Tài liệu Giải pháp mở rộng cho vay tiêu dùng tại chi nhánh ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn nam hà nội

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 LuËn v¨n tèt nghiÖp Lêi më ®Çu Kho¶ng 20 n¨m vÒ tr-íc vµo nh÷ng n¨m 80, kh²i niÖm “cho vay tiªu dïng” cßn “kh² míi” ®èi víi ho³t ®éng cða c²c tæ chøc tÝn dông (TCTD) ViÖt Nam, nh-ng chØ mét vµi n¨m trë l¹i ®©y, ho¹t ®éng cho vay tiªu dïng ®· trë thµnh môc tiªu cña nhiÒu TCTD. Cïng víi sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña nÒn kinh tÕ, ®êi sèng cña nh©n d©n ngµy cµng ®-îc n©ng cao, nhu cÇu chi tiªu phôc vô ®êi sèng còng ngµy mét t¨ng lªn. Tuy nhiªn, phÇn lín ng-êi tiªu dïng kh«ng thÓ chi tr¶ cho tÊt c¶ nhu cÇu mua s¾m cïng lóc, ®Æc biÖt lµ c¸c vËt dông cã gi¸ trÞ lín. Thùc tÕ n¯y ph²t sinh nhu cÇu “vay tiªu dïng” v¯ c²c ng©n h¯ng th­¬ng m¹i chÝnh lµ n¬i cung cÊp dÞch vô ®ã. Cho vay tiªu dïng ra ®êi t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ng-êi d©n cã thÓ tháa m·n nhu cÇu cña m×nh tr-íc khi cã kh¶ n¨ng thanh to¸n, ®ång thêi mang l¹i nhiÒu lîi Ých cho x· héi nh- t¨ng søc mua, t¨ng tèc ®é chu chuyÓn hµng hãa trªn thÞ tr-êng v.v…®ång thêi t¹o nguån thu nhËp ®¸ng kÓ cho ng©n hµng. Tuy cho vay tiªu dïng ®· thu hót ®-îc mét sè l-îng lín kh¸ch hµng nh-ng tû träng cho vay tiªu dïng trong ho¹t ®éng cho vay cßn thÊp c¶ vÒ doanh sè cho vay lÉn d- nî. NÕu nh- ë c¸c n-íc ph¸t triÓn, tû träng cho vay tiªu dïng th-êng chiÕm kho¶ng tõ 40% ®Õn 50% trªn tæng d- nî tÝn dông th× tû lÖ nµy cña c¸c TCTD ViÖt Nam hiÖn chØ chiÕm tû träng kho¶ng 5% trªn tæng d- nî tÝn dông. Qua ®ã cho thÊy, tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ m¹nh nh- hiÖn nay vµ sè d©n trªn 82 triÖu ng-êi ®ang më ra thÞ tr-êng cho vay tiªu dïng v« cïng réng lín vµ ®Çy tiÒm n¨ng. ChÝnh v× vËy, ho¹t ®éng cho vay tiªu dïng cÇn ®-îc c¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i ®Èy m¹nh h¬n n÷a trong thêi gian tíi, trë thµnh kªnh kÕt nèi hiÖu qu¶ gi÷a nguån vèn huy ®éng ®-îc víi nhu cÇu bÞ giíi h¹n bëi kh¶ n¨ng thanh to¸n cña ng-êi tiªu dïng, tõ ®ã t¹o lîi nhuËn cho chÝnh ng©n hµng vµ ®ãng gãp cho sù ph¸t triÓn chung cña toµn x· héi. Trªn c¬ së nh÷ng kiÕn thøc ®-îc trang bÞ trong qu¸ tr×nh häc tËp vµ nghiªn cøu, tõ nh÷ng bµi häc thùc tiÔn trong qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i NHNo& PTNT chi nh²nh Nam H¯ Néi em ®± chän ®Ò t¯i “Gi¶i ph¸p më réng cho vay tiªu dïng t¹i chi nh¸nh Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n Nam Hµ Néi” ®Ó hoµn thµnh luËn v¨n tèt nghiÖp. Vò ThÞ H¹nh -1- Ng©n hµng 44C Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 LuËn v¨n tèt nghiÖp Ngoµi phÇn më ®Çu, kÕt luËn, danh môc tµi liÖu tham kh¶o, phÇn néi dung cña chuyªn ®Ò ®-îc kÕt cÊu gåm 3 ch-¬ng: Ch-¬ng 1: Tæng quan vÒ cho vay tiªu dïng trong ng©n hµng th-¬ng m¹i. Ch-¬ng 2: Thùc tr¹ng cho vay tiªu dïng t¹i chi nh¸nh NHNo& PTNT Nam Hµ Néi. Ch-¬ng 3: Gi¶i ph¸p më réng cho vay tiªu dïng t¹i chi nh¸nh NHNo& PTNT Nam Hµ Néi. Do h¹n chÕ vÒ thêi gian nghiªn cøu vµ kinh nghiÖm nªn ph¹m vi ®Ò tµi chØ giíi h¹n trong viÖc më réng ho¹t ®éng cho vay tiªu dïng t¹i NHNo& PTNT Nam Hµ Néi nh÷ng n¨m gÇn ®©y vµ gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh ho¹t ®éng nµy trong nh÷ng n¨m tíi. Em xin göi lêi c¶m ¬n ch©n thµnh tíi Ths Cao ý Nhi ®· tËn t×nh h-íng dÉn, gióp ®ì em hoµn thµnh luËn v¨n tèt nghiÖp. Em còng xin göi lêi c¶m ¬n tíi c¸c c« chó, anh chÞ c«ng t¸c t¹i phßng TÝn dông NHNo& PTNT Nam Hµ Néi ®· gióp ®ì em hoµn thµnh luËn v¨n tèt nghiÖp nµy. Vò ThÞ H¹nh -2- Ng©n hµng 44C Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 LuËn v¨n tèt nghiÖp Néi dung ch-¬ng 1: Tæng quan vÒ cho vay tiªu dïng trong ng©n hµng th-¬ng m¹i 1.1. Ng©n hµng th-¬ng m¹i vµ c¸c ho¹t ®éng chÝnh cña ng©n hµng th-¬ng m¹i. 1.1.1. Kh¸i niÖm ng©n hµng th-¬ng m¹i Ng©n hµng lµ mét lo¹i h×nh tæ chøc quan träng ®èi víi nÒn kinh tÕ. LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña ng©n hµng g¾n liÒn víi lÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña nÒn s¶n xuÊt hµng hãa. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ lµ ®iÒu kiÖn ®ßi hái sù ph¸t triÓn cña hÖ thèng ng©n hµng vµ sù ph¸t triÓn cña hÖ thèng ng©n hµng lµ ®éng lùc thóc ®Èy sù ph¸t triÓn kinh tÕ. C¸c ng©n hµng cã thÓ ®-îc ®Þnh nghÜa qua chøc n¨ng, vai trß hoÆc c¸c dÞch vô mµ chóng cung cÊp. VÊn ®Ò lµ c¸c yÕu tè trªn ®ang kh«ng ngõng thay ®æi. Trªn thùc tÕ, cã rÊt nhiÒu tæ chøc tµi chÝnh bao gåm c¶ c¸c c«ng ty kinh doanh chøng kho¸n, c«ng ty b¶o hiÓm, c¸c quü t-¬ng hç… ®Òu ®ang cè g¾ng cung cÊp c¸c dÞch vô cña ng©n hµng. Ng-îc l¹i, ng©n hµng còng ®ang më réng ph¹m vi cung cÊp c¸c dÞch vô vÒ bÊt ®éng s¶n, m«i giíi chøng kho¸n, dÞch vô b¶o hiÓm, vµ thùc hiÖn nhiÒu dÞch vô míi kh¸c. Xem xÐt trªn ph-¬ng diÖn c¸c lo¹i h×nh dÞch vô cung cÊp cã thÓ ®Þnh nghÜa: “Ng©n h¯ng l¯ c²c tæ chøc t¯i chÝnh cung cÊp mét danh môc