Tài liệu Giải pháp hạn chế rủi ro tài chính tại tổng công ty công nghiệp in - bao bì liksin luận văn thạc sĩ

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH  NGUYỄN THỊ MINH THU GIẢI PHÁP HẠN CHẾ RỦI RO TÀI CHÍNH TẠI TỔNG CÔNG TY CÔNG NGHIỆP IN-BAO BÌ LIKSIN LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2010 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH  NGUYỄN THỊ MINH THU GIẢI PHÁP HẠN CHẾ RỦI RO TÀI CHÍNH TẠI TỔNG CÔNG TY CÔNG NGHIỆP IN-BAO BÌ LIKSIN LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ CHUYÊN NGÀNH: KINH TẾ TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG MÃ SỐ: 60.31.12 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN TẤN HOÀNG TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2010 DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT AFTA Khu mậu dịch tự do châu Á BB Bao bì CP Cổ phần CEO Giám đốc điều hành CRO Giám đốc rủi ro DN Doanh nghiệp DNNN Doanh nghiệp nhà nước DNTN Doanh nghiệp tư nhân DT Doanh thu HC Hóa chất IT Công nghệ thông tin KCN Khu công nghiệp KĐR Kem đánh răng LD Liên doanh LIKSIN Liên hiệp khoa học sản xuất in LN Lợi nhuận MMTB Máy móc thiết bị NH Ngân hàng NS Ngân sách NVL Nguyên vật liệu DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT NXB Nhà xuất bản QĐ Quyết định SX-DV-TM Sản xuất-Dịch vụ-Thương mại SXKD Sản xuất kinh doanh TNHH Trách nhiệm hữu hạn TMCP Thương mại cổ phần UBND Ủy ban nhân dân VHTT Văn hóa thông tin XDCB Xây dựng cơ bản XK Xuất khẩu XN Xí nghiệp WTO Tổ chức thương mại thế giới DANH MỤC HÌNH VẼ, BẢNG BIỂU Bảng 1.1: Mức độ hậu quả Hình 1.1: Rủi ro và cơ hội Bảng 1.2: Mức độ khả năng xảy ra Bảng 1.3: Ma trận xác định mức rủi ro Bảng 2.1: Kết quả thực hiện một số chỉ tiêu sản xuất kinh doanh giai đọan 2004 – 2009 Bảng 2.2: Báo cáo kết quả sản xuất kinh doanh của công ty con, công ty liên kết 2004-2009 Bảng 2.3: Nguồn vốn kinh doanh của đơn vị Bảng 2.4: Tình hình chiếm dụng vốn của đơn vị Bảng 2.5: Phân tích tỷ suất đầu tư Bảng 2.6: Phân tích các tỷ số thanh khoản Bảng 2.7: Phân tích tỷ số hoạt động Bảng 2.8: Phân tích các tỷ số đòn cân nợ Bảng 2.9: Phân tích các tỷ số lợi nhuận Bảng 2.10: Bảng so sánh các đối thủ cạnh tranh theo doanh thu Bảng 3.1: Hành động khắc phục rủi ro Bảng 3.2: Hành động khắc phục rủi ro Bảng 3.3: Hành động khắc phục rủi ro Bảng 3.4: Hành động khắc phục rủi ro Bảng 3.5: Hành động khắc phục rủi ro MỤC LỤC MỞ ĐẦU ...................................................................................................... 1 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ RO TÀI CHÍNH TRONG HỌAT ĐỘNG SẢN XUẤT KINH DOANH ........................................................ 5 1.1. Rủi ro tài chính trong họat động sản xuất kinh doanh ................. 5 1.1.1. Định nghĩa rủi ro, rủi ro tài chính .......................................... 5 1.1.2. Ảnh hưởng mô hình 10 nhân tố đến rủi ro, rủi ro tài chính trong họat động sản xuất kinh doanh ............................................... 8 1.2. Sự phát triển quản trị rủi ro tài chính trong họat động sản xuất kinh doanh tại doanh nghiệp .................................................................... 13 1.2.1. Nguồn gốc của lý thuyết quản trị rủi ro tài chính trong họat động sản xuất kinh doanh ................................................................. 14 1.2.2. Khuynh hướng quản trị rủi ro mới ......................................... 16 1.3. Tiến trình quản trị rủi ro tài chính trong họat động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp .................................................................. 