Tài liệu Giải pháp marketing hướng tới các mối quan hệ trong kinh doanh dịch vụ giao nhận hàng hoá xuất nhập khẩu tại chi nhánh hà nội công ty tnhh dịch vụ hàng hoá top

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Lêi Më §Çu KÓ tõ sau ®¹i héi §¶ng VI, 1986 nÒn kinh tÕ n-íc ta chuyÓn tõ c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ tr-êng ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa cã sù qu¶n lý cña nhµ n-íc d-íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng céng s¶n ViÖt Nam. Sù më cöa nÒn kinh tÕ ®· thæi mét luång sinh khÝ míi lµm thay ®æi bé mÆt kinh tÕ x· héi cña n-íc ta vèn ®ang bÕ t¾c, tr× trÖ kÐm ph¸t triÓn. Thùc tÕ lµ sau ®æi míi mäi mÆt cña ®êi sèng kinh tÕ x· héi ®· thay ®æi vµ khëi s¾c,nÒn kinh tÕ nh- ®-îc cëi trãi ph¸t triÓn nhanh chãng vµ liªn tôc ®Æc biÖt lµ ho¹t ®éng giao l-u kinh tÕ quèc tÕ, ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. HiÖn nay n-íc ta cã h¬n 7000 doanh nghiÖp ®-îc xuÊt nhËp khÈu trùc tiÕp. Mét trong nh÷ng kh©u quan träng cña ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu lµ vËn t¶i vµ giao nhËn. Ngµnh giao nhËn ViÖt Nam míi ra ®êi vµ vÉn cßn non trÎ nh-ng høa hÑn mét t-¬ng lai ph¸t triÓn m¹nh mÏ. Trong kinh doanh dÞch vô giao nhËn, viÖc x©y dùng vµ cñng cè c¸c mèi quan hÖ võa lµ môc tiªu võa lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt gióp doanh nghiÖp tån t¹i vµ ph¸t triÓn. Doanh nghiÖp muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn d-îc trong c¬ chÕ thÞ tr-êng kh¾c nghiÖt nµy kh«ng cßn c¸ch nµo kh¸c lµ ph¶i thiÕt lËp ®-îc mét hÖ thèng c¸c mèi quan hÖ víi tÊt c¶ c¸c lùc l-îng cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty. Víi hÖ thèng c¸c mèi quan hÖ ®ã, c«ng ty míi cã ®-îc mét nÒn t¶ng, mét chç dùa v÷ng ch¾c ®Ó chèng ch¶i ®-îc víi c¹nh tranh, ®Ó tho¶ m·n tèt nhu cÇu vµ -íc muèn cña kh¸ch hµng. H¬n bao giê hÕt, giê ®©y quan hÖ ®· trë thµnh môc tiªu tèi th-îng cña hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp kinh doanh dÞch vô giao nhËn hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu. ChÝnh v× lÏ ®ã em ®± chän ®Ò t¯i ‚ Gi¶i ph¸p Marketing h-íng tíi c¸c mèi quan hÖ trong kinh doanh dÞch vô giao nhËn hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu t¹i chi nh¸nh Hµ Néi c«ng ty TNHH dÞch vô hµng ho¸ TOP.‛ §èi t-îng nghiªn cøu cña ®Ò tµi lµ: tÊt c¶ c¸c mèi quan hÖ vèn cã trong ho¹t ®éng kinh doanh dÞch vô giao nhËn hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu mµ c«ng ty TOP Hµ Néi thiÕt lËp víi c¸c lùc l-îng cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty tõ kh¸ch hµng, nhµ cung øng, nhµ ph©n phèi tíi quan hÖ néi bé bªn trong c«ng ty. Tuy nhiªn, nh÷ng quan hÖ nµy sÏ ®-îc xem xÐt d-íi gãc ®é Marketing vµ b»ng nh÷ng biÖn ph¸p Marketing ®Ó thiÕt lËp, duy tr× vµ cñng cè nh÷ng mèi quan hÖ ®ã. Môc ®Ých cña ®Ò tµi kh«ng g× h¬n lµ ®ãng gãp mét phÇn nhá bÐ ý kiÕn cña m×nh víi ban l·nh ®¹o c«ng ty h-íng vÒ vÊn ®Ò quan hÖ trong kinh doanh dÞch vô giao nhËn hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu nh»m ®¸nh gi¸ ®óng vai trß cña nã, nhËn thøc vµ ®-a ra nh÷ng gi¶i ph¸p Marketing quan hÖ gãp phÇn thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña c«ng ty trong giai ®o¹n míi giai ®o¹n mµ ngµnh giao nhËn ViÖt Nam ®ang ph¸t triÓn m¹nh mÏ. Bµi viÕt gåm 3 ch-¬ng: Ch-¬ng I: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ dÞch vô giao nhËn hµng hãa xuÊt nhËp khÈu. -1- Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ch-¬ng II: Thùc tr¹ng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ ho¹t ®éng Marketing t¹i chi nh¸nh Hµ Néi c«ng ty TNHH dÞch vô hµng hãa TOP. Ch-¬ng III: Gi¶i ph¸p Marketing quan hÖ trong kinh doanh dÞch vô giao nhËn cña c«ng ty. Víi kh¶ n¨ng cßn h¹n chÕ, kiÕn thøc cßn thiÕu sãt vµ Ýt ái, thªm vµo viÖc khai th¸c vµ t×m kiÕm th«ng tin cßn kÐm vµ t-¬ng ®èi thiÕu thèn chÝnh v× lÏ ®ã bµi viÕt sÏ kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng h¹n chÕ, nh÷ng sai sãt rÊt mong cã ®-îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña b¹n bÌ, sù h-íng dÉn söa ch÷a cña thÇy c«, sù chØ b¶o cña c¸c anh chÞ t¹i c«ng ty ®Ó bµi viÕt ®-îc hoµn chØnh h¬n. -2- Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ch-¬ng I: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ dÞch vô giao nhËn hµng hãa xuÊt nhËp khÈu. I. Tæng quan vÒ ngµnh kinh doanh dÞch vô vµ dÞch vô quèc tÕ. I.1. Giíi thiÖu chung vÒ ngµnh dÞch vô. 1. Sù ph¸t triÓn cña ngµnh dÞch vô trªn thÕ giíi. B¶n th©n con ng-êi khi sinh ra ®· Èn chøa trong m×nh mét tËp hîp nh÷ng nhu cÇu, mong muèn hÕt søc ®a d¹ng vµ phong phó. Trong tËp hîp ®ã, cã nh÷ng nhu cÇu cã thÓ ®-îc tho¶ m·n b»ng nh÷ng s¶n phÈm vËt chÊt nh- kem ®¸nh r¨ng, « t«, thÐp vµ thiÕt bÞ nh-ng cã nh÷ng nhu cÇu kh«ng thÓ ®-îc tho¶ m·n b»ng nh÷ng s¶n phÈm vËt chÊt ®ã, ®ã lµ nhu cÇu dÞch vô. DÞch vô ra ®êi ngay khi nÒn s¶n xuÊt hµng hãa xuÊt hiÖn vµ cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, lÜnh vùc ho¹t ®éng cña ngµnh dÞch vô còng ngµy cµng ®-îc më réng kh«ng ngõng. Thêi gian ®Çu khi nÒn kinh tÕ cßn ch-a ph¸t triÓn, ngµnh dÞch vô chØ ®ãng gãp kho¶ng 10% – 15% trong tæng s¶n phÈm quèc néi (GDP) vÒ sau ngµnh dÞch vô cã sù t¨ng tr-ëng phi th-êng vµ ngµy cµng ®ãng gãp mét phÇn ®¸ng kÓ vµo GDP, GNP cña c¸c quèc gia. Ngµy nay ë Hoa Kú c¸c c«ng viÖc kinh doanh dÞch vô chiÕm 77% tæng sè viÖc lµm vµ 70% GNP vµ dù kiÕn sÏ sÏ t¹o 90% tæng sè viÖc lµm míi trong thêi gian tíi. Còng nhvËy, ë c¸c n-íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn nh- Anh, Ph¸p, §øc, NhËt …ngµnh dÞch vô hÕt søc ph¸t triÓn vµ ®ãng gãp vµo GDP mét tû träng tuyÖt ®èi tõ 60% - 90%. C¸c ngµnh dÞch vô hoµn toµn kh¸c nhau. Khu vùc nhµ n-íc víi toµ ¸n, c¬ quan giíi thiÖu viÖc lµm, bÖnh viÖn quü tÝn dông, c¸c c¬ quan hËu cÇn qu©n ®éi, c¶nh s¸t vµ ®éi cøu ho¶, b-u ®iÖn c¸c c¬ quan hoµ gi¶i vµ tr-êng häc, ®Òu thuéc lÜnh vùc dÞch vô. Khu vùc phi lîi nhuËn t- nh©n víi c¸c viÖn b¶o tµng, c¸c tæ chøc tõ thiÖn, nhµ thê, c¸c tr-êng cao ®¼ng vµ ®¹i häc, c¸c quü tµi trî vµ bÖnh viÖn ®Òu thuéc lÜnh vùc dÞch vô. Mét phÇn kh«ng nhá trong lÜnh vùc kinh doanh víi c¸c c«ng ty hµng kh«ng, ng©n hµng, v¨n phßng dÞch vô m¸y tÝnh, kh¸ch s¹n c¸c c«ng ty b¶o hiÓm, c«ng ty t- vÊn ph¸p luËt, c«ng ty t- vÊn qu¶n lý, c¸c phßng m¹ch, c¸c h·ng ®iÖn ¶nh, c«ng ty söa ch÷a hÖ thèng cÊp n-íc vµ c¸c c«ng ty bu«n b¸n bÊt ®éng s¶n còng thuéc lÜnh vùc dÞch vô. NhiÒu c«ng nh©n trong khu vùc s¶n suÊt còng lµm dÞch vô, nh- thao t¸c viªn m¸y tÝnh, nh©n viªn kÕ to¸n vµ nh÷ng ng-êi lµm c«ng t¸c ph¸p lý. Trªn thùc tÕ hä ®· hîp th¯nh ‚ph©n x­ëng dÞch vô‛ ®°m b°o dÞch vô cho ‚ph©n x­ëng h¯ng hãa‛. Kh«ng chØ cã nh÷ng ngµnh dÞch vô truyÒn thèng mµ lu«n xuÊt hiÖn nh÷ng ngµnh dÞch vô míi: víi mét