c²c dÞch vô tµi chÝnh ®a d¹ng nhÊt - ®Æc biÖt lµ tÝn dông, tiÕt kiÖm, dÞch vô thanh to¸n vµ thùc hiÖn nhiÒu chøc n¨ng tµi chÝnh nhÊt so víi bÊt kú mét tæ chøc kinh doanh n¯o kh²c trong nÒn kinh tÕ.” Theo luËt c¸c tæ chøc tÝn dông cña n-íc céng hßa x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam: “ho³t ®éng ng©n h¯ng l¯ ho³t ®éng kinh doanh tiÒn tÖ v¯ dÞch vô ng©n hµng víi néi dung th-êng xuyªn lµ nhËn tiÒn göi vµ sö dông sè tiÒn nµy ®Ó cÊp tÝn dông v¯ cung øng c²c dÞch vô thanh to²n.” Vò ThÞ H¹nh -3- Ng©n hµng 44C Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 LuËn v¨n tèt nghiÖp 1.1.2. Ho¹t ®éng chÝnh cña ng©n hµng. Ng©n hµng lµ mét tæ chøc trung gian tµi chÝnh t-¬ng tù nh- c¸c héi tÝn dông, c¸c c«ng ty b¶o hiÓm vµ c¸c tæ chøc kinh doanh dÞch vô tµi chÝnh kh¸c. ThuËt ng÷ “trung gian t¯i chÝnh” l¯ mét kh²i niÖm dïng ®Ó chØ nh÷ng c«ng viÖc kinh doanh ®ßi hái sù tiÕp xóc víi hai lo¹i c¸ nh©n vµ tæ chøc trong nÒn kinh tÕ: thø nhÊt ®ã lµ c¸c c¸ nh©n vµ tæ chøc th©m hôt chi tiªu, tøc lµ chi tiªu cho tiªu dïng vµ ®Çu t- v-ît qu¸ thu nhËp vµ v× thÕ hä lµ nh÷ng ng-êi cÇn bæ sung vèn tõ bªn ngoµi th«ng qua viÖc vay m-în; thø hai, lµ c¸c c¸ nh©n vµ tæ chøc thÆng d- trong chi tiªu, tøc lµ thu nhËp hiÖn t¹i cña hä lín h¬n c¸c kho¶n chi tiªu cho hµng hãa, dÞch vô vµ do vËy hä cã tiÒn ®Ó tiÕt kiÖm. §©y lµ mét nhiÖm vô quan träng vµ kh«ng thÓ thiÕu cña ng©n hµng. C¸c ho¹t ®éng cña ng©n hµng cã thÓ ®-îc chia ra thµnh c¸c ho¹t ®éng truyÒn thèng cña ng©n hµng vµ c¸c ho¹t ®éng ng©n hµng míi ph¸t triÓn gÇn ®©y. C¸c ho¹t ®éng truyÒn thèng cña ng©n hµng bao gåm:  Thùc hiÖn trao ®æi ngo¹i tÖ: §©y lµ mét trong nh÷ng dÞch vô ng©n hµng ®Çu tiªn. Ngµy nay, nã vÉn lµ mét dÞch vô t¹o cho ng©n hµng mét nguån thu nhËp t-¬ng ®èi æn ®Þnh.  ChiÕt khÊu th-¬ng phiÕu vµ cho vay th-¬ng m¹i.  NhËn tiÒn göi: Mét trong nh÷ng nguån vèn quan träng lµ c¸c kho¶n tiÒn göi tiÕt kiÖm cña kh¸ch hµng. V× vËy, c¸c ng©n hµng lu«n thay ®æi møc l·i suÊt huy ®éng ®Ó thu hut kh¸ch hµng göi tiÒn.  B¶o qu¶n vËt cã gi¸: Ngµy nay, nghiÖp vô b¶o qu¶n vËt cã gi¸ cho kh²ch h¯ng th­êng do phßng “b°o qu°n” cða ng©n h¯ng thùc hiÖn.  Tµi trî cho c¸c ho¹t ®éng cña chÝnh phñ.  Cung cÊp c¸c tµi kho¶n giao dÞch  Cung cÊp dÞch vô ñy th¸c. C¸c dÞch vô ng©n hµng míi ph¸t triÓn gÇn ®©y:  Cho vay tiªu dïng: Sau chiÕn tranh thÕ giíi thø hai, tÝn dông tiªu dïng ®· trë thµnh mét trong nh÷ng l¹i h×nh tÝn dông cã møc t¨ng tr-ëng t¨ng nhanh Vò ThÞ H¹nh -4- Ng©n hµng 44C Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 LuËn v¨n tèt nghiÖp nhÊt. Ngµy nay, c¸c ng©n hµng ®Òu cè g¾ng më réng c¸c lo¹i h×nh cho vay ®èi víi tÝn dông tiªu dïng ®Ó thu hót kh¸ch hµng.  T- vÊn tµi chÝnh: C¸c ng©n hµng ®· ®-îc kh¸ch hµng yªu cÇu thùc hiÖn ho¹t ®éng t- vÊn tµi chÝnh, ®Æc biÖt lµ vÒ tiÕt kiÖm vµ ®Çu t-.  Qu¶n lý tiÒn mÆt: §©y lµ mét dÞch vô mµ ng©n hµng ®øng ra qu¶n lý tiÒn mÆt cho kh¸ch hµng mµ chñ yÕu lµ c¸c doanh nghiÖp lín.  DÞch vô cho thuª tµi chÝnh  Cho vay tµi trî dù ¸n: C¸c ng©n hµng ngµy cµng trë nªn n¨ng ®éng trong viÖc tµi trî cho chi phÝ x©y dùng nhµ m¸y míi ®Æc biÖt lµ trong ngµnh c«ng nghÖ cao.  Cung cÊp c¸c dÞch vô b¶o hiÓm.  Cung cÊp dÞch vô m«i giíi ®Çu t- chøng kho¸n.  Cung cÊp dÞch vô ng©n hµng ®Çu t- vµ ng©n hµng b¸n bu«n: Ng©n hµng ngµy nay theo ch©n c¸c tæ chøc tµi chÝnh hµng ®Çu trong viÖc cung cÊp dÞch vô ng©n hµng ®Çu t- vµ ng©n hµng b¸n bu«n cho c¸c tËp ®oµn lín. 1.2. C¸c lo¹i h×nh cho vay cña ng©n hµng th-¬ng m¹i. Tr-íc tiªn, ta xÐt ®Õn kh¸i niÖm tÝn dông, tÝn dông xuÊt ph¸t tõ ch÷ la tinh lµ credo (tin t-ëng, tÝn nhiÖm). Trong thùc tÕ cuéc sèng thuËt ng÷ tÝn dông ®-îc hiÓu theo nhiÒu nghÜa kh¸c nhau; ngay c¶ trong quan hÖ tµi chÝnh, tïy theo tõng bèi c¶nh cô thÓ mµ thuËt ng÷ tÝn dông cã mét néi dung riªng. Tuy nhiªn, trªn c¬ së tiÕp cËn theo chøc n¨ng ho¹t ®éng cña ng©n hµng th× tÝn dông ®­îc hiÓu l¯: “tÝn dông l¯ mét giao dÞch vÒ t¯i s°n gi÷a bªn cho vay (ng©n hµng vµ c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh kh¸c) vµ bªn ®i vay (c¸ nh©n, doanh nghiÖp vµ c¸c chñ thÓ kh¸c), trong ®ã bªn cho vay chuyÓn giao tµi s¶n cho bªn ®i vay sö dông trong mét thêi h¹n nhÊt ®Þnh theo tháa thuËn, bªn ®i vay cã tr¸ch nhiÖm hoµn tr¶ v« ®iÒu kiÖn vèn gèc vµ l·i cho bªn cho vay khi ®Õn h³n.” 1.2.1. Ph©n lo¹i theo thêi gian cho vay. Theo c¨n cø nµy cho vay ®-îc chia ra lµm 3 lo¹i: * Cho vay ng¾n h¹n: Vò ThÞ H¹nh -5- Ng©n hµng 44C Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 LuËn v¨n tèt nghiÖp §©y lµ lo¹i h×nh cho vay cã thêi h¹n d-íi 12 th¸ng vµ ®-îc sö dông ®Ó bï ®¾p vèn l-u ®éng cho c¸c doanh nghiÖp vµ c¸c nhu cÇu chi tiªu ng¾n h¹n cña c¸c c¸ nh©n. §èi víi ng©n hµng th-¬ng m¹i th× tÝn dông ng¾n h¹n chiÕm tû träng cao nhÊt. * Cho vay trung h¹n: Theo quy ®Þnh cña ng©n hµng nhµ n-íc ViÖt Nam, cho vay trung h¹n cã thêi h¹n tõ 1 ®Õn 3 n¨m, cßn ®èi víi c¸c n-íc trªn thÕ giíi lo¹i cho vay nµy cã