Tài liệu “đổi mới hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp thương mại trong quá trình hội nhập

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 lêi më ®Çu Thùc hiÖn chñ tr¬ng cña §¶ng vÒ viÖc ®a d¹ng ho¸ thÞ trêng, ®a ph¬ng ho¸ quan hÖ kinh tÕ… gia nhËp c¸c tæ chøc vµ hiÖp héi kinh tÕ quèc tÕ khi cÇn thiÕt cã ®iÒu kiÖn, níc ta trë thµnh thµnh viªn ®Çy ®ñ cña ASEAN vµ AFTA vµo n¨m 1995, cña ASEM vµo n¨m 1996 vµ cña APEC vµo n¨m 1998. Víi WTO, níc ta trë thµnh quan s¸t viªn tõ n¨m 1995 vµ hiÖn ®ang trong qu¸ tr×nh ®µm ph¸n ®Ó gia nhËp tæ chøc nµy. Nh÷ng sù kiÖn nµy, kÕt hîp víi nhu cÇu néi t¹i cña nÒn kinh tÕ, ®· ®Æt ra nh÷ng yªu cÇu míi cho mçi doanh nghiÖp th¬ng m¹i. Héi nhËp kinh tÕ t¹o ra c¸c c¬ héi ph¸t triÓn kinh doanh cho c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i ViÖt Nam, thÞ trêng ®îc më réng, cã kh¶ n¨ng thiÕt lËp quan hÖ bu«n b¸n víi nhiÒu ®èi t¸c trªn thÕ giíi… Nhng bªn c¹nh ®ã, xu thÕ héi nhËp khiÕn cho m«i trêng kinh doanh trong níc thay ®æi, c¸c doanh nghiÖp níc ngoµi cã bíc ph¸t triÓn h¬n ta tõ 20 ®Õn 30 n¨m th©m nhËp thÞ trêng ViÖt Nam t¹o nªn sù c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t gi÷a c¸c doanh nghiÖp, ®iÒu nµy khiÕn doanh nghiÖp th¬ng m¹i trong níc ph¶i ®èi mÆt víi kh«ng Ýt nguy c¬ vµ th¸ch thøc. Doanh nghiÖp th¬ng m¹i muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn cÇn nghiªm tóc coi sù ®æi míi toµn diÖn vµ liªn tôc ®Ó héi nhËp lµ ch×a khãa më c¸nh cöa thÞ trêng trong níc, tõ ®ã cã thÓ t×m ®îc chç ®øng trªn thÞ trêng khu vùc vµ thÕ giíi. Do nhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña nh÷ng ®æi míi trong ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i trong bèi c¶nh hiÖn nay, dùa trªn kiÕn thøc cã ®îc vµ cïng víi sù híng dÉn nhiÖt t×nh cña thÇy gi¸o, em ®· ®i s©u nghiªn cøu, t×m hiÓu vµ chän ®Ò tµi “§æi míi ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i trong qu¸ tr×nh héi nhËp” cho ®Ò ¸n m«n häc cña em. Néi dung ®Ò ¸n cña em ®îc chia lµm ba phÇn nh sau: I. Kh¸i qu¸t vÒ ho¹t ®éng kinh doanh t¹i doanh nghiÖp th¬ng m¹i 1 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 1. Mét sè kh¸i niÖm 2. Chøc n¨ng cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i 3. Néi dung cña ho¹t ®éng kinh doanh th¬ng m¹i II. Nh÷ng mÆt cÇn ®æi míi trong ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i trong bèi c¶nh héi nhËp hiÖn nay 1. Héi nhËp kinh tÕ qu¸ tr×nh - ®iÒu tÊt yÕu 2. Nh÷ng nguy c¬, c¬ héi vµ th¸ch thøc chñ yÕu ®èi víi c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i ViÖt Nam 3. Nh÷ng mÆt cÇn ®æi míi trong ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i III. Mét sè biÖn ph¸p thóc ®Èy ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i trong qu¸ tr×nh héi nhËp 1. X©y dùng chiÕn lîc kinh doanh hîp lý 2. Hoµn thiÖn bé m¸y tæ chøc ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i 3. X©y dùng mét ®éi ngò kinh doanh tèt 4. §Èy m¹nh c¸c ho¹t ®éng marketing trong c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i nh»m th©m nhËp vµ chiÕm lÜnh thÞ trêng 5. Thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu rñi ro trong kinh doanh Tuy nhiªn víi ph¬ng ph¸p nghiªn cøu t¹i bµn, ®Ò ¸n cña em kh«ng tr¸nh khái sai sãt vµ nh÷ng h¹n chÕ, em rÊt mong nhËn ®îc sù chØ b¶o vµ gãp ý cña thÇy ®Ó hiÓu biÕt cña em vÒ m«n häc Kinh tÕ th¬ng m¹i nãi chung vµ ®Ò tµi nµy nãi riªng ®îc ®Çy ®ñ vµ hoµn thiÖn h¬n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy. 2 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Sinh viªn I. Kh¸i qu¸t vÒ ho¹t ®éng kinh doanh trong doanh nghiÖp th¬ng m¹i §Ó cã ®îc c¸i nh×n s©u s¾c vÒ hiÖn tr¹ng cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh héi nhËp, mµ cô thÓ lµ vÒ ho¹t ®éng kinh doanh vµ tõ ®ã cã thÓ ®a ra c¸c vÊn ®Ò cßn tån t¹i cïng c¸c gi¶i ph¸p cho sù ®æi míi th× tríc hÕt chóng ta ph¶i t×m hiÓu nh÷ng ®iÒu c¨n b¶n vÒ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i nãi chung. 1. Mét sè kh¸i niÖm Th¬ng m¹i lµ qu¸ tr×nh mua b¸n hµng ho¸, dÞch vô b»ng tiÒn trªn thÞ trêng. Cã thÓ nãi r»ng th¬ng m¹i h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn dùa trªn c¬ së lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn ®Õn møc mµ s¶n xuÊt x· héi trë thµnh s¶n xuÊt hµng ho¸. S¶n xuÊt hµng ho¸ lµ hµng hãa lµ s¶n xuÊt ra s¶n phÈm ®Ó b¸n, ®Ó trao ®æi trªn thÞ trêng. Nã ra ®êi, tån t¹i vµ ph¸t triÓn dùa trªn hai ®iÒu kiÖn ®ã lµ: Sù ph©n c«ng lao ®éng x· héi ph¸t triÓn dÉn tíi sù chuyªn m«n ho¸ ngµy cµng cao vµ cã sù së h÷u kh¸c nhau vÒ t liÖu s¶n xuÊt vµ s¶n phÈm lµm ra. S¶n xuÊt hµng ho¸ cßn tån t¹i th× cßn trao ®æi, mua b¸n (lu th«ng) hµng ho¸. Vµ trong lu th«ng hµng ho¸, cã mét lo¹i ngêi chuyªn dïng tiÒn ®Ó mua hµng ho¸ råi ®em b¸n, lóc nµy, kinh doanh th¬ng m¹i xuÊt hiÖn. 