Tài liệu Giải pháp góp phần hạ thấp chi phí kinh doanh xuất nhập khẩu mặt hàng thép tại tổng công ty thép việt nam

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Lêi më ®Çu X u híng ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ níc ta trong thêi ®iÓm hiÖn nay lµ giao lu vµ héi nhËp mét c¸ch tÝch cùc vµo nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi. Vµo nh÷ng n¨m cuèi cña thÕ kû XX, ViÖt Nam ®· cã nh÷ng bíc tiÕn quan träng trong héi nhËp kinh tÕ vµ th¬ng m¹i ®ã lµ nh÷ng sù kiÖn: Gia nhËp ASEAN(1995), APEC(1997), Ký hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt Mü(2001) vµ ®ang tÝch cùc xóc tiÕn gia nhËp WTO vµ hoµn thµnh nghÜa vô tham gia AFTA vµo n¨m 2006…§iÒu ®ã ®ang vµ sÏ t¹o ra thêi c¬ ®ång thêi còng ®Æt ra nh÷ng th¸ch thøc lín cho c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh cña ViÖt Nam hiÖn nay. Mét trong nh÷ng th¸ch thøc to lín ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ®ã lµ møc ®é c¹nh tranh trªn thÞ trêng ngµy cµng gay g¾t vµ khèc liÖt. ë ®©y c¹nh tranh bao gåm sù c¹nh tranh gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong níc víi nhau vµ c¹nh tranh víi c¸c doanh nghiÖp níc ngoµi ngay trªn thÞ trêng néi ®Þa vµ quèc tÕ. §Ó n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cho c¸c s¶n phÈm, c¸c doanh nghiÖp cã thÓ sö dông biÖn ph¸p h÷u hiÖu ®ã lµ t×m c¸ch gi¶m chi phÝ kinh doanh ë møc hîp lý ®Ó tõ ®ã cã thÓ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, n©ng cao søc c¹nh tranh trªn thÞ trêng vµ tèi ®a ho¸ lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. NhËn thøc ®îc râ tÇm quan träng cña Chi phÝ kinh doanh trong ho¹t ®éng kinh doanh ®èi víi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña mçi doanh nghiÖp, céng víi viÖc kh¶o s¸t ho¹t ®éng kinh doanh thùc tÕ t¹i V¨n phßng Tæng c«ng ty ThÐp ViÖt Nam em ®· m¹nh d¹n chän ®Ò tµi “ Gi¶i ph¸p gãp phÇn h¹ thÊp chi phÝ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu mÆt hµng thÐp t¹i Tæng c«ng ty ThÐp ViÖt Nam” lµm ®Ò tµi chuyªn tèt nghiÖp. 1 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 §Ó tiÕp cËn nghiªn cøu vÒ ho¹t ®éng chi phÝ kinh doanh em ®· vËn dông ph¬ng ph¸p nghiªn cøu cña c¸c m«n häc: Kinh tÕ chÝnh trÞ, Kinh tÕ häc, Lý thuyÕt tµi chÝnh tiÒn tÖ, Qu¶n trÞ tµi chÝnh quèc tÕ, Ph©n tÝch kinh tÕ…kÕt hîp ph¬ng ph¸p ph©n tÝch tæng hîp cïng nh÷ng kiÕn thøc lý luËn cña b¶n th©n lµm ph¬ng ph¸p nghiªn cøu cho ®Ò tµi. Víi ph¬ng ph¸p nghiªn cøu nh trªn cïng víi giíi h¹n vÒ thêi gian tr×nh ®é vµ kiÕn thøc nªn néi dung cña ®Ò tµi nµy ®îc bè côc nh sau: Lêi më ®Çu. Ch¬ng I: Lý luËn vÒ chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp trong kinh tÕ thÞ trêng . Ch¬ng II: Thùc tr¹ng kinh doanh vµ chi phÝ kinh doanh c¸c mÆt hµng thÐp t¹i tæng c«ng ty thÐp ViÖt nam Ch¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m h¹ thÊp chi phÝ kinh doanh t¹i V¨n phßng Tæng c«ng ty ThÐp ViÖt Nam. KÕt luËn. Cuèi cïng, Em xin ch©n thµnh c¸m ¬n sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña Ban l·nh ®¹o Tæng c«ng ty, c¸c c«, chó, anh, chÞ ë Phßng Tµi chÝnh- KÕ to¸n vµ ®Æc biÖt lµ ®îc sù híng dÉn chØ b¶o tËn t×nh cña C« PGS.TS NguyÔn ThÞ Thu Th¶o ®· gióp em hoµn thµnh bµi luËn v¨n nµy. Do thêi gian vµ kiÕn thøc nhÊt ®Þnh cho nªn bµi luËn v¨n kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu xãt. KÝnh mong c¸c thÇy c« gi¸o vµ b¹n ®äc gãp ý kiÕn bæ sung ®Ó gióp em hoµn thµnh bµi luËn v¨n tèt h¬n. 2 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ch¬ng I Lý luËn vÒ chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp trong kinh tÕ thÞ trêng I. Tång quan vÒ chi phÝ kinh doanh. 