Tài liệu Ds10cbc3

Ngaøy soaïn: PPCT: 17-18 Tuaàn: 9 Baøi 1 : ÑAÏI CÖÔNG VEÀ PHÖÔNG TRÌNH Soá tieát : 2 Moân : Ñaïi soá 10 I. Muïc tieâu:  Veà kieán thöùc: + Hieåu khaùi nieäm pt , nghieäm cuûa pt. + Bieát xaùc ñònh ñieàu kieän cuûa pt. + Hieåu caùc pheùp bieán ñoåi töông ñöông.  Veà kyõ naêng: + Nhaän bieát moät soá cho tröôùc laø nghieäm hay khoâng laø nghieäm cuûa pt ñaõ cho. + Bieát neâu ñk cuûa aån ñeå pt coù nghieäm. + Bieát bieán ñoåi töông ñöông cuûa pt.  Veà tö duy: + Nhaän bieát moät soá cho tröôùc laø nghieäm hay khoâng laø nghieäm cuûa pt ñaõ cho. + Tìm ñöôïc pheùp bieán ñoåi cuûa pt. II. Chuaån bò phöông tieän daïy hoïc:  Thöïc tieãn: Hs ñaõ hoïc caùch giaûi moät soá pt ôû lôùp döôùi. Hs ñaõ bieát tìm taäp xaùc ñònh cuûa hs.  Phöông tieän : Chuaån bò baûng kyõ cho moãi hoaït ñoäng; chuaån bò phieáu hoïc taäp. III. Phöông phaùp daïy :  Cô baûn duøng pp vaán ñaùp , gôïi môû thoâng qua caùc hoaït ñoâng ñeå ñieàu khieån tö duy. IV. Tieán trình tieát hoïc : TIEÁT 1  Hoaït ñoäng 1: + Khaùi nieäm pt 1 aån. + Bieåu thöùc : 3x  5  3  2 x coù theå goïi laø pt khoâng ? Neáu laø pt thì trong caùc soá 2; 3 ; naøo laø nghieäm cuûa pt ? Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh - Nghe , hieåu nhieäm vuï. - Tìm phöông aùn traû lôøi nhanh nhaát. - Trình baøy keát quaû. - Chænh söûa , hoaøn thieän. - Ghi nhaän kieán thöùc. -  Hoaït ñoäng 2: Ñieàu kieän cuûa moät pt. Trang 1 7 soá 2 Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Cho hs nhaéc laïi kieán thöùc cuõ: pt baäc nhaát, pt baäc hai. Ôû pt baäc nhaát : ax + b = 0  a �0  neáu x0 laø nghieäm thì ta coù ñieàu gì? Bieåu thöùc treân coù goïi laø pt? Ñeå xem caùc soá treân laø nghieäm hay khoâng ta phaûi laøm sao? Cho hs ghi nhaän kieán thöùc trong SGK. + Tìm taäp xaùc ñònh cuûa caùc hs : y  + Tìm ñieàu kieän cuûa pt : x 1 ; y  x2 x3 x 1  x2 x 3 Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh - Nghe , hieåu nhieäm vuï. - Tìm phöông aùn traû lôøi nhanh nhaát. - Trình baøy keát quaû. - Chænh söûa , hoaøn thieän. - Ghi nhaän kieán thöùc. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân - Gv toå chöùc cho hs oân laïi kieán thöùc baèng baøi taäp 1 - Töø baøi taäp 1 daãn sang baøi taäp 2: pt muoán coù nghóa khi 2 veá cuûa pt phaûi coù nghóa. Vaäy baøi taäp 2 giaûi ntn ? - Cho hs ghi nhaän kieán thöùc vaø nhöõng chuù yù ( ñk cuûa pt; pt xaùc ñònh vôùi moïi x thì coù theå khoâng ghi ñk) - Toå chöùc cho hs cuûng coá kieán thöùc thoâng qua baøi taäp( phieáu hoïc taäp ).  Hoaït ñoäng 3:Cuûng coá kieán thöùc thoâng qua baøi taäp: Cho pt : x 3 x  . x 1 x 1 a/ Tìm ñk ñeå pt coù nghóa? b/ Trong caùc soá 1 ; -2 ; 3 soá naøo laø nghieäm cuûa pt? 2  Hoaït ñoäng 4:Phöông trình nhieàu aån vaø phöông trình chöùa tham soá. Cho caùc pt : 3 x  2 y  x 2  xy  y 2  1  m  1 x 2  2m  1  0 (2) Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh - Nghe , hieåu nhieäm vuï. - Tìm phöông aùn traû lôøi nhanh nhaát. - Trình baøy keát quaû. - Chænh söûa , hoaøn thieän. - Ghi nhaän kieán thöùc. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân - Cho hs ghi nhaän vai troø cuûa x,y,m trong moãi pt. - (1) thì caëp (x;y) ñöôïc goïi laø 1 nghieäm cuûa pt vaø laø caëp soá khi theá vaøo (1) thì 2 veá cuûa pt baèng nhau. - (2) thì m laø tham soá. Vieäc giaûi (2) coù theå tieán haønh nhö pt baäc hai hay khoâng? TIEÁT 2  Hoaït ñoäng 5:Pt töông ñöông vaø pheùp bieán ñoåi töông ñöông. Cho caùc caëp pt: 1/ 3x – 8 = 0 vaø 15 x  20  0 2 2/ 2 x 2  3   x vaø 2 x 2   x  3 Caâu hoûi:  Giaûi tìm nghieäm caùc pt treân.  So saùnh caùc taäp nghieäm cuûa töøng caëp pt.  Nhaän xeùt moái quan heä giöõa töøng caëp pt treân. Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân - Nghe , hieåu nhieäm vuï. - Cho hs giaûi caùc caëp pt treân. - Tìm phöông aùn traû lôøi nhanh nhaát. - Cho hs so saùnh caùc taäp nghieäm roài ghi nhaän kn pt - Trình baøy keát quaû. töông ñöông. - Chænh söûa , hoaøn thieän. - Töø vieäc nhaän xeùt moái quan heä giöõa töøng caëp pt vaø - Ghi nhaän kieán thöùc. neâu ra pheùp bieán ñoåi ñaõ söû duïng vaø cho hs ghi nhaän ñònh lyù. Trang 2  Hoaït ñoäng 6: Phöông heä quaû. Baøi taäp1: Hai pt sau ñaây coù töông ñöông hay khoâng? 5x + 1 = - 3 vaø 5x 2  x  x 2 Baøi taäp 2: Tìm sai laàm trong pheùp bieán ñoåi sau: x  6  x  3 x  6  1 � x  3  x  6  x  6  2  � x  3  3  Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh - Nghe , hieåu nhieäm vuï. - Tìm phöông aùn traû lôøi nhanh nhaát. - Trình baøy keát quaû. - Chænh söûa , hoaøn thieän. - Ghi nhaän kieán thöùc. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân - Baøi taäp 1: pt 5x 2  x  x 2 ñöôïc bieán ñoåi töø pt ñaàu ntn? Pheùp bieán ñoåi ñoù coù phaûi laø pheùp bieán ñoåi töông ñöông khoâng? Taïi sao? - Baøi taäp 2 : + Ñieàu kieän cuûa (1); (2); (3)? � pheùp bieán ñoåi ñaõ laøm thay ñoåi ñk cuûa pt neân:  1 �  2  �  3 - Cho hs ghi nhaän khaùi nieäm pt heä quaû vaø caùc pheùp bieán ñoåi thöôøng duøng.  Hoaït ñoäng 7: Cuûng coá kieán thöùc ôû hoaït ñoäng 5vaø 6 thoâng qua baøi taäp 1;2 SGK trang 57. V. Cuûng coá toaøn baøi. 1. Cho bieát theá naøo laø nghieäm cuûa 1 pt ? 2. Cho bieát theá naøo laø hai pt töông ñöông? Caùc pheùp bieán ñoåi töông ñöông? 3. Cho bieát theá naøo laø pt heä quaû? Caùc pheùp bieán ñoåi heä quaû? 4. Giaûi baøi taäp trong SGK. Ngaøy soaïn: PPCT: 19-20-21 Tuaàn:10 Baøi 2. PHÖÔNG TRÌNH QUY VEÀ PHÖÔNG TRÌNH BAÄC NHAÁT, BAÄC HAI. (3 tieát) 1. Muïc tieâu: a) Veà kieán thöùc: - Caùch giaûi vaø bieän luaän phöông trình baäc nhaát, baäc hai moät aån, ñònh lí Viet - Caùch giaûi baøi toaùn baèng caùch laäp phöông trình baäc hai. - Caùch giaûi moät soá phöông trình quy veà phöông trình baäc hai ñôn giaûn. b) Veà kó naêng: - Thaønh thaïo caùc böôùc giaûi vaø bieän luaän phöông trình baäc nhaát vaø baäc hai moät aån. - Thaønh thaïo caùc böôùc giaûi phöông trình quy veà phöông trình baäc hai ñôn giaûn. - Thöïc hieän ñöôïc caùc böôùc giaûi baøi toaùn baèng caùch laäp phöông trình baäc hai. c) Veà tö duy: - Hieåu ñöôïc caùc böôùc bieán ñoåi ñeå coù theå giaûi ñöôïc phöông trình quy veà pt baäc hai ñôn giaûn - Bieát quy laï veà quen. d) Veà thaùi ñoä: - Caån thaän, chính xaùc. - Bieát ñöôïc toaùn hoïc coù öùng duïng trong thöïc tieãn. Trang 3 2. Chuaån bò phöông tieän daïy hoïc a) Thöïc tieãn: Hoïc sinh ñaõ hoïc caùch giaûi pt baäc nhaát vaø baäc hai ôû lôùp 9, giaûi ñöôïc pt vôùi heä soá haèng soá. b) Phöông tieän: - Chuaån bò caùc baûng keát quaû caùc hoaït ñoäng - Chuaån bò caùc phieáu hoïc taäp. c) Phöông phaùp: Cô baûn duøng phöông phaùp gôïi môû vaán ñaùp thoâng qua caùc hoaït ñoäng ñieàu khieån tö duy, ñan xen hoaït ñoäng nhoùm. 3. Tieán trình baøi hoïc vaø caùc hoaït ñoäng: Tieát 1 1.1. Kieåm tra baøi cuõ:  Gv coù theå toå chöùc cho lôùp hoaït ñoäng nhoùm. Vôùi moãi noäi dung cho hs hoïc theo kieåu troø chôi.  Caùch tieán haønh troø chôi: Sau khi chia nhoùm, giao nhieäm vuï cho moãi nhoùm, gv ñieàu khieån troø chôi baèng caùch ñöa ra töøng caâu hoûi, nhoùm naøo ñöa ra caâu hoûi ñuùng vaø nhanh nhaát ñöôïc ghi ñieåm. Sau khi hoaøn thaønh moãi noäi dung, nhoùm naøo ñöôïc nhieàu ñieåm nhaát laø thaéng. Keát thuùc troø chôi giaùo vieân coù theå cho ñieåm vaøo soå vôùi noäi dung ñoù cho hs. Hoaït ñoäng 1 : Giaûi vaø bieän luaän pt baäc nhaát: ax + b = 0. Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Noäi dung caàn ghi - Nghe hieåu nhieäm vuï  Toå chöùc cho hs töï oân taäp kieán thöùc  Baûng toång keát SGK - Tìm phöông aùn thaéng cuõ. - Trình baøy keát quaû  Cho bieát daïng cuûa pt baäc nhaát moät - Chænh söõa hoaøn thieän aån? (neáu coù)  Giaûi & BL pt sau : m(x – 5) = 2x – - Ghi nhaän kieán thöùc 3  Neâu baûng toùm taét veà giaûi vaø BL pt ax + b = 0 Hoaït ñoäng 2: Giaûi vaø bieän luaän pt baäc hai: ax2 + bx + c = 0. Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Noäi dung caàn ghi - Nghe hieåu nhieäm vuï  Toå chöùc cho hs töï oân taäp kieán thöùc  Baûng toång keát SGK - Tìm phöông aùn thaéng cuõ. (töùc laø hoaøn thaønh  Cho bieát daïng cuûa pt baäc hai moät nhieäm vuï nhanh nhaát) aån? - Trình baøy keát quaû  Giaûi & BL pt sau : mx2 – 2mx + 1 = - Chænh söõa hoaøn thieän 0 (neáu coù)  Neâu baûng toùm taét veà giaûi vaø BL pt - Ghi nhaän kieán thöùc ax2 + bx + c = 0  Cho hoïc sinh laøm bt TNKQ soá 1. Baøi TNKQ 1: Phöông trình ax2 + bx + c = 0 coù nghieäm khi. Trang 4 a)  = 0 b) a = 0 vaø b �0 � a �0 � � � 0 � � c) � a0 � � � b �0 � � d) khoâng xaûy ra Hoaït ñoäng 3: Ñònh lyù Vieùt vaø coâng thöùc nghieäm. Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Noäi dung caàn ghi - Nghe hieåu nhieäm vuï  Toå chöùc cho hs töï oân taäp kieán thöùc  Baûng toång keát SGK - Tìm phöông aùn thaéng cuõ. (töùc laø hoaøn thaønh  Phaùt bieåu ñònh lyù Vieùt vôùi pt baäc nhieäm vuï nhanh nhaát) hai ? - Trình baøy keát quaû  Vôùi giaù trò naøo cuûa m pt sau coù 2 - Chænh söõa hoaøn thieän nghieäm döông : mx2 – 2mx + 1 = 0 (neáu coù)  Cho bieát moät soá öùng duïng cuûa ñònh - Ghi nhaän kieán thöùc lyù Vieùt.  Tìm 2 soá bieát raèng 2 soá ñoù coù toång laø 16 vaø tích laø 63. Hoaït ñoäng 4: Cuûng coá kieán thöùc thoâng qua baøi taäp toång hôïp. Cho pt mx2 – 2(m – 2)x + m – 3 = 0 trong ñoù m laø tham soá a) Giaûi vaø bieän luaän pt ñaõ cho. b) Vôùi giaù trò naøo cuûa m thì phöông trình ñaõ cho coù 1 nghieäm. c) Vôùi giaù trò naøo cuûa m thì phöông trình ñaõ cho coù 2 nghieäm traùi daáu. Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Böôùc 1. Xeùt m = 0 Böôùc 2. Xeùt m �0 - Tính  ' - Xeùt daáu  ' vaø keát luaän soá nghieäm. *  '  0 � ... *  '  0 � ... *  '  0 � ... Böôùc 3. Keát luaän - Pt voâ nghieäm khi … - Pt coù 1 nghieäm khi … - Pt coù 2 nghieäm phaân bieät khi … Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân  Kieåm tra vieäc thöïc hieän caùc böôùc giaûi pt baäc hai ñöôïc hoïc cuûa hs ? - Böôùc 1. Xeùt a = 0 - Böôùc 2. Xeùt a �0 + Tính  ' + Xeùt daáu  ' - Böôùc 3. Keát luaän  Söûa chöõa kòp thôøi caùc sai laàm  Löu yù hs vieäc bieän luaän  Ra baøi taäp töông töï : baøi 2 SGK. Noäi dung caàn ghi - Böôùc 1. Xeùt a = 0 - Böôùc 2. Xeùt a �0 + Tính  ' + Xeùt daáu  ' - Böôùc 3. Keát luaän Tieát 2 Hoaït ñoäng 5: Phöông trình chöùa daáu giaù trò tuyeät ñoái. Giaûi phöông trình x  3  2 x  1 Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh - Nghe hieåu nhieäm vuï - Nhaän daïng pt Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân  Höôùng daãn hs nhaän daïng pt ax  b  cx  d Trang 5 Noäi dung caàn ghi - Caùch 1. Bình phöông - Caùch 2. Duøng ñònh nghóa - Tìm caùch giaûi baøi toaùn - Trình baøy keát quaû - Chænh söõa hoaøn thieän (neáu coù) - Ghi nhaän kieán thöùc vaø caùc caùch giaûi baøi toaùn  Höôùng daãn hs caùch giaûi vaø caùc böôùc giaûi pt daïng naøy. - Caùch 1. Bình phöông - Caùch 2. Duøng ñònh nghóa  Löu yù hs caùc caùch giaûi vaø caùc böôùc giaûi pt chöùa giaù trò tuyeät ñoái. - Cho hs laøm baøi taäp töông töï baøi soá 6 trong sgk. Hoaït ñoäng 6: Phöông trình chöùa aån döôùi daáu caên. Giaûi phöông trình 2x  3  x  2 Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân - Nghe hieåu nhieäm vuï  Höôùng daãn hs caùc böôùc giaûi pt daïng - Nhaän daïng pt naøy. - Tìm caùch giaûi baøi toaùn - Böôùc 1 : Ñieàu kieän - Trình baøy keát quaû - Böôùc 2 : Bình phöông daãn ñeán pt - Chænh söõa hoaøn thieän baäc hai. (neáu coù) - Böôùc 3 : Giaûi pt baäc hai - Ghi nhaän kieán thöùc - Böôùc 4 : So saùnh ñk vaø keát luaän nghieäm phöông trình.  