kho¶n chi phÝ nhÊt ®Þnh, giê ®©y ®· cã nh÷ng c«ng ty gióp b¹n c©n ®èi ng©n s¸ch cña m×nh, ch¨m sãc c©y c¶nh cña b¹n vµo nh÷ng buæi s¸ng, chë b¹n ®i lµm hay gióp b¹n t×m mét c¨n nhµ míi, mét viÖc lµm, mét chiÕc xe, mét ng-êi ch¨m sãc mÌo hay mét ng-êi ch¬i vÜ cÇm lang thang. Cã lÏ b¹n muèn thuª mét chiÕc m¸y kÐo lµm v-ên ch¨ng? mét vµi con gia sóc ch¨ng? mét vµi bøc tranh ®éc ®¸o ch¨ng? hay cã thÓ lµ vµi ng-êi hippi ®Ó trang ®iÓm cho b÷a tiÖc r-îu cooktail s¾p tíi ch¨ng? NÕu ®ã lµ nh÷ng dÞch vô kinh doanh mµ b¹n ®ang cÇn, th× -3- Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 cã mét c«ng ty sÏ thu xÕp gióp b¹n c¸c cuéc héi nghÞ, c¸c cuéc th-¬ng th¶o, thiÕt kÕ c¸c s¶n phÈm cña b¹n, xö lý nh÷ng sè liÖu cho b¹n hay cung cÊp cho b¹n nh÷ng th- ký, thËm chÝ c¶ nh÷ng c¸n bé ®iÒu hµnh lµm viÖc t¹m thêi. Víi sù giíi thiÖu trªn ®©y vÒ ngµnh dÞch vô trªn thÕ giíi, ta cã thÓ h×nh dung ngµnh dÞch vô ®· ®ang vµ sÏ ph¸t triÓn nh- thÕ nµo. VËy cßn ë ViÖt Nam? 2. Sù ph¸t triÓn cña ngµnh dÞch vô ViÖt Nam. Tr-íc kia khi nÒn kinh tÕ cßn mang nÆng tÝnh chÊt tù cÊp tù tóc, ph¸t triÓn chñ yÕu dùa vµo n«ng nghiÖp vµ c©y lóa, ngµnh dÞch vô cña n-íc ta lóc ®ã ph¸t triÓn hÕt søc mê nh¹t vµ tr× trÖ. KÓ tõ sau ®æi míi, kinh tÕ n-íc ta khëi s¾c, nhiÒu ngµnh kinh doanh míi ra ®êi ®ãng gãp kh«ng nhá vµo sù ph¸t triÓn chung cña nÒn kinh tÕ. N«ng nghiÖp n-íc ta ®-îc kh«i phôc vµ ph¸t triÓn, ngµnh c«ng nghiÖp vµ x©y dùng ®-îc më mang, t¨ng tr-ëng nhanh chãng nh-ng ®Æc biÖt h¬n c¶, quan träng h¬n c¶ lµ sù t¨ng tr-ëng phi th-êng trong lÜnh vùc dÞch vô. NÒn kinh tÕ cã sù chuyÓn dÞch m¹nh mÏ trong c¬ cÊu ngµnh, tû träng ®ãng gãp vµo GDP cña ngµnh N«ng l©m ngnghiÖp gi¶m xuèng, ngµnh c«ng nghiÖp vµ x©y dùng, ngµnh dÞch vô t¨ng lªn theo h-íng tÝch cùc. Theo nguån tin tõ bé th-¬ng m¹i, ®ãng gãp cña tõng ngµnh vµo GDP trong 2 n¨m 2002 vµ 2003 lµ nh- sau: B¶ng sè 1 – C¬ cÊu ngµnh kinh tÕ trong tæng s¶n phÈm quèc néi (GDP) n¨m 2002 vµ 2003 Ngµnh C«ng nghiÖp vµ x©y dùng DÞch vô N«ng l©m ngnghiÖp 2002 38.5% 38.5% 23% 2003 39.9% 37.8% 22.3% N¨m KÕ ho¹ch n¨m 2004: GDP t¨ng tr-ëng: 7.5%-8%, N«ng l©m ng- nghiÖp t¨ng: 4.6%, ngµnh C«ng nghiÖp t¨ng: 15% vµ ngµnh dÞch vô t¨ng: 8%. Ngµnh dÞch vô trong thêi gian võa qua, tèc ®é t¨ng tr-ëng liªn tôc gia t¨ng n¨m nµy qua n¨m kh¸c: n¨m 2001 t¨ng 6.1%, n¨m 2002 t¨ng 6.54%, n¨m 2003 t¨ng 7%. Nh÷ng th«ng tin trªn ®©y ®· cho thÊy dÊu hiÖu kh¶ quan trong t¨ng tr-ëng ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nãi chung vµ ngµnh dÞch vô nãi riªng t¹i ViÖt Nam. Ch¾c ch¾n r»ng ngµnh dÞch vô trong t-¬ng lai sÏ ph¸t triÓn m¹nh mÏ kh«ng chØ ë c¸c quèc gia ph¸t triÓn trªn thÕ giíi mµ cßn m¹nh mÏ h¬n ë c¸c quèc gia ®ang ph¸t triÓn nhViÖt Nam. -4- Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 I.2. Kh¸i niÖm chung vÒ dÞch vô. 1. §Þnh nghÜa dÞch vô Tõ tr-íc ®Õn nay cã rÊt nhiÒu kh¸i niÖm vÒ dÞch vô, ®©y lµ vÊn ®Ò ®· ®-îc quan t©m tõ rÊt sím, tuy ngµnh kinh doanh nµy ra ®êi muén h¬n so víi c¸c ngµnh kinh doanh kh¸c nh-ng ho¹t ®éng dÞch vô ngµy cµng chiÕm tû trong lín h¬n trong tæng thu nhËp quèc d©n. C²c M²c cho r´ng: ‚ DÞch vô lµ con ®Î cña nÒn kinh tÕ s¶n xuÊt hµng hãa, khi mµ kinh tÕ hµng hãa ph¸t triÓn m¹nh ®ßi hái mét sù l-u th«ng hµng hãa tr«i ch¶y, th«ng suèt, liªn tôc ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu ngµy cµng cao cña con ng-êi th× dÞch vô ph¸t triÓn.– Theo kinh tÕ häc: ‚DÞch vô lµ mét khu vùc kinh tÕ, bao gåm mét tæ hîp réng r·i c¸c ngµnh nh»m cung cÊp c¸c s¶n phÈm ®¸p øng nhu cÇu cña s¶n xuÊt, cña ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña d©n c-, ®¶m b¶o sù ho¹t ®éng b×nh th-êng, liªn tôc, ®Òu ®Æn vµ cã hiÖu qu¶ cña nÒn kinh tÕ.– Theo nghÜa réng dÞch vô ®-îc coi lµ ngµnh kinh tÕ thø 3. Nh- vËy ngµnh kinh tÕ nh- hµng kh«ng, th«ng tin ®Òu thuéc dÞch vô. Theo nghÜa hÑp, dÞch vô lµ phÇn mÒm cña s¶n phÈm, hç trî kh¸ch hµng tr-íc, trong vµ sau khi b¸n. Mét sè ng-êi l¹i cho r»ng: Theo nghÜa réng dÞch vô lµ kh¸i niÖm chØ toµn bé c¸c ho¹t ®éng mµ kÕt qu¶ cña chóng kh«ng tån t¹i d-íi d¹ng hµnh th¸i vËt thÓ. Ho¹t ®éng dÞch vô bao trïm lªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc víi tr×nh ®é cao chi phèi rÊt lín ®Õn qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña tõng quèc gia khu vùc nãi riªng vµ thÕ giíi nãi chung Theo nghÜa hÑp: dÞch vô lµ lµm mét c«ng viÖc cho ng-êi kh¸c hay c«ng viÖc céng ®ång, lµ mét viÖc mµ h-íng cña nã ®¸p øng nhu cÇu nµo ®ã cña con ng-êi nh- vËn chuyÓn, cung cÊp n-íc, ®ãn tiÕp söa ch÷a vµ b¶o d-ìng. V× vËy dÞch vô lµ nh÷ng ho¹t ®éng mang tÝnh x· héi t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm hµng hãa kh«ng tån t¹i d-íi h×nh th¸i vËt thÓ, kh«ng dÉn ®Õn viÖc chuyÓn quyÒn së h÷u nh»m tho¶ m·n kÞp thêi c¸c nhu cÇu vÒ s¶n xuÊt vµ ®êi sèng sinh ho¹t cña con ng-êi. Theo Marketing, b¶n chÊt cña dÞch vô cã thÓ ®-îc hiÓu nh- sau: DÞch vô lµ mét qu¸ tr×nh bao gåm c¸c nh©n tè kh«ng hiÖn h÷u, gi¶i quyÕt c¸c mèi quan hÖ gi÷a ng-êi cung cÊp víi kh¸ch hµng hoÆc tµi s¶n cña kh¸ch hµng mµ kh«ng cã sù thay ®æi quyÒn së h÷u. S¶n phÈm dÞch vô cã thÓ trong ph¹m vi hoÆc v-ît qu¸ ph¹m vi cña s¶n phÈm vËt chÊt. 2. §Æc ®iÓm cña dÞch vô. DÞch vô lµ mét lo¹i hµng hãa ®Æc biÖt nã cã nh÷ng nÐt ®Æc tr-ng riªng mµ hµng hãa hiÖn h÷u kh«ng cã. DÞch vô cã nh÷ng ®Æc ®iÓm næi bËt ®ã lµ: - DÞch vô cã ®Æc tÝnh kh«ng hiÖn h÷u: ®©y lµ ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña dÞch vô. Víi ®Æc ®iÓm nµy cho thÊy dÞch vô lµ v« h×nh, kh«ng tån t¹i d-íi d¹ng vËt thÓ. Tuy vËy -5- Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 s¶n phÈm dÞch vô vÉn mang nÆng tÝnh vËt chÊt ( ch¼ng h¹n nghe bµi h¸t hay, bµi h¸t kh«ng tån t¹i d-íi d¹ng vËt thÓ nµo, nh-ng ©m thanh lµ vËt chÊt). TÝnh kh«ng hiÖn h÷u ®-îc biÓu lé kh¸c nhau ®èi víi tõng lo¹i dÞch vô. Nhê ®ã ng-êi ta cã thÓ x¸c ®Þnh ®-îc møc ®é s¶n phÈm hiÖn h÷u, dÞch vô hoµn h¶o vµ c¸c møc ®é trung gian gi÷a dÞch vô vµ hµng hãa hiÖn h÷u. TÝnh kh«ng hiÖn h÷u cña dÞch vô g©y rÊt nhiÒu khã kh¨n cho qu¶n lý ho¹t ®éng s¶n xuÊt cung cÊp dÞch vô, khã kh¨n cho Marketing dÞch vô vµ cho viÖc nhËn biÕt dÞch vô. §Ó nhËn biÕt dÞch vô th«ng th-êng ph¶i t×m hiÓu qua nh÷ng ®Çu mèi vËt chÊt trong m«i tr-êng ho¹t ®éng dÞch vô, ch¼ng h¹n c¸c trang thiÕt bÞ, dông cô, trang trÝ néi thÊt, ¸nh s¸ng, mµu s¾c, con ng-êi…cã quan hÖ trùc tiÕp tíi ho¹t ®éng cung cÊp dÞch vô cña doanh nghiÖp. - DÞch vô cã tÝnh kh«ng ®ång nhÊt: S¶n phÈm dÞch vô kh«ng tiªu chuÈn ho¸ ®-îc, lý do tr-íc hÕt lµ do ho¹t ®éng cung øng. C¸c nh©n viªn cung øng kh«ng thÓ t¹o ®-îc nh÷ng dÞch vô nh- nhau trong nh÷ng thêi gian lµm viÖc kh¸c nhau. H¬n n÷a kh¸ch hµng tiªu dïng dÞch vô lµ ng-êi tham gia quyÕt ®Þnh chÊt l-îng dÞch vô dùa vµo c¶m nhËn cña hä. Trong nh÷ng thêi gian kh¸c nhau sù c¶m nhËn còng kh¸c nhau, nh÷ng kh¸ch hµng kh¸c nhau còng cã sù c¶m nhËn kh¸c nhau. Do vËy trong cung cÊp dÞch vô th-êng thùc hiÖn c¸ nh©n ho¸, tho¸t ly khái quy chÕ. §iÒu ®ã cµng lµm cho dÞch vô t¨ng thªm møc ®é kh¸c biÖt gi÷a chóng. DÞch vô v« h×nh ë ®Çu ra nªn kh«ng thÓ ®o l-êng vµ quy chuÈn ho¸ ®-îc. V× nh÷ng nguyªn nh©n trªn mµ dÞch vô lu«n lu«n kh«ng ®ång nhÊt, kh«ng gièng nhau gi÷a mét dÞch vô nµy víi mét dÞch vô kh¸c nh-ng nh÷ng dÞch vô cïng lo¹i chóng chØ kh¸c vÒ l-îng trong sù ®ång nhÊt ®Ó ph©n biÖt víi lo¹i dÞch vô kh¸c. - DÞch vô cã tÝnh kh«ng t¸ch rêi: S¶n phÈm dÞch vô g¾n liÒn víi ho¹t ®éng cung cÊp dÞch vô. C¸c s¶n phÈm cô thÓ lµ kh«ng ®ång nhÊt nh-ng ®Òu mang tÝnh hÖ thèng ®Òu tõ cÊu tróc dÞch vô c¬ b¶n ph¸t triÓn thµnh. Mét s¶n phÈm dÞch vô cô thÓ g¾n liÒn víi cÊu tróc cña nã vµ lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña hÖ thèng cÊu tróc ®ã. Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt g¾n liÒn víi viÖc tiªu dïng dÞch vô. Ng-êi tiªu dïng còng tham gia vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt cung øng dÞch vô cho chÝnh m×nh. Tõ ®Æc ®iÓm trªn ta thÊy viÖc s¶n xuÊt cung øng dÞch vô kh«ng ®-îc tuú tiÖn, tr¸i l¹i ph¶i rÊt thËn träng. Ph¶i cã nhu cÇu, cã kh¸ch hµng th× qu¸ tr×nh s¶n xuÊt míi cã thÓ thùc hiÖn ®-îc. - S¶n phÈm dÞch vô cã tÝnh mau háng: DÞch vô kh«ng thÓ tån kho, kh«ng thÓ cÊt tr÷ vµ kh«ng thÓ vËn chuyÓn tõ khu vùc nµy sang khu vùc kh¸c ®-îc. DÞch vô cã tÝnh mau háng nh- vËy viÖc s¶n xuÊt, mua b¸n vµ tiªu dïng dÞch vô bÞ giíi h¹n bëi thêi gian. Còng v× ®Æc ®iÓm nµy mµ lµm mÊt c©n ®èi quan hÖ cung cÇu côc bé gi÷a c¸c thêi ®iÓm kh¸c nhau trong ngµy trong tuÇn hoÆc trong th¸ng. -6- Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 §Æc tÝnh mau háng cña dÞch vô quy ®Þnh s¶n xuÊt vµ tiªu dïng dÞch vô ph¶i ®ång thêi, trùc tiÕp trong mét thêi gian giíi h¹n. NÕu kh«ng tu©n thñ nh÷ng ®iÒu kiÖn ®ã sÏ kh«ng cã c¬ héi mua b¸n vµ tiªu dïng chóng. 3. Vai trß cña dÞch vô. 3.1. Vai trß chung. - Vai trß phôc vô x· héi cña dÞch vô, phôc vô con ng-êi, v× sù tèt ®Ñp cña x· héi. DÞch vô mµ con ng-êi t¹o ra kh«ng v× môc ®Ých g× kh¸c lµ ®Ó tho¶ m·n, ®Ó ®¸p øng, phôc vô nhu cÇu cña chÝnh con ng-êi. X· héi cµng ph¸t triÓn, nhu cÇu con ng-êi cµng phøc t¹p vµ tinh vi dÉn ®Õn sù ®a d¹ng cña c¸c ngµnh dÞch vô. DÞch vô, nhvËy, ®· ®ãng mét vai trß hÕt søc to lín trong viÖc n©ng cao chÊt l-îng cuéc sèng cña loµi ng-êi, n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt còng nh- tinh thÇn cña nh©n lo¹i. DÞch vô cïng víi tÊt c¶ nh÷ng s¶n phÈm kh¸c mµ con ng-êi s¸ng t¹o ra ®· ®-a con ng-êi v-ît lªn ngµy cµng xa h¬n víi mu«n loµi, lµm chñ mu«n loµi vµ vò trô. - Vai trß kinh tÕ cña dÞch vô: bªn c¹nh vai trß phôc vô x· héi, dÞch vô cßn cã mét vai trß quan träng kh¸c lµ vai trß kinh tÕ. Ngµnh dÞch vô ra ®êi ®· thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn, ngµnh dÞch vô ph¸t triÓn vµ trë nªn ®a d¹ng ®· lµm t¨ng thu nhËp cña d©n c-, t¹o nhiÒu viÖc lµm cho ng-êi lao ®éng. Thªm vµo n÷a, sù ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt ®· trë thµnh ®éng lùc cho sù ph¸t triÓn cña ngµnh dÞch vô vµ ng-îc l¹i ngµnh dÞch vô cµng ph¸t triÓn cµng thóc ®Èy c¸c ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt kh¸c ph¸t triÓn theo. Ngµy nay ë mét sè quèc gia ph¸t triÓn, tû träng ngµnh dÞch vô ®ãng gãp vµo tæng thu nhËp quèc d©n lµ hÕt søc lín 80%-90% vµ ng-êi ta gäi c¸c quèc gia nµy lµ nh÷ng quèc gia ë trong thêi ®¹i hËu c«ng nghiÖp, ®iÒu nµy mét phÇn ®· kh¼ng ®Þnh vai trß kinh tÕ lín lao cña ngµnh dÞch vô. 3.2. Vai trß cô thÓ. - DÞch vô lµ cÇu nèi gi÷a ®Çu ra vµ ®Çu vµo trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, tiªu thô s¶n phÈm thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. - DÞch vô ph¸t triÓn thóc ®Èy ph©n c«ng lao ®éng x· héi, thóc ®Èy qu¸ tr×nh chuyªn m«n ho¸, t¹o ®iÒu kiÖn cho lùc l-îng s¶n xuÊt t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, ®ång thêi ®¸p øng ®-îc nhu cÇu ngµy cµng ®a d¹ng cña ®êi sèng x· héi, n©ng cao chÊt l-îng cuéc sèng cho céng ®ång. - Ph¸t triÓn dÞch vô t¹o ra nhiÒu ngµnh kinh doanh míi, t¹o nhiÒu viÖc lµm. - DÞch vô ph¸t triÓn lµm biÕn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ theo h-íng tèi -u, ®¶m b¶o sù t¨ng tr-ëng cña tæng s¶n phÈm trong n-íc. - DÞch vô ®ãng vai trß to lín trong viÖc gi¶i phãng phô n÷, mét lùc l-îng quan träng mµ c¸c n-íc v¨n minh hiÖn ®ang cã xu h-íng tiÕn tíi b×nh ®¼ng gi÷a nam vµ n÷, khai th¸c tiÒm n¨ng lao ®éng lín lao nµy. - DÞch vô ®ãng vai trß thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸, n©ng cao d©n chÝ vµ ch¨m sãc søc khoÎ céng ®ång. -7- Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 - Ph¸t triÓn dÞch vô quèc tÕ trong ho¹t ®éng th-¬ng m¹i cã vai trß lµ cÇu nèi gi÷a nÒn kinh tÕ quèc gia víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi, t¹o ®iÒu kiÖn cho qu¸ tr×nh hîp t¸c héi nhËp. I.3. DÞch vô quèc tÕ. 1. Sù më réng giíi h¹n ®Þa lý trong kinh doanh dÞch vô. Ho¹t ®éng giao l-u kinh tÕ quèc tÕ, bu«n b¸n ngo¹i th-¬ng ®· xuÊt hiÖn tõ rÊt l©u trªn thÕ giíi. Tõ thêi kú ‚con ®­êng t¬ lôa‛ víi ho³t ®éng bu«n b²n giao l­u gi÷a Trung Quèc vµ Ên §é cho ®Õn thêi kú tÝch luü nguyªn thuû t- b¶n chñ nghÜa, råi thêi kú khai th¸c c¸c n-íc thuéc ®Þa ¸, Phi, Mü La Tinh cña ®Õ quèc thùc d©n Anh, Ph¸p vµ cho ®Õn ngµy nay ho¹t ®éng bu«n b¸n quèc tÕ, ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu hµng hãa ngo¹i th-¬ng gi÷a c¸c quèc gia trªn thÕ giíi diÔn ra hÕt søc s«i ®éng vµ trë thµnh mét phÇn tÊt yÕu trong ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¸c quèc gia. Giê ®©y mét quèc qia muèn ph¸t triÓn kh«ng thÓ t¸ch m×nh ra khái c¸c quèc gia kh¸c mµ tr¸i l¹i muèn ph¸t triÓn c¸c quèc gia ph¶i dùa vµo nhau, quan hÖ chÆt chÏ víi nhau nh- mét thÓ thèng nhÊt trªn toµn thÕ giíi. S¶n phÈm, dÞch vô cña quèc gia nµy kh«ng chØ ®-îc s¶n xuÊt, ph©n phèi, tiªu thô ë chÝnh quèc gia ®ã mµ cßn ®-îc s¶n xuÊt, ph©n phèi, tiªu thô c¶ ë nh÷ng quèc gia kh¸c, thÞ tr-êng ë ®©y kh«ng chØ cña riªng ai mµ nã lµ thÞ tr-êng chung cña toµn thÕ giíi. ChÝnh qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ nÒn kinh tÕ thÕ giíi nµy ®· thóc ®Èy cho c¸c ho¹t ®éng kinh doanh dÞch vô quèc tÕ ph¸t triÓn. 