17 1.3.1. Xác định mục tiêu của quản trị rủi ro tài chính trong họat động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp ................................... 17 1.3.1.1. Mục tiêu tối đa hóa hóa giá trị .................................. 17 1.3.1.2. Chính sách quản trị rủi ro tài chính ......................... 17 1.3.2. Nhận dạng rủi ro tài chính trong sản xuất kinh doanh .......... 18 1.3.3. Phân tích rủi ro tài chính trong sản xuất kinh doanh ............ 20 1.3.4. Đánh giá rủi ro tài chính trong họat động sản xuất kinh doanh .................................................................................................. 21 1.3.5. Xử lý rủi ro tài chính trong họat động sản xuất kinh doanh . 21 1.4. Kinh nghiệm quản trị rủi ro tài chính trong sản xuất kinh doanh tại các doanh nghiệp trên thế giới và Việt Nam ........................ 22 Kết luận chương 1 ....................................................................................... 25 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG RỦI RO TÀI CHÍNH TẠI TỔNG CÔNG TY CÔNG NGHIỆP – IN – BAO BÌ LIKSIN........................... 26 2.1. Quá trình phát triển của Tổng công ty Công nghiệp – In – Bao bì Liksin ....................................................................................................... 26 2.2. Thực trạng rủi ro tài chính của Tổng Công ty Công nghiệp-InBao Bì Liksin ............................................................................................... 31 2.2.1. Đầu tư vào công ty con, công ty liên kết ............................... 31 2.2.2. Phân tích rủi ro tài chính hoạt động sản xuất kinh doanh của các đơn vị hạch toán phụ thuộc tại Tổng Công ty Liksin ........ 38 2.3 Thực trạng quản trị rủi ro tài chính trong sản xuất kinh doanh của Tổng Công ty Liksin ............................................................................ 51 2.3.1. Rủi ro lãi suất ........................................................................... 51 2.3.2. Rủi ro biến động giá cả nguyên vật liệu ................................. 52 2.3.3. Rủi ro tỷ giá ............................................................................. 52 2.3.4. Khó khăn tiếp cận các nguồn tài chính tin cậy, lãi suất hợp lý ......................................................................................................... 52 2.3.5. Giới hạn năng lực cạnh tranh .................................................. 53 2.3.6. Rủi ro chính trị và kinh tế ....................................................... 58 2.4. Đánh giá chung về quản trị rủi ro tài chính trong sản xuất kinh doanh tại Tổng Công ty Liksin ................................................................ 59 Kết luận chương 2 ...................................................................................... 61 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP HẠN CHẾ RỦI RO TÀI CHÍNH TẠI TỔNG CÔNG TY CÔNG NGHIỆP – IN – BAO BÌ LIKSIN ............ 62 3.1. Giải pháp hạn chế rủi ro tài chính trong hoạt động sản xuất kinh doanh tại Tổng Công ty Công nghiệp-In-Bao bì Liksin ............. 62 3.1.1. Thiết lập chính sách quản trị rủi ro tài chính của Tổng Công ty Liksin ................................................................................... 62 3.1.2. Thực hành tiến trình quản trị rủi ro tài chính trong họat động sản xuất kinh doanh tại Tổng công ty Công nghiệp – In – Bao bì Liksin ...................................................................................... 63 3.1.2.1. Nhận dạng rủi ro tài chính trong họat động sản xuất kinh doanh tại Tổng công ty Liksin ............................... 