Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giải pháp mở rộng cho vay các tổng công ty tại sở giao dịch i...

Tài liệu Giải pháp mở rộng cho vay các tổng công ty tại sở giao dịch i

.PDF
70
71
55

Mô tả:

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Môc lôc Më ®Çu ................................................................................................................... 1 Ch-¬ng I - Ho¹t ®éng cho vay cña c¸c NHTM víi c¸c Tæng C«ng Ty. ... 4 I - Ho¹t ®éng cho vay cña c¸c NHTM. ................................................................ 4 1. Kh¸i niÖm, vai trß ho¹t ®éng cho vay cña c¸c NHTM ............................................. 4 1.1. Kh¸i niÖm............................................................................................................. 4 1.2. Vai trß 2. Ph©n lo¹i c¸c kho¶n cho vay ..................................................................................... 8 2.1. Theo thêi h¹n cho vay ......................................................................................... 8 2.2. Theo lÜnh vùc ®Çu t- ........................................................................................... 8 2.3. Theo møc ®é ®¶m b¶o. ....................................................................................... 9 2.4. Theo ph-¬ng ph¸p hoµn tr¶ ............................................................................. 10 2.5. Theo thµnh phÇn kinh tÕ .................................................................................. 10 3. Néi dung chñ yÕu trong ho¹t ®éng cho vay cña c¸c NHTM .................................. 10 3.1 T×m kiÕm vµ thÈm ®Þnh ..................................................................................... 11 3.2. Gi¶i ng©n, qu¶n lý mãn vay vµ thu nî. ........................................................... 16 3.3. Thanh lý hîp ®ång tÝn dông vµ l-u gi÷ hå s¬ kh¸ch hµng. ........................... 17 4. C¸c nh©n tè ¶nh h-ëng ®Õn quy m« cho vay cña mét NHTM............................... 17 II - Tæng C«ng ty vµ ho¹t ®éng cho vay cña NHTM ®èi víi c¸c Tæng C«ng ty. .............................................................................................. 19 1. Tæng C«ng ty - m« h×nh DNNN míi ë ViÖt Nam.................................................... 19 1.1. Hoµn c¶nh ra ®êi cña c¸cTæng C«ng ty ë n-íc ta. ........................................ 19 1.2. §Þa vÞ ph¸p lý vµ tæ chøc mét Tæng C«ng ty. ................................................. 22 1.3. ChÕ ®é tµi chÝnh Tæng C«ng ty ........................................................................ 23 2.Ho¹t ®éng cho vay c¸c Tæng C«ng ty cña mét NHTM........................................... 25 2.1. C¸c ®Æc ®iÓm cña kh¸ch hµng cã ¶nh h-ëng tíi ho¹t ®éng cho vay c¸c Tæng C«ng ty. ........................................................................................................... 25 2.2. Vai trß ho¹t ®éng cho vay c¸c Tæng C«ng ty cña c¸c ng©n hµng. ............... 26 Ch-¬ng II - Thùc tr¹ng ho¹t ®éng cho vay c¸c Tæng C«ng ty t¹i Së giao dÞch I - Ng©n hµng C«ng th-¬ng viÖt nam. ........................... 29 I - Kh¸i qu¸t vÒ Së giao dÞch I - Ng©n hµng C«ng th-¬ng ViÖt Nam... 29 1. Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña Së giao dÞch ................................................................. 29 1.1. Sù ra ®êi cña Së giao dÞch I- Ng©n hµng C«ng th-¬ng ViÖt Nam ................ 29 1.2. VÒ c¬ cÊu tæ chøc, ®iÒu hµnh vµ c¸c ho¹t ®éng c¬ b¶n cña Së giao dÞch. .... 30 1.3. C¸c ®Æc ®iÓm kinh tÕ - x· héi ¶nh h-ëng tíi ho¹t ®éng cña Së giao dÞch nãi chung, ho¹t ®éng cho vay nãi riªng. ................................................................ 31 2. KÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña Së giao dÞch. ................................................... 32 2.1. Huy ®éng vèn .................................................................................................... 32 2.2. T×nh h×nh sö dông vèn. ..................................................................................... 35 1 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 2.3 Ho¹t ®éng kinh doanh ®èi ngo¹i vµ thanh to¸n .............................................. 39 II - Thùc tr¹ng ho¹t ®éng cho vay vµ më réng cho vay c¸c Tæng C«ng ty t¹i Së giao dÞch. ................................................................................ 40 1. KÕt qu¶ thu ®-îc. ..................................................................................................... 40 2. C¸c ho¹t ®éng nghiÖp vô ........................................................................................ 43 2.1. T×m kiÕm, thÈm ®Þnh vµ quyÕt ®Þnh cho vay. ................................................. 43 2.2. Gi¶i ng©n qu¶n lý, kiÓm so¸t mãn vay vµ thu nî. .......................................... 49 3. C¸c biÖn ph¸p Së giao dÞch ®· ¸p dông nh»m më réng cho vay c¸c Tæng C«ng ty......... 50 Ch-¬ng III - Gi¶i ph¸p më réng cho vay c¸c Tæng C«ng ty t¹i Së Giao dÞch ................................................................................................ 52 I - §Þnh h-íng ho¹t ®éng cña Së giao dÞch trong thêi gian tíi víi vÊn ®Ò më réng cho vay c¸c Tæng C«ng ty......................................... 52 1. §Þnh h-íng, môc tiªu cña Së giao dÞch trong thêi gian tíi. .................................. 52 1.1. VÒ huy ®éng vèn................................................................................................ 52 1.2. VÒ sö dông vèn. ................................................................................................. 52 1.3. VÒ kinh doanh ®èi ngo¹i vµ thanh to¸n. ......................................................... 53 2. VÊn ®Ò më réng cho vay c¸c Tæng C«ng ty. ............................................................ 53 II. Gi¶i ph¸p më réng cho vay c¸c Tæng c«ng ty ..................................... 55 1. Thùc hiÖn chiÕn l-îc kh¸ch hµng h-íng vµo Tæng c«ng ty .................................. 55 1.1 §Ò ra ph-¬ng h-íng thùc hiÖn chiÕn l-îc kh¸ch hµng cña Ng©n hµng c«ng th-¬ng phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña Së giao dÞch ............................................ 55 1.2 T¨ng c-êng c¸c mèi quan hÖ víi c¸c Tæng c«ng ty ......................................... 56 2. Chñ ®éng tiÕp cËn c¸c ph-¬ng ¸n, dù ¸n cña c¸c Tæng C«ng ty ®Ó cho vay. ....... 59 3. N©ng cao chÊt l-îng thÈm ®Þnh tÝn dông vµ kiÓm so¸t kho¶n vay. ....................... 60 4. §¶m b¶o nguån huy ®éng ®¸p øng ®-îc nhu cÇu vay vèn cña c¸c Tæng C«ng ty. ......... 62 5. Gi¶i quyÕt hµi hoµ mèi quan hÖ gi÷a Së giao dÞch víi c¸c c¬ quan, tæ chøc. ....... 63 5.1. §èi víi Ng©n hµng C«ng th-¬ng ViÖt Nam vµ c¸c chi nh¸nh Ng©n hµng C«ng th-¬ng b¹n. ..................................................................................................... 63 5.2. §èi víi c¸c ng©n hµng kh¸c trªn ®Þa bµn. ....................................................... 64 5.3. §èi víi c¸c c¬ quan chøc n¨ng. ........................................................................ 65 III - KiÕn nghÞ. .............................................................................................................. 66 1. §èi víi Ng©n hµng C«ng th-¬ng ViÖt Nam. ........................................................... 66 2. §èi víi NHNN ViÖt Nam ......................................................................................... 67 3. VÒ phÝa ChÝnh phñ. .................................................................................................. 67 KÕt luËn ............................................................................................................................. 69 Tµi liÖu tham kh¶o ........................................................................................................... 