2. §Æc ®iÓm cña dÞch vô quèc tÕ. DÞch vô quèc tÕ lµ c¸c ho¹t ®éng dÞch vô nh-ng ph¹m vi ho¹t ®éng cña dÞch vô nµy kh«ng cßn bã gän trong mét n-íc mµ nã mµ nã ®-îc thùc hiÖn gi÷a c¸c n-íc kh¸c nhau, bªn thùc hiÖn cung cÊp dÞch vô cho mét c¸ nh©n, mét tæ chøc ë n-íc kh¸c hay thùc hiÖn cung øng dÞch vô cho mét c«ng ty trong n-íc víi ®iÒu kiÖn hµng ho¸ cña hä ®-îc vËn chuyÓn qua biªn giíi. Nh÷ng ng-êi tiªu dïng, c¸c c«ng ty, c¸c tæ chøc tµi chÝnh vµ chÝnh phñ tÊt c¶ ®Òu cã vai trß quan träng ®èi víi ho¹t ®éng dÞch vô quèc tÕ. C¸c tæ chøc gióp ®ì c«ng ty tham gia vµo ho¹t ®éng dÞch vô quèc tÕ th«ng qua trao ®æi hµng hãa, trao ®æi ngo¹i tÖ, vµ chuyÓn tiÒn kh¾p toµn cÇu. - DÞch vô quèc tÕ mang ®Çy ®ñ ng÷ng ®Æc ®iÓm cña dÞch vô nh-: tÝnh v« h×nh, tÝnh kh«ng ®ång nhÊt, tÝnh kh«ng t¸ch rêi vµ tÝnh mau háng. - Trong dÞch vô quèc tÕ ch¾c ch¾n cã sù liªn quan ®Õn c¸c nh©n tè n-íc ngoµi, kh«ng bã gän trong ph¹m vi mét quèc gia: hoÆc thÞ tr-êng n-íc ngoµi hoÆc ng-êi cung øng, ng-êi ph©n phèi ë n-íc ngoµi. - Ng-êi kinh doanh dÞch vô quèc tÕ ph¶i cã ®ñ nh÷ng ®iÒu kiÖn: quy m« ®ñ lín, tµi chÝnh m¹nh, cã quan hÖ réng r·i, cã kinh nghiÖm kinh doanh quèc tÕ.. - SÈn phÈm th-êng cã chÊt l-îng cao, kh¶ n¨ng c¹nh tranh m¹nh ®ñ søc chèng träi d-îc víi canh tranh quèc tÕ. -8- Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 - ë n-íc ta, ng-êi kinh doanh dÞch vô quèc tÕ th-êng lµ ®¹i lý cña c¸c h·ng lín, c¸c c«ng ty ®a quèc gia cña n-íc ngoµi kinh doanh t¹i ViÖt Nam. 3. Vai trß cña dÞch vô quèc tÕ. Nã mang ®Çy ®ñ vai trß cña ngµnh dÞch vô nãi chung nh- vai trß phôc vô x· héi, vai trß kinh tÕ bªn c¹nh ®ã nã dÞch vô quèc tÕ cßn mét sè vai trß ®Æc tr-ng nh-: - Thóc ®Èy qu¸ tr×nh héi nhËp hîp t¸c kinh tÕ gi÷a c¸c quèc gia, c¸c khu vùc trªn thÕ giíi. - Lµ chÊt xóc t¸c thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, bu«n b¸n ngo¹i th-¬ng ph¸t triÓn. - Gióp c¸c quèc gia triÖt ®Ó tËn dông nh÷ng lîi thÕ cña m×nh so víi c¸c quèc gia kh¸c ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ chung cho toµn thÕ giíi. -Rót ng¾n sù c¸ch biÖt vÒ tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ gi÷a c¸c quèc gia ®· ph¸t triÓn víi c¸c quèc gia kÐm ph¸t triÓn. - §Èy nhanh sù ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ, t¹o nhiÒu viÖc lµm víi thu nhËp cao gãp phÇn n©ng cao møc sèng cña d©n c-. - T¨ng c-êng c¸c ho¹t ®éng giao l-u v¨n ho¸ gi÷a c¸c quèc gia cã nÒn v¨n ho¸ kh¸c nhau trªn thÕ giíi. - Thóc ®Èy sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña c¸c hiÖp héi hîp t¸c kinh tÕ trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. II. C¬ së lý luËn vÒ dÞch vô giao nhËn hµng hãa xuÊt nhËp khÈu. II.1. Kh¸i niÖm chung vÒ dÞch vô vËn t¶i quèc tÕ. 1. §Þnh nghÜa ph©n lo¹i vËn t¶i. 1.1. §Þnh nghÜa. VËn t¶i lµ mét ho¹t ®éng kinh tÕ cã môc ®Ých cña con ng-êi nh»m ®¸p øng nhu cÇu di chuyÓn vÞ trÝ cña ®èi t-îng vËn chuyÓn. §èi t-îng vËn chuyÓn gåm con ng-êi vµ vËt phÈm (hµng hãa). Sù di chuyÓn vÞ trÝ cña con ng-êi vµ vËt phÈm trong kh«ng gian rÊt ®a d¹ng phong phó vµ kh«ng ph¶i mäi di chuyÓn ®Òu lµ vËn t¶i. VËn t¶i chØ bao gåm nh÷ng di chuyÓn do con ng-êi t¹o ra nh»m môc ®Ých kinh tÕ (lîi nhuËn) ®Ó ®¸p øng nhu cÇu vÒ sù di chuyÓn ®ã mµ th«i. (theo s¸ch VËn t¶iGiao nhËn hµng hãa xuÊt nhËp khÈu cña PGS,TS Hoµng V¨n Ch©u). 1.2. Ph©n lo¹i vËn t¶i. Cã nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i vËn t¶i, phô thuéc vµo c¸c tiªu chuÈn lùa chän: - NÕu c¨n cø vµo tÝnh chÊt cña vËn t¶i, cã thÓ ph©n ra: vËn t¶i néi bé xÝ ngiÖp vµ vËn t¶i c«ng céng. -9- Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 - C¨n cø vµo m«i tr-êng s¶n xuÊt, cã thÓ chia vËn t¶i thµnh c¸c ph-¬ng thøc sau ®©y: vËn t¶i ®-êng biÓn, vËn t¶i thuû, vËn t¶i hµng kh«ng, vËn t¶i « t«, vËn t¶i ®-êng s¾t, vËn t¶i ®-êng èng, vËn t¶i vò trô. - C¨n cø vµo ®èi t-îng vËn chuyÓn cã thÓ chia thµnh hai lo¹i: vËn t¶i hµnh kh¸ch vµ vËn t¶i hµng hãa. - C¨n cø vµo c¸ch tæ chøc qu¸ tr×nh vËn t¶i, cã: vËn t¶i ®¬n ph-¬ng thøc, vËn t¶i ®a ph-¬ng thøc vµ vËn t¶i ®øt ®o¹n. Trong ®ã vËn t¶i ®¬n ph-¬ng thøc lµ tr-êng hîp hµng hãa hay con ng-êi ®-îc vËn chuyÓn tõ n¬i ®i ®Õn n¬i ®Õn b»ng mét ph-¬ng thøc vËn t¶i duy nhÊt. VËn t¶i ®a ph-¬ng thøc lµ viÖc vËn chuyÓn tõ n¬i ®i ®Õn n¬i ®Õn b»ng Ýt nhÊt hai ph-¬ng thøc vËn t¶i, sö dông mét chøng tõ duy nhÊt vµ chØ mét ng-êi chÞu tr¸ch nhiÖm trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn. VËn t¶i ®øt ®o¹n lµ viÖc vËn chuyÓn hµng hãa tõ n¬i ®i ®Õn n¬i ®Õn b»ng hai hay nhiÒu ph-¬ng thøc vËn t¶i, sö dông hai hay nhiÒu chøng tõ vËn t¶i vµ hai hay nhiÒu ng-êi ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ hµng hãa trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn. 2. VËn t¶i lµ mét ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt ®Æc biÖt. §èi víi mét ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt, vÝ dô nh- c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp … th× trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®Òu cã sù kÕt hîp cña ba yÕu tè: c«ng cô lao ®éng, ®èi t-îng lao ®éng vµ søc lao ®éng. VËn t¶i lµ mét ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt v× trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña ngµnh vËn t¶i cã sù kÕt hîp cña ba yÕu tè ®ã. Ngoµi ra, trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña ngµnh vËn t¶i còng ®· tiªu thô mét l-îng vËt chÊt nhÊt ®Þnh, nhvËt liÖu, nhiªn liÖu, hao mßn ph-¬ng tiÖn vËn t¶i… H¬n n÷a ®èi t-îng lao ®éng (hµng hãa ) trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña ngµnh vËn t¶i còng tr¶i qua sù thay ®æi vËt chÊt nhÊt ®Þnh.V× vËy, C. M²c nãi: ‚ Ngo¯i ng¯nh khai kho²ng, ng¯nh n«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn ra, cßn cã mét ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt thø t- n÷a, ngµnh ®ã còng tr¶i qua ba giai ®o¹n s¶n xuÊt kh¸c nhau lµ thñ c«ng nghiÖp, c«ng tr-êng thð c«ng v¯ c¬ khÝ. §ã l¯ ng¯nh vËn t°i kh«ng vËn t°i ng­êi hay vËn t°i h¯ng hãa‛ Lµ ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt nªn vËn t¶i còng cã s¶n phÈm cña riªng m×nh ®ã lµ sù di chuyÓn cña con ng-êi vµ vËt phÈm trong kh«ng gian. S¶n phÈm vËn t¶i còng lµ hµng hãa, còng cã gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông. Gi¸ trÞ cña hµng hãa lµ l-îng lao ®éng x· héi cÇn thiÕt kÕt tinh trong hµng hãa ®ã. Gi¸ trÞ sö dông cña s¶n phÈm vËn t¶i lµ kh¶ n¨ng ®¸p øng nhu cÇu di chuyÓn. Tuy nhiªn so víi c¸c ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt kh¸c, ngµnh vËn t¶i cã nh÷ng ®iÓm kh¸c biÖt vÒ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, vÒ s¶n phÈm vµ tiªu thô s¶n phÈm, thÓ hiÖn ë c¸c ®iÓm sau ®©y: - M«i tr-êng s¶n xuÊt cña vËn t¶i lµ kh«ng gian, lu«n di ®éng chø kh«ng cè ®Þnh nh- c¸c ngµnh kh¸c; - S¶n xuÊt trong vËn t¶i lµ qu¸ tr×nh t¸c ®éng vÒ mÆt kh«ng gian vµo ®èi t-îng lao ®éng chø kh«ng ph¶i lµ sù t¸c ®éng vÒ mÆt kü thuËt, do ®ã kh«ng lµm thay ®æi h×nh d¸ng kÝch th-íc cña ®èi t-îng. - S¶n phÈm cña vËn t¶i mang tÝnh v« h×nh. - Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña ngµnh vËn t¶i kh«ng t¹o ra s¶n phÈm vËt chÊt míi mµ chØ lµm thay ®æi vÞ trÝ cña hµng hãa vµ qua ®ã còng lµm t¨ng gi¸ trÞ cña hµng hãa. - 10 - Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn C. M¸c