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Kinh doanh lµ viÖc thùc hiÖn mét, mét sè hoÆc tÊt c¶ c¸c c«ng ®o¹n cña qu¸ tr×nh ®Çu t, tõ s¶n xuÊt ®Õn tiªu thô s¶n phÈm hoÆc thùc hiÖn dÞch vô trªn thÞ trêng nh»m môc ®Ých sinh lîi. Kinh doanh th¬ng m¹i lµ mét d¹ng cña lÜnh vùc ®Çu t, dïng tiÒn cña, c«ng søc vµo viÖc bu«n b¸n hµng ho¸ nh»m môc ®Ých kiÕm lîi. Ho¹t ®éng kinh doanh th¬ng m¹i g¾n liÒn víi lÜnh vùc lu th«ng hµng ho¸ vµ lÊy hµng ho¸ lµm ®èi tîng mua b¸n. 2. Chøc n¨ng cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i trong nÒn kinh tÕ quèc d©n Chøc n¨ng cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i lµ nhiÖm vô chung nhÊt g¾n liÒn víi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i, lµ tiªu thøc ®Ó ph©n biÖt doanh nghiÖp th¬ng m¹i víi c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiªp, doanh nghiÖp x©y dùng vµ c¸c doanh nghiÖp cña c¸c ngµnh kh¸c trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, doanh nghiÖp th¬ng m¹i cã c¸c chøc n¨ng sau: + Ph¸t hiÖn nhu cÇu vÒ hµng ho¸, dÞch vô trªn thÞ trêng vµ t×m mäi c¸ch ®Ó tho¶ m·n c¸c nhu cÇu ®ã. Doanh nghiÖp th¬ng m¹i lµ mét bé phËn trung gian ®éc lËp s¶n xuÊt vµ tiªu dïng, do nã ra ®êi tõ sù ph¸t triÓn vµ ph©n c«ng lao ®éng x· héi nªn chøc n¨ng cña nã lµ ph¶i phôc vô nhu cÇu cña ngêi tiªu dïng vµ ngêi s¶n xuÊt vÒ c¸c lo¹i hµng ho¸ vµ dÞch vô. §Ó phôc vô tèt nhu cÇu s¶n xuÊt vµ tiªu dïng cña nh©n d©n, doanh nghiÖp th¬ng m¹i cÇn thêng xuyªn nghiªn cøu thÞ trêng, ph¸t hiÖn nh÷ng nhu cÇu vÒ hµng ho¸, dÞch vô, t×m mäi c¸ch ®¸p øng c¸c nhu cÇu ®ã cña kh¸ch hµng. V× vËy, trong mäi ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i, ph¶i 4 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 cã bé phËn chuyªn nghiªn cøu nhu cÇu thÞ trêng, ph¶i ®Æt c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ trêng lªn ®óng tÇm quan träng cña nã. + Ph¶i kh«ng ngõng n©ng cao tr×nh ®é tho¶ m·n nhu cÇu cña kh¸ch hµng ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh. C¬ chÕ thÞ trêng ®Æt ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i diÔn ra trong m«i trêng c¹nh tranh gay g¾t, ®ã lµ sù c¹nh tranh gi÷a c¸c ®¬n vÞ trong ngµnh kinh doanh, gi÷a trong ngµnh víi ngoµi ngµnh vµ víi thÞ trêng níc ngoµi trªn mét quy m« réng lín. §Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn doanh nghiÖp th¬ng m¹i kh«ng chØ ph¶i lµm tèt chøc n¨ng trung gian cña m×nh, lµ “nhµ hËu cÇn” tèt cho s¶n xuÊt vµ tiªu dïng, mµ nã cßn ph¶i tiÕp qu¸ tr×nh s¶n xuÊt trong lu th«ng, hoµn thiÖn s¶n phÈm, t¹o mäi ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho s¶n phÈm s½n sµng ®i vµo lu th«ng. Doanh nghiÖp th¬ng m¹i ph¶i lu«n ®Æt kh¸ch hµng vµo vÞ trÝ trung t©m trong ho¹t ®éng cña m×nh; kh«ng ngõng n©ng cao tr×nh ®é tho¶ m·n nhu cÇu ngµy cµng cao cña ngêi tiªu dïng cã nh vËy míi ®¹t ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh, duy tr× vµ ph¸t triÓn. + Gi¶i quyÕt tèt c¸c mèi quan hÖ trong néi bé doanh nghiÖp vµ quan hÖ gi÷a doanh nghiÖp vµ bªn ngoµi. Nh mäi doanh nghiÖp kh¸c trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, doanh nghiÖp th¬ng m¹i tån t¹i trong m«i trêng kinh doanh vµ chÞu t¸c ®éng cña nã. Doanh nghiÖp cã thµnh c«ng trong ho¹t ®éng cña m×nh hay kh«ng phô thuéc vµo kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt c¸c mèi quan hÖ bªn trong còng nh bªn ngoµi cña doanh nghiÖp. Gi¶i quyÕt tèt mèi quan hÖ gi÷a c¸c thµnh viªn trong néi bé doanh nghiÖp, gi÷a c«ng nh©n víi gi¸m ®èc, gi÷a c¸c bé phËn chøc n¨ng víi nh÷ng ngêi l·nh ®¹o sÏ lµm mäi ngêi th©n thiÖn, hiÓu biÕt lÉn nhau, hiÓu biÕt ®îc môc tiªu cña doanh nghiÖp, tõ ®ã quy tô ®îc søc m¹nh cña mäi ngêi, mäi bé phËn phôc vô cho môc tiªu chung. §©y chÝnh lµ nguån lùc quý b¸u ®èi víi mçi doanh nghiÖp 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 th¬ng m¹i, gióp doanh nghiÖp vît qua khã kh¨n, ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ vµ ngµy cµng ph¸t triÓn. C¸c mèi quan hÖ bªn ngoµi cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i víi b¹n hµng, víi nhµ cung øng, víi c¬ quan cÊp trªn, víi c¬ qu¶n lý cã liªn quan nh tµi chÝnh, ng©n hµng… ®Æc biÖt lµ kh¸ch hµng vµ ®èi thñ c¹nh tranh còng cÇn ®îc chó träng, gi¶i quyÕt chu ®¸o, phèi hîp nhÞp nhµng víi mèi quan hÖ bªn trong doanh nghiÖp, t¹o nªn “v¨n ho¸ doanh nghiÖp” vµ thµnh c«ng kinh doanh cña doanh nghiÖp. 