Höôùng daãn hs nhaän daïng pt ax  b  cx  d vaø caùc böôùc giaûi pt ñoù. - Cho hs laøm baøi taäp töông töï baøi soá 7 trong sgk. Noäi dung caàn ghi - Böôùc 1 : Ñieàu kieä - Böôùc 2 : Bình phöông daãn ñeán pt baäc hai. - Böôùc 3 : Giaûi pt baäc hai - Böôùc 4 : So saùnh ñk vaø keát luaän nghieäm phöông trình. Hoaït ñoäng 7: Cuûng coá kieán thöùc thoâng qua giaûi baøi toaùn baèng caùch laäp pt. Baøi toaùn: Hai vaän ñoäng vieân tham gia cuoäc ñua xe ñaïp töø TP HCM ñi Vuõng Taøu. Khoaûng caùch töø vaïch xuaát phaùt ñeán ñích laø 105 km. Do vaän ñoäng vieân thöù nhaát ñi vôùi vaän toác nhanh hôn vaän ñoäng vieân thöù hai laø 2 km/h neân ñeán ñích tröôùc 7,5 phuùt. Tính vaän toác cuûa moãi ngöôøi. Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Noäi dung caàn ghi - Choïn aån: Goïi vaän toác  Gv giuùp hs naém ñöôïc caùc tri thöùc veà - Böôùc 1 : choïn aån vaø cuûa vñv thöù nhaát laø x ñk cuûa aån phöông phaùp : (km/h), ñieàu kieän x > 0 - Böôùc 2 : bieåu dieãn - Böôùc 1 : choïn aån vaø ñk cuûa aån - Bieåu dieãn caùc döï kieän caùc döõ kieän qua aån. - Böôùc 2 : bieåu dieãn caùc döõ kieän qua qua aån: khi ñoù vaän toác - Böôùc 3 : laäp phöông aån. cuûa vñv thöù nhaát laø x + trình. - Böôùc 3 : laäp phöông trình. 2 vaø thôøi gian ñi heát - Böôùc 4 : giaûi phöông - Böôùc 4 : giaûi phöông trình. quaûng ñöôøng cuûa moãi trình. - Böôùc 5 : keát luaän 105 vñv töông öùng laø vaø Cho hs laøm baøi taäp töông töï : caùc baøi 3, 4 - Böôùc 5 : keát luaän x trong sgk. Trang 6 105 x+2 - Laäp pt: theo giaû thuyeát ta coù pt: 105 105 1  = x x+2 8 - Giaûi pt ta ñöôïc: x2+2x-1680=0 x = -42 (loaïi) � � �1 x2 = 40 � - Keát luaän: Vaäy vaän toác cuûa vñv thöù hai laø 40 km/h, coøn vaän toác cuûa vñv thöù nhaát laø 42 km/h. 1.2. Cuûng coá toaøn baøi Caâu hoûi 1: a) Cho bieát caùc böôùc giaûi pt coù chöùa giaù trò tuyeät ñoái. b) Cho bieát caùc böôùc giaûi pt coù chöùa aån döôùi daáu caên c) Cho bieát caùc böôùc giaûi baøi toaùn baèng caùch laäp pt Caâu hoûi 2: Choïn phöông aùn ñuùng vôùi moãi baøi taäp sau: Baøi 1: Phöông trình x4 + 9x2 + 8 = 0 a) voâ nghieäm b) chæ coù 2 nghieäm phaân bieät c) chæ coù 3 nghieäm phaân bieät d) coù 4 nghieäm phaân bieät Baøi 2: Phöông trình x 1  x  2  x  3 a) voâ nghieäm b) chæ coù 1 nghieäm c) coù ñuùng 2 nghieäm phaân bieät d) coù ñuùng 3 nghieäm phaân bieät 1.3. Baøi taäp veà nhaø: caùc baøi 2, 3, 4, 5, 6 trong SGK. Tieát 3 Hoaït ñoäng 8: Tìm hieåu nhieäm vuï: Baøi taäp: Baøi 1: Caâu a, c baøi 1 sgk trang 62 Baøi 2: Caâu a, b baøi 2 sgk trang 62 Baøi 3: baøi 3 sgk trang 62 Baøi 4: Caâu a baøi 4 sgk trang 62 Baøi 5: Caâu a baøi 5 sgk trang 62 Baøi 6: baøi 6 sgk trang 62, 63 Baøi 7: baøi 7 sgk trang 62, 63 Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân - Cheùp baøi taäp  Döï kieán nhoùm hoïc sinh (nhoùm K, - Ñoïc vaø neâu thaéc maéc G, nhoùm TB) veà ñaàu baøi.  Ñoïc (phaùt) ñeà cho hoïc sinh - Ñònh höôùng Caùch giaûi Trang 7 Noäi dung caàn ghi  caùc baøi taäp.  