cho r»ng vËn t¶i lµ mét ngµnh s¶n xuÊt ®Æc biÖt. 3. Vai trß t¸c dông cña vËn t¶i trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. VËn t¶i gi÷ vai trß rÊt quan träng vµ cã t¸c dông to lín ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n cña mçi n-íc. HÖ thèng vËn t¶i ®-îc vÝ nh- m¹ch m¸u cña c¬ thÓ con ng-êi, nã ph¶n ¸nh tr×nh ®é ph¸t triÓn cña mét n-íc. VËn t¶i phôc vô tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi: s¶n xuÊt, l-u th«ng, tiªu dïng, quèc phßng. Trong s¶n xuÊt ngµnh vËn t¶i vËn chuyÓn nguyªn nhiªn vËt liÖu, b¸n thµnh phÈm, thµnh phÈm, lao ®éng ®Ó phôc vô qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. VËn t¶i lµ yÕu tè quan träng cña l-u th«ng. C. M¸c nãi – L-u th«ng cã nghÜa lµ hµnh tr×nh thùc tÕ cña hµng hãa trong kh«ng gian ®-îc gi¶i quyÕt b»ng vËn t¶i. VËn t¶i lµ sù tiÕp tôc cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ë bªn trong qu¸ tr×nh l­u th«ng v¯ v× qu¸ tr×nh l­u th«ng ®ã–. Ngµnh vËn t¶i cã nhiÖm vô ®-a hµng hãa tíi n¬i tiªu dïng. VËn t¶i t¹o ra kh¶ n¨ng thùc hiÖn gi¸ trÞ sö dông cða h¯ng hãa. C. M²c nãi ‚ S°n phÈm chØ s¶n s¯ng ®Ó tiªu dïng khi nã kÕt thóc qu² tr×nh di chuyÓn ®ã‛ T¸c dông cña vËn t¶i ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n thÓ hiÖn ë nh÷ng mÆt sau: - Ngµnh vËn t¶i s¸ng t¹o ra mét phÇn ®¸ng kÓ tæng s¶n phÈm x· héi vµ thu nhËp quèc d©n; - VËn t¶i ®¸p øng nhu cÇu di chuyÓn ngµy cµng t¨ng cña hµng hãa vµ con ng-êi trong x· héi; - VËn t¶i gãp phÇn kh¾c phôc sù ph¸t triÓn kh«ng ®Òu gi÷a c¸c ®Þa ph-¬ng, më réng giao l-u trao ®æi hµng hãa trong n-íc vµ quèc tÕ; -Rót ng¾n kho¶ng c¸ch gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n, gi÷a ®ång b»ng vµ miÒn nói, gãp phÇn c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n; - Më réng quan hÖ kinh tÕ víi n-íc ngoµi; - T¨ng c-êng kh¶ n¨ng quèc phßng vµ b¶o vÖ ®Êt n-íc. 4. Mèi quan hÖ gi÷a vËn t¶i vµ ngo¹i th-¬ng. VËn t¶i, ®Æc biÖt lµ vËn t¶i quèc tÕ vµ ngo¹i th-¬ng cã mèi quan hÖ chÆt chÏ vµ kh¨ng khÝt víi nhau, cã t¸c dông thóc ®Èy nhau cïng ph¸t triÓn. VËn t¶i quèc tÕ lµ tiÒn ®Ò, lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó bu«n b¸n quèc tÕ ra ®êi vµ ph¸t triÓn. Lªnin nãi –VËn t°i l¯ ph­¬ng tiÖn vËt chÊt cña mèi liªn hÖ kinh tÕ víi n­íc ngo¯i–. Khi bu«n b¸n quèc tÕ ph¸t triÓn l¹i t¹o ra yªu cÇu ®Ó thóc ®Èy vËn t¶i ph¸t triÓn. VËn t¶i ph¸t triÓn lµm cho gi¸ thµnh vËn chuyÓn h¹, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó nhiÒu mÆt hµng cã gi¸ trÞ thÊp cã thÓ tham gia bu«n b¸n quèc tÕ. §èi víi th-¬ng m¹i quèc tÕ, vËn t¶i cã nh÷ng t¸c dông sau ®©y: - §¶m b¶o chuyªn chë khèi l-îng hµng hãa xuÊt nhËp khÈu ngµy cµng t¨ng trong th-¬ng m¹i quèc tÕ; - Lµm thay ®æi c¬ cÊu hµng hãa vµ c¬ cÊu thÞ tr-êng trong bu«n b¸n quèc tÕ; - 11 - Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 - VËn t¶i quèc tÕ ¶nh h-ëng trùc tiÕp ®Õn c¸n c©n thanh to¸n cña mét n-íc. VËn t¶i quèc tÕ ®-îc coi lµ lÜnh vùc xuÊt nhËp khÈu v« h×nh, nã cã thÓ gãp phÇn c¶i thiÖn hoÆc lµm trÇm träng thªm c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ cña mét n-íc. II.2. DÞch vô giao nhËn ra ®êi tõ sù chuyªn m«n ho¸ trong cung øng dÞch vô vËn t¶i quèc tÕ §Æc ®iÓm næi bËt cña bu«n b¸n quèc tÕ lµ ng-êi mua vµ ng-êi b¸n ë nh÷ng n-íc kh¸c nhau. Sau khi hîp ®ång mua b¸n ®-îc ký kÕt, ng-êi b¸n thùc hiÖn viÖc giao hµng, tøc hµng hãa ®-îc vËn chuyÓn tø ng-êi b¸n sang ng-êi mua. §Ó qu¸ tr×nh vËn chuyÓn ®ã b¾t ®Çu ®-îc, tiÕp tôc vµ kÕt thóc ®-îc, tøc hµng hãa ®Õn tay ng-êi mua ®-îc, cÇn ph¶i thùc hiÖn hµng lo¹t c¸c c«ng viÖc kh¸c liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh chuyªn chë, nh- bao gãi, ®ãng gãi, l-u kho, ®-a hµng ra c¶ng, lµm thñ tôc göi hµng, xÕp hµng lªn tµu, chuyÓn t¶i hµng hãa däc ®-êng, dì hµng hãa ra khái tµu vµ giao cho ng-êi nhËn. Lóc ®Çu khi ho¹t ®éng bu«n b¸n ngo¹i th-¬ng ch-a ph¸t triÓn, nh÷ng c«ng viÖc trªn ®-îc c¸c h·ng cung øng dÞch vô vËn t¶i quèc tÕ ®¶m nhËn. §Õn khi th-¬ng m¹i quèc tÕ ph¸t triÓn m¹nh mÏ, l-îng hµng xuÊt nhËp khÈu lín, c¸c h·ng cung øng dÞch vô vËn t¶i quèc tÕ nhËn thÊy r»ng: nÕu chØ chuyªn m«n ho¸ vµo viÖc vËn t¶i hµng hãa th«i th× hiÖu qu¶ kinh tÕ sÏ cao h¬n bëi v× hai lý do, thø nhÊt lµ: th-¬ng m¹i quèc tÕ ph¸t triÓn, l-îng hµng hãa xuÊt nhËp khÈu nhiÒu ®ßi hái h·ng vËn t¶i ph¶i më réng quy m«, quy m« lín lªn dÉn ®Õn chi phÝ cè ®Þnh ph©n bæ gi¶m dÇn vµ ®¹t tíi ®iÓm tèi -u. Thø hai lµ: theo hiÖu øng ®-êng cong kinh nghiÖm, nÕu chØ chuyªn vµo viÖc vËn t¶i hµng hãa sÏ lµm gi¶m tiÕp c¶ chi phÝ biÕn ®æi dÉn ®Õn viÖc ®¹t ®-îc hiÖu qu¶ cao trong kinh doanh. ChÝnh v× vËy nh÷ng c«ng viÖc giao nhËn trªn ®· t¸ch ra vµ ph¸t triÓn thµnh mét ngµnh kinh doanh riªng vµ do ng-êi giao nhËn ®¶m nhiÖm. Tõ ®ã, trong vËn t¶i hµng hãa quèc tÕ xuÊt hiÖn sù chuyªn m«n ho¸ gåm hai ngµnh kinh doanh, ngµnh vËn t¶i quèc tÕ vµ ngµnh giao nhËn. II.3. §Þnh nghÜa giao nhËn vµ ng-êi giao nhËn. 1. §Þnh nghÜa vÒ giao nhËn. DÞch vô giao nhËn, theo ‚ Quy t·c mÉu cða FIATA (Liªn ®o¯n quèc tÕ c²c hiÖp héi giao nhËn) vÒ dÞch vô giao nhËn, lµ bÊt kú lo¹i dÞch vô nµo liªn quan ®Õn vËn chuyÓn, gom hµng, l-u kho, bèc xÕp, ®ãng gãi hay ph©n phèi hµng hãa còng nhc¸c dÞch vô t- vÊn hay cã liªn quan ®Õn c¸c dÞch vô trªn, kÓ c¶ c¸c vÊn ®Ò h¶i quan, tµi chÝnh, mua b¶o hiÓm, thanh to¸n, thu thËp chøng tõ liªn quan ®Õn hµng hãa. Theo luËt th-¬ng m¹i ViÖt Nam th× giao nhËn hµng hãa lµ hµnh vi th-¬ng m¹i, theo ®ã ng-êi lµm dÞch vô giao nhËn hµng hãa nhËn hµng tõ ng-êi göi, tæ chøc vËn chuyÓn, l-u kho, l-u b·i, lµm c¸c thñ tôc giÊy tê vµ c¸c dÞch vô kh¸c cã liªn quan ®Ó giao hµng cho ng-êi nhËn theo sù uû th¸c cña chñ hµng, cña ng-êi vËn t¶i hoÆc ng-êi giao nhËn kh¸c. - 12 - Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 2. §Þnh nghÜa vÒ ng-êi giao nhËn. Ng-êi kinh doanh dÞch vô giao nhËn gäi lµ ng-êi giao nhËn( forwarder, freight forwarder, forwarding agent). Ng-êi giao nhËn cã thÓ lµ chñ hµng, chñ tµu, c«ng ty xÕp dì hay kho hµng, ng-êi giao nhËn chuyªn nghiÖp hay bÊt kú mét ng-êi nµo kh¸c cã ®¨ng ký kinh doanh dÞch vô giao nhËn hµng hãa. Theo luËt th-¬ng m¹i ViÖt Nam th× ng-êi lµm dÞch vô giao nhËn hµng hãa lµ th-¬ng nh©n cã giÊy chøng nhËn ®¨ng ký kinh doanh dÞch vô giao nhËn hµng hãa. Tr-íc ®©y ng-êi giao nhËn th-êng chØ lµm ®¹i lý thùc hiÖn mét sè c«ng viÖc do c¸c nhµ xuÊt nhËp khÈu uû th¸c nh- xÕp dì, l-u kho hµng hãa, lµm thñ tôc giÊy tê, lo liÖu vËn t¶i néi ®Þa, thñ tôc thanh to¸n tiÒn hµng… Cïng víi sù ph¸t triÓn cña th-¬ng m¹i quèc tÕ vµ tiÕn bé kü thuËt trong ngµnh vËn t¶i mµ dÞch vô giao nhËn còng ®-îc më réng h¬n. Ngµy nay ng-êi giao nhËn ®ãng vai trß quan träng trong th-¬ng m¹i vµ vËn t¶i quèc tÕ. Ng-êi giao nhËn kh«ng chØ lµm thñ tôc h¶i quan, hoÆc thuª tµu mµ cung cÊp dÞch vô trän gãi