70 2 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 më ®Çu Më réng cho vay, t¨ng d- nî lµnh m¹nh vµ n©ng cao thu nhËp ng©n hµng lu«n lµ mét trong nh÷ng môc tiªu dµi h¹n cña mét ng©n hµng th-¬ng m¹i (NHTM). §Ó thùc hiÖn ®iÒu ®ã, c¸c ng©n hµng ®· sö dông nhiÒu biÖn ph¸p, nh»m vµo nhiÒu nhãm kh¸ch hµng. Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña c¸c Tæng C«ng ty Nhµ n-íc theo c¸c QuyÕt ®Þnh 90/ TTg vµ 91/TTg ë n-íc ta còng ®· ®-îc c¸c NHTM tËp trung khai thac nh»m vµo môc tiªu trªn. Lµ nh÷ng doanh nghiÖp Nhµ n-íc (DNNN) quy m« lín, ho¹t ®éng theo m« h×nh míi, c¸c Tæng C«ng ty cã nh÷ng lîi thÕ c¨n b¶n víi t- c¸ch lµ kh¸ch hµng cña mét ng©n hµng. Më réng cho vay c¸c Tæng C«ng ty kh«ng chØ cã ý nghÜa víi viÖc kinh doanh cña ng©n hµng, nã cßn gióp c¸c Tæng C«ng ty mau chãng æn ®Þnh, ph¸t triÓn s¶n xuÊt - kinh doanh, gãp phÇn thùc hiÖn chiÕn l-îc ph¸t triÓn kinh tÕ chung. Tuy vËy, ®iÒu nµy hoµn toµn kh«ng ®¬n gi¶n, bëi ng©n hµng ph¶i kÕt hîp gi÷a më réng víi n©ng cao hiÖu qu¶ cho vay, trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t. H¬n n÷a c¸c Tæng C«ng ty ®-îc thµnh lËp h-íng tíi m« h×nh tËp ®oµn kinh tÕ ë n-íc ta trong nh÷ng ®iÒu kiÖn riªng vµ cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng mµ ®Ó më réng cho vay cÇn ph¶i cã nh÷ng gi¶i ph¸p phï hîp. Qua thêi gian thùc tËp t¹i Së giao dÞch I - Ng©n hµng C«ng th-¬ng ViÖt Nam, thùc hiÖn kÕt hîp lý thuyÕt víi thùc tiÔn, em chän ®Ò tµi “Gi¶i ph¸p nh»m më réng cho vay c¸c Tæng C«ng Ty t¹i Së giao dÞch I - ng©n hµng c«ng th-¬ng ViÖt Nam ”. Chuyªn ®Ò ®i tõ nh÷ng néi dung mang tÝnh lý luËn trong ho¹t ®éng cho vay ®èi víi c¸c Tæng C«ng ty cña mét NHTM, tíi c¸c vÊn ®Ò thùc tiÔn trong ho¹t ®éng Êy cña Së giao dÞch I ®Ó råi ®-a ra nh÷ng gi¶ ph¸p, kiÕn nghÞ cô thÓ nh»m më réng cho vay víi ®èi t-îng trªn. Nã lµ mét sù ®ãng gãp vµo viÖc nghiªn mét vÊn ®Ò ®-îc ®Ò cËp nhiÒu trªn b¸o chÝ nh-ng vÉn cßn Ýt ái d-íi quy m« mét ®Ò tµi nghiªn cøu. §Ó thùc hiÖn ®Ò tµi, ng-êi viÕt ®· vËn dông c¸c ph-¬ng ph¸p l«gic - lÞch sö, so s¸nh - thèng kª, chuÈn t¾c vµ thùc chøng trong ph©n tÝch vµ ®-a ra c¸c kÕt luËn. Ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn, chuyªn ®Ò gåm ba ch-¬ng: - Ch-¬ng I: Ho¹t ®éng cho vay cña mét NHTM ®èi víi c¸c Tæng C«ng Ty - Ch-¬ng II: Thùc tr¹ng ho¹t ®éng cho vay c¸c Tæng C«ng Ty t¹i Së giao dÞch I - Ch-¬ng III: Gi¶i ph¸p më réng cho vay c¸c Tæng C«ng Ty t¹i Së giao dÞch I Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy TrÇn §¨ng Kh©m cïng c¸c thÇy, c« gi¶ng viªn khoa Ng©n hµng - Tµi chÝnh, §¹i häc KTQD, c« Vò Ngäc Liªn, c¸n bé tÝn dông vµ c¸c c« chó anh chÞ c¸n bé t¹i Së giao dÞch I - Ng©n hµng C«ng th-¬ng ViÖt Nam d· tËn t×nh gióp dì em hoµn thµnh ®Ò tµi. 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ch-¬ng I Ho¹t ®éng cho vay cña c¸c NHTM víi c¸c Tæng C«ng Ty Ch-¬ng nµy tr×nh bµy nh÷ng néi dung c¬ b¶n vÒ ho¹t ®éng cho vay (ho¹t ®éng cho vay) cu¶ c¸c NHTM , vÒ m« h×nh Tæng C«ng Ty (TCT) vµ ®Æc ®iÓm cña ho¹t ®éng cho vay c¸c TCT cu¶ c¸c NHTM. Môc tiªu cña ch-¬ng nh»m t¹o c¬ së cña viÖc ®-a ra c¸c gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ nh»m më réng cho vay nh÷ng kh¸ch hµng vay t¹i Së giao dÞch I - Ng©n hµng c«ng th-¬ng ViÖt Nam. I - Ho¹t ®éng cho vay cña c¸c NHTM 1. Kh¸i niÖm, vai trß ho¹t ®éng cho vay cña c¸c NHTM 1. 1. Kh¸i niÖm Theo nghÜa th«ng th-êng, cho vay lµ viÖc chuyÓn giao mét sè tiÒn hay tµi s¶n nhÊt ®Þnh cho ng-êi kh¸c sö dông víi ®iÒu kiÖn cã hoµn tr¶ l¹i. Kh¸i niÖm phæ biÕn nµy ®-îc dïng réng r·i trong ®êi sèng th-êng ngµy, tõ nh÷ng mãn tiÒn hay tµi s¶n cã gi¸ trÞ lín cho tíi nh÷ng mãn tiÒn lín hay ®å vËt cã gi¸ trÞ nhá. Víi kh¸i niÖm nµy, ho¹t ®éng cho vay hay quan hÖ vay m-în nãi chung cã 2 ®Æc ®iÓm chÝnh lµ: - Thø nhÊt trong quan hÖ Êy, chØ cã sù chuyÓn giao quyÒn sö dông (tiÒn, tµi s¶n) mµ kh«ng cã sù chuyÓn giao quyÒn së h÷u c¸c tµi s¶n hay sè tiÒn ®ã. - Thø hai, ng-êi cho vay ®-îc hoµn tr¶ l¹i sau mét thêi gian nhÊt ®Þnh theo sù tho¶ thuËn gi÷a hai bªn ng-êi cho vay vµ ng-êi ®i vay. Ng-êi cho vay cã nhËn ®-îc mét kho¶n l·i nµo kh«ng còng phô thuéc vµo sù tho¶ thuËn nµy, vµ trong ®êi sèng th-êng ngµy kh«ng ph¶i bao giê ng-êi cho vay còng lÊy l·i. Cßn ®èi víi c¸c NHTM hay lµ c¸c tæ chøc tÝn dông (TCTD) nãi chung th× cho vay lµ mét néi dung nghiÖp vô, ®ã lµ viÖc NHTM giao cho kh¸ch hµng mét kho¶n tiÒn nhÊt ®Þnh trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh víi ®iÒu kiÖn lµ hä ph¶i hoµn tr¶ l¹i cïng víi mét kho¶n tiÒn v-ît tréi ®ãng vai trß lµ tiÒn l·i. Nh- vËy, ngoµi hai ®Æc ®iÓm võa nªu ®èi víi cho vay nãi chung, ho¹t ®éng cho vay cña c¸c NHTM cßn cã ®Æc tr-ng thø ba lµ ng-êi cho vay (c¸c NHTM) lu«n ®ßi hái mét kho¶n tiÒn l·i ngoµi kho¶n tiÒn gèc mµ hä ®· cho vay. Víi mét kho¶n vay m-în th«ng th-êng, ng-êi cho vay cã thÓ kh«ng ®ßi hái mét kho¶n l·i nµo, ®iÒu nµy cã thÓ xuÊt ph¸t tõ nh÷ng mèi quan hÖ c¸ nh©n, hoÆc ng-êi cho vay kh«ng ph¶i lµ ng-êi kinh doanh tiÒn,...; song ®èi víi c¸c NHTM, bao giê hä còng ph¶i thu l·i, Ýt nhÊt lµ ph¶i ®ñ ®Ó tr¶ l·i cho ng-êi göi tiÒn vµo ng©n hµng, bëi v× hä còng lµ nh÷ng 4 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ng-êi kinh doanh v× môc tiªu lîi nhuËn. ë ViÖt Nam, theo Quy chÕ cho vay ban hµnh kÌm QuyÕt ®Þnh 324/2001/ Q§ - NHNN1, th× cho vay lµ mét h×nh thøc cung cÊp tÝn dông, theo ®ã TCTD giao cho kh¸ch hµng mét kho¶n tiÒn ®Ó sö dông vµo môc ®Ých vµ thêi gian nhÊt ®Þnh theo tho¶ thuËn víi nguyªn t¾c cã hoµn tr¶ c¶ gèc lÉn l·i. Nh- vËy, ta còng cÇn ph©n biÖt gi÷a cho vay vµ cÊp tÝn dông: mét ng©n hµng cã thÓ cÊp cho kh¸ch hµng c¸c kho¶n tÝn dông b»ng c¸c nghiÖp vô cho vay, cho thuª tµi chÝnh, b¶o l·nh ng©n hµng, tÝn dông chøng tõ,... Cho vay chØ lµ mét h×nh thøc cÊp tÝn dông, song nã l¹i lµ mét h×nh thøc chñ yÕu vµ quan träng nhÊt cña c¸c NHTM. Chóng ta sÏ thÊy râ ®iÒu ®ã qua ph©n tÝch vai trß cña ho¹t ®éng cho vay. 1.2. Vai trß §èi víi b¶n th©n c¸c NHTM- nh÷ng doanh nghiÖp kinh doanh tiÒn tÖ- cho vay lu«n lµ ho¹t ®éng quan träng nhÊt. Tr-íc hÕt, ®ã lµ ho¹t ®éng ®ãng gãp lín nhÊt vµo thu nhËp, vµ kho¶n môc cho vay lu«n chiÕm tû träng cao nhÊt trong tæng tµi s¶n cña mét NHTM. ë Mü, c¸c kho¶n cho vay th-êng chiÕm kho¶ng 60% tæng tµi s¶n cña c¸c NHTM vµ ®em vÒ tõ 65 70% thu nhËp. Còng l-u ý lµ ë Mü còng nh- c¸c n-íc cã nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ph¸t triÓn th× c¸c NHTM th-êng thùc hiÖn rÊt nhiÒu nghiÖp vô, vµ tû träng thu vÒ dÞch vô th-êng lín h¬n rÊt nhiÒu so víi ë c¸c n-íc kÐm ph¸t triÓn kh¸c. Cßn ë c¸c n-íc kÐm ph¸t triÓn h¬n nh- ViÖt Nam ta, ho¹t ®éng cho vay cßn ®ãng gãp nhiÒu h¬n trong tæng thu nhËp cña c¸c NHTM, ch¼ng h¹n víi Ng©n hµng C«ng th-¬ng ViÖt Nam lµ h¬n 90%, Ng©n hµng ngo¹i th-¬ng lµ kho¶ng 80%. MÆt kh¸c, nÕu nh×n tõ gãc ®é lÞch sö, cho vay lµ mét trong nh÷ng ho¹t ®éng khëi thuû cña c¸c NHTM. Cïng víi c¸c nghiÖp vô b¶o qu¶n vµng b¹c vµ c¸c ®å vËt quý gi¸, nh÷ng ng-êi thî vµng, nguån gèc ®Çu tiªn cña c¸c NHTM còng tiÕn hµnh cho vay b»ng vµng b¹c ®Ó kiÕm lêi bëi hä ph¸t hiÖn ra r»ng ë mét thêi ®iÓm bÊt kú c¸c biªn lai tr×nh ®Ó rót vµng chØ chiÕm mét tû lÖ nhá trong sè tiÒn vµng hä n¾m gi÷. Nguyªn lý nµy giê ®­îc mang tªn cña chÝnh nh÷ng ng­êi ph²t hiÖn ra nã, nguyªn lý “thî kim ho¯n”, v¯ nã cßn ®­îc c¸c chñ ng©n hµng ¸p dông. Cho tíi ngµy nay, dï x· héi ®· ph¸t triÓn víi nh÷ng b-íc tiÕn nh¶y vät th× cho vay vÉn cø lµ mét trong ba ho¹t ®éng c¬ b¶n chøng tá sù tån t¹i cña mét NHTM, ®ã lµ nhËn tiÒn göi, cho vay vµ lµm dÞch vô thanh to¸n. NÕu nh- cho vay lu«n lµ ho¹t ®éng quan träng nhÊt cña c¸c NHTM, th× ®èi víi toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n nã còng gi÷ mét vÞ trÝ thiÕt yÕu kh«ng kÐm. Cïng víi ho¹t ®éng nhËn tiÒn göi, c¸c ng©n hµng ®· “t¹o tiÒn” qua cho vay nÒn kinh tÕ. C¸c lý thuyÕt ®· chØ ra phÇn lín c¸c kho¶n vay ng©n hµng ®Òu t¹o ra c¸c kho¶n