3. Néi dung cña ho¹t ®éng kinh doanh th¬ng m¹i Do doanh nghiÖp th¬ng m¹i cã nh÷ng chøc n¨ng kh¸c biÖt so víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c trong nÒn kinh tÕ quèc d©n mµ ho¹t ®éng kinh doanh trong doanh nghiÖp th¬ng m¹i còng cã nh÷ng ®Æc trng riªng. §Ó kinh doanh cã hiÖu qu¶ vµ ®Ó thùc ®îc môc ®Ých cña doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh kinh doanh th× b¶n th©n doanh nghiÖp ph¶i thùc hiÖn mét hÖ thèng phøc t¹p c¸c ho¹t ®éng kinh doanh, nh÷ng ho¹t ®éng kinh doanh chñ ®¹o lµ nh÷ng ho¹t ®éng phôc vô cho môc ®Ých mua ®Ó b¸n cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i, sau ®©y lµ néi dung cña c¸c ho¹t ®éng c¬ b¶n ®ã: a) Nghiªn cøu thÞ trêng vµ nhu cÇu vÒ hµng ho¸ vµ dÞch vô lùa chän kinh doanh. “ChØ kinh doanh c¸i mµ thÞ trêng cÇn” – lµ ®Þnh híng chung cña c¬ chÕ thÞ trêng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp nãi chung vµ doanh nghiÖp th¬ng m¹i nãi riªng. Nhng vÊn ®Ò lµ lµm sao biÕt ®îc thÞ trêng ®ang cÇn c¸i g×, ®ang thiÕu c¸i g×, ®ang thõa c¸i g× hoÆc sÏ thõa, sÏ thiÕu c¸i g×. Nh vËy, tríc hÕt, doanh nghiÖp th¬ng m¹i cÇn tiÕn hµnh nghiªn cøu thÞ trêng, x¸c ®Þnh nhu cÇu thÞ trêng vÒ lo¹i hµng ho¸ mµ doanh nghiÖp lùa chän kinh 6 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 doanh. Mçi hµng ho¸ cô thÓ cã ®Æc tÝnh c¬, lý, ho¸ häc vµ tr¹ng th¸i kh¸c nhau, cã nhu cÇu tiªu dïng cho c¸c lo¹i ®èi tîng kh¸c nhau: cho s¶n xuÊt hoÆc cho tiªu dïng. Doanh nghiÖp th¬ng m¹i ph¶i tiÕp cËn víi thÞ trêng, nghiªn cøu x¸c ®Þnh ®îc nhu cÇu cña kh¸ch hµng vµ sù ®¸p øng nhu cÇu ®ã hiÖn nay. Kh«ng chØ vËy doanh nghiÖp ph¶i dù b¸o xu híng ph¸t triÓn cña nhu cÇu, n¾m b¾t th«ng tin trªn thÞ trêng x¸c ®Þnh mÆt hµng kinh doanh trong t¬ng lai, cã nh vËy míi cã thÓ tån t¹i l©u dµi vµ chiÕm ®îc thÞ phÇn lín trªn thÞ trêng. Song song víi c«ng t¸c nµy, doanh nghiÖp th¬ng m¹i còng cÇn ph¶i nghiªn cøu vµ x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng nguån hµng, kh¶ n¨ng cã thÓ khai th¸c, ®Æt hµng vµ thu mua ®Ó ®¸p øng yªu cÇu cña kh¸ch hµng. Nghiªn cøu thÞ trêng vµ nhu cÇu cña kh¸ch hµng lµ ho¹t ®éng diÔn ra kh«ng chØ mét lÇn, mµ trong qu¸ tr×nh tån t¹i, ph¸t triÓn kinh doanh, doanh nghiÖp th¬ng m¹i lu«n ph¶i nghiªn cøu nhu cÇu cña kh¸ch hµng ®Ó ®a vµo kinh doanh nh÷ng mÆt hµng míi, tiªn tiÕn, cã nhu cÇu trªn thÞ trêng. b) T¹o nguån vµ mua hµng Ho¹t ®éng t¹o nguån vµ mua hµng lµ ho¹t ®éng c¬ b¶n b¾t ®Çu cho ho¹t ®éng lu th«ng hµng ho¸. Nã còng lµ ho¹t ®éng ®¶m b¶o doanh nghiÖp th¬ng m¹i cã thÓ cung øng cho s¶n xuÊt vµ tiªu dïng hµng ho¸ cÇn thiÕt, ®ñ vÒ sè lîng, tèt vÒ chÊt lîng, kÞp thêi thêi gian yªu cÇu vµ thuËn lîi cho kh¸ch hµng. T¹o nguån hµng lµ toµn bé c¸c h×nh thøc, ph¬ng thøc vµ ®iÒu kiÖn cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i t¸c ®éng ®Õn lÜnh vùc s¶n xuÊt, khai th¸c hoÆc nhËp khÈu ®Ó t¹o ra nguån hµng phï hîp nhu cÇu cña kh¸ch hµng. Mua hµng lµ mét ho¹t ®éng nghiÖp vô cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i sau khi xem xÐt chÊt lîng hµng ho¸, gi¸ c¶ chµo hµng cïng ngêi b¸n tho¶ thuËn ®iÒu kiÖn mua b¸n, giao nhËn, thanh to¸n b»ng hîp ®ång hoÆc b»ng trao ®æi hµng – tiÒn. §Ó cã nguån hµng tèt cho doanh nghiÖp th¬ng m¹i ®ßi hái ph¶i tiÕn hµnh tèt ho¹t ®éng t¹o nguån vµ mua hµng b»ng c¸ch nghiªn cøu thÞ trêng nguån hµng vµ 7 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 lùa chän b¹n hµng, tæ chøc hîp lý m¹ng líi thu mua, ký kÕt hîp ®ång kinh tÕ mua hµng vµ tæ chøc thùc hiÖn hîp ®ång mua hµng, ¸p dông nh÷ng biÖn ph¸p kinh tÕ trong ho¹t ®éng khai th¸c t¹o nguån hµng… c) Dù tr÷ hµng ho¸ Dù tr÷ hµng ho¸ lµ ho¹t ®éng kinh doanh cÇn thiÕt nh»m ®¶m b¶o viÖc b¸n hµng cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i ®îc diÔn ra liªn tôc, ®¸p øng ®îc nhu cÇu cña kh¸ch hµng trong mäi trêng hîp. Dù tr÷ hµng ho¸ lµ mét sù ngng ®äng, sù tÝch tô mét phÇn hµng ho¸ trong qu¸ tr×nh vËn ®éng tõ n¬i s¶n xuÊt ®Õn n¬i tiªu dïng, do vËy, ph¶i x¸c ®Þnh lîng dù tr÷ lµ rÊt quan träng ®èi víi doanh nghiÖp th¬ng m¹i. NÕu dù tr÷ thõa th× cã nghÜa lµ doanh nghiÖp bÞ “treo” qu¸ nhiÒu vèn vµo hµng d÷ tr÷ trong khi vèn cã thÓ ®Çu t vµo nh÷ng môc tiªu sinh lîi h¬n nhiÒu, hoÆc chÝ Ýt vÉn cßn cã tiÒn dù phßng. Nghiªm träng h¬n lµ nh÷ng kho¶n dù tr÷ thõa nµy cã thÓ dÉn ®Õn nh÷ng tæn thÊt tai h¹i khi nã kh«ng cã hy väng b¸n hÕt. Nhng nÕu doanh nghiÖp dù tr÷ thiÕu th× kh«ng cã ®ñ hµng cÇn thiÕt, s½n sµng phôc vô kh¸ch hµng ë thêi ®iÓm hä cÇn, nh vËy sÏ mÊt mét cuéc kinh doanh. Tùu chung, d÷ tr÷ hµng ho¸ trong doanh nghiÖp th¬ng m¹i lµ mét ho¹t ®éng nghiÖp vô hÕt søc quan träng vµ khã kh¨n, ph¶i lu«n ®¶m b¶o c©n ®èi gi÷a nhu cÇu thÞ trêng, gi÷a dù kiÕn cho t¬ng lai vµ kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. XÐt ®Õn dù tr÷ hµng ho¸ chóng ta cÇn t×m hiÓu c«ng t¸c kho tµng v× nã lµ ho¹t ®éng ®Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh dù tr÷ hµng ho¸ trong doanh nghiÖp th¬ng m¹i. Kho hµng ho¸ lµ mét c«ng tr×nh dïng ®Ó dù tr÷, b¶o qu¶n hµng ho¸ phôc vô cho lu th«ng hµng ho¸ ®îc b×nh thêng. Ho¹t ®éng cña kho tµng bao gåm: + Tæ chøc thùc hiÖn viÖc dù tr÷, b¶o qu¶n