vÒ toµn bé qu¸ tr×nh vËn t¶i vµ ph©n phèi hµng hãa. II.4. §èi t-îng vµ ph¹m vi cña dÞch vô giao nhËn. 1. §èi t-îng cña dÞch vô giao nhËn. Hµng ho¸ lµ ®èi t-îng cña ho¹t ®éng giao nhËn. Cã nhiÒu lo¹i hµng hãa kh¸c nhau, mçi hµng hãa l¹i cã ®Æc ®iÓm riªng vµ ®-îc giao nhËn theo nh-ng ph-¬ng thøc cô thÓ. Tuy vËy tÊt c¶ ®Òu cã yªu cÇu chung khi giao nhËn ®ã lµ giao nhËn hµng hãa ph¶i nhanh gän, giao nhËn ph¶i b¶o ®¶m tÝnh chÝnh x¸c vµ an toµn, ph¶i ®¶m b¶o chi phÝ giao nhËn thÊp. 2. Ph¹m vi cña dÞch vô giao nhËn. Ph¹m vi cña dÞch vô giao nhËn lµ néi dung c¬ b¶n cña dÞch vô giao nhËn. Trõ khi b¶n th©n ng-êi göi hµng muèn trùc tiÕp tù m×nh thùc hiÖn dÞch vô giao nhËn, th«ng th-êng ng-êi giao nhËn thay mÆt ng-êi göi hµng (hoÆc ng-êi nhËn hµng) lo liÖu qu¸ tr×nh vËn chuyÓn hµng hãa qua c¸c c«ng ®o¹n cho ®Õn tay ng-êi nhËn cuèi cïng. Ng-êi giao nhËn cã thÓ lµm dÞch vô mét c¸ch trùc tiÕp hoÆc th«ng qua ®¹i lý vµ thuª dÞch vô cña ng-êi thø ba kh¸c. Ph¹m vi cña dÞch vô giao nhËn ®-îc thÓ hiÖn ë c¸c c«ng viÖc sau: tÝnh c-íc, gom hµng, b¶o hiÓm vËn t¶i, gi¸m ®Þnh chÊt l-îng, lªn kÕ ho¹ch xÕp hµng theo lÞch tµu, l-u kho, dÞch vô vËn chuyÓn b»ng « t«, cÊp chøng tõ xuÊt, ®ãng gãi (®èi víi l« hµng xuÊt); thuª tµu l-u khoang, th«ng b¸o cho ng-êi nhËn, dì hµng vµ xö lý hµng nhËp, khai b¸o h¶i quan hay chuyÓn tiÕp hµng qu¸ c¶nh, l-u kho vµ ph©n phèi hµng, giao hµng t¹i ®Þa ph-¬ng, gi¸n nh·n hiÖu, kh¶o s¸t ®¬n hµng (®èi víi l« hµng nhËp). TiÕp sau ®©y sÏ tr×nh bµy vÒ nh÷ng dÞch vô mµ ng-êi giao nhËn tiÕn hµnh: - ChuÈn bÞ hµng ®Ó chë - Tæ chøc chuyªn chë hµng hãa trong ph¹m vi ga c¶ng - Tæ chøc xÕp dì hµng hãa - Lµm t- vÊn cho chñ hµng trong viÖc chuyªn chë hµng hãa - Ký kÕt hîp ®ång vËn t¶i víi ng-êi chuyªn chë, thuª tµu, l-u c-íc - 13 - Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 - Lµm c¸c thñ tôc göi hµng, nhËn hµng - Lµm thñ tôc h¶i quan kiÓm nghiÖm kiÓm dÞch - Mua b¶o hiÓm cho hµng hãa - LËp chøng tõ cÇn thiÕt trong qu¸ tr×nh göi hµng, nhËn hµng, thanh to¸n - Thanh to¸n, thu ®æi ngo¹i tÖ - NhËn hµng tõ chñ hµng giao cho ng-êi chuyªn chë vµ giao cho ng-êi nhËn - Thu xÕp chuyÓn t¶i hµng hãa - NhËn hµng tõ ng-êi chuyªn chë vµ giao cho ng-êi nhËn hµng - Gom hµng, lùa chän tuyÕn ®-êng vËn t¶i, ph-¬ng thøc vËn t¶i vµ ng-êi chuyªn chë thÝch hîp - §ãng gãi bao b×, ph©n lo¹i, t¸i chÕ hµng hãa - L-u kho, b¶o qu¶n hµng hãa - NhËn vµ kiÓm tra c¸c chøng tõ cÇn thiÕt liªn quan ®Õn sù vËn ®éng cña hµng hãa - Thanh to¸n c-íc phÝ, chi phÝ l-u kho l-u b·i… - Th«ng b¸o t×nh h×nh ®i, ®Õn cña c¸c ph-¬ng tiÖn vËn t¶i - Th«ng b¸o tæn thÊt tíi ng-êi chuyªn chë - Gióp chñ hµng trong viÖc khiÕu n¹i ®ßi båi th-êng. II.5. §Æc ®iÓm vµ vai trß cña dÞch vô giao nhËn. 1. §Æc ®iÓm. DÞch vô giao nhËn mang nh÷ng ®Æc ®iÓm chÝnh cña dÞch vô vËn t¶i quèc tÕ bëi v× thùc chÊt cña dÞch vô giao nhËn nã ®· bao gåm c¶ dÞch vô vËn t¶i. - DÞch vô giao nhËn g¾n liÒn víi ®Æc ®iÓm cña hµng ho¸ vËn chuyÓn trao ®æi v-ît qu¸ ph¹m vi biªn giíi mét quèc gia. - Do dÞch vô phô thuéc rÊt nhiÒu c¸c yÕu tè bªn ngoµi nh- göi hµng, ng-êi vËn chuyÓn, ng-êi nhËn hµng…nªn trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn kh«ng hoµn toµn chñ ®éng ®-îc. - Ngoµi nh÷ng c«ng viÖc nh- lµm thñ tôc h¶i quan, m«i giíi… cßn tiÕn hµnh c¸c dÞch vô kh¸c nh- gom hµng, chia hµng, vËn chuyÓn, bèc xÕp… nªn ®Ó hoµn thµnh tèt c«ng viÖc ph¶i phô thuéc rÊt nhiÒu vµo c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt vµ kinh nghiÖm cña ng-êi giao nhËn. - Ho¹t ®éng giao nhËn lµ ho¹t ®éng nh»m thùc hiÖn c¸c hîp dång xuÊt nhËp khÈu nªn phô thuéc rÊt nhiÒu vµo ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. Mµ th-êng ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu mang tÝnh thêi vô nªn ho¹t ®éng giao nhËn còng chÞu ¶nh h-ëng cña tÝnh thêi vô. 2.Vai trß. Ngµy nay do sù ph¸t triÓn container, vËn t¶i ®a ph-¬ng thøc, ng-êi giao nhËn kh«ng chØ lµm ®¹i lý, ng-êi nhËn uû th¸c mµ cßn cung cÊp dÞch vô vËn t¶i vµ ®ãng vai trß nh- mét bªn chÝnh (principal) – ng-êi chuyªn chë (carrier). - 14 - Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ng-êi giao nhËn ®· lµm chøc n¨ng vµ c«ng viÖc cña nh÷ng ng-êi sau ®©y: - M«i giíi h¶i quan Thuë ban ®Çu ng-êi giao nhËn chØ ho¹t ®éng ë trong n-íc. NhiÖm vô cña ng-êi giao nhËn lóc bÊy giê lµ lµm thñ tôc h¶i quan ®èi víi hµng nhËp khÈu. Sau ®ã anh ta më réng ho¹t ®éng phôc vô c¶ hµng xuÊt khÈu vµ dµnh chç chë hµng trong vËn t¶i quèc tÕ hoÆc l-u c-íc víi c¸c h·ng tµu theo uû th¸c cña ng-êi xuÊt khÈu hoÆc ng-êi nhËp khÈu tuú thuéc vµo quy ®Þnh cña hîp ®ång mua b¸n. trªn c¬ së ®-îc Nhµ n-íc cho phÐp, ng-êi giao nhËn thay mÆt ng-êi xuÊt khÈu, nhËp khÈu ®Ó khai b¸o, lµm thñ tôc h¶i quan nh- mét m«i giíi h¶i quan. - §¹i lý (Agent) Tr-íc ®©y ng-êi giao nhËn kh«ng ®¶m nhËn tr¸ch nhiÖm cña ng-êi chuyªn chë. Anh ta chØ ho¹t ®éng nh- mét cÇu nèi gi÷a ng-êi göi hµng vµ ng-êi chuyªn chë nh- lµ mét ®¹i lý cña ng-êi chuyªn chë hoÆc cña ng-êi göi hµng. Ng-êi giao nhËn nhËn uû th¸c tõ chñ hµng hoÆc tõ ng-êi chuyªn chë ®Ó thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc kh¸c nhau nh- nhËn hµng, giao hµng, lµm thñ tôc h¶i quan, l-u kho… trªn c¬ së hîp ®ång uû th¸c. - Ng-êi gom hµng (Consolidator). ë ch©u ©u, ng-êi giao nhËn tõ l©u ®· cung cÊp dÞch vô gom hµng ®Ó phôc vô cho vËn t¶i ®-êng s¾t. §Æc biÖt trong vËn t¶i hµng hãa b»ng container dÞch vô gom hµng lµ kh«ng thÓ thiÕu ®-îc nh»m biÕn hµng lÎ thµnh hµng nguyªn ®Ó tËn dông søc chë cña container vµ gi¶m c-íc phÝ vËn t¶i. Khi lµ ng-êi gom hµng ng-êi giao nhËn cã thÓ ®ãng vai trß lµ ng-êi chuyªn chë hoÆc chØ lµm ®¹i lý. - Ng-êi chuyªn chë (Carrier). Ngµy nay trong nhiÒu tr-êng hîp ng-êi giao nhËn ®ãng vai trß lµ ng-êi chuyªn chë, tøc ng-êi giao nhËn trùc tiÕp ký hîp ®ång vËn t¶i víi chñ hµng vµ chÞu tr¸ch nhiÖm chuyªn chë hµng hãa tõ mét n¬i nµy ®Õn mét n¬i kh¸c. Ng-êi giao nhËn ®ãng vai trß lµ ng-êi thÇu chuyªn chë nÕu anh ta ký hîp ®ång mµ kh«ng trùc tiÕp chuyªn chë. NÕu anh ta trùc tiÕp chuyªn chë th× anh ta lµ ng-êi chuyªn chë thùc tÕ. - Ng-êi kinh doanh dÞch vô vËn t¶i ®a ph-¬ng thøc (Multimodal Transport Operator). Trong tr-êng hîp ng-êi giao nhËn cung cÊp dÞch vô vËn t¶i ®i suèt hay cßn gäi lµ vËn t¶i tõ cöa ®Õn cöa th× ng-êi giao nhËn ®· ®ãng vai trß lµ ng-êi kinh doanh vËn t¶i ®a ph-¬ng thøc ( MTO ). MTO còng lµ ng-êi chuyªn chë vµ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm víi hµng hãa Ng-êi giao nhËn cßn ®-îc gäi lµ –kiÕn tróc s­ cña vËn t°i– v× ng-êi giao nhËn cã kh¶ n¨ng tæ chøc qu¸ tr×nh vËn t¶i mét c¸ch tèt nhÊt, an toµn nhÊt vµ tiÕt kiÖm nhÊt. II.6. Néi dung cña ho¹t ®éng giao nhËn. - 15 - Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Th«ng th-êng th× ng-êi lµm c«ng t¸c giao nhËn sÏ lµm tÊt c¶ c¸c