tiÒn göi ng©n hµng kh¸c, vµ nh- vËy b»ng c¸ch cÊp mét kho t¨ng khèi tiÒn tÖ ¶n vay, mét kho¶n tiÒn göi míi sÏ ®-îc t¹o ra ë mét ng©n hµng nµo ®ã vµ khèi tiÒn tÖ sÏ t¨ng lªn. Qu¸ tr×nh sÏ diÔn ra theo chiÒu ng-îc l¹i khi ng©n hµng thu nî. TÊt nhiªn, kh¶ n¨ng t¹o tiÒn cña c¸c n-íc lµ kh«ng gièng nhau do tû lÖ dù tr÷ ë c¸c NHTM tõ l-îng tiÒn huy ®éng ®-îc (gåm c¶ dù tr÷ b¾t buéc vµ dù tr÷ tù nguyÖn) vµ tû lÖ gi÷a 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 tiÒn trong d©n lµ kh¸c nhau, song trong mét trõng mùc nµo ®ã th× kh¶ n¨ng Êy còng phô thuéc vµo kh¶ n¨ng t¨ng d- nî cho vay cña hä. MÆt kh¸c, ho¹t ®éng cho vay cßn lµm gi¶m hÖ sè gi÷ tiÒn mÆt trong nÒn kinh tÕ, bëi c¸c chñ thÓ cã thÓ dÔ dµng vay ng©n hµng cho c¸c nhu cÇu chi tiªu, qua ®ã lµm. C¸c t¸c ®éng trªn cña ho¹t ®éng cho vay tíi møc cung tiÒn ®-îc cho bëi c«ng thøc: MS = m. H m = Lỗi! Trong ®ã: MS lµ møc cung tiÒn (M1) H lµ tiÒn c¬ së m lµ sè nh©n tiÒn tÖ s lµ tû lÖ gi÷a tiÒn mÆt trong l-u th«ng vµ tiÒn göi r lµ tû lÖ dù tr÷ thùc tiÔn ho¹t ®éng cho vay cña c¸c NHTM do ®ã gãp phÇn thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia. L·i suÊt c¸c mãn vay th-êng b¸m rÊt s¸t vµo møc l·i suÊt chiÕt khÊu cña ng©n hµng Trung -¬ng cã t¸c dông chi phèi l·i suÊt thÞ tr-êng t¸c ®éng tíi c¸c chØ tiªu l¹m ph¸t, råi tíi c¸c biÕn sè vÜ m« kh¸c cña nÒn kinh tÕ. ho¹t ®éng cho vay cña c¸c NHTM còng t¹o ®iÒu kiÖn thùc hiÖn thµnh c«ng c¸c ch-¬ng tr×nh kinh tÕ lín cña Nhµ n-íc. Nh- chóng ta ®Òu biÕt trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng hiÖn ®¹i nµy, bªn c¹nh yÕu tè tù do cu¶ thÞ tr-êng, cu° “ b¯n tay v« h×nh” chÝnhphñ còng ®ãng mét vai trß tÝch cùc trong c¸c qu¸ tr×nh kinh tÕ. Mét trong nh÷ng thÓ hiÖn cña nã lµ sù khuyÕn khÝch ®Çu t- tõ phÝa chÝnh phñ vµo mét sè lÜnh vùc hoÆc thµnh phÇn ®-îc cho lµ cÇn thiÕt, vµ mét trong sè c¸c -u ®·i th-êng ®-îc ¸p dông lµ -u ®·i vÒ tÝn dông. Ngoµi viÖc trùc tiÕp cho vay d-íi h×nh thøc tÝn dông Nhµ n-íc, ChÝnh phñ cßn khuyÕn khÝch c¸c NHTM ®Çu t- vµo nh÷ng lÜnh vùc , nh÷ng thµnh phÇn kinh tÕ mong muèn, ch¼ng h¹n viÖc Ng©n hµng Trung -¬ng §øc nhËn chiÕt khÊu c¸c lo¹i chøng kho¸n cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ®· t¹o ®éng lùc ®Ó c¸c ng©n hµng cho vay vèn kh¸ch hµng nµy m¹nh h¬n nhiÒu, thùc hiÖn ®-îc môc tiªu Nhµ n-íc ®Æt ra. §èi víi n-íc ta th× ®iÒu nµy cµng cã ý nghÜa bëi nã cßn ®¸p øng ®-îc yªu cÇu cña mét nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ®Þnh h-íng XHCN víi c¬ së kinh tÕ lµ vai trß chñ ®¹o cña c¸c DNNN. C¸c NHTM cã kh¶ n¨ng huy ®éng ®Ó ®Çu t- tËp trung, träng ®iÓm, t¨ng quy m« cña c¸c doanh nghiÖp, c¶i thiÖn kü thuËt, c«ng nghÖ s¶n xuÊt ®ãng gãp phÇn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h-íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n-íc; n©ng cao hiÖu qu¶ cña nÒn s¶n xuÊt x· héi th«ng qua viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña tõng doanh nghiÖp. VÒ phÝa c¸c doanh nghiÖp, vèn vay ng©n hµng lµ mét nguån quan träng, gãp phÇn h×nh thµnh mét c¬ cÊu vèn tèi -u, qua ®ã n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh. Ta hiÓu ng¾n gän c¬ cÊu vèn tèi ®a cña mét c«ng ty lµ c¬ cÊu vèn lµm tèi ®a ho¸ gi¸ trÞ thÞ tr-êng ( hay gi¸ c¶ cæ phiÕu) cña c«ng ty ®ã, vµ víi c¬ cÊu vèn tèi -u nµy th× chi phÝ vèn b×nh qu©n ®-îc cho bëi c«ng thøc sau ®©y lµ thÊp nhÊt: WACC = Wd. Kd (1- t) + Wp + WsKs 6 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Trong ®ã - WACC lµ chi phÝ vèn b×nh qu©n - Wd, Wp, Ws lÇn l-ît lµ tû träng cña nî vay, vèn huy ®éng tõ cæ phiÕu -u ®·i vµ cæ phiÕu th-êng (hay lîi nhuËn gi÷ l¹i). Vèn vay cã t¸c dông khuyÕch ®¹i lîi nhuËn qua ®ßn c©n nî: DFL = Lỗi!. §ßn c©n nî DFL chÝnh lµ thay ®æi cña thu nhËp cña mçi cæ phiÕu th-êng thay ®æi 1% cña lîi nhuËn ho¹t ®éng ( EBIT); lµ l·i suÊt tiÒn vay (R) lµ mét lo¹i chi phÝ hîp lý ®-îc trõ ra khái lîi nhuËn ho¹t ®éng khi tÝnh thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp. Do vËy, theo c«ng thøc tÝnh chi phÝ vèn b×nh qu©n, doanh nghiÖp chØ ph¶i thùc chÞu møc l·i suÊt (1 - t), trong ®ã Kd lµ l·i suÊt tiÒn vay vµ t lµ thuÕ suÊt thuÕ thu nhËp. Tuy vËy, kh«ng ph¶i doanh nghiÖp sÏ dïng toµn bé vèn vay ®Ó tµi trî cho ho¹t ®éng cña m×nh, bëi th-êng th× ®Õn mét giíi h¹n nµo ®ã, c¸c ng©n hµng sÏ ®ßi hái l·i suÊt cao h¬n ®Ó bï ®¾p møc rñi ro t¨ng lªn mµ hä ph¶i g¸nh chÞu; H¬n n÷a cµng sö dông nhiÒu nî vay th× quyÒn tù chñ kinh doanh cña doanh nghiÖp cµng bÞ ¶nh h-ëng. Nh- vËy, c¸c doanh nghiÖp sÏ c©n nh¾c mét tû lÖ vèn vay hîp lý ®Ó cã mét c¬ cÊu vèn tèi -u, vµ c¸c NHTM ®· gióp c¸c doanh nghiÖp t×m ra mét c¬ cÊu vèn cã chi phÝ rÎ nhÊt. Trong ®iÒu kiÖn mét nÒn kinh tÕ mµ hÖ thèng thÞ tr-êng cßn ch-a hoµn chØnh nh- ë ViÖt Nam ta, viÖc huy ®éng vèn b»ng ph¸t hµnh cæ phiÕu. tr¸i phiÕu rÊt khã kh¨n, vµ h¬n n÷a phÇn lín c¸c doanh nghiÖp n-íc ta hiÖn nay kh«ng ph¶i lµ c«ng ty cæ phÇn, th× nguån vèn vay NHTM l¹i cµng chiÕm mét tû lÖ lín trong tæng nguån huy ®éng cña doanh nghiÖp. Nh-ng ®Ó ®-îc mét ng©n hµng cho vay, c¸c doanh nghiÖp l¹i ph¶i cã nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh. Mét ®iÒu kiÖn th-êng thÊy lµ c¸c doanh nghiÖp ph¶i gi¶i tr×nh t×nh h×nh tµi chÝnh ®-îc thÓ hiÖn qua sæ s¸ch kÕ to¸n, c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh, ®Þnh kú chuyÓn cho ng©n hµng c¸c tµi liÖu thÓ hiÖn ho¹t ®éng kinh doanh vµ sö dông vèn vay. ChÝnh bëi vËy nã t¹o ra søc Ðp ®èi víi c¸c doanh nghiÖp trong viÖc thùc hiÖn h¹ch toan kinh doanh, gãp phÇn qu¶n lý gi¸m s¸t nÒn kinh tÕ, lµnh m¹nh ho¸ m«i tr-êng kinh doanh. Sù s½n cã cña c¸c kho¶n cho vay khiÕn c¸c doanh nghiÖp an t©m h¬n vÒ vèn l-u ®éng, cã kh¶ n¨ng ®Çu t- nhiÒu h¬n vµo hµng dù tr÷ nÕu thÊy cã lîi mµ vèn l-u ®éng tù cã cña hä kh«ng ®¸p øng næi. C¸c kho¶n cho vay l·i dµi h¹n cña ng©n hµng l¹i t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp ®Çu t- vµo tµi s¶n cè ®Þnh ®Çu tvµo s¶n xuÊt, c¶i tiÕn c«ng nghÖ n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt. Vµ dï lµ cho vay theo h×nh thøc nµo th× l·i suÊt vèn vay cïng sù kiÓm tra gi¸m s¸t ng©n hµng thóc ®©û c¸c doanh nghiÖp qu¶n lý vµ sö dông vèn cã hiÖu qu¶ ®Ó cã l·i hoµn tr¶ ®-îc nî ng©n hµng, t¹o uy tÝn ®Ó tiÕp tôc vay vèn ng©n hµng. Nãi tãm l¹i, cho vay lµ mét ho¹t ®éng chñ yÕu cña c¸c NHTM , qua ®ã c¸c NHTM gãp phÇn thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia, cung cÊp mét trong nh÷ng nguån vèn chÝnh cho c¸c doanh nghiÖp , tõ ®ã n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp còng nh- cña toµn bé nÒn kinh tÕ, thùc hiÖn c¸c ch-¬ng tr×nh kinh tÕ cña Nhµ n-íc. 7 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 2. Ph©n lo¹i c¸c kho¶n cho vay: Tuú theo c¸c tiªu thøc ph©n lo¹i chóng ta cã c¸c lo¹i cho vay kh¸c nhau: 2.1. Theo thêi h¹n cho vay Theo tiªu thøc nµy, ng-êi ta chia c¸c kho¶n cho vay thµnh cho vay ng¾n h¹n, trung h¹n vµ dµi h¹n. MÆc dï hÇu hÕt c¸c n-íc ®Òu thèng nhÊt vÒ ®iÒu nµy, nh-ng thêi gian cô thÓ ®-îc quy ®Þnh cho tõng lo¹i l¹i kh«ng hoµn toµn ®ång nhÊt. ë c¸c n-íc ph-¬ng T©y ng-êi ta cho vay ng¾n h¹n cã thêi h¹n nhá h¬n 1 n¨m; c¸c kho¶n cho vay trung h¹n cã thêi h¹n tõ trªn 1 n¨m tíi 7 n¨m; c¸c mãn cho vay dµi h¹n cã kú h¹n dµi h¬n. Tuy vËy còng cã nhiÒu kho¶n cho vay cã thêi h¹n tíi 10 n¨m (nh- cho vay tiªu dïng) vÉn ®-îc coi lµ cho vay trung h¹n. Cßn ë ViÖt Nam hiÖn nay, theo quy chÕ cho vay th× cho vay ng¾n h¹n còng cã thêi h¹n ®Õn 1 n¨m; cho vay trung h¹n cã thÓ tíi 5 n¨m; cho vay dµi h¹n cã thêi gian tõ 5 n¨m trë lªn nh-ng kh«ng qu¸ thêi h¹n ho¹t ®éng cßn l¹i theo quyÕt ®Þnh thµnh lËp hoÆc giÊy phÐp thµnh lËp ®èi víi ph¸p nh©n, kh«ng qu¸ 15 n¨m víi cho vay c¸c dù ¸n phôc vô ®êi sèng. VËy còng lµ mét quy ®Þnh míi v× tr-íc ®©y (tr-íc khi cã quyÕt ®Þnh 200/QDNN1 ngµy 28/6/2000 ) chóng ta coi cho vay trung h¹n cã thêi h¹n tõ 1 - 3 n¨m, vµ cho vay dµi h¹n tíi 3- 5 n¨m. TÊt nhiªn ®©y chØ lµ sù kh¸c nhau do