63 3.1.2.2. Đánh giá rủi ro tài chính trong họat động sản xuất kinh doanh tại Tổng Công ty Liksin ...................................... 65 3.1.2.3. Kiểm sóat rủi ro tài chính trong họat động sản xuất kinh doanh tại Tổng Công ty Liksin. ..................................... 65 3.1.3. Xây dựng bảng đăng ký rủi ro, rủi ro tài chính trong hoạt động sản xuất kinh doanh tại Tổng công ty Liksin ......................... 66 3.1.4. Xây dựng lịch trình xử lý rủi ro tài chính trong họat động sản xuất kinh doanh tại Tổng Công ty Liksin. ................................. 73 3.1.5. Xây dựng Kế họach hành động khắc phục rủi ro tài chính trong họat động sản xuất kinh doanh tại Tổng Công ty Liksin ....... 76 3.2. Các giải pháp bổ trợ nhằm hạn chế rủi ro tài chính trong hoạt động sản xuất kinh doanh tại Tổng Công ty Liksin .............................. 80 3.2.1. Xây dựng chiến lược tài chính ............................................... 80 3.2.2. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực .................................... 81 3.2.3. Nâng cao hiệu quả các hoạt động kinh doanh, dịch vụ ......... 85 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 .......................................................................... 87 KẾT LUẬN .................................................................................................. 88 PHỤ LỤC .................................................................................................... 89 TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................... 93 MỞ ĐẦU Sự cần thiết của đề tài Mỗi lĩnh vực kinh doanh đối mặt một số rủi ro có thể dự báo và khó kiểm sóat. Ngược lại, rủi ro là yếu tố vốn có của kinh doanh và cuộc sống con người. Cuộc sống ngày càng phức tạp và sự phức tạp này chứa đựng nhiều và đa dạng các rủi ro gia tăng hơn bao giờ hết. Vì vậy, vai trò quản trị rủi ro cần được đề cao. Đặc biệt ngày nay, cuộc sống công chúng và họat động kinh doanh trở nên quá phức tạp nhiều thử thách cho việc kinh doanh và họat động quản trị rủi ro. Thật sự, mối quan hệ thị trường ngày càng năng động càng làm chúng ta đối mặt với sự không chắc chắn trong việc kinh doanh và không chắc chắn ở môi trường công chúng. Thị trường cạnh tranh cao đòi hỏi người tham gia thị trường thực hiện những quyết đóan dám nghĩ dám làm để đạt mục tiêu. Đến lượt nó sự quyết đóan tạo ra những hậu quả khác nhau. Khả năng xảy ra hậu quả quyết định mức rủi ro trong họat động tổ chức. Quản trị rủi ro đặc biệt quan trọng đối với họat động kinh doanh bởi vì ngay cả những lọai thiệt hại phổ biến như trộm cướp, cháy , bảo lụt, nợ có thể ảnh hưởng tính liên tục của họat động, giảm lợi nhuận và thậm chí gây ra túng thiếu tài chính và phá sản. Có thể nói quản trị rủi ro trở thành phần thiết yếu trong họat động của tổ chức với mục tiêu tối đa hóa lợi nhuận ở mức rủi ro chấp nhận được. Trên thế giới , khái niệm quản trị rủi ro xuất hiện từ thập niên 1950 và được các công ty bắt đầu biết đến ở thập niên 1960, dần dần các doanh nghiệp chú trọng đến hiệu quả của hệ thống quản trị rủi ro bằng cách ứng dụng các kỹ thuật phân tích rủi ro và chức năng quản trị rủi ro hiệu quả. Ở Việt Nam, quản trị rủi ro, rủi ro tài chính của doanh nghiệp đã tồn tại và phát triển nhưng phần lớn bị đánh giá là yếu kém, chưa phát huy hết vai trò chức năng quản trị rủi ro giúp doanh nghiệp xây dựng một chính sách quản trị rủi ro tài chính, 1 nhận dạng đầy đủ có hệ thống các rủi ro trong và ngòai doanh nghiệp và đưa ra hành động xử lý kịp thời để hạn chế thiệt hại khi rủi ro thực sự xảy ra một cách có hiệu quả. Xây dựng hệ thống quản trị rủi ro tài chính hiệu quả hơn trong họat động