thñ tôc, gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn vËn chuyÓn hµng hãa quèc tÕ tõ tay ng-êi b¸n ®Õn tay ng-êi mua, ngo¹i trõ tr-êng hîp ng-êi b¸n hoÆc ng-êi mua trùc tiÕp can thiÖp vµo mét kh©u thñ tôc, chøng tõ nµo ®ã. Doanh nghiÖp kinh doanh dÞch vô giao nhËn quèc tÕ cã thÓ trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng giao nhËn. C¸c dÞch vô mµ ng-êi giao nhËn ®¶m nhiÖm bao gåm: 1. Thay mÆt ng-êi göi hµng. Theo c¸c chØ thÞ cña ng-êi xuÊt khÈu, ng-êi giao nhËn ph¶i: - Chän mét tuyÕn ®-êng vËn t¶i vµ ng-êi ng-êi vËn t¶i thÝch hîp. - L-u khoang víi h·ng tµu ®· lùa chän. - NhËn hµng vµ cung cÊp chøng tõ thÝch hîp nh-: giÊy chøng nhËn hµng cña ng-êi giao nhËn, giÊy chøng nhËn vËn chuyÓn cña ng-êi giao nhËn. - Nghiªn cøu c¸c ®iÒu kho¶n cña tÝn dông th- vµ c¸c quy ®Þnh cña chÝnh quyÒn ®-îc ¸p dông cho viÖc göi hµng cña n-íc xuÊt khÈu, n-íc nhËp khÈu, còng nh- ë bÊt cø n-íc qu¸ c¶nh nµo, còng cÇn chuÈn bÞ mäi chøng tõ cÇn thiÕt. - §ãng gãi hµng (trõ khi viÖc nµy do ng-êi göi hµng thùc hiÖn tr-íc khi giao hµng cho ng-êi giao nhËn) cã tÝnh ®Õn tuyÕn ®-êng, ph-¬ng thøc vËn t¶i, b¶n chÊt hµng ho¸ vµ c¸c luËt lÖ ¸p dông nÕu cã ë n-íc xuÊt khÈu, c¸c n-íc chuyÓn t¶i vµ n-íc ®Õn. - S¾p xÕp viÖc l-u khoang hµng ho¸ nÕu cÇn. - C©n, ®o hµng. - L-u ý ng-êi göi hµng vÒ nhu cÇu mua b¶o hiÓm vµ nÕu ng-êi göi hµng yªu cÇu, sÏ lo liÖu mua b¶o hiÓm hµng. - VËn chuyÓn hµng vµo c¶ng, s¾p xÕp viÖc khai h¶i quan, lo c¸c thñ tôc chøng tõ liªn hÖ vµ giao hµng cho ng-êi vËn t¶i. - Lo viÖc giao dÞch hèi ®o¸i nÕu cã. - Thanh to¸n chi phÝ vµ c¸c phÝ tæn kh¸c, bao gåm c-íc phÝ. - NhËn vËn ®¬n cã ký tªn cña h·ng tµu vµ giao cho ng-êi nhËn hµng. - Thu xÕp viÖc chuyÓn t¶i trªn ®-êng ®i nÕu cÇn. - Gi¸m s¸t viÖc dÞch chuyÓn hµng trªn ®-êng tíi ng-êi nhËn hµng th«ng qua c¸c cuéc tiÕp xóc víi h·ng tµu vµ ®¹i lý cña ng-êi giao nhËn ë n-íc ngoµi ®èi víi hµng. - Ghi nhËn c¸c tæn thÊt hoÆc mÊt m¸t h- háng ®èi víi hµng ho¸(nÕu cã). - Gióp ®ì ng-êi göi hµng tiÕn hµnh viÖc khiÕu n¹i víi ng-êi vËn chuyÓn vÒ tæn thÊt hµng(nÕu cã). 2. Thay mÆt ng-êi nhËn hµng hay ng-êi nhËp khÈu. - Thay mÆt ng-êi nhËn hµng gi¸m s¸t viÖc chuyÓn dÞch hµng khi ng-êi nhËn hµng lo viÖc vËn t¶i hµng nh- nhËp khÈu theo FOB ch¼ng h¹n. - 16 - Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 - NhËn vµ kiÓm so¸t mäi chøng tõ thÝch hîp liªn quan ®Õn viÖc chuyÓn dÞch hµng. - NhËn hµng tõ ng-êi vËn t¶i vµ nÕu cÇn, tr¶ c-íc phÝ. - S¾p xÕp viÖc khai h¶i quan vµ tr¶ thuÕ, lÖ phÝ vµ c¸c chi phÝ kh¸c cho h¶i quan vµ c¸c c¬ quan c«ng quyÒn kh¸c. - S¾p xÕp viÖc l-u kho qu¸ c¶nh nÕu cÇn. - Giao hµng ®· lµm thñ tôc h¶i quan cho ng-êi nhËn. - Gióp ®ì ng-êi nhËn hµng tiÕn hµnh khiÕu n¹i ®èi víi h·ng tµu vÒ mÊt m¸t hµng hay bÊt cø h- h¹i nµo ®èi víi hµng. - Gióp ng-êi nhËn hµng trong viÖc l-u kho vµ ph©n phèi hµng nÕu cÇn. 3. C¸c dÞch vô kh¸c. Ngoµi c¸c dÞch vô ®· nªu ë trªn, tuú thuéc vµo yªu cÇu cña kh¸ch hµng cña m×nh, ng-êi giao nhËn còng cã thÓ lµm c¸c dÞch vô kh¸c ph¸t sinh trong c¸c nghiÖp vô qu¸ c¶nh vµ c¸c dÞch vô ®Æc biÖt kh¸c nh- c¸c dÞch vô gom hµng hay tËp trung hµng liªn hÖ ®Õn hµng hãa theo dù ¸n, c¸c dù ¸n ch×a kho¸ trao tay( cung cÊp thiÕt bÞ, nhµ x-ëng…) s½n sµng cho vËn hµnh. Ng-êi giao nhËn còng cã thÓ th«ng b¸o cho kh¸ch hµng cña m×nh vÒ nhu cÇu tiªu dïng, c¸c thÞ tr-êng míi, t×nh h×nh c¹nh tranh, chiÕn l-îc xuÊt khÈu, c¸c ®iÒu kho¶n th-¬ng m¹i thÝch hîp cÇn ph¶i cã trong hîp ®ång ngo¹i th-¬ng vµ tãm l¹i mäi viÖc liªn quan ®Õn viÖc kinh doanh cña m×nh. III. C¸c nh©n tè ¶nh h-ëng tíi ho¹t ®éng kinh doanh dÞch vô giao nhËn hµng hãa xuÊt nhËp khÈu. Còng nh- c¸c ngµnh kinh doanh kh¸c, ngµnh dÞch vô giao nhËn hµng hãa xuÊt nhËp khÈu chÞu ¶nh h-ëng m¹nh mÏ bëi c¸c nh©n tè thuéc m«i tr-êng vÜ m« vµ vi m«. III.1. Nh÷ng nh©n tè thuéc m«i tr-êng vÜ m«. Nh÷ng nh©n tè thuéc m«i tr-êng vÜ m« lµ nh÷ng nh©n tè ¶nh h-ëng tíi ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty mµ c«ng ty kh«ng thÓ kiÓm so¸t, ®iÒu khiÓn ®-îc. Nã bao gåm: 1. M«i tr-êng nh©n khÈu häc: Nh÷ng yÕu tè thuéc m«i tr-êng nh©n khÈu häc ¶nh h-ëng tíi tæng cÇu vµ c¬ cÊu cña cÇu thÞ tr-êng v× vËy nã ¶nh h-ëng tíi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña mäi doanh nghiÖp. CÇu cña thÞ tr-êng giao nhËn lµ cÇu c«ng nghiÖp nã xuÊt ph¸t tõ cÇu cña thÞ tr-êng hµng tiªu dïng, sinh ho¹t ®Æc biÖt lµ nh÷ng hµng hãa cã nhu cÇu xuÊt nhËp khÈu. Trong kinh doanh dÞch vô giao nhËn, cã hai yÕu tè m«i tr-êng nh©n khÈu häc ¶nh h-ëng tíi ®ã lµ m«i tr-êng nh©n khÈu häc trong n-íc vµ m«i tr-êng nh©n khÈu häc ngoµi n-íc (Nh÷ng n-íc cã mèi quan hÖ ngo¹i th-¬ng víi ViÖt Nam). - 17 - Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 M«i tr-êng nh©n khÈu trong n-íc nh-: tæng sè d©n, c¬ cÊu d©n sè theo: giíi tÝnh, tuæi, nghÒ nghiÖp… cã ¶nh h-ëng tíi tæng kim ng¹ch nhËp khÈu vµ c¬ cÊu c¸c mÆt hµng nhËp khÈu do ®ã ¶nh h-ëng tíi cÇu vµ c¬ cÊu cÇu cña thÞ tr-êng giao nhËn. Tæng sè d©n vµ c¬ cÊu d©n c- cña c¸c n-íc cã mèi quan hÖ ngo¹i th-¬ng víi ViÖt Nam ¶nh h-ëng tíi kim ng¹ch xuÊt khÈu vµ c¬ cÊu c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu do ®ã nã ¶nh h-ëng m¹nh tíi ho¹t ®éng kinh doanh dÞch vô giao nhËn hµng hãa xuÊt nhËp khÈu. Khi xem xÐt c¸c yÕu tè thuéc m«i tr-êng nh©n khÈu víi vai trß lµ ng-êi kinh doanh trªn thÞ tr-êng c«ng nghiÖp kh«ng thÓ bá qua nh÷ng yÕu tè nh©n khÈu cña tæ chøc kh¸ch hµng. Nh÷ng Th«ng tin vÒ tæng sè l-îng c¸n bé c«ng nh©n viªn, c¬ cÊu tuæi, giíi tÝnh cña tæ chøc kh¸ch hµng cã ¶nh h-ëng vµ chi phèi m¹nh mÏ tíi quyÕt ®Þnh mua cña tæ chøc ®ã. ChÝnh v× vËy viÖc nghiªn cøu, t×m hiÓu vÒ tæ chøc kh¸ch hµng theo c¸c chØ tiªu cña nh©n khÈu häc lµ hÕt søc cÇn thiÕt vµ h÷u Ých. 2. M«i tr-êng tù nhiªn Nh÷ng yÕu tè thuéc m«i tr-êng tù nhiªn nh-: ®Þa h×nh, khÝ hËu, thêi tiÕt, t×nh tr¹ng « nhiÔm m«i tr-êng, khan hiÕm nhiªn liÖu n¨ng l-îng ... cã sù ¶nh h-ëng m¹nh mÏ tíi ngµnh kinh doanh dÞch vô giao nhËn hµng hãa xuÊt nhËp khÈu. Sù ¶nh h-ëng ®Çu tiªn thÓ hiÖn ë chç: yÕu tè tù nhiªn ¶nh h-ëng tíi lîi thÕ so s¸nh vÒ c¸c s¶n phÈm xuÊt nhËp khÈu do ®ã nã ¶nh h-ëng ®Õn ngµnh dÞch vô giao nhËn. §iÒu kiÖn tù nhiªn cã ¶nh h-ëng quyÕt ®Þnh tíi c¸c h×nh thøc vËn t¶i cã thÓ ®-îc sö dông.ViÖt Nam cã bê biÓn dµi thuËn lîi ph¸t triÓn ph-¬ng thøc vËn t¶i hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu b»ng ®-êng biÓn, cã mËt ®é s«ng ngßi lín ph¸t triÓn vËn t¶i thuû néi ®Þa, cã ®-êng biªn giíi kÕ cËn nhiÒu n-íc vµ víi ®Þa h×nh dµi, hÑp thuËn lîi ph¸t triÓn vËn t¶i ®-êng s¾t B¾c Nam, ®-êng s¾t xuyªn ViÖt. Kinh doanh dÞch vô giao nhËn chÞu ¶nh h-ëng trùc tiÕp cña sù ph¸t triÓn ngµnh vËn t¶i, ngµnh vËn t¶i tíi l-ît m×nh chÞu sù t¸c ®éng m¹nh mÏ bëi gi¸ x¨ng dÇu, nhiªn liÖu, n¨ng l-îng. Ngµy nay, sù thiÕu hôt tµi nguyªn, nhiªn liÖu n¨ng l-îng ®ang lµ mét vÊn ®Ò bøc xóc trªn toµn thÕ giíi, gi¸ nhiªn liÖu n¨ng l-îng liªn tôc gia t¨ng ¶nh h-ëng m¹nh mÏ tíi ngµnh vËn t¶i vµ do ®ã còng ¶nh h-ëng kh«ng nhá tíi ngµnh dÞch vô giao nhËn. YÕu tè khÝ hËu, thêi tiÕt cã ¶nh h-ëng tíi ho¹t ®éng giao nhËn th«ng qua sù t¸c ®éng cña nã tíi ngµnh vËn t¶i. KhÝ hËu, thêi tiÕt ¶nh h-ëng tíi tuyÕn ®-êng vËn t¶i, ph-¬ng thøc vËn t¶i thÝch hîp, thêi gian vËn chuyÓn… 3. M«i tr-êng kinh tÕ. M«i tr-êng kinh tÕ cã ¶nh h-ëng rÊt lín tíi ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. Sù biÕn ®éng hay thay ®æi trong nÒn kinh tÕ cã ¶nh h-ëng ®Õn tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp, song møc ®é ¶nh h-ëng ®èi víi mçi doanh nghiÖp lµ kh«ng gièng nhau. Khi mét - 18 - Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 nÒn kinh tÕ ®ang trªn ®µ ph¸t triÓn, mÆc dï cã sù c¹nh tranh gay g¾t trªn thÞ tr-êng, nh-ng c¸c nhµ Marketing vÉn t×m ®-îc nhiÒu c¬ héi ph¸t triÓn. Ng-îc l¹i khi nÒn kinh tÕ suy yÕu, thÊt nghiÖp gia t¨ng, l·i suÊt t¨ng, doanh sè b¸n hµng gi¶m kÌm theo sè l-îng vµ chÊt l-îng dÞch vô gi¶m. Trong ®iÒu kiÖn ®ã th× kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp rÊt h¹n chÕ. DÞch vô vËn t¶i quèc tÕ hµng hãa xuÊt nhËp khÈu b»ng ®-êng biÓn nãi chung vµ dÞch vô giao nhËn hµng hãa xuÊt nhËp khÈu b»ng ®-êng biÓn nãi riªng lµ mét ngµnh chÞu ¶nh h-ëng rÊt lín bëi sù ph¸t triÓn chung cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam, ®Æc biÖt lµ chÝnh s¸ch kinh tÕ, møc ®é t¨ng tr-ëng GDP, hoat ®éng vµ hiÖu qu¶ xuÊt nhËp khÈu hµng hãa trªn thÞ tr-êng ViÖt Nam. Ngo¹i th-¬ng cã ph¸t triÓn th× c¸c nhu cÇu vËn chuyÓn hµng hãa quèc tÕ míi gia t¨ng vµ do ®ã ho¹t ®éng giao nhËn hµng hãa xuÊt nhËp khÈu míi cã c¬ héi ph¸t triÓn. 4. M«i tr-êng chÝnh trÞ, luËt ph¸p. Nh÷ng sù kiÖn x¶y ra trong m«i tr-êng chÝnh trÞ cã ¶nh h-ëng m¹nh mÏ ®Õn nh÷ng quyÕt ®Þnh Marketing. M«i tr-êng nµy bao gåm luËt lÖ, c¸c c¬ quan nhµ n-íc, c¸c nhãm x· héi cã uy tÝn cã ¶nh h-ëng ®Õn c¸c tæ chøc cïng c¸c c¸ nh©n vµ h¹n chÕ tù do hµnh ®éng cña hä trong khu«n khæ x· héi. Ph¸p luËt do nhµ n-íc ban hµnh, nã hoµn toµn phô thuéc vµo ý chÝ chñ quan cña c¸c nhµ lµm luËt. LuËt ph¸p ®iÒu tiÕt ho¹t ®éng kinh doanh. LuËt ph¸p lµ c¬ së cho tÊt c¶ mäi thµnh viªn trong x· héi thùc hiÖn, ®iÒu chØnh hµnh vi cña m×nh sao cho phï hîp, ®ång thêi nã còng thÓ hiÖn lîi Ých cña giai cÊp l·nh ®¹o cña ®Êt n-íc. Tãm l¹i, mét quèc gia cã nÒn chÝnh trÞ vµ ph¸p luËt æn ®Þnh, trËt tù x· héi d-îc duy tr× th× ®©y chÝnh lµ mét m«i tr-êng thuËn lîi thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, c¸c doanh nghiÖp trong vµ ngoµi n-íc yªn t©m m¹nh d¹n ®Çu t-, ph¸t triÓn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh mµ kh«ng lo gÆp nh÷ng rñi ro bÊt kh¶ kh¸ng xuÊt ph¸t tõ sù mÊt æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ vµ ph¸p luËt. 5. M«i tr-êng c«ng nghÖ. M«i tr-êng c«ng nghÖ t¸c ®éng tíi vËn t¶i biÓn, vËn t¶i ®-êng kh«ng, vËn t¶i « t«, vËn t¶i ®-êng s¾t, tíi viÖc xÕp dì hµng hãa, tíi b¶o qu¶n hµng hãa… do ®ã ¶nh h-ëng nhiÒu mÆt tíi ho¹t ®éng giao nhËn. Sù ra ®êi cña nh÷ng tµu biÓn c«ng suÊt lín, nh÷ng m¸y bay chuyªn dông chë nh÷ng hµng hãa ®Æc biÖt, hÖ thèng giao th«ng ph¸t triÓn thóc ®Èy vËn t¶i « t«, sù ra ®êi cña ®-êng s¾t cao tèc rót ng¾n thêi gian vËn chuyÓn b»ng ®-êng s¾t… tÊt c¶ nh÷ng tiÕn bé c«ng nghÖ ®ã ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn ngµnh dÞch vô giao nhËn. Mét cuéc c¸ch m¹ng c«ng nghÖ cã ý nghÜa hÕt søc to lín ®èi víi ngµnh giao nhËn ®ã lµ cuéc c¸ch m¹ng container trong nh÷ng n¨m 60, sù ra ®êi cña tµu chuyªn dông chë container kiÓu tæ ong( cellular container vessels), tµu Ro- Ro, cÇn cÈu giµn (gantry cranes )… ®· t¹o ra n¨ng suÊt lao ®éng cao trong ngµnh vËn t¶i biÓn, gi¶i quyÕt ®-îc t×nh tr¹ng ïn t¾c t¹i c¸c c¶ng. - 19 - Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 6. M«i tr-êng v¨n ho¸. V¨n ho¸ lµ mét trong hai lùc l-îng quyÕt ®Þnh tíi mong muèn cña kh¸ch hµng. X· héi mµ con ng-êi lín lªn trong ®ã ®· ®Þnh h×nh niÒm tin c¬ b¶n, gi¸ trÞ vµ c¸c chuÈn mùc ®¹o ®øc cña hä. Con ng-êi hÊp thô, hÇu nh- mét c¸ch kh«ng cã ý thøc, mét thÕ giíi quan x¸c ®Þnh mèi quan hÖ cña hä víi chÝnh b¶n th©n m×nh, víi ng-êi kh¸c, víi tù nhiªn vµ víi vò trô. Trong kinh doanh dÞch vô giao nhËn, c¸c ®èi t¸c cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña c«ng ty cã thÓ ë nh÷ng quèc gia kh¸c nhau víi nÒn v¨n ho¸ kh«ng gièng nhau. ChÝnh v× lÏ ®ã, ®Ó ho¹t ®éng kinh doanh ®¹t hiÖu qu¶ cao, c«ng ty nhÊt thiÕt trong tõng mèi quan hÖ ph¶i t×m hiÓu v¨n ho¸ cña ®èi t¸c cã nh- vËy míi biÕt ®-îc ®©u lµ nh÷ng gi¸ trÞ v¨n ho¸ c¬ b¶n, nh÷ng niÒm tin bÊt biÕn, nh÷ng ®iÒu cÊm kþ vµ nh÷ng ®iÒu nªn tr¸nh, bªn c¹nh ®ã cÇn t×m ra nh÷ng nÐt t-¬ng ®ång vµ nh÷ng ®iÒu kh¸c biÖt gi÷a v¨n ho¸ cña c¸c n-íc kh¸c nhau tõ ®ã ®-a ra nh÷ng biÖn ph¸p phï hîp ®¸p øng, tho¶ m·n nhu cÇu cña tõng ®èi t¸c trong tõng mèi quan hÖ cña c«ng ty. Ngoµi ra, trong cïng mét nÒn v¨n ho¸ cßn cã nh÷ng nh¸nh v¨n ho¸ kh¸c nhau, do vËy trong kinh doanh c«ng ty kh«ng nh÷ng chØ t×m hiÓu vÒ nÒn v¨n ho¸ mµ cßn ph¶i cã nh÷ng hiÓu biÕt vÒ tõng nh¸nh v¨n ho¸ kh¸c nhau cã nh- vËy míi kh«ng ph¹m vµo ®iÒu cÊm kþ cña tõng nh¸nh v¨n ho¸, míi cã nh÷ng chÝnh s¸ch thÝch hîp víi tõng nh¸nh v¨n ho¸ kh¸c nhau. Tãm l¹i muèn cã ®-îc mèi quan hÖ bÒn chÆt víi ®èi t¸c, kh«ng cßn c¸ch nµo kh¸c lµ c«ng ty ph¶i hiÓu vµ häc theo v¨n ho¸ cña ®èi t¸c ®ã. III.2. Nh÷ng nh©n tè thuéc vÒ m«i tr-êng vi m«. 1.B¶n th©n doanh nghiÖp: Doanh nghiÖp b¶n th©n lµ chñ thÓ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, tù ®-a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh kinh doanh vµ quyÕt ®Þnh Marketing. Doanh nghiÖp bao gåm mét hÖ thèng kh¸c nhau nh÷ng ho¹t ®éng, nh÷ng mèi quan hÖ gi÷a c¸c bé phËn t¹o ra m«i tr-êng Marketing trong néi bé doanh nghiÖp. TiÒm lùc bªn trong cña doanh nghiÖp cã ¶nh h-ëng quyÕt ®Þnh tíi kh¶ n¨ng khai th¸c thÞ tr-êng tíi n¨ng lùc c¹nh tranh cña m×nh. C«ng ty tiÒm lùc cã m¹nh míi th¾ng trong c¹nh tranh, tiÒm lùc m¹nh lµ tiÒn ®Ò cho sù ph¸t triÓn trong t-¬ng lai cña doanh nghiÖp. Tr×nh ®é, kü n¨ng nghiÖp vô, kü n¨ng b¸n hµng cña ®éi ngò nh©n viªn cung øng cña c«ng ty cã ¶nh h-ëng trùc tiÕp tíi viÖc tho¶ m·n kh¸ch hµng, tho¶ m·n c¸c ®èi t¸c trong kinh doanh vµ ¶nh h-ëng trùc tiÕp tíi hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty. Mèi quan hÖ gi÷a c¸c bé phËn trong c«ng ty cÇn ®-îc x©y dùng vµ cñng cè th-êng xuyªn t¹o ra mét môc tiªu chung thèng nhÊt, c¸c bé phËn mÆc dï ®Òu cã nh÷ng môc tiªu riªng nh-ng lu«n lu«n s½n sµng hy sinh v× môc tiªu chung cña toµn c«ng ty cã nh- vËy c«ng ty míi trë thµnh mét thÓ thèng nhÊt, mét khèi ®oµn kÕt phÊn ®Êu ®-a c«ng ty ph¸t triÓn ngµy cµng cao xa h¬n. - 20 -