vµ b¶o vÖ tèt hµng ho¸ dù tr÷. + Giao nhËn hµng ho¸ chÝnh x¸c, kÞp thêi. N¾m v÷ng lîng hµng ho¸ dù tr÷ trong kho. 8 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 + Thùc hiÖn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt trong lu th«ng nh»m ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng dÞch vô v¨n minh phôc vô kh¸ch hµng – gi÷ g×n nguyªn vÑn gi¸ trÞ sö dông cña hµng ho¸ vµ lµm t¨ng gi¸ trÞ hµng ho¸. + TiÕt kiÖm chi phÝ kho, gãp phÇn h¹ chi phÝ lu th«ng vµ chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i. Doanh nghiÖp th¬ng m¹i mua hµng ë n¬i nµy b¸n hµng ë n¬i kh¸c, mua hµng thêi gian nµy b¸n hµng thêi gian kh¸c vµ mua cña ®èi tîng nµy b¸n hµng cho c¸c ®èi tîng kh¸c v× vËy mµ lu«n ph¶i cã m¹ng líi kho cho m×nh, thùc hiÖn tèt nhiÖm vô thu mua, tiÕp nhËn, trung chuyÓn, dù tr÷ vµ b¸n hµng ®îc nhanh chãng, thuËn tiÖn vµ ®¹t hiÖu qu¶ kinh doanh cao. e) Tæ chøc ph©n phèi vµ b¸n hµng B¸n hµng lµ sù thùc hiÖn gi¸ trÞ vµ chuyÓn giao quyÒn së h÷u hµng ho¸, kÕt thóc qu¸ tr×nh nµy ngêi mua nhËn ®îc hµng, ngêi b¸n nhËn ®îc tiÒn ( hoÆc cã c¬ së ®ßi tiÒn ngêi mua). B¸n hµng lµ mét ho¹t ®éng quan träng bËc nhÊt trong doanh nghiÖp th¬ng m¹i v× chØ cã b¸n ®îc hµng th× doanh nghiÖp th¬ng m¹i míi cã thÓ thu håi vèn kinh doanh, thùc hiÖn ®îc lîi nhuËn, t¸i më réng kinh doanh. Nã bao gåm c¸c ho¹t ®éng sau: + Nghiªn cøu thÞ trêng, nghiªn cøu t©m lý tËp qu¸n cña ngêi tiªu dïng. + X¸c ®Þnh kªnh b¸n vµ c¸c h×nh thøc b¸n. + Ph©n phèi hµng ho¸ vµo c¸c kªnh b¸n. + TiÕn hµnh qu¶ng c¸o, xóc tiÕn b¸n hµng. + Thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô b¸n hµng ë cöa hµng, quÇy hµng. + §¸nh gi¸ kÕt qu¶, thu thËp th«ng tin ph¶n håi ®Ó tiÕp tôc kinh doanh. Tõ s¶n xuÊt ®Õn tiªu dïng, hµng ho¸ cã thÓ ®îc mua b¸n qua c¸c kªnh ph©n phèi kh¸c nhau phô thuéc vµo ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt cña s¶n phÈm vµ c¸c ®iÒu kiÖn vËn chuyÓn, b¶o qu¶n, sö dông… Ph©n phèi hµng ho¸ x¸c ®Þnh mét c¸ch cô thÓ chi tiÕt lîng hµng ho¸ b¸n ra theo nh÷ng kh«ng gian vµ thêi gian nhÊt ®Þnh, trªn 9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 cë së tÝnh to¸n, c©n ®èi gi÷a nhu cÇu thÞ trêng vµ kh¶ n¨ng ®¸p øng víi lîng dù tr÷ lu th«ng hîp lý ë doanh nghiÖp th¬ng m¹i. Ph©n phèi hµng ho¸ ë doanh nghiÖp th¬ng m¹i lµ c¬ së ®Ó cñng cè niÒm tin cña kh¸ch hµng, cñng cè uy tÝn cña doanh nghiÖp qua viÖc ph©n phèi chÝnh x¸c vµ kÞp thêi. Nã còng ®¶m b¶o cho sù vËn ®éng cña s¶n phÈm tõ n¬i s¶n xuÊt ®Õn n¬i tiªu dïng nhanh chãng vµ hîp lý, tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ lu th«ng. f) DÞch vô phôc vô kh¸ch hµng DÞch vô kinh doanh th¬ng m¹i ®îc ®Þnh nghÜa lµ nh÷ng ho¹t ®éng nh»m tho¶ m·n nhu cÇu phi vËt chÊt cña ngêi tiªu dïng, g¾n liÒn víi ho¹t ®éng mua vµ b¸n hµng ho¸ nh»m n©ng cao tr×nh ®é tho¶ m·n nhu cÇu. DÞch vô cã thÓ chia thµnh: + DÞch vô tríc khi b¸n hµng, cã thÓ gåm: C¸c dÞch vô vÒ th«ng tin, giíi thiÖu, qu¶ng c¸o, chµo hµng… vÒ lo¹i hµng ho¸ vµ c¸c dÞch vô kÌm theo; c¸c dÞch vô vÒ chuÈn bÞ hµng ho¸, ®ãng gãi s½n theo yªu cÇu cña kh¸ch hµng… + DÞch vô trong khi b¸n hµng, ®ã lµ: C¸c dÞch vô giao tiÕp gi÷a kh¸ch hµng vµ doanh nghiÖp, dÞch vô giíi thiÖu hµng ho¸, híng dÉn lùa chän hµng ho¸, dÞch vô vÒ ký kÕt hîp ®ång, thanh to¸n tiÒn hµng, bèc xÕp hµng ho¸… + DÞch vô sau khi b¸n hµng: DÞch vô nµy nh»m t¨ng thªm hay t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi trong viÖc sö dông s¶n phÈm cña kh¸ch hµng sau khi mua hµng, gåm: giíi thiÖu thªm c¸c s¶n phÈm hç trî cho s¶n phÈm chÝnh, giao hµng vµ l¾p ®Æt s¶n phÈm, b¶o hµnh, söa ch÷a, híng dÉn c¸ch sö dông, sù th¨m hái kh¸ch hµng… DÞch vô cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i nh»m ®¸p øng v¨n minh, kÞp thêi mäi nhu cÇu cña kh¸ch hµng, g©y ®îc tÝn nhiÖm vµ thiÖn c¶m víi kh¸ch hµng, cã t¸c dông gi÷ kh¸ch hµng. Tõ ®ã, t¨ng doanh thu cña doanh nghiÖp, t¹o ra mèi quan hÖ réng r·i, thanh to¸n tin cËy vµ cã t¸c dông lín trong cñng cè thÕ lùc cña doanh nghiÖp. Nã cßn gióp qu¸ tr×nh lu chuyÓn hµng ho¸ nhanh, b¸n ®îc hµng ho¸, n©ng cao vßng quay vèn. Tãm l¹i, dÞch vô kh¸c hµng cã vÞ trÝ quan träng 10 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh vµ cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi qu¸ tr×nh lu th«ng hµng ho¸. g) Ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh doanh Muèn biÕt ®îc c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i cã hiÖu qu¶ vµ cã thùc hiÖn ®îc môc tiªu cña doanh nghiÖp hay kh«ng th× ph¶i tiÕn hµnh ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. Mäi ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i ®Òu cã t¸c ®éng liªn hoµn víi nhau, chØ cã ph¸t triÓn ho¹t ®éng kinh doanh míi ®¸nh gi¸ ®îc s©u s¾c vµ ®Çy ®ñ nh÷ng ho¹t ®éng nµy trong tr¹ng th¸i thùc cña nã. Tõ ®ã, nªu lªn mét c¸ch tæng hîp vÒ tr×nh ®é hoµn thµnh c¸c môc tiªu, biÓu hiÖn b»ng hÖ thèng c¸c chØ tiªu kinh tÕ – kü thuËt – tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. Ph¸t triÓn ho¹t ®éng kinh doanh còng cho phÐp ®¸nh gi¸ mÆt m¹nh, mÆt yÕu trong c«ng t¸c qu¶n lý cña doanh nghiÖp, gióp doanh nghiÖp t×m ra biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh, hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý doanh nghiÖp, huy ®éng kh¶ n¨ng tiÒm tµng vÒ vèn, lao ®éng vµ ®Êt ®ai cña doanh nghiÖp. Qua ph¸t triÓn ho¹t ®éng kinh doanh doanh nghiÖp th¬ng m¹i cßn cã thÓ dù ®o¸n xu thÕ ph¸t triÓn kinh doanh th¬ng m¹i cña doanh nghiÖp. Chóng ta cã thÓ th©y ®©y lµ ho¹t ®éng cã ý nghÜa chiÕn lîc trong ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i vµ ta cã thÓ kh¸i qu¸t néi dung cña ph¸t triÓn ho¹t ®éng kinh doanh nh sau: + Ph©n tÝch chØ tiªu vÒ kinh doanh nh: sè lîng, doanh thu b¸n hµng, gi¸ c¶ hµng ho¸… + C¸c chØ tiªu ®ã ®îc ph¸t triÓn trong mèi quan hÖ víi c¸c chØ tiªu vÒ ®iÒu kiÖn cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh nh: lao ®éng, vèn, ®Êt ®ai. + X¸c ®Þnh ®Æc trng vÒ lîng trong c¸c giai ®o¹n, c¸c qu¸ tr×nh kinh doanh. 11 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 + X¸c ®Þnh xu híng, nhÞp ®é ph¸t triÓn, ph¸t hiÖn nguyªn nh©n ¶nh hëng ®Õn sù thay ®æi cña qu¸ tr×nh kinh doanh, tÝnh chÊt vµ møc ®é chÆt chÏ cña mèi quan hÖ gi÷a kÕt qu¶ kinh doanh víi c¸c ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt kinh doanh. iI. Nh÷ng mÆt cÇn ®æi míi trong ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i trong bèi c¶nh héi nhËp hiÖn nay 1. Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ - ®iÒu tÊt yÕu ThÕ kû XX qua ®i ®Ó l¹i nhiÒu dÊu Ên khã phai mê vµ mét trong sè nh÷ng ®iÒu ®ã, ®iÒu mµ chóng ta kh«ng thÓ phñ nhËn – thÕ kû XX lµ thÕ kû cña c¸ch m¹ng khoa häc – kü thuËt – c«ng nghÖ. Vµo nh÷ng n¨m 30 cña thÕ kû XVIII, cuéc c¸ch m¹ng khoa häc – kü thuËt lÇn thø nhÊt ®· ®a lao ®éng thñ c«ng trë thµnh lao ®éng c¬ khÝ. C¸ch m¹ng khoa häc – kü thuËt lÇn thø hai vµo ®Çu thÕ kû XX ®· ph¸t triÓn lao ®éng c¬ khÝ trë thµnh lao ®éng mét nöa tù ®éng ho¸. Kh«ng dõng l¹i ë ®©y, cuéc c¸ch m¹ng lÇn thø ba víi sù ph¸t triÓn vît bËc cña khoa häc – c«ng nghÖ ®· biÕn khoa häc – c«ng nghÖ trë thµnh lùc lîng s¶n xuÊt. Tõ ®©y cã thÓ nãi r»ng, thÕ kû XXI sÏ cã nhiÒu biÕn ®æi s©u s¾c h¬n, ®©y lµ 12 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 thÕ kû mµ khoa häc vµ c«ng nghÖ sÏ cã nh÷ng bíc nh¶y vät cha tõng thÊy. ChÝnh ®iÒu nµy lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n t¹o nªn xu quèc tÕ ho¸ nÒn kinh tÕ. Khi khoa häc – c«ng nghÖ trë thµnh lùc lîng s¶n xuÊt th× héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ nhu cÇu cÇn thiÕt tho¶ m·n sù ph¸t triÓn vît bËc cña lùc lîng s¶n xuÊt. Lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn lµm cho thÞ trêng néi ®Þa trë nªn nhá hÑp, buéc c¸c quèc gia ngåi l¹i víi nhau ®Ó t×m c¸ch kh¬i dßng ch¶y cña hµng ho¸, dÞch vô, ®ång vèn vµ søc lao ®éng. Nã ®· më ra thÞ trêng thÕ giíi, lµm cho s¶n xuÊt vµ tiªu thô cña tÊt c¶ c¸c níc ®Òu mang tÝnh thÕ giíi, t×nh tr¹ng tù cung tù cÊp, bÕ quan to¶ c¶ng cña c¸c ®Þa ph¬ng, c¸c d©n téc tríc ®©y ®· bÞ thay thÕ bëi trao ®æi vµ hîp t¸c, liªn kÕt gi÷a c¸c d©n téc. Quèc tÕ ho¸ kinh tÕ còng lµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn míi cña ph©n c«ng lao ®éng vµ hîp t¸c s¶n xuÊt vît ra khái biªn giíi quèc gia v¬n tíi quy m« toµn thÕ giíi, ®¹t tr×nh ®é vµ chÊt lîng míi. Thùc tÕ ®· chøng minh kh«ng mét níc nµo, dï lín vµ giµu cã ®Õn ®©u, còng kh«ng thÓ tù m×nh s¶n xuÊt ®îc tÊt c¶ nh÷ng s¶n phÈm ®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ ®¸p øng nhu cÇu cña m×nh. Quèc tÕ ho¸ kinh tÕ, ®Õn nay mÆc dï cßn tån t¹i nh÷ng quan ®iÓm tr¸i ngîc nhau, nh÷ng râ rµng ®©y lµ mét xu thÕ ph¸t triÓn cña thêi ®¹i kh«ng thÓ kh¸c ®îc. Qu¸ tr×nh quèc tÕ ho¸ nÒn kinh tÕ thÕ giíi ngµy cµng ph¸t triÓn m¹nh c¶ vÒ chiÒu réng vµ chiÒu s©u trªn 2 cÊp ®é toµn cÇu ho¸ vµ khu vùc ho¸, ®Æc trng næi bËt cña toµn cÇu ho¸ vµ khu vùc ho¸ kinh tÕ lµ nÒn kinh tÕ thÕ giíi tån t¹i vµ ph¸t triÓn nh mét chØnh thÓ, trong ®ã mçi quèc gia lµ mét bé phËn, cã quan hÖ t¬ng t¸c lÉn nhau, ph¸t triÓn víi nhiÒu h×nh thøc phong phó. Tham gia quèc tÕ ho¸ kinh tÕ, c¸c quèc gia vÉn hoµn toµn ®éc lËp vÒ chÝnh trÞ, x· héi, vÉn lµ c¸c chñ thÓ tù quyÕt ®Þnh ý thøc hÖ, vËn mÖnh vµ con ®êng ph¸t triÓn cña m×nh. Nã ®em ®Õn sù chuyÓn biÕn nhanh chãng cña thÓ chÕ kinh tÕ thÕ giíi, ®a nÒn kinh tÕ thÕ giíi bíc vµo c¹nh tranh toµn cÇu bªn c¹nh viÖc ®Èy m¹nh t×m kiÕm sù hîp t¸c trong c¹nh tranh. 