quy -íc, nh-ng nã cã t¸c ®éng lín tíi ho¹t ®éng cho vay, bëi v× ®iÒu ®ã ®i kÌm víi sù qu¶n lý cña NHNN. Ph©n lo¹i c¸c mãn vay theo thêi h¹n lµ phæ biÕn cña mäi NHTM. Hä sÏ c¨n cø vµo ®èi t-îng cho vay mµ quyÕt ®Þnh lo¹i cho vay cho phï hîp (thuéc lo¹i ng¾n h¹n, trung h¹n hay dµi h¹n, vµ thêi h¹n cô thÓ), tõ ®ã mµ ¸p dông c¸c ph-¬ng thøc kiÓm tra, kiÓm so¸t mãn vay phï hîp. Víi c¸ch ph©n lo¹i nµy, c¸c ng©n hµng sÏ x©y dùng mét c¬ cÊu hîp lý c¸c kho¶n cho vay ng¾n, trung vµ dµi h¹n, tõ ®ã t¹o ra c¬ cÊu kú h¹n tèi -u cña tµi s¶n, phï hîp víi kú h¹n cña nguån vèn huy ®éng, kÕt hîp tèt nhÊt gi÷a kh¶ n¨ng sinh lêi vµ kh¶ n¨ng thanh kho¶n. Ng-îc l¹i, còng c¨n cø vµo nhu cÇu vay vèn cña kh¸ch hµng vÒ c¸c mãn vay ng¾n h¹n, trung h¹n hay dµi h¹n mµ ng©n hµng lËp kÕ ho¹ch huy ®éng sao cho tho¶ m·n nh÷ng nhu cÇu ®ã. 2.2. Theo lÜnh vùc ®Çu tTheo c¸ch ph©n lo¹i nµy ta cã thÓ chia c¸c kho¶n cho vay thµnh: - Cho vay th-¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp - Cho vay bÊt ®éng s¶n - Cho vay n«ng nghiÖp - Cho vay c¸ nh©n - Cho vay kh¸c Tuú theo ®iÒu kiÖn vµ yªu cÇu qu¶n lý ta cã thÓ chia nhá h¬n n÷a c¸c lÜnh vùc trªn ®Ó ®-îc c¸c lo¹i cho vay víi lÜnh vùc hÑp h¬n. Ph©n lo¹i c¸c mãn vay theo lÜnh vùc rÊt cã ý nghÜa trong viÖc kÕt hîp gi÷a ®a d¹ng ho¸ ®Ó gi¶m rñi ro víi chuyªn m«n ho¸ ë møc ®é phï hîp. C¸c NHTM th-êng dùa vµo c¸c lîi thÕ cña m×nh (lîi thÕ vÒ vÞ trÝ, vÒ trang thiÕt bÞ c«ng nghÖ, vÒ 8 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 quy m«. vÒ ®éi ngò c¸n bé,...) ®Ó chuyªn m«n ho¸ vµo mét hay mét sè lÜnh vùc nh»m khai th¸c triÖt ®Ó c¸c lîi thÕ Êy, dù b¸o tèt vÒ ®éng th¸i c¸c ngµnh m×nh cho vay, kh¶ n¨ng hoµn tr¶ ®óng h¹n c¸c kho¶n vay cña kh¸ch hµng... Tuy vËy xu h-íng cña thÕ giíi hiÖn nay vÉn lµ h-íng tíi c¸c ng©n hµng ®a n¨ng, trong ®ã sù chuyªn m«n ho¸ diÔn ra ë cÊp ®é c¸c phßng ban hay bé phËn cña ng©n hµng. B»ng c¸ch chia c¸c kh¸ch hµng vay ra c¸c lÜnh vùc kh¸c nhau, ng©n hµng cã thÓ theo dâi ®éng th¸i cña nÒn kinh tÕ vµ tõng lÜnh vùc ®Ó më réng cho vay vµo lÜnh vùc nµy hay rót bít vèn khái lÜnh vùc kia. Ch¼ng h¹n khi thÞ tr-êng bÊt ®éng s¶n suy gi¶m ë c¸c n-íc §«ng Nam ¸ vµ ViÖt Nam th× c¸c ng©n hµng ph¶i cã h-íng thu hÑp ®Çu t- vµo ®èi t-îng nµy ®Ó chuyÓn sang cho vay c¸c ®èi t-îng kh¸c cã hiÖu qu¶ h¬n. MÆt kh¸c trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n-íc, ChÝnh phñ còng th-êng cã nh÷ng -u ®·i víi nh÷ng lÜnh vùc nhÊt ®Þnh. §©y còng lµ nh÷ng mèi quan t©m th-êng xuyªn cña c¸c NHTM. 2.3. Theo møc ®é ®¶m b¶o. C¸c ng©n hµng cã thÓ cho vay cã hay kh«ng cã ®¶m b¶o tuú theo tÝn nhiÖm còng nh- ®é rñi ro cña ph-¬ng ¸n xin vay vèn. Tõ ®¶m b¶o cña kh¸ch hµng ë ®©y chØ ®-îc hiÓu theo nghÜa hÑp lµ ®¶m b¶o b»ng tµi s¶n thÕ chÊp, cÇm cè hay b¶o l·nh cña bªn thø ba. C¸c ®¶m b¶o nµy cã môc ®Ých gi¶m bít rñi ro mÊt m¸t trong tr-êng hîp ng-êi vay kh«ng tr¶ ®-îc nî hay kh«ng muèn tr¶ nî khi ®¸o h¹n. C¸c tµi s¶n ®-îc ®em ra thÕ chÊp th-êng lµ c¸c bÊt ®éng s¶n trong khi Êy c¸c tµi s¶n ®-îc cÇm cè l¹i lµ nh÷ng ®éng s¶n nhá chøng kho¸n vµ c¸c giÊy tê cã gi¸ kh¸c, vËt t-, ... Yªu cÇu c¬ b¶n ®èi víi c¸c tµi s¶n ®em ra cÇm cè, thÕ chÊp lµ chóng ph¶i cã tÝnh thÞ tr-êng, tøc lµ cã kh¶ n¨ng thanh lý ®-îc. Th-êng th× c¸c ng©n hµng cho vay d-íi møc gi¸ trÞ thanh lý cña c¸c tµi s¶n ®¶m b¶o bëi khi mµ gi¸ trÞ c¸c tµi s¶n Êy cßn lín h¬n gÝa trÞ cña mãn vay th× kh¸ch hµng cßn cã ®éng lùc tr¶ nî. ë ViÖt Nam c¸c ng©n hµng cã thÓ cho vay tíi 70 - 75% gi¸ trÞ tµi s¶n thÕ chÊp hoÆc tíi 90% gi¸ trÞ c¸c sè tiÕt kiÖm cÇm cè. Tuy vËy còng cÇn kh¼ng ®Þnh môc ®Ých cña c¸c ®¶m b¶o trªn lµ t¹o ®éng lùc buéc kh¸ch hµng tr¶ nî chø ch¼ng ng©n hµng nµo muèn thanh lý nh÷ng tµi s¶n ®¶m b¶o Êy ®Î bï ®¾p cho ng÷ng mãn cho vay kh«ng thÓ thu håi. Tr-êng hîp kh¸ch hµng cã tÝn nhiÖm, cã t×nh h×nh tµi chÝnh v÷ng m¹nh vµ lîi nhuËn cã ®-îc tõ dù ¸n sÏ cho vay lµ kh¶ quan th× ng©n hµng cã thÓ cho vay kh«ng cÇn ®¶m b¶o, ®iÒu mµ c¸c së ViÖt Nam ta gäi lµ cho vay tÝn chÊp. §iÒu ®ã gi¶i thÝch t¹i sao nhiÒu ng©n hµng cÊp nh÷ng kho¶n cho vay lín nhÊt l¹i kh«ng cÇn ®¶m b¶o. §ã lµ c¸c kho¶n cho vay nh÷ng kh¸ch hµng chñ yÕu, nh÷ng c«ng ty cã quan hÖ th-êng xuyªn víi ng©n hµng, cã t×nh h×nh tµi chÝnh v÷ng m¹nh víi lîi nhuËn t-¬ng ®èi æn ®Þnh bëi hÖ thèng qu¶n lý cã hiÖu qu¶ vµ c¸c s¶n phÈm dÞch vô ®-îc thÞ tr-êng s½n sµng chÊp nhËn. Tr-êng hîp nµy Ýt nhiÒu t-¬ng tù viÖc cho vay c¸c tæng c«ng ty ë n-íc ta hiÖn nay. Chóng ta sÏ trë l¹i vÊn ®Ò nµy ë c¸c phÇn sau. Nh- vËy, ®Ó quyÕt ®Þnh mãn vay lµ cã ®¶m b¶o hay kh«ng cã ®¶m b¶o c¸c ng©n hµng ph¶i dùa vµo nh÷ng yÕu tè nhÊt ®Þnh nh- ®· ph©n tÝch. 9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 2.4. Theo ph-¬ng ph¸p hoµn tr¶ C¸c kho¶n cho vay cßn cã thÓ ®-îc hoµn tr¶ mét lÇn hay tr¶ gãp. Cho vay hoµn tr¶ mét lÇn th× kho¶n tiÒn vay ®-îc hoµn tr¶ toµn bé mét lÇn vµo thêi gian ®¸o h¹n theo hîp ®ång tÝn dông, l·i suÊt cã thÓ ®-îc tr¶ theo nh÷ng thêi h¹n nhÊt ®Þnh (ch¼ng h¹n theo th¸ng, theo quý hay n¨m). Trong khi Êy, cho vay tr¶ gãp ®ßi hái viÖc hoµn tr¶ theo ®Þnh kú theo nguyªn t¾c tr¶ dÇn trong suèt thêi gian thùc hiÖn hîp ®ång. c¸c kho¶n tr¶ nî cã thÓ b»ng nhau (tr¶ theo niªn kim cè ®Þnh) hoÆc kh«ng b»ng nhau tuú theo tho¶ thuËn. Th«ng th-êng c¸c ng©n hµng ¸p dông ph-¬ng thøc tr¶ gãp víi c¸c kho¶n cho vay trung dµi h¹n (TDH) ®Ó ®©ïu t- vµo c¸c dù ¸n më réng s¶n xuÊt kinh doanh hay ®Çu t- míi, hay ®Çu t- vµo bÊt ®éng s¶n cßn c¸c kho¶n cho vay hoµn tr¶ mét lÇn l¹i th-êng ®-îc ¸p dông víi cho ng¾n h¹n h¬n. theo quy chÕ cho vay hiÖn nay, c¸c kho¶n cho vay ng¾n h¹n ®-îc cÊp hai h×nh thøc lµ cho vay theo mãn vµ theo h¹n møc tÝh dông. 2.5. Theo thµnh phÇn kinh tÕ Ta còng cã thÓ ph©n c¸c kho¶n cho vay ra thµnh cho vay DNNN vµ cho vay ngoµi quèc doanh. §©y lµ c¸ch ph©n lo¹i kh«ng ®-îc nhÊn m¹nh trong c¸c nÒn kinh tÕ TBCN nh-ng ®èi víi nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng theo ®Þnh h-íng XHCN ë n-íc ta nã l¹i rÊt cã ý nghÜa thùc tiÔn. Kinh tÕ Nhµ n-íc gi÷ vai trß chñ ®¹o; nhµ n-íc cã chÝnh s¸ch kh¸c nhau víi tõng khu vùc kinh tÕ ch¼ng h¹n viÖc quy ®Þnh c¸c DNNN kh«ng cÇn ph¶i cã tµi s¶n thÕ chÊp khi vay vèn t¹i c¸c NHTMQD, c¸c -u tiªn vµ h¹n chÕ kh¸c liªn quan tíi më réng hay thu hÑp tÝn dông ng©n hµng tíi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ nãi chung. MÆt kh¸c mçi thµnh phÇn kinh tÕ l¹i cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng biÖt, vµ poh¶i nãi mét c¸ch c«ng b»ng lµ ng©n hµng sÏ cã th¸i ®é øng xö kh¸c nhau trong ho¹t ®éng cho vay c¸c chñ thÓ thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau. §©y còng lµ ®iÒu hîp lý. L-u ý lµ trong c¸ch ph©n lo¹i nµy ta còng cã thÓ ph©n chia chi tiÕt h¬n n÷a, ch¼ng h¹n ®èi víi cho vay ngoµi quèc doanh, cho vay c¸ nh©n; cho vay c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, c«ng ty cæ phÇn; cho vay doanh nghiÖp t- nh©n; cho vay vèn ®Çu t- n-íc ngoµi. §èi víi cho vay DNNN, bao gåm cho vay c¸c DNNN ®éc lËp vµ cho vay c¸c Tæng c«ng ty vµ thµnh viªn cña chóng. §Ò tµi nµy sÏ tËp trung vµo vÊn ®Ò më réng cho vay c¸c Tæng c«ng ty, mét lo¹i h×nh DNNN quy m« lín. Trªn ®©y lµ mét sè c¸ch ph©n lo¹i c¸c kho¶n cho vay, vµ chóng cßn cã thÓ cã nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i kh¸c n÷a theo tõng yªu cÇu qu¶n lý. Mçi c¸ch ph©n lo¹i dùa trªn mét tiªu thøc nhÊt ®Þnh do vËy cã nh÷ng ý nghÜa riªng. C¸c NHTM trªn thùc tÕ sÏ th-êng ¸p dông nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i ®ång thêi nh»m ®¹t hiÖu qu¶ nhÊt trong ho¹t ®éng cho vay còng nh- ho¹t ®éng cña toµn ng©n hµng. TiÕp sau ®©y ta ®i xem xÐt néi dung chñ yÕu trong ho¹t ®éng cho vay cña c¸c NHTM. 3. Néi dung chñ yÕu trong ho¹t ®éng cho vay cña c¸c NHTM 10 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 §èi víi mét NHTM, muèn cho vay nÒn kinh tÕ th× tr-íc hÕt nã ph¶i cã mét chÝnh s¸ch cho vay n»m trong hÖ thèng chÝnh s¸ch kinh doanh