Giao nhieäm vuï cho töøng nhoùm Hoaït ñoäng 9: Hoïc sinh ñoäc laäp tieán haønh tìm lôøi giaûi caùc baøi taäp töø 1 ñeán 5 coù söï höôùng daãn, ñieàu khieån cuûa giaùo vieân: Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Noäi dung caàn ghi  - Ñoïc ñeà vaø nghieân cöùu  Giao nhieäm vuï vaø theo doõi hoaït höôùng giaûi. ñoäng cuûa hoïc sinh, höôùng daãn khi - Ñoäc laäp tieán haønh giaûi caàn thieát. toaùn.  Nhaän vaø chính xaùc hoùa keát quaû - Thoâng baùo keát quaû cho cuûa 1 hoaëc 2 hoïc sinh hoaøn thaønh gv khi ñaõ hoaøn thaønh ñaàu tieân. nhieäm vuï  Ñaùnh giaù keát quaû hoaøn thaønh - Chuù yù caùc caùch giaûi nhieäm vuï cuûa töøng HS. Chuù yù caùc khaùc sai laàm thöôøng gaëp. - Ghi nhôù caùc caùch giaûi.  Ñöa ra lôøi giaûi (ngaén goïn nhaát) cho caû lôùp.  Höôùng daãn caùch giaûi khaùc neáu coù(caùch giaûi khaùc coi nhö baøi taäp veà nhaø) Hoaït ñoäng 10: Hoïc sinh ñoäc laäp tieán haønh tìm lôøi giaûi caùc baøi taäp töø 6 ñeán 7 coù söï höôùng daãn, ñieàu khieån cuûa giaùo vieân: Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Noäi dung caàn ghi - Ñoïc ñeà caâu 6, 7 vaø  Giao nhieäm vuï ôû möùc ñoä khoù hôn  nghieân cöùu höôùng giaûi. vaø theo doõi hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh, - Ñoäc laäp tieán haønh giaûi höôùng daãn khi caàn thieát. toaùn.  Nhaän vaø chính xaùc hoùa keát quaû - Thoâng baùo keát quaû cho cuûa 1 hoaëc 2 hoïc sinh hoaøn thaønh gv khi ñaõ hoaøn thaønh ñaàu tieân. nhieäm vuï  Ñaùnh giaù keát quaû hoaøn thaønh - Chính xaùc hoùa keát nhieäm vuï cuûa töøng HS. Chuù yù caùc quaû(ghi lôøi giaûi cuûa baøi sai laàm thöôøng gaëp. toaùn)  Ñöa ra lôøi giaûi (ngaén goïn nhaát) - Chuù yù caùc caùch giaûi cho caû lôùp. khaùc  Höôùng daãn caùch giaûi khaùc neáu - Ghi nhôù caùc caùch giaûi. coù(caùch giaûi khaùc coi nhö baøi taäp veà nhaø)  Cuûng coá:  Qua baøi hoïc sinh caàn naém vöõng caùch giaûi töøng loaïi baøi taäp  Bieát vaän duïng ñeå giaûi caùc baøi toaùn töôøn töï  Baøi taäp veà nhaø: Trang 8  Hoaøn thaønh caùc baøi taäp coøn laïi trong sgk  Chuaån bò tröôùc caùc caâu hoûi trong baøi Phöông trình vaø heä phöông trình baäc nhaát nhieàu aån cho tieát hoïc sau. Ngaøy soaïn: PPCT: 22-23-24 Tuaàn:11-12 Bài 3 : PHƯƠNG TRÌNH VÀ HỆ PHƯƠNG TRÌNH BẬC NHẤT NHIỀU ẨN 1.Mục tiêu  Về kiến thức: Cách giải phương trình bậc nhất hai ẩn,hệ 2 pt bậc nhất 2 ẩn,hệ 3 pt bậc nhất 3 ẩn. Cách giải bài toán bằng phương pháp lập hệ 2 pt bậc nhất 2 ẩn, hệ 3 pt bậc nhất 3 ẩn.  Về kĩ năng: Thành thạo cách biểu diễn tập nghiệm của pt bậc nhất 2 ẩn. Thành thạo các phương pháp giải hệ 2 pt bậc nhất 2 ẩn, hệ 3 pt bậc nhất 3 ẩn. Thành thạo giải các bài toán bằng cách lập hệ phương trình.  Về tư duy: Hiểu được phương pháp tổng quát để giải hpt là phương pháp khử dần ẩn số.  Về thái độ: Cẩn thận chính xác. Biết được toán học có ứng dụng trong thực tiễn. 2.Chuẩn bị phương tiện dạy học  Thực tiễn: Hs đã được học cách giải phương thình bậc nhất 2 ẩn và hệ 2 pt bậc nhất 2 ẩn.  Phương tiện: Chuẩn bị bảng kết quả mỗi hoạt động để treo hoặc chiếu. Chuẩn bị phiếu học tập. 3.Gợi ý về phương pháp dạy học Cơ bản dùng phương pháp gợi mở, vấn đáp thông qua các hoạt động điều khiển tư duy đan xen hoạt động nhóm. 4.Tiến trình bài học và các hoạt động A.Tình huống học tập Tình huống 1:Ôn tập kiến thức cũ. Giáo viên nêu vấn đề bằng bài tập, giải quyết vấn đề thông qua 2 hoạt động. HĐ1:Giải pt bậc nhất 2 ẩn. HĐ2:Giải hpt bậc nhất 2 ẩn. Tình huống 2: Hệ 3 phương trình bậc nhất 3 ẩn. Giáo viên nêu vấn đề và giải quyết vấn đề thông qua: HĐ3:Giải hệ phương trình dạng tam giác. HĐ4:Giải hpt khác bằng phương pháp khử ẩn đưa về dạng hệ tam giác. HĐ5:Củng cố kiến thức bằng cách nhắc lại phương pháp giải pt bậc nhất 2 ẩn và hpt vừa học. HĐ6:Củng cố kiến thức bằng cách giải bài tập và giải bài toán bằng phương pháp lập hệ phương trình. B.Tiến trình bài học Trang 9 1.Kiểm tra bài cũ HĐ1:Giải pt ax + by = c HĐ của học sinh - Nghe hiểu nhiệm vụ. - Nhóm trình bày kết quả. - Chỉnh sửa hoàn thiện ( nếu có ) - Ghi nhận kiến thức. HĐ của giáo viên * Tổ chức cho hs tự ôn tập kiến thức cũ (theo nhóm) 1.Cho biết dạng của pt bậc nhất 2 ẩn. 2.