1. Kh¸i niÖm vµ vai trß cña chi phÝ kinh doanh trong doanh nghiÖp. 1.1. Kh¸i niÖm. Ho¹t ®éng kinh doanh cña mçi doanh nghiÖp trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn nay ®· kh¸c nhiÒu so víi tríc ®©y. Qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp g¾n liÒn víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, víi sù héi nhËp khu vùc vµ quèc tÕ b»ng viÖc t×m kiÕm c¸c c¬ héi kinh doanh vµ ph¸t huy nh÷ng lîi thÕ so s¸nh trong mét m«i trêng c¹nh tranh hÕt søc gay g¾t vµ quyÕt liÖt. Trong bèi c¶nh nµy, muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®ßi hái mçi doanh nghiÖp cÇn ph¶i phÊn ®Êu kh«ng ngõng ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh. C¸c chi phÝ nµy ph¸t sinh hµng ngµy, hµng giê ë tÊt c¶ c¸c giai ®o¹n kh¸c nhau cña qu¸ tr×nh kinh doanh cña doanh nghiÖp trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh. Tuú thuéc vµo viÖc thùc hiÖn c¸c hµnh vi th¬ng m¹i kh¸c nhau, c¸c doanh nghiÖp ®ßi hái nh÷ng chi phÝ kh¸c nhau. §èi víi viÖc mua b¸n hµng ho¸, ®ã lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh ë kh©u mua, vËn chuyÓn, dù tr÷, tiªu thô vµ c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc qu¶n lý doanh nghiÖp nh chi phÝ qu¶n lý kinh doanh, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. §èi víi viÖc cung øng dÞch vô th¬ng m¹i vµ c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn th¬ng m¹i nh : §¹i diÖn, m«i giíi, uû th¸c, ®¹i lý, khuyÕn m¹i, qu¶ng c¸o, héi chî triÓn l·m …®ã lµ c¸c chi phÝ vÒ vËt chÊt, tiÒn vèn, lao ®éng ®Ó thùc hiÖn 4 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 c¸c hµnh vi th¬ng m¹i kÓ trªn v× c¸c môc tiªu kinh tÕ-x· héi cña doanh nghiÖp trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh. Nh vËy tõ gãc ®é doanh nghiÖp, cã thÓ nãi r»ng chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ toµn bé nh÷ng chi phÝ mµ doanh nghiÖp bá ra ®Ó thùc hiÖn ®îc c¸c môc tiªu kinh tÕ-x· héi cña doanh nghiÖp trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh. C¸c chi phÝ nµy cã ®Æc ®iÓm lµ ®îc bï ®¾p b»ng doanh thu kinh doanh hay thu nhËp doanh nghiÖp trong kú ®ã cña doanh nghiÖp. 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 1.2. Vai trß cña chi phÝ kinh doanh trong doanh nghiÖp. Chi phÝ kinh doanh cã vai trß hÕt søc quan träng trong doanh nghiÖp th¬ng m¹i, nã cã ¶nh hëng rÊt lín ®Õn kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh, tíi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp trªn th¬ng trêng. Chi phÝ kinh doanh lµ mét chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp ph¶n ¸nh nhiÒu mÆt ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña mét doanh nghiÖp. Nh vËy chi phÝ kinh doanh cã vai trß quan träng, lµ ®ßn bÈy, lµ ®éng lùc kinh tÕ quan träng, lµ ph¬ng tiÖn kinh doanh cña mçi doanh nghiÖp vµ c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ kinh doanh thùc sù lµ cÇn thiÕt ®èi víi doanh nghiÖp. V× vËy, phÊn ®Êu tiÕt kiÖm chi phÝ kinh doanh ®Ó t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp, n©ng cao ®êi sèng c¸n bé c«ng nh©n viªn ®Æc biÖt lµ khi Nhµ níc giao quyÒn tù chñ kinh doanh th× c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc ph¶i t×m mäi c¸ch ®Ó t¨ng thu nhËp, tiÕt kiÖm chi phÝ, c¹nh tranh quyÕt liÖt ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn trªn th¬ng trêng. §ã lµ t tëng xuyªn suèt trong c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ kinh doanh. II. Ph©n lo¹i chi phÝ kinh doanh. . ViÖc ph©n lo¹i nµy gióp cho doanh nghiÖp kiÓm tra, ph©n tÝch qu¸ tr×nh ph¸t sinh chi phÝ vµ xu híng thay ®æi kÕt cÊu chi phÝ ®Ó cã biÖn ph¸p ®iÒu chØnh kÞp thêi. Tuú thuéc vµo môc tiªu qu¶n lý chi phÝ kh¸c nhau mµ cã thÓ ph©n lo¹i chi phÝ kinh doanh theo nh÷ng tiªu thøc kh¸c nhau.  