13 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Toµn cÇu ho¸ kinh tÕ, mét mÆt t¹o ra nh÷ng c¬ héi ph¸t triÓn kinh tÕ cho tõng quèc gia còng nh cho toµn thÕ giíi nhng nã còng ®a ®Õn nh÷ng th¸ch thøc lín ë nhiÒu gãc ®é kh¸c nhau nh: Sù gia t¨ng cña c¸c rñi ro kinh tÕ (khñng ho¶ng tµi chÝnh – tiÒn tÖ khu vùc, sù sôt gi¶m cña th¬ng m¹i toµn cÇu, viÖc h×nh thµnh c¸c “bong bãng” tµi chÝnh tiÒn tÖ…), g©y nªn m©u thuÉn gi÷a kinh tÕ víi chÝnh trÞ vµ x· héi (lµm suy gi¶m tÝnh ®éc lËp vµ chñ quyÒn quèc gia, g©y nªn sù phô thuéc qu¸ møc vµ c¸c trung t©m kinh tÕ lín, ph¬n h¹i ®Õn sù ph¸t triÓn v¨n ho¸ d©n téc…). Trong qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ kÎ m¹nh thêng thu nhiÒu lîi Ých h¬n cßn ngêi yÕu dÔ bÞ thua thiÖt. Nh÷ng quèc gia cã tiÒm lùc lín cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi trong c¹nh tranh quèc tÕ sÏ t×m c¸ch khai th¸c qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ vµ cµi ®Æt c¸c lîi Ých cña hä. Nhng c¸c quèc gia ph¸t triÓn chËm còng kh«ng ®Ó bÞ ®éng theo sau. Toµn cÇu ho¸ mÆc dï cã tån t¹i nh÷ng m©u thuÉn, nh÷ng th¸ch thøc to lín nhng viÖc héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan, th¸ch thøc cña viÖc kh«ng héi nhËp cßn lín h¬n rÊt nhiÒu. ChØ quèc gia nµo b¾t kÞp xu thÕ nµy, biÕt tËn dông c¬ héi, vît qua th¸ch thøc míi ®øng v÷ng vµ ph¸t triÓn. Cù tuyÖt hay khíc tõ toµn cÇu ho¸ kinh tÕ tøc lµ tù g¹t m×nh ra ngoµi lÒ cña sù ph¸t triÓn. §Ó kh«ng bÞ tôt hËu, kh«ng bÞ ®Èy lïi xa h¬n vÒ phÝa sau, ViÖt Nam ®· chñ ®éng vµo cuéc. HiÖn nay, níc ta ®· thiÕt lËp quan hÖ ngo¹i giao víi gÇn 170 níc, ph¸t triÓn quan hÖ th¬ng m¹i víi 130 níc vµ l·nh thæ; khai th«ng ®îc quan hÖ víi c¸c tæ chøc tµi chÝnh tiÒn tÖ lín trªn thÕ giíi, gia nhËp ASEAN, APEC, ký hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt – Mü… víi WTO, níc ta trë thµnh quan s¸t viªn tõ n¨m 1995 vµ ®ang trong qu¸ tr×nh ®µm ph¸n ®Ò gia nhËp tæ chøc nµy. §©y chÝnh lµ bíc ®i quan träng cña qu¸ tr×nh héi nhËp vµo kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi, ®a nÒn kinh tÕ ViÖt Nam tõng bíc ph¸t triÓn, rót ng¾n kho¶ng c¸ch víi nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi. 14 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 2. Nh÷ng nguy c¬, c¬ héi vµ th¸ch thøc chñ yÕu ®èi víi c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i ViÖt Nam Héi nhËp kinh tÕ qu¸ tr×nh kh«ng chØ ®¬n thuÇn giíi h¹n trong ph¹m vi c¾t gi¶m thuÕ quan, mµ ®îc hiÓu lµ viÖc mét quèc gia thùc hiÖn chÝnh s¸ch kinh tÕ më, tham gia c¸c ®Þnh chÕ kinh tÕ, tµi chÝnh qu¸ tr×nh, thùc hiÖn c¸c cam kÕt, ®iÒu íc qu¸ tr×nh tù do ho¸, thuËn lîi ho¸ th¬ng m¹i vµ ®Çu t, lo¹i bá rµo c¶n v« h×nh, h÷u h×nh ®èi víi th¬ng m¹i. HiÖp ®Þnh khung vÒ t¨ng cêng hîp t¸c kinh tÕ ASEAN nh»m thµnh lËp khu mËu dÞch tù do ASEAN (AFTA) trong vßng 15 n¨m vµ HiÖp ®Þnh vÒ ch¬ng tr×nh u ®·i thuÕ quan cã hiÖu lùc chung (CEPT) ngµy 27 – 28.01.1992 t¹i Singapore ®· khëi ®éng vµ t¸c ®éng ngµy cµng râ nÐt ®Õn nÒn kinh tÕ ViÖt Nam; cïng víi viÖc tham gia APEC, chuÈn bÞ tham gia WTO ®Æt ViÖt Nam tríc nh÷ng c¬ héi, nguy c¬ vµ th¸ch thøc míi. a) Nguy c¬ Mét trong nh÷ng ch¬ng tr×nh lín cña AFTA lµ ch¬ng tr×nh CEPT. Thùc chÊt cña CEPT lµ c¾t gi¶m thuÕ quan chung xuèng 0% - 5% khi c¸c níc thµnh viªn bu«n b¸n víi nhau vµ cïng víi CEPT, c¸c biÖn ph¸p phi thuÕ quan (NTMS) nh biÖn ph¸p h¹n chÕ ®Þnh lîng (h¹n ng¹ch, giÊy phÐp); c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý gi¸; quy t¾c xuÊt xø; c¸c biÖn ph¸p kü thuËt (quy ®Þnh tiªu chuÈn, kü thuËt, kiÓm dÞch…); c¸c biÖn ph¸p vÒ h¶i quan, thanh to¸n… ®ang dÇn dÇn ®îc c¾t gi¶m, do ®ã gi¶m ®i ®¸ng kÓ sù b¶o hé cña nhµ níc cho ho¹t ®éng th¬ng m¹i, t¹o thÞ trêng khu vùc tù do c¹nh tranh. MÆt kh¸c, sù c¹nh tranh ®ang ngµy cµng gay g¾t h¬n khi mµ c¬ cÊu hµng ho¸ gi÷a c¸c níc trong khu vùc cã sù t¬ng ®ång nh nhau: c¸c hµng n«ng s¶n phÈm nhiÖt ®íi, c¸c hµng c«ng nghiÖp chÕ biÕn, hµng c«ng nghiÖp tiªu dïng, hµng thuû h¶i s¶n…vµ nh vËy sù c¹nh tranh hµng ho¸ gi÷a c¸c níc sÏ lµ sù c¹nh tranh vÒ gi¸ 15 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 c¶, mÉu m·, chÊt lîng cña hµng ho¸. §iÒu nµy cµng khã cho doanh nghiÖp ViÖt Nam, v× tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¸c níc trong khu vùc ®· ®i tríc ViÖt Nam tõ 20 ®Õn 30 n¨m. Mét sè níc trong khu vùc ®· lµm chñ ®îc mét sè c«ng nghÖ nguån; ®· tiÕp cËn vµ th©m nhËp ®îc nhiÒu thÞ trêng lín, cã chç ®øng trªn thÞ trêng thÕ giíi; thÞ trêng trong níc ë c¸c níc nµy ®· thµnh hÖ thèng, ®ñ lín cho sù ph¸t triÓn ®éc lËp cña c¸c doanh nghiÖp trong níc. §iÒu nµy ®Æt c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i ViÖt Nam ®øng tríc nguy c¬ ph¶i c¹nh tranh víi c¸c ®èi thñ quèc tÕ m¹nh h¬n, nhiÒu kinh nghiÖm h¬n, hµng ho¸ chÊt lîng cao h¬n vµ gi¸ c¶ thÊp h¬n. §ång thêi lµ nguy c¬ thÞ trêng trong níc cã thÓ trµn ngËp hµng ho¸ c«ng nghÖ cao cña c¸c níc trong khu vùc. DÉn ®Õn doanh nghiÖp th¬ng m¹i sÏ ®¸nh mÊt thÞ trêng trong níc, thËm chÝ ph¸ s¶n tríc khi v¬n ra thÞ trêng th¬ng m¹i toµn cÇu. Mét nguy c¬ kh¸c ®èi víi doanh nghiÖp th¬ng m¹i lµ sù thiÕu th«ng tin vÒ thÞ trêng, ®èi t¸c vµ ®èi thñ. DiÔn biÕn thÞ trêng thay ®æi tõng giê tõng phót, do vËy c¸c quy ®Þnh kinh doanh ph¶i nhanh chãng vµ chÝnh x¸c, cã ®îc nh vËy phô thuéc vµo nguån th«ng tin cã ®îc, ngêi chiÕn th¾ng lµ ngêi lµm chñ th«ng tin, nhng cã thÓ nãi ®©y lµ ®iÓm yÕu rÊt lín cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i ViÖt Nam. Thªm vµo ®ã, doanh nghiÖp th¬ng m¹i cßn ph¶i ®èi mÆt víi mét nguy c¬ kh¸c trong qu¸ tr×nh héi nhËp cña ViÖt Nam lµ thÞ trêng tiªu thô lµ nh÷ng ngêi khã tÝnh cã thu nhËp cao, d©n trÝ cao, nhu cÇu ®a d¹ng. V× vËy sÏ x¶y ra cuéc chiÕn khèc liÖt vÒ chÊt lîng vµ gi¸ c¶. Ngoµi ra, doanh nghiÖp th¬ng m¹i còng ®øng tríc nguy c¬ vÒ tr×nh ®é cña ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý cha ngang tÇm víi yªu cÇu cña giai ®o¹n míi hoµ nhËp Quèc tÕ, thiÕu gi¸m ®èc, tæng gi¸m ®èc tµi n¨ng. Trªn ®©y lµ nh÷ng nguy c¬ ®Æt ra víi doanh nghiÖp th¬ng m¹i trong qu¸ tr×nh héi nhËp, tuy nhiªn nã còng ®em l¹i cho doanh nghiÖp th¬ng m¹i kh«ng Ýt c¬ héi. Sau ®©y chóng ta sÏ xem xÐt nh÷ng c¬ héi ®èi víi doanh nghiÖp th¬ng m¹i khi ViÖt Nam héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. 16 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 b) C¬ héi Thø nhÊt, doanh nghiÖp th¬ng m¹i cã thÓ th©m nhËp vµo thÞ trêng tiªu thô réng lín h¬n, ph¸t triÓn quan hÖ mua b¸n víi c¸c níc trong vµ ngoµi níc. Nhng chóng ta còng ph¶i hiÓu r»ng ®©y còng lµ c¬ héi cña c¸c níc b¹n. Thø hai, cã thÓ t×m vµ khai th¸c ®îc nh÷ng nguån hµng cã chÊt lîng cao h¬n vµ gi¸ rÎ h¬n tõ thÞ trêng bªn ngoµi. Thø ba, viÖc më réng kinh doanh quèc tÕ cã thÓ bæ sung cho nh÷ng c¬ héi h¹n chÕ cña thÞ trêng néi ®Þa. VÝ dô, m«i trêng kinh doanh ngµy cµng b×nh ®¼ng h¬n, c¬ héi gi÷a c¸c doanh nghiÖp lµ ngang b»ng. Thø t, c¹nh tranh trªn thÞ trêng t¨ng nhanh lµ mèi ®e do¹ hiÖn t¹i nhng lµ h¹t gièng gieo mÇm míi ®Ó cã n¨ng lùc c¹nh tranh cao h¬n vµ lµ nh©n tè kÝch thÝch doanh nghiÖp tiªn tiÕn ph¸t triÓn trong t¬ng lai trung vµ dµi h¹n. Thø n¨m lµ c¬ héi cã thÓ tiÕn hµnh c¹nh tranh víi c¸c ®èi thñ ngay trªn thÞ trêng cña hä. Cã thÓ nãi héi nhËp kinh tÕ ®· më ra rÊt nhiÒu c¬ héi cho doanh nghiÖp th¬ng m¹i ViÖt Nam vµ trªn ®©y lµ nh÷ng c¬ héi chñ yÕu, ngoµi ra cßn mét sè c¬ héi kh¸c, nhng cïng víi nã héi nhËp kinh tÕ còng ®em ®Õn cho doanh nghiÖp th¬ng m¹i nh÷ng th¸ch thøc khã kh¨n. c) Th¸ch thøc Th¸ch thøc ®Çu tiªn ®èi víi doanh nghiÖp th¬ng m¹i lµ ph¶i lµm sao b¶o vÖ thÞ trêng trong níc chèng l¹i hµng ®îc nhËp khÈu vµ ph¶i lµm sao ®Ó duy tr× xuÊt khÈu sang c¸c quèc gia kh¸c. Nh×n chung, bao giê ngêi tiªu dïng lu«n mong muèn lo¹i hµng tèt víi gi¸ rÎ. Trong khi hµng ho¸ cña c¸c nhµ s¶n xuÊt néi ®Þa kh«ng thÓ tho¶ m·n nhu cÇu nµy v× chÊt lîng cha ®¹t hoÆc gi¸ vÉn cßn cao do thiÕu vèn, thiÕu kü thuËt, kinh nghiÖm… th× c¸c nhµ s¶n xuÊt níc ngoµi s½n sµng cung cÊp khèi lîng lín víi chÊt lîng cao gi¸ rÎ, cïng ph¬ng thøc thanh to¸n phï 17 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 hîp víi kh¸ch hµng. §iÒu nµy dÉn ®Õn nguy c¬ hµng ho¸ trong níc bÞ bãp ngÑt bëi hµng ho¸ nhËp khÈu vµ sù phô thuéc tÊt yÕu cña nÒn kinh tÕ vµo c¸c tËp ®oµn xuyªn quèc gia. V× vËy ®©y lµ th¸ch thøc hµng ®Çu vµ hÕt søc khã kh¨n kh«ng riªng g× víi doanh nghiÖp th¬ng m¹i mµ víi tÊt c¶ doanh nghiÖp ViÖt Nam nãi chung. TiÕp theo, mét th¸ch thøc n÷a víi doanh nghiÖp th¬ng m¹i lµ doanh nghiÖp ViÖt Nam trong hoµ nhËp vµ c¹nh tranh quèc tÕ ë vÞ thÕ yÕu h¬n so víi c¸c níc trong khu vùc. VÞ trÝ cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i ViÖt Nam trªn trêng quèc tÕ hiÖn nay kh«ng cao b¾t nguån tõ rÊt nhiÒu nguyªn nh©n, vÝ dô nh hµng ho¸ chÊt lîng thÊp, gi¸ cao, thiÕu th«ng tin, thiÕu hiÓu biÕt vÒ thÞ trêng, dÞch vô kh¸ch hµng kÐm, cha cã chiÕn lîc marketing cho mÆt hµng kinh doanh… Nh÷ng ®iÓm h¹n chÕ ®ã cÇn cã thêi gian ®Ó thÓ kh¾c phôc nhng nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi ®ang ngµy cµng ph¸t triÓn, do ®ã nã ®ßi hái sù lç lùc vµ sù ®æi míi kh«ng ngõng cña mçi doanh nghiÖp. Cuèi cïng lµ h×nh thµnh mét chiÕn lîc, chÝnh s¸ch kinh doanh dît ®uæi nh thÕ nµo? Lµm sao x¸c ®Þnh chÝnh x¸c c¸c lîi thÕ c¹nh tranh dµi h¹n tËp trung ®îc c¸c nguån lùc ®Ó cã søc m¹nh tæng hîp. Muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong bèi c¶nh hiÖn nay ph¶i cã chiÕn lîc tèt, ph¸t huy lîi thÕ c¹nh tranh, do ®ã ®©y lµ th¸ch thøc kh«ng tr¸nh khái cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i. Vµi n¨m chuÈn bÞ cho qu¸ tr×nh héi nhËp chØ lµ kho¶ng thêi gian ng¾n ngñi víi nhiÒu th¸ch thøc vµ khã kh¨n ë