sản xuất kinh doanh tại các doanh nghiệp Việt Nam trong giai đọan hiện nay là điều quan trọng và cần thiết để giúp doanh nghiệp có thể tận dụng được cơ hội và hạn chế tối đa những thiệt hại khi rủi ro xảy ra. Chúng ta chấp nhận rằng tất cả nhận thức và định nghĩa khác nhau về rủi ro, rủi ro tài chính của những chuyên gia mang tính cá nhân thì đúng ở một mức độ nào đó, những trọng tâm của họ bị giới hạn và không giới thiệu mô hình quản lý rủi ro tài chính chung cho tất cả các tổ chức. Đó là lý do mà tác giả chọn đề tài “Giải pháp hạn chế rủi ro tài chính tại Tổng công ty Công nhiệp – In – Bao bì Liksin” của một doanh nghiệp cụ thể làm luận văn tốt nghiệp thạc sỹ kinh tế của trường Đại học kinh tế thành phố Hồ Chí Minh. Mục đích nghiên cứu của luận văn - Tiếp cận cơ bản mô hình 10 nhân tố, là những vấn đề thời đại tác động đến họat động kinh doanh của từng doanh nghiệp, nó vừa là cơ hội vừa là thách thức đòi hỏi doanh nghiệp cần thiết xây dựng hệ thống quản trị rủi ro doanh nghiệp nói chung và quản trị rủi ro tài chính doanh nghiệp nói riêng ngày càng chuyên sâu và hiệu quả hơn. - Sơ lược quá trình phát triển lý thuyết quản trị rủi ro, rủi ro tài chính trong họat động sản xuất kinh doanh tại doanh nghiệp cũng như khuynh hướng quản trị rủi ro ngày nay. - Nắm vững lại các bước quản trị rủi ro tài chính để đưa ra các giải pháp hạn chế rủi ro, rủi ro tài chính trong họat động sản xuất kinh doanh tại doanh nghiệp. 2 - Trên cơ sở nghiên cứu tổng quát lý thuyết về rủi ro, rủi ro tài chính doanh nghiệp, ứng dụng vào xây dựng giải pháp hạn chế rủi ro, rủi ro tài chính trong họat động sản xuất kinh doanh tại một công ty cụ thể. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Luận văn nghiên cứu rủi ro tài chính trong họat động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và xây dựng giải pháp hạn chế rủi ro tài chính tại Tổng công ty Công nghiệp – In – Bao bì Liksin. Phương pháp nghiên cứu Đề tài chỉ sử dụng phương pháp phân tích, tổng hợp, so sánh các số liệu thứ cấp được thu thập từ báo cáo quyết toán của đơn vị đã được kiểm toán qua các năm, số liệu được công bố trên các phương tiện thông tin đại chúng và các tài liệu có liên quan về ngành In, Bao bì, chứ không lập bảng câu hỏi để khảo sát. Cụ thể, nghiên cứu được thực hiện trên cơ sở sử dụng những phương pháp sau đây: - Phương pháp luận theo chủ nghĩa duy vật biện chứng, chủ nghĩa duy vật lịch sử để nhìn nhận sự việc theo sự vận động và phát triển của nó. - Phương pháp phân tích, so sánh các số liệu, thông tin trong quá khứ, thống kê, mô tả nhằm tập hợp các số liệu và đánh giá thực trạng những rủi ro tài chính của Tổng công ty Liksin đang đối diện từ đó xây dựng mô hình quản trị rủi ro tài chính tại đơn vị mang lại hiệu quả thiết thực. Điểm mới của luận văn - Trên cơ sở nghiên cứu tổng quan về rủi ro tài chính, tác giả ứng dụng vào việc xây dựng giải pháp hạn chế rủi ro tài chính trong họat động sản xuất kinh doanh tại Tổng công ty Công nghiệp – In – Bao bì Liksin một cách có hệ thống, chặt chẽ, chủ động giúp công ty ứng phó kịp thời, hạn chế tối đa những tổn thất khi rủi ro xảy ra. 3 Hình thức và nội dung luận văn Luận văn gồm 93 trang, 19 bảng biểu, 03 phụ lục. Nội dung luận văn ngòai phần mở đầu và kết luận gồm có 3 chương: - Chương 1: Tổng quan về rủi ro tài chính trong họat động sản xuất kinh doanh. - Chương 2: Thực trạng rủi ro tài chính trong hoạt động sản xuất kinh doanh của Tổng công ty Công nghiệp – In – Bao bì Liksin. - Chương 3: Giải pháp hạn chế rủi ro tài chính trong họat động sản xuất kinh doanh tại Tổng công ty Công nghiệp – In – Bao bì Liksin. 