ý nghÜa cña viÖc ph©n lo¹i chi phÝ kinh doanh. Ph©n lo¹i chi phÝ kinh doanh theo nh÷ng tiªu thøc phï hîp víi t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh vµ c¸c môc tiªu qu¶n lý kinh tÕ cña doanh nghiÖp sÏ gióp cho doanh nghiÖp x¸c ®Þnh ®îc xu híng h×nh thµnh kÕt cÊu cña chi phÝ kinh 6 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 doanh theo tõng thêi kú kh¸c nhau, ®ång thêi lµm c¬ së cho c«ng t¸c kÕ ho¹ch ho¸, kiÓm tra, ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i. Nhê ®ã mµ ngêi ta t×m ®îc c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý chi phÝ tèt, gi¶m chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i ®Ó n©ng cao ®îc hiÖu qu¶ kinh doanh cho doanh nghiÖp. KÕt cÊu cña chi phÝ kinh doanh lµ tû träng tÝnh thµnh phÇn tr¨m (%) cña tõng lo¹i chi phÝ kinh doanh trong tæng sè chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh. KÕt cÊu cña chi phÝ kinh doanh chÞu sù t¸c ®éng cña nhiÒu nh©n tè nh ®Æc ®iÓm ngµnh nghÒ kinh doanh, tr×nh ®é trang thiÕt bÞ kü thuËt c«ng nghÖ, xu híng biÕn ®æi chung lµ tû träng c¸c chi phÝ vÒ lao ®éng vËt ho¸ ngµy cµng t¨ng lªn trong khi tiÒn l¬ng cã xu híng gi¶m xuèng mét c¸ch t¬ng ®èi trong tæng sè chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp. 2.1. Ph©n lo¹i chi phÝ kinh doanh theo quan hÖ víi c¸c ®èi tîng chÞu phÝ. Thuéc lo¹i nµy cã hai lo¹i:  Chi phÝ trùc tiÕp: Lµ nh÷ng chi phÝ cã quan hÖ trùc tiÕp ®Õn chi phÝ kinh doanh mét lo¹i s¶n phÈm nhÊt ®Þnh. Chi phÝ trùc tiÕp bao gåm chi phÝ cho nh©n viªn b¸n hµng, ®ãng gãi, vËn chuyÓn, giíi thiÖu, b¶o hµnh s¶n phÈm, c¸c chi phÝ vËt liÖu bao b×, c«ng cô, dông cô, ®å dïng phôc vô, quy tr×nh tiªu thô hµng ho¸, chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh ë bé phËn b¶o qu¶n hµng ho¸ nh nhµ kho, cöa hµng, bÕn b·i.  Chi phÝ gi¸n tiÕp: Lµ nh÷ng chi phÝ qu¶n lý chung cña doanh nghiÖp gåm chi phÝ qu¶n lý kinh doanh, chi phÝ qu¶n lý hµnh chÝnh, chi phÝ 7 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 kh¸c cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp lµ lo¹i chi phÝ gi¸n tiÕp nãi chung kh«ng phô thuéc vµo qu¸ tr×nh tiªu thô s¶n phÈm. 2.2. Ph©n lo¹i chi phÝ kinh doanh theo chøc n¨ng ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy th× chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i ®îc ph©n lo¹i nh sau:  Chi phÝ mua hµng: Lµ nh÷ng lo¹i chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn sè lîng hµng ho¸ mua vÒ nhËp kho ®Ó b¸n cña doanh nghiÖp trong kú. Thuéc nhãm nµy bao gåm: + Chi phÝ vËn chuyÓn bèc dì b¶o qu¶n + L¬ng c¸n bé c«ng nh©n viªn chuyªn tr¸ch ë kh©u mua hµng ho¸. + ThuÕ, lÖ phÝ vµ hoa hång ë kh©u mua hµng ho¸. + C¸c chi phÝ vÒ b¶o hiÓm hµng ho¸, tiÒn thuª kho b·i ph¸t sinh ë kh©u mua hµng ho¸.  Chi phÝ b¸n hµng: Lµ toµn bé c¸c chi phÝ g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh phôc vô b¸n hµng vµ qu¸ tr×nh b¸n hµng cña doanh nghiÖp trong kú. Thuéc nhãm nµy bao gåm: + Chi phÝ nh©n viªn b¸n hµng lµ c¸c kho¶n tiÒn l¬ng vµ phô cÊp cã tÝnh chÊt l¬ng tr¶ cho nh©n viªn b¸n hµng, nh©n viªn ®ãng gãi, vËn chuyÓn b¶o qu¶n hµng ho¸ cña doanh nghiÖp trong kú. + Chi phÝ vËt liÖu bao b× lµ c¸c chi phÝ vÒ vËt liÖu bao b× xuÊt dïng phôc vô cho qu¸ tr×nh b¶o qu¶n vµ tiªu thô hµng ho¸, bèc dì vµ vËn chuyÓn hµng ho¸, vËt liÖu söa ch÷a tµi