Tài liệu Đề tài: Dinh dưỡng dành cho người thừa cân, béo phì

SEMINA Đề tài :Dinh dưỡng dành cho người thừa cân,béo phì I.Thực trạng và định nghĩa II.Phân loại và nguyên nhân Nội dung III.Hậu quả và biện pháp Dinh dưỡng dành cho người trưởng thành và trẻ em bị béo phì Thực phẩm chức năng cho người béo phì I.Thực trạng và định nghĩa Tại TP.HCM, kết quả từ các Trong cuộc hội hiệndịch tễ xã điều tra Trước do Trung tâm Dinh học năm 1995, đại và năng cân động tình trạng TP.HCM tiến hành dưỡng thừa như hiện ở tỉ lệ thừa cân và cũng cho thấyViệtthì béo phì nay thừa cân nói là rất đến Nam cóphì và béo phì mức béo thể gia tăng đang có xu hướng thấp, nhưng ởnhiều lứa tuổi, báo động các năm trở lại là và tình đường. phổ biến đây, tăng đặc biệt tuổi học hình này đã thay đổi, nhanh thừa câncộng phì ở Tỉ lệ trong béo cácngườilà trưởngtrong cuộc một thành tại đồng, nghiên cứu gần đâythành thấy số ở Việt các vấn đề nổi những cho phố lớn lượng ở các27,9%. phátlệ thừa nam là bị thừa cộm ngườinước Tỉ câncân béongày ởcàng sinh phổ đang phì học triển và có xu hướng giathông tại TPHCM tăng gấp tăng. tăng mạnh ở các đôi từ 11,6% (năm 2002) nước 21,9%phát triển đang (năm 2009) lên Vậy béo phì là gi? I. Định nghĩa Tổ chức y tế thế giới ( WTO ) định nghĩa Béo phì là tình trạng tích lũy mỡ quá mức và không bình thường tại một vùng cơ thể hay toàn thân đến mức ảnh hưởng tới sức khỏe. Châu âu và châu mỹ Bình thường 20 - 25 BMI Thừa cân > 25 Béo phì > 30 Bình thường 18,5 - 23 Châu Á BMI BMI = Cân nặng (kg) -----------------Chiều cao*Chiều cao (m) Thừa cân > 23 Béo phì > 30 II.Phân loại Các kiểu Mỡ Mỡ tập tập trung bất thường trung ở tay chân,nách,ngực…Thườn thường ở vùng gáy,cổ…làm g dáng hình gặp ở trẻ em,nguy cơ mất cân không gặp và bệnh đối,thường nhiều trongcó thể phục nội tiết,hoặc tai lí tuyến hồi nếu can thiệp đúng cách biến do nội tiết tố Béo phì trung tâm Béo phì vùng thấp Mỡ tập trung chủ yếu ở Mỡ tập trung ở bụng dưới vùng bụng,thường gặp ở và đùi,thường gặp ở nữ nam giới,có nguy cơ mắc giới,nguy cơ mắc bệnh bệnh cao do mỡ tập trung tương đối thấp hơn béo ở phủ tạng nhiều phì trung tâm Béo phì ngoại biên Tụ mỡ bất thường Cách nhận biết béo phì Cách đơn giản nhất và chính xác nhất là thường xuyên theo dõi cân nặng của mình.Có nhiều cách để đánh giá béo phì: 1.Nhìn,sờ: mặt tròn,má phính sệ,bụng phệ,có nhiều ngấn mỡ,…. 2.Tính theo cân nặng chiều cao: Chỉ số BMI dành cho người trưởng thành trên 18t.Trung tâm dinh dưỡng thành phố Hồ Chí Minh đã đưa ra chỉ số BMI như sau: Bình thường 18,5 - 23 Vậy nguyên nhân Suy dinh dưỡng < 18,5 gì dẫn tới bệnh béo Thừa cân 23 - 30 phì ????? Béo phì độ 1 30 - 35 Béo phì độ 2 35 - 40 Béo phì độ 3 > 40 3.Đo tỉ lệ mỡ: Bằng cân đo mỡ,đo các nếp gấp da,cân trong nước,….(TB nam:25 , nữ :30 ) 4.Tỉ lệ eo/mông:>0.85 ở nữ và >0.95 ở nam 5.Đo vòng bụng tuyệt đối :80cm ở nữ và 90cm ở nam II. Nguyên nhân Mọi người đều biết cơ thể giữ được cân nặng ổn định là nhờ trạng thái cân bằng giữa nǎng lượng do thức ǎn cung cấp và nǎng lượng tiêu hao cho lao động và các hoạt động khác của cơ thể. Cân nặng cơ thể tǎng lên có thể do chế độ ǎn dư thừa vượt quá nhu cầu hoặc do nếp sống làm việc tĩnh tại ít tiêu hao nǎng lượng Khi vào cơ thể, các chất protein, lipit, gluxit đều có thể chuyển thành chất béo dự trữ. Vì vậy, không những ǎn nhiều thịt, nhiều mỡ gây béo phì mà ǎn quá thừa tinh bột, đường đều có thể gây thừa cân béo phì Nguyên nhân Khẩu phần ăn và thói quen ăn uống Nǎng lượng ǎn quá nhu cầu sẽ được dự trữ dưới dạng mỡ. Chế độ ǎn giàu chất béo (lipid) hoặc đậm độ nhiệt độ cao có liên quan chặt chẽ với gia tǎng tỉ lệ béo phì. Việc thích ǎn nhiều đường, ǎn nhiều món sào, rán, những thức ǎn nhanh nấu sẵn Hoạt động thể lực kém Thời gian dành cho xem tivi, đọc báo, làm việc bằng máy tính, nói chuyện qua điện thoại nhiều hơn. Kiểu sống tĩnh tại cũng giữ vai trò quan trọng trong béo phì Yếu tố di truyền Trẻ có cha mẹ béo phì thường bị béo phì. Theo điều tra tỉ lệ con cái có cha mẹ béo phì thì bị béo phì nhiều hơn gấp 3,1 lần so với những trẻ em có cha mẹ không bị béo phì Trong số trẻ béo phì, khoảng 80% có cha hoặc mẹ bị béo phì, 30% có cả cha và mẹ bị béo phì Gia đình có nhiều cá nhân bị béo phì thì nguy cơ béo phì cho những thành viên khác là rất lớn Yếu tố kinh tế xã hội •Ở các nước đang phát triển, tỉ lệ người béo phì ở tầng lớp nghèo thường thấp (thiếu ǎn, lao động chân tay nặng, phương tiện đi lại khó khǎn). Trong khi đó các nước đã phát triển thì tỉ lệ béo phì lại thường cao ở tầng lớp nghèo. •Ở nhiều nước, tỷ lệ người béo phì lên tới 30-40%, nhất là ở độ tuổi trung niên. ở Việt nam, tỷ lệ người béo còn thấp nhưng có khuynh hướng gia tǎng nhanh nhất là ở các đô thị. Nguyên nhân thừa cân 1 Một chế độ ăn uống không khoa học Các cuộc khảo sát ở Anh phát hiện ra rằng Một trong ba phụ nữ bắt đầu chế độ ăn kiêng trong độ tuổi từ 15 đến 20 mà trọng lượng cơ thể vẫn không ngừng tăng Chế độ ăn uống quá chặt chẽ có thể mang lại sự trao đổi chất của cơ thể ngưng trệ dẫn đến sự mất cân bằng Ví dụ: Cắt giảm chất béo quá thấp, lượng thặng dư carbs mà cơ thể của bạn không “ghi nhận” sẽ chuyển đi trong các tế bào mỡ. Khi ăn nhiều hơn nhu cầu cơ thể của bạn dù chỉ là chút ít và ngay cả những thứ lành mạnh thì mức dư thừa thức ăn đó sẽ trở thành chất làm béo cơ thể. 2 Bạn phải ăn những thức ăn bạn không thích Thay vì phải nhịn miệng trước những đồ ăn mà bạn thèm khát, bạn lại phải ăn những thực phẩm mà bạn không muốn Tạo ra cảm giác thiếu thốn và đồng thời có thể làm tăng kích thích thèm ăn Thực tế bạn có thể ăn bữa ăn bạn mong muốn và vẫn giảm cân ( bằng cách cân bằng trong khẩu phần ăn) 3 Dùng thực phẩm như một phần thưởng Chế độ ăn kiêng không bền vững là do tâm lý Khi bạn đang thực hiện 1 chế độ ăn kiêng. Bền vững khi phải thống nhất giữa hành dộng và lý trí. Nhưng nếu sau đó bạn phá bỏ và cho bản thân mình xem thực phẩm như 1 phần thưởng nguy cơ thừa cân tăng mạnh. Nguyên nhân béo phì 1 Béo phì do nhiễm trùng vi khuẩn đường ruột gây ra Các nhà nghiên cứu tại Thượng Hải phát hiện béo phì có thể được gây ra bởi một loại vi khuẩn có tên Enterobacter Kết quả này được công bố trên tạp chí của Hội Sinh thái vi sinh vật quốc tế Những con chuột này vẫn ốm dù được cho ăn một chế độ ăn phong phú và được giữ không cho vận động Tiến hành thí nghiệm trên chuột đã được lai giống có khả năng chống béo phì. Khi chúng được tiêm vi khuẩn Enterobacter của con người, chúng nhanh chóng trở nên béo phì Mọi người thường cho rằng ngủ nhiều dễ bị béo. Nhưng sự thực là thời gian ngủ lại tỷ lệ nghịch với trọng lượng, nghĩa là nếu hay bị mất ngủ, bạn sẽ dễ bị tăng cân hơn người ngủ đủ. 2 Thiếu ngủ cũng là nguyên nhân của bệnh béo phì Khi ngủ say, một loại hoá chất gọi là leptin được giải phóng báo với hệ thần kinh rằng cơ thể đã tích đủ mỡ và quá trình này sẽ ngừng lại. Thiếu ngủ sẽ làm lượng chất này suy giảm, gây kích thích cảm giảm thèm ăn vô kiểm soát và cơ thể cứ thích mỡ liên tục. Mất ngủ đồng hành với đói bụng, những người bị mất ngủ thường xuyên tăng lượng hoocmon ghrelin (có tác dụng kích thích thèm ăn) cao hơn người ngủ đủ giấc Khuynh hướng ăn nhiều chất ngọt và tinh bột như bánh kẹo hay mì tôm, cơm nguội trong những đêm bị mất ngủ. Việc ăn uống vào buổi đêm là cách nhanh nhất để tăng cân vì cơ thể rất dễ tích trữ mỡ thừa vào thời điểm này. Tăng uyết áp Rối loạn lipid máu Giảm khả năng sinh sản Tiểu đường Viêm xương khớp Bệnh tim Cholesterol cao Hậu quả của bệnh béo phì Ung thư Đột quỵ Bệnh đường tiêu hóa Giảm chức năng hô hấp Gout Bệnh tim: Mỡ bọc lấy tim, làm cho tim khó co bóp. Mỡ Cholesterol cao cũng làm hẹp mạch vành, cản trở máu đến nuôi Một trong những tim,ro lớn rủi gây nhồi máu cơ tim. trong tình trạng thừa cân. Bệnh béo phì làm tăng mức độ chất béoTăng huyết áp: cholesterol trung tính và Cholesterol tăng cao xấu (LDL) trong cơ thể. Những được tích lại thường có mức người béo phìtrong mạch máu sẽ ức chế độ cholesterol tốt (HDL) thấp. dòng máu và có thể Mức độ LDL cao và HDL thấp dẫn tới đau tim, cao là nguyên nhân đột huyết áp hoặc chính gây ra xơ vữa động mạch mà kết quả quỵ. trong việc thu hẹp các mạch máu dẫn đến bệnh tim mạch Nữ giới dễ bị ung Viêm xương khớp: Trọng lượng cơ thể tăng lên gây mật, ép thư đường sức vú, Ung thư: tử cung, tạo sức nhiều hơn lên các cơ trên cơ thể. Thừa cân thậm chí buồng Khi bạn tăng cân quá trứng. ép lên các khớp như khớp gối, và do đó tăng nguy cơ phát mức, các cơ chế hoạt triển viêm xương khớp. động trong cơ thể như hệ hô hấp, tuần hoàn, miễn dịch cũng bị ảnh hưởng theo và giảm hiệu quả hoạt động. Do đó, nó làm tăng nguy cơ tích tụ các độc tố lại trong cơ thể và về lâu dài đây cũng là nguyên nhân gây ra bệnh ung thư. Nam giới béo phì dễ bị ung thư đại trực tràng Đột người béo phì, mô mỡ quỵ : Người có Ở BMI lớn loạn buồng trứng, làm rối hơn 30 dễ bị tử vong tháng trứng không hàng do bệnh mạch máu lớn não. Nếu rụng được, lên và chíncó thêm các chất yếu tố trứng khác rối lượng nguy cơkém, (tiểu loạn đường type Mỡ quá nhiều kinh nguyệt.2, tăng huyết sẽ áp, rối buồng trứng và gây lấp kín loạn lipid máu) thì vô đột quỵ gây xảy ra với kinh. Dễcó thểhội chứng đa u người có BMI thấp hơn nang, khó thụ tinh, dễ sẩy (25,0-29,9). thai.. Cần lưu ý khi mãn kinh, một số phụ nữ dễ tăng béo bụng dễ dẫn tới rối loạn Lipid máu Một người bị bệnh béo Giảm chức năng hô phì có hấp:khả năng phát triển bệnh gout Mỡ tích ở cơ cao gấp cơ hoành hoành, làm 4 lần so với những kém người có trọng lượng cơ thể uyển chuyển, sự thông khí bình thường giảm, gây khó thở, khiến não thiếu Khi giảm tạo nồng ôxy, cân, hội chứng độ axit uric trong Pickwick (ngủ cách quãng suốtgiảm, máu có thể ngày đêm, lúc ngủ lúc tỉnh). đồng thời giảm ảnh hưởng đến bệnh gout Khi bị bệnh béo phì, nồng độ axit uric trong máu tăng dẫn Ngừng thở khi ngủ cũng là vấn đề hay đến các khớp bị đau, gặp ở người béo phì nặng, nhất là khi viêm, đỏ mức độ béo bụng và có cổ quá bự bệnh gout càng nặng hơn Tiểu đường: Béo phì là một trong những nguyên nhân chính Bệnh đường tiêu hoá: Người béo phì dễ bị bệnh túi mật, gây ra bệnh tiểu về gan, gan nhiễm mỡ, có trọng lượng nhuthể có bất thường đường. Những người ruột nhiễm mỡ, cơ nặng hơn bình thường sẽ tăng đáng bón); hệ mạch ở ruột bị động ruột giảm (gây đầy hơi, táo kể nguy cơ mắc bệnh tiểu đường. cản trở, gây trĩ Béo phì khiến hormon insulin do tuyến tụy tiết ra hoạt động không hiệu quả, không thể giúp tế bào của cơ thể hấp thu đường. Lúc này, tuyến tụy sẽ cố gắng sản sinh nhiều insulin hơn. Nếu tình trạng này kéo dài, thì việc sản sinh insulin của tuyến tụy sẽ giảm đi và khi đó bệnh nhân dễ mắc bệnh tiểu đường