cña nã. §iÒu nµy lµ hÕt søc cÇn thiÕt bëi mÆc dï c¸c NHTM ho¹t ®éng trong mét hµnh lang hÑp cña c¸c quy ®Þnh qu¶n lý cña NHTW vµ chÝnh phñ, nh-ng c¸c luËt lÖ vµ quy ®Þnh Êy vÉn kh«ng ®¶m b¶o ch¾c ch¾n r»ng ho¹t ®éng cho vay cña ng©n hµng lµ an toµn lµnh m¹nh vµ cã lîi cho ng©n hµng. C¸c quy ®Þnh Êy còng kh«ng thÓ chØ ra c¸c vÊn ®Ò cô thÓ khi tiÕn hµnh cho vay nh- sè tiÒn, kú h¹n, ph-¬ng thøc cho vay. . . . mµ ®iÒu ®ã ®-îc quyÕt ®Þnh thÕ nµo ph¶i do chÝnh ng©n hµng dùa theo c¸c giíi h¹n trªn. Do vËy cÇn ph¶i cã mét chÝnh s¸ch cho vay râ rµng ®Ó x¸c ®Þnh ph-¬ng h-íng sö dông vèn ®-îc h×nh thµnh tõ nh÷ng cæ ®«ng vµ ng-êi göi tiÒn. ChÝnh s¸ch cho vay cña ng©n hµng sÏ ®ãng vai trß h-íng dÉn ®èi víi c¸n bé tÝn dông (CBTD), ®¬n gi¶n ho¸ vµ thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh, ®ång thêi h×nh thµnh mét møc ®é ®ång nhÊt trong ho¹t ®éng cho vay. §Ó lµm ®-îc ®iÒu Êy, chÝnh s¸ch cho vay cña ng©n hµng sÏ bao gåm c¸c néi dung tõ chiÕn l-îc cña ng©n hµng trong ho¹t ®éng cho vay (môc tiªu, nguyªn t¾c -u tiªn,....); chÕ ®é, thÓ lÖ tÝn dông; ph-¬ng ph¸p thÈm ®Þnh tÝn dông, hå s¬ vay nî; tæ chøc kiÓm tra, qu¶n lý viÖc thùc hiÖn c¸c hîp ®ång tÝn dông. Thùc tiÔn ®· chØ ra rñi ro ng©n hµng sÏ t¨ng lªn nÕu nã kh«ng cã chÝnh s¸ch cho vay, hoÆc nÕu cã nh-ng kh«ng triÓn khai ®Õn toµn bé nh÷ng ng-êi thùc hiÖn, hoÆc nÕu chÝnh s¸ch cho vay Êy kh«ng ®ång bé. ViÖc thùc hiÖn cho vay sÏ lµ viÖc ¸p dông chÝnh s¸ch cho vay vµo ho¹t ®éng thùc tiÔn. D-íi ®©y lµ c¸c b-íc mµ ng©n hµng th-êng tr¶i qua khi cho vay mét kh¸ch hµng. (ë ®©y do yªu cÇu cña vÊn ®Ò nghiªn cøu, ng-êi viÕt sÏ nhÊn m¹nh vµo c¸c kh¸ch hµng lµ tæ chøc kinh tÕ (TCKT) ) 3.1 T×m kiÕm vµ thÈm ®Þnh C¸c ng©n hµng cã thÓ cã ®-îc yªu cÇu vay vèn do kh¸ch hµng ®-a tíi hoÆc chñ ®éng t×m ®Õn víi c¸c kh¸ch hµng cã nhu cÇu ®Ó ®Ò nghÞ phôc vô. Khi ®· cã yªu cÇu xin vay vèn, ®iÒu ®Çu tiªn CBTD ph¶i lµm lµ h-íng dÉn kh¸ch hµng vÒ thñ tôc vµ ®iu kiÖn ®-îc xin vay vèn. NÕu kh¸ch hµng ®· nhÊt trÝ víi c¸c ®iÒu kiÖn vµ thñ tôc Êy th× CBTD h-íng dÉn hä lËp hå s¬ vay vèn ®Ó ng©n hµng chÝnh thøc nghiªn cøu, thÈm ®Þnh. Môc ®Ých cña thÈm ®Þnh tÝn dông lµ x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng vµ ý muèn cña ng-êi vay trong viÖc hoµn tr¶ tiÒn vay phï hîp víi c¸c ®iÒu kho¶n cña hîp ®ång tÝn dông, (hay lµ -íc l-îng rñi ro kh«ng hoµn tr¶), tõ ®ã ®-a ra quyÕt ®Þnh cho vay hay tõ chèi, vµ nÕu cho ay th× cho vay bao nhiªu ? Víi kú h¹n vµ l·i suÊt nµo? Ph-¬ng thøc cho vay. . . . Khi tiÕn hµng©n hµng thÈm ®Þnh, ng©n hµng ph¶i tr¶ lêi cho hai lo¹i c©u hái lín lµ ph¶i thÈm ®Þnh c¸i g×, thÈm ®Þnh c¸c yÕu tè nµo vµ c¸c nguån th«ng tin lÊy tõ ®©u. Chóng ta sÏ ®i vµo xem xÐt c¸ch tr¶ lêi víi mçi lo¹i c©u hái trªn. Tr¶ lêi c©u hái thÈm ®Þnh c¸i g× ? C¸c ng©n hµng l¹i th-êng chia ra thµnh thÈm ®Þnh c¸c yÕu tè vÒ b¶n th©n kh¸ch hµng vµ thÈm ®Þnh vÒ ph-¬ng ¸n, dù ¸n xin vay vèn. Khi thÈm ®Þnh c¸c yÕu tè vÒ b¶n th©n kh¸ch hµng , 11 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 c¸c ng©n hµng th-êng vËn dông 5 ch÷ C cña Mü hay 5 ch÷ M cña NhËt B¶n trong c¸c ph©n tÝch. Tùu trung l¹i chóng bao gåm: N¨ng lùc vay nî: C¸c ng©n hµng quan t©m tr-íc tiªn ®Õn n¨ng lùc ph¸p lý vµ n¨ng lùc hµnh vi d©n sù cña kh¸ch hµng. Lµ kh¸ch hµng c¸ nh©n hä ph¶i lµ nh÷ng c«ng d©n ®Õn tuæi tr-ëng thµnh nÕu kh«ng hä ph¶i ®-îc cha mÑ hay ng-êi gi¸m hé b¶o l·nh vµ cïng ký vµo ®¬n xin vay tiÒn. §èi víi c¸c TCKT, ng©n hµng xem xÐt xem nã cã ®ñ t- c¸ch ph¸p nh©n kh«ng, c¸c giÊy tê x¸c minh t- c¸ch Êy, tÝnh ®éc lËp vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm trong ®-a ra c¸c quyÕt ®Þnh cña nã thÕ nµo ? ; ai lµ ng-êi cã thÈm quyÒn ®¹i diÖn cho c«ng ty trong quan hÖ vay m-în ? §©y lµ nh÷ng yÕu tè mµ b¾t buéc ng©n hµng ph¶i xem xÐt. Hai lµ uy tÝn cña kh¸ch hµng : Uy tÝn ë ®©y kh«ng chØ trong quan hÖ cña kh¸ch hµng víi ng©n hµng, mµ cßn trong c¸c quan hÖ tÝn dông còng nhkinh tÕ víi c¸c ng©n hµng vµ ®èi t¸c kh¸c. LÞch sö c¸c mèi quan hÖ nµy cña kh¸ch hµng trong ®ã cã viÖc thùc hiÖn c¸c hîp ®ång tÝn dông th-êng rÊt cã gi¸ trÞ khi ®¸nh gi¸ uy tÝn cña hä. Tuy nhiªn kh«ng ph¶i lóc nµo ng©n hµng còng n¾m ®-îc râ rµng c¸c yÕu tè nµy mµ cßn ph¶i ph¸n ®o¸n sù s½n lßng tr¶ nî còng nh- sù cè g¾ng thùc hiÖn hîp ®ång tÝn dông. TÊt nhiªn còng cÇn nhËn thøc r»ng kh«ng ph¶i bao giê mét kh¸ch hµng cã uy tÝn trong viÖc vay m-în ë qu¸ khø cïng ch¾c ch¾n thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c hîp ®ång tÝn dông. Cã ®iÒu lµ trong tr-êng hîp hä kh«ng lµm nh- vËy, uy tÝn bao l©u g©y dùng cña hä sÏ bÞ ¶nh h-ëng, vµ ®©y còng lµ mét c¸i g× ®ã kh¸ch hµng c©n nh¾c. Ba lµ n¨ng lùc tµi chÝnh cña kh¸ch hµng: ë ®©y, c¸c NHTM sÏ x¸c ®Þnh vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp xin vay, vµ hä sÏ kh«ng bao giê cÊp mét mãn vay nµo do doanh nghiÖp nÕu kh«ng ®-îc ®¶m b¶o b»ng vèn kinh doanh. Vèn kinh doanh lµ mét trong nh÷ng tiªu chuÈn ®o l-êng søc m¹nh tµi chÝnh cña kh¸ch hµng, vµ còng lµ mét yÕu tè quyÕt ®Þnh tíi khèi l-îng tÝn dông mµ ng©n hµng s½n lßng cung cÊp. C¸c ng©n hµng cßn ph¶i xem xÐt kh¶ n¨ng ®éc lËp, tù chñ tµi chÝnh trong kinh doanh, kh¶ n¨ng thanh to¸n vµ hoµn tr¶ nî cña ng-êi vay. §iÒu nµy ®-îc thùc hiÖn th«ng qua ph©n tÝch c¸c chØ tiªu ®Æc tr-ng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp nh- tû lÖ thanh to¸n nhanh; tû lÖ thanh to¸n hiÖn hµnh; vèn l-u ®éng thùc tÕ chñ së h÷u; vßng quay vèn l-u ®éng; hÖ sè tµi trî trong tæng tµi s¶n . . . còng nhËn thÊy lµ n¨ng lùc tµi chÝnh cña doanh nghiÖp, trong ®ã cã yÕu tè lîi nhuËn, chÞu t¸c ®éng cña nhiÒu yÕu tè néi t¹i cña doanh nghiÖp Êy, ®ã lµ kh¶ n¨ng qu¶n lý, kh¶ n¨ng kü thuËt - c«ng nghÖ, søc c¹nh tranh. §©y còng lµ nh÷ng ®èi t-îng trong thÈm ®Þnh cña ng©n hµng, vµ tÊt nhiªn hä sÏ ®¸nh gi¸ cao c¸c doanh nghiÖp cã hÖ thèng qu¶n lý cã hiÖu lùc, cung cÊp c¸c s¶n phÈm, dÞch vô cã søc c¹nh tranh tèt trªn thÞ tr-êng. Bèn lµ thÈm ®Þnh tµi s¶n thÕ chÊp, cÇm cè (nÕu cã): VÒ nguyªn t¾c nh÷ng tµi s¶n ®em cÇm cè, thÕ chÊp ph¶i thùc quyÒn së h÷u cña ng-êi vay, vµ ng-êi vay ph¶i chøng minh ®-îc ®iÒu ®ã tr-íc ng©n hµng b»ng nh÷ng tµi liÖu hîp ph¸p. Kh«ng chØ nh- vËy, CBTD cßn ph¶i thÈm ®Þnh gi¸ trÞ nh÷ng tµi s¶n Êy mét c¸ch chÝnh x¸c theo gi¸ c¶ thÞ tr-êng hiÖn t¹i vµ gi¸ trÞ thanh 12 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 lý ( th-êng thÊp h¬n nhiÒu gi¸ c¶ thÞ tr-êng hiÖn t¹i) nÕu ng-êi vay kh«ng tr¶ nî, sù biÕn ®éng vÒ gi¸ c¶ cña nh÷ng tµi s¶n ®ã. N¨m lµ c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ: §©y tuy kh«ng ph¶i lµ yÕu tè thuéc vÒ b¶n th©n kh¸ch hµng nh-ng nã l¹i t¸c ®éng tíi kh¶ n¨ng tr¶ nî cña kh¸ch hµng víi vai trß lµ m«i tr-êng ho¹t ®éng cña c¶ c¸c doanh nghiÖp vµ ng©n hµng. Còng chÝnh bëi vËy, c¸c ®iÒu kiÖn Êy còng sÏ t¸c ®éng tíi sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña c¸c ph-¬ng ¸n, dù ¸n sö dông vèn vay cña kh¸ch hµng, do ®ã chóng ta sÏ ®-îc xem xÐt trong thÈm ®Þnh ph-¬ng ¸n, dù ¸n xin vay. ë ®©y, ta cã thÓ nãi chung lµ CBTD sÏ ph¶i liªn tôc tæng hîp vµ ph©n tÝch c¸c th«ng tin vÒ nhÞp ®é t¨ng tr-ëng kinh tÕ cña ®Êt n-íc, nh- tû lÖ l¹m ph¸t, thÊt nghiÖp, l·i suÊt chiÕt khÊu cña NHTW, c©n ®èi ng©n s¸ch, c©n ®èi thanh to¸n vµ tû gi¸ hèi ®o¸i . . . Cô thÓ h¬n n÷a, CBTD ph¶i cã vµ ph©n tÝch ®-îc c¸c th«ng tin vÒ lÜnh vùc ho¹t ®éng cña kh¸ch hµng. Ng-êi ta nãi CBTD còng ph¶i lµ nhµ dù ®o¸n kinh tÕ cïng chÝnh s¸ch ë ®iÓm nµy. TiÕp ®Õn lµ thÈm ®inh ph-¬ng ¸n, dù ¸n xin vay: NÕu xÐt mét c¸ch toµn diÖn c¸c yÕu tè cña ph-¬ng ¸n, dù ¸n xin vay vèn ng©n hµng kh«ng thÓ t¸ch rêi khái c¸c yÕu tè thuéc vÒ b¶n th©n kh¸ch hµng võa xÐt ë trªn bëi mét lý do ®¬n gi¶n lµ ph-¬ng ¸n xin vay vèn nµo còng ph¶i xuÊt ph¸t tõ nh÷ng kh¸ch hµng cô thÓ ®Ó thùc hiÖn kÕ ho¹ch hay chiÕn l-îc ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh (SXKD) cña m×nh víi c¸c ®iÒu kiÖn cô thÓ. Bëi vËy, ng©n hµng ph¶i xem xem ph-¬ng ¸n sö dông