s¶n cè ®Þnh. 8 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 + Chi phÝ dông cô ®å dïng phôc vô b¸n hµng. + Chi phÝ khÊu hao ë bé phËn b¶o qu¶n hµng ho¸ nh: Kho, cöa hµng, ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn, bèc dì kiÓm nghiÖm hµng ho¸… + Chi phÝ mua ngoµi: Lµ c¸c chi phÝ nh thuª ngoµi söa ch÷a tµi s¶n cè ®Þnh, tiÒn thuª kho b·i, vËn chuyÓn bèc dì hµng ho¸ ®i tiªu thô. + C¸c chi phÝ kh¸c: Lµ nh÷ng chi phÝ b»ng tiÒn ph¸t sinh ë kh©u b¸n hµng ngoµi c¸c chi phÝ kÓ trªn nh chi phÝ tiÕp kh¸ch, giíi thiÖu s¶n phÈm qu¶ng c¸o, b¶o hµnh s¶n phÈm hµng ho¸, khuyÕn m¹i,…  Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp: Lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ ph¸t sinh ë bé m¸y qu¶n lý chung cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i bao gåm c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn qu¶n lý hµnh chÝnh, qu¶n lý kinh doanh vµ c¸c chi phÝ chung kh¸c liªn quan ®Õn mäi ho¹t ®éng kinh tÕ cña doanh nghiÖp trong kú. XÐt theo néi dung kinh tÕ, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ®îc chia thµnh: + Chi phÝ nh©n viªn qu¶n lý. + Chi phÝ vËt liÖu qu¶n lý. + Chi phÝ ®å dïng v¨n phßng. + Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh ë bé phËn qu¶n lý chung. + ThuÕ phÝ, lÖ phÝ. + Chi phÝ vÒ dÞch vô mua ngoµi. + Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c. 9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp lµ bé phËn chi phÝ gi¸n tiÕp trong chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp. Tû träng cña bé phËn chi phÝ nµy phô thuéc vµo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh vµ tr×nh ®é qu¶n lý cña doanh nghiÖp. ViÖc ph©n lo¹i chi phÝ kinh doanh theo c¸ch nµy gióp doanh nghiÖp t×m ra ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu cña tõng kh©u ®Ó tõ ®ã cã biÖn ph¸p qu¶n lý thÝch hîp nh»m ®em l¹i hiÖu qu¶ cao nhÊt cho doanh nghiÖp m×nh. 2.3. Ph©n lo¹i chi phÝ kinh doanh theo tÝnh chÊt biÕn ®æi cña chi phÝ so víi møc lu chuyÓn hµng ho¸. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, toµn bé chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp ®îc chia thµnh hai lo¹i:  Chi phÝ bÊt biÕn: Lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ ph¸t sinh trong kú kh«ng thay ®æi hoÆc thay ®æi kh«ng ®¸ng kÓ khi møc lu chuyÓn hµng ho¸ trong doanh nghiÖp thay ®æi. Chi phÝ kinh doanh bÊt biÕn bao gåm: + Chi phÝ khÊu hao TSC§. + Trõ dÇn c«ng cô lao ®éng nhá. + L¬ng c¸n bé gi¸n tiÕp. +TiÒn thuª kho, trô së trong mét thêi kú…  Chi phÝ kh¶ biÕn: Lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ biÕn ®éng cïng víi sù thay ®æi cña møc lu chuyÓn hµng ho¸. Sù phô thuéc cña chi phÝ kinh doanh kh¶ biÕn vµo tæng møc lu chuyÓn hµng ho¸ vµ cßn tuú thuéc vµo tÝnh chÊt cña tõng kho¶n môc cña chi phÝ kinh doanh kh¶ biÕn. Chi phÝ kinh doanh kh¶ biÕn bao gåm: 10 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 + Chi phÝ vËn chuyÓn, bèc dì. + Chi phÝ vÒ bao b× vËt liÖu ®ãng gãi. + L¬ng c¸n bé trùc tiÕp. + Chi phÝ nguyªn, nhiªn, vËt liÖu,… Nh vËy, ta thÊy khi møc lu chuyÓn hµng ho¸ thay ®æi sÏ lµm chi phÝ kinh doanh thay ®æi nhng sù thay ®æi cña c¸c bé phËn chÝ phÝ lµ kh«ng gièng nhau. ChÝnh v× thÕ, ph©n lo¹i chi phÝ kinh doanh theo c¸ch nµy sÏ gióp doanh nghiÖp thÊy ®îc mèi t¬ng quan gi÷a doanh thu vµ chi phÝ ®Ó tõ ®ã cã c¬ së x©y dùng kÕ ho¹ch chi phÝ vµ lîi nhuËn cho kú kÕ ho¹ch. 11 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 2.4. Ph©n lo¹i chi phÝ kinh doanh theo néi dung kinh tÕ, yªu cÇu qu¶n lý tµi chÝnh vµ h¹ch to¸n chi phÝ. C¬ së kinh tÕ cña c¸ch ph©n lo¹i nµy dùa vµo c«ng dông kinh tÕ, môc ®Ých sö dông vµ ®Þa ®iÓm ph¸t sinh cña chi phÝ kinh doanh ®Ó s¾p xÕp thµnh nh÷ng kho¶n môc chi phÝ nhÊt ®Þnh phï hîp víi yªu cÇu qu¶n lý tµi chÝnh vµ chÕ ®é h¹ch to¸n hiÖn hµnh. Toµn bé chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp cã thÓ ®îc chia thµnh c¸c nhãm nh sau:  Chi phÝ vËn chuyÓn hµng ho¸: Lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn hµng ho¸ tõ khi mua vµo ®Õn khi b¸n ra. Thuéc nhãm nµy bao gåm cã: Cíc phÝ vËn chuyÓn, chi phÝ bèc dì, khu©n v¸c vµ t¹p phÝ vËn t¶i. + Cíc phÝ vËn chuyÓn: Lµ sè tiÒn thanh to¸n cho viÖc vËn chuyÓn hµng ho¸ thuª ngoµi, chi phÝ tiÒn l¬ng, chi phÝ khai th¸c tµi s¶n cè ®Þnh, x¨ng dÇu… cho nh÷ng ph¬ng tiÖn vËn t¶i chuyªn dïng cña doanh nghiÖp. + Chi phÝ bèc dì, khu©n v¸c: Lµ c¸c chi phÝ thuª c«ng nh©n bèc dì, khu©n v¸c hµng ho¸ lªn xuèng ph¬ng tiÖn vËn t¶i, tõ ph¬ng tiÖn vËn t¶i vµo kho,…bao gåm c¶ thuª ph¬ng tiÖn vËn t¶i bèc dì. + T¹p phÝ vËn t¶i: Lµ c¸c kho¶n chi phÝ thuª kho b·i t¹m thêi, lÖ phÝ giao th«ng vµ c¸c chi phÝ cÇn thiÕt kh¸c cho viÖc b¶o qu¶n hµng ho¸ trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn.  Chi phÝ thu mua, b¶o qu¶n vµ tiªu thô hµng ho¸ lµ c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh mua, b¶o qu¶n vµ tiªu dïng hµng ho¸ (kh«ng kÓ chi phÝ vËn chuyÓn). Thuéc nhãm nµy gåm: 12 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 + TiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n b¶o hiÓm cho ngêi lao ®éng tÝnh theo tû lÖ (%) tiÒn l¬ng. + TiÒn l¬ng thuª nhµ cöa, c«ng cô lao ®éng dïng cho viÖc mua b¸n vµ b¶o qu¶n hµng ho¸. + Chi phÝ söa ch÷a b¶o qu¶n tµi s¶n cè ®Þnh bao gåm chi phÝ b¶o dìng, söa ch÷a tµi s¶n cè ®Þnh… + Trõ dÇn c«ng cô lao ®éng nhá. + Chi phÝ ph©n lo¹i bao b×, ®ãng gãi b¶o qu¶n hµng ho¸ chèng h háng, mÊt m¸t. + Chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu, ®iÖn níc dïng cho kinh doanh. + Chi phÝ qu¶ng c¸o. + Chi phÝ ®µo t¹o c¸n bé ng¾n h¹n. + Chi phÝ b¶o hµnh s¶n phÈm, hµng ho¸. + Chi phÝ hoa hång tr¶ cho ®¹i lý. + C¸c chi phÝ kh¸c.  Chi phÝ hao hôt tù nhiªn cña hµng ho¸: Lµ c¸c chi phÝ ph¸t sinh vÒ hao hôt tù nhiªn cña hµng ho¸ kinh doanh do ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ tÝnh chÊt cña hµng ho¸ g©y ra trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn, b¶o qu¶n vµ tiªu thô hµng ho¸.  Chi phÝ qu¶n lý hµnh chÝnh doanh nghiÖp. Gåm cã: + L¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp cã tÝnh chÊt l¬ng cña nh©n viªn, c¸n bé qu¶n lý. 13 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 + KhÊu hao vµ söa ch÷a tµi s¶n cè ®Þnh, chi phÝ v¨n phßng.., dïng cho qu¶n lý doanh nghiÖp. III. Ph¹m vi ¸p dông vµ néi dung chÝ phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp trong kinh tÕ thÞ trêng. 3.1. Ph¹m vi cña chi phÝ kinh doanh trong doanh nghiÖp. Chi phÝ kinh doanh lµ mét chØ tiªu chÊt lîng quan träng ph¶n ¸nh tr×nh ®é tæ chøc, qu¶n lý cña doanh nghiÖp. Nã cã ¶nh hëng trùc tiÕp tíi lîi nhuËn cña doanh nghiÖp.  ý nghÜa cña viÖc quy ®Þnh ph¹m vi chi phÝ kinh doanh. - ViÖc x¸c ®Þnh ph¹m vi chi phÝ kinh doanh cã t¸c dông lµm c¬ së ®Ó tËp hîp ®óng, ®ñ sè chi phÝ ph¸t sinh trong kú vµo chi phÝ kinh doanh cña kú ®ã, nhê vËy x¸c ®Þnh gi¸ vèn hµng ho¸ phôc vô cho chiÕn lîc b¸n hµng kinh doanh cña doanh nghiÖp trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh gay g¾t. §ång thêi nã cßn lµ c¬ së ®Ó h¹ch to¸n ®óng kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp, lµm c¬ së cho doanh nghiÖp phÊn ®Êu thùc hiÖn gi¶m phÝ th«ng qua viÖc thùc hiÖn tèt kÕ ho¹ch lu chuyÓn hµng ho¸ nh»m ®¹t ®îc møc lîi nhuËn tèi ®a. Theo chÕ ®é míi vÒ qu¶n lý tµi chÝnh doanh nghiÖp cña Bé tµi chÝnh ®· quy ®Þnh nh÷ng kho¶n môc sau kh«ng ®îc tÝnh vµo chi phÝ kinh doanh: - C¸c kho¶n ®· ®îc tÝnh vµo chi phÝ ho¹t ®éng tµi chÝnh vµ chi phÝ ho¹t ®éng bÊt thêng, c¸c kho¶n lç do liªn doanh liªn kÕt, lç tõ c¸c kho¶n ®Çu t kh¸c. 14 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 - C¸c kho¶n thua lç, thiÖt h¹i do chñ quan cña ®¬n vÞ g©y ra hoÆc kh¸ch quan ®a l¹i ®· ®îc ChÝnh phñ trî cÊp hoÆc ®îc bªn thiÖt h¹i, c¸c c«ng ty b¶o hiÓm båi thêng. - Chi phÝ ®i c«ng t¸c níc ngoµi vît ®Þnh møc do nhµ níc quy ®Þnh. - C¸c kho¶n thuéc nguån kinh phÝ kh¸c ®µi thä nh kho¶n chi sù nghiÖp ®· ®îc ng©n s¸ch Nhµ níc, c¬ quan cÊp trªn hoÆc tæ chøc kh¸c hç trî; Chi tr¶ l·i vay vèn ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n trong thêi kú c«ng tr×nh cha hoµn thµnh ®a vµo sö dông. Sè l·i nµy ®îc h¹ch to¸n vµo chi phÝ ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n. - C¸c kho¶n ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n, mua s¾m tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh vµ v« h×nh, chi ñng hé ®Þa ph¬ng: ®oµn thÓ, tæ chøc x· héi kh¸c. C¸c chi phÝ cho ®µo t¹o, chi phÝ nghiªn cøu khoa häc. Nhãm chi phÝ nµy ®îc bï ®¾p tõ nguån vèn ®Çu t dµi h¹n cña doanh nghiÖp, v× vËy chóng kh«ng thuéc vµo chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp trong kú. - C¸c kho¶n chi thuéc néi dung chi cña nguån kinh phÝ sù nghiÖp, quü phóc lîi, quü khen thëng; C¸c kho¶n chi trî cÊp khã kh¨n thêng xuyªn, ®ét xuÊt; C¸c kho¶n chi thëng nh: thëng n¨ng suÊt, thëng thi ®ua; C¸c kho¶n chi vÒ v¨n ho¸ thÓ thao, vÖ sinh, y tÕ… C¸c kho¶n chi nµy kh«ng tÝnh vµo chi phÝ kinh doanh bëi v× nguån bï ®¾p chñ yÕu cña chóng lÊy tõ c¸c quü chuyªn dïng cña doanh nghiÖp vµ sù ®ãng gãp, ñng hé cña c¸c tæ chøc x· héi kh¸c (nÕu cã). - C¸c kho¶n chi kh¸c: C¸c kho¶n tiÒn ph¹t nh: ph¹t vi ph¹m luËt giao th«ng, luËt thuÕ, luËt m«i trêng, luËt lao ®éng, vi ph¹m chÕ ®é b¸o c¸o thèng kª, tµi chÝnh kÕ to¸n, vi ph¹m hîp ®ång kinh tÕ th¬ng m¹i. NÕu do tËp thÓ hoÆc c¸ nh©n vi ph¹m ph¸p luËt th× tËp thÓ hoÆc c¸ nh©n ph¶i nép ph¹t sÏ kh«ng ®îc tÝnh vµo chi phÝ kinh doanh. 15 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 * §èi víi c¸c doanh nghiÖp nhµ níc, Nhµ níc khèng chÕ ®Þnh møc chi phÝ ®èi víi mét sè lo¹i chi phÝ nh: chi phÝ tiÕp t©n, héi häp, giao dÞch ®èi ngo¹i, chi phÝ ®èi ngo¹i do héi ®ång qu¶n trÞ quyÕt ®Þnh møc chi cô thÓ. * §èi víi doanh nghiÖp ®éc lËp: Gi¸m ®èc doanh nghiÖp ph¶i tho¶ thuËn víi c¬ quan qu¶n lý vèn tµi s¶n vµ b»ng v¨n b¶n tríc khi ban hµnh quy chÕ vµ ®Þnh møc chi tiªu. C¸c kho¶n chi nµy ph¶i cã chøng tõ hîp lÖ g¾n víi kÕt qu¶ kinh doanh vµ kh«ng vît qu¸ møc khèng chÕ tèi ®a quy ®Þnh díi ®©y: + Doanh thu ®Õn 5 tû ®ång, møc chi phÝ thùc tÕ kh«ng qu¸ 5% sè doanh thu; phÇn doanh thu tõ 5 ®Õn 10 tû ®ång ®îc chi thªm kh«ng qu¸ 2% trªn sè doanh thu t¨ng thªm. + PhÇn doanh thu tõ 10 ®Õn 15 tû ®ång ®îc chi thªm kh«ng qu¸ 1% trªn sè doanh thu t¨ng thªm. + PhÇn doanh thu tõ 50 ®Õn 100 tû ®ång ®îc chi thªm kh«ng qu¸ 0.1% trªn sè doanh thu t¨ng thªm. §èi víi c¸c ®¬n vÞ kinh doanh th¬ng m¹i, møc khèng chÕ nªu trªn ®îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së chªnh lÖch gi÷a doanh thu víi gi¸ vèn hµng b¸n ra. C¸c kho¶n chi sai, kh«ng ®óng ®èi tîng hoÆc kh«ng cã tªn, ®Þa chØ, ch÷ ký cña ngêi nhËn tiÒn th× ph¶i thu håi vµ nép vµo ng©n s¸ch Nhµ níc. Tuú theo møc ®é sai ph¹m, ngêi duyÖt chi ph¶i båi thêng, chÞu tr¸ch nhiÖm hµnh chÝnh hoÆc bÞ truy cøu tr¸ch nhiÖm h×nh sù theo quy ®Þnh hiÖn hµnh. 3.2. Néi dung cña chi phÝ kinh doanh. Chi phÝ kinh doanh bao gåm cã 3 lo¹i chi phÝ: Lµ chi phÝ mua hµng, chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. 16 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Chi phÝ mua hµng chÝnh lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn sè lîng hµng ho¸ mua vÒ nhËp kho cña doanh nghiÖp. Chi phÝ b¸n hµng chÝnh lµ c¸c chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh tiªu thô s¶n phÈm hµng ho¸ dÞch vô. Lo¹i chi phÝ nµy cã chi phÝ qu¶ng c¸o, giao dÞch, giao hµng, hoa hång b¸n hµng, l¬ng nh©n viªn b¸n hµng vµ chi phÝ g¾n liÒn víi kho b¶o qu¶n s¶n phÈm hµng ho¸. Chi phÝ qu¶n lý lµ lo¹i chi phÝ gi¸n tiÕp bao gåm c¸c chi phÝ hµnh chÝnh, tæ chøc vµ chi phÝ v¨n phßng mµ kh«ng thÓ xÕp vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hoÆc tiªu thô hµng ho¸ dÞch vô. 3.2.1. Chi phÝ mua hµng. Chi phÝ mua hµng bao gåm: Chi phÝ vËn chuyÓn bèc dì b¶o qu¶n, l¬ng c¸n bé c«ng nh©n viªn chuyªn tr¸ch ë kh©u mua hµng ho¸, thuÕ, lÖ phÝ, hoa hång ë kh©u mua vµ c¸c chi phÝ vÒ b¶o hiÓm hµng ho¸, tiÒn thuª kho b·i ph¸t sinh ë kh©u mua hµng. 3.2.2. Chi phÝ b¸n hµng. Chi phÝ b¸n hµng lµ c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh b¸n hµng vµ tiªu thô s¶n phÈm. Chi phÝ b¸n hµng gåm cã: - Chi phÝ nh©n viªn: Lµ c¸c kho¶n chi tr¶ cho nh©n viªn b¸n hµng, nh©n viªn ®ãng gãi vËn chuyÓn, b¶o qu¶n hµng ho¸. Bao gåm tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp, b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn. - Chi phÝ vËt liÖu bao b×: Lµ c¸c kho¶n chi phÝ vËt liÖu bao b× phôc vô cho viÖc gi÷ g×n, tiªu thô s¶n phÈm hµng ho¸ dÞch vô nh chi phÝ vËt liÖu ®ãng gãi s¶n phÈm hµng ho¸, chi phÝ vËt liÖu nhiªn liÖu dïng cho b¶o qu¶n bèc v¸c, 17 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 vËn chuyÓn s¶n phÈm hµng ho¸ trong qu¸ tr×nh tiªu thô, vËt liÖu dïng cho söa ch÷a b¶o qu¶n tµi s¶n cè ®Þnh. - Chi phÝ dông cô ®å dïng: Lµ c¸c kho¶n chi vÒ c«ng cô ®å dïng phôc vô trong qu¸ tr×nh tiªu thô s¶n phÈm hµng ho¸ nh dông cô ®o lêng, ph¬ng tiÖn tÝnh to¸n, ph¬ng tiÖn lµm viÖc. C«ng cô dông cô lµ nh÷ng vËt dông cã trÞ gi¸ thÊp h¬n 5.000.000® vµ thêi gian sö dông kh«ng qu¸ mét n¨m. - Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh: Lµ kho¶n chi khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh ë bé phËn b¶o qu¶n b¸n hµng nh kho b·i, cöa hµng, ph¬ng tiÖn bèc dì vËn chuyÓn, ph¬ng tiÖn tÝnh to¸n, ®o lêng kiÓm nghiÖm chÊt lîng. - Chi phi dÞch vô mua ngoµi: Lµ c¸c kho¶n chi mua ngoµi phôc vô cho kh¸ch hµng nh c¸c chi phÝ thuª ngoµi söa ch÷a tµi s¶n cè ®Þnh, tiÒn thuª kho, tiÒn bèc v¸c vËn chuyÓn hµng ho¸ tiªu thô, hoa hång cho c¸c ®¹i lý b¸n hµng cho ®¬n vÞ nhËn uû th¸c xuÊt nhËp khÈu. - Chi phÝ hao hôt ®Þnh møc: Lµ sè tiÒn t¬ng øng víi gi¸ trÞ hµng ho¸ hao hôt trong qu¸ tr×nh lu chuyÓn, b¶o qu¶n hµng ho¸ vµ do tÝnh chÊt th¬ng phÈm häc cña hµng ho¸ g©y ra. Theo quy ®Þnh cña Nhµ níc th× chi phÝ nµy ®îc chØ ®Þnh vµ chØ cã hao hôt trong ®Þnh møc míi ®îc tÝnh vµo chi phÝ kinh doanh. - Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c: Lµ c¸c kho¶n chi phÝ kh¸c c¸c chi phÝ kÓ trªn ph¸t sinh trong chi phÝ b¸n hµng nh chi phÝ tiÕp kh¸ch ë bé phËn b¸n hµng, chi phÝ giíi thiÖu s¶n phÈm hµng ho¸, chi qu¶ng c¸o chµo hµng, chi héi nghÞ kh¸ch hµng, chi b¶o hµnh s¶n phÈm. Nh÷ng chi phÝ nµy ph¸t sinh thùc tÕ khã cã thÓ ra ®Þnh møc qu¶n lý. Ngêi qu¶n lý chi phÝ sao cho hîp lý ®Ó ®em l¹i lîi nhuËn cao nhÊt cho doanh nghiÖp. 3.2.3. Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. 18 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn toµn bé hao phÝ lao ®éng sèng,lao ®éng vËt ho¸ ph¸t sinh ë bé phËn qu¶n lý chung cña doanh nghiÖp. Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp bao gåm c¸c kho¶n môc: Chi phÝ tiÒn l¬ng, c¸c kho¶n phô cÊp, b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn cña nh©n viªn qu¶n lý doanh nghiÖp, chi phÝ vËt liÖu, dông cô ®å dïng v¨n phßng, khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh dïng chung cho doanh nghiÖp, thuÕ m«n bµi, thuÕ nhµ ®Êt, c¸c kho¶n lÖ phÝ, c¸c kho¶n chi phÝ vÒ söa ch÷a tµi s¶n cè ®Þnh, l·i ph¶i tr¶ ng©n hµng hoÆc c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c, ®iÖn tho¹i ®iÖn níc, chi héi nghÞ, tiÕp kh¸ch, c«ng t¸c phÝ. - Chi phÝ nh©n viªn qu¶n lý: Lµ c¸c kho¶n tiÒn mµ doanh nghiÖp ph¶i tr¶ cho c¸n bé c«ng nh©n viªn qu¶n lý bao gåm tiÒn l¬ng, tiÒn phô cÊp, b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn. - Chi phÝ vËt liÖu qu¶n lý: Lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ cho c«ng t¸c qu¶n lý doanh nghiÖp nh giÊy, bót, vËt liÖu sö dông cho viÖc söa ch÷a tµi s¶n cè ®Þnh, c«ng cô ®å dïng ë bé phËn qu¶n lý. - Chi phÝ ®å dïng v¨n phßng: Lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ mua s¾m vµ xuÊt dïng c¸c lo¹i dông cô ®å dïng ë bé m¸y qu¶n lý. - Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh: Lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn phÇn gi¸ trÞ hao mßn cña tµi s¶n cè ®Þnh dïng chung cho doanh nghiÖp nh trô së lµm viÖc, c¸c phßng ban, ph¬ng tiÖn truyÒn dÉn, m¸y mãc thiÕt bÞ qu¶n lý dïng trªn v¨n phßng. - Chi phÝ vÒ thuÕ, phÝ vµ lÖ phÝ: Lµ toµn bé sè tiÒn mµ doanh nghiÖp ph¶i nép cho Nhµ níc vÒ c¸c kho¶n nh thuÕ m«n bµi, thuÕ nhµ ®Êt thu trªn vèn vµ c¸c kho¶n lÖ phÝ kh¸c. 19 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 - Chi phÝ dù phßng: Lµ c¸c kho¶n chØ ®îc lËp vÒ gi¶m gi¸ hµng tån kho, nî ph¶i tr¶ khã ®ßi trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. - Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: Lµ c¸c kho¶n chi phÝ kh¸c ph¸t sinh ë bé m¸y qu¶n lý kinh doanh, qu¶n lý hµnh chÝnh ngoµi c¸c yÕu tè trªn nh chi phÝ tiÕp kh¸ch, héi nghÞ, c«ng t¸c, phÝ tiÒn xe ®i phÐp, ®µo t¹o båi dìng c¸n bé, l·i vay vèn ph¶i tr¶ dïng cho s¶n xuÊt kinh doanh. Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh th× c¸c kho¶n chi phÝ trªn ®îc h¹ch to¸n vµo chi phÝ kinh doanh, viÖc x¸c ®Þnh râ ph¹m vi vµ néi dung chi phÝ kinh doanh cã ý nghÜa kinh tÕ lín ®èi víi c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh nãi riªng vµ qu¶n lý kinh tÕ nãi chung cña doanh nghiÖp. §iÒu nµy ®ßi hái ph¶i võa ®¶m b¶o tÝnh khoa häc võa ph¶i ®¶m b¶o tÝnh thùc tiÔn ®Ó phï hîp víi yªu cÇu qu¶n lý trong tõng thêi kú nhÊt ®Þnh. 3.3. C¬ cÊu chi phÝ kinh doanh trong c¸c mÆt hµng xuÊt nhËp khÈu. §èi víi nh÷ng ®¬n vÞ cã ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ th× chu kú kinh doanh dµi h¬n so víi kinh doanh néi ®Þa. ViÖc xuÊt nhËp khÈu tr¶i qua nhiÒu giai ®o¹n nh kiÓm nhËn, kiÓm tra tiªu chuÈn chÊt lîng, bèc xÕp, d tr÷, vËn chuyÓn… Qu¸ tr×nh thanh to¸n tiÒn hµng còng diÔn ra l©u dµi vµ phøc t¹p h¬n c¸c ®¬n vÞ kinh doanh néi ®Þa. Tuú theo lo¹i gi¸ mµ ®¬n vÞ xuÊt nhËp khÈu hµng theo ®ã mµ chi phÝ kinh doanh cÇn bao gåm c¶ chi phÝ vËn chuyÓn, bèc dì ngoµi níc vµ chi mua b¶o hiÓm. ChÝnh v× viÖc kinh doanh quèc tÕ phøc t¹p h¬n kinh doanh néi ®Þa nªn c¬ cÊu cña chi phÝ kinh doanh cho ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ còng phøc t¹p h¬n, gåm nhiÒu néi dung h¬n. 3.3.1. §èi víi hµng xuÊt khÈu. 20