Tài liệu đề tài nghiên cứu khoa học khảo sát nhu cầu bồi dưỡng của giáo viên vật lý các trường trung học phổ thông trên địa bàn thành phố đà nẵng tỉnh quảng nam và đề xuất các chương trình bồi dưỡng giáo viên

24 1 TÀI LIỆU THAM KHẢO MỤC LỤC 1. Vật lí 12 – Nâng cao – Vũ Thanh Khiết (chủ biên) – NXB GD – Năm 1999. MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài 2. Đê học tốt môn vật lí– NXB Đà Nẵng -Lê văn Thông – Năm 1998 2. Mục tiêu, đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3. Vật lí 12 – Những bài tập hay và điển hình – Nguyễn Cảnh Hòe – 3. Phương pháp nghiên cứu NXB ĐHQG Hà Nội – 2008. 4. Bài giảng trọng tâm chương trình chuẩn Vật lí 12 – Vũ Thanh Khiết – NXB ĐHQG Hà Nội – 2010. 5. Chuyên đề điện xoay chiều, Thư viện.com 4. Những đóng góp của đề tài 5. Cấu trúc của đề tài Phần I: KHẢO SÁT TÌNH HÌNH GIẢNG DẠY VÀ NHU CẦU BỒI DƯỠNG CỦA GIÁO VIÊN VẬT LÝ CÁC TRƯỜNG PHỔ THÔNG TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG - TỈNH QUẢNG NAM 1.1. Tình hình giảng dạy tại các trường phổ thông hiện nay 1.1.1. Chương trình và sách giáo khoa 1.1.2. Thí nghiệm Vật lý ở các trường Trung học Phổ thông 1.1.3. Thi, kiểm tra và đánh giá 1.2. Nhu cầu bồi dưỡng giáo viên 1.2.1.Chất lượng đội ngũ giáo viên 1.2.2. Hiện trạng bồi dưỡng giáo viên 1.2.3. Các mục tiêu và phiếu khảo sát 1.3 Đối tượng khảo sát và tình hình phản hồi 1.3.1. Đối tượng khảo sát 1.3.2. Tình hình phản hồi và đáp ứng của các trường THPT 1.4. Kết quả khảo sát1 1.4.1. Về nội dung sách giáo khoa 1.4.2. Phân phối chương trình giảng dạy tại các trường THPT 1.4.3. Mức độ quan tâm đến ĐỔI MỚI GIÁO DỤC 1.4.4. Nhu cầu về các chương trình và nội dung bồi dưỡng 23 2 1.5. Kết luận Phần II: CÁC CHUYÊN ĐỀ BỒI DƯỠNG 3) Vấn đề 3 : Giao thoa với ánh sáng trắng (0,38 m  0,76 m): 2.1. Chuyên đề 1: Tài liệu Tập huấn Thí nghiệm cho giáo viênvà 4) Vấn đề 4: viên chức THPT 5) Vấn đề 5: Sự trùng nhau của các vân sáng,tối 2.1.1. Các tiêu chuẩn và nhiệm vụ của viên chức làm công tác thiết bị dạy học 2.1.2. Hướng dẫn sắp xếp , bảo quản, bảo dưỡng hệ thống thiết bị dạy học ở trường THPT 2.1.3. Hướng dẫn hệ thống hồ sơ, sổ sách, kế hoạch công tác thiết bị dạy học ở trường THPT 2.1.4. Hướng dẫn lắp đặt, sử dụng, bảo trì, bảo quản, các bộ thí nghiệmthuộc chương trình Vật lý THPT 2.2. Chuyên đề 2: Hướng dẫn sử dụng một số phần mềm dạy học Vật lý THPT 2.2.1. Phần mềm: OPTICS – Mini – Dạy Học phần: Quang hình Bề rộng quang phổ 6) Vấn đề 6: Số vân sáng quan sát được trên vùng giao thoa gây bởi hai bức xạ đồng thời 1 , 2 7) Vấn đề 7: Sự dịch chuyển vân 8) Vấn đề 8: Giao thoa ánh sáng với gương Fresnel 9) Vấn đề 9: Giao thoa ánh sáng với lưỡng lăng kính Fresnel VII. LƯỢNG TỬ ÁNH SÁNG 1) Hiện tượng quang điện: 2) Quang phổ nguyên tử Hydro VIII. VẬT LÝ HẠT NHÂN 1) Sự phóng xạ 2) Phản ứng hạt nhân học 2.2.2. Phần mềm: Thư viện Thí nghiệm Vật lý Phổ thông – Simulation Physics KẾT LUẬN - Chúng tôi đã hoàn thành mục tiêu của đề tài là hệ thống 2.3. Chuyên đề 3: Một số Phương pháp đặc trưng trong dạy học hóa kiến thức để áp dụng vào việc giải bài tập trong 7 chương nằm Vật lý THPT trong chương trình 12. 2.3.1. Phương pháp dạy học nêu và giải quyết vấn đề 2.3.2. Phương pháp thực nghiệm 2.4. Chuyên đề 4: Một số vấn đề nâng cao trong chương trình Vật lý lớp 12 THPT 2.4.1. Dao động cơ học - Đã đưa ra được các vấn đề cơ bản và nâng cao trong từng chương theo sự phân phối của Bộ giáo dục . - Đã đưa ra các phương pháp và công thức tính nhanh giải quyết các vấn đề đã nêu ra. - Đề tài tương đối rộng và phong phú nên không thể nào 2.4.2. Sóng cơ, sóng dừng và sóng âm hoàn hảo ở cấp độ một bộ phận của một đề tài khoa học cấp trường 2.4.3. Dòng điện xoay chiều và tôi xem đây là một đề tài mở, mong mọi người góp ý,bổ sung 2.4.4. Sản xuất và truyền tải điện năng những thiếu sót. 3 22 2.4.5. Dao động điện từ I. DAO ĐỘNG CƠ 1) Dao động điều hòa (Bỏ qua mọi ma sát ) 2) Con lắc lò xo dao động điều hòa: k = m  2 2.4.6. Giao thoa ánh sáng 3) Con lắc đơn (K = m g ) 2.4.8. Vật lý hạt nhân l II. SÓNG CƠ ,SÓNG DỪNG VÀ SÓNG ÂM 1) Sóng cơ 2) Sóng dừng 3) Sóng âm III. DÒNG ĐIỆN XOAY CHIỀU 1) Viết phương trình u, i cả mạch và đoạn mạch 2) Tính các giá trị u,i tại một thời điểm t 3) Thay đổi L hoặc C hoặc  . Điều kiện để P max (cả mạch): 4) Thay đổi R, tìm R để Pmax 5) R thay đổi có hai giá trị R1, R2 đều cho cùng công suất P < Pmax IV. SẢN XUẤT VÀ TRUYỀN TẢI ĐIỆN NĂNG 1) Máy phát điện xoay chiều một pha 2) Máy phát điện xoay chiều ba pha 3) Máy biến thế V. DAO ĐỘNG ĐIỆN TỪ 1) Nguyên tắc và hoạt động 2) Các vấn đề thường găp VI. GIAO THOA ÁNH SÁNG 1) Vấn đề 1: Các kết quả từ thí nghiệm Young (môi trường không khí) 2) Vấn đề 2 : Số vân sáng - tối trong miền giao thoa có bề rộng L 2.4.7. Lượng tử ánh sáng 2.2.9. Kết luận 21 4 MỞ ĐẦU 1.5.3. Mức độ 3: nêu vấn đề - nghiên cứu II. PHƯƠNG PHÁP THỰC NGHIỆM 1. Lý do chọn đề tài: 2.1. Các giai đoạn của phương pháp thực nghiệm Nền giáo dục nước ta trong những năm gần đây, nhất là sau 2.2. Các mức độ sử dụng phương pháp thực nghiệm trong dạy Đổi mới Kinh tế đã có những bước tiến và thành tựu nổi bật và rất học vật lý ấn tượng. Đó là sự cải thiện một cách đáng kể cơ sở vật chất của nhà 2.2.1. Giai đoạn 1 trường từ phòng học, phòng thí nghiệm cho tới các phương tiện và 2.2.2. Giai đoạn 2 thiết bị phục vụ việc dạy và học của thầy và trò trong các trường phổ 2.2.3. Giai đoạn 3 thông. Chương trình và sách giáo khoa sau Đổi mới Kinh tế cũng đã 2.2.4. Giai đoạn 4 được tổ chức biên soạn và triển khai sử dụng mới hai lần vào năm 2.2.5. Giai đoạn 5 học 1992-1993, 2002-2003. Đội ngũ giáo viên được đào tạo bài bản 2.3. Mối quan hệ của các thành phần trong phương pháp thực hơn và tăng về số lượng. nghiệm Sự cải thiện nền tảng giáo dục đã dẫn tới chất lượng dạy của 2.4. Cốt lõi của tiến trình dạy học theo phương pháp thực thầy , cô giáo và kết quả học tập của học sinh tăng đều theo từng nghiệm năm. Kết quả xếp loại học lực cấp Trung học phổ thông (THPT) loại 2.5. Sơ đồ tiến trình dạy học theo phương pháp thực nghiệm GIỎI tăng từ 3.1% (năm học 2006-2007) lên 7,9%(năm học 2012- 2.5.1. Nêu sự kiện khởi đầu 2013); loại YẾU KÉM giảm từ 17,3% xuống còn 6,1% ( Nguồn: Bộ 2.5.2. Xây dựng mô hình – giả thuyết GD-ĐT [1]). 2.5.3. Hướng dẫn HS suy ra hệ quả logic Tuy nhiên, do tốc độ phát triển nhanh của khoa học kỹ thuật và sự biến đổi mau lẹ của đời sống xã hội và kinh tế nên nền giáo dục nước ta so với thế giới đang bị tụt hậu cả về chương trình, 2.5.4. Tiến hành thí nghiệm kiểm tra 2.5.5. Hướng dẫn HS khẳng định mô hình – giả thuyết chấp nhận được phương pháp giảng dạy và kiểm tra đánh giá. Đôi ngũ giáo viên hiện 2.5.6. Phát biểu thành thuyết, định luật… nay, nếu không cập nhật kiến thức sẽ không tiếp tục gánh vác được 2.5.7. Dùng mô hình – giả thuyết giải thích, ứng dụng thực tế nhiệm vụ đổi mới và hiện đại hóa nền giáo dục nước nhà. và luyện tập Hiện nay đổi mới Giáo dục nói chung và đổi mới phương pháp giảng dạy, truyền thụ kiến thức trong trường phổ thông nói Chuyên đề 4: riêng đang là nhu cầu cấp thiết của toàn xã hội. Một thực tế đáng MỘT SỐ VẤN ĐỀ NÂNG CAO TRONG CHƯƠNG TRÌNH buồn là giữa các trường Đại học Sư phạm(ĐHSP) và các trường phổ VẬT LÍ 12 5 20 2.4. Thay đổi các thông số thông không có sự liên hệ gắn kết mật thiết để có thể cập nhật các 2.5. Thao tác với nút bấm kiến thức mới và nhu cầu nâng cao trình độ của giáo viên phổ thông. 2.6. Di chuyển một số đối tượng đặc biệt Do đó, giáo viên phổ thông muốn học thêm kiến thức mới thì không 2.7. Sử dụng phần mềm để dạy một số nội dung trong SGK Vật thể tự tổ chức lớp học và tìm người dạy, ngược lại các trường Sư lý 10 THPT phạm lại không biết nhu cầu thực tế của các trường phổ thông là gì. 2.7.1. Mô phỏng thí nghiệm con lắc đơn Cần phải nghiêm túc nhìn nhận rằng trong một thời gian dài, 2.7.2. Mô phỏng thí nghiệm vật rơi từ do số sinh viên đậu vào các Trường ĐH Sư phạm phần lớn có trình độ ở 2.7.3. Mô phỏng thí nghiệm con lắc lò xo mức trung bình khá, chỉ có một số ít thực sự giỏi và có tâm huyết, yêu nghề. Sau khi tốt nghiệp ít có điều kiện cập nhật và nâng cao Chuyên đề 3: trình độ. Việc đổi mới giáo duc phải bắt đầu từ người thầy, vì thế MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP ĐẶC TRƯNG nhu cầu thường xuyên bồi dưỡng kiến thức cho giáo viên là vấn đề TRONG DẠY HỌC VẬT LÝ PHỔ THÔNG thời sự và cấp thiết. Công tác bồi dưỡng kiến thức hàng năm thường I. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC NÊU VÀ GIẢI QUYẾT VẤN do các Trường Đại học đảm nhận với các chuyên đề định sẵn theo ĐỀ chủ quan của người dạy. Do đó các bài giảng thường có hiệu quả 1.1. Bản chất của dạy học nêu và giải quyết vấn đề (còn gọi là thấp, không đáp ứng nhu cầu thực sự của giáo viên. Dựa trên suy nghĩ đó, chúng tôi chọn đề tài: Khảo sát nhu giải quyết vấn đề) 2.2. Cấu trúc của quá trình dạy học nêu vấn đề câu bồi dưỡng của giáo viên Vật lý các trường Trung học Phổ 1.3. Các giai đoạn (các pha) của dạy học nêu vấn đề thông trên địa bàn Thành phố Đà nẵng - tỉnh Quảng nam và đề 1.3.1. Giai đoạn 1: Đề xuất vấn đề xuất các chương trình bồi dưỡng giáo viên. 1.3.2. Giai đoạn 2: Nghiên cứu giải quyết vấn đề 2. 1.3.3. Giai đoạn 3: Củng cố và vận dụng tri thức 1.4. Tình huống có vấn đề 1.4.1. Khái niệm tình huống có vấn đề 1.4.2. Các kiểu tình huống có vấn đề 1.4.3. Điều kiện cần để tạo tình huống có vấn đề 1.5. Các mức độ của dạy học nêu vấn đề 1.5.1. Mức độ 1: trình bày nêu vấn đề 1.5.2. Mức độ 2: nêu vấn đề - giải quyết từng phần Mục tiêu, đối tượng và phạm vi nghiên cứu: Mục tiêu của đề tài này là: Tìm hiểu nhu cầu cập nhật, nâng cao kiến thức và năng lực thực sự của giáo viên các trường phổ thông. Trên cơ sở kết quả thu được sẽ biên soạn các chuyên đề: a) Bồi dưỡng và cập nhật các kiến thức Vật lý và thí nghiệm Vật lý trong trường phổ thông. b) Nâng cao khả năng truyền thụ kiến thức cho giáo viên, phổ biến một số phương pháp giảng dạy và truyền thụ kiến thức mới. 6 c) Bồi dưỡng kỹ năng thực nghiệm và kỹ năng hướng dẫn thực hành cũng như khả năng sửa chữa phục hồi các dụng cụ thí nghiệm. Đối tượng nghiên cứu: Các giáo viên Trung học Phổ thông trên địa bàn Thành phố Đà Nẵng và tỉnh Quảng Nam. 3. Phạm vi nghiên cứu: Chương trình dạy, phương pháp giảng dạy môn Vật lý và công tác thí nghiệm ở các trường phổ thông nói trên. 4. Những đóng góp của đề tài: Đề tài đã hoàn thành những nhiệm vụ sau: a) Khảo sát ý kiến và thu thập các nhận xét của giáo viên các trường Trung học phổ thông về: nội dung sách giáo khoa THPT, tính hợp lý của phân phối chương trình và nhu cầu cấp thiết về các chuyên đề bồi dưỡng. b) Biên soạn 4 chuyên đề bồi dưỡng, cập nhật kiến thức dựa trên kết quả khảo sát: - Chuyên đề 1: Tài liệu Tập huấn Thí nghiệm cho giáo viên và viên chức THPT. - Chuyên đề 2: Hướng dẫn sử dụng một số phần mềm dạy học Vật lý THPT - Chuyên đề 3: Một số Phương pháp đặc trưng trong dạy họcVật lý THPT - Chuyên đề 4: Một số vấn đề nâng cao trong chương trình Vật lý lớp 12 THPT. 5. Cấu trúc của đề tài: Ngoài phần mở đầu, đề tài được chia thành hai phần chính: - Phần 1: Khảo sát tình hình giảng dạy và nhu cầu bồi dưỡng của giáo viên Vật lý các trường phổ thông trên địa bàn Thành phố Đà nẵng – tỉnh Quảng nam. 19 1.3.3. Gương 1.3.4. Lưỡng chất phẳng 1.3.5. Bản song song 1.3.6. Lăng kính 1.3.7. Thấu kính 1.4. Bài toán & lời giải 1.4.1. Nguyên tắc 1.4.2. Bài toán 1.4.3. Lời giải 1.5. Tiện ích 1.5.1. Tuỳ biến môi trường 1.5.2. Tuỳ biến thao tác 1.5.3. Tuỳ biến màu sắc 1.5.4. Gõ phím tiếng Việt 1.6. In ấn 1.6.1. In nhanh nội dung màn hình làm việc 1.6.2. In bài toán / lời giải 1.6.3. In màu 1.8. Tóm tắt lý thuyết 1.9. Bản quyền 1.9.1. About SeaSoft 1.9.2. Quyền sử dụng 1.10. Mẹo sử dụng II. PHẦN MỀM THƯ VIỆN THÍ NGHIỆM VẬT LÝ PHỔ THÔNG SIMULATION PHYSICS 2.1. Một số thuật ngữ dùng chung 2.2. Thao tác với trục thời gian 2.3. Lựa chọn các đối tượng nằm trùng nhau 7 18 - Phần 2: Các chuyên đề được biên soạn dựa trên kết quả 4.1.1 Các bài thí nghiệm lớp10 4.1.2. Các bài thí nghiệm lớp 11 khảo sát nhu cầu bồi dưỡng của giáo viên các trường THPT. 4.1.3 Các bài thí nghiệm lớp 12 PHẦN I 4.2 Hướng dẫn sử dụng thiết bị dùng chung 4.2.1 Hướng dẫn sử dụng, bảo quản, bảo trì đồng hồ đếm thời KHẢO SÁT TÌNH HÌNH GIẢNG DẠY VÀ NHU CẦU gian hiện số BỒI DƯỠNG CỦA GIÁO VIÊN VẬT LÝ 4.2.3 Các nguồn điện CÁC TRƯỜNG PHỔ THÔNG TRÊN ĐỊA BÀN 4.3.4 Hướng dẫn sử dụng, bảo trì, bảo quản máy phát tần số THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG - TỈNH QUẢNG NAM 4.3 Hướng dẫn chuẩn bị, lắp ráp các bài thí nghiệm thực hành 1.1. Tình hình giảng dạy tại các trường phổ thông hiện nay 1.1.1. Chương trình và sách giáo khoa: chính khóa trong chương trình Vật lý THPT Chương trình(CT) và bộ sách giáo khoa(SGK) hiện hành được 4.3.1 Các bài thí nghiệm thực hành lớp 10 4.3.2 Các bài thí nghiệm lớp 11 biên soạn trong thời gian tiến hành cải cách giáo dục(CCGD) lần thứ 4.3.3 Các bài thí nghiệm thực hành lớp 12 ba năm1980[2]. CT và SGK được tổ chức biên soạn từ năm 1981, riêng SGK THPT năm 1989 mới biên soạn. Năm 2002 Bộ GD&ĐT Chuyên đề 2: lại chỉ đạo hoàn thiện CT và SGK thống nhất từ lớp 1 đến lớp 12 HƯỚNG DẪN SỬ DỤNG MỘT SỐ PHẦN MỀM theo kiểu cuốn chiếu. CT và SGK bậc THPT được triển khai từ năm DẠY HỌC VẬT LÝ Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG I. PHẦN MỀM OPTICS MINI – DẠY HỌC PHẦN QUANG HÌNH HỌC 1.1. Giới thiệu phần mềm Optics phiên bản Mar.01 1.2. Các khái niệm cơ bản 2004. 1.1.2. Thí nghiệm Vật lý ở các trường Trung học Phổ thông: Các trường phổ thông, đặc biệt khối THPT được đầu tư mua sắm nhiều thiết bị và dụng cụ thí nghiệm thực hành. Từ tháng 10 1.2.1. Cài đặt & cấu hình tối thiểu năm 2010, Khoa Vật lý đã triển khai việc khảo sát công tác thiết bị 1.2.2. Màn hình Optics thí nghiệm tại các trường Thành phố Đà nẵng và tỉnh Quảng nam. 1.2.3. Các thao tác trên tập tin Tổng số trường được khảo sát: 12 trường THPT. Tình hình quản lý, 1.2.4. Hệ toạ độ & đơn vị đo sử dụng thiết bị thí nghiệm có thể được khái quát như sau: 1.3. Các loại dụng cụ 1.3.1. Giới thiệu chung 1.3.2. Nguồn sáng a) Việc triển khai thiết bị phục vụ giảng dạy không thường xuyên. 17 8 b) Thiết bị hư hỏng nhiều, ít được sửa chữa và bổ sung nâng 2. Về trình độ đào tạo, chuyên môn, nghiệp vụ 2.1. Về trình độ đào tạo: cấp. c) Công tác bảo quản còn yếu nếu không nói là rất yếu. 1.1.3. Thi, kiểm tra và đánh giá: Thi, kiểm tra và đánh giá chất lượng giáo dục mới chỉ tập 2.2. Về kỹ năng làm việc: 2. CÁC YÊU CẦU CỤ THỂ ĐỐI VỚI VIÊN CHỨC LÀM CÔNG TÁC THIẾT BỊ DẠY HỌC trung vào đánh giá kết quả học tập của từng cá nhân học sinh, nặng 1. Yêu cầu về năng lực chuyên môn về yêu cầu ghi nhớ kiến thức, đo lường định kỳ kết quả học tập 2. Yêu cầu về năng lực nghiệp vụ 1.2. Nhu cầu bồi dưỡng giáo viên: 3. CÁC NHIỆM VỤ CỤ THỂ ĐỐI VỚI VIÊN CHỨC LÀM 1.2.1. Chất lượng đội ngũ giáo viên: Đội ngũ nhà giáo tăng nhanh về số lượng, chất lượng đã từng CÔNG TÁC THIẾT BỊ DẠY HỌC 1. Về công tác quản lý thiết bị bước được nâng lên. Tuy nhiên, chất lượng đội ngũ giáo viên chưa 2. Về công tác phục vụ sử dụng thiết bị đáp ứng được yêu cầu đảm bảo chất lượng giáo dục phổ thông. Đa 3. Về công tác sắp xếp, giữ gìn thiết bị số giáo viên chưa coi trọng, chủ động trong việc vận dụng các CHƯƠNG 2: HƯỚNG DẪN SẮP XẾP, BẢO QUẢN, BẢO phương pháp, hình thức dạy học tích cực và trong công tác kiểm tra DƯỠNGHỆ THỐNG THIẾT BỊ DẠY HỌC đánh giá; hạn chế trong việc ứng dụng công nghệ thông tin phục vụ TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG dạy học . I. BẢO QUẢN, BẢO DƯỠNG, KIỂM KÊ, KHẤU HAO VẬT 1.2.2. Hiện trạng bồi dưỡng giáo viên: TƯ THIẾT BỊ Chất lượng đào tạo giáo viên của các trường ĐHSP còn thấp; 1. Bảo quản: Chương trình đào tạo còn lạc hậu, thiếu gắn kết với chương trình. 2. Bảo dưỡng: Phương pháp giảng dạy còn nặng về truyền đạt kiến thức, chưa chú 3. Kiểm kê, thanh lý, khấu hao. trọng phát triển năng lực tư duy cho sinh viên. Giữa các trường Đại II. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ PHÒNG HỌC BỘ MÔN Ở học Sư phạm (ĐHSP) và các trường phổ thông chưa có sự liên hệ TRƯỜNG THPT gắn kết 1. Quản lý vật tư thiết bị Nhu cầu thường xuyên bồi dưỡng kiến thức cho giáo viên là 2. Báo cáo định kỳ về công tác thiết bị dạy học vấn đề thời sự và cấp thiết. Công tác bồi dưỡng do các Trường Đại CHƯƠNG 4: HƯỚNG DẪN LẮP ĐẶT, SỬ DỤNG, BẢO TRÌ học đảm nhận với các chuyên đề định sẵn theo chủ quan của người BẢO QUẢN CÁC BỘ THÍ NGHIỆM THUỘC dạy. Do đó các bài giảng thường có hiệu quả thấp, không đáp ứng CHƯƠNG TRÌNH VLPT nhu cầu thực sự của giáo viên. 4.1 Hệ thống các bài thí nghiệm trong chương trình VLPT 9 16 1. Nội dung sách giáo khoa THPT chương trình cơ bản ở mức 1.2.3. Các mục tiêu và phiếu khảo sát vừa sức với học sinh. Các chương trình nâng cao có lượng kiến thức Mục tiêu của đề tài này là: Tìm hiểu nhu cầu cập nhật, nâng nhiều về lý thuyết nhưng thiếu bài tập. Đặc biệt chương trình nâng cao kiến thức và năng lực thực sự của giáo viên các trường phổ cao lớp 10 quá khó đối với học sinh đầu cấp. thông. Trên cơ sở kết quả thu được sẽ biên soạn các chuyên đề: 2. Thời gian bố trí dạy cho các bài, các chương và từng học kỳ cần đánh giá và điều chỉnh lại cho phù hợp. Thời gian để làm bài tập quá ít so với lý thuyết, dẫn đến năng lực giải bài tập của học sinh bị a) Bồi dưỡng và cập nhật các kiến thức Vật lý và thí nghiệm Vật lý . b) Nâng cao khả năng truyền thụ kiến thức cho giáo viên, phổ biến một số phương pháp giảng dạy và truyền thụ kiến thức mới. hạn chế. 3. Giáo viên các trường THPT rất quan tâm đến đổi mới giáo dục. Đặc biệt là nội dung chương trình và sách giáo khoa, cải tiến phương pháp dạy và phương pháp kiểm tra đánh giá. 4. Các chương trình và nội dung bồi dưỡng nâng cao và cập c) Bồi dưỡngkỹ năng thực hiện và kỹ năng hướng dẫn thực hành cũng như khả năng sửa chữa phục hồi các dụng cụ thí nghiệm. Nhằm đạt được các mục tiêu nói trên chúng tôi đã thiết kế phiếu điều tra gồm các nội dung dưới đây: nhật kiến thức nhận được sự quan tâm rất cao của giáo viên. Các chuyên đề về thí nghiệm và phần mềm giảng dạy được sự quan tâm đặc biệt. PHIẾU ĐIỀU TRA NHU CẦU CỦA GIÁO VIÊN VẬT LÝ Ở CÁC TRƯỜNG THPT PHẦN II CÁC CHUYÊN ĐỀ BỒI DƯỠNG GIÁO VIÊN TRUNG HỌC PHỔ THÔNG Chuyên đề 1: TÀI LIỆU TẬP HUẤN THÍ NGHIỆM CHO GIÁO VIÊN & VIÊN CHỨC TRUNG HỌC PHỔ THÔNG 1. Theo Thầy/ Cô, NỘI DUNG Môn học Vật lý phổ thông hiện nay như thế nào? NỘI DUNGSGK Lớp 10 cơ bản Lớp 10 nâng cao Lớp 11 cơ bản CHƯƠNG I - CÁC TIÊU CHUẨN, NHIỆM VỤ CỦA VIÊN Lớp 11 nâng cao CHỨC LÀM CÔNG TÁC THIẾT BỊ DẠY HỌC Lớp 12 cơ bản 1. TIÊU CHUẨN VIÊN CHỨC LÀM CÔNG TÁC THIẾT BỊ Lớp 12 nâng cao DẠY HỌC 1. Về phẩm chất đạo đức, tư tưởng chính trị Khó Bình thường Dễ Ví dụ kiến thức cụ thể 10 15 2. Theo Thầy/ Cô, BỐ TRÍ THỜI LƯỢNG cho từng bài như thế 7 nào? Thiết kế bài giảng điện tử cơ bản BỐ TRÍ THỜI Rất hợp Hợp Không LƯỢNG SGK lý lý hợp lý Cụ thể 8 Thiết kế bài giảng điện tử nâng cao 32 34,8 42 45,6 09 9,8 26 28,2 52 56,5 07 7,6 Lớp 10 cơ bản Nhận xét và tiểu kết: Lớp 10 nâng cao a) Giáo viên phản ứng rất tích cực tới các chương trình và nội dung bồi dưỡng. Lớp 11 cơ bản b) Đứng đầu trong các chương trình bồi dưỡng được quan Lớp 11 nâng cao Lớp 12 cơ bản tâm nhất là các nội dung liên quan đến Thí nghiệm vật lý phổ thông. Lớp 12 nângcao Tỉ lệ RẤT CẦN là 66,3%, CẦN 30,4%; Đặc biệt không có ý kiến phản đối nào. c) Các chương trình nhận được sự tán thành cao của giáo viên 3. Có những sai sót gì của SGK Vật lý hiện nay? NHỮNG SAI SÓT SGK (trên 80%) xếp theo thứ tự RẤT CẦN: Cụ thể những sai sót Lớp 10 cơ bản i- Các phần mềm dạy học Vật lý Lớp 10 nâng cao ii- Phương pháp dạy học Lớp 11 cơ bản iii- Thiết kế bài giảng điện tử cơ bản Lớp 11 nâng cao iiii- Thiết kế bài giảng điện tử nâng cao d) Giáo viên có vẻ không hào hứng lắm với nội dung chuyên Lớp 12 cơ bản đề “Bồi dưỡng học sinh giỏi” với tỉ lệ KHÔNG CẦN cao nhất Lớp 12 nâng cao (20%) e) Các chương trình bồi dưỡng nâng cao theo chuyên đề cũng 4. Thầy/ Cô quan tâm gì về đổi mới giáo dục sau 2015? MỨC ĐỘ QUAN TÂM Nội dung Chương trình, SGK mới gồm những gì? Nội dung dạy học tích hợp như thế nào? Dạy học theo hướng tiếp cận năng lực là gì? Rất quan tâm Bình Không thường quantâm được đánh giá cao với tỉ lệ RẤT CẦN 38% 1.5. Kết luận Chúng tôi phát phiếu điều tra cho giáo viên Tổ Vật lý của 16 trường của Thành phố Đà Nẵng và Tỉnh Quảng Nam. SSố trường tham gia khảo sát cao: 11 trường. Tổng số giáo viên của các Tổ bộ môn Vật lý tham gia : 92. Tổng hợp và phân tích số liệu điều tra cho các kết quả sau: 14 Phương pháp dạy học phù hợp là gì Kiểm tra đánh giá thế nào là phù hợp Học sinh học thế nào 11 64 69,6 20 21,7 04 4,3 65 70,6 17 18,5 04 4,3 69 75 14 15,2 03 3,2 Phương pháp dạy học phù hợp là gì? Kiểm tra đánh giá như thế nào cho phù hợp? Học sinh học như thế nào? Nội dung khác…………………………. Nhận xét và tiểu kết: - Đa số giáo viên rất quan tâm đến đổi mới giáo dục, đặc biệt là nội dung chương trình và sách giáo khoa mới (trên 70%). - Vấn đề cải tiến cách dạy, cách kiểm tra và sự hứng thú học 5. Để đáp ứng việc đổi mới giáo dục sau năm 2015, theo Thầy/ Cô, chúng ta cần bồi dưỡng những vấn đề gì? tập của học sinh được nhiều giáo viên quan tâm. 1.4.4. Các chương trình và nội dung bồi dưỡng Rất cần TT 1 Nội dung bồi dưỡng Cần Nội dung Số ý Tỉ lệ Số ý Tỉ lệ Số ý Tỉ Kiến thức nâng cao kiến % kiến % kiến lệ Phương pháp dạy học % Thí nghiệm Vật lý phổ thông 35 38 38 41,3 08 8,7 cần Cụthể Thiết kế bài giảng điện tử cơ bản Thiết kế bài giảng điện tử nâng cao 2 Bồi dưỡng học sinh giỏi 29 31 30 32,6 19 20,6 3 Phương pháp dạy học 45 48,9 36 39,1 01 1,08 4 Phương pháp 30 32,6 49 53,3 02 2,2 tổ Nội dung khác:…………………… chức kiểm tra đánh giá. Xây dựng ngân hàng câu hỏi Thí nghiệm vật lý phổ thông Các phần mềm dạy học 1.3. Đối tượng khảo sát và tình hình phản hồi. 1.3.1. Đối tượng khảo sát trắc nghiệm, tự luận 6 Không Các phần mềm dạy học vật lý Điện... 5 Cần Không cần Bồi dưỡng nâng cao theo chuyên đề: Cơ, Nhiệt, Rất cần Thành phố Đà Nẵng và tỉnh Quảng Nam là hai địa bàn gần và 61 66,3 28 30,4 0 0 53 57,6 29 31 01 1,08 có gắn bó mật thiết với Trường Đại học Sư phạm. a) Thành phố Đà Nẵng: Các trường được chọn từ ba nhóm: 13 12 - Còn lỗi trong khâu in ấn. - Các trường thuộc nhóm trên: THPT Phan Châu Trinh, THPT Hoàng Hoa Thám, THPT Thái Phiên… 1.4.2. Bố trí thời lượng giảng dạy - Các trường vùng ven hoặc ở ngoại thành: THPT Hòa Vang, Đánh giá của THPT Ngũ Hành Sơn, THPT Nguyễn Trãi… giáo viên - Các trường thuộc nhóm dưới, đầu vào tuyển sinh khó: THPT Nguyễn Hiền, THPT Ngô Quyền… Rất hợp lý Hợp lý Không hợp lý Số ý Tỉ lệ Số ý Tỉ lệ Số ý Tỉ lệ kiến % kiến % kiến % Lớp 10 cơ bản 01 1,08 66 71,7 13 14 b) Tỉnh Quảng Nam: Lớp 10 nâng cao 02 2,16 42 45,6 36 39,1 Số trường được chọn phát phiếu điều tra: 06 Lớp 11 cơ bản 01 1,08 70 76 16 17,4 Lớp 11 nâng cao 01 1,08 68 74 15 16,3 Lớp 12 cơ bản 0 0 82 89,1 7 7,6 Lớp 12 nâng cao 0 0 64 69,6 21 22,8 1.4. Kết quả khảo sát: 1.4.1. Ý kiến giáo viên về nội dung sách giáo khoa phổ thông Khó Nội dung Bình thường Dễ Tiểu kết: Số ý Tỉ lệ Số ý Tỉ lệ Số ý Tỉ lệ kiến % kiến % kiến % Lớp 10 cơ bản 07 7,6 76 82,6 01 1,08 Lớp 10 nâng cao 55 59,8 29 31,5 0 0 Lớp 11 cơ bản 09 9,8 76 82,6 03 3,24 Lớp 11 nâng cao 17 18,5 69 75 0 0 Lớp 12 cơ bản 16 17,4 64 69,6 04 4,3 Lớp 12 nâng cao 29 31,5 55 59,8 0 0 - Phần đông giáo viên tỏ ý kiến không đồng tình với chương trình lớp 10 nâng cao và lớp 12 nâng cao. Các SGK này được cho là quá nặng và ôm đồm. - Thời gian dành cho bài tập ít, không đủ thời gian để giải bài tập. 1.4.3. Mức độ quan tâm đến ĐỔI MỚI GIÁO DỤC Vấn đề quan tâm Tiểu kết: Số liệu và các nhận xét của giáo viên các trường cho thấy: Nội dung chương trình sách - Không có sách giáo khoa nào được đánh giá ở mức dễ. giáo khoa có gì mới? - Chương trình và nội dung SGKVật lý THPT quá dài, thiếu ở Dạy học tích hợp như thế phần bài tập. nào - Sách giáo khoa lớp 10 nâng cao quá khó. Dạy học theo hướng tiếp - Sách giáo khoa lớp 12 nâng cao không quá khó như lớp 10 cận năng lực là gì nâng cao nhưng cũng quá nhiều kiến thức. Rất quan tâm Bình thường Không quan tâm Số ý Tỉ lệ Số ý Tỉ lệ Số ý Tỉ lệ % kiến % kiến % kiến 67 72,8 17 18,5 05 5,4 56 60,9 25 27,2 08 8,7 60 65,2 22 23,9 04 4,3