phÝa tríc nhng c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i ViÖt Nam trong bèi c¶nh hiÖn nay ®ang kh«ng ngõng ®æi míi ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh nh»m ®¹t ®îc nh÷ng môc tiªu cña doanh nghiÖp vµ môc tiªu cña x· héi. 3. Nh÷ng mÆt cÇn ®æi míi trong ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i 18 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ngµy nay, trong ®iÒu kiÖn cña mét níc ®ang héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, doanh nghiÖp th¬ng m¹i ViÖt Nam cã rÊt nhiÒu c¬ héi ®Ó ph¸t triÓn vµ còng cã kh«ng Ýt th¸ch thøc ®Ó vît qua, nhÊt lµ khi ViÖt Nam tham gia ®Çy ®ñ vµo Khu vùc MËu dÞch tù do ASEAN (AFTA) trong vµi n¨m tíi. Tuy nhiªn, thùc tÕ cho thÊy, c¸c doanh nghiÖp ®Õn nay cha thùc sù cã sù chuÈn bÞ chu ®¸o, thËm chÝ cha ý thøc ®Çy ®ñ cho sù tham gia vµo mét thÞ trêng chung trong khu«n khæ ASEAN, n¬i møc ®é c¹nh tranh sÏ t¨ng cao. Nãi chung, cã nhiÒu nguyªn nh©n dÉn ®Õn sù “thê ¬” cña c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i ViÖt Nam tríc yªu cÇu héi nhËp. VÒ t©m lý, nhiÒu l·nh ®¹o doanh nghiÖp r¬i vµo t×nh thÕ tiÕn tho¸i lìng nan do tr×nh ®é h¹n chÕ, thiÕu th«ng tin còng nh sù hiÓu biÕt nªn lóng tóng trong viÖc lùa chän híng ®i cho doanh nghiÖp trong bèi c¶nh héi nhËp hiÖn nay. Níc ta ®ang trong qu¸ tr×nh chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ trêng. ThÓ chÕ kinh tÕ thÞ trêng cña ta cßn thiÕu ®ång bé, tr×nh ®é vËn hµnh vµ ®iÒu hµnh cßn thÊp. Trong khi ®ã, héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®ßi hái ph¶i “ch¬i” theo “luËt ch¬i” cña thÞ trêng. Thùc tr¹ng khã kh¨n nµy ®ßi hái doanh nghiÖp th¬ng m¹i cÇn cã sù lç lùc lín, thùc hiÖn nh÷ng ®æi míi nghiªm tóc vµ toµn diÖn ho¹t ®éng kinh doanh gi÷ v÷ng vÞ thÕ cña doanh nghiÖp trªn thÞ trêng trong níc, tõng bíc len ch©n sang thÞ trêng khu vùc vµ th©m nhËp thÞ trêng thÕ giíi. Sau ®©y chóng ta sÏ ®Ò cËp ®Õn mét sè mÆt cÇn ®æi míi trong ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i. a) C«ng t¸c nghiªn cøu thÞ trêng cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i hiÖn nay kh«ng chØ dõng l¹i t¹i thÞ trêng trong níc mµ cÇn tiÕn hµnh trªn c¶ thÞ trêng níc ngoµi. Toµn cÇu hãa nÒn kinh tÕ lµm cho nÒn kinh tÕ cña mçi níc hoµ vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi, s¶n phÈm cña mét doanh nghiÖp kh«ng chØ tiªu thô trong níc mµ cã thÓ tiªu thô trªn toµn cÇu. Ngîc l¹i s¶n phÈm cña doanh nghiÖp còng ph¶i chÞu sù c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp trong vµ ngoµi níc kh¸c. V× vËy, c¸c doanh 19 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 nghiÖp th¬ng m¹i cÇn ph¶i cã th«ng tin ®Çy ®ñ chÝnh x¸c vÒ thÞ trêng, ph¸t hiÖn nh÷ng nhu cÇu lín cã híng tiªu thô trªn thÞ trêng quèc tÕ vµ b¸o ®éng nh÷ng nguy c¬ c¹nh tranh, nguy c¬ bÞ lÊn ¸t. Qu¸ tr×nh c¹nh tranh trªn toµn cÇu ngµy cµng trë nªn gay g¾t nªn muèn cã ®îc vÞ trÝ trªn thÞ trêng th× cÇn n¾m kÞp thêi th«ng tin. Doanh nghiÖp th¬ng m¹i ViÖt Nam hiÖn nay cßn kÐm nh¹y bÐn trong vÊn ®Ò n¾m b¾t th«ng tin trªn thÞ trêng quèc tÕ. PhÇn lín c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i dùa vµo nguån th«ng tin tõ c¸c tæ chøc lµm c«ng t¸c th«ng tin th¬ng m¹i nh Trung t©m th«ng tin Th¬ng m¹i, Ban xóc tiÕn Th¬ng m¹i trùc thuéc Bé Th¬ng m¹i, vµ c¸c b¸o chÝ kh¸c nh Sµi Gßn Times, Vietnam Invesment… Tuy c¸c tæ chøc trªn ®· cung cÊp nhiÒu th«ng tin kinh tÕ gãp phÇn quan träng vµo kÕt qu¶ kinh doanh vµ sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i, nhng chÊt lîng th«ng tin mµ c¸c tæ chøc ®ã cung cÊp cha cao, thiÕu chiÒu s©u, cßn dµn tr¶i, thiÕu tÝnh hÖ thèng. C¸c th«ng tin míi dõng l¹i ë d¹ng th«, cha ®îc xö lý, dã ®ã h¹n chÕ viÖc sö dông nguån th«ng tin nµy cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i. H¬n n÷a, doanh nghiÖp th¬ng m¹i ViÖt Nam kh«ng chØ thiÕu th«ng tin mµ nh÷ng th«ng tin cã ®îc nhiÒu khi lµ nh÷ng th«ng tin nhiÔu nªn kh«ng ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh doanh, thËm chÝ lµ thua lç cho doanh nghiÖp. Nh vËy, doanh nghiÖp th¬ng m¹i cÇn cã cÇn nç lùc ph¸t huy kh¶ n¨ng cña chÝnh doanh nghiÖp tiÕn hµnh c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ trêng vît ra khái biªn giíi quèc gia, ngoµi nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt th«ng thêng vÒ hµng ho¸ doanh nghiÖp kinh doanh cßn cÇn cã nh÷ng th«ng tin kh¸c vÒ thÞ trêng t¹i quèc gia mµ doanh nghiÖp dù ®Þnh th©m nhËp, cô thÓ nh: + Nh÷ng th«ng tin ®¹i c¬ng vÒ quèc gia ®ã, vÝ dô nh d©n sè, vÞ trÝ ®Þa lý, v¨n ho¸, thÓ chÕ chÝnh trÞ, ph¸p luËt… + Nh÷ng th«ng tin cô thÓ cho viÖc kinh doanh nh ®ång tiÒn vµ chÕ ®é tØ gi¸ hèi ®o¸i cña níc ®ã, hÖ thèng thanh to¸n, kh¶ n¨ng dù tr÷ vÒ ngo¹i tÖ… chÝnh s¸ch vÒ ngo¹i th¬ng, c¸c c«ng cô vÒ thuÕ… 20