thêi h¹n ®Õn 7 n¨m. TÝn dông trung h¹n chñ yÕu ®-îc sö dông ®Ó ®Çu t- mua s¾m tµi s¶n cè ®Þnh, c¶i tiÕn hoÆc ®æi míi thiÕt bÞ, c«ng nghÖ, më réng s¶n xuÊt kinh doanh, x©y dùng c¸c dù ¸n míi cã quy m« nhá vµ thêi gian thu håi vèn nhanh. Trong n«ng nghiÖp, cho vay trung h¹n chñ yÕu ®Ó ®Çu t- vµo c¸c ®èi t-îng sau: m¸y cµy, m¸y b¬m n-íc, x©y dùng c¸c v-ên c©y c«ng nghiÖp nh- cµ phª, ®iÒu,… * Cho vay dµi h¹n: Cho vay dµi h¹n lµ lo¹i cho vay cã thêi h¹n trªn 3 n¨m (®èi víi ViÖt Nam), trªn 7 n¨m (®èi víi c¸c n-íc trªn thÕ giíi). TÝn dông dµi h¹n lµ lo¹i tÝn dông ®-îc cung cÊp ®Ó ®¸p øng c¸c nhu cÇu dµi h¹n nh- x©y dùng nhµ ë, c¸c thiÕt bÞ, ph-¬ng tiÖn vËn t¶i cã quy m« lín, x©y dùng c¸c xÝ nghiÖp míi. NghiÖp vô truyÒn thèng cña c¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i lµ cho vay ng¾n h¹n, nh-ng tõ nh÷ng n¨m 70 trë l¹i ®©y c¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i ®· chuyÓn sang kinh doanh tæng hîp vµ mét trong nh÷ng néi dung ®æi míi ®ã lµ n©ng cao tû träng cho vay trung vµ dµi h¹n trong tæng sè d- nî cña ng©n hµng. 1.2.2. Ph©n lo¹i theo ph-¬ng thøc hoµn tr¶. Theo c¨n cø nµy th× cho vay cña ng©n hµng ®-îc chia ra lµm 2 lo¹i: * Cho vay tr¶ gãp: Lµ lo¹i cho vay mµ kh¸ch hµng ph¶i hoµn tr¶ vèn gèc vµ l·i theo ®Þnh kú. Lo¹i cho vay nµy chñ yÕu ®-îc ®¸p øng cho vay bÊt ®éng s¶n nhµ ë, cho vay tiªu dïng, cho vay ®èi víi nh÷ng ng-êi kinh doanh nhá, cho vay trang bÞ kü thuËt trong n«ng nghiÖp. Th«ng th-êng cã 4 ph-¬ng ph¸p tr¶ gãp sau: Vò ThÞ H¹nh -6- Ng©n hµng 44C Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 LuËn v¨n tèt nghiÖp + Ph-¬ng ph¸p céng thªm. + Ph-¬ng ph¸p tr¶ vèn gèc b»ng nhau vµ tr¶ l·i theo sè d- vµo cuèi mçi ®Þnh kú. + Ph-¬ng ph¸p tr¶ vèn gèc b»ng nhau vµ l·i tÝnh trªn møc hoµn tr¶ cña vèn gèc. + Ph-¬ng ph¸p tr¶ vèn gèc vµ l·i b»ng nhau trong tÊt c¶ c¸c ®Þnh kú. * Cho vay phi tr¶ gãp: Lµ lo¹i cho vay ®-îc thanh to¸n mét lÇn theo kú h¹n ®· tháa thuËn. 1.2.3. Ph©n lo¹i theo møc ®é tÝn nhiÖm ®èi víi kh¸ch hµng. Theo c¨n cø nµy, cho vay ®-îc chia ra lµm 2 lo¹i: * Cho vay cã b¶o ®¶m b»ng tµi s¶n: Lµ loai cho vay ®-îc ng©n hµng cung øng ph¶i cã tµi s¶n thÕ chÊp hoÆc cÇm cè, hoÆc ph¶i cã sù b¶o l·nh cña ng-êi thø ba. §èi víi c¸c kh¸ch hµng kh«ng cã uy tÝn cao ®èi víi ng©n hµng, khi vay vèn ng©n hµng ®ßi hái ph¶i cã ®¶m b¶o. Sù ®¶m b¶o nµy lµ c¨n cø ph¸p lý ®Ó ng©n hµng cã thªm mét nguån thø hai, bæ sung cho nguån thu nî thø nhÊt thiÕu ch¾c ch¾n. * Cho vay kh«ng cã b¶o ®¶m b»ng tµi s¶n: Lµ lo¹i cho vay kh«ng cã tµi s¶n thÕ chÊp, cÇm cè hoÆc sù b¶o l·nh cña ng-êi thø ba, mµ viÖc cho vay chØ dùa v¶o uy tÝn cña b¶n th©n kh¸ch hµng. Ph-¬ng thøc cho vay nµy ng©n hµng chØ ¸p dông ®èi víi nh÷ng kh¸ch hµng trung thùc trong kinh doanh, cã kh¶ n¨ng tµi chÝnh m¹nh, hay nh÷ng kh¸ch hµng truyÒn thèng cña ng©n hµng. 1.2.4. Ph©n lo¹i theo môc ®Ých. Dùa vµo c¨n cø nµy th× cho vay th-êng ®-îc chia ra lµm c¸c lo¹i sau: * Cho vay bÊt ®éng s¶n: lµ lo¹i cho vay liªn quan ®Õn viÖc mua s¾m vµ x©y dùng bÊt ®éng s¶n nhµ ë, ®Êt ®ai, bÊt ®éng s¶n trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp, th-¬ng m¹i vµ dÞch vô. * Cho vay c«ng nghiÖp vµ th-¬ng m¹i: lµ lo¹i cho vay ng¾n h¹n ®Ó bæ sung vèn l-u ®éng cho c¸c doanh nghiÖp trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp, th-¬ng m¹i vµ dÞch vô. Vò ThÞ H¹nh -7- Ng©n hµng 44C Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 LuËn v¨n tèt nghiÖp * Cho vay n«ng nghiÖp: lµ lo¹i cho vay ®Ó trang tr¶i c¸c chi phÝ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp nh-: ph©n bãn, thuèc trõ s©u, gièng c©y trång, thøc ¨n gia sóc, lao ®éng, nhiªn liÖu,… * Cho vay c¸ nh©n: lµ lo¹i cho vay ®Ó ®¸p øng c¸c nhu cÇu tiªu dïng c¸ nh©n nh- mua s¾m c¸c vËt dông ®¾t tiÒn. Ngµy nay, ng©n hµng cßn thùc hiÖn c¸c kho¶n cho vay ®Ó trang tr¶i c¸c chi phÝ th«ng th-êng cña ®êi sèng th«ng qua ph¸t hµnh thÎ tÝn dông. * Thuª mua vµ c¸c lo¹i kh¸c. 1.2.5. Ph©n lo¹i theo h×nh th¸i gi¸ trÞ cña tÝn dông. Theo c¨n cø nµy, cho vay ®-îc chia lµm hai lo¹i: * Cho vay b»ng tiÒn: Lµ lo¹i cho vay mµ h×nh th¸i gi¸ trÞ cña tÝn dông ®-îc cung cÊp b»ng tiÒn. §©y lµ lo¹i cho vay chñ yÕu cña ng©n hµng vµ viÖc thùc hiÖn b»ng c¸c kü thuËt kh¸c nhau nh-: TÝn dông øng tr-íc, thÊu chi, tÝn dông thêi vô, tÝn dông tr¶ gãp,… * Cho vay b»ng tµi s¶n: lµ h×nh thøc cho vay b»ng tµi s¶n s¶n rÊt phæ biÕn vµ ®a d¹ng, riªng ®èi víi ng©n hµng cho vay b»ng tµi s¶n ®-îc ¸p dông phæ biÕn lµ tµi trî thuª mua. Theo ph-¬ng thøc cho vay nµy ng©n hµng hoÆc c¸c c«ng ty thuª mua cung cÊp trùc tiÕp tµi s¶n cho ng-êi ®i vay ®-îc gäi lµ ng-êi ®i thuª, vµ theo ®Þnh kú ng-êi ®i thuª hoµn tr¶ nî vay bao gåm c¶ vèn gèc vµ l·i. 1.2.6. Ph©n lo¹i theo xuÊt sø tÝn dông. Dùa vµo c¨n cø nµy cho vay ®-îc chia lµm 2 lo¹i: * Cho vay trùc tiÕp: Ng©n hµng cÊp vèn trùc tiÕp cho ng-êi cã nhu cÇu, ®éng thêi ng-êi ®i vay trùc tiÕp hoµn tr¶ nî vay cho ng©n hµng. * Cho vay gi¸n tiÕp: Lµ kho¶n cho vay ®-îc thùc hiÖn th«ng qua viÖc mua l¹i c¸c khÕ -íc hoÆc chøng tõ nî ®· ph¸t sinh vµ cßn trong thêi gian thanh to¸n. C¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i cho vay gi¸n tiÕp theo c¸c lo¹i h×nh nh-: chiÕt khÊu th-¬ng phiÕu, mua l¹i c¸c kho¶n vay cña ng©n hµng kh¸c,… 1.3. Ho¹t ®éng cho vay tiªu dïng cña ng©n hµng th-¬ng m¹i. 1.3.1. Sù h×nh thµnh ho¹t ®éng cho vay tiªu dïng. Cho vay ®èi víi ng-êi tiªu dïng ®-îc thùc hiÖn ®Ó tµi trî cho chÝnh sù tiªu dïng, ®©y lµ mét trong nh÷ng xu h-íng ®ang t¨ng nhanh trong gÇn hai thËp kû qua. Vò ThÞ H¹nh -8- Ng©n hµng 44C Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 LuËn v¨n tèt nghiÖp Cho vay tiªu dïng ®-îc h×nh thµnh ®Çu tiªn tõ c¸c h·ng b¸n lÎ do yªu cÇu ®Èy m¹nh tiªu thô hµng hãa víi h×nh thøc ®Çu tiªn lµ b¸n tr¶ gãp. Trong qu¸ tr×nh b¸n tr¶ gãp, mét sè h·ng thiÕu hôt vèn l-u ®éng ®· ph¶i ®i vay ng©n hµng. Thªm vµo ®ã, nhu cÇu tiªu dïng gia t¨ng m¹nh mÏ g¾n liÒn víi nhu cÇu vÒ hµng tiªu dïng nh- nhµ cöa, xe h¬i, ®i du lÞch, v.v… ®· thóc ®Èy sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn ho¹t ®éng cho vay tiªu dïng trong c¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i. §øng trªn gi¸c ®é ng-êi tiªu dïng, nh÷ng ng-êi cã thu nhËp æn ®Þnh th× viÖc mua s¾m hµng hãa cã gi¸ trÞ lín nh»m n©ng cao ®êi sèng lu«n lµ mét nhu cÇu. Nhu cÇu ë ®©y ®-îc xem xÐt trªn ba møc ®é kh¸c nhau lµ: nhu cÇu tù nhiªn, mong muèn vµ nhu cÇu cã kh¶ n¨ng thanh to¸n. Nhu cÇu tù nhiªn lµ nh÷ng nhu cÇu thiÕt yÕu ®Ó con ng-êi cã thÓ duy tr× sù sèng nh-: ¨n, mÆc ë, ®i l¹i, v.v…Mong muèn lµ nhu cÇu cã tÝnh ®Æc thï phô thuéc vµo tr×nh ®é v¨n hãa vµ tÝnh c¸ch cña mçi ng-êi. Nhu cÇu tù nhiªn vµ mong muèn lµ v« h¹n, chØ cã nhu cÇu cã kh¶ n¨ng thanh to¸n lµ h÷u h¹n. §Ó biÕn nhu cÇu tù nhiªn vµ mong muèn thµnh nhu cÇu cã kh¶ n¨ng thanh to¸n th× ng-êi tiªu dïng ph¶i tÝnh ®Õn thu nhËp trong t-¬ng lai. HÇu hÕt ng-êi tiªu dïng cã nhu cÇu chi tiªu c¸c mÆt hµng cã gi¸ trÞ lín th× ®Òu kh«ng cã ngay c¸c kho¶n tiÒn ®Ó thanh to¸n cho mÆt hµng ®ã trong hiÖn t¹i mµ ph¶i qua tÝch lòy l©u dµi. Th«ng qua viÖc cÊp tÝn dông, ng©n hµng t¹o ®iÒu kiÖn cho ng-êi tiªu dïng sö dông tr-íc hµng hãa tr-íc khi ch-a cã kh¶ n¨ng thanh to¸n. XÐt trªn gi¸c ®é nhµ s¶n xuÊt, ta thÊy hä chØ ®¹t ®-îc hiÖu qu¶ trong ho¹t ®éng kinh doanh khi hä n¾m b¾t ®-îc nhu cÇu kh¸ch hµng vµ tháa m·n nhu cÇu ®ã. C¸c c«ng ty th-¬ng m¹i th-êng ®Èy nhanh tèc ®é tiªu thô hµng hãa b»ng c¸ch cho phÐp kh¸ch hµng mua tr¶ gãp. Tuy nhiªn, h×nh thøc nµy chØ ¸p dông ®-îc víi mét sè mÆt hµng nhÊt ®Þnh. Ho¹t ®éng tÝn dïng tiªu dïng cña ng©n hµng th-¬ng m¹i xuÊt hiÖn nh»m ®¸p øng nhu cÇu cña c¶ ng-êi tiªu dïng vµ nhµ s¶n xuÊt. H¬n n÷a, sù c¹nh tranh gay g¾t gi÷a c¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i ®ßi hái c¸c ng©n hµng ph¶i t¹o ra c¸c s¶n phÈm míi hÊp dÉn thu hót kh¸ch hµng. Cho vay tiªu dïng chÝnh lµ mét s¶n phÈm hiÖn ®¹i, lµ mét c«ng cô gióp c¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i thu hót ®-îc nh÷ng kh¸ch hµng c¸ nh©n. Vò ThÞ H¹nh -9- Ng©n hµng 44C Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 LuËn v¨n tèt nghiÖp Nh- vËy cã thÓ thÊy r»ng cho vay tiªu dïng ®-îc h×nh thµnh tõ viÖc dung hßa hai m©u thuÉn, ®ã lµ m©u thuÉn gi÷a nhu cÇu tiªu dïng vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n hiÖn t¹i, m©u thuÉn gi÷a s¶n xuÊt vµ tiªu thô hµng hãa. Cho vay tiªu dïng lµ mét s¶n phÈm hiÖn ®¹i phï hîp víi nhu cÇu ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh gi÷a c¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i. 1.3.2. Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm, ph©n lo¹i cho vay tiªu dïng. 1.3.2.1. Kh¸i niÖm. Tr-íc tiªn, ta xem xÐt ®èi t-îng cña cho vay tiªu dïng ®ã lµ c¸c nhu cÇu vay cña c¸ nh©n, tïy thuéc vµo t×nh h×nh tµi chÝnh cña hä mµ cã nh÷ng møc ®é kh¸c nhau. Víi nh÷ng c¸ nh©n cã thu nhËp thÊp, nhu cÇu tÝn dông th-êng kh«ng cao chØ xuÊt hiÖn nh»m tháa m·n nhu cÇu giao dÞch t¹o ra sù c©n ®èi gi÷a thu nhËp cµ chi tiªu. Víi nh÷ng c¸ nh©n cã thu nhËp trung b×nh, nhu cÇu vÒ tÝn dông cã xu h-íng t¨ng m¹nh do nhu cÇu chi tiªu cña hä th-êng cã tÝnh c¸ch ph« tr-¬ng hoÆc thêi trang dÉn tíi qu¸ kh¶ n¨ng thu nhËp cña chÝnh hä. ë nh÷ng c¸ nh©n cã thu nhËp cao, nhu cÇu tÝn dông tiªu dïng n¶y sinh nh»m t¨ng thªm kh¶ n¨ng thanh to¸n hoÆc lµ mét kho¶n tµi trî rÊt linh ho¹t trong chi tiªu, nhÊt lµ khi vèn cña hä ®· n»m trong tµi kho¶n ®Çu t- dµi h¹n. Nhu cÇu tÝn dông ®-îc biÓu hiÖn cô thÓ qua c¸c môc ®Ých chñ yÕu nh-: mua, söa ch÷a, c¶i t¹o, n©ng cÊp nhµ ë; mua s¾m xe h¬i, xe m¸y…; mua s¾m c¸c ®å dïng sinh ho¹t nh-: ®å gç, c¸c ph-¬ng tiÖn th«ng tin vµ c¸c dông cô sinh ho¹t kh¸c; c¸c chi phÝ cho h«n lÔ, nghØ ng¬i, v.v… XuÊt ph¸t tõ ®èi t-îng cña tÝn dông tiªu dïng vµ dùa trªn kh¸i niÖm chung vÒ cho vay, ta cã thÓ hiÓu cho vay tiªu dïng nh- sau: Cho vay tiªu dïng lµ quan hÖ kinh tÕ gi÷a mét bªn lµ ng©n hµng vµ mét bªn lµ c¸ nh©n ng-êi tiªu dïng, trong ®ã ng©n hµng chuyÓn giao tiÒn cho kh¸ch hµng sö dông víi nguyªn t¾c kh¸ch hµng sÏ hoµn tr¶ c¶ gèc vµ l·i t¹i mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh trong t-¬ng lai, nh»m gióp kh¸ch hµng cã thÓ sö dông hµng hãa, dÞch vô tr-íc khi hä cã kh¶ n¨ng thanh to¸n. 1.3.2.2. §Æc ®iÓm cho vay tiªu dïng: Ho¹t ®éng cho vay tiªu dïng cã nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c so víi cho vay th«ng th-êng cña ng©n hµng: Vò ThÞ H¹nh - 10 - Ng©n hµng 44C Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 LuËn v¨n tèt nghiÖp + Kh¸ch hµng vay lµ c¸ nh©n vµ c¸c hé gia ®×nh. + Môc ®Ých vay nh»m phôc vô nhu cÇu tiªu dïng cña c¸ nh©n, hé gia ®×nh kh«ng ph¶i xuÊt ph¸t tõ môc ®Ých kinh doanh. Do ®ã phô thuéc vµo nhu cÇu, tÝnh c¸ch cña tõng ®èi t-îng kh¸ch hµng vµ chu kú kinh tÕ cña ng-êi ®i vay. + Quy m« mçi mãn vay nhá nh-ng tæng sè c¸c mãn vay th× l¹i lín. Do kh¸ch hµng vay ®Ó mua s¾m c¸c vËt dông nªn sè tiÒn vay th-êng kh«ng lín, thËm chÝ lµ nhá, kh«ng gièng víi c¸c mãn vay kinh doanh. Tuy nhiªn, tæng dnî cho vay tiªu dïng t¹i ng©n hµng l¹i t-¬ng ®èi lín do ®©y lµ nhu cÇu ®a d¹ng vµ kh¸ phæ biÕn víi mäi tÇng líp d©n c-. + VÒ l·i suÊt, do quy m« c¸c kho¶n vay tiªu dïng th-êng nhá (trõ c¸c kho¶n vay ®Ó mua bÊt ®éng s¶n), dÉn ®Õn chi phÝ ®Ó cho vay cao, do vËy l·i suÊt cho vay tiªu dïng th-êng cao h¬n l·i suÊt cho vay th-¬ng m¹i. Cã thÓ ®-a ra c«ng thøc tÝnh tæng qu¸t nh- sau: L·i suÊt Chi phÝ Chi phÝ Rñi ro PhÇn bï kú Lîi = huy ®éng + ho¹t ®éng + tæn thÊt + h¹n víi c¸c + nhuËn kho¶n cho tiªu dïng vèn kh¸c dù kiÕn cËn biªn vay dµi h¹n cho vay Theo hÖ thèng tÝnh to¸n chi phÝ th× kho¶n môc cho vay tiªu dïng cã chi phÝ lín nhÊt vµ rñi ro cao nhÊt trong danh môc cho vay cña ng©n hµng. Cho vay tiªu dïng cã tÝnh nh¹y c¶m theo chu kú. Nã t¨ng lªn trong thêi kú nÒn kinh tÕ më réng, khi mµ mäi ng-êi c¶m thÊy l¹c quan vÒ t-¬ng lai. Ng-îc l¹i, khi nÒn kinh tÕ r¬i vµo t×nh tr¹ng suy tho¸i, rÊt nhiÒu c¸ nh©n vµ hé gia ®×nh c¶m thÊy kh«ng tin t-ëng vµo t-¬ng lai vµ hä sÏ h¹n chÕ viÖc vay m-în tõ ng©n hµng. + Chi phÝ bá ra ®Ó hoµn thµnh mét kho¶n cho vay tiªu dïng lín. Trong cho vay tiªu dïng, quy m« mçi mãn vay nhá, thêi gian vay dµi, sè l-îng c¸c mãn vay l¹i lín, c¸c th«ng tin vÒ kh¸ch hµng l¹i th-êng kh«ng ®Çy ®ñ vµ Vò ThÞ H¹nh - 11 - Ng©n hµng 44C Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 LuËn v¨n tèt nghiÖp chÝnh x¸c hoµn toµn, do vËy ng©n hµng mÊt nhiÒu thêi gian vµ c«ng søc kÓ tõ khi tiÕp nhËn hå s¬, thÈm ®Þnh kh¸ch hµng ®Õn lóc thu håi nî. Tuy nhiªn cho vay tiªu dïng l¹i mang l¹i cho c¸c ng©n hµng kho¶n lîi nhuËn ®¸ng kÓ. Lîi nhuËn thu ®-îc tõ mçi kho¶n vay th× nhá nh-ng sè l-îng c¸c kho¶n vay lín dÉn ®Õn tæng lîi nhuËn lín. Lîi nhuËn lín tõ cho vay tiªu dïng do kho¶n môc nµy ®-îc ®Þnh gi¸ cao. ViÖc ®Þnh gi¸ cao lµ do cho vay tiªu dïng cã ®é rñi ro cao vµ ng©n hµng ph¶i bá ra chi phÝ lín. Ng-êi tiªu dïng vÉn chÊp nhËn møc gi¸ cao nãi trªn v× hä ®Æt yÕu tè tháa m·n lªn hµng ®Çu. + Nguån tr¶ nî cña kh¸ch hµng ®-îc trÝch tõ thu nhËp, kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i lµ tõ kÕt qu¶ cña viÖc sö dông nh÷ng kho¶n vay ®ã. + §é rñi ro trong c¸c mãn cho vay tiªu dïng th-êng cao v× ngoµi c¸c yÕu tè kh¸ch quan cßn cã yÕu tè chñ quan tõ b¶n th©n ng-êi vay. Rñi ro tõ c¸c kho¶n vay tiªu dïng cao h¬n tõ c¸c kho¶n vay kinh doanh xÐt trªn c¶ hai khÝa c¹nh chñ quan vµ kh¸ch quan. C¸c rñi ro kh¸ch quan nh- l¹m ph¸t, suy tho¸i kinh tÕ, thiªn tai, bÖnh tËt, v.v… lµm ¶nh h-ëng trùc tiÕp ®Õn kh¶ n¨ng tr¶ nî cña ng-êi vay. Bªn c¹nh ®ã, c¸c rñi ro chñ quan nh-: t×nh tr¹ng søc kháe hay c«ng viÖc còng ¶nh h-ëng trùc tiÕp tíi kh¶ n¨ng tr¶ nî cña ng-êi vay. 1.3.2.3. Ph©n lo¹i cho vay tiªu dïng. Cho vay tiªu dïng ®-îc ph©n chia thµnh c¸c lo¹i kh¸c nhau tïy thuéc vµo nh÷ng tiªu thøc kh¸c nhau: * C¨n cø vµo môc ®Ých vay cã thÓ ph©n lo¹i cho vay tiªu dïng thµnh 2 lo¹i:  Cho vay tiªu dïng c- tró: lµ c¸c kho¶n cho vay nh»m phôc vô nhu cÇu x©y dùng, mua s¾m hoÆc c¶i t¹o nhµ ë cña c¸ nh©n, hé gia ®×nh.  Cho vay tiªu dïng phi c- tró: lµ c¸c kho¶n cho vay phôc vô nhu cÇu c¶i thiÖn ®êi sèng nh- mua s¾m ph-¬ng tiÖn, ®å dïng, du lÞch, häc hµnh hoÆc gi¶i trÝ, v.v… * C¨n cø vµo h×nh thøc cã thÓ ph©n lo¹i cho vay tiªu dïng thµnh 2 lo¹i: Vò ThÞ H¹nh - 12 - Ng©n hµng 44C Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 LuËn v¨n tèt nghiÖp  Cho vay tiªu dïng gi¸n tiÕp: lµ h×nh thøc cho vay trong ®ã ng©n hµng mua c¸c kho¶n nî ph¸t sinh cña c¸c doanh nghiÖp ®· b¸n chÞu hµng hãa hoÆc ®· cung cÊp c¸c dÞch vô cho ng-êi tiªu dïng, h×nh thøc nµy ng©n hµng cho vay th«ng qua c¸c doanh nghiÖp b¸n hµng hoÆc lµm dÞch vô mµ kh«ng trùc tiÕp tiÕp xóc víi kh¸ch hµng. H×nh thøc tÝn dông nµy ®-îc thùc hiÖn b»ng mét trong hai c¸ch: C¸ch 1: Ng©n hµng, ng-êi b¸n vµ ng-êi mua hµng ph¶i tháa thuËn víi nhau vÒ sè tiÒn vay, møc vµ thêi h¹n tr¶ dÇn, sau ®ã ng©n hµng cho ng-êi mua hµng vay phÇn tiÒn ch-a tr¶ ®ñ cho ng-êi b¸n ®Ó giao cho ng-êi b¸n vµ gi÷ l¹i quyÒn së h÷u tµi s¶n cho ®Õn khi ng-êi mua tr¶ gãp ®ñ. Cã thÓ m« t¶ nh- sau: (1) Ng-êi mua Ng-êi b¸n (2) (5) (3) NHTM (4) Trong ®ã: 1) Ng-êi mua tr¶ tr-íc 20%- 30% gi¸ trÞ cña tµi s¶n. 2)Ng-êi b¸n giao tµi s¶n cho ng-êi mua ®ång thêi gi÷ l¹i quyÒn së h÷u tµi s¶n . 3) Ng-êi b¸n giao quyÒn së h÷u tµi s¶n cho ng©n hµng lµm thÕ chÊp vµ phiÕu b¸n hµng. 4) Ng©n hµng tr¶ phÇn tiÒn cßn thiÕu cho ng-êi b¸n. 5) Ng-êi mua tr¶ gãp cho ng©n hµng theo møc vµ kú h¹n ®-îc x¸c ®Þnh tr-íc. C¸ch 2: §-îc thùc hiÖn t-¬ng tù nh- c¸ch 1 vÒ thêi h¹n vµ møc tr¶ dÇn nh-ng kh¸c ë mét sè ®iÓm lµ: ng-êi b¸n giao tµi s¶n vµ giao së h÷u, ng-êi b¸n vµ ng-êi mua thùc hiÖn hµnh vi mua b¸n chÞu tµi s¶n nªn xuÊt hiÖn kú phiÕu, ng©n hµng chiÕu khÊy kú phiÕu cho ng-êi b¸n. Vò ThÞ H¹nh - 13 - Ng©n hµng 44C Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 LuËn v¨n tèt nghiÖp Cã thÓ miªu t¶ nh- sau: (1) Ng-êi mua Ng-êi b¸n (4) (2) (5) NHTM (3) Trong ®ã: 1) Ng-êi mua chÞu hµng hãa vµ cã kú phiÕu cho ng-êi b¸n. 2) Ng-êi mua ký quü 20%-30% gi¸ trÞ tµi s¶n vµ cam kÕt thÕ chÊp tµi s¶n. 3) Ng©n hµng chiÕt khÊu kú phiÕu tõ ng-êi b¸n. 4) Ng-êi b¸n giao tµi s¶n vµ quyÒn së h÷u cho ng-êi mua. 5) Ng-êi mua tiÕn hµnh tr¶ gãp cho ng©n hµng theo møc vµ kú h¹n ®-îc x¸c ®Þnh tr-íc. H×nh thøc cho vay nµy cã nh÷ng -u ®iÓm sau: - Gióp ng©n hµng dÔ dµng më réng vµ t¨ng doanh sè cho vay. - TiÕt kiÖm vµ gi¶m ®-îc c¸c chi phÝ khi cho vay. - Cho vay tiªu dïng gi¸n tiÕp t¹o c¬ së cho viÖc më réng quan hÖ víi kh¸ch hµng vµ thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng kh¸c. - NÕu c¸c doanh nghiÖp b¸n lÎ lµ nh÷ng doanh nghiÖp cã uy tÝn vµ cã mèi quan hÖ tèt víi ng©n hµng th× h×nh thøc cho vay tiªu dïng gi¸n tiÕp gióp ng©n hµng t¹o thªm ®-îc nh÷ng kho¶n vay an toµn, gi¶m bít ®-îc rñi ro. Tuy nhiªn, h×nh thøc cho vay nµy còng cã nh÷ng h¹n chÕ lµ: - Trong cho vay tiªu dïng gi¸n tiÕp, ng©n hµng kh«ng trùc tiÕp tiÕp xóc víi kh¸ch hµng nªn kh«ng hiÓu râ vÒ kh¸ch hµng do vËy cã thÓ dÉn ®Õn rñi ro. - H×nh thøc cho vay nµy ng©n hµng chØ tiÕp xóc trùc tiÕp víi c¸c doanh nghiÖp b¸n lÎ nªn thiÕu sù kiÓm so¸t cña ng©n hµng khi c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn b¸n lÎ hµng hãa, dÞch vô, nhÊt lµ trong viÖc lùa chän kh¸ch hµng. Vò ThÞ H¹nh - 14 - Ng©n hµng 44C Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 LuËn v¨n tèt nghiÖp - Tuy chi phÝ cho vay rÎ nh-ng cho vay tiªu dïng gi¸n tiÕp ®ßi hái kü thuËt vµ quy tr×nh nghiÖp vô rÊt phøc t¹p.  Cho vay tiªu dïng trùc tiÕp: Lµ c¸c kho¶n cho vay tiªu dïng trong ®ã ng©n hµng vµ kh¸ch hµng trùc tiÕp gÆp nhau ®Ó tiÕn hµnh cho vay hoÆc thu nî. Trong cho vay tiªu dïng trùc tiÕp, th-êng cã 3 bªn: ng©n hµng , kh¸ch hµng, doanh nghiÖp b¸n lÎ. Kh¸ch hµng th-êng tr¶ tr-íc mét phÇn sè tiÒn mua tµi s¶n cho doanh nghiÖp b¸n lÎ, phÇn cßn l¹i ng©n hµng sÏ thanh to¸n khi hîp ®ång tÝn dïng ®-îc ký kÕt. Sau khi doanh nghiÖp b¸n lÎ giao tµi s¶n, kh¸ch hµng sÏ cã nghÜa vô tr¶ nî cho ng©n hµng. TÝn dông tiªu dïng trùc tiÕp bao gåm c¸c ph-¬ng thøc: TÝn dông tr¶ theo ®Þnh kú: Lµ ph-¬ng thøc trong ®ã kh¸ch hµng vay vµ tr¶ trùc tiÕp ng©n hµng víi møc tr¶ vµ thêi h¹n tr¶ mçi lÇn ®-îc quy ®Þnh khi cho vay. ThÊu chi: Lµ nghiÖp vô cho phÐp mét c¸ nh©n rót tiÒn tõ tµi kho¶n v·ng lai cña anh ta v-ît sè d- cã, tíi mét h¹n møc ®· ®-îc tháa thuËn. ThÎ tÝn dông: Lµ nghiÖp vô tÝn dông trong ®ã ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ cho nh÷ng ng-êi cã tµi kho¶n ë ng©n hµng ®ñ ®iÒu kiÖn cÊp thÎ vµ Ên ®Þnh møc giíi h¹n tÝn dông tèi ®a mµ ng-êi cã thÎ ®-îc phÐp sö dông. H×nh thøc cho vay tiªu dïng trùc tiÕp cã nhiÒu -u ®iÓm thÓ hiÖn: Trong h×nh thøc cho vay tiªu dïng trùc tiÕp, ng©n hµng quan hÖ trùc tiÕp víi kh¸ch hµng, do vËy ng©n hµng sÏ xö lý tèt h¬n c¸c vÊn ®Ò ph¸t sinh trong nghiÖp vô, mÆt kh¸c cã kh¶ n¨ng tháa m·n quyÒn lîi cho c¶ ng©n hµng vµ kh¸ch hµng tèt h¬n. Trong h×nh thøc cho vay nµy, c¸n bé tÝn dông trong ng©n hµng cã ®iÒu kiÖn ph¸t huy n¨ng lùc së tr-êng. §©y lµ nh÷ng ng-êi ®-îc ®µo t¹o cã tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô vµ kinh nghiÖm nªn c¸c quyÕt ®Þnh ®-a ra cã chÊt l-îng cao h¬n so víi quyÕt ®Þnh cña nh÷ng c«ng ty b¸n lÎ. MÆt kh¸c, c¸n bé tÝn dông lu«n quan t©m ®Õn viÖc t¹o ra c¸c mãn vay cã chÊt l-îng tèt, trong khi nh©n viªn cña c«ng ty b¸n lÎ chØ chó träng ®Õn viÖc b¸n ®-îc hµng hãa v× vËy sÏ gi¶m ®-îc rñi ro cho ng©n hµng. Vò ThÞ H¹nh - 15 - Ng©n hµng 44C Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 LuËn v¨n tèt nghiÖp * C¨n cø vµo ph-¬ng thøc hoµn tr¶: Theo tiªu thøc nµy, cho vay tiªu dïng ®-îc ph©n chia thµnh 3 lo¹i:  Cho vay tiªu dïng tr¶ gãp: lµ h×nh thøc cho vay tiªu dïng trong ®ã ng-êi vay tr¶ nî gèc vµ l·i cho ng©n hµng lµm nhiÒu lÇn theo nh÷ng kú h¹n nhÊt ®Þnh trong thêi h¹n cho vay. Kh¸ch hµng vµ ng©n hµng chän ph-¬ng thøc nµy trong tr-êng hîp kho¶n vay cã gi¸ trÞ lín hoÆc thu nhËp cña ng-êi vay kh«ng ®ñ ®Ó thanh to¸n hÕt nî mét lÇn. Trong ph-¬ng thøc cho vay nµy, ng©n hµng th-êng tháa thuËn víi kh¸ch hµng vÒ mét sè ®iÒu kho¶n nh-: Lo¹i tµi s¶n ®-îc tµi trî, sè tiÒn tr¶ tr-íc, chi phÝ kho¶n vay nh- l·i vay vµ c¸c chi phÝ kh¸c liªn quan, ®iÒu kho¶n thanh to¸n nh- kú h¹n tr¶ nî, sè tiÒn tr¶ mçi kú vµ thêi h¹n cho vay. Trong ®ã: Kú h¹n tr¶ nî: th-êng ®-îc tÝnh theo th¸ng v× nguån tr¶ nî cña ng-êi vay lµ tiÒn l-¬ng ®-îc nhËn hµng th¸ng cña kh¸ch hµng. Sè tiÒn tr¶ mçi kú: Ph¶i phï hîp víi thu nhËp vµ hµi hßa víi nhu cÇu chi tiªu cña kh¸ch hµng t¹i thêi ®iÓm tr¶. Sè tiÒn nµy cã thÓ ®-îc tÝnh theo ph-¬ng ph¸p l·i gép hoÆc l·i ®¬n. TiÒn gèc x L·i suÊt x Thêi h¹n vay + TiÒn gèc Sè tiÒn tr¶ 1 kú = Sè kú h¹n ph¶i thanh to¸n Theo ph-¬ng ph¸p l·i gép, sè tiÒn nµy ®-îc tÝnh b»ng c¸ch lÊy gèc nh©n víi l·i suÊt vµ thêi h¹n cho vay, sau ®ã céng gép vµo gèc råi chia cho sè kú h¹n ph¶i thanh to¸n ë mçi kú h¹n nî. Theo ph-¬ng ph¸p l·i ®¬n th× sè tiÒn tr¶ mçi kú b»ng nhau vµ b»ng vèn vay ban ®Çu chia cho sè kú h¹n thanh to¸n, cßn l·i tr¶ mçi kú tÝnh trªn sè tiÒn gèc mµ kh¸ch hµng ch-a tr¶ ng©n hµng. Thêi h¹n cho vay: Th«ng th-êng c¸c kho¶n cho vay tiªu dïng lµ c¸c kho¶n cho vay ng¾n h¹n vµ trung h¹n, thêi h¹n vay bÞ giíi h¹n bëi thêi gian ho¹t ®éng cña tµi s¶n tµi trî. NÕu thêi gian nµy qu¸ dµi, ng©n hµng dÔ gÆp rñi Vò ThÞ H¹nh - 16 - Ng©n hµng 44C Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 LuËn v¨n tèt nghiÖp ro v× gi¸ trÞ tµi s¶n ngµy cµng gi¶m ®i, viÖc thu nî tõ ng-êi vay gÆp nhiÒu khã kh¨n.  Cho vay tiªu dïng tr¶ mét lÇn: Lµ h×nh thøc vay mµ kh¸ch hµng tr¶ c¶ gèc vµ l·i cho ng©n hµng chØ mét lÇn khi ®Õn h¹n. H×nh thøc vay nµy th-êng ¸p dông víi nh÷ng kho¶n vay cã gi¸ trÞ nhá vµ thêi h¹n vay ng¾n. PhÇn lín c¸c kho¶n vay nµy ®-îc dïng ®Ó chi tr¶ cho c¸c chuyÕn du lÞch, tiÒn viÖn phÝ, mua c¸c dông cô gia ®×nh hoÆc söa ch÷a nhµ cöa.  Cho vay tiªu dïng lu©n chuyÓn: Lµ c¸c kho¶n cho vay trong ®ã ng©n hµng cho phÐp kh¸ch hµng sö dông thÎ tÝn dông hoÆc ph¸t hµnh lo¹i sÐc ®-îc phÐp thÊu chi dùa trªn tµi kho¶n v·ng lai. 1.3.3. Lîi Ých cña cho vay tiªu dïng. Lîi Ých cña cho vay tiªu dïng thÓ hiÖn trªn c¸c mÆt sau: * §èi víi ng-êi tiªu dïng: Lîi Ých quan träng nhÊt lµ kh¸ch hµng cã thÓ mua hµng hãa dÞch vô tr-íc khi cã ®ñ nguån tµi chÝnh. Trªn thùc tÕ, hÇu hÕt ng-êi tiªu dïng kh«ng cã ngay c¸c kho¶n tiÒn lín trong hiÖn t¹i mµ ph¶i qua tÝch lòy l©u dµi. V× vËy, cho vay tiªu dïng mang l¹i lîi Ých rÊt lín cho kh¸ch hµng, gióp hä cã thÓ tháa m·n nhu cÇu hiÖn t¹i trong khi tói tiÒn cña hä ch-a ®ñ ®Ó thanh to¸n. * §èi víi ng-êi s¶n xuÊt: Cã thÓ nãi cho vay tiªu dïng gi¸n tiÕp kÝch thÝch ng-êi s¶n xuÊt cung cÊp ngµy cµng nhiÒu mÆt hµng cã nhiÒu lîi Ých cho x· héi. H×nh thøc cho vay tiªu dïng lµm cho ng-êi s¶n xuÊt cã thÓ yªn t©m phÇn nµo vµo thÞ tr-êng tiÒm n¨ng mµ hä ®· dù ®o¸n. * §èi víi ng©n hµng th-¬ng m¹i: Sù c¹nh tranh gay g¾t gi÷a c¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i ®ßi hái c¸c ng©n hµng nµy ngµy cµng ph¶i t¹o ra c¸c s¶n phÈm hÊp dÉn thu hót kh¸ch hµng. Cho vay tiªu dïng lµ mét s¶n phÈm hiÖn ®¹i, lµ c«ng cô gióp c¸c ng©n hµng thu hót nh÷ng kh¸ch hµng c¸ nh©n. Cho vay tiªu dïng t¹o thãi quen cho ng-êi d©n khi tiÕp cËn víi c¸c dÞch vô, tiÖn Ých ng©n hµng; ®a d¹ng hãa c¸c lÜnh vùc ®Çu t- cña ng©n hµng, do ®ã võa n©ng cao thu nhËp ®ång thêi ph©n t¸n ®-îc rñi ro cho ng©n hµng. MÆt kh¸c, th«ng Vò ThÞ H¹nh - 17 - Ng©n hµng 44C Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 LuËn v¨n tèt nghiÖp qua cho vay tiªu dïng sÏ më réng ®-îc quan hÖ víi kh¸ch hµng, tõ ®ã lµm t¨ng kh¶ n¨ng huy ®éng vèn cña ng©n hµng. * §èi víi nÒn kinh tÕ x· héi: Cho vay tiªu dïng lµ ®ßn bÈy quan träng kÝch thÝch nÒn s¶n xuÊt ph¸t triÓn (kÝch cÇu), t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy t¨ng tr-ëng kinh tÕ. Cho vay tiªu dïng gãp phÇn thùc hiÖn xãa ®ãi gi¶m nghÌo. Ngoµi ra, do ®Æc thï cho vay tiªu dïng lµ thñ tôc t-¬ng ®èi ®¬n gi¶n, nhanh gän nªn gãp phÇn quan träng ®Èy lïi n¹n cho vay nÆng l·i, tõ ®ã gi¶i quyÕt tèt c¸c mèi quan hÖ kh¸c trong x· héi. 1.3.4. Quy tr×nh thùc hiÖn mét kho¶n cho vay tiªu dïng. Quy tr×nh thùc hiÖn mét kho¶n cho vay tiªu dïng còng t-¬ng tù nh- mét kho¶n vay th«ng th-êng, tuy nhiªn do cho vay tiªu dïng cã ®Æc ®iÓm kh¸c víi cho vay th«ng th-êng ë chç quy m« mãn vay nhá nh-ng tæng sè c¸c mãn vay th× l¹i lín nªn ng©n hµng ph¶i cã nh÷ng ph-¬ng ph¸p thÈm ®Þnh kh¸c nhau ®èi víi tõng nhãm kh¸ch hµng ®Ó h¹n chÕ rñi ro. Quy tr×nh ®ã cã thÓ tãm t¾t thµnh c¸c b-íc c«ng viÖc cô thÓ nh- sau: B-íc 1: §¸nh gi¸ ®¬n xin vay tiªu dïng. Cã thÓ nãi, ®¸nh gi¸ ®¬n xin vay lµ kh©u quan träng nhÊt trong quy tr×nh thÈm ®Þnh cho vay tiªu dïng. Khi ®¸nh gi¸ mét ®¬n xin vay tiªu dïng th× mét c¸n bé tÝn dông ph¶i t×m hiÓu vµ ph©n tÝch c¸c th«ng tin sau: §Æc ®iÓm vµ môc ®Ých vay. YÕu tè chÝnh cÇn ®-îc ph©n tÝch trong viÖc xÐt duyÖt mét ®¬n xin vay tiªu dïng lµ ®Æc ®iÓm cña ng-êi vay vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n cña hä. Nh©n viªn tÝn dông ph¶i ®-îc ®¶m b¶o r»ng nh÷ng kh¸ch hµng vay vèn ý thøc râ rµng vÒ tr¸ch nhiÖm ph¶i hoµn tr¶ ®Çy ®ñ vµ ®óng h¹n c¸c kho¶n nî. Thªm vµo ®ã, kh¸ch hµng ph¶i cã møc thu nhËp vµ cã c¸c tµi s¶n gi¸ trÞ. Th«ng th-êng th× nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña nh÷ng ng-êi ®i vay ®-îc béc lé th«ng qua môc ®Ých cña viÖc vay tiÒn. C¸n bé tÝn dông cÇn t×m hiÓu vÒ môc ®Ých vay tiÒn hay nãi c¸ch kh¸c lµ viÖc kh¸ch hµng sÏ sö dông kho¶n tiÒn vay ®ã nh- thÕ nµo, cã g× chøng minh lµ hä sÏ hoµn tr¶ kho¶n vay kh«ng? Hay kho¶n vay ®ã ®-îc ®¶m b¶o b»ng tµi s¶n g×? Mét c¸n bé tÝn dông l©u n¨m Vò ThÞ H¹nh - 18 - Ng©n hµng 44C Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 LuËn v¨n tèt nghiÖp th-êng khuyªn nh÷ng ng-êi míi vµo nghÒ lµ nªn bá thêi gian ®i gÆp tõng kh¸ch hµng bëi v× qua nh÷ng cuéc gÆp gì tiÕp xóc trùc tiÕp nh- vËy hä sÏ dÔ dµng ph¸t hiÖn ra nh÷ng biÓu hiÖn gian dèi hoÆc nh÷ng nh-îc ®iÓm trong tÝnh c¸ch còng nh- sù thµnh thËt cña ng-êi ®i vay. B»ng c¸ch ®Æt ra nh÷ng c©u hái vÒ t×nh tr¹ng tµi chÝnh, c¸n bé tÝn dông cã thÓ x¸c ®Þnh ®-îc kh¸ch hµng ®ã cã ®¸p øng ®-îc yªu cÇu cña ng©n hµng hay kh«ng, tõ ®ã ®-a ra ®-îc kÕt luËn ®óng ®¾n vÒ ng-êi vay. Tuy nhiªn, hiÖn nay mét sè ng©n hµng l¹i sö dông nh÷ng hÖ thèng m¸y mãc tù ®éng trong qu¸ tr×nh xÐt duyÖt ®¬n xin vay. ViÖc sö dông c¸c ch-¬ng tr×nh m¸y tÝnh nh- vËy gióp ng©n hµng vµ kh¸ch hµng gi¶m ®-îc rÊt nhiÒu chi phÝ vÒ thêi gian, lËp giÊy tê còng ®¬n gi¶n h¬n rÊt nhiÒu nh-ng sÏ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng cã nhiÒu c¸n bé tÝn dông chØ biÕt ®Õn kh¸ch hµng m×nh qua nh÷ng th«ng tin trªn m¸y tÝnh, göi qua fax, hay ®iÖn tho¹i. ViÖc nµy sÏ rÊt nguy hiÓm nÕu kh¸ch hµng cã ý ®Þnh lõa ®¶o th× c¸n bé tÝn dông sÏ gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n trong viÖc thu håi nî còng nh- t×m ®Õn kh¸ch hµng ®Ó thu håi kho¶n nî ®ã. Møc thu nhËp. Víi c¸n bé tÝn dông, møc thu nhËp vµ sù æn ®Þnh trong thu nhËp lµ nh÷ng th«ng tin quan träng. Nh÷ng kh¸ch hµng cã møc l-¬ng c¬ b¶n vµ møc l-¬ng cßn l¹i sau khi nép thuÕ cao sÏ ®-îc ®¸nh gi¸ cao h¬n. Ngoµi nh÷ng th«ng tin mµ kh¸ch hµng cung cÊp, c¸n bé tÝn dông cßn kiÓm tra ng-êi chñ c¬ quan n¬i kh¸ch hµng ®ang lµm viÖc ®Ó ®¸nh gi¸ ®é chÝnh x¸c cña møc thu nhËp, thêi gian lµm viÖc, v.v… Sù æn ®Þnh vÒ viÖc lµm vµ n¬i c- tró. HÇu hÕt c¸c ng©n hµng ®Òu kh«ng muèn cho vay ®èi víi nh÷ng ng-êi míi lµm viÖc ®-îc mét vµi th¸ng, nhÊt lµ nh÷ng kho¶n tiÒn lín. V× vËy, c¸n bé tÝn dông còng rÊt quan t©m ®Õn kho¶ng thêi gian lµm viÖc cña ng-êi vay. NÕu mét ng-êi th-êng xuyªn thay ®æi viÖc lµm vµ n¬i c- tró th× sÏ rÊt khã ®-îc ng©n hµng chÊp thuËn cho vay. Sè d- c¸c tµi kho¶n tiÒn göi. Vò ThÞ H¹nh - 19 - Ng©n hµng 44C Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 LuËn v¨n tèt nghiÖp Sè d- tiÒn göi trung b×nh hµng ngµy lµ mét tiªu thøc gi¸n tiÕp vÒ tæng thu nhËp vµ sù æn ®Þnh thu nhËp cña kh¸ch hµng. Ng-êi c¸n bé tÝn dông còng ph¶i kiÓm tra con sè nµy qua c¸c ng©n hµng cã liªn quan. Ho¹t ®éng ®¶o nî. §©y ®-îc coi lµ mét tiªu thøc vÒ kh¶ n¨ng qu¶n lý tiÒn vay cña kh¸ch hµng. Nh÷ng kh¸ch hµng víi kh¶ n¨ng qu¶n lý kÐm cã thÓ r¬i vµo t×nh tr¹ng cã qu¸ nhiÒu c¸c kho¶n nî vµ sÏ gÆp nhiÒu r¾c rèi víi ng©n hµng. B-íc 2: XÐt duyÖt cho vay. T-¬ng tù nh- cho vay th«ng th-êng, sau khi h-íng dÉn kh¸ch hµng lµm ®Çy ®ñ thñ tôc cÇn thiÕt vµ tiÕn hµnh thÈm ®Þnh c¸c ®iÒu kiÖn vay vèn theo ®óng quy ®Þnh, c¸n bé tÝn dông göi hå s¬ cïng b¸o c¸o thÈm ®Þnh tíi tr-ëng phßng hoÆc tr×nh gi¸m ®èc quyÕt ®Þnh tïy theo quy ®Þnh cña tõng ng©n hµng. B-íc 3: Cho vay vµ kiÓm so¸t trong cho vay. Sau khi xÐt duyÖt cho vay thÊy ®Çy ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt, ng©n hµng sÏ tiÕn hµnh gi¶i ng©n cho kh¸ch hµng. Trong qu¸ tr×nh cho vay tiªu dïng, c¸n bé tÝn dông sÏ tiÕn hµnh kiÓm tra, gi¸m s¸t qu¸ tr×nh vay, sö dông vèn cña kh¸ch hµng cã ®óng môc ®Ých hay kh«ng. §ång thêi, c¸n bé tÝn dông còng th-êng xuyªn ®«n ®èc kh¸ch hµng thùc hiÖn ®óng vµ ®Çy ®ñ nh÷ng ®iÒu kho¶n ®· cam kÕt trong hîp ®ång tÝn dông. B-íc 4: Thu håi nî vµ xö lý nî qu¸ h¹n. Khi ®Õn h¹n, c¸n bé tÝn dông tiÕn hµnh thu nî bao gåm c¶ gèc vµ l·i. Sè tiÒn cô thÓ tïy thuéc vµo tõng ph-¬ng thøc ®· tháa thuËn trong hîp ®ång tÝn dông. + §èi víi tÝn dông theo ®Þnh kú, viÖc thu nî ®-îc tiÕn hµnh theo kú h¹n ghi trªn khÕ -íc, viÖc tÝnh l·i ®-îc thùc hiÖn nh- mét kho¶n øng tr-íc trong tÝn dông s¶n xuÊt (th-êng dïng l·i suÊt ®ín cho ®¬n gi¶n). + §èi víi tÝn dông v·ng lai, viÖc hoµn tr¶ ®Þnh kú kh«ng cÇn x¸c lËp, kh¸ch hµng cã thÓ h¹ d- nî b»ng viÖc nép tiÒn víi sè l-îng vµ thêi ®iÓm tïy ý. L·i cã thÓ tÝnh theo l·i ®¬n hoÆc l·i gép. Vò ThÞ H¹nh - 20 - Ng©n hµng 44C