vèn vay cã phï hîp víi kÕ ho¹ch SXKD, tiÕp ®ã lµ ®iÒu kiÖn thÞ tr-êng hay kh«ng; c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó thùc hiÖn thµnh c«ng ph-¬ng ¸n, c¸c ®Þnh møc kinh t Õ - kü thuËt, c¸c sè liÖu vÒ thu nhËp vµ chi phÝ còng nh- lîi nhuËn dù kiÕn cã hîp lý kh«ng? §iÒu nµy xuÊt ph¸t tõ mèi quan hÖ tay ba ng©n hµng - doanh nghiÖp - thÞ tr-êng. §èi víi nh÷ng yªu cÇu xin vay vèn ng¾n h¹n bæ sung cho vèn l-u ®éng nguån tr¶ nî trùc tiÕp nhÊt lµ doanh thu tiªu thô s¶n phÈm, dÞch vô h×nh thµnh tõ nguån vèn vay. Ng©n hµng th-êng thiÕt lËp mét t-¬ng quan gi÷a kho¶n tiÒn xin vay víi doanh thu theo kÕ ho¹ch vµ doanh thu thùc hiÖn cña ph-¬ng ¸n SXKD. MÆc dï t¹i thêi ®iÓm xem xÐt, doanh thu thùc hiÖn ch-a xuÊt hiÖn, nh-ng ng©n hµng l¹i ph¶i dù ®o¸n ®-îc nã c¨n cø vµo c¸c th«ng tin ®· cã vµ nh÷ng dù ®o¸n vÒ thÞ tr-êng, doanh thu Êy phô thuéc trùc tiÕp vµo tiªu thô, tøc lµ nhu cÇu thÞ tr-êng vµ søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm. KÕt hîpvíi c¸c yÕu tè ®· ph©n tÝch vÒ b¶n th©n kh¸ch hµng, ng©n hµng sÏ rót ra kÕt luËn cho m×nh vÒ sè tiÒn cã thÓ chÊp nhËn cho vay trong tæng doanh thu ®ã. Mét vÊn ®Ò cã tÝnh nguyªn t¾c lµ chØ nh÷ng ph-¬ng ¸n víi hiÖu qu¶ ®-îc tÝnh trong kho¶ng thêi gian mét chu kú s¶n xuÊt hoÆc n¨m d-¬ng lÞch míi lµ ®èi t-îng cña cho vay vèn l-u ®éng. §èi víi c¸c dù ¸n xin vay vèn TDH, th× viÖc thÈm ®Þnh sÏ phøc t¹p h¬n, bëi v× c¸c kho¶n cho vay nµy chøa ®ùng nhiÒu rñi ro h¬n. C¸c ng©n hµng th-êng thÈm ®Þnh dù ¸n tõ nhiÒu ph-¬ng tiÖn kü thuËt, thÞ tr-êng vµ tµi chÝnh cña dù ¸n, tõ ®ã kh¼ng ®Þnh tÝnh kh¶ thi kinh tÕ - kü thuËt cña dù ¸n, x¸c ®Þnh ®-îc thêi ®iÓm thùc hiÖn dù ¸n, lÞch tr×nh gi¶i ng©n, tr¶ nî ®-îc trï tÝnh trong dù ¸n, tõ ®ã mµ quyÕt ®Þnh cho vay hay tõ chèi. Tr-íc tiªn, ng©n hµng còng ph¶i thÈm ®Þnh vÒ thÞ tr-êng s¶n phÈm, dÞch vô vµ 13 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 dÞch vô sÏ cung cÊp nh- ®èi víi cho vay ng¾n h¹n. §ã lµ nhu cÇu cña thÞ tr-êng ®èi víi c¸c lo¹i s¶n phÈm dÞch vô ®ã, vµ liÖu chóng cã ®¸p øng ®-îc c¸c nhu cÇu ®ã hay kh«ng? C¸c s¶n phÈm dÞch vô Êy sÏ c¹nh tranh thÕ nµo tr-íc c¸c s¶n phÈm dÞch vô c¹nh tranh hiÖn h÷u vµ tiÒm n¨ng? SÏ lµ thuËn lîi cho doanh nghiÖp còng nh- ng©n hµng nÕu nh- doanh nghiÖp ®éc quyÒn cung øng c¸c s¶n phÈm dÞch vô Êy, nh-ng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, c¹nh tranh th-êng diÔn ra rÊt gay g¾t, nã kh«ng chØ lµ nçi lo l¾ng cña c¸c gi¸m ®èc doanh nghiÖp vµ cßn lµ cña c¸c nhµ ng©n hµng. ThÈm ®Þnh kü thuËt dù ¸n còng quan hÖ chÆt chÏ tíi ph-¬ng diÖn thÞ tr-êng cña dù ¸n. ë ®©y, ng©n hµng quan t©m tíi qui m« cña dù ¸n, xem cã phï hîp vãi kh¶ n¨ng tiªu thô s¶n phÈm vµ kh¶ n¨ng cung cÊp nguyªn vËt liÖu, n¨ng lùc qu¶n lý cña doanh nghiÖp kh«ng? TiÕp ®ã ng©n hµng xem xÐt tíi c«ng nghÖ vµ trang thiÕt bÞ, xem xem chñ ®Çu t- ®· ®-a ra c¸c ph-¬ng ¸n lùa chän nµo vµ t¹i sao l¹i lùa chän c«ng nghÖ thiÕt bÞ hiÖn t¹i? Sè l-îng, c«ng suÊt, quy c¸ch, chñng lo¹i danh môc thiÕt bÞ, tÝnh ®ång bé cña d©y truyÒn s¶n xuÊt, n¨ng lùc hiÖn cã cña doanh nghiÖp so víi quy m« cña dù ¸n nh- thÕ nµo? §Þa ®iÓm x©y dùng dù ¸n cã phï hîp kh«ng? TÊt c¶ c¸c yÕu tè trªn sÏ tµo ra ®Æc tÝnh kü thuËt cña s¶n phÈm thÕ nµo? §©y còng lµ c¨n cø x¸c ®Þnh chu kú sèng cña s¶n phÈm, mét yÕu tè cã ý nghÜa khi xem xÐt ®Çu t-. ViÖc thÈm ®Þnh kü thuËt cã thÓ ®-îc thùc hiÖn bëi c¸c bé phËn chuyªn tr¸ch hoÆc do CBTD tù phô tr¸ch. Tuy nhiªn cã nhiÒu tr-êng hîp do tr×nh ®é chuyªn m«n ho¸ cña CBTD cßn thÊp hoÆc tÝnh phøc t¹p cña dù ¸n ng©n hµng ph¶i thuª c¸c chuyªn gia t- vÊn. VÒ ph-¬ng diÖn tµi chÝnh, ng©n hµng cã thÓ sö dông c¸c ph-¬ng ph¸p kh¸c nhau sö dông c¸c lo¹i chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ tµi chÝnh cña dù ¸n nh- gi¸ trÞ hiÖn t¹i (NPV), tû suÊt hoµn vèn néi bé (IRR), thêi gian hoµn vèn, tû suÊt lîi Ých trªn chi phÝ (B/C) . . . . Ta sÏ ®i vµo mét sè ph-¬ng ph¸p cô thÓ. Theo ph-¬ng ph¸p gi¸ trÞ hiÖn t¹i rßng (NPV), ng-êi ta x¸c ®Þnh gi¸ trÞ hiÖn t¹i rßng cña dù ¸n theo c«ng thøc: NPV = Lỗi! Trong ®ã n lµ thêi gian ho¹t ®éng cña dù ¸n ( tÝnh theo n¨m); t lµ n¨m thø t; i lµ l·i suÊt chiÕt khÊu mµ ng©n hµng còng nh- chi phÝ c¬ héi vµ nh÷ng rñi ro ®Æc thï cña lÜnh vùc ®Çu t-; Ct t lµ dßng tiÒn ph¸t sinh hµng n¨m, cã thÓ ©m (-) hoÆc d-¬ng (+), ®Ó tÝnh ®-îc chØ tiªu nµy ph¶i lËp ®-îc b¶ng dù trï thu nhËp vµ chi phÝ hµng n¨m. §iÒu nµy còng cã ý nghÜa ®Ó ng©n hµng ph¸t triÓn vay vµ thu nî. Dù ¸n ®-îc coi lµ cã hiÖu qu¶ tµi chÝnh nÕu NPV>0. Ph-¬ng ph¸p tû suÊt hoµn vèn néi bé (IRR): IRR chÝnh lµ møc l·i suÊt chiÕt khÊu lµm cho NPV = 0. Nã ®o l-êng tû lÖ hoµn vèn ®Çu t- cña mét dù ¸n. Dù ¸n ®-îc cho lµ cã hiÖu qu¶ tµi chÝnh khi IRR > l·i suÊt chiÕt khÊu i. Ph-¬ng ph¸p thêi gian thu håi vèn: Thêi gian thu håi vèn lµ ®é dµi thêi gian dù tÝnh cÇn thiÕt ®Ó c¸c luång tiÒn vßng cña dù ¸n bï ®¾p ®-îc chi phÝ cña nã. C«ng thøc tÝnh. 14 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Lỗi! Dù ¸n cã thêi gian thu håi vèn cµng ng¾n nghÜa lµ tÝnh thanh kho¶n cña nã cµng cao, vµ cµng ®-îc -u thÝch h¬n. §©y lµ mét th-íc ®o ®¸nh gi¸ møc ®é rñi ro cña dù ¸n ®Çu t-; ®ång thêi nã cßn lµ c¨n cø quan träng ®Ó ng©n hµng x¸c ®Þnh thêi h¹n cho vay (hay thêi gian thu håi nî vay). Khi thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t- ®Ó cho vay trung dµi h¹n, ng©n hµng th-êng vËn dông tæng hîp nhiÒu ph-¬ng ph¸p trong ®ã coi mçi chØ tiªu lµ mét con sè thÓ hiÖn mét mÆt cña dù ¸n. Ng-êi ta cßn cã thÓ sö dông nhiÒu chØ tiªu kh¸c n÷a, nh- chØ tiªu tû lÖ lîi Ých trªn chi phÝ (B/C), chØ sè doanh lîi PI (PI = Lỗi!, PV lµ thu nhËp rßng hiÖn t¹i, P lµ vèn ®Çu t- vµ PV = NPV + P), ... Qua thÈm ®Þnh tÝn dông víi dù ¸n xin vay vèn trung dµi h¹n, ng©n hµng kh«ng chØ x¸c ®Þnh tÝnh hiÖu qu¶ tµi chÝnh cña dù ¸n mµ cßn x¸c ®Þnh khèi l-îng vèn ng©n hµng nªn cho vay, thêi gian gi¶i ng©n thu nî nÕu cho vay. Nh- vËy, chóng ta ®· xem xÐt c¸c yÕu tè mµ ng©n hµng cÇn thÈm ®Þnh khi quyÕt ®Þnh cho vay. §Ó thÈm ®Þnh ®-îc c¸c yÕu tè ®ã (vÒ b¶n th©n kh¸ch hµng vµ vÒ ph-¬ng ¸n/ dù ¸n xin vay vèn) ng©n hµng ph¶i cã ®ñ th«ng tin ®-îc thu thËp tõ c¸c nguån kh¸c nhau b»ng nhiÒu ph-¬ng tiÖn kh¸c nhau. Th«ng qua pháng vÊn trùc tiÕp ng-êi xin vay, c¸n bé tÝn dông cã thÓ ®¸nh gi¸ ®-îc phÇn nµo n¨ng lùc, t- c¸ch ®¹o ®øc cña kh¸ch hµng, còng nh- ®Ó gi¶i thÝch nh÷ng ®iÒu ch-a râ trong hå s¬ tÝn dông. Nguån thø hai lµ hÖ thèng sæ s¸ch cña ng©n hµng, víi nhiÒu th«ng tin tÝn dông, thanh to¸n cã gi¸ trÞ cã thÓ cho biÕt vÒ uy tÝn cña kh¸ch hµng trong viÖc hoµn tr¶ c¸c mãn vay, sè d- trªn c¸c tµi kho¶n, t×nh h×nh thanh to¸n c«ng nî... Ba lµ c¸c nguån th«ng tin bªn ngoµi, ch¼ng h¹n viÖc ng©n hµng thuª c¸c C«ng ty chuyªn nghiÖp ®iÒu tra thu thËp th«ng tin vÒ kh¸ch hµng, hay nhê c¸c ng©n hµng b¹n hay b¹n hµng cña kh¸ch hµng ®Ó x¸c ®Þnh uy tÝn cña anh ta. Mét sè n-íc cßn cã hÖ thèng th«ng tin tÝn dông chung do ng©n hµng Trung -¬ng hay hiÖp héi c¸c ng©n hµng ®iÒu hµnh (CIC ë ViÖt Nam lµ mét vÝ dô vÒ h×nh thøc nµy). Bèn lµ c¸c chuyÕn viÕng th¨m kh¸ch hµng, qua ®ã CBTD cã thÓ thu thËp nh÷ng th«ng tin rÊt kh¸ch quan vÒ t×nh h×nh ho¹t ®éng cña hä. N¨m lµ nh÷ng th«ng tin do kh¸ch hµng cung cÊp tõ c¸c hå s¬ vay vèn vµ sæ s¸ch kÕ to¸n. §©y lµ nguån th«ng tin chÝnh thøc mµ kh¸ch hµng ph¶i tr×nh lªn ng©n hµng khi xin vay. Trong nguån nµy c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh gi÷ mét vÞ trÝ quan träng, vµ ng©n hµng th-êng ph©n tÝch c¸c b¸o c¸o nµy víi nh÷ng chØ tiªu ®Æc tr-ng tµi chÝnh trong mét sè n¨m tr-íc thêi ®iÓm xin vay. Tãm l¹i b»ng c¸ch kÕt hîp nhiÒu nguån th«ng tin, sö dông nhiÒu c«ng cô vµ ph-¬ng ph¸p kh¸c nhau, ng©n hµng thÈm ®Þnh nh÷ng yÕu tè tÝn dông vÒ kh¸ch hµng vµ ph-¬ng ¸n, dù ¸n xin vay vèn. Tõ ®ã ng©n hµng ®i tíi quyÕt ®Þnh cho vay hay tõ chèi vµ nÕu cho vay th× ®ång thêi ph¶i quyÕt ®Þnh quy m«, thêi h¹n, l·i suÊt mãn vay; c¸ch gi¶i ng©n, thu nî; c¸c biÖn ph¸p ®¶m b¶o tÝn dông nÕu cÇn thiÕt cïng c¸c vÊn ®Ò liªn quan kh¸c. ë mét ng©n hµng th-êng cã sù ph©n cÊp uû quyÒn trong viÖc quyÕt ®Þnh cho vay. §iÒu nµy cµng thÊy râ ë møc ph¸n quyÕt mµ chi nh¸nh cña NHTM (ë ng©n 15 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 hµng cã chi nh¸nh) cã thÓ quyÕt ®Þnh cho vay. NhiÒu khi mét héi ®ång gåm nhiÒu thµnh viªn ®-îc thµnh lËp ®Ó thÈm ®Þnh vµ quyÕt ®Þnh cho vay ®èi víi c¸c dù ¸n lín, cã tÝnh phøc t¹p cao. 3.2. Gi¶i ng©n, qu¶n lý mãn vay vµ thu nî. §©y lÇn l-ît lµ nh÷ng b-íc tiÕp theo quyÕt ®Þnh cho vay cña ng©n hµng, thùc hiÖn qu¸ tr×nh kiÓm tra trong vµ sau khi cho vay (viÖc kiÓm tra tr-íc khi cho vay ®· ®-îc thùc hiÖn ë kh©u thÈm ®Þnh tÝn dông) Môc ®Ých cña toµn bé ba ho¹t ®éng nµy nh»m vµo ph¸t triÓn vay ®óng tiÕn ®é, ®óng ®èi t-îng, kiÓm so¸t vµ qu¶n lý chÆt chÏ mãn vay ®Ó ®¶m b¶o kh¸ch hµng sö dông vèn vay ®óng môc ®Ých, thùc hiÖn ®-îc kÕ ho¹ch tr¶ nî, ®ång thêi cã thÓ ph¸t hiÖn sím nhÊt nh÷ng khã kh¨n ph¸t sinh ®Ó cã biÖn ph¸p xö lý nh»m h¹n chÕ thÊp nhÊt rñi ro ®èi víi ng©n hµng. C¸c c«ng viÖc cô thÓ lµ: Khi ph¸t tiÒn vay, c¸n bé tÝn dông tu©n thñ nguyªn t¾c ph¶i cã vËt t-, tµi s¶n t-¬ng ®-¬ng lµ ®èi t-îng ghi trong hîp ®ång tÝn dông kÕt hîp víi c¸c ph-¬ng thøc thanh to¸n, ng©n hµng cã thÓ thanh to¸n trùc tiÕp víi ng-êi cung cÊp cña kh¸ch hµng mµ kh«ng qua trung gian. Sau khi ph¸t tiÒn vay, c¸n bé tÝn dông vÉn th-êng xuyªn qu¶n lý kiÓm tra viÖc sö dông vèn vay cña kh¸ch hµng. Ngoµi viÖc liªn tôc theo dâi sù vËn ®éng cña vèn, ng©n hµng cßn chó ý c¶ tíi t×nh h×nh kinh doanh chung cña kh¸ch hµng vµ t×nh h×nh thÞ tr-êng gi¸ c¶... b»ng nhiÒu nguån th«ng tin kh¸c nhau. NhiÒu c«ng viÖc ®· ®-îc tiÕn hµnh trong b-íc thÈm ®Þnh tÝn dông, nh-ng cïng víi thêi gian c¸c yÕu tè xem xÐt cã thÓ thay ®æi. Ph¸t hiÖn sím nhÊt nh÷ng dÊu hiÖu cña kho¶n cho vay cã vÊn ®Ò, ng©n hµng cã thÓ cã biÖn ph¸p thÝch hîp. Ng©n hµng cã thÓ thu håi kho¶n vay tr-íc h¹n, nÕu kh¸ch hµng sö dông vèn sai môc ®Ých. Ng©n hµng còng cã thÓ yªu cÇu thªm tµi s¶n thÕ chÊp, cÇm cè khi gi¸ trÞ thÞ tr-êng cña c¸c tµi s¶n nµy gi¶m ngoµi dù kiÕn... §èi víi nh÷ng khã kh¨n mang tÝnh kh¸ch quan, ng©n hµng sÏ cïng kh¸ch hµng cïng nhau th¸o gì. C¸n bé tÝn dông cã thÓ cho doanh nghiÖp cã lêi khuyªn hay cè vÊn cho hä vÒ c¸c vÊn ®Ò s¶n xuÊt kinh doanh; ng©n hµng t×m c¸ch gióp doanh nghiÖp thu håi c¸c ho¸ ®¬n chËm tr¶, thanh to¸n hµng tån kho hay gi¶m bít dù tr÷ qu¸ møc; s¾p xÕp, cÊu tróc l¹i c¸c kho¶n vay b»ng ®Þnh l¹i kú h¹n nî hay rót bít møc chi tr¶ ®Þnh kú trong mét thêi gian ... §Ó viÖc thu nî diÔn ra thuËn lîi. C¸n bé tÝn dông cã c¸c biÖn ph¸p nh¾c nhë ®«n ®èc (tõ nhÑ tíi nÆng); ®Þnh kú tæng kÕt viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch tr¶ nî cña kh¸ch hµng. Víi c¸c kho¶n nî cã vÊn ®Ò, ng©n hµng xö lý theo hai h-íng: biÖn ph¸p khai th¸c vµ biÖn ph¸p thanh lý. Bëi nhiÒu lý do, ng©n hµng th-êng thÝch biÖn ph¸p thø nhÊt h¬n, tÊt nhiªn cßn ph¶i dùa vµo nhiÒu yÕu tè nh- nguyªn nh©n cña khã kh¨n trong chi tr¶, th¸i ®é cña ng-êi vay ®èi víi c¸c kho¶n nî, kh¶ n¨ng chi tr¶ cña hä (dï cÇn ph¶i cã thêi gian), c¸c chi phÝ cho viÖc thu håi cïng nh- th¸i ®é cña c¸c chñ nî kh¸c. C¸c viÖc lµm cô thÓ cña biÖn ph¸p nµy ®· nªu ë trªn. 16 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Tãm l¹i, ng©n hµng gi¶i ng©n ®óng ®èi t-îng vµ tiÕn ®é s¶n xuÊt kinh doanh, qu¶n lý vµ gi¸m s¸t chÆt chÏ mãn vay sÏ t¨ng hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cho vay, gi¶m tíi møc thÊp nhÊt rñi ro cã thÓ cã víi c¸c kho¶n vay. 3.3. Thanh lý hîp ®ång tÝn dông vµ l-u gi÷ hå s¬ kh¸ch hµng. Sau khi thu nî ®Çy ®ñ hoÆc gi¶i quyÕt c¸c tån t¹i vÒ kho¶n vay, ng©n hµng vµ kh¸ch hµng tiÕn hµnh thanh lý hîp ®ång tÝn dông. VÒ phÝa m×nh ng©n hµng sÏ tæng kÕt vµ ®¸nh gi¸ toµn bé qu¸ tr×nh cho vay, rót ra kinh nghiÖm, bµi häc cÇn thiÕt, ®ång thêi ®-a ra c¸c yªu cÇu míi. C¸c ng©n hµng còng l-u tr÷ hå s¬ kh¸ch hµng rÊt cÈn thËn, dï hä cßn quan hÖ víi ng©n hµng n÷a hay kh«ng. NhiÒu NHTM ë c¸c n-íc tiªn tiÕn cã h¼n bé phËn chuyªn tr¸ch, vµ c«ng viÖc nµy ®-îc thùc hiÖn b»ng nhiÒu ph-¬ng tiÖn hiÖn ®¹i nh- m¸y tÝnh, c¸c phÇn mÒm qu¶n lý kh¸ch hµng. ë n-íc ta, c«ng viÖc trªn do mçi c¸n bé tÝn dông ®¶m nhËn, vµ còng cã thÓ ®-a vµo phßng qu¶n lý kh¸ch hµng; c¸c l-u tr÷ vÉn chñ yÕu d-íi d¹ng hå s¬ giÊy tê mµ th«i. Nh- vËy, chóng ta võa xem xÐt qu¸ tr×nh tõ khi ng©n hµng x©y dùng chÝnh s¸ch cho vay tíi viÖc vËn dông nã vµ thùc tiÔn. C«ng viÖc ®ã b¾t ®Çu b»ng t×m kiÕm kh¸ch hµng vµ dù ¸n, ph-¬ng ¸n, thÈm ®Þnh tÝn dông ®Ó ®i tíi quyÕt ®Þnh cho vay, vµ kÕt qu¶ lµ mét hîp ®ång tÝn dông ®-îc ký kÕt gi÷a kh¸ch hµng vµ ng©n hµng; tiÕp ®ã lµ gi¶i ng©n vµ qu¶n lý, kiÓm so¸t mãn vay ®Ó nã ph¸t huy hiÖu qu¶ vµ thu nî hoÆc gi¶i quyÕt nh÷ng tån t¹i: cuèi cïng lµ thanh lý hîp ®ång tÝn dông vµ l-u tr÷ hå s¬ kh¸ch hµng. §©y lµ mét qu¸ tr×nh liªn tôc trong cho vay mét kh¸ch hµng, nh-ng lµ mét qu¸ tr×nh riªng lÎ nÕu xem xÐt tíi ho¹t ®éng cho vay cña ng©n hµng tíi toµn bé nÒn kinh tÕ. Vµ d- nî cña tõng kh¸ch hµng riªng lÎ sÏ quyÕt ®Þnh tæng dnî cña ng©n hµng. B©y giê, nh×n tõ gi¸c ®é chung, ta thö xem c¸c yÕu tè nµo t¸c ®éng ®Õn quy m« cho vay cña ng©n hµng. 4. C¸c nh©n tè ¶nh h-ëng ®Õn quy m« cho vay cña mét NHTM. Cã nhiÒu nh©n tè ¶nh h-ëng ®Õn quy m« cho vay cña ng©n hµng. C¸c nh©n tè Êy cã thÓ t¸c ®éng tõ hai phÝa lµ phÝa cung vµ phÝa cÇu ®èi ví c¸c kho¶n cho vay cña ng©n hµng Êy. §ã lµ: Thø nhÊt lµ c¸c nh©n tè néi t¹i (c¸c nh©n tè bªn trong) cña mét ng©n hµng, trong ®ã tr-íc hÕt ph¶i kÓ ®Õn kh¶ n¨ng cho vay cña ng©n hµng. Quy m«, c¬ cÊu, tÝnh æn ®Þnh cña nguån vèn ¶nh h-ëng trùc tiÕp tíi quy m« c¸c kho°n cho vay m¯ ng©n h¯ng cung cÊp, bëi v× hä l¯ ng­êi “®i vay ®Ó cho vay” Víi c²c nguån ký th²c lín v¯ æn ®Þnh, ng©n h¯ng cã thÓ an t©m gi¯nh phÇn lín h¬n vèn nµy ®Ó cho vay, chØ cÇn gi÷ l¹i tû lÖ dù tr÷ tù nguyÖn nhá mµ vÉn ®¸p øng ®-îc c¸c nhu cÇu thanh kho¶n; víi tû lÖ ký th¸c trung dµi h¹n cµng cao, ng©n hµng cµng cã kh¶ n¨ng cho vay trung dµi h¹n. Vèn tù cã còng lµ yÕu tè t¸c ®éng ®¸ng kÓ, mét ng©n hµng cã vèn tù cã lín cã thÓ cho vay víi kú h¹n dµi h¬n, rñi ro cao h¬n, bëi vËy quy m« lo¹i nµy cã thÓ lín h¬n. Ngoµi ra kh¶ n¨ng cho vay cña ng©n hµng cßn chÞu sù chi phèi cña c¸c tû lÖ giíi h¹n (nÕu cã) cña ng©n hµng Trung -¬ng, ch¼ng h¹n theo luËt 17 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 tµi chÝnh tÝn dông ë n-íc ta, d- nî cao nhÊt cña tµi chÝnh tÝn dông víi mét kh¸ch hµng kh«ng qu¸ 15% vèn tù cã cña tµi chÝnh tÝn dông ®ã. Cïng thuéc vÒ c¸c nh©n tè néi t¹i cña ng©n hµng, ®éi ngò nh©n viªn t¸c ®éng m¹nh tíi quy m« cho vay bëi hä chÝnh lµ ng-êi thùc hiÖn ho¹t ®éng cho vay, hä còng lµ ng-êi lµm Marketing ng©n hµng, t¹o ra h×nh ¶nh mét ng©n hµng trong t©m trÝ kh¸ch hµng. TiÕp ®ã, ph¶i kÓ tíi l·i suÊt, chÊt l-îng vµ ®Þa bµn phôc vô. Ng©n hµng víi l·i suÊt hÊp dÉn so víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh cã kh¶ n¨ng më réng quy m« cho vay, n©ng cao d- nî. Nh-ng trªn thÞ tr-êng hiÖn nay, gi¸ c¶ rÎ hay ®¾t ph¶i ®Æt trong mèi quan hÖ víi chÊt l-îng hµng ho¸ dÞch vô. Bëi vËy ®Ó toµn diÖn ta nãi l·i suÊt cho vay rÎ so víi chÊt l-îng phôc vô cã t¸c dông tèt víi t¨ng d- nî. §Þa bµn cña ng©n hµng l¹i ¶nh h-ëng tíi quy m« cho vay trªn ký th¸c cao h¬n ë c¸c vïng n«ng th«n. Nh©n tè vÞ trÝ còng g¾n liÒn víi c¸c m«i tr-êng ho¹t ®éng kh¸c nhau cña c¸c ng©n hµng. Thø hai lµ tÝnh c¹nh tranh trong m«i tr-êng ho¹t ®éng cña ng©n hµng. §èi víi ho¹t ®éng cho vay, c¹nh tranh diÔn ra trªn hai gi¸c ®é, ®ã lµ gi÷a c¸c ng©n hµng víi nhau vµ gi÷a ng©n hµng víi c¸c nguån thay thÕ ®¸p øng nhu cÇu vèn cña doanh nghiÖp. §Ó t¨ng d- nî trong ®iÒu kiÖn ph¶i c¹nh tranh víi nhiÒu ng©n hµng kh¸c lµ ®iÒu kh«ng ®¬n gi¶n, ng-îc l¹i hä rÊt dÔ bÞ mÊt kh¸ch hµng do c¸c biÖn ph¸p l«i kÐo cña c¸c ®èi thñ. Víi chÝnh ng©n hµng ®Ó më réng cho vay, hä ph¶i cung cÊp c¸c ®iÒu kiÖn vay vèn hÊp dÉn ®Ó kh«ng nh÷ng gi÷ v÷ng kh¸ch hµng hiÖn cã mµ cßn l«i kÐo c¸c kh¸ch hµng míi. MÆt kh¸c, trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng doanh nghiÖp cã thÓ huy ®éng vèn tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau, trong ®ã cã thÓ vay tõ ng©n hµng, tõ ph¸t hµnh chøng kho¸n... Do vËy mµ mét n-íc cã thÞ tr-êng chøng kho¸n ph¸t triÓn cao, vai trß ®¸p øng vèn cña ng©n hµng víi c¸c kh¸ch hµng C«ng ty gi¶m ®i. Thø ba c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m«, Trong ®ã cã chÝnh s¸ch tµi chÝnh vµ chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. NÕu ng©n hµng Trung -¬ng níi láng chÝnh s¸ch tiÒn tÖ b»ng nhiÒu biÖn ph¸p, c¸c ng©n hµng cã thÓ gia t¨ng quy m« cho vay cña hä. C¸c ng©n hµng chuyªn m«n ho¸ vÒ mét sè lÜnh vùc cã thÓ t¨ng nhanh d- nî khi nh÷ng lÜnh vùc hay kh¸ch hµng ®ã ®-îc -u ®·i tõ ChÝnh phñ. Khi quyÕt ®Þnh t¨ng møc chi tiªu cña m×nh th× ChÝnh phñ ®· lµm t¨ng nhu cÇu tÝn dông ng©n hµng. ChÝnh phñ còng cã thÓ ®Çu t- trùc tiÕp, hay b¶o l·nh ®Ó c¸c dù ¸n ®-îc vay vèn ng©n hµng. Sù ®iÒu chØnh c¸c s¾c thuÕ t¸c ®éng tíi sù më réng hay thu hÑp c¸c lÜnh vùc kinh doanh, ®em l¹i kÕt qu¶ t-¬ng øng víi quy m« cho vay cña c¸c ng©n hµng. Ngoµi chi tiªu vµ c¸c s¾c thuÕ, ChÝnh phñ cßn cã thÓ cã nhiÒu -u ®·i hay h¹n chÕ víi lÜnh vùc nµy hay lÜnh vùc kh¸c, khu vùc nµy hay khu vùc kh¸c cña nÒn kinh tÕ. T¸c ®éng tíi nhu cÇu vay vèn ng©n hµng cña c¸c doanh nghiÖp. Thø t- lµ m«i tr-êng kinh tÕ Sù t¨ng tr-ëng æn ®Þnh cña nÒn kinh tÕ c¸c kú väng vµo t-¬ng lai cña c¸c nhµ kinh doanh khuyÕn khÝch hä vay vèn ng©n hµng, më réng s¶n xuÊt kinh doanh. Còng trong ®iÒu kiÖn Êy, ng©n hµng míi an t©m më réng cho vay, nhÊt lµ c¸c mãn vay cã kú h¹n dµi. C¸c 18 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 nh©n tè thuéc vÒ m«i tr-êng kinh tÕ t¸c ®éng tíi ho¹t ®éng cho vay cña ng©n hµng c¶ tõ phÝa cung vµ phÝa cÇu. Thø n¨m lµ c¸c yÕu tè thuéc vÒ chñ quan cña kh¸ch hµng, nhÊt lµ c¸c kh¸ch hµng th-êng xuyªn cña ng©n hµng. Cã thÓ nãi, nhu cÇu vay vèn ng©n hµng cña doanh nghiÖp cògn lµ mét lo¹i ph¶n øng cña chñ doanh nghiÖp toÝ- c¸c ®iÒu kiÖn kh¸ch quan. ë ®©y nhÊn m¹nh nhãm kh¸ch hµng truyÒn thèng vµ tiÒm n¨ng bëi nhu cÇu vay vèn ng©n hµng cña hä t¸c ®éng trùc tiÕp tíi kh¶ n¨ng më réng cho vay cña ng©n hµng h¬n lµ nhãm kh¸ch hµng kh¸c. C¸c yÕu tè nµy lµ t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña kh¸ch hµng, kÕ ho¹ch vµ chiÕn l-îc kinh doanh, nhu cÇu thÞ tr-êng víi lo¹i s¶n phÈm dÞch vô doanh nghiÖp ®ang hoÆc sÏ cung cÊp... Trªn ®©y lµ mét sè nh©n tè t¸c ®éng tíi quy m« cho vay cña mét ng©n hµng. Tõ c¸c nh©n tè Êy, c¸c ng©n hµng cã thÓ ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p nh»m më réng cho vay, t¨ng d- nî dùa vµo c¸c ®iÒu kiÖn m×nh cã, vµ thÝch hîp víi m«i tr-êng kinh doanh. §ã còng lµ ý nghÜa cña môc nµy ®èi víi ®Ò tµi nghiªn cøu nh»m vµo më réng cho vay c¸c Tæng C«ng ty t¹i Së giao dÞch I - Ng©n hµng C«ng th-¬ng. §©y còng lµ môc kÕt thóc phÇn tr×nh bµy nh÷ng néi dung c¬ b¶n trong ho¹t ®éng cho vay cña c¸c NHTM. TiÕp theo, chóng ta sÏ t×m hiÓu vÒ Tæng C«ng ty vµ ho¹t ®éng cho vay cña NHTM víi nhãm kh¸ch hµng nµy. II - Tæng C«ng ty vµ ho¹t ®éng cho vay cña NHTM ®èi víi c¸c Tæng C«ng ty. 1. Tæng C«ng ty - m« h×nh DNNN míi ë ViÖt Nam §Ó ®¸p øng tèt nhu cÇu cña mét nhãm kh¸ch hµng môc tiªu, mét doanh nghiÖp ph¶i cã nh÷ng hiÓu biÕt chung vÒ nhãm kh¸ch hµng Êy. Còng nh- vËy, ®Ó më réng cho vay c¸c Tæng C«ng ty, tr-íc hÕt NHTM ph¶i cã nh÷ng hiÓu biÕt nhÊt ®Þnh vÒ ®Æc ®iÓm chung cña nhãm kh¸ch hµng nµy. §©y chÝnh lµ nhiÖm vô cña phÇn nµy. 1.1. Hoµn c¶nh ra ®êi cña Tæng C«ng ty ë n-íc ta. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, d-íi sù chi phèi cña c¸c quy luËt kinh tÕ kh¸ch quan nh- quy luËt gi¸ trÞ, quy luËt c¹nh tranh, quy luËt tÝch tô vµ tËp trung s¶n xuÊt... diÔn ra mét xu h-íng c¬ b¶n lµ sù tËp trung s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó h×nh thµnh c¸c tËp ®oµn kinh doanh d-íi nhiÒu h×nh thøc vµ møc ®é kh¸c nhau. Trong kinh tÕ chÝnh trÞ häc chóng ta ®· tõng biÕt ®Õn c¸c d¹ng tËp ®oµn kinh doanh nh- c¸c-ten (cartel), xanh®ica (syndicate), c«ngxoocxiom(consortium), t¬-rít (trust) hay c«ng-gl«-mªra (conglometra) vµ xu h-íng tËp ®oµn ho¸ vÉn ngµy cµng diÔn ra m¹nh mÏ trªn thÕ giíi. Mét tËp ®oµn kinh doanh cã thÓ h×nh thµnh b»ng nhiÒu c¸ch, nhiÒu h×nh thøc: ®ã cã thÓ lµ qu¸ tr×nh mét c«ng ty lµm ¨n ph¸t ®¹t, më réng ®Çu t-, thµnh lËp c¸c c«ng ty trùc thuéc, c¸c chi nh¸nh. Nã cã thÓ kªu gäi ®Çu t- tõ c¸c c«ng ty kh¸c. §©y lµ hÖ qu¶ trùc tiÕp nhÊt cña qu¸ tr×nh tËp trung vµ tÝch tô t- b¶n. 19 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 §ã cã thÓ lµ qu¸ tr×nh th«n tÝnh theo kiÓu c¸ lín nuèt c¸ bÐ, khi mét c«ng ty mua ®-îc mét l-îng ®ñ lín cæ phÇn cña mét hoÆc nhiÒu c«ng ty kh¸c, ®ñ ®Ó n¾m quyÒn kiÓm so¸t c«ng ty nµy ë héi ®ång qu¶n trÞ, tõ ®ã, nã ®Æt c¸c c«ng ty nµy ®i theo quü ®¹o cña nã. ë hai h×nh thøc nµy xuÊt hiÖn kiÓu quan hÖ C«ng ty mÑ (holding company hay parent company) - C«ng ty con (son company), quan hÖ trô së - chi nh¸nh... TËp ®oµn kinh doanh còng cã thÓ ®-îc h×nh thµnh tõ qu¸ tr×nh ®µm ph¸n, tù nguyÖn liªn kÕt víi nhau gi÷a c¸c C«ng ty, trong ®ã th-êng cã mét c«ng ty m¹nh nhÊt ®øng ra dµn xÕp. C¸c tËp ®oµn kinh doanh nh- trªn (xanh-®i-ca, cac- ten...) lµ nh÷ng d¹ng cña h×nh thøc nµy. C¸c c«ng ty nµy th-êng gi÷ cæ phÇn cña nhau vµ do lîi Ých chung cña m×nh, chóng sÏ liªn kÕt chÆt chÏ víi nhau. NÕu nh×n tõ gi¸c ®é lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c tËp ®oµn kinh doanh ®-îc h×nh thµnh b»ng nhiÒu m« h×nh liªn kÕt: Liªn kÕt däc diÔn ra gi÷a c¸c doanh nghiÖp tham gia vµo c¸c c«ng ®o¹n kh¸c nhau cña viÖc s¶n xuÊt kinh doanh mét lo¹i s¶n phÈm, dÞch vô, tõ viÖc cung -nmgs c¸c ®Çu vµo cho tíi s¶n xuÊt vµ tiªu thu ®Çu ra. Liªn kªt ngang diÔn ra gi÷a c¸c doanh nghiÖp cïng ngµnh ho¹t ®éng ®Ó t¹o ra mét quy m« s¶n xuÊt kinh doanh lín h¬n. Liªn kªt thµnh khèi l¹i diÔn ra gi÷a c¸c c«ng ty s¶n xuÊt kinh doanh trong nh÷ng lÜnh vùc kh¸c nhau, Ýt cã mèi liªn hÖ ngang - däc nh- trªn. HiÖn nay, c¸c tËp ®oµn kinh doanh cã vai trß chi phèi nhiÒu nÒn kinh tÕ trªn thÕ giíi nh- c¸c cheabol ë Hµn Quèc, c¸c tËp ®oµn kinh doanh cña Mü, NhËt. C¸c C«ng ty ®a quèc gia, xuyªn quèc gia còng lµ nh÷ng d¹ng tËp ®oµn kinh doanh. Ngay ë c¸c n-íc l¸ng giÒng víi ViÖt Nam ta, nhiÒu tËp ®oµn kinh doanh ®· h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn, ®ãng vai trß lín trong nÒn kinh tÕ quèc d©n (Th¸i Lan, Malaysia). Trong t×nh tr¹ng nÒn kinh tÕ thÕ giíi cã nhiÒu biÕn ®éng m¹nh võa qua, xu h-íng s¸p nhËp, hîp nhÊt c¸c C«ng ty ®· diÔn ra cµng phæ biÕn vµ m¹nh mÏ. ë ViÖt Nam, tõ nh÷ng n¨m 1960 ë miÒn B¾c ®· h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c liªn hiÖp xÝ nghiÖp vµ Tæng C«ng ty trong hÖ thèng c¸c DNNN, vµ ®Æc biÖt bïng næ vµo cuèi thËp kû 70 ®Çu thËp kû 80 trªn ph¹m vi toµn quèc. Cho ®Õn n¨m 1994, ®· tån t¹i kho¶ng 150 Tæng C«ng ty vµ liªn hiÖp xÝ nghiÖp ®-îc tæ chøc ho¹t ®éng theo c¬ chÕ tËp trung bao cÊp kÌm theo mét sè chøc n¨ng qu¶n lý Nhµ n-íc. Sù lÉn lén gi÷a chøc n¨ng qu¶n lý Nhµ n-íc vµ chøc n¨ng ho¹t ®éng kinh doanh ®· biÕn c¸c m« h×nh nµy thµnh mét cÊp hµnh chÝnh trung gian, khiÕn qu¸ tr×nh tÝch tô vµ tËp trung ho¸ kh«ng ®-îc thùc hiÖn tèt. TÊt nhiªn c¸c m« h×nh nµy ®· cã nh÷ng ®ãng gãp lín trong thêi kú chiÕn tranh, nh-ng sau nµy, nhÊt lµ khi nÒn kinh tÕ ®· chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ tr-êng, c¸c Tæng C«ng ty vµ liªn hiÖp xÝ nghiÖp theo m« h×nh Êy ngµy cµng tá ra kh«ng phï hîp, kh«ng cßn lý do ®Ó tån t¹i. C¸c quyÕt ®Þnh 217 vµ nghÞ ®Þnh 388 ra ®êi ®· t¨ng c-êng tÝnh ®éc lËp, tù chñ trong kinh doanh cña c¸c DNNN, mang l¹i nhiÒu t¸c dông tÝch cùc, ®ång thêi cµng lµm lu mê vai trß cña c¸c liªn hiÖp xÝ nghiÖp vµ Tæng C«ng ty 20
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan