Tài liệu đề tài đạo đức và lối sống của học sinh, sinh viên hiện nay

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH KHOA TOÁN - TIN ĐỀ TÀI: Giảng viên hướng dẫn: Ths. Mai Văn Phương Vũ Sinh viên thực hiện: Đoàn Văn Bộ Thới Đoàn Hoàn Vũ Vũ Quang Trung Mã số sinh viên K40.101.183 K40.101.177 K40.101.154 Lớp: Toán C Hồ Chí Minh, ngày 20 tháng 10 năm 2014 Trường ĐH sư phạm TPHCM Nhóm 11 - Lớp Toán C Đồ án tin học đại cương LỜI NÓI ĐẦU Đất nước đang trong thời kỳ đổi mới xây dựng và bảo vệ Tổ quốc XHCN 1, xây dựng một xã hội phồn vinh và hạnh phúc. “Dân giầu nước mạnh xã hội công bằng văn minh”. Cùng với sự phát triển kinh tế - xã hội và đời sống văn hoá - tư tưởng ở nước ta hiện nay, đã hình thành các tư tưởng, ý thức và chuẩn mực đạo đức mới, tạo nên sắc thái về đạo đức, lối sống mới ở nước ta, trong nền kinh tế thị trường. Đồng thời cũng nảy sinh nhiều tư tưởng, ý thức và những tiêu chí đạo đức đi ngược lại với những giá trị truyền thống của dân tộc và nó đã ảnh hưởng đến nhiều bộ phận, tầng lớp trong nhân dân, trở thành một “vấn nạn” trong công cuộc xây dựng CNXH2. Do đó cần có cái nhìn đúng đắn về thực trạng trên và đưa ra những giải pháp nhằm khắc phục những hạn chế để điều chỉnh nền kinh tế thị trường phù hợp với mục tiêu và bản chất của chủ nghĩa xã hội. Để thực hiện mục tiêu đó vấn đề đặt ra là phải đổi mới ,phát triển kinh tế gắn liền với đổi mới chính trị trong đó công tác giáo dục và đào tạo đóng vai trò quan trọng. Mấy năm gần đây Đảng và Nhà nước đã rất quan tâm đến vấn đề này đặc biệt là việc đào tạo học sinh, sinh viên ở các trường đại học, cao đẳng, trung học chuyên nghiệp nơi hội tụ của các nhân tài tương lai của đất nước. Chính vì vậy mà hệ thống các trường đại học, cao đẳng ,trung học chuyên nghiệp không ngừng được cải hoàn thiện ,kéo theo cuộc sống của sinh viên cũng có những biến động rõ rệt. Hàng năm có hàng nghìn sinh viên ra trường đã góp sức lực , tri thức ,trí tuệ của mình vào công cuộc đổi mới đất nước .Nhưng bên cạnh đó vẫn tồn tại mặt trái , những hiện tượng tiêu cực trong cuộc sống sinh viên vẫn còn tồn tại và có xu hướng tăng nhanh. Cụ thể là chất lượng học tập của sinh viên có biểu hiện xuống cấp trong sinh hoạt ( Lối sống , hành động và suy nghĩ…) không lành mạnh, sống thiếu niềm tin vào tương lai vào lý tưởng Đảng cộng sản và chế độ CNXH. Hiện tượng này đã và đang trở thành vấn đề quan tâm hàng đấu của ngành giáo dục. Vấn đề đặt ra là phải tìm được nguyên nhân và những giải pháp thích hợp để ngăn chặn ,giải quyết kịp thời những hiện tượng tiêu cực đó . Như chúng ta đã biết hiện tượng tiêu cực trong sinh viên cũng như bao vấn để xã hội khác … Vì vậy đứng trước góc độ triết học theo chúng em nghĩ để giải quyết vấn đề này một cách tối ưu nhất , hiệu quả nhất chúng ta cần vận dụng quan điểm cơ bản của MacLênin để chỉ ra nguồn gốc , nguyên nhân làm phát sinh hiện tượng tiêu cực. Qua đó có thể khắc phục được những phẩm chất đạo đức không tốt và lối sống không lành mạnh, thực dụng để trở thành những thanh niên sống có ích cho gia đình và xã hội. 1 2 XHCN: xã hội chủ nghĩa CNXH: chủ nghĩa xã hội Học kỳ I năm 2014 - 2015 Trang 2 Trường ĐH sư phạm TPHCM Mục lục Nhóm 11 - Lớp Toán C Đồ án tin học đại cương Trang MỞ ĐẦU .............................................................................................................................5 1. THỰC TRẠNG ĐẠO ĐỨC VÀ LỐI SỐNG CỦA HỌC SINH SINH VIÊN .........6 1.1. Tình Trạng Đạo Đức Xuống Cấp, Lối Sống Lai Căng: ............................................ 6 1.2. Đạo Đức Tốt, Lối Sống Đẹp:.......................................................................................... 13 2. NGUYÊN NHÂN CỦA THỰC TRẠNG ..................................................................14 2.1. Thiếu sự quan tâm giáo dục của gia đình .................................................................... 14 2.2. Do sự phát triển của nền kinh tế .................................................................................... 16 2.3. Do luật pháp chưa nghiêm............................................................................................... 17 2.4. Do những tiêu cực mà các em hàng ngày phải chứng kiến .................................... 18 2.5. Do chính nội dung giảng dạy trong nhà trường. ....................................................... 19 3. BIỆN PHÁP KHẮC PHỤC .......................................................................................20 3.1. Thường xuyên chăm lo giáo dục đạo đức cách mạng .............................................. 20 3.2. Phải kết hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường và xã hội trong việc giáo dục, rèn luyện đạo đức ............................................................................................................................ 21 3.3. Phát huy vai trò tự học tập, tự du dưỡng, rèn luyện đạo đức ................................. 22 4. KẾT LUẬN .................................................................................................................24 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................................... 25 Danh mục hình ảnh Trang hình 1. 1: Hình ảnh minh họa nữ sinh đánh nhau ...............................................................6 hình 1. 2: sinh viên sống thử ................................................................................................9 hình 1. 3: Bác sĩ ở bệnh viện Từ Dũ hướng dẫn làm thủ tục phá thai .................................9 hình 1. 4: biểu hiện sau khi phá thai ..................................................................................10 hình 1. 5: sinh viên trong vũ trường ..................................................................................11 hình 1. 6: những vụ đua xe trái phép .................................................................................11 hình 1. 7: Hình ảnh minh họa cho học sinh nghiện game .................................................12 hình 1. 8: hình ảnh minh họa cho nhữngnh à sáng tạo trẻ ................................................13 hình 1. 9: sinh viên tình nguyện tiếp sức mùa thi ..............................................................13 hình 1. 10: HSSV tình nguyện đi hải quan .........................................................................20 hình 2. 1: thiếu quan tâm ...................................................................................................14 hình 2. 2: ảnh hưởng từ lối sống gia đình đến đạo đức, lối sống của giới trẻ ..................15 hình 2. 3: gia đình chiều chuộng con cái ...........................................................................16 hình 2. 4: sinh viên dùng điện thoại trong giờ học ............................................................16 Học kỳ I năm 2014 - 2015 Trang 3 Trường ĐH sư phạm TPHCM Nhóm 11 - Lớp Toán C Đồ án tin học đại cương hình 2. 5 mang xã hội .........................................................................................................16 hình 2. 6: vô đạo đức của HSSV ở thành thị và nông thôn ................................................16 hình 2. 7: sinh viên vi phạm luật giao thông......................................................................17 hình 3. 1: HSSV tình nguyện đi hải quan ...........................................................................20 hình 3. 2: chiến dịch mùa hè xanh .....................................................................................20 hình 3. 3: thanh niên lập nghiệp ........................................................................................20 hình 3. 4: dạy lễ nghĩa cho trẻ từ lúc nhỏ ..........................................................................21 hình 3. 5: cha mẹ quan tâm day dỗ con cái .......................................................................21 hình 3. 6: chữ viết của Bác Hồ...........................................................................................22 hình 3. 7: học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh .....................................23 hình 3. 8: sách dạy và tu dưỡng đạo đức ...........................................................................23 Danh mục bảng biểu Trang Bảng 1: tình trạng đạo đức đi xuống của học sinh sinh viên ...............................................7 Bảng 2: các biểu hiện vi phạm đạo đức của học sinh sinh viên...........................................7 Bảng 3: tỉ lệ % phá thai và hút điều hòa kinh nguyệt của phụ nữ 15- 49 tuổi thep thành thị và nông thôn..................................................................................................................10 Bảng 4: tỉ lệ % có dấu hiệu bất thường về sức khỏe sau lần phá thai ................................11 Học kỳ I năm 2014 - 2015 Trang 4 Trường ĐH sư phạm TPHCM Nhóm 11 - Lớp Toán C Đồ án tin học đại cương MỞ ĐẦU Từ khi nước ta chuyển sang nền kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế, việc giữ gìn và phát huy các giá trị đạo đức truyền thống cũng như việc xây dựng hệ giá trị đạo đức mới ở nước ta đã và đang đặt ra nhiều vấn đề cần phải được giải quyết. Thực tế cho thấy, trong đời sống xã hội đã có những biển hiện xem nhẹ những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc, chạy theo thị hiếu không lành mạnh. Cuộc đấu tranh giữa cái tiến bộ và cái lạc hậu, giữa lối sống lành mạnh trung thực, có lý tưởng…với lối sống ích kỉ, thực dụng…đang diễn ra hàng ngày. Bên cạnh những hệ giá trị mới được hình thành trong quá trình hội nhập, những cái tiêu cực cũng đang xâm nhập vào đạo đức, lối sống của nhiều tầng lớp nhân dân, đặc biệt là đội ngũ HSSV3. Đ ạo đức là một hình thái ý thức xã hội , là tập hợp những nguyên tắc, quy tắc , chuẩn mực xã hội nhằm điều chỉnh và đánh giá cách ứng xử của con người trong quan hệ với nhau và quan hệ với xã hội, chúng được thực hiện bởi niềm tin cá nhân, bởi truyền thống và sức mạnh của dư luận xã hội. Với tư cách là một SV, chúng tôi xin được đề cập đến một khía cạnh nhỏ trong vấn đề lớn đạo đức - lối sống của HSSV VN4 trong thời đại ngày nay. Khi nhắc đến “HSSV’’ mọi người đều biết đó là tầng lớp tri thức cao của mỗi quốc gia – là tương lai của đất nước, là những người quyết định sự phồn thịnh của dân tộc vì chính họ là những “mùa xuân của xã hội” . Để chuẩn bị cho hành trang vào đời, các bạn không chỉ mang theo vốn kiến thức được học mà phải là người có đạo đức tốt, xứng đáng cương vị là một HSSV, hay nói đúng hơn “trước khi thành tài thì phải thành nhân”. Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu đã từng nói: “Có tài mà không có đức thì là người vô dụng, có đức mà không có tài thì làm gì cũng khó”, qua đó cũng đủ hiểu Người coi trọng như thế nào về đạo đức lối sống. Yếu tố đó không những quyết định kết quả học tập mà quyết định đến tương lai và cuộc đời của mỗi con người. “Giới trẻ là tương lai của giáo hội và nhân loại”. Đó là câu khẳng định nhiều người đã biết. Nhưng đối diện với thực tế thì ai cũng thấy lo lắng cho tương lai ấy. Liệu có tốt đẹp như người ta tưởng không? Cứ như thực tế hiện nay thì nhân loại sẽ đi tới đâu, khi giới trẻ sống thực dụng chỉ chạy theo những giá trị vật chất mà bỏ quên những giá trị tinh thần. 3 HSSV: học sinh, sinh viên VN: Việt Nam 4 Học kỳ I năm 2014 - 2015 Trang 5 Trường ĐH sư phạm TPHCM Nhóm 11 - Lớp Toán C Đồ án tin học đại cương 1. THỰC TRẠNG ĐẠO ĐỨC VÀ LỐI SỐNG CỦA HỌC SINH SINH VIÊN 1.1. T Tình Trạng Đạo Đức Xuống Cấp, Lối Sống Lai Căng: ình trạng giới trẻ sống buông thả, không coi trọng giá trị đạo đức đã và đang diễn ra ở nhiều nơi. Bằng chứng là các phương tiện truyền thông đã đăng tải các bài viết phản ánh về thực trạng này. Chúng kết bè kéo cánh để đánh nhau (cả trai lẫn gái), thậm chí hành hung cả thầy cô giáo, con giết cha, anh giết em, trẻ vị thành niên cũng gây ra nhiều vụ án mạng. Những hành vi tàn bạo này được đăng trên mặt báo chỉ là những tảng băng nổi, thực tế còn nhiều hơn nữa. Cách đây không lâu người ta choáng váng vì một đoạn video clip nữ sinh đánh bạn đăng tải trên Internet. Trong clip này một cô bé đang bị nữ sinh tóc ngắn vừa đánh tới tấp vào mặt vừa chửi tục với kiểu “dạy dỗ” rất “anh chị”. Trong khi đó nhiều học sinh khác ngồi chễm chệ ở ghế đá và thản nhiên nhìn vụ đánh hội đồng này. Một thái độ vô cảm không thể ngờ được! Sau đó, dư luận lại đau lòng trước tình trạng gia tăng bạo lực học đường của nữ sinh VN được phản ánh liên tục trên các phương tiện truyền thông. hình 1. 1: Hình ảnh minh họa nữ sinh đánh nhau Theo một cuộc điều tra dư luận xã hội về thực trạng đạo đức HSSV cho biết: với 1.500 phiếu được phát ra để thăm dò và xin ý kiến của cán bộ, giáo viên, nông dân, tiểu thương…thì có 79.1% số người cho rằng tình hình đạo đức HSSV hiện nay là sa sút hơn trước, trong đó có 59,4% đánh giá mức độ nghiêm trọng trong khi chỉ có 4% nhìn nhận là tốt hơn. Có hơn 52,2% trả lời biểu hiện vi phạm về đạo đức mà học sinh thường mắc phải tập trung vào: lập băng nhóm gây gổ đánh nhau, văng tục chửi thề, không vâng lời cha mẹ, hút thuốc, uống rượu….đặc biệt có 82% cho rằng việc la cà quán xá, internet và các điểm chơi điện từ là phổ biến. có đến 40% số người cho biết có hiện tượng HSSV bỏ học giữa giờ, 60,6% là không chăm chỉ chuyên cần, 34,5% thường xem phim ảnh đồi trụy, 46,4% là đua đòi ăn diện. Bên cạnh đó, còn có một số hành vi như: trộm cắp, chơi cờ bạc….nếu tỉ lệ vi phạm đạo đức của học sinh Tiểu học là chỉ chiếm 3,7% thì có đến Học kỳ I năm 2014 - 2015 Trang 6 Trường ĐH sư phạm TPHCM Nhóm 11 - Lớp Toán C Đồ án tin học đại cương 44,7% và 48,1% cho rằng những vi phạm đó là rơi váo các em đang học THCS 5 và THPT6. Trong những năm gần đây, tỉ lệ người phạm tội ở tuổi vị thành niên( học sinh tuổi từ 14-18) ngày một tăng. Theo thống kê của Viện kiểm sát nhân dân tối cao, năm 1986 có 3.607 người, năm 1996 lên tới 11.726 người. Tệ nạn trong giới học đường theo chiều mũi tên đi lên (năm 2004 có HSSV nghiện ma túy, năm 2007 tăng gấp đôi 1.234 người). Bảng 1: tình trạng đạo đức đi xuống của học sinh sinh viên7 Đơn vị: % Nội dung Tiểu học THCS THPT ĐH, CĐ Đi học muộn 20 21 58 60 Quay cóp 8 55 60 62 20 50 64 70 35 70 85 khảo sát Nói dối cha mẹ Không chấp hành luật 4 giao thông Tình trạng có những học sinh xé bài trước mặt thầy cô vì điểm thấp, quay cóp, nói tục, nói rối, tẩy xóa điểm…đang là thực tế diễn ra hiện nay. Bảng 2: các biểu hiện vi phạm đạo đức của học sinh sinh viên8 Đơn vị: % Các biểu hiện vi Tiểu học THCS THPT ĐH, CĐ Nói tục 6 34 43 17 Xả rác 0 3 8 89 Đánh bạc 0 33 35 32 phạm đạo đức 5 THCS: trung học cơ sở THPT: trung học phổ thông 7 Theo điều tra của viện nghiên cứu và phát triển Việt Nam 8 Theo điều tra của viện nghiên cứu và phát triển Việt Nam 6 Học kỳ I năm 2014 - 2015 Trang 7 Trường ĐH sư phạm TPHCM Nhóm 11 - Lớp Toán C Đồ án tin học đại cương Khảo sát trên 1000 học sinh do Viện nghiên cứu môi trường và các vấn đề xã hội tiến hành mới đây cho thấy, có tới 95% các em nhận thức chưa đúng về kỹ năng sống, 77,7% chưa bao giờ được đào tạo tập huấn về vấn đề này. Tiếp đến là một cuộc khảo sát do khoa học xã hội, Trường Đại học KHXH & NV ĐHQGHN thực hiện vào năm 2008 tại trường THPT Đống Đa- HN về tình trạng học đường đã cho thấy nhiều kết quả đáng lo ngại. có tới 96,7% số học sinh trong mẫu được hỏi cho rằng, ở trường các em có xay ra hiện tượng học sinh biểu đồ thể hiện mức độ đánh nhau của HSSV năm 2010 đánh nhau. 17.3 Đáng lưu ý 44.7 là những chuyện đánh nhau rất thường xuyên thường xuyên đều không thường xuyên diễn ra ở khuôn 38 viên trường học và cả ở bên ngoài. Hầu hết các vụ bạo lực học đường lại là học sinh nữ gây ra. Cũng theo khảo sát, thì có 64% các em nữ được hỏi thừa nhận có hành vi đánh nhau với các bạn khác và việc nữ sinh đánh nhau đã khá trở nên quen thuộc với nhiều học sinh. Chính vì vậy khi biểu đồ quan niệm về hiện tượng đánh nhau giữa các học sinh nữ năm 2010 bình thường 24 30.7 45.3 được hỏi “quan niệm về hiện tượng đánh nhau giữa các học sinh nữ” thì có tới 45,3% cho rằng điều đó là bình thường, 30,7% là chấp nhận được và chỉ có chấp nhận được không chấp nhận 24% học sinh là không chấp nhận hành vi bạo lực học đường trong nữ sinh. Chỉ vì những lí do rất đơn Học kỳ I năm 2014 - 2015 Trang 8 Trường ĐH sư phạm TPHCM Nhóm 11 - Lớp Toán C Đồ án tin học đại cương giản nhưng cũng là cớ gây ra xung đột như: không ưa thì đánh,bị khiêu khích nên đánh, chẳng có lí do gì cũng đánh, do sự cổ vũ của bạn bè….vì thế, bạo lực học đường không chỉ là chuyện của mỗi học sinh mà có tính chất lây lan theo nhóm bạn. Thật đáng buồn khi hầu hết các bạn học sinh lại coi bạo lực học đường là chuyện bình thường như cơm bữa. Với thái độ thờ ơ thay vào đó là sự cổ vũ như cổ vũ bóng đá vậy. Bên cạnh đó, tình trạng sống thử và quan hệ tình dục trước hôn nhân ngày càng tăng cao. Theo tiến sĩ Tâm lí Huỳnh Văn Sơn, ĐH9 Sư phạm TP.HCM10, việc các bạn trẻ quan hệ trước hôn nhân không chỉ ảnh hưởng của văn hóa phương tây mà còn do lối sống quá dễ dãi, đánh mất truyền thống tốt đẹp của người Á Đông, đó là: tôn trọng lễ nghĩa gia phong, công dung ngôn hạnh, hiếu tiết lễ nghĩa,... hình 1. 2: sinh viên sống thử Đồng thời tình trạng nạo phá thai cũng đang ở mức báo động. Theo GS.BS11 Nguyễn Thị Ngọc Phượng – giám đốc Bệnh viện phụ sản Từ Dũ, TP.HCM – cho biết: “Thực trạng nạo phá thai rất đáng lo ngại. Mỗi năm, tại Việt Nam, có khoảng 700.000 phụ nữ nạo phá thai. Riêng ở TP.HCM với khoảng 7 triệu dân mỗi năm có khoảng hơn 100 nghìn ca sinh nhưng số ca nạo phá thai cũng tương đương. Tại bệnh viện Từ Dũ, mỗi năm tổng số sinh khoảng 45 nghìn người nhưng nạo phá thai hơn 30 nghìn người và tổng số 1,2-1,6 triệu ca mỗi năm. Cả nước có 5% em gái sinh con trước 18 tuổi và 15% sinh con trước 20 tuổi”. hình 1. 3: Bác sĩ ở bệnh viện Từ Dũ hướng dẫn làm thủ tục phá thai 9 ĐH: Đại hoc TP.HCM: thành phố Hồ Chí Minh 11 GS.BS: giáo sư bác sĩ, GS: giáo sư, TS: tiến sĩ 10 Học kỳ I năm 2014 - 2015 Trang 9 Trường ĐH sư phạm TPHCM Nhóm 11 - Lớp Toán C Đồ án tin học đại cương Bảng 3: tỉ lệ % phá thai và hút điều hòa kinh nguyệt của phụ nữ 15- 49 tuổi thep thành thị và nông thôn12 Toàn quốc Thành thị Nông thôn 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2010 1,3 1,1 1,7 1,2 1,0 1,1 0,7 1,0 0,8 1,7 1,1 1,9 1,3 1,0 1,4 0,6 1,1 0,8 1,2 1,1 1,7 1,2 1,0 0,9 0,8 0,9 0,8 Điều tra nhân khẩu và sức khỏe cho thấy rằng, tỉ lệ phá thai của phụ nữ không đi học là 3% còn người đi học là 12,9% (gấp 4 lần). Con số này là một cảnh báo cho HSSV VN trong thời đại ngày nay. Nghiêm trọng hơn, các bạn HSSV không biết được tình trạng của mình sau khi đi nạo phá thai như thế nào. Có lẽ cụm từ “sống thử” đã trở nên quá quen thuộc với các bạn sinh viên hiện nay. Hai người sống chung với nhau như vợ chồng, nếu cảm thấy không hợp thì chia tay một cách nhẹ nhàng. T ình yêu - hôn nhân là một vấn đề nghiêm túc, tại sao các bạn lại có những quan niệm sai lầm và dễ dãi như vậy? Có bao giờ các bạn nghĩ cha mẹ sẽ đau lòng như thế nào khi biết con mình đang sống theo kiểu vợ chồng với một người con trai? Sau này, nếu đến với một người con trai khác liệu họ có chấp nhận và tha thứ khi biết rằng người mình yêu đã không còn trinh tiết và đã từng sống thử? Bạn gái ơi đừng khờ dại như vậy, khi tình yêu xảy ra những hậu quả đáng tiếc thì người phụ nữ luôn phải chịu cái nhìn khắt khe hơn từ gia đình và xã hội. Khi tình yêu tan vỡ thì người ôm nỗi đau và mất mát nhiều hơn là người con gái mà thôi. Khi các bạn có thai rồi thì sao? Liệu rằng người đàn ông đó có chịu trách nhiệm không, hay là bỏ rơi các bạn. Đó là điều quan trọng. Lúc ấy, các bạn lại lận đận đi phá thai. Thật tội nghiệp cho bao nhiêu đứa trẻ và các bạn có biết rằng mỗi lần phá thai như vậy có thiệt hại hay để lại những biến chứng hết sức nghiêm trọng không. Đó là rách, thủng các tử cung, băng huyết, dính tử cung, nhiễm khuẩn… hình 1. 4: biểu hiện sau khi phá thai 12 Nguồn: tổng cục điều tra. Điều tra biến động dân số và kế hoạch hóa gia đình Học kỳ I năm 2014 - 2015 Trang 10 Trường ĐH sư phạm TPHCM Nhóm 11 - Lớp Toán C Đồ án tin học đại cương Bảng 4: tỉ lệ % có dấu hiệu bất thường về sức khỏe sau lần phá thai13 Dân tộc  Kinh-Hoa  Thiểu số Tôn giáo  Thiên Chúa  Phật giáo  Không tôn giáo  Khác Mức sống  Nghèo  Cận nghèo  Trung bình  Khá  Giàu Sốt Chảy máu kéo dài Đau bụng kèm dịch hôi 13.4 19.5 21.0 21.1 26.7 32.6 7.8 4.9 20.6 17.2 14.5 0.0 28.5 33.9 20.2 18.2 43.3 34.1 27.3 18.2 12.3 11.2 6.9 7.6 18.3 19.3 11.3 13.9 4.9 25.4 21.9 20.3 18.3 16.3 32.0 26.8 30.6 26.0 18.1 7.8 8.5 7.4 6.6 4.2 Khác Hơn nữa, một số đông bạn trẻ đang chạy theo vòng xoáy của “văn hóa tốc độ”. Từ những sách báo không lành mạnh, đến những băng đĩa phim sex được trao cho nhau cách dễ dàng, từ những quán Karaoke buổi tối đến những vũ trường, quán bar thâu đêm, rồi vào những ngôi nhà nghỉ. hình 1. 5: sinh viên trong vũ trường Mặt khác, tình trạng đua xe cũng là một trong những vấn đề nổi cộm đang diễn ra ở nhiều nơi. Vào những đêm cuối tuần tại khu vực Quảng trường Hồ Chí Minh- thành phố Vinh (Nghệ An) hàng trăm thanh niên đã tụ tập tổ chức đua xe trái phép quanh khu vực này, gây náo loạn toàn thành phố. Chỉ tính từ 20h -23h đội cảnh sát thành phố Vinh đã tiến hành bắt giữ, lập biên bản xử lý hơn 100 người đua xe, tạm giữ 60 xe máy, 100 xe đạp có gắn còi, tuy nhiên đám đông hình 1. 6: những vụ đua xe trái phép vẫn không giải tán. Ngoài ra, hiện nay ngày càng đông HSSV VN chưa có thái độ nhận thức đúng đắn đối với việc học tập. Theo một cuộc khảo sát của Phó GS.TS Phạm Công Khanh Trường ĐH Sư phạm Hà Nội: 13 Nguồn: bộ y tế, điều tra y tế quốc gia, 2009 - 2010 Học kỳ I năm 2014 - 2015 Trang 11 Trường ĐH sư phạm TPHCM Nhóm 11 - Lớp Toán C Đồ án tin học đại cương  64% sinh viên chưa tìm được phương pháp học tập phù hợp với đặc điểm nhận thức cá nhân.  36,1% sinh viên bộc lộ phong cách thụ động, ngại nêu lên thắc mắc và ý kiến của mình để đóng góp vào việc học tập trên lớp mà chỉ thích giảng viên cho nghe. Mặc dù trong các cuộc chơi nhậu nhẹt số đông trong họ là người tiên phong, sôi nổi, chơi hết mình.  50% sinh viên không thực sự tự tin vào năng lực, trình độ của mình.  40% sinh viên cho rằng mình không có khả năng tự học.  70% sinh viên cho rằng mình không có khả năng nghiên cứu.  55% sinh viên không thực sự hứng thú với việc học tập” (theo tuổi - trẻ online). Những con số đó thật bất ngờ và bất hảo. Đáng buồn thay cho một thế hệ tương lai đang ngày càng xuống dốc. Không những vậy, có những sinh viên còn tỏ thái độ vô lễ với giảng viên, làm ồn trong lớp, phát biểu linh tinh, huýt sáo... Do họ nghĩ mình đã lớn, có thể bày tỏ ý kiến thoải mái. HSSV ngày nay tiếp cận quá nhiều phương tiện truyền thông hiện đại như điện thoại di động, truyền hình cáp, internet... nên dễ bị tiêm nhiễm những tư hình 1. 7: Hình ảnh minh họa cho học sinh nghiện game nam thì vùi mình bạc. Số khác lại lao trong thế giới ảo (như Võ lâm truyền kì, Đột kích, Audition...). tưởng xấu. Các bạn trong nhậu nhẹt, cờ vào các trò vô bổ Nguy hiểm hơn là các phim ảnh đồi trụy có tác động tiêu cực đến nhân cách các bạn. Đau lòng hơn nữa số đông trong những bạn đó gia đình đâu có khá giả gì. Để có tiền gửi lên thành phố cho con ăn học cha mẹ các bạn ở quê đã phải bòn từng gánh rau, đấu thóc, đã làm việc hết mình mong một ngày được nhìn thấy con thành đạt. Thương con, họ còn cố giành giùm mua cho con điện thoại, xe máy, máy tính xách tay để tiện học tập và đi lại. Ngờ đâu, tất cả đều vào tiệm cầm đồ chỉ sau vài cuộc ăn chơi tán trác hoặc sau vài đòn thất thủ trong các trò cá độ hoặc lô đề. Các bạn nữ thì bị ảnh hưởng quá nhiều của những bộ phim lãng mạn Hàn Quốc. Từ cách ăn mặc đến đầu tóc hay phong cách thời trang các bạn đều thể hiện sao cho giống thần tượng của mình. Nghiêm trọng hơn nữa, các bạn còn chạy theo một kiểu tình cảm phương tây chớp nhoáng không giới hạn. Một con thuyền sẽ mãi trôi lênh đênh trên biển nếu không biết đâu là bến bờ cần đến. Cũng như các bạn đang có lối sống sa đoạ, sống không biết ngày mai. Nếu không kịp thời thay đổi thì việc không được ra trường hoặc bị đuổi học là điều tất nhiên. Có nhiều HSSV bị ám ảnh bởi quan niệm “trẻ không chơi - già hối hận”. nhưng không phải Học kỳ I năm 2014 - 2015 Trang 12 Trường ĐH sư phạm TPHCM Nhóm 11 - Lớp Toán C Đồ án tin học đại cương họ đang tận dụng tuổi trẻ mà đang liều lĩnh phí phạm tuổi xuân thì đúng hơn. Rồi một ngày khi tất cả đã quá muộn các bạn phải đau đớn khi rơi vào hoàn cảnh: “ Ngước nhìn tương lai mồ hôi toát, Quay đầu quá khứ nước mắt rơi”. 1.2. Đạo Đức Tốt, Lối Sống Đẹp: ên cạnh những HSSV có đạo đức và lối sống không tốt, vẫn còn rất nhiều bạn sinh viên đã nỗ lực hết mình cho việc học tập. Nhiều bạn đã đem hết tài năng và trí tuệ của mình để mang vinh quang về cho Tổ Quốc trong các cuộc thi mang tầm cỡ quốc tế như: rôbôcon châu Á Thái Bình Dương, cuộc thi Ôlympic toán và vật lí quốc tế. B goài việc học tập, các bạn đã làm tất cả những công việc để có tiền phụ giúp cha mẹ. Các bạn mãi là những bông hoa đẹp trong vườn hoa của dân tộc VN - Một tương lai tươi sáng đang chờ các bạn ở phía trước. Các bạn cũng chính là những người tiếp thu và thực hành tốt tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh vì trong trái tim các bạn luôn tâm niệm rằng “đừng hỏi tổ quốc đã làm gì cho ta mà hãy tự hỏi ta đã làm gì cho Tổ Quốc hôm nay”. N hình 1. 8: hình ảnh minh họa cho nhữngnh à sáng tạo trẻ Đ áng xúc động hơn có những bạn sinh viên xuất thân trong những gia đình nghèo khó nhưng biết vượt lên hoàn cảnh để vươn tới tầm cao của tri thức. hình 1. 9: sinh viên tình nguyện tiếp sức mùa thi Một nhà văn lớn đã từng nói “Sống hay không sống - đó là vấn đề”. Là một người sinh viên đồng thời cũng là một người thanh niên thuộc thế hệ trẻ, chúng ta hãy sống sao cho có mục đích, có lí tưởng, hãy sống sao để khi nhìn lại những gì đã qua ta không phải xót xa ân hận những tháng năm đã sống hoài sống phí. Học kỳ I năm 2014 - 2015 Trang 13 Trường ĐH sư phạm TPHCM Nhóm 11 - Lớp Toán C Đồ án tin học đại cương 2. NGUYÊN NHÂN CỦA THỰC TRẠNG Đã có rất nhiều bài viết chỉ ra các nguyên nhân dẫn đến việc xuống cấp đạo đức của học sinh, sinh viên. Có ý kiến cho rằng do gia đình thiếu sự quan tâm, chưa kết hợp với nhà trường trong giáo dục đạo đức của các em. Nhưng trong thực tế, không phải trường hợp học sinh vi phạm đạo đức nào cũng ở trong hoàn cảnh gia đình không quan tâm. Bất kỳ một lỗi lầm nào cũng xuất phát từ những nguyên nhân sâu xa của nó. Đạo đức của học sinh ngày càng suy thoