiªu dïng cao, nhu cÇu rau vµ tr¸i c©y c¸c lo¹i vµ lu«n cã xu h−íng t¨ng. Do
l−îng d©n nhËp c− ngµy cµng ®«ng vµ mang ®Õn nh÷ng së thÝch thÞ hiÕu tiªu
dïng kh¸c nhau, l−îng giao dÞch rau qu¶ trªn thÞ tr−êng ngµy cµng ®a d¹ng
víi ®ñ c¸c chñng lo¹i qu¶ vµ rau ®Õn tõ kh¾p c¸c miÒn khÝ hËu cña mäi khu
vùc trªn thÕ giíi. Kh«ng chØ lo¹i qu¶ cã mói nh− cam, b−ëi, quýt trªn thÞ
tr−êng Mü mµ nhiÒu chñng lo¹i kh¸c, ®Æc biÖt lµ qu¶ nhiÖt ®íi vµ chuèi còng
tham gia kh«ng kÐm phÇn s«i ®éng trªn thÞ tr−êng rau qu¶ khæng lå nµy. Mü
lµ mét trong nh÷ng n−íc võa xuÊt khÈu võa nhËp khÈu tr¸i c©y vµ rau lín nhÊt
thÕ giíi. PhÇn lín rau qu¶ ®−îc ph©n phèi qua hÖ thèng kªnh ph©n phèi lµ c¸c
siªu thÞ b¸n lÎ vµ c¸c cöa hµng thùc phÈm, cung cÊp hµng ho¸ cho ng−êi tiªu
dïng cuèi cïng kh¾p n−íc Mü. Vai trß cña c¸c nhµ trung gian ph©n phèi nh−
ng−êi chuyªn nhËp khÈu, ng−êi b¸n bu«n ngµy cµng gi¶m, cßn vai trß cña c¸c
nhµ s¶n xuÊt, nh÷ng nhµ b¸n lÎ ngµy cµng t¨ng. Hä ®Æt trùc tiÕp c¸c ®¬n ®Æt
hµng tõ nh÷ng nhµ xuÊt khÈu n−íc ngoµi võa gi¶m ®−îc phÝ trung gian, võa
®¶m b¶o chÊt l−îng hµng ho¸. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, xu h−íng s¸t nhËp
c¸c tËp ®oµn ph©n phèi thùc phÈm cña Mü diÔn ra m¹nh mÏ. Qu¸ tr×nh nµy
dÉn ®Õn mét sè tËp ®oµn lín thao tóng vµ chi phèi thÞ tr−êng. C¸c doanh
nghiÖp n−íc ngoµi muèn th©m nhËp vµo thÞ tr−êng Mü trë nªn khã kh¨n h¬n
vµ ph¶i th«ng qua c¸c tËp ®oµn trªn. Mét ®Æc tr−ng n÷a rÊt riªng cña thÞ
tr−êng Mü, ®ã lµ mét phÇn lín khèi l−îng rau qu¶ tiªu thÞ trªn thÞ tr−êng lµ
§Æng ThÞ Lan Ph−¬ng - Ph¸p 1 - K38
2
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
nh÷ng rau qu¶ nhËp khÈu. Nh−ng dï lµ thÞ tr−êng nhËp khÈu rau qu¶ lín cña
thÕ giíi nh−ng ®©y l¹i lµ thÞ tr−êng kh¾t khe, kh«ng ph¶i rau qu¶ nµo còng
“chen ch©n” ®−îc vµo thÞ tr−êng nµy mµ ®ã ph¶i lµ nh÷ng lo¹i ®¸p øng ®−îc
c¸c tiªu chuÈn vÖ sinh kiÓm dÞch thùc phÈm phøc t¹p cña Hoa Kú. VÊn ®Ò
nh$n hiÖu còng rÊt ®−îc chó ý, hÇu hÕt c¸c rau qu¶ tham gia trªn thÞ tr−êng
®Òu cã nh$n hiÖu cña c¸c c«ng ty hay t− nh©n ®Ó ®¶m b¶o chÊt l−îng tiªu
dïng. HiÖn nay, xu h−íng cña thÞ tr−êng Hoa Kú lµ t¨ng c−êng c¸c biÖn ph¸p
b¶o hé vµ t¨ng l−îng giao dÞch rau qu¶ t−¬i trong tæng l−îng giao dÞch c¸c
s¶n phÈm rau qu¶.
2. NÐt chung vÒ t×nh h×nh tiªu thô rau qu¶ cña thÞ tr−êng
Mü
ThÞ tr−êng Mü ®−îc coi lµ thÞ tr−êng tiªu dïng lín nhÊt thÕ giíi, x$ héi
Mü ®−îc coi lµ x$ héi tiªu thô. Ng−êi ta −íc tÝnh r»ng hµng n¨m n−íc Mü tiªu
gÊp nhiÒu lÇn c¸c n−íc kh¸c. Ngµy nay nhËn thøc ®−îc vÒ vai trß cña rau vµ
qu¶ ®èi víi søc khoÎ ®−îc n©ng lªn, nªn rÊt nhiÒu ng−êi tiªu dïng Mü t¨ng
cÇu ®èi víi mÆt hµng nµy. Nh×n chung møc tiªu thô b×nh qu©n ®Çu ng−êi vÒ
rau qu¶ cña Mü lu«n cao h¬n so víi møc trung b×nh cña thÕ giíi. Møc tiªu thô
b×nh qu©n ®Çu ng−êi vÒ rau trªn thÕ giíi lµ 90 kg/n¨m, ViÖt Nam lµ 60kg/n¨m.
Trong khi ®ã møc b×nh qu©n cña Mü rÊt cao, lªn tíi 187 kg mét ng−êi/n¨m,
tøc lµ gÊp ®«i møc b×nh qu©n cña thÕ giíi. Cßn møc tiªu thô tr¸i c©y b×nh qu©n
®Çu ng−êi cña Mü còng ®¹t møc gÇn 130kg/n¨m. CÇu lín kÐo theo cung cao,
l−îng rau qu¶ tham gia trªn thÞ tr−êng nµy hÕt søc s«i ®éng, ®a d¹ng c¸c
chñng lo¹i, trong ®ã mét phÇn lín lµ rau qu¶ ®−îc nhËp khÈu tõ c¸c n−íc
kh¸c. Nh−ng nguån cung trong n−íc vÉn ch−a thÓ ®¸p øng nhu cÇu khæng lå
®ã, nªn hµng n¨m Mü ph¶i nhËp khÈu mét khèi l−îng ®¸ng kÓ ®Ó ®¸p øng c¸c
nhu cÇu tiªu dïng ®a d¹ng cña ng−êi d©n. Rau qu¶ t−¬i chiÕm tû träng h¬n
mét nöa trong c¬ cÊu tiªu dïng s¶n phÈm rau qu¶ nãi chung. C¸c lo¹i qu¶ t−¬i
phæ biÕn trªn thÞ tr−êng n−íc nµy lµ chuèi, t¸o, cam, xoµi, lª, quýt, ®u ®ñ, d©u
t©y… N−íc qu¶ còng lµ lo¹i s¶n phÈm chÕ biÕn ®−îc yªu thÝch vµ tiªu dïng
nhiÒu thø hai sau hoa qu¶ t−¬i. §Æc biÖt ng−êi Mü thÝch sö dông c¸c lo¹i n−íc
§Æng ThÞ Lan Ph−¬ng - Ph¸p 1 - K38
3
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Ðp thay cho n−íc uèng vµ th−êng xuyªn trong b÷a ¨n hµng ngµy, chiÕm tû
träng h¬n 1/3 c¬ cÊu tiªu dïng hoa qu¶. Ngoµi ra cßn cã c¸c d¹ng chÕ biÕn
kh¸c nh−: ®ãng hép, ®«ng l¹nh, sÊy kh«…
2.1. Møc tiªu thô rau
Møc tiªu dïng b×nh qu©n mçi ng−êi n¨m 2001 lµ 200,4 kg rau (kÓ c¶
khoai t©y, nÊm ®Ëu ®ç, khoai lang), gi¶m 2% so víi n¨m 2000, trong ®ã l−îng
rau t−¬i ®−îc tiªu thô kh«ng thay ®æi, vÉn gi÷ ë møc 78kg; nh−ng cÇu ®èi víi
rau hép vµ rau b¶o qu¶n l¹nh l¹i gi¶m, ®¹t 52 kg/ng−êi so víi 55,2kg cña n¨m
2000. N¨m 2002, tæng l−îng rau ®−îc tiªu thô gi¶m nhÑ so víi n¨m tr−íc, chñ
yÕu lµ do rau t−¬i gi¶m, cßn rau l¹nh vµ ®ãng hép t¨ng víi sè l−îng nhá.
Khoai t©y lµ lo¹i rau ®−îc tiªu dïng nhiÒu nhÊt ë Mü, khèi l−îng tiªu thô
hµng n¨m lu«n ë møc cao, gÊp nhiÒu lÇn c¸c lo¹i rau kh¸c. Møc tiªu thô b×nh
qu©n lµ 62,3 kg mçi ng−êi tõ n¨m 1998 ®Õn nay. DÊu hiÖu gi¶m b¾t ®Çu tõ
n¨m 2001, nguyªn nh©n do ¶nh h−ëng cña gi¸ cao v× nguån cung trªn thÞ
tr−êng gi¶m.
B¶ng 1: Tiªu thô rau b×nh qu©n ®Çu ng−êi ë Mü ( §¬n vÞ: kg)
N¨m
C¶i xanh
C¶i b¾p
Cµ rèt
CÇn t©y
D−a chuét
Rau diÕp
Hµnh
Cµ chua
Khoai t©y
NÊm
Rau kh¸c
Tæng
1998
3.3
4.5
7.7
3.0
4.8
12.8
8.8
41.5
62.7
1.8
49.2
200.0
1999
3.9
4.0
6.7
3.0
5.0
14.3
9.3
40.4
62.0
1.9
51.1
201.5
2000
3.8
4.7
6.5
2.9
5.1
14.5
9.1
39.8
63.0
1.9
54.0
205.3
2001
3.5
4.7
6.3
3.0
4.6
14.4
8.6
37.6
62.6
1.8
53.3
200.4
2002
3.2
4.4
5.7
3.0
5.2
13.9
9.0
39.6
61.2
1.9
52.2
199.4
Nguån :USDA- 2002/ Vegetables and melon yearbook 2002.
§Æng ThÞ Lan Ph−¬ng - Ph¸p 1 - K38
4
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Qua b¶ng sè liÖu trªn cho thÊy râ t×nh h×nh tiªu thô rau ë Mü trong
nh÷ng n¨m qua vÉn ®−îc duy tr× kh¸ æn ®Þnh vµ ë møc cao (trªn
200kg/ng−êi/n¨m), trong ®ã cao nhÊt lµ n¨m 2000 víi møc 205,3kg/ng−êi.
2.2. Møc tiªu thô qu¶ cô thÓ
Møc tiªu thô b×nh qu©n ®Çu ng−êi n¨m 2000 ë Mü lµ 139 kg, t¨ng 3%
so víi n¨m 1999 vµ c¸c n¨m vÒ tr−íc, ®¹t møc cao thø hai trong lÞch sö tõ
tr−íc ®Õn nay ( møc cao nhÊt lµ n¨m 1998). Trong ®ã, tiªu thô qu¶ cã mói
t¨ng 8%, b»ng 59kg/ng−êi, chñ yÕu lµ do cung trong n−íc t¨ng v× ®©y lµ mét
n¨m ®−îc mïa cña Mü. Tuy vËy tiªu dïng c¸c lo¹i qu¶ kh¸c l¹i gi¶m 1% so
víi n¨m tr−íc, ë møc 80kg/ng−êi. Trong 3% t¨ng so víi n¨m tr−íc ®ã, chñ
yÕu lµ do l−îng tiªu dïng qu¶ t−¬i t¨ng, ®Æc biÖt lµ qu¶ cã mói t−¬i. Cam t−¬i,
quýt t−¬i, b−ëi lai quýt ®−îc tiªu thô nhanh víi khèi l−îng lín, nh−ng chanh
vµ b−ëi l¹i gi¶m nhÑ so víi n¨m tr−íc. ViÖc tiªu dïng cam t−¬i t¨ng, lo¹i qu¶
t−¬i chiÕm tû träng 1/2 trong toµn bé tiªu dïng qu¶ cã mói t−¬i, t¸c ®éng
m¹nh ®Õn møc t¨ng tiªu dïng chñng lo¹i qu¶ nµy nãi chung. Tuy nhiªn møc
tiªu thô c¸c lo¹i qu¶ kh¸c ngoµi qu¶ cã mói l¹i gi¶m, chñ yÕu vÉn lµ gi¶m tiªu
dïng chuèi t−¬i, t¸o t−¬i, nho, lª, mËn. Trong khi ®ã c¸c lo¹i qu¶ nhiÖt ®íi
kh¸c ®−îc nhËp khÈu l¹i t¨ng tiªu dïng, ®¹t møc tiªu dïng kû lôc. Qu¶ ®ãng
hép n¨m 2000 ®¹t b×nh qu©n ®Çu ng−êi lµ 7kg, chñ yÕu lµ t¨ng l−îng cung néi
®Þa, cïng víi xuÊt khÈu gi¶m kÐo theo ®Çu vµo ®Ó s¶n xuÊt qu¶ ®ãng hép t¨ng.
Møc t¨ng l−îng ®µo ®ãng hép tiªu thô b×nh qu©n mçi ng−êi trong n¨m, vµ c¸c
lo¹i qu¶ ®ãng hép nh−: t¸o, ®µo ngät, mËn kh«ng thay ®æi. S¶n phÈm qu¶
®«ng l¹nh còng t¨ng trong n¨m nµy, b×nh qu©n mçi ng−êi lµ 1,5kg. Bªn c¹nh
®ã tiªu thô qu¶ sÊy kh« vµ n−íc qu¶ l¹i gi¶m, b×nh qu©n mçi ng−êi dïng h¬n
1 kg s¶n phÈm qu¶ kh« vµ 4 kg s¶n phÈm n−íc qu¶. Nguyªn nh©n chñ yÕu lµm
tiªu dïng n−íc qu¶ gi¶m lµ do nguyªn liÖu lµm n−íc Ðp Ýt, thÊt thu s¶n l−îng
céng víi nhËp khÈu Ýt.
N¨m 2002, ng−êi Mü tiªu dïng nhiÒu hoa qu¶ t−¬i, sÊy kh«, ®«ng l¹nh
vµ n−íc Ðp nhiÒu h¬n so víi n¨m 2001, trung b×nh mçi ng−êi lµ 129 kg, trong
®ã cã 45 kg hoa qu¶ t−¬i, 84 kg hoa qu¶ chÕ biÕn d−íi c¸c d¹ng kh¸c nhau.
§Æng ThÞ Lan Ph−¬ng - Ph¸p 1 - K38
5
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Tiªu thô c¸c lo¹i qu¶ kh«ng cã mói t−¬i vµ chÕ biÕn ®Òu t¨ng so víi n¨m
2001, nh−ng tiªu thô c¸c qu¶ cã mói l¹i gi¶m. Mïa cam cho møc s¶n l−îng
thÊp h¬n ë Florida ®$ lµm gi¶m ®¸ng kÓ møc cung cÊp c¸c lo¹i cam t−¬i cho
thÞ tr−êng trong n−íc còng nh− nguyªn liÖu lµm n−íc tr¸i c©y.
B¶ng 2- Tiªu thô b×nh qu©n ®Çu ng−êi mét sè lo¹i rau qu¶ chÝnh ë Mü
(§¬n vÞ: kg)
N¨m
T¸o
Nho
Chuèi t−¬i
Cam
Bëi
§µo
Lª
Døa
Xoµi t−¬i
1998
45.9
53.1
27.6
85.8
16.5
10.2
7.0
12.4
1.8
1999
48.4
45.4
28.6
97.5
15.2
8.9
6.7
11.2
1.6
2000
48.3
46.9
31.4
86.9
15.6
9.7
6.9
13.3
2.0
2001
47.0
51.0
29.2
91.5
15.4
10.0
6.2
12.9
2.2
Nguån: USDA-2002/Fruit and Tree Nuts yearbook
Qua b¶ng trªn ta thÊy cam, chuèi, t¸o, nho, lµ nh÷ng lo¹i qu¶ ®−îc tiªu
dïng phæ biÕn ë Mü. Chuèi t−¬i vÉn lµ tr¸i c©y ®−îc −a thÝch nhÊt víi con sè
b×nh qu©n ®Çu ng−êi trong nh÷ng n¨m qua lµ 13kg, trong ®ã møc cao nhÊt lµ
14,3kg n¨m 1999. HiÖn nay, l−îng chuèi tiªu thô cã gi¶m nhÑ, nh−ng ®©y vÉn
lµ lo¹i qu¶ t−¬i xÕp thø nhÊt trong s¶n l−îng tiªu dïng hµng n¨m ë Mü. TiÕp
theo lµ t¸o t−¬i víi khèi l−îng trung b×nh lµ h¬n 8kg/ng−êi. Cam t−¬i ®¹t møc
tiªu thô lín nhÊt vµo nh÷ng n¨m 50-60 (b×nh qu©n 8,5 kg mçi ng−êi, bëi lÏ
l−îng xuÊt khÈu Ýt, l¹i ®−îc mïa liªn tiÕp nªn cung cÊp trong n−íc dåi dµo;
nh÷ng n¨m sau ®ã møc tiªu thô gi¶m dÇn, ®¹t thÊp nhÊt lµ 5,4kg. Tuy vËy gÇn
®©y cã xu h−íng tiªu dïng d−íi d¹ng t−¬i t¨ng trë l¹i do gièng cam ®−îc c¶i
thiÖn vµ gi¸ l¹i rÎ h¬n. N−íc cam lu«n lµ lo¹i n−íc qu¶ ®−îc −a thÝch nhÊt ë
Mü, dÉn ®Çu trong c¸c lo¹i n−íc hoa qu¶ cã mÆt trªn thÞ tr−êng, ng−êi tiªu
§Æng ThÞ Lan Ph−¬ng - Ph¸p 1 - K38
6
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
dïng Mü thÝch sö dông n−íc cam thay cho c¸c lo¹i n−íc uèng hµng ngµy vµ
thay cho cam t−¬i. NhËn thøc ®−îc vai trß cña cam ®èi víi søc khoÎ, cung cÊp
nhiÒu Vitamin C vµ c¸c loai axit tèt, v× vËy tiªu dïng n−íc cam vÉn gi÷ ®−îc
møc æn ®Þnh trong suèt hµng chôc n¨m.
Xoµi, ®u ®ñ lµ nh÷ng lo¹i qu¶ nhiÖt ®íi chñ yÕu ®−îc nhËp khÈu ®Ó ®¶m
b¶o cho cÇu trong n−íc, tuy b×nh qu©n tiªu dïng lo¹i qu¶ nµy cßn ch−a cao
nh−ng cã xu h−íng t¨ng tiªu dïng trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y vµ s¾p tíi. Xoµi
nhËp khÈu chiÕm tû träng 75% trong c¬ cÊu tiªu dïng, so víi møc 3,4% thêi
kú nh÷ng n¨m 80. Tèc ®é t¨ng tiªu dïng cña ®u ®ñ nhËp khÈu ë Mü lµ
10%/n¨m.
3. T©m lý, thÞ hiÕu, tËp qu¸n tiªu dïng
Quan ®iÓm tiªu dïng cña ng−êi Mü: NÕu ng−êi §øc coi th−êng hµnh vi
tiªu dïng hoang phÝ, ng−êi NhËt xem th¸i ®é tiÕt kiÖm lµ hµnh vi quý téc th×
ng−êi Mü ng−îc l¹i: v¨n ho¸ ng−êi Mü t«n sïng tiªu dïng ®Õn møc cho r»ng:
gi¸ trÞ cña mét c¸ nh©n trong x$ héi kh«ng x¸c ®Þnh b»ng viÖc c¸ nh©n Êy ®$
lµm g× vµ tiÕt kiÖm ®−îc bao nhiªu mµ lµ x¸c ®Þnh bëi tiªu chuÈn c¸ nh©n Êy
tiªu dïng nh− thÕ nµo. V× vËy ng−êi ta vÉn th−êng nãi ®ã lµ thÕ giíi cña tiªu
dïng. ChÞu ¶nh h−ëng cña c¸c yÕu tè x$ héi, v¨n ho¸, lèi sèng, møc sèng, thÞ
hiÕu tiªu dïng nãi chung cña ng−êi Mü rÊt ®a d¹ng. Ngay c¶ khi b¸n hµng cho
mçi bang, mçi vïng cña Mü, ng−êi ta cã thÓ ph¶i sö dông nh÷ng chiÕn l−îc
Marketing kh¸c nhau. Yªu cÇu cña ng−êi tiªu dïng ®èi víi phÈm cÊp hµng
ho¸ còng cã nhiÒu lo¹i: tõ phÈm cÊp thÊp, phÈm cÊp trung b×nh ®Õn phÈm cÊp
cao. §Æc biÖt ng−êi Mü kh¸c ng−êi Ch©u ¢u ë ®iÓm kh«ng qu¸ cÇu kú, mµ
chuéng nh÷ng hµng ho¸ ®¬n gi¶n vµ tiÖn dông, nh÷ng s¶n phÈm míi l¹, ®éc
®¸o, kÝch thÝch sù tß mß. Riªng ®èi víi thùc phÈm, t©m lý tiªu dïng cña ng−êi
Mü rÊt thËn träng, hä s½n sµng tr¶ gi¸ cao cho nh÷ng s¶n phÈm ®¹t yªu cÇu an
toµn thùc phÈm, ®Æc biÖt ®èi víi s¶n phÈm thuéc lo¹i cao cÊp. Rau vµ qu¶ lµ
nh÷ng mÆt hµng rÊt nh¹y c¶m víi ng−êi tiªu dïng, v× vËy nh÷ng yªu cÇu vÒ vÖ
sinh kiÓm dÞch thùc phÈm cña n−íc nµy rÊt kh¾t khe. C¸c s¶n phÈm rau qu¶
§Æng ThÞ Lan Ph−¬ng - Ph¸p 1 - K38
7
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
®−îc coi lµ ®ñ tiªu chuÈn an toµn thùc phÈm sÏ ph¶i héi tô nh÷ng tiªu chuÈn
c¬ b¶n sau ®©y:
Tr−íc hÕt, ®ã ph¶i lµ rau qu¶ s¹ch, tøc lµ kh«ng cßn tån d− c¸c chÊt ®éc
h¹i cã nguån gèc tõ thuèc trõ s©u, thuèc diÖt c«n trïng, thuèc b¶o qu¶n s¶n
phÈm. HoÆc khi cã mét sè ho¸ chÊt ®éc ®−îc sö dông th× ph¶i tu©n thñ nghiªm
ngÆt vÒ thêi gian, liÒu l−îng, c¸ch thøc sö dông sao cho l−îng tån d− chÊt ®éc
h¹i trong s¶n phÈm kh«ng qu¸ giíi h¹n cho phÐp. S¶n phÈm rau s¹ch cßn lµ
s¶n phÈm kh«ng tån t¹i qu¸ møc cho phÐp vÒ c¸c lo¹i vi khuÈn g©y bÖnh cho
con ng−êi.
Thø hai, s¶n phÈm rau qu¶ ph¶i ®−îc bao gãi, vµ bao b× ®ã ph¶i tho¶
m$n ®−îc c¸c yªu cÇu c¬ b¶n lµ: b¶o qu¶n s¶n phÈm bªn trong, ®Ñp vÒ h×nh
thøc; tiÖn lîi cho ng−êi sö dông; trªn bao b× ph¶i ghi râ c¸c néi dung, ®Þa chØ
s¶n xuÊt, thêi gian s¶n xuÊt, thêi h¹n sö dông, ®Æc ®iÓm s¶n phÈm, c¸ch sö
dông…
Thø ba, lµ rau qu¶ b¸n trªn thÞ tr−êng ph¶i ®−îc c¬ quan kiÓm dÞch cã
uy tÝn vÒ tiªu chuÈn an toµn thùc phÈm.
Møc sèng cµng t¨ng lªn do kinh tÕ ph¸t triÓn vµ thu nhËp cao, xu h−íng
tiªu dïng còng Ýt nhiÒu thay ®æi. Ngµy nay, ng−êi tiªu dïng cã xu h−íng gia
t¨ng tiªu thô c¸c s¶n phÈm rau qu¶ t−¬i h¬n rau qu¶ ®$ qua chÕ biÕn d−íi d¹ng
®ãng hép, sÊy kh«, muèi. Thùc chÊt, c¸c lo¹i qu¶ vµ rau giµu gi¸ trÞ dinh
d−ìng h¬n khi ®−îc sö dông ë d¹ng t−¬i víi ®iÒu kiÖn vÖ sinh an toµn. Trõ c©y
døa vµ mét sè c©y ®Æc biÖt kh¸c nh− l¹c liªn (vèn dÜ trång ®Ó chÕ biÕn), hÇu
hÕt c¸c lo¹i qu¶ vµ rau ph¶i ¨n t−¬i míi ®óng gi¸ trÞ cña nã. V× vËy, thÞ tr−êng
c¸c lo¹i rau qu¶ chÕ biÕn ®ang ë trong giai ®o¹n b$o hoµ ë c¸c n−íc ph¸t triÓn,
vµ rau qu¶ t−¬i cã ®¬n gi¸ cao h¬n trªn thÞ tr−êng quèc tÕ thËm chÝ cßn cao
h¬n c¶ nh÷ng s¶n phÈm rau qu¶ ®$ qua chÕ biÕn. Theo tµi liÖu cña FAO, c¸c
nhµ nghiªn cøu rót ra xu h−íng tiªu dïng nãi chung ë c¸c n−íc ph¸t triÓn vµ ë
Mü nãi riªng lµ:
§Æng ThÞ Lan Ph−¬ng - Ph¸p 1 - K38
8
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
- Ng−êi tiªu dïng muèn sö dông qu¶ "s¹ch", s¶n xuÊt theo c«ng nghÖ
míi chØ dïng ph©n h÷u c¬, gi¶m thiÓu tèi ®a dïng ph©n ho¸ häc vµ thuèc trõ
s©u.
- Qu¶ ph¶i s¹ch sÏ, t−¬i ngon, ®−îc tr×nh bµy ®Ñp, ®−îc bao gãi cÈn
thËn, cã ghi ®Æc ®iÓm, hµm l−îng dinh d−ìng, cã h−íng dÉn c¸ch dïng.
- Qu¶ cã mµu s¾c, h×nh thøc ®Ñp, hÊp dÉn, ng−êi mua, dÔ tiªu dïng vµ
cßn dïng ®Ó trang trÝ.
- Ng−êi tiªu dïng ngµy cµng −a thÝch n−íc qu¶ Ðp nguyªn chÊt kh«ng
pha ®−êng, kh«ng cã chÊt phô gia, thÝch c¸c ®å uèng pha chÕ trªn c¬ së n−íc
qu¶ nguyªn chÊt t¹o h−¬ng vÞ hÊp dÉn.
Xu h−íng tiªu thô tõ nay ®Õn n¨m 2010:
- T¨ng nhu cÇu ®èi víi c¸c s¶n phÈm tiÖn dông
- T¨ng c¬ héi chän lùa c¸c s¶n phÈm ®a d¹ng
- T¨ng nhu cÇu ®èi víi c¸c s¶n phÈm nhËp ngo¹i
- T¨ng nhu cÇu ®èi víi c¸c s¶n phÈm h÷u c¬
- T¨ng nhu cÇu ®èi víi c¸c s¶n phÈm chÕ biÕn s½n
- T¨ng nhu cÇu ®èi víi c¸c nh$n m¸c t− nh©n cña c¸c tËp ®oµn b¸n lÎ
- T¨ng xu h−íng ph©n cùc thÞ tr−êng
- T¨ng yªu cÇu ®èi víi nh$n m¸c s¶n phÈm
II. S¶n xuÊt vµ cung cÊp trong n−íc
1. DiÖn tÝch, n¨ng suÊt vµ c«ng nghÖ canh t¸c
Hîp chñng quèc Hoa kú lµ mét trong nh÷ng n−íc cã diÖn tÝch lín nhÊt
thÕ giíi (9,4triÖu km2), phÝa B¾c vµ Nam gi¸p 2 n−íc Canada vµ Mªhic«, phÝa
§«ng vµ T©y gi¸p Th¸i B×nh D−¬ng vµ §¹i T©y D−¬ng. Víi l$nh thæ réng lín
(bÒ ngang 4000 km, dµi 2500 km), Hoa Kú cã tÊt c¶ c¸c lo¹i ®Þa h×nh, khÝ hËu,
®ång b»ng réng lín ë phÝa §«ng vµ ë d¶i ven biÓn phÝa t©y, nói cao ë phÝa t©y.
KhÝ hËu «n ®íi vµ cËn nhiÖt phÝa Nam, hµn ®íi phÝa B¾c. KhÝ hËu, ®Þa h×nh ®a
d¹ng cho phÐp Mü ph¸t triÓn c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp trªn quy m« lín. Víi
§Æng ThÞ Lan Ph−¬ng - Ph¸p 1 - K38
9
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
diÖn tÝch canh t¸c lµ 12 triÖu ha, n«ng nghiÖp Mü ®−îc chuyªn m«n ho¸ s¶n
xuÊt theo vïng ë møc ®é cao. C¸c vµnh ®ai c©y trång vËt nu«i ®−îc h×nh thµnh
ë mét sè vïng trong n−íc: “Vµnh ®ai ng«” h×nh thµnh trong ®Þa phËn c¸c bang
¤hai«, Indiana, Ilinoi, “Vµnh ®ai lóa mú” lín nhÊt lµ vïng l$nh thæ ngò hå,
giíi h¹n bëi c¸c vïng Mitxitxipi vµ Mitxuri, c¸c lo¹i c©y ¨n qu¶ chñ yÕu ®−îc
trång ë c¸c bang California vµ Florida, cïng mét sè bang kh¸c. §¶o Hawai cã
khÝ hËu thæ nh÷ng, thÝch hîp víi c©y mÝa, døa. Rau ®−îc trång nhiÒu nhÊt ë
bang Florida vµ Michig©n, vµ d¶i d¸c ë kh¾p c¸c bang kh¸c. C¸c n«ng tr¹i
ngµy cµng ®ãng vai trß quan träng trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp Mü, phÇn lín
s¶n l−îng rau qu¶ lµ do c¸c n«ng tr¹i lín ë n−íc Mü cung cÊp. Sù ra ®êi cña
c¸c tæ hîp n«ng - c«ng nghiÖp gãp phÇn thóc ®Èy sù t¨ng tr−ëng cña n«ng
nghiÖp Mü, n¨ng suÊt n«ng nghiÖp nãi chung vµ rau qu¶ nãi riªng cã xu
h−íng t¨ng theo thêi gian. N¨ng suÊt lµ yÕu tè quan träng ®ãng gãp vµo sù
ph¸t triÓn cña n«ng nghiÖp Mü trong nh÷ng thËp kû qua. Mü ®Òu cã nh÷ng thÕ
m¹nh vÒ n¨ng suÊt nh−: ®é mµu mì cña ®Êt, chÊt l−îng cña c¬ së h¹ tÇng, m¸y
mãc, thuû lîi vµ lao ®éng. C«ng nghÖ canh t¸c ®−îc c¬ giíi ho¸ cao, kü thuËt
tiªn tiÕn, sö dông ph©n bãn lín, thuû lîi tèt, l¹i cã nh÷ng chÝnh s¸ch tµi trî
hiÖu qu¶ cña nhµ n−íc, nÒn n«ng nghiÖp Mü thùc sù v÷ng m¹nh vµ ph¸t triÓn.
2. S¶n l−îng rau qu¶ qua c¸c n¨m
C«ng nghÖ canh t¸c hiÖn ®¹i kÕt hîp víi nh÷ng chÝnh s¸ch n«ng nghiÖp
phï hîp cña chÝnh phñ ®$ t¸c ®éng m¹nh ®Õn n¨ng suÊt c©y trång ë Mü kÐo
theo s¶n l−îng rau qu¶ lín hµng n¨m.
§Æng ThÞ Lan Ph−¬ng - Ph¸p 1 - K38
10
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
B¶ng 3: S¶n l−îng rau vµ qu¶ cña Hoa Kú trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y
(§¬n vÞ: 1000 tÊn)
N¨m
1998
1999
2000
2001
2002
36640
41681
40992
38606
39948
Rau t−¬i
21001
22484
23848
23494
22743
Rau chÕ biÕn
15640
19197
17144
15112
17205
S¶n l−îng qu¶
34315
30964
36123
32950
33409
Qu¶ cã mói
17770
13633
17276
16216
16194
16545
17331
18847
16734
17215
S¶n l−îng rau
C¸c lo¹i qu¶ kh¸c
Tæng s¶n l−îng
70,955
72645
77115
71556
73357
Nguån: ERS.USDA-2003/ Vegetable and Melon Outlook
Lµ mét trong nh÷ng n−íc s¶n xuÊt rau vµ qu¶ lín cña thÕ giíi, s¶n
l−îng rau qu¶ cña Mü trung b×nh ®¹t trªn 70 triÖu tÊn mçi n¨m (trong ®ã
kh«ng kÓ khoai t©y, ®Ëu ®ç, d−a, khoai lang, nÊm). N¨m 2000 lµ n¨m ®−îc
mïa nhÊt cña Mü, tæng s¶n l−îng rau qu¶ gÇn lªn tíi 80 triÖu tÊn, t¨ng nhiÒu
so víi nh÷ng n¨m tr−íc, do ®iÒu kiÖn thêi tiÕt thuËn lîi. Nh−ng nh÷ng n¨m
gÇn ®©y, s¶n l−îng rau qu¶ l¹i cã xu h−íng gi¶m, møc ®é gi¶m ®¸ng kÓ, trung
b×nh gi¶m 5 triÖu tÊn mçi n¨m.
2.1. S¶n l−îng rau
N¨m 2001, tæng s¶n l−îng rau gi¶m 7%, chñ yÕu do diÖn tÝch gieo
trång gi¶m, thêi tiÕt mïa xu©n qu¸ Èm −ít ë California, l¹i h¹n h¸n ë c¸c bang
miÒn §«ng vµ T©y. ChØ mét sè lo¹i rau vÉn t¨ng nh−: §Ëu Hµ Lan, khoai lang,
rau Bina, cßn nhiÒu lo¹i kh¸c nh−: BÝ, tái, h¹t tiªu, rau bina bÞ gi¶m diÖn tÝch
kÐo theo s¶n l−îng thÊp, ¶nh h−ëng ®Õn toµn bé l−îng rau t−¬i ®−îc tiªu thô
trªn thÞ tr−êng. C¸c lo¹i rau chÕ biÕn d−íi d¹ng ®ãng hép gi¶m 14% so víi
n¨m 2000, nh−ng rau b¶o qu¶n l¹nh l¹i t¨ng 4%. H¹n h¸n ë Michig©n vµ
§Æng ThÞ Lan Ph−¬ng - Ph¸p 1 - K38
11
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Newyork lµm s¶n l−îng ®Ëu kh« gi¶m m¹nh tíi 26%. N¨m 2002, s¶n l−îng
rau t¨ng 5% so víi n¨m 2001, ®©y lµ møc cao thø 3 sau kû lôc n¨m 2000 vµ
®Ønh cao cña n¨m 1999. S¶n l−îng ®Ëu ®ç t¨ng 53%, khoai t©y t¨ng 6% (trong
®ã khoai t©y chÕ biÕn t¨ng 26%). Mïa vô rau diÕp ®¹t s¶n l−îng thÊp h¬n so
víi n¨m tr−íc 4%, c¶i xanh còng gi¶m 9% s¶n l−îng. §©y còng lµ n¨m thø
hai liªn tiÕp s¶n l−îng rau t−¬i gi¶m, do n¨ng suÊt cña c¶ hai vô §«ng vµ
Xu©n ®Òu thÊp. Rau ®ãng hép t¨ng mét l−îng b»ng 1/5 so víi tæng s¶n l−îng
cña n¨m 2001, dÉn ®Çu lµ t¨ng s¶n l−îng khoai t©y. Thêi tiÕt thuËn lîi ë
Michig©n céng víi diÖn tÝch trång cao h¬n ®$ ®−a s¶n l−îng ®Ëu nhÈy vät sau
vô mÊt mïa do h¹n h¸n cña n¨m tr−íc.
2.2. S¶n l−îng qu¶
Sau mét n¨m thÊt thu v× thêi tiÕt xÊu, gi¸ l¹nh kÐo dµi lµm n¨ng suÊt cña
hÇu hÕt c¸c lo¹i qu¶ ®Òu gi¶m, n¨m 2000 lµ n¨m ®−îc mïa hoa qu¶ nhÊt tõ
tr−íc ®Õn nay cña Mü, víi møc s¶n l−îng v−ît 36 ngh×n tÊn, t¨ng 15% so víi
n¨m tr−íc. §©y còng lµ n¨m c©y cã mói cho ra s¶n l−îng lín thø 2 trong
nh÷ng n¨m gÇn ®©y (sau n¨m 1998) nh−ng cã møc t¨ng s¶n l−îng lín nhÊt:
27%. Mét phÇn ®ãng gãp ®¸ng kÓ vµo møc t¨ng nµy lµ cña s¶n l−îng cam ®$
trë l¹i møc b×nh th−êng sau mét n¨m gi¶m kû lôc. Nho chiÕm 41% trong tæng
s¶n l−îng c¸c lo¹i qu¶ kh¸c, møc t¨ng lµ 23%, lµ lo¹i tr¸i c©y quan träng gãp
phÇn t¨ng chÝnh cña c¸c lo¹i tr¸i c©y kh«ng cã mói. Ngoµi ra cßn ®−îc mïa
c¸c lo¹i qu¶ kh¸c nh−: ®µo, m¬, mËn, ®u ®ñ, d©u t©y, b¬, chuèi vµ døa ë
Hawai.
S¶n l−îng qu¶ cã xu h−íng gi¶m kÐo dµi tõ sau n¨m 2000 ®Õn nay, mïa
vô s¶n xuÊt qu¶ n¨m 2001 gi¶m 8% so víi n¨m tr−íc, trong ®ã, qu¶ cã mói
gi¶m 6% c¸c lo¹i qu¶ kh¸c gi¶m 11%. Nguyªn nh©n chñ yÕu dÉn ®Õn viÖc
gi¶m nµy lµ do diÖn tÝch trång vµ n¨ng suÊt thÊp h¬n n¨m 2000. Thªm vµo ®ã
lµ nh©n tè thêi tiÕt kh«ng ®−îc thuËn lîi: h¹n h¸n ë Florida, m−a d−íi møc
trung b×nh vµ giã to, m−a ®¸ ë Wasington, hai bang s¶n xuÊt tr¸i c©y lín nhÊt
n−íc Mü. Riªng chØ cã s¶n l−îng qu¶ chµ lµ, «liu, chanh, xu©n ®µo, lª vµ døa
ë Hawai lµ cao h¬n n¨m tr−íc. N¨m 2001 còng lµ n¨m mµ mét sè lo¹i qu¶
§Æng ThÞ Lan Ph−¬ng - Ph¸p 1 - K38
12
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
chÝnh yÕu nh− : nho, t¸o, cam ®Òu gi¶m, kÐo theo viÖc gi¶m mïa mµng cña c¶
n−íc. Khèi l−îng t¸o gi¶m 10% so víi n¨m 2000 vµ nho gi¶m 15%. Hai vïng
trång nhiÒu nho nhÊt c¶ n−íc lµ California vµ NewYork ®Òu mÊt mïa, víi
møc gi¶m lín nhÊt lµ 67% ë Michig©n. Nho trång ®Ó lµm r−îu vÉn t¨ng ®Òu
trong nh÷ng n¨m qua vµ nho chÕ biÕn ®Ó lµm n−íc Ðp ®Òu gi¶m. Trong viÖc
gi¶m s¶n l−îng nãi chung cña c¸c lo¹i qu¶ cã mói th× cam gi¶m Ýt nhÊt, s¶n
l−îng cã gi¶m ë bang Florida, California vµ Arizona, nh−ng t¨ng ë Texas do
thêi tiÕt thuËn lîi.
N¨m 2002, lµ n¨m ®−îc mïa cña nh÷ng c©y kh«ng cã mói vµ h¹t dÎ,
kÐo theo s¶n l−îng c©y ¨n tr¸i nãi chung ®¹t kho¶ng 33,4 triÖu tÊn, t¨ng 2% so
víi n¨m 2001. Trong khi ®ã s¶n l−îng qu¶ cã mói l¹i gi¶m, nhÊt lµ b−ëi vµ
chanh. §©y lµ n¨m mïa c©y cã mói thÊp nhÊt tõ tr−íc ®Õn nay cña Mü kh«ng
kÓ n¨m 1999 do thêi tiÕt gi¸ l¹nh tµn ph¸ mïa mµng. California vµ Arizon lµ 2
bang dÉn ®Çu c¶ n−íc vÒ s¶n l−îng chanh. TÝnh riªng n¨m 2002, diÖn tÝch
gi¶m vµ n¨ng suÊt thÊp ë 2 bang nµy dÉn ®Õn gi¶m s¶n l−îng qu¶ cã mói trong
c¶ n−íc. Ngoµi ra cßn cã c¸c bang nh− Florida, Texas, Arizona, n¬i cung cÊp
phÇn lín b−ëi cho toµn n−íc Mü còng gi¶m s¶n l−îng c©y b−ëi, viÖc gi¶m
n¨ng suÊt trªn mçi ha tõ n¨m 1997-1998 còng t¸c ®éng kh«ng nhá ®Õn gi¶m
s¶n l−îng trong n¨m 2000. C¸c lo¹i qu¶ kh¸c t¨ng 3%, chñ yÕu lµ do t¸c ®éng
cña khèi l−îng nho t¨ng 12%. §©y lµ vô nho ®−îc mïa thø hai trong suèt
nhiÒu n¨m qua, s¶n l−îng nho chiÕm 43% trong tæng s¶n l−îng qu¶ kh«ng cã
mói, trong khi ®ã n¨m 2001 míi chiÕm kho¶ng 20%. Mét sè lo¹i qu¶ kh¸c
nh−: ®µo, mËn, m¬, qu¶ v¶, d©u t©y, chµ lµ còng ®Òu t¨ng. Mét ®Æc ®iÓm quan
träng lµ c©y h¹ch cña Mü chiÕm diÖn tÝch kh«ng lín, chØ chiÕm tû träng 4%
trong tæng s¶n l−îng qu¶ nãi chung nh−ng lµ lo¹i c©y cã møc t¨ng s¶n l−îng
nhanh nhÊt, h¬n bÊt cø tr¸i c©y nµo trong nh÷ng n¨m qua, n¨m 2001t¨ng 20%,
n¨m 2002 t¨ng 11%.
§Æng ThÞ Lan Ph−¬ng - Ph¸p 1 - K38
13
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
B¶ng 4: T×nh h×nh s¶n l−îng mét sè lo¹i qu¶ chÝnh ë Mü trong nh÷ng
n¨m qua ( §¬n vÞ: tÊn)
N¨m
2000
2001
2002
2003
T¸o
4.805.136
428.076,6
3.884.424
4.207.218
Lª
878.036
909.816
788.598
847.618
Nho
6.980.704
5.965.106
6.686.512
6.408.210
Quýt
316.438
280.572
313.714
293.284
Nguån: USDA-2003/Fruit and Tree Nuts yearbook
Sau 3 n¨m gi¶m liªn tôc, mïa t¸o Mü n¨m 2003 dù ®o¸n ®¹t 4,2 triÖu
tÊn, t¨ng 8% so víi n¨m ngo¸i, nh−ng vÉn cßn ë møc nhá h¬n so víi vô mïa
n¨m 1988. Sù bøt ph¸ nµy trong s¶n xuÊt chñ yÕu lµ do ®−îc mïa ë c¸c bang
miÒn §«ng vµ Trung ®Êt Mü. Thêi tiÕt thuËn lîi, c¸c bang ë miÒn §«ng dù
tÝnh ®¹t gÇn 1,044 triÖu tÊn, t¨ng 27% so víi s¶n l−îng vô n¨m ngo¸i, c¸c
bang miÒn Trung ®¹t 0,6 triÖu tÊn, t¨ng 64%. Michig©n lµ bang cã s¶n l−îng
t¸o lín nhÊt miÒn trung n−íc Mü, −íc tÝnh sÏ ®¹t 440.380 tÊn, gÇn gÊp ®«i vô
mïa thiÖt h¹i do gi¸ l¹nh n¨m tr−íc. Víi s¶n l−îng lµ 2,587triÖu tÊn, c¸c bang
miÒn t©y gi¶m s¶n l−îng 5%, do n¨ng suÊt gi¶m ë bang cã s¶n l−îng t¸o hµng
n¨m lín nhÊt n−íc Mü, Washington.
Nho lµ mét trong nh÷ng lo¹i c©y ¨n qu¶ quan träng ë Mü, s¶n l−îng
nho lu«n chiÕm 1/3 s¶n l−îng cña c¸c lo¹i c©y kh«ng cã mói ë Mü. Nho chñ
yÕu ®−îc trång ë California vµ Washington. N¨m 2003, nho cho s¶n l−îng lµ
6,4 triÖu tÊn, gi¶m 4% so víi n¨m 2002, nh−ng t¨ng 7% so víi n¨m 2001. Nho
ë bang California chiÕm tû träng 89% c¶ n−íc (3,7triÖu tÊn).
N−íc Mü lµ n−íc s¶n xuÊt cam ®øng thø hai thÕ giíi sau Braxin, s¶n
l−îng cña hai n−íc gép l¹i b»ng 1/2 tæng s¶n l−îng toµn cÇu. Cam lµ lo¹i qu¶
cã gi¸ trÞ s¶n xuÊt ®øng thø 2 sau nho, ®¹t 1,7 tû ®«la n¨m 2000, chiÕm 16%
gi¸ trÞ s¶n xuÊt qu¶ toµn quèc. S¶n xuÊt cam t¨ng nhanh trong nh÷ng thËp kû
§Æng ThÞ Lan Ph−¬ng - Ph¸p 1 - K38
14
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
qua, trung b×nh t¨ng ë møc 49%. Kho¶ng 80% s¶n l−îng cam ®−îc ®em ®i
chÕ biÕn, chñ yÕu d−íi d¹ng n−íc cam, cßn l¹i lµ tiªu thô t−¬i. Bang cã s¶n
l−îng cam ®øng ®Çu vµ còng lµ bang chÕ biÕn cam lín nhÊt n−íc Mü lµ
Florida. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, Mü lµ n−íc xuÊt khÈu cam ®øng thø nh×
thÕ giíi, sau Braxin, trong khi ®ã chñ yÕu xuÊt sang c¸c n−íc Ch©u ¢u.
Quýt lµ lo¹i qu¶ cã mói quan träng cña Mü, ®Æc biÖt nhu cÇu tiªu dïng
quýt t¨ng trong nh÷ng n¨m qua, s¶n l−îng quýt vÉn gi÷ ë møc trung b×nh trªn
250.000 tÊn/n¨m. Tèc ®é t¨ng s¶n l−îng tõ n¨m 1980 ®Õn nay lµ 6%/n¨m. C¸c
bang trång nhiÒu quýt nhÊt chñ yÕu lµ Florida, California vµ Arizona.
Xoµi, ®u ®ñ, b¬, døa lµ c¸c lo¹i tr¸i c©y chñ yÕu trång ë nh÷ng n−íc cã
khÝ hËu nhiÖt ®íi, v× vËy nh÷ng c©y nµy ®−îc s¶n xuÊt h¹n chÕ ë Mü. Xoµi chØ
cã ë miÒn Nam bang Florida (diÖn tÝch < 700ha), ®u ®ñ, b¬, døa chñ yÕu trång
ë Hawai. S¶n l−îng b¬ cña Mü kh«ng lín, chØ ë møc trung b×nh 187 ngµn tÊn
mçi n¨m, víi s¶n l−îng cao nhÊt lµ n¨m 2000 (217 ngµn tÊn), t¨ng 36% so víi
n¨m 1998. Tuy vËy s¶n l−îng b¬ nh÷ng n¨m sau ®ã kh«ng t¨ng, vÉn gi÷ ë
møc trung b×nh hµng n¨m.
III. NhËp khÈu
1. Mét sè ®iÒu luËt vµ møc thuÕ liªn quan ®Õn nhËp khÈu
rau qu¶
1.1. CÊm nhËp khÈu mét sè lo¹i n«ng s¶n
§iÒu kho¶n 8e cña luËt ®iÒu chØnh n«ng nghiÖp Mü quy ®Þnh cÊm nhËp
khÈu mét sè mÆt hµng n«ng s¶n nÕu chóng kh«ng ®¸p øng ®−îc yªu cÇu vÒ:
cÊp lo¹i, kÝch cì chÊt l−îng vµ ®é chÝn gåm: “cµ chua, nho kh«, «liu, qu¶
chanh ®¾ng ( Chanh n−íc cã vÞ ®¾ng), b−ëi, h¹t tiªu cßn xanh, cµ chua ¸i NhÜ
Lan, d−a chuét, cam, hµnh, qu¶ ãc chã, chµ lµ, nho (dïng cho b÷a ¨n), tr¸i cµ,
mËn, t¸o, tr¸i kiwi, ®µo”. Tiªu chuÈn nµy x©y dùng trªn c¬ së tiªu chuÈn
nh÷ng s¶n phÈm mµ Mü s¶n xuÊt ®−îc vµ cã nhu cÇu trong n−íc.
§Æng ThÞ Lan Ph−¬ng - Ph¸p 1 - K38
15
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
1.2. §iÓm kiÓm so¸t tíi h¹n mèi nguy h¹i ®èi víi hµng thùc phÈm
(HACCP)
§©y lµ hÖ thèng kiÓm so¸t chÊt l−îng s¶n phÈm dùa trªn nguyªn t¾c
ph©n tÝch vµ x¸c ®Þnh c¸c nguy c¬ vµ ®iÓm kiÓm so¸t tíi h¹n, nh»m ®¶m b¶o
an toµn vÖ sinh vµ ng¨n chÆn tõ xa tÊt c¶ c¸c mèi nguy tiÒm Èn vÒ sinh häc,
ho¸ häc vµ lý häc trong tÊt c¶ c¸c c«ng ®o¹n s¶n xuÊt/chÕ biÕn thùc phÈm nãi
chung.
HACCP ®−îc ban hµnh th¸ng 12/1995 vµ tõ th¸ng 12/1997 ®−îc C¬
quan qu¶n lý thùc phÈm vµ thuèc cña Mü (Food and Drugs Administration)
®−a vµo ¸p dông b¾t buéc ®èi víi thuû s¶n cña Mü vµ thuû s¶n nhËp khÈu tõ
n−íc ngoµi. HACCP hiÖn ®−îc ®−a vµo bé LuËt vÒ Thùc PhÈm (Food Code)
cña Mü, do FDA gi¸m s¸t viÖc thi hµnh vµ më réng ra ¸p dông cho nhiÒu mÆt
hµng thùc phÈm kh¸c, tr−íc m¾t lµ cho chÕ biÕn n−íc qu¶. HACCP ®−îc x©y
dùng trªn c¬ së c¸c quy ®Þnh vÒ an toµn, vÖ sinh ¸p dông trªn thÕ giíi: Thùc
tiÔn s¶n xuÊt hµng hãa (Goods Manufacturing Practice (GMP)) vµ Thñ tôc
qu¶n lý tiªu chuÈn vÖ sinh thùc phÈm (Sanitation Standard Operating
Procedure (SSOP)), v.v. Muèn x©y dùng hÖ thèng HACCP c¬ së s¶n xuÊt ph¶i
cã ®Çy ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt gåm nhµ x−ëng, kho, d©y chuyÒn thiÕt bÞ s¶n
xuÊt, m«i tr−êng s¶n xuÊt, vµ con ng−êi theo c¸c quy chuÈn cña GMP, SSOP
trong ®ã ®Æc biÖt chó träng gi¸m s¸t an toµn vÖ sinh qua kiÓm tra c¸c hå s¬
vËn hµnh, kiÓm tra viÖc söa ch÷a/®iÒu chØnh khi c¸c giíi h¹n bÞ vi ph¹m, gi¸m
s¸t chÆt chÏ vÖ sinh s¶n xuÊt vµ vÖ sinh c¸ nh©n cña c«ng nh©n trong tÊt c¶ c¸c
kh©u s¶n xuÊt, chÕ biÕn.
C¬ chÕ kiÓm so¸t "tõ xa" cña HACCP tËp trung trªn 7 nguyªn t¾c c¬
b¶n:
- Ph©n tÝch mèi nguy vµ c¸c biÖn ph¸p phßng ngõa
- X¸c ®Þnh ®iÓm kiÓm so¸t tíi h¹n (critical control points)
- X©y dùng danh môc c¸c c«ng ®o¹n chÕ biÕn cã thÓ x¶y ra c¸c mèi
nguy ®¸ng kÓ vµ m« t¶ c¸c biÖn ph¸p phßng ngõa
§Æng ThÞ Lan Ph−¬ng - Ph¸p 1 - K38
16
- Xem thêm -