(1; - 2) có phải là nghiệm của pt 3x – 2y = 7 ? pt này còn có những nghiệm khác không? 3.Biểu diễn tập nghiệm pt 3x – 2y = 6 4.Cho hs ghi nhận kiến thức là phần định nghĩa và chú ý trong SGK. ax  by  c � a'x  b'y  c' � HĐ2:Giải hệ phương trình: � HĐ của học sinh - Nghe hiểu nhiệm vụ. - Hoàn thành và trình bày kết quả. - Chỉnh sửa hoàn thiện ( nếu có ) - Ghi nhận kiến thức. HĐ của giáo viên * Tổ chức cho hs tự ôn tập kiến thức cũ (theo nhóm) 1.Cho biết dạng của hệ 2 pt bậc nhất 2 ẩn 2.Các cách giải đã biết để giải hệ này? �2x  y  1 5x  4 y  2 � 3.Giải hpt: � ( mỗi nhóm giải 1 cách) 3x  y  5  0 � � 6 x  2y  1  0 � 2x  y  3 � � 6x  3y  9 � 4.Cho học sinh ghi nhận phần định nghĩa trong SGK. a1x  b1y  c1z  d1 � � HĐ3:Giải hệ phương trình: �a2 x  b2 y  c2 z  d 2 � a3x  b3y  c3z  d 3 � HĐ của học sinh - Nghe hiểu nhiệm vụ. - Nêu dạng của hpt. - Tìm cách giải bài toán. - Trình bày kết quả. HĐ của giáo viên 1.Hướng dẫn hs nêu ra được dạng của hệ 3 pt bậc nhất 3 ẩn. x  y  2z  1 � � 2.Giải hpt: �2y  3z  3 (*) � 2z  6 � 3.Cho hs ghi nhận phần định nghĩa và nhận biết được (*) là hệ tam giác, cách giải hệ này. Nhấn mạnh hệ còn có những dạng tam giác khác. �2x  3y  5z  13 � HĐ4:Giải hệ phương trình: �4x  2y  3z  3 �x  2y  4z  1 � HĐ của học sinh - Đưa hệ trên về dạng tam giác. - Giải hpt đó, trình bày kết quả, chỉnh sửa (nếu có) - HD cho hs thấy rằng mọi hệ 3 pt bậc nhất 3 ẩn 9ều có thể đưa về dạng tam giác Trang 10 HĐ của giáo viên bằng cách khử ẩn số. - Chỉnh sửa kịp thời các sai lầm. HĐ5:Củng cố kiến thức - Cho biết cách giải và cách biểu diễn tập nghiệm của pt bậc nhất 2 ẩn. - Cho biết cách giải hệ 2 pt bậc nhất 2 ẩn, hệ 3 pt bậc nhất 3 ẩn. HĐ6:Giải các bài tập SGK nhằm củng cố kiến thức. HĐ của học sinh *Nghe hiểu nhiệm vụ - Trình bày kết luận và giải thích. - Cử đại diện lên trình bày lời giải và chỉnh sửa (nếu có). - Chọn ẩn: Gọi x (đồng) là giá tiền 1 quả quýt,y (đồng) là giá tiền 1 quả cam. (x >0, y >0) - Biểu diễn các dữ liệu qua ẩn. + Vân mua: 10x + 7y = 17800 + Lan mua:12x + 6y = 18000 HĐ của giáo viên Tổ chức và HD hs giải bài tập SGK. BT1: Lưu ý hs các hệ số. BT2: - Mỗi nhóm giải 1 hpt. - Chỉnh sửa hoàn thiện bài giải nếu cần. BT3: Giúp hs nắm được các tri thức về phương pháp. B1:Chọn ẩn và đk của ẩn. B2:Biểu diễn các dữ kiện qua ẩn. B3:Lập hpt. 10x  7 y  17800 � 12x  6y  18000 � x  800 � - Giải hpt được: � y  1400 � - Lập hpt: � - KL - Chọn ẩn - Lập hpt, giải hpt, kết luận. - Nghe, hiểu nhiệm vụ. - Cử đại diện trình bày kết quả. - Chỉnh sửa nếu có. - Chọn ẩn - Lập hpt, giải hpt. - KL - Nghe, hiểu nhiệm vụ. - Cử đại diện trình bày kết quả. - Chỉnh sửa nếu có. B4:Giải hpt. B5:KL. BT4: - Yêu cầu hs lập được hpt. - Tự giải hpt. BT5: Chia nhóm giải - Yêu cầu đại diện 2 nhóm trình bày. - Chỉnh sửa hoàn thiện lời giải. BT6: - Tương tự phương pháp lập hpt bài 3, yêu cầu hs lập hpt và giải. - Chỉnh sửa nếu cần. BT7: - Yêu cầu hs xem HD SGK. - Chia nhóm giải b,d. 2.Củng cố toàn bài Các bước giải bài toán bằng cách lập hpt. 3.BTVN: chuẩn bị các bài tập ôn chương và bài tập trắc nghiệm. Ngaøy soaïn: PPCT: 25 Tuaàn:13 LUYEÄN TAÄP Soá tieát: 1 I . Muïc tieâu 1. Kieán thöùc Cuõng coá khaéc saâu kieán thöùc veà: Trang 11 - Phöông trình baäc nhaát, phöông trìn baäc 2, phöông trình chöùa aån trong daáu giaù trò tuyeät ñoái, phöông trình chöùa aån döôùi daáu caên - Phöông trình baäc nhaùt 2 aån, heä phöông trình baäc nhaát 2 aån, heä 3 phöông trình baäc nhaát 3 aån 2. Kyõ naêng - Giaûi , giaûi vaø bieän luaän phöông trình treân, tính baèng maùy tính II. Chuaån bò GV : soaïn giaùo aùn, SGK hheä thoáng nhöõng baøi taäp HS:laøm BT ñaõ cho veà nhaø III. Tieán haønh 1. Kieåm tra baøi cuõ Hoûi: Keå teân nhöng phöng trình coù theå quy veà baäc 2 ñeå giaûi? (HSTL . GVNX) 2. Baøi taäp Hoïat ñoäng cuûa GV - Hoûi: Caùc böùôc giaûi pt quy veà baäc 2? - Giaûi BT1 - Goïi 4 HS leân baûng giaûi - Giaûi BT2 - Goïi 1 HS leân baûng giaûi - Giaûi BT2 - Goïi 2 HS leân baûng giaûi Hoaït ñoäng cuûa HS - 1HSTL HS ‡ nhaän xeùt, bs Baøi taäp 1 Giaûi pt: - 2 HS leân baûng giaûi HS ‡ giaûi, qs. NX - 1HS leân baûng giaûi HS ‡ giaûi, qs. NX - 2 HS leân baûng giaûi HS ‡ giaûi, qs. NX - GV höôùng daãn giaûi baèng maùy tính - Giaûi BT2 - Goïi 3 HS leân baûng giaûi Noäi dung x 3 x 3 0 x 1 b. 2x  1  2  3x a. Baøi taäp 2 (2-62 SGK) Giaûi vaø bieän luaän pt: (m-2)x + 2m+3 = 3x Baøi taäp 3 Giaûi heä pt: 2x  5y  7  0 � a. � 4x  4y  1  0 � � �2 x  y  2  0 b. � 2x  2 y  4  0 � - 4 HS leân baûng giaûi HS ‡ giaûi, qs. NX Baøi taäp 4 Giaûi heä pt: xyz40 � � 2x  3y  z  5  0 a. � � 3z  4y  7z  1  0 � - GV höôùng daãn giaûi baèng maùy tính 3x  z  3  0 � � 3y  4z  1  0 b. � � 4x  2y  5  0 � *Cuõng coá Trang 12 - HS heä thoáng laïi caùc kieán thöùc toaøn chöông - Laøm BT oân chöông Ngaøy soaïn: PPCT: 26 Tuaàn:13 OÂN TAÄP CHÖÔNG III. Soá tieát: 1 1. Muïc tieâu: a) Veà kieán thöùc: Cuûng coá khaéc saâu caùc kieán thöùc veà + phöông trình vaø ñieàu kieän cuûa phöông trình, + khaùi nieäm veà phöông trình töông töông; heä quaû, + phöông trình daïng ax + b = 0, + phöông trình baäc hai vaø coâng thöùc nghieäm vaø ñònh lí Vi – eùt b) Veà kyõ naêng: Reøn luyeän kyõ naêng + giaûi vaø bieän luaän phöông trình daïng ax + b = 0 vaø caùc phöông trìng quy veà daïng naøy, + giaûi heä phöông trình baäc nhaát hai aån + giaûi heä phöông trình baäc nhaát ba aån baèng phöông phaùp Gau - xô, + giaûi baøi toaùn baèng caùch laäp heä phöông trình baäc nhaát hai aån, ba aån + giaûi phöông trình baäc hai vaø giaûi baøi toaùn baèng caùch laäp phöông trình baäc hai, + söû duïng ñònh lí Vi-eùt trong vieäc ñoaùn nghieäm cuûa phöông trình baäc hai vaø giaûi caùc baøi toaùn lieân quan nhö tìm hai soá bieát toång vaø tích cuûa chuùng, tính caùc bieåu thöùc ñoái xöùng giöõa caùc nghieäm cuûa phöông trình baäc hai. c)Veà tö duy: + Vaän duïng ñöôïc lyù thuyeát vaøo baøi taäp. + Bieát quy laï thaønh quen c) Thaùi ñoä: Reøn luyeän ñöôïc tính caån thaän, chính xaùc trong tính toaùn, laäp luaän. 2. Chuaån bò phöông tieän daïy hoïc: a) Thöïc tieãn: h/s caàn naúm ñöôïc caùc kieán thöùc caàn thieát ñaõ hoïc ñeå giaûi baøi taäp. b) Phöông tieän: + Taøi lieäu hoïc taäp cho h/s: sgk + Thieát bò daïy hoïc: phieáu hoïc taäp d) Phöông phaùp: Gôïi môû vaán ñaùp, ñan xen hoaït ñoäng nhoùm. 3. Tieán trình baøi hoïc vaø caùc hoaït ñoäng: HÑ 1. Giaûi caùc phöông trình chöùa caên baäc hai Muïc tieâu mong muoán cuûa hoaït ñoäng: h/s ñaït ñöôïc kyõ naêng giaûi ñöôïc caùc phöông trình chöùa caên baäc hai. Ñeà baøi taäp. 1) Giaûi caùc phöông trình sau: x2 8 b)  a) x  5  x  x  5  6 c) x 2  4  x  1 x-2 x-2 Tình huoáng 1. Tìm hieåu nhieäm vuï Hoaït ñoäng cuûa troø Hoaït ñoäng cuûa Giaùo vieân + H/s theo doõi ñề baøi taäp trong SGK + Chia lôùp thaønh hai nhoùm: nhoùm 1 goàm TB + Ñònh höôùng caùch giaûi vaø Y , nhoùm 2 goàm , K vaø G + H/s theo doõi ñeà baøi trong SGK Trang 13 Hoaït ñoäng cuûa troø Hoaït ñoäng cuûa Giaùo vieân + Giao nhieäm vuï cho nhoùm 1: baøi taäp 1a) vaø 1b), nhoùm 2 baøi taäp coøn laïi. Tình huống 2. H/s độc lập tìm lời giải câu 1a), 1b), 1c) có sự hướng dẫn điểu khiển của GV Hoaït ñoäng cuûa troø Hoaït ñoäng cuûa Giaùo vieân + Đọc đề bài 1a), 1b) được giao và nghiên cứu + Giao nhiệm vụ (bài 1a), 1b)) và theo dõi hoạt cách giải động của h/s, hướng dẫn khi cần thiết. GV cần + Độc lập tiến hành giải toán gợi ý cho h/s thực hiện giải pt = pp tương đương. Do đó cần chú ý đến điều kiện của pt. + Thông báo kết quả cho giáo viên khi hoàn + Nhận và chính xác hóa kết quả của một vài thành nhiệm vụ h/s hoàn thành nhiệm vụ đầu tiên. + Đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ của từng h/s. Chú ý các sai lầm về: điểu kiện của pt, sau khi tìm x xong không đối chiếu điều kiện, … + Đưa ra lời giải ngắn gọn cho h/s (có thể gọi + Chính xác hóa kệt quả (ghi lời giải của bài h/s trình bày) toán) + Hướng dẫn h/s trình bày cách khác: dùng phép biến đổi hệ quả (hco h/s về nhà giải quyết) Tình huống 3. H/s tiến hành độc lập giải câu 1c) Hoaït ñoäng cuûa troø Hoaït ñoäng cuûa Giaùo vieân ● Đối với bài 1c), tất cả trình bày tương tự. Cân chý ý: a. Giải bằng tương đương: + Cần thêm điều kiện phụ nào để khi bình phương hai pt đã cho ta được pt tương đương + Cẩn thận trong tính toán và chọn nghiệm. b) Giải bằng hệ quả: + Điểu kiện của pt + Chọn nghiệm HÑ 2. Giaûi caùc phöông trình chöùa ẩn ở mẫu Muïc tieâu mong muoán cuûa hoaït ñoäng: h/s ñaït ñöôïc kyõ naêng giaûi ñöôïc caùc phöông trình chöùa ẩn ở mẫu. Ñeà baøi taäp. 2) Giaûi caùc phöông trình sau: a. 3x  4 1 4   2 3 x2 x2 x 4 b. Hoaït ñoäng cuûa troø 3x 2  2 x  3 3x  5  2x 1 2 Hoaït ñoäng cuûa Giaùo vieân ● Tất cả trình bày tương tự như HĐ 1. Nhưng cân chý ý: +  Điều kiện của pt + Cẩn thận trong tính toán và chọn nghiệm. HÑ 3. Giaûi caùc hệ phöông trình bậc nhật hai ẩn, ba ẩn Trang 14 Muïc tieâu mong muoán cuûa hoaït ñoäng: h/s ñaït ñöôïc kyõ naêng giaûi caùc hệ phöông trình bậc nhật hai ẩn, ba ẩn bằng MT Casio và bằng pp Gau - xơ Ñeà baøi taäp. 3) Giaûi caùc phöông trình sau: a)Baøi 5 trang 70 b) Baøi 7 trang 70 Hoaït ñoäng cuûa troø Hoaït ñoäng cuûa Giaùo vieân ● Tất cả trình baøy tương tự như HĐ 1. Nhưng caàn chuù yù: + Đọc ñeà baøi GV giao vaø thöïc hieän theo GV + Thực hiện bằng MT: höôùng daãn thao taùc treân MT - Hướng dẫn h/s sử dụng maùy tính một caùch + Suy nghó theo gôïi yù cuûa GV trong tröôøng chi tiết (cụ thể thaønh thuật toaùn cho cả hai dạng hôïp MT baùo loãi hệ pt) + Thoâng baùo cho GV khi h/s tìm ñöôïc keát quaû - Maùy tính baùo loãi thì heä pt voâ nghieäm traû lôøi hay voâ soá nghieäm + Thöïc hieän vieäc giaûi heä pt baèng caùch khaùc + Thöïc hieän baèng caùc phöông phaùp ñaõ bieát theo höôùng daãn cuû GV - Gôïi yù h/s giaûi + Chính xaùc keát quaû baøi toaùn (ghi lời giải của - Nhaän keát quaû cuûa h/s vaø chính baøi toaùn) xaùc keát quaû - Trình baûy baøi giaûi ngaén goïn HÑ 4. Giaûi baøi toaùn baèng caùch laäp pt vaøhpt Muïc tieâu mong muoán cuûa hoaït ñoäng: h/s ñaït ñöôïc kyõ naêng töï laäp ñöôïc pt, hpt khi thöïc hieän caùc baøi toaùn baèng caùch laäp pt vaøhpt Ñeà baøi taäp. 4) Baøi 6 trang 70 5) baøi 12 trang 71 Hoaït ñoäng cuûa troø Hoaït ñoäng cuûa Giaùo vieân + H/s ñoïc ñeà bai vaø nghieân cöùu ñeà ● Tất cả trình baøy tương tự như HĐ 1. Nhưng GV caàn gôïi yù: + Theo gôïi yù cuûa GV, h/s laàn löôïot tìm ra caùch + Choïn aån cuûa baøi toaùn (caàn chuù yù ñeán ñieàu giaûi vaø lôøi giaûi kieän cuûa aån) + Lieân keát caùc giaû thieát ñeå hình thaønh caùc pt hay hpt + Tieán haønh giaûi heä pt (coù chuù yù ñeán ñieàu kieän ñaõ neâu) HÑ 5. Cuûng coá GV yeâu caàu h/s xem laïi caùc daïng baøi taäp cô baûn ñeå chuaån bò kieåm tra moät tieát. Trang 15