Bé c«ng th−¬ng
ViÖn Nghiªn cøu Th−¬ng m¹i
§Ò tµi nghiªn cøu Khoa häc CÊp Bé
M· sè: 75.08.RD
T¸c ®éng cña HiÖp ®Þnh
th−¬ng m¹i tù do ASEAN-Hµn Quèc
(AKFTA) Tíi quan hÖ th−¬ng m¹i
ViÖt Nam - Hµn Quèc
7156
06/3/2009
Hµ néi, 2008
Bé c«ng th−¬ng
ViÖn Nghiªn cøu Th−¬ng m¹i
§Ò tµi nghiªn cøu Khoa häc CÊp Bé
M· sè: 75.08.RD
T¸c ®éng cña HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do
ASEAN - Hµn Quèc (AKFTA) Tíi quan hÖ
th−¬ng m¹i ViÖt Nam - Hµn quèc
C¬ quan chñ qu¶n:
C¬ quan chñ tr×:
Chñ nhiÖm ®Ò tµi:
C¸c thµnh viªn:
Bé C«ng Th−¬ng
ViÖn Nghiªn cøu Th−¬ng m¹i
Ths. Ph¹m ThÞ C¶i
TS. NguyÔn ThÞ NhiÔu
Ths. §ç Kim Chi
Ths. Hoµng ThÞ V©n Anh
Ths. Lª Huy Kh«i
CN. Ph¹m Hång Lam
CN. Hoµng ThÞ H−¬ng Lan
Hµ néi, 2008
Danh môc c¸c ch÷ viÕt t¾t
ASEAN
HiÖp héi c¸c quèc gia §«ng Nam ¸
AFTA
Khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN
AKFTA
Khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN - Hµn Quèc
ACFTA
Khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN - Trung Quèc
APEC
DiÔn ®µn hîp t¸c kinh tÕ Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D−¬ng
FOB
Mét thuËt ng÷ dïng trong ngo¹i th−¬ng: Ng−êi mua
hµng giµnh ®−îc quyÒn vËn chuyÓn
CIF
Mét thuËt ng÷ dïng trong ngo¹i th−¬ng: Ng−êi b¸n
hµng giµnh ®−îc quyÒn vËn chuyÓn hµng ho¸
KOTRA
C¬ quan Xóc tiÕn th−¬ng m¹i vµ ®Çu t− Hµn Quèc
VCCI
Phßng Th−¬ng m¹i vµ C«ng nghiÖp ViÖt Nam
NT
Lé tr×nh Th«ng th−êng
ST
Lé tr×nh Nh¹y c¶m
SL
Lé tr×nh Nh¹y c¶m th−êng
HSL
Lé tr×nh Nh¹y c¶m cao
MFN
ThuÕ tèi huÖ quèc
FDI
§Çu t− trùc tiÕp n−íc ngoµi
UBQGVHTKTQT
ñy ban quèc gia vÒ Hîp t¸c kinh tÕ quèc tÕ
CLMV
C¸c n−íc Campuchia, Lµo, Myanmar, ViÖt Nam
EU
Liªn minh Ch©u ©u
GDP
ODA
Tæng s¶n phÈm quèc néi
Hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc
WTO
Tæ chøc Th−¬ng m¹i ThÕ giíi
USD
§« la Mü
Môc Lôc
Trang
Lêi më ®Çu
1
Ch−¬ng 1: Tæng Quan vÒ sù ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt
Nam - Hµn quèc
5
1.1 Kh¸i qu¸t vÒ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt - Hµn
5
1.2. C¸c nh©n tè t¸c ®éng ®Õn sù ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt Hµn
7
1.2.1. C¸c nh©n tè bªn ngoµi
7
1.2.2. C¸c nh©n tè bªn trong
8
1.2.3. VÞ trÝ cña ViÖt nam trong quan hÖ th−¬ng m¹i Asean-Hµn Quèc
10
1.3. Thùc tr¹ng quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt Nam - Hµn Quèc
14
1.3.1. VÒ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu
14
1.3.2. VÒ tèc ®é t¨ng tr−ëng kim ng¹ch mËu dÞch ViÖt Nam - Hµn Quèc
20
1.3.3. VÒ c¬ cÊu hµng hãa xuÊt nhËp khÈu gi÷a hai n−íc
21
CH¦¥NG 2: HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do ASEAN - Hµn Quèc Vµ t¸c
®éng cña nã ®Õn ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt - Hµn
27
2.1. Kh¸i qu¸t chung vÒ HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do ASEAN - Hµn Quèc
27
2.1.1. Bèi c¶nh ra ®êi cña HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do ASEAN - Hµn Quèc
(AKFTA)
27
2.1.2 Môc tiªu cña HiÖp ®Þnh
30
2.1.3. Néi dung chÝnh cña HiÖp ®Þnh
31
2.1.4. So s¸nh møc cam kÕt cña HiÖp ®Þnh AKFTA víi c¸c HiÖp ®Þnh thÕ giíi
vµ khu vùc kh¸c ViÖt Nam tham gia
38
2.2. T¸c ®éng cña HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do ASEAN - Hµn Quèc ®Õn
ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈuViÖt - Hµn
40
2.2.1. Nh÷ng cam kÕt thùc hiÖn AKFTA cña ViÖt Nam vµ cña Hµn Quèc
40
2.2.2.T¸c ®éng cña viÖc thùc hiÖn AKFTA ®Õn kh¶ n¨ng ph¸t triÓn quan hÖ
th−¬ng m¹i cña ViÖt Nam víi Hµn Quèc
44
2.2.3. Mét sè t¸c ®éng kh¸c
58
2.3. §¸nh gi¸ chung vÒ t¸c ®éng cña HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do AKFTA
®Õn viÖc ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt - Hµn
61
2.3.1. Nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc
61
2.3.2. Nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc
62
65
CH¦¥NG 3: C¬ héi, Th¸ch thøc vµ nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m
ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt Nam - Hµn Quèc
trong bèi c¶nh thùc hiÖn AKFTA
3.1. C¬ héi vµ th¸ch thøc cña ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn HiÖp
®Þnh th−¬ng m¹i tù do ASEAN - Hµn Quèc (AKFTA)
65
3.1.1. C¬ héi cña ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn AKFTA
65
3.1.2. Th¸ch thøc cña ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn AKFTA
69
3.2. C¸c gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt Nam
- Hµn Quèc trong bèi c¶nh thùc hiÖn AKFTA
71
3.2.1. Nhãm c¸c gi¶i ph¸p vÜ m« nh»m ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt Hµn trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn AKFTA
71
3.2.2. Nhãm c¸c gi¶i ph¸p nh»m thóc ®Èy xuÊt khÈu trªn c¬ së thùc hiÖn
AKFTA
74
3.2.3. Nhãm c¸c gi¶i ph¸p ®Þnh h−íng ho¹t ®éng nhËp khÈu trªn c¬ së thùc
hiÖn AKFTA ®Ó h¹n chÕ nhËp siªu tõ Hµn Quèc
3.3. Mét sè kiÕn nghÞ
3.3.1. C¸c kiÕn nghÞ ®èi víi ChÝnh phñ vµ c¸c Bé, Ngµnh
3.3.2. C¸c kiÕn nghÞ ®èi víi doanh nghiÖp
3.3.3. C¸c kiÕn nghÞ ®èi víi c¸c tæ chøc hç trî xuÊt khÈu, hiÖp héi doanh
nghiÖp, hiÖp héi ngµnh hµng
80
82
82
83
84
KÕt luËn
86
Phô lôc
89
Tµi liÖu tham kh¶o
91
Lêi më ®Çu
Hµn Quèc hiÖn lµ mét trong nh÷ng ®èi t¸c th−¬ng m¹i quan träng cña ViÖt
Nam (®øng thø 9 vÒ xuÊt khÈu vµ thø 5 vÒ nhËp khÈu). Quy m« th−¬ng m¹i gi÷a
ViÖt Nam vµ Hµn Quèc t¨ng kh¸ nhanh víi tæng kim ng¹ch th−¬ng m¹i hai chiÒu
t¨ng tõ 4,71 tû USD n¨m 2006 lªn 6,58 tû USD n¨m 2007 vµ ®¹t 4,766 tû USD
trong 6 th¸ng ®Çu n¨m 2008.
Tuy nhiªn, kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Hµn Quèc n¨m 2007
míi chØ chiÕm kho¶ng 2,76% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam vµ kim
ng¹ch nhËp khÈu tõ Hµn Quèc míi chiÕm kho¶ng 8,7% tæng kim ng¹ch nhËp khÈu
cña ViÖt Nam. §©y lµ con sè qu¸ nhá, ch−a xøng ®¸ng víi tiÒm n¨ng vµ thÕ m¹nh
cña hai n−íc.
§iÒu ®¸ng quan t©m lµ trong quan hÖ th−¬ng m¹i víi Hµn Quèc, ViÖt Nam
lu«n ë trong t×nh tr¹ng nhËp siªu vµ t×nh tr¹ng nhËp siªu t¨ng liªn tôc trong nh÷ng
n¨m qua. NÕu n¨m 1995, ViÖt Nam nhËp siªu tõ Hµn Quèc h¬n 1 tû USD th× con sè
nµy n¨m 2001 lªn tíi 1,5 tû USD, n¨m 2006 lµ trªn 3 tû USD, n¨m 2007 lµ 4,081
tû USD vµ 6 th¸ng ®Çu n¨m 2008 lµ 2,765 tû USD.
Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng nµy lµ do c¸c nhµ ®Çu t− Hµn
Quèc nhËp khÈu thiÕt bÞ m¸y mãc ®Ó h×nh thµnh c¬ së vËt chÊt phôc vô cho c¸c
ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ ®Çu t− t¹i ViÖt Nam. Víi xu h−íng ®Çu t− cña Hµn Quèc vµo
ViÖt Nam ngµy cµng t¨ng vµ c¸c nhµ m¸y ®· ®Çu t− t¹i ViÖt Nam ®ang më réng s¶n
xuÊt th× nhu cÇu nhËp khÈu sÏ kh«ng gi¶m mµ cã nhiÒu kh¶ n¨ng t¨ng m¹nh trong
c¸c n¨m tíi. §Ó c¶i thiÖn c¸n c©n thanh to¸n, ViÖt Nam kh«ng chñ tr−¬ng h¹n chÕ
nhËp khÈu mµ ph¶i t×m biÖn ph¸p t¨ng c−êng xuÊt khÈu sang Hµn Quèc.
Ngµy 24/08/2006, t¹i Ku-a-la L¨m - p¬, Malaysia, c¸c Bé tr−ëng Th−¬ng
m¹i ASEAN (trõ Th¸i Lan) vµ Hµn Quèc ®· ký HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do
ASEAN - Hµn Quèc (AKFTA). Theo ®ã, c¸c bªn sÏ c¾t gi¶m thuÕ ®èi víi 90% c¸c
mÆt hµng nhËp khÈu vµo n¨m 2010. HiÖp ®Þnh nµy ®−îc ®¸nh gi¸ lµ cã thÓ t¹o cho
1
ViÖt Nam nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Ó thóc ®Èy t¨ng tr−ëng xuÊt khÈu sang Hµn Quèc. Víi
c¬ cÊu kinh tÕ gi÷a hai n−íc mang tÝnh bæ sung nhiÒu h¬n lµ c¹nh tranh, AKFTA sÏ
t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy h¬n n÷a quan hÖ th−¬ng m¹i vµ ®Çu t− gi÷a ViÖt Nam vµ
Hµn Quèc, gióp ViÖt Nam tõng b−íc gi¶i quyÕt ®−îc vÊn ®Ò nhËp siªu tõ Hµn Quèc
b»ng c¸ch t¨ng c−êng xuÊt khÈu mµ kh«ng h¹n chÕ nhËp khÈu. Cïng víi viÖc Th¸i
Lan ch−a tham gia ký kÕt AKFTA, ®©y lµ c¬ héi ®Ó ViÖt Nam t¨ng c−êng kh¶ n¨ng
c¹nh tranh víi hµng xuÊt khÈu cña Trung Quèc vµ Th¸i Lan trªn thÞ tr−êng Hµn
Quèc.
Bªn c¹nh nh÷ng lîi Ých thu ®−îc tõ viÖc thùc hiÖn AKFTA, xuÊt khÈu cña
c¸c n−íc thµnh viªn míi cña ASEAN (trong ®ã cã ViÖt Nam) ch¾c ch¾n sÏ ph¶i ®èi
mÆt víi søc Ðp c¹nh tranh tõ nh÷ng n−íc ph¸t triÓn h¬n trong khu vùc nh−
Singapore, Malaysia, In®«nªxia, Philippines...trªn thÞ tr−êng Hµn Quèc. Kinh
nghiÖm thùc hiÖn HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do ASEAN - Trung Quèc (ACFTA)
cho thÊy: Trong khi nhiÒu n−íc ASEAN ®· cã ®−îc nh÷ng lîi Ých do ACFTA mang
l¹i th× ViÖt Nam l¹i ch−a tËn dông ®−îc nh÷ng c¬ héi nµy.
Tõ nh÷ng lý do c¬ b¶n nªu trªn, viÖc tæ chøc nghiªn cøu §Ò tµi: “T¸c ®éng
cña HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do ASEAN - Hµn Quèc (AKFTA) tíi quan hÖ
th−¬ng m¹i ViÖt Nam - Hµn Quèc” nh»m ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p ®Ó tËn dông c¸c c¬
héi, v−ît qua th¸ch thøc do viÖc thùc hiÖn AKFTA, c¶i thiÖn t×nh tr¹ng th©m hôt
c¸n c©n th−¬ng m¹i trong quan hÖ th−¬ng m¹i víi Hµn Quèc cña ViÖt Nam lµ rÊt
cÇn thiÕt.
HiÖn nay, ®· cã mét sè tµi liÖu, c«ng tr×nh nghiªn cøu ë trong n−íc vµ n−íc
ngoµi ®Ò cËp ®Õn c¸c vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt Nam - Hµn
Quèc d−íi c¸c gãc ®é kh¸c nhau nh−:
• TrÇn B¸ C−êng, Nh÷ng ®iÓm kh¸c biÖt c¬ b¶n gi÷a quy t¾c xuÊt xø trong HiÖp
®Þnh khu vùc th−¬ng m¹i tù do ASEAN-Hµn Quèc (AKFTA) vµ HiÖp ®Þnh khu
vùc th−¬ng m¹i tù do ASEAN (AFTA), UBQG vÒ HTKTQT n¨m 2006.
2
• T« CÈn, HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do d−íi gèc ®é cña Hµn Quèc (theo tµi liÖu
nghiªn cøu cña KOICA).
• T« CÈn, Héi nhËp kinh tÕ ASEAN vµ hîp t¸c ASEAN - Hµn Quèc (theo
nghiªn cøu cña ViÖn ChÝnh s¸ch kinh tÕ quèc tÕ Hµn Quèc).
• §Æng ThÞ H¶i Hµ, Ph©n tÝch vÒ HiÖp ®Þnh Th−¬ng m¹i hµng ho¸ trong khu«n
khæ AKFTA, Vô CSTM ®a biªn - Bé Th−¬ng m¹i 5/2006.
• §Æng ThÞ H¶i Hµ, §¸nh gi¸ t¸c ®éng ®èi víi ViÖt Nam khi tham gia HiÖp
®Þnh th−¬ng m¹i hµng ho¸ ASEAN - Hµn Quèc, Vô CSTM ®a biªn - Bé
Th−¬ng m¹i 7/2006.
• §Æng ThÞ H¶i Hµ, ChÝnh s¸ch khu vùc mËu dÞch tù do cña Hµn Quèc vµ nç lùc
®Èy nhanh c¸c ®µm ph¸n khu vùc m©u dÞch tù do, Vô CSTM ®a biªn, Bé
Th−¬ng m¹i 3/2007.
• NguyÔn Hång Nhung, Chu Th¾ng Trung, Thùc tr¹ng quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt
Nam-Hµn Quèc, Nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ thÕ giíi sè 6 n¨m 2005.
• CÈm Th¬, ChÝnh s¸ch FTA cña Hµn Quèc, bµi häc tõ FTA Hµn Quèc - Chi
Lª - UBQG vÒ HTKTQT 11/2006.
• Côc Qu¶n lý c¹nh tranh - Bé C«ng Th−¬ng, Kinh nghiÖm thùc thi LuËt c¹nh
tranh cña Hµn Quèc, Hµ Néi th¸ng 11/2007.
• UBQG vÒ HTKTQT, §¸nh gi¸ t¸c ®éng cña HiÖp ®Þnh khu vùc th−¬ng m¹i tù
do AKFTA, Hµ Néi 1/2007.
• UBQG vÒ HTKTQT, Cam kÕt c¾t gi¶m thuÕ quan trong khu«n khæ HiÖp ®Þnh
th−¬ng m¹i tù do ASEAN - Hµn Quèc, Hµ Néi 2007.
Tuy nhiªn, ch−a cã c«ng tr×nh nµo ®i s©u nghiªn cøu vÒ t¸c ®éng cña HiÖp ®Þnh
th−¬ng m¹i tù do AKFTA tíi quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt Nam - Hµn Quèc vµ ®Ò xuÊt
®−îc c¸c gi¶i ph¸p ®Ó tËn dông c¬ héi, v−ît qua th¸ch thøc do viÖc thùc hiÖn c¸c
cam kÕt trong khu«n khæ AKFTA ®em l¹i nh»m ph¸t triÓn h¬n n÷a quan hÖ th−¬ng
m¹i ViÖt - Hµn.
3
Môc tiªu chÝnh cña ®Ò tµi lµ nghiªn cøu t¸c ®éng, ¶nh h−ëng cña HiÖp ®Þnh
th−¬ng m¹i tù do ASEAN - Hµn Quèc (AKFTA) tíi quan hÖ th−¬ng m¹i hai n−íc,
ph©n tÝch c¸c c¬ héi vµ c¸c th¸ch thøc ®Æt ra víi th−¬ng m¹i ViÖt Nam trong lé
tr×nh thùc hiÖn c¸c cam kÕt AKFTA vµ t×m c¸c gi¶i ph¸p ®Ó ph¸t triÓn quan hÖ
th−¬ng m¹i song ph−¬ng vµ c¶i thiÖn t×nh tr¹ng nhËp siªu víi Hµn Quèc.
§èi t−îng nghiªn cøu cña §Ò tµi lµ c¸c néi dung cña HiÖp ®Þnh khu vùc
th−¬ng m¹i tù do ASEAN - Hµn Quèc (AKFTA), quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt Nam Hµn Quèc vµ c¸c t¸c ®éng tÝch cùc vµ tiªu cùc do viÖc thùc hiÖn AKFTA ®em l¹i
cho ViÖt Nam trong ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i hµng hãa ViÖt - Hµn.
Do giíi h¹n vÒ nhiÒu mÆt, §Ò tµi tËp trung nghiªn cøu t¸c ®éng cña HiÖp
®Þnh khu vùc mËu dÞch tù do AKFTA ®Õn th−¬ng m¹i hµng ho¸ gi÷a hai n−íc giai
®o¹n tr−íc khi ký kÕt HiÖp ®Þnh, tõ khi ký HiÖp ®Þnh ®Õn nay vµ triÓn väng trong
nh÷ng n¨m tiÕp theo. C¸c lÜnh vùc kh¸c nh−: Th−¬ng m¹i dÞch vô, vÊn ®Ò vÒ ®Çu t−,
së h÷u trÝ tuÖ...chØ ®−îc xem xÐt nh− yÕu tè bæ sung, hç trî cho th−¬ng m¹i hµng
ho¸ gi÷a hai n−íc ph¸t triÓn.
§Ó thùc hiÖn §Ò tµi, mét sè ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu chñ yÕu ®−îc sö dông kÕt
hîp lµ: Ph−¬ng ph¸p thu thËp sè liÖu, tµi liÖu, kh¶o s¸t thùc chøng, ph−¬ng ph¸p
ph©n tÝch, so s¸nh, tæng hîp, ph−¬ng ph¸p chuyªn gia vµ héi th¶o chuyªn ®Ò…
Ngoµi phÇn më ®Çu, kÕt luËn vµ tµi liÖu tham kh¶o, §Ò tµi ®−îc kÕt cÊu thµnh
3 ch−¬ng nh− sau:
Ch−¬ng 1: Tæng quan vÒ sù ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt Nam - Hµn Quèc
Ch−¬ng 2: HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do ASEAN - Hµn Quèc vµ t¸c ®éng cña nã ®Õn
quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt - Hµn
Ch−¬ng 3: C¬ héi, th¸ch thøc vµ nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m ph¸t triÓn quan
hÖ th−¬ng m¹i ViÖt Nam - Hµn Quèc trong bèi c¶nh thùc hiÖn AKFTA
4
Ch−¬ng 1
Tæng quan vÒ sù ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i
ViÖt Nam - Hµn quèc
1.1. kh¸I qu¸t vÒ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt
Nam - Hµn Quèc
Quan hÖ kinh tÕ ViÖt Nam - Hµn Quèc ®−îc b¾t ®Çu tõ ®Çu thËp kû 80, chñ
yÕu th«ng qua trao ®æi hµng ho¸ mét c¸ch tù ph¸t. Vµo thêi ®iÓm nµy, ë Hµn Quèc
®· xuÊt hiÖn nh÷ng nhu cÇu míi, ®ßi hái ChÝnh phñ ph¶i c¶i c¸ch nÒn kinh tÕ theo
h−íng më cöa vµ t¨ng c−êng héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ quèc tÕ. §©y còng lµ thêi
®iÓm c«ng cuéc “§æi míi” nÒn kinh tÕ ®−îc b¾t ®Çu ë ViÖt Nam.
§Õn 22/12/1992, quan hÖ ngo¹i giao gi÷a ViÖt Nam vµ Hµn Quèc chÝnh thøc
®−îc thiÕt lËp, nhiÒu HiÖp ®Þnh cÊp ChÝnh phñ ®−îc ký kÕt t¹o c¬ së ph¸p lý quan
träng cho viÖc thóc ®Èy quan hÖ hîp t¸c gi÷a hai n−íc nh−: HiÖp ®Þnh hîp t¸c kinh
tÕ - khoa häc kü thuËt (02/1993), HiÖp ®Þnh khuyÕn khÝch vµ b¶o hé ®Çu t− söa ®æi
(9/2003), HiÖp ®Þnh Hµng kh«ng (5/1993), HiÖp ®Þnh tr¸nh ®¸nh thuÕ 2 lÇn
(5/1994), HiÖp ®Þnh VËn t¶i biÓn (4/1995), HiÖp ®Þnh H¶i quan (3/1995), HiÖp ®Þnh
vÒ viÖn trî kh«ng hoµn l¹i vµ hîp t¸c kü thuËt (4/2005)…
Riªng trong lÜnh vùc th−¬ng m¹i: N¨m 1992, kim ng¹ch th−¬ng m¹i hai
chiÒu ViÖt Nam - Hµn Quèc ®¹t 493,5 triÖu USD, ®Õn n¨m 2006, con sè nµy ®¹t
gÇn 4,714 tû USD, n¨m 2007 t¨ng ®Õn 6,587 tû USD (gÊp 13,2 lÇn so víi 1992).
N¨m 2008, tæng kim ng¹ch th−¬ng m¹i ViÖt - Hµn dù kiÕn ®¹t kho¶ng 7 tû USD.
Bªn c¹nh viÖc t¨ng kim ng¹ch th−¬ng m¹i, dßng vèn ®Çu t− tõ Hµn Quèc vµo
ViÖt Nam còng t¨ng nhanh. Theo sè liÖu cña Côc §Çu t− n−íc ngoµi (Bé KÕ ho¹ch
vµ §Çu t−), trong giai ®o¹n 1998 - 2007, Hµn Quèc cã 1.655 dù ¸n ®Çu t− t¹i ViÖt
Nam víi tæng vèn ®¨ng ký ®¹t h¬n 11.546,03 triÖu USD (Sè vèn ®Çu t− trung b×nh
cña mçi doanh nghiÖp Hµn Quèc t¹i ViÖt Nam ®¹t trªn 3 triÖu USD), ®øng ®Çu
trong sè 79 quèc gia vµ vïng l·nh thæ ®Çu t− vµo ViÖt Nam. §iÒu ®¸ng l−u ý lµ cã
tíi 55,6% doanh nghiÖp Hµn Quèc ®Çu t− t¹i ViÖt Nam ®ang ho¹t ®éng cã l·i, gãp
phÇn quan träng vµo viÖc gi¶i quyÕt viÖc lµm, t¹o nguån hµng xuÊt khÈu, lµm t¨ng
thu ng©n s¸ch, ®−a kü thuËt c«ng nghÖ míi vµo ViÖt Nam.
5
C¬ cÊu ®Çu t− cña c¸c doanh nghiÖp Hµn Quèc vµo ViÖt Nam còng ®ang cã
sù thay ®æi rÊt lín tõ viÖc tËp trung ®Çu t− vµo c¸c ngµnh c«ng nghiÖp sö dông
nhiÒu lao ®éng nh−: DÖt may, giµy dÐp... ®· më réng sang c¸c ngµnh c«ng nghiÖp
chñ chèt nh−: N¨ng l−îng, hãa chÊt, hãa dÇu, s¶n xuÊt thÐp...vµ cã sù gia t¨ng ®¸ng
kÓ sè dù ¸n vµ sè vèn ®Çu t− vµo lÜnh vùc bÊt ®éng s¶n. C¬ quan Xóc tiÕn th−¬ng
m¹i vµ ®Çu t− Hµn Quèc (KOTRA) ®· nghiªn cøu vµ cho r»ng: ViÖt Nam hiÖn ®ang
trë thµnh ®iÓm ®Õn hÊp dÉn cña nhiÒu nhµ ®Çu t− n−íc ngoµi vµ lµ ®Þa chØ ®Çu t−
hÊp dÉn thø hai ®èi víi doanh nghiÖp Hµn Quèc (chØ sau Trung Quèc) do nh÷ng lîi
thÕ vÒ gi¸ nh©n c«ng thÊp, m«i tr−êng ®Çu t− ngµy cµng ®−îc c¶i thiÖn, nÒn kinh tÕ
®¹t tèc ®é t¨ng tr−ëng cao vµ cã vÞ trÝ ®Þa lý thuËn lîi - lµ trung t©m cña ASEAN.
NhiÒu tËp ®oµn s¶n xuÊt, kinh doanh lín cña Hµn Quèc nh−: Posco, Samsung,
Lotte, Kumho Asiana... ®· cã mÆt t¹i ViÖt Nam.
Cã thÓ nãi, nh÷ng c¶i c¸ch kinh tÕ, tù do ho¸ xuÊt nhËp khÈu ®· t¹o ra mét
m«i tr−êng thuËn lîi h¬n cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam trong viÖc t×m kiÕm thÞ
tr−êng xuÊt khÈu vµ c¸c doanh nghiÖp Hµn Quèc còng nh− doanh nghiÖp tõ c¸c
n−íc kh¸c quan t©m h¬n ®Õn thÞ tr−êng ViÖt Nam.
Nh− vËy, ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt Nam - Hµn Quèc võa lµ nhu
cÇu, võa lµ lîi Ých, mong muèn cña c¶ hai bªn trªn c¬ së ph¸t huy tiÒm n¨ng cña
mçi bªn vµ vÞ trÝ ®Þa lý hÕt søc thuËn lîi cña hai quèc gia cïng ë ch©u ¸.
Trªn c¬ së c¸c chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ ChÝnh phñ ViÖt Nam còng nh− cña
ChÝnh phñ Hµn Quèc vÒ héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ quèc tÕ, cã thÓ kh¼ng ®Þnh
r»ng c¶ hai n−íc ®Òu giµnh sù quan t©m rÊt lín ®èi víi ho¹t ®éng liªn kÕt kinh tÕ
song ph−¬ng vµ khu vùc. HiÖp ®Þnh vÒ Th−¬ng m¹i hµng ho¸ ASEAN - Hµn Quèc
ký kÕt ngµy 24 th¸ng 8 n¨m 2006 t¹i Ku-a-la L¨m - p¬ - Malaysia nh»m môc ®Ých
thiÕt lËp Khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN - Hµn Quèc (AKFTA) cã hiÖu lùc tõ
01/07/2006 lµ biÓu hiÖn quan träng cña sù liªn kÕt kinh tÕ khu vùc gi÷a c¸c thµnh
viªn ASEAN (trõ Th¸i Lan) nãi chung vµ cña ViÖt Nam nãi riªng víi Hµn Quèc.
Theo HiÖp ®Þnh nµy, Hµn Quèc vµ c¸c n−íc ASEAN (trõ Th¸i Lan) sÏ c¾t
gi¶m thuÕ ®èi víi 90% c¸c mÆt hµng nhËp khÈu vµo n¨m 2010. Hµn Quèc vµ c¸c
n−íc ASEAN ®Òu hy väng r»ng viÖc thùc hiÖn HiÖp ®Þnh nµy sÏ më réng c¬ héi
bu«n b¸n hµng hãa, thóc ®Èy hîp t¸c th−¬ng m¹i vµ ®Çu t− gi÷a ASEAN vµ Hµn
Quèc, cã lîi cho tÊt c¶ c¸c ®èi t¸c liªn quan, trong ®ã cã ViÖt Nam. ViÖc c¾t gi¶m
6
thuÕ quan vµ dì bá hµng rµo phi thuÕ theo HiÖp ®Þnh sÏ t¹o søc Ðp, ®ång thêi t¹o
®iÒu kiÖn thóc ®Èy c¸c n−íc tham gia HiÖp ®Þnh triÓn khai c¸c biÖn ph¸p nh»m
gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng c−êng hiÖu qu¶ vµ tÝnh c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ.
Nãi tãm l¹i, trong bèi c¶nh hiÖn nay, ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i song
ph−¬ng ViÖt Nam - Hµn Quèc lµ vÊn ®Ò quan träng ®Ó c¶ hai n−íc cã thÓ ph¸t huy
®−îc thÕ m¹nh cña m×nh trong ph¸t triÓn kinh tÕ. Trong mèi quan hÖ nµy, Hµn
Quèc chñ yÕu cung cÊp vèn vµ c«ng nghÖ, cßn ViÖt Nam chñ yÕu cung cÊp nguån
lùc lao ®éng vµ tµi nguyªn. Còng cÇn nhÊn m¹nh r»ng: ViÖc ph¸t triÓn quan hÖ kinh
tÕ víi n−íc ngoµi kh«ng chØ lµ chñ tr−¬ng cña ChÝnh phñ mµ b¶n th©n c¸c doanh
nghiÖp Hµn Quèc còng muèn më réng ®Çu t− ra n−íc ngoµi ®Ó t×m kiÕm nguån lao
®éng rÎ, t×m kiÕm thÞ tr−êng tiªu thô hµng hãa, tr¸nh nh÷ng rµo c¶n th−¬ng m¹i
®ang tån t¹i. Tuy nhiªn, trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, khi mµ gi¸ quèc tÕ cña vèn vµ
c«ng nghÖ ®ang ë møc cao, gi¸ cña lao ®éng vµ tµi nguyªn l¹i ®ang ë møc thÊp th×
ViÖt Nam ®ang trong t×nh tr¹ng nhËp siªu trong quan hÖ th−¬ng m¹i víi Hµn Quèc.
1.2. C¸c nh©n tè t¸c ®éng ®Õn sù ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng
m¹i ViÖt Nam - Hµn Quèc
1.2.1. C¸c nh©n tè bªn ngoµi
C¸c nh©n tè mang tÝnh toµn cÇu
Cã hai yÕu tè quan träng t¸c ®éng lªn toµn bé nÒn kinh tÕ thÕ giíi lµ c¸ch
m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ vµ xu h−íng tù do ho¸ vµ toµn cÇu ho¸ kinh tÕ.
Nh÷ng thµnh tùu to lín cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ, ®Æc biÖt lµ
c«ng nghÖ th«ng tin vµ c«ng nghÖ sinh häc ®ang lµm thay ®æi vµ lµm xuÊt hiÖn c¸c
ph−¬ng thøc kinh doanh vµ qu¶n lý míi cña nÒn kinh tÕ tri thøc buéc c¸c quèc gia,
c¸c nÒn kinh tÕ ph¶i thÝch øng. Lµn sãng tù do ho¸ kinh tÕ (bao gåm tù do ho¸
th−¬ng m¹i, ®Çu t− vµ tµi chÝnh) ®−îc diÔn ra réng kh¾p víi mäi cÊp ®é kh¸c nhau
®ang lµm cho sù l−u chuyÓn c¸c dßng hµng ho¸, dÞch vô, vèn vµ lao ®éng ngµy
cµng ®−îc tù do h¬n trªn toµn thÕ giíi. NhiÒu khèi kinh tÕ - th−¬ng m¹i khu vùc víi
m¹ng l−íi s¶n xuÊt vµ thÞ tr−êng réng lín sÏ lµ nh÷ng chñ thÓ quan träng tham gia
vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ chóng sÏ t¸c ®éng trë l¹i ®Õn quan hÖ néi bé gi÷a c¸c
thµnh viªn.
7
C¸c nh©n tè mang tÝnh khu vùc
Thêi gian võa qua, Ch©u ¸ ®−îc coi lµ khu vùc ph¸t triÓn n¨ng ®éng nhÊt thÕ
giíi víi sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña Trung Quèc, sù v÷ng m¹nh cña c¸c NIEs vµ sù
ph¸t triÓn víi tèc ®é cao cña c¸c nÒn kinh tÕ chuyÓn ®æi.
ViÖc Trung Quèc trë thµnh thµnh viªn cña WTO ®· t¹o nªn nh÷ng thay ®æi
®¸ng kÓ trong quan hÖ cña n−íc nµy víi NhËt B¶n, Hµn Quèc vµ ®Æt ra cho c¸c
n−íc ASEAN (trong ®ã cã ViÖt Nam) nhiÒu c¬ héi vµ th¸ch thøc lín trong viÖc thu
hót nguån FDI cÇn thiÕt cho ph¸t triÓn kinh tÕ.
Mét nh©n tè kh¸c t¹o sù n¨ng ®éng ®èi víi c¸c nÒn kinh tÕ ch©u ¸ lµ sù lín
m¹nh cña c¸c NIEs thÕ hÖ thø nhÊt lµ Hång K«ng, §µi Loan, Hµn Quèc vµ
Singapor. Nh÷ng c¶i c¸ch tÝch cùc cña hä sau cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ
khu vùc ®· lµm cho t¨ng tr−ëng kinh tÕ dÇn phôc håi, c¸n c©n th−¬ng m¹i ®−îc c¶i
thiÖn, dù tr÷ ngo¹i tÖ vµ c¸c dßng vèn ®Çu t− tõ bªn ngoµi gia t¨ng. Ngoµi ra, nhãm
c¸c n−íc ®ang trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi sang nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng nh− ViÖt
Nam, C¨mpuchia, Lµo... ®ang cã nhiÒu høa hÑn trong t−¬ng lai.
Mét ®iÒu hÕt søc quan träng lµ hiÖn nay hÇu hÕt c¸c n−íc ch©u ¸ ®ang cã xu
h−íng t×m kiÕm c¸c HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i song ph−¬ng –FTAs (trõ B¾c TriÒu Tiªn
vµ M«ng Cæ). Singapor hiÖn ®· ký HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do song ph−¬ng víi
NhËt B¶n, Hoa Kú vµ ®ang ®µm ph¸n ®Ó ký kÕt víi c¸c n−íc kh¸c. Ngoµi Singapor,
nhiÒu n−íc kh¸c ®· thµnh c«ng trong lÜnh vùc nµy nh−: Th¸i Lan, Malayxia,
Philippin, Trung Quèc, Hµn Quèc, NhËt B¶n…Riªng ®èi víi Hµn Quèc (quèc gia
®øng thø 12 vÒ khèi l−îng th−¬ng m¹i quèc tÕ vµ t¨ng tr−ëng kinh tÕ phô thuéc rÊt
lín vµo ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu), viÖc ký kÕt HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i song ph−¬ng
víi c¸c ®èi t¸c trong khu vùc vµ HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do víi ASEAN lµ rÊt cÇn
thiÕt bëi AKFTA sÏ lµ c¬ héi tèt cho c¸c n−íc ASEAN vµ cho c¶ Hµn Quèc trong
ph¸t triÓn th−¬ng m¹i.
1.2.2. C¸c nh©n tè bªn trong
Ngoµi viÖc chÞu t¸c ®éng cña c¸c yÕu tè bªn ngoµi, sù ph¸t triÓn quan hÖ
th−¬ng m¹i ViÖt Nam - Hµn Quèc cßn phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn néi t¹i cña nÒn kinh
tÕ cña mçi n−íc.
8
§èi víi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam
Thùc hiÖn ®−êng lèi ®èi ngo¹i cña §¶ng, ViÖt Nam ®· ph¸t triÓn quan hÖ
toµn diÖn vµ më cöa bu«n b¸n víi c¸c n−íc trªn thÕ giíi. HiÖn t¹i, ViÖt Nam ®· cã
quan hÖ kinh tÕ th−¬ng m¹i víi gÇn 200 n−íc vµ vïng l·nh thæ trªn thÕ giíi.
Víi lîi thÕ vÒ vÞ trÝ ®Þa lý cïng n»m ë ch©u ¸ vµ c¬ cÊu hµng hãa cã thÓ bæ
sung cho nhau, cïng víi chÝnh s¸ch më cöa kinh tÕ cña ChÝnh phñ Hµn Quèc, viÖc
ViÖt Nam tham gia HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do ASEAN - Hµn Quèc lµ nh÷ng b»ng
chøng cô thÓ cña viÖc thùc hiÖn chñ tr−¬ng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ ph¸t triÓn
quan hÖ th−¬ng m¹i víi c¸c n−íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi.
MÆt kh¸c, ViÖt Nam ®ang thùc hiÖn c«ng cuéc “§æi míi” kinh tÕ, nhu cÇu
vÒ kü thuËt vµ c«ng nghÖ ®Ó ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chñ yÕu lµ rÊt lín.
Trong khi ®ã, Hµn Quèc l¹i lµ n−íc cã c¸c ngµnh c«ng nghiÖp ph¸t triÓn nªn viÖc
t¨ng c−êng quan hÖ hîp t¸c kinh tÕ, th−¬ng m¹i víi quèc gia nµy sÏ t¹o c¬ héi ®Ó
ViÖt Nam cã thÓ tranh thñ ®−îc sù trî gióp kü thuËt cña hä th«ng qua c¸c ho¹t
®éng hîp t¸c trong c¸c lÜnh vùc nh−: C«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n, ®µo
t¹o, nghiªn cøu ph¸t triÓn…
§Æc biÖt, viÖc ViÖt Nam ký kÕt vµ thùc hiÖn HiÖp ®Þnh sÏ ®−a quan hÖ hîp
t¸c gi÷a ViÖt Nam vµ Hµn Quèc lªn mét tÇm cao míi, t¹o lËp nÒn t¶ng v÷ng ch¾c
h¬n cho quan hÖ th−¬ng m¹i song ph−¬ng, më ra nhiÒu c¬ héi hîp t¸c míi gi÷a hai
n−íc trong t−¬ng lai.
§èi víi nÒn kinh tÕ Hµn Quèc
Sau cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ n¨m 1997 - 98, vÊn ®Ò träng t©m ®−îc
chÝnh phñ vµ giíi kinh doanh Hµn Quèc quan t©m lµ n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh
cña toµn quèc gia, tõng ngµnh, còng nh− cña tõng s¶n phÈm trªn thÞ tr−êng quèc tÕ.
Víi môc ®Ých ®ã, Ch−¬ng tr×nh c¶i c¸ch nÒn kinh tÕ sau khñng ho¶ng cña Hµn
Quèc gåm 4 néi dung chÝnh lµ: C¶i c¸ch tµi chÝnh, c¶i c¸ch khu vùc doanh nghiÖp
nhµ n−íc vµ t− nh©n, c¶i c¸ch hµnh chÝnh vµ thÞ tr−êng lao ®éng.
Trong nh÷ng n¨m ®Çu thÕ kû 21, ChÝnh phñ n−íc nµy chñ tr−¬ng ®Çu t− 1.000
9
tû won ®Ó t¨ng c−êng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cho 8 ngµnh c«ng nghiÖp then chèt cña
quèc gia lµ: Ngµnh c«ng nghiÖp xe h¬i, b¸n dÉn, chÕ t¹o m¸y, ®iÖn tö, dÖt, ho¸
chÊt, ®ãng tµu vµ ngµnh thÐp víi hy väng sÏ cã ®−îc c¸c s¶n phÈm míi cã søc c¹nh
tranh cao trªn thÞ tr−êng quèc tÕ (trong ®ã 4 ngµnh: C«ng nghiÖp xe h¬i, ®iÖn tö,
b¸n dÉn vµ chÕ t¹o m¸y ®ang lµ nh÷ng ngµnh xuÊt khÈu hµng ®Çu cña Hµn Quèc)
vµ x¸c ®Þnh 12 ngµnh c«ng nghiÖp míi gi÷ vai trß lµ ®éng lùc t¨ng tr−ëng cho nÒn
kinh tÕ n−íc nµy trong t−¬ng lai lµ: Ngµnh c«ng nghiÖp truyÒn th«ng, c«ng nghiÖp
vò trô, n−íc gi¶i kh¸t, m¸y tÝnh, s¶n xuÊt hµng t¹p ho¸, dÇu khÝ, d−îc phÈm, c«ng
nghiÖp phÇn mÒm, b¶o hiÓm, mü phÈm...
Trong giai ®o¹n tíi, ®Ó gia t¨ng n¨ng lùc c¹nh tranh cho nÒn kinh tÕ, ChÝnh
phñ Hµn Quèc chñ tr−¬ng sÏ t¹o thªm nhiÒu lo¹i h×nh dÞch vô míi, lo¹i bá trªn 800
lo¹i ngµnh nghÒ ho¹t ®éng kÐm hoÆc kh«ng hiÖu qu¶ trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp.
§Æc biÖt, ChÝnh phñ Hµn Quèc ®· c«ng bè kÕ ho¹ch ph¸t triÓn ®Êt n−íc ®Õn n¨m
2020 víi c¸c môc tiªu chiÕn l−îc lµ: X©y dùng ®Êt n−íc theo h−íng c¶i c¸ch nhiÒu
trung t©m (tr¸nh tËp trung vµo mét khu vùc), liªn kÕt c¸c vïng kinh tÕ trong n−íc
víi nhau vµ c¸c vïng trong n−íc víi thÕ giíi, ph¸t triÓn bÒn v÷ng vµ ph¸t triÓn phï
hîp víi xu thÕ khu vùc ho¸ vµ quèc tÕ ho¸.
1.2.3. VÞ trÝ cña ViÖt Nam trong quan hÖ th−¬ng m¹i ASEAN - Hµn Quèc
Tõ nhiÒu n¨m nay, ViÖt Nam ®−îc ®¸nh gi¸ lµ quèc gia cã vÞ trÝ quan träng
trong ASEAN vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ th−¬ng m¹i. Riªng trong quan hÖ th−¬ng m¹i
víi Hµn Quèc, tõ n¨m 2003 ®Õn nay, ViÖt Nam lu«n ®¹t kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu
t−¬ng ®èi cao (chØ sau In®«nªxia, Malaysia, Singapore vµ Philipin). Cho ®Õn n¨m
2007, ViÖt Nam ®øng ë vÞ trÝ thø 5 trong ASEAN vÒ kim ng¹ch xuÊt khÈu sang
Hµn Quèc vµ ë vÞ trÝ thø 3 vÒ kim ng¹ch nhËp khÈu tõ thÞ tr−êng nµy.
VÒ xuÊt khÈu
Theo sè liÖu thèng kª cña UN Comtrade, n¨m 2003, kim ng¹ch xuÊt khÈu
cña ViÖt Nam sang Hµn Quèc ®¹t møc 510 triÖu USD. Trong cïng thêi ®iÓm ®ã,
kim ng¹ch xuÊt khÈu cña In®«nªxia sang Hµn Quèc ®¹t 5,21 tû USD (gÊp 10,2 lÇn
so víi ViÖt Nam), kim ng¹ch xuÊt khÈu cña Malaysia sang Hµn Quèc ®¹t 4,24 tû
USD (gÊp 8,3 lÇn), tiÕp ®Õn lµ Singapor ®¹t 4,08 tû (gÊp 8 lÇn) vµ Philipin ®¹t 1,96
10
tû USD (gÊp 3,8 lÇn). Nãi chung, kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Hµn
Quèc ®ang cßn ë møc qu¸ nhá bÐ so víi sè liÖu cïng chØ tiªu cña mét sè n−íc
ASEAN vµ ch−a t−¬ng xøng víi tiÒm n¨ng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam.
Trong suèt nh÷ng n¨m 2004 - 2007, kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam
sang Hµn Quèc liªn tôc t¨ng nhanh (n¨m 2004 ®¹t 673,3 triÖu USD, n¨m 2005 ®¹t
694,034 triÖu USD, n¨m 2006 ®¹t 924,856 triÖu USD). Riªng n¨m 2007, kim ng¹ch
xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Hµn Quèc ®· ®¹t trªn 1,391 tû USD. §©y ®−îc coi lµ
thµnh c«ng ®¸ng kÓ cña ViÖt Nam trong viÖc ph¸t triÓn xuÊt khÈu hµng hãa sang
Hµn Quèc.
B¶ng 1.1: Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¸c n−íc ASEAN* sang Hµn Quèc
§¬n vÞ:1.000 USD
TT
N−íc
2003
2004
2005
2006
2007
1
In®«nªxia
5.212.309
6.368.131
8.184.433
8.848.554
9.133.842
2
Malaysia
4.249.131
5.678.676
6.011.638
7.242.456
8.442.220
3
Singapor
4.089.745
4.460.492
5.317.580
5.886.659
6.859.610
4
Philippine
1.963.978
2.119.960
2.316.026
2.186.564
2.438.244
5
ViÖt Nam
510.700
673.300
694.034
924.856
1.391.587
6
Brun©y
501.182
693.266
786.884
1.205.629
934.959
7
Myamar
29.297
30.093
56.257
96.433
80.688
8
Lµo
150
1.438
2.110
17.760
70.335
9
Campuchia
4.199
6.948
5.961
5.461
8.872
16.560.691
20.032.304
23.374.923
26.414.372
29.360.357
Tæng ASEAN
Nguån: UN Comtrade
* Kh«ng tÝnh Th¸i Lan
Tuy nhiªn, so víi c¸c n−íc kh¸c trong khèi ASEAN th× kim ng¹ch xuÊt khÈu
cña ViÖt Nam sang Hµn Quèc hiÖn vÉn ë møc thÊp. Cô thÓ, n¨m 2007, khi kim
ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Hµn Quèc ®¹t trªn 1,391 tû USD th× kim
ng¹ch xuÊt khÈu cña In®«nªxia sang thÞ tr−êng nµy ®¹t 9,1 tû USD (gÊp 7,2 lÇn so
11
víi ViÖt Nam), Malaysia ®¹t 8,4 tû USD (gÊp 6,0 lÇn), Singapor ®¹t 6,8 tû USD
(gÊp 4,8 lÇn) vµ Philipin ®¹t 2,4 tû (gÊp 1,7 lÇn).
Nh− vËy, ngay sau khi HiÖp ®Þnh AKFTA cã hiÖu lùc (1/7/2006), kim ng¹ch
xuÊt khÈu cña ASEAN sang Hµn Quèc t¨ng nhanh ®¹t 26, 414 tû USD n¨m 2006
vµ ®¹t 29,36 tû USD n¨m 2007. Riªng ®èi víi ViÖt Nam, xuÊt khÈu sang Hµn Quèc
n¨m 2007 ®· ®¹t møc trªn 1,391 tû USD (t¨ng 50,46% so víi n¨m 2006). Víi kÕt
qu¶ trªn, ViÖt Nam ®· v−¬n lªn vÞ trÝ thø 5 trong sè 9 n−íc ASEAN xuÊt khÈu sang
Hµn Quèc.
BiÓu ®å 1.1: Tû träng kim ng¹ch xuÊt khÈu
cña c¸c n−íc asean* sang Hµn Quèc n¨m 2007
Brunei
3,18%
Myanmar
0,27%
Lào
0,24%
Campuchia
0,05%
Việt Nam
4,74%
Philippin
8,30%
Indonesia
31,11%
Singapor
26,36%
Malaysia
28,75%
Nguån: UN Comtrade
* Kh«ng tÝnh Th¸i Lan
MÆc dï vËy, so víi In®«nªxia, Malaysia, Singapor vµ Philippin th× kim ng¹ch
xuÊt khÈu ViÖt Nam - Hµn Quèc vÉn chiÕm tû träng nhá trong tæng kim ng¹ch xuÊt
khÈu cña toµn ASEAN sang thÞ tr−êng nµy. Cô thÓ, n¨m 2007, kim ng¹ch xuÊt
khÈu cña ViÖt Nam sang Hµn Quèc ®· ®¹t møc trªn 1,391 tû USD nh−ng còng chØ
chiÕm 4,74% trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ASEAN sang Hµn Quèc. Trong
khi ®ã, con sè nµy cïng thêi ®iÓm cña In®«nªxia chiÕm 31,11%, cña Malaysia
12
chiÕm 28,75%, cña Singapor chiÕm 23,36% vµ cña Philippin chiÕm 8,3%, cña 4
n−íc Brun©y, Myamar, Lµo, Campuchia míi chØ chiÕm 3,74%.
VÒ nhËp khÈu
Còng theo sè liÖu thèng kª cña UN Comtrade, n¨m 2003, c¸c n−íc ASEAN ®·
nhËp khÈu 14,35 tû USD hµng ho¸ tõ Hµn Quèc. Trong sè ®ã, kim ng¹ch nhËp khÈu
cña ViÖt Nam tõ Hµn Quèc ®¹t 2,56 tû USD (®øng thø 5 trong sè 9 n−íc ASEAN
sau Singapor, In®«nªxia, Malaysia, Philippin. Trong nh÷ng n¨m 2004 - 2006, kim
ng¹ch nhËp khÈu cña ViÖt Nam tõ Hµn Quèc t¨ng m¹nh .
B¶ng 1.2: Kim ng¹ch NK cña c¸c n−íc ASEAN* tõ Hµn Quèc 2003 - 2007
§¬n vÞ tÝnh: 1.000 USD
TT
N−íc
2003
2004
2005
2006
2007
1
Singapore
4.635.988
5.653.508
7.406.632
9.489. 299
11.949.480
2
In®«nªxia
3.337.626
3.677.739
5.045.580
4.872.321
5.770.618
3
ViÖt Nam
2.561.234
3.255.573
3.431.653
3.927.476
5.760.054
4
Malaysia
3.851.761
4.480.344
4.608.170
5.227.173
5.704.247
5
Philippin
2.975.010
3.379.196
3.219.714
3.930.517
4.420.333
6
Campuchia
105.563
126.321
114.280
205.092
281.425
7
Myamar
184.011
161.960
120.013
121.310
291.981
8
Lµo
7.889
8.982
13.929
23.327
55.652
9
Brun©y
30.460
31.591
61.398
22.434
26.612
14.351.916
20.775.214
Tæng
* Kh«ng tÝnh Th¸i Lan
24.021.369
18.329.650
34.260.402
Nguån: UN Comtrade
Riªng n¨m 2007, sau 1,5 n¨m kÓ tõ khi HiÖp ®Þnh vÒ Th−¬ng m¹i hµng ho¸
ASEAN - Hµn Quèc cã hiÖu lùc, kim ng¹ch nhËp khÈu cña ViÖt Nam tõ Hµn Quèc
t¨ng m¹nh (®¹t 5,76 tû USD, t¨ng 46,9% so víi con sè cïng chØ tiªu n¨m 2006) vµ
Hµn Quèc ®ang trë thµnh thÞ tr−êng nhËp khÈu quan träng cña ViÖt Nam.
So víi c¸c n−íc ASEAN kh¸c, ngay tõ n¨m 2003, kim ng¹ch nhËp khÈu cña
ViÖt Nam tõ Hµn Quèc ®· chiÕm 17,83% tæng kim ng¹ch nhËp khÈu cña toµn
13
ASEAN tõ thÞ tr−êng nµy. N¨m 2004, con sè nµy ®¹t trªn 3,25 tû USD (chiÕm tû
träng 15,7%), n¨m 2005 ®¹t 3,4 tû USD (chiÕm 14,2%), n¨m 2006 ®¹t 3,92 tû USD
(chiÕm 21,42%) vµ n¨m 2007 ®¹t 5,76 tû USD (chiÕm 16,81%).
BiÓu ®å 1.2: Tû träng kim ng¹ch NK cña c¸c n−íc asean* tõ Hµn Quèc 2007
Myanmar
0,85%
Philippines
12,9%
Campuchia
0,82%
Lào
0,16%
Brunây
0,09%
Singapore
34,88%
Malaysia
16,65%
Việt Nam
16,81%
* Kh«ng tÝnh Th¸i Lan
Indonesia
16,84%
Nguån: UN Comtrade
1.3. Thùc tr¹ng quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt Nam - Hµn Quèc
1.3.1 - VÒ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu
Theo sè liÖu cña Bé C«ng Th−¬ng, n¨m 2003, tæng kim ng¹ch xuÊt nhËp
khÈu cña ViÖt Nam ®¹t 45,405 tû USD, trong ®ã kim ng¹ch th−¬ng m¹i hai chiÒu
ViÖt - Hµn ®¹t trªn 3,116 tû USD (chiÕm 6,86%). C¸c con sè t−¬ng øng n¨m 2004
lµ 58,5 tû USD vµ 3,943 tû USD (chiÕm 6,73%); n¨m 2005 lµ 69,104 tû USD vµ
4,26 tû USD (chiÕm 6,16%); n¨m 2006 lµ 84 tû USD vµ 4,7 tû USD (chiÕm 5,61%)
vµ n¨m 2007 lµ 106,6 tû USD vµ 6,58 tû USD (chiÕm 6,17%).
14
B¶ng 1.3: Kim ng¹ch XNK ViÖt - Hµn trong tæng KN XNK ViÖt Nam 2003- 2007
N¨m
Tæng KNXNK ViÖt Nam
Kim ng¹ch XNK ViÖt - Hµn
Tû träng
(1.000 USD)
(1.000 USD)
(%)
2003
45.405.120
3.116.685
6,86
2004
58.578.243
3.943.581
6,73
2005
69.104.540
4.260.267
6,16
2006
84.015.356
4.713.518
5,61
2007
106.650.285
6.586.725
6,17
Nguån: Bé C«ng Th−¬ng
So víi n¨m 1992, kim ng¹ch th−¬ng m¹i hai chiÒu ViÖt - Hµn n¨m 2007 ®·
t¨ng 13,2 lÇn. §©y lµ møc t¨ng nhanh so víi c¸c thÞ tr−êng kh¸c ë ch©u ¸ vµ trªn
thÕ giíi.
VÒ kim ng¹ch xuÊt khÈu
Theo sè liÖu cña Bé C«ng Th−¬ng, n¨m 2006, kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng
hãa cña ViÖt Nam sang Hµn Quèc ®¹t 842,892 triÖu USD. N¨m 2007, con sè nµy
®¹t 1,252 tû USD, t¨ng 48,6% so víi n¨m 2006, chiÕm 2,76% trong tæng kim ng¹ch
xuÊt khÈu cña ViÖt Nam. HiÖn Hµn Quèc ®ang ®øng thø vÞ trÝ thø 9 trong sè c¸c thÞ
tr−êng xuÊt khÈu chÝnh cña ViÖt Nam.
B¶ng 1.4 : Kim ng¹ch xuÊt khÈu ViÖt Nam - Hµn Quèc 2003 - 2007
§¬n vÞ:1.000 USD
N¨m
2003
2004
2005
2006
2007
1
KNXK ViÖt - Hµn
492.127
603.496
630.853
842.892
1.252.745
2
Tæng KNXK VN
39.605.000
48.600.000
3
XK ViÖt - Hµn/
KNXK ViÖt Nam (%)
20.149.000
2,44
26.503.000
2,28
32.223.000
1,96
2,13
Nguån: Bé C«ng Th−¬ng vµ tÝnh to¸n cña nhãm t¸c gi¶
15
2,76
- Xem thêm -