4 CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN VỀ RỦI RO TÀI CHÍNH TRONG HỌAT ĐỘNG SẢN XUẤT KINH DOANH 1.1. Rủi ro tài chính trong họat động sản xuất kinh doanh 1.1.1. Định nghĩa rủi ro, rủi ro tài chính Không có định nghĩa cụ thể về rủi ro. Nói chung, rủi ro được định nghĩa như là sự không chắc chắn về những hậu quả tương lai. Những rủi ro cơ bản như thảm họa thiên nhiên, thương tật người lao động, tai nạn xe hơi, cùng với những rủi ro phức tạp hơn như sự thất bại của hệ thống, nợ khách hàng và rủi ro tài chính, chúng là những vấn đề của quản trị rủi ro. Dù được định nghĩa như thế nào thì rủi ro nên được quan tâm và được quản trị tốt để giảm thiệt hại tiềm tàng. Vì vậy, điều quyết định là hiểu thuật ngữ rủi ro và thực hiện nguyên tắc quản trị rủi ro. * Những rủi ro thường gặp trong tài chính doanh nghiệp - Một là rủi ro về cân đối dòng tiền: các luồng tiền vào doanh nghiệp (dòng thu) và các luồng tiền ra khỏi doanh nghiệp (dòng chi) diễn ra một cách thường xuyên liên tục. Trên thực tế, tại những thời điểm nhất định có thể xảy ra, hiện tượng lượng tiền vào doanh nghiệp (số thu) nhỏ hơn lượng tiền ra khỏi doanh nghiệp (số chi) đến hạn. Khi đó, tình trạng mất cân đối về dòng tiền đã xảy ra. Sự mất cân đối này tiềm ẩn một rủi ro lớn đối với hoạt động kinh doanh. Do thiếu tiền, việc mua nguyên liệu, vật liệu, nhiên liệu... phục vụ cho sản xuất kinh doanh có thể bị dừng lại, dẫn đến ngừng sản xuất, kinh doanh; tiền lương của công nhân và các khoản vay (nếu có) không được trả đúng hạn ảnh hưởng lớn tới uy tín của doanh nghiệp. Sự mất cân đối dòng tiền được chia thành: mất cân đối tạm thời và mất cân đối dài hạn. Có thể nói, ở bất kỳ doanh nghiệp nào cũng xảy ra mất cân đối tạm thời do việc thu hồi các khoản nợ phải thu không đúng kế 5 hoạch; việc góp vốn không được thực hiện đúng cam kết. Mất cân đối tạm thời về dòng tiền có thể khắc phục được bằng nhiều biện pháp và hậu quả thường không lớn. Mất cân đối dài hạn xảy ra do những nguyên nhân quan trọng như: phần định phí trong tổng chi phí của doanh nghiệp quá lớn; vốn lưu động tự có quá ít; nợ khó đòi tăng lên; doanh thu chưa bù đắp đủ các khoản chi phí thường xuyên… Khi lạm phát xảy ra trong nền kinh tế, do tác động dây chuyền giữa các doanh nghiệp, số nợ phải thu, đặc biệt là nợ phải thu khó đòi tăng lên, mất cân đối tạm thời rất dễ chuyển thành mất cân đối dài hạn. Mất cân đối dài hạn về dòng tiền có thể làm cho doanh nghiệp bị phá sản. - Hai là, rủi do về lãi suất tiền vay: để phục vụ kinh doanh, đầu tư, hầu như tất cả các doanh nghiệp đều phải sử dụng vốn vay. Do đó, lãi suất tiền vay - chi phí sử dụng vốn - trở thành bộ phận cấu thành quan trọng trong chi phí sản xuất kinh doanh và đầu tư của doanh nghiệp. Khi lập kế hoạch kinh doanh và dự án đầu tư, lãi suất tiền vay đã được dự tính. Song, có rất nhiều nhân tố nằm ngoài tầm kiểm soát của doanh nghiệp tác động đến lãi suất tiền vay. Thông thường khi lạm phát xảy ra, lãi suất tiền vay tăng đột biến. Do đó, những tính toán, dự kiến trong kế hoạch kinh doanh, đầu tư bị đảo lộn. Một rủi ro lớn đã xảy ra và ảnh hưởng lớn tới hoạt động kinh doanh. Lượng tiền vay càng lớn, tác động tiêu cực của rủi ro này càng nghiêm trọng và có thể dẫn đến tình trạng phá sản doanh nghiệp nếu nó tồn tại trong một thời kỳ dài. - Ba là, rủi ro về sức mua của thị trường: sức mua của thị trường là nhân tố quyết định khả năng tiêu thụ hàng hóa của doanh nghiệp và do đó, nó cũng quyết định dòng tiền vào doanh nghiệp. Song, sức mua của thị trường lại phụ thuộc vào khả năng thanh toán. Khi lạm phát, giá cả hàng hóa trên thị trường tăng cao, thu nhập của người lao động và các tầng lớp 6 dân cư không tăng hoặc tăng chậm hơn chỉ số lạm phát và tất yếu dẫn đến sức mua giảm. Quan trọng hơn nữa, cơ cấu tiêu dùng cũng thay đổi. Phần lớn khả năng thanh toán tập trung cho những nhu cầu thiết yếu. Vì vậy, sẽ có không ít mặt hàng lượng tiêu thụ sẽ giảm đi đáng kể. Khi đó, rủi ro về sức mua của thị trường đã xảy ra. Nó thể hiện qua số lượng hàng hóa tiêu thụ được giảm, giá bán không bù đắp được chi phí sản xuất, kinh doanh. - Bốn là, rủi ro về tỷ giá hối đoái: là rủi ro xẩy ra khi các giao dịch kinh tế được thực hiện bằng ngoại tệ và tỷ giá hối đoái biến động theo hướng làm cho đồng nội tệ bị mất giá. Với những doanh nghiệp sử dụng nhiều ngoại tệ, khi tỷ giá hối đoái tăng, số lỗ về tỷ giá có thể làm giảm đáng kể, thậm chí là triệt tiêu toàn bộ lợi nhuận thu được trong kinh doanh. Đây là rủi ro bất khả kháng của các doanh nghiệp trong một nền kinh tế nhập siêu với tỷ lệ lớn. - Năm là, rủi ro về khả năng tái đầu tư: muốn phát triển bền vững, quá trình sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp phải diễn ra liên tục, vòng sau phải cao hơn vòng trước. Đó chính là quá trình tái đầu tư. Nguồn vốn để tái đầu tư là quỹ khấu hao, lợi nhuận thu được từ quá trình sản xuất kinh doanh trước đó. Khi lạm phát xẩy ra, nguồn vốn để tái đầu tư bị giảm đi, thậm chí là một số âm. Do đó, khả năng tái đầu tư bị triệt tiêu, doanh nghiệp sẽ không thể hoạt động liên tục, quy mô kinh doanh bị thu hẹp. Nếu điều đó xảy ra trong một thời gian dài, doanh nghiệp có thể sẽ biến mất trên thị trường. Với những doanh nghiệp đang thực hiện các dự án đầu tư lạm phát có thể làm cho dự án đầu tư phải dừng lại thậm chí là "nằm chờ vĩnh viễn" do tổng mức đầu tư tăng đột biến, lãi suất tiền vay tăng cao, việc vay vốn bị chặn lại. Tóm lại, ý tưởng nền tảng của quản trị rủi ro tài chính là tối thiểu hóa thiệt hại và tối đa hóa lợi nhuận. Quản trị rủi ro tài chính sử dụng 7 nhiều công cụ và kỷ thuật, bao gồm bảo hiểm, chuyển giao rủi ro, giảm thiểu rủi ro để kiểm sóat sự đa dạng của rủi ro. 1.1.2. Ảnh hưởng mô hình 10 nhân tố đến rủi ro, rủi ro tài chính trong họat động sản xuất kinh doanh - Tòan cầu hóa. Thế giới không biên giới nơi mà mọi thứ như lời nhắn, dữ liệu và thông tin, sản phẩm, con người, vốn, hình ảnh, ý tưởng, lãng phí, ô nhiễm được chuyển giao trong thời gian rất ngắn hơn bao giờ hết. Tòan cầu hóa có thể thấy thông qua nhượng quyền của McDonald khắp thế giới, sự hiện diện của HSBC ở nhiều nước và hơn thế nữa. Đặc biệt, cuộc cách mạng của internet cung cấp đường vận chuyển và hệ thống phân phối hiệu quả qua nhiều quốc gia và thu hẹp khỏang cách vật chất và phi vật chất giữa các nước. Cuối cùng, tòan cầu hóa bản thân nó mang nhiều rủi ro và cơ hội. Nó cung cấp phạm vi lớn những cơ hội kinh doanh mới đồng thời đặt ra nhiều thử thách lớn cho những nhà quản lý rủi ro khi tham gia kinh doanh tòan cầu. Tận dụng những thuận lợi của hiện tượng này, quản trị rủi ro đòi hỏi tập trung viễn cảnh tòan cầu hơn chỉ ở một quốc gia. Nói cách khác, họat động quản trị rủi ro công ty đa quốc gia nên được củng cố và trọng tâm hơn chia ra giữa các chi nhánh. Người ta tin rằng trong giai đọan tòan cầu hóa chỉ đáp lại tầm quan trọng tòan cầu hóa mới có thể giảm và nắm bắt cơ hội cho sự thay đổi. - Sự phức tạp. Hệ thống tòan cầu ngày càng phức tạp và năng động. Sự tăng nhanh các sản phẩm và dịch vụ có thể được thấy cả về số lượng và chất lượng. Mạng lưới các đối thủ, khách hàng, nhà cung cấp, nhà phân phối, chủ sở hữu và nhà quản lý luôn luôn thay đổi và ngày càng phức tạp. Sự phức tạp đặt ra việc quản trị rủi ro tài chính cả về cơ hội và thách thức. Nó dẫn đến khả năng cao những cơ hội tăng trưởng và trong lúc đó cũng 8 vạch trần điều có thể thật về sự thất bại. Bởi do sự xóa bỏ những nguyên tắc cho sự phát triển nhanh của hệ thống tài chính và ngân hàng tòan cầu những thập niên qua. Các thị trường mới nổi xuất hiện những cơ hội đầu tư quan trọng và thu hút dòng vốn nước ngòai lớn. Tuy nhiên, thế giới cũng trải qua nhiều sự kiện không mong đợi như cuộc khủng hỏang tài chính châu Á năm 1997 đã gây ảnh hưởng rất lớn đến các ngân hàng, quỹ tài chính và hơn thế nữa. Nhà quản trị rủi ro cần phải xây dựng quá trình quản trị rủi ro đơn giản và rõ ràng để thông tin và hướng dẫn cho tất cả nhân viên. Quá trình quản trị rủi ro được yêu cầu phải được đánh giá thường xuyên và được điều chỉnh phù hợp với sự phức tạp đang thay đổi ngày càng nhanh chóng. - Sự bất ổn. Sự bất ổn thường liên quan đến sự thay đổi lớn về vị trí và sự thực hiện của các thành phần cấu thành trong hệ thống. Ở khía cạnh kinh doanh, sự bất ổn thường xảy ra ở các sự kiện do sự thay đổi đáng kể về qui định, ban lãnh đạo, tính chất tự nhiên của sản phẩm và dịch vụ hoặc hệ thống kinh doanh. Ví dụ, ban lãnh đạo mới sau khi sát nhập hoặc chiếm được việc kinh doanh có thể tạo ra giá trị gia tăng cho cổ đông hoặc hủy họai vị trí công ty đã có trước đó kể từ khi việc quản trị mới có thể tái cấu trúc lại việc kinh doanh được sát nhập và tạo lập chiến lược kinh doanh mới có thể gây ảnh hưởng cổ đông đang nắm giữ cổ phần tốt hoặc xấu. Không phải tất cả sự bất ổn đều có thể dự đóan trước được, quản trị rủi ro nên thực hiện một chiến lược quản trị rủi ro tập trung vào dự báo sự thay đổi, những ảnh hưởng vật chất và những phản ứng để tối đa hóa những kết quả tích cực và giảm thiểu rủi ro thiệt hại. - Sự năng động. Thế giới luôn luôn ở trong trạng thái vận động và không có hệ thống kinh doanh nào đứng im không thay đổi trong thời gian dài. 9 Với ý thức này, những người tham gia trong hệ thống nên hiểu đầy đủ sự vận động không thể tránh khỏi và từ đó nắm bắt ngay những thuận lợi của sự năng động này cũng như kiểm sóat có hiệu quả những ảnh hưởng tiêu cực. Sự năng động là kết quả của sự xóa bỏ những nguyên tắc tạo cho mọi người càng được thư giãn để tham gia vào những họat động kinh doanh. Thêm vào đó, sự phát triển đáng kể của khoa học kỹ thuật và thông tin truyền thông đóng vai trò quan trọng phía sau từng bước phát triển. Họat động kinh doanh trong môi trường năng động đòi hỏi quản trị rủi ro phải tận dụng phản ứng hiệu quả và có giới hạn thời gian. Chiến lược quản trị rủi ro được chuẩn bị tốt giúp những người tham gia có thể kiểm sóat rủi ro trong nhiều tình huống khác nhau ngày càng dễ dàng và nhanh chóng. - Sự thúc dục. Sự thúc giục là kết quả của sự pha trộn giữa sự phức tạp, tòan cầu hóa, sự liên kết các hệ thống và bước đi to lớn của sự phát triển khoa học kỹ thuật và ảnh hưởng sâu rộng của nó. Tốc độ thay đổi mau lẹ trong hệ thống tòan cầu năng động. Nguyên tắc rủi ro đòi hỏi quản trị rủi ro phải có cái nhìn tòan diện khi thực thi kế họach quản trị rủi ro được dựa vào không chỉ dự báo mà còn phân tích những kết quả và hậu quả do bước đi tốc độ của sự thay đổi. - Sự lỗi thời và sáng tạo luôn tiếp tục. Mỗi hệ thống đang thay đổi theo thời gian do đặc tính tự nhiên. Vì vậy, hiện tượng chung là những mô hình cũ được lọai bỏ hòan tòan và được thay thế bằng cập nhật mô hình mới. Điều quan trọng cho nhà quản trị là phải giữ bước đi với sự thay đổi và ngay cả tham gia, tạo ra sự thay đổi không giới hạn trong nổ lực đạt được lợi ích thuận lợi. Vì vậy điều cần thiết cho quản trị rủi ro là phải phát triển khả năng mềm dẻo cao để đối phó những trở ngại cũng đang phát triển trong những mô 10 hình mới và không mong đợi. Những yếu tố rủi ro nên được xem xét liên tục, diễn dịch, được làm mới và lọai bỏ khi cần thiết. - Sự kết nối. Sự kết nối hiện tượng thời tiết, hệ thống thương mại, chuẩn mực văn hóa và hành vi trong những hệ thống mới và cũ. Với sự phát triển nhanh của khoa học kỹ thuật, bản chất của tính chất kết nối tòan cầu ngày càng trở nên có thể thấy được và sự kết nối ngày càng có được sự hiểu biết của nhà quản trị. Vì mọi thứ được kết nối với nhau dù nhiều hay ít, chúng phụ thuộc vào nhau hơn bao giờ hết. Vì sự thật quan trọng này, nguyên tắc rủi ro đòi hỏi quản trị phải nhận dạng và trình bày tất cả rủi ro tiềm tàng. Thêm vào đó, quản trị cần phải tạo lập hệ thống phụ trong trường hợp có sự thất bại của hệ thống. Vì vậy, rủi ro nên được xem xét thường xuyên để đảm bảo phù hợp với tiến trình quản trị rủi ro. - Sự hội tụ. Sự hội tụ được định nghĩa như sự xảy ra khi hai hệ thống không đồng dạng vận động về một điểm cuối không cần sáp nhập hoặc hợp nhất thành một thực thể. Nó xảy ra khi ranh giới giữa chúng bị gãy qua thời gian do những mục tiêu tương tự nhau hoặc khoa học kỹ thuật. Những hệ thống có thể phân chia và hội tụ. Tuy nhiên, khuynh hướng hội tụ ngày càng phổ biến bởi vì có nhiều sự hội tụ của những hệ thống liên quan đến đất nước, tổ chức tòan cầu và nó được hy vọng là mẫu hình tương lai. Khuynh hướng hội tụ ngày càng phổ biến, ví dụ, sự hội tụ có thể được thấy trong lĩnh vực dịch vụ tài chính, đặc biệt các ngân hàng, công ty bảo hiểm. - Sự hợp nhất. Quá trình hợp nhất xảy ra ngày càng gia tăng để hình thành những thực thể lớn hơn. Khuynh hướng của việc hợp nhất hệ thống phụ và những thực thể độc lập trước đây để hình thành những thực thể lớn hơn ngày càng rõ ràng. Sáp nhập và thu nhận giữa các tổ chức tương tự nhau hoặc 11 không liên quan để xây dựng một công ty sức mạnh hơn trong môi trường cạnh tranh cao. Theo nguyên tắc rủi ro, việc đối phó với quản trị hệ thống được kết nối cần sự thay đổi mang tính chiến lược: hoặc phù hợp với thực thể được hợp nhất mới hoặc tuân theo sự xóa bỏ hợp nhất nếu có thể. - Hợp lý hóa. Qua thời gian khuynh hướng của hệ thống là mối quan hệ ngày càng hiệu quả. Quyền lực sẽ tìm thấy con đường đi đến sự kháng cự. Một trong những khía cạnh quan trọng của quản trị hệ thống là khả năng nhận ra và định nghĩa lại mục tiêu cuối cùng tạo động lực những hành vi hợp lý của hệ thống và các nhân tố hợp thành nó. Mục tiêu hoặc cái nhìn là điểm cuối cùng làm cho hệ thống năng động có lý do để tồn tại. Quá trình hợp lý hóa được phản ánh trong đường cong học hỏi và đường cong kinh nghiệm của giá và chi phí trong kinh doanh. Mục tiêu cuối cùng của mỗi công ty là phải đi đến con đường hiệu quả nhất đưa đến mục tiêu mong đợi. Để dẫn dắt hành vi hệ thống tích cực, quản trị cần đảm bảo rằng điểm đến cuối cùng được nhận thức ở mỗi viễn cảnh tương lai của từng cá nhân, nó cũng giống như là mục tiêu đó là của tập thể. Nguyên tắc rủi ro có thể chỉ dẫn tổ chức thu nhận những tiêu chuẩn phù hợp nhất để tối đa hóa thu nhập và giảm thiểu rủi ro. Qua quá trình quản lý rủi ro thực tế, người dẫn đầu nên tạo lập và tái tạo mục tiêu cuối cùng, định nghĩa lại trạm cuối cùng của hệ thống và phản hồi với thay đổi qui trình để thực hiện xong mục tiêu đó một cách hiệu quả nhất. Tóm lại, từ thảo luận về mô hình 10 nhân tố có thể rút ra: điều cần thiết cho tổ chức là hiểu đầy đủ rủi ro, những thách thức cũng như cơ hội. Hiểu mô hình 10 nhân tố có tính chu kỳ trong hòan cảnh cụ thể của tổ chức sẽ giúp quản trị tối thiểu thiệt hại tiềm ẩn và nắm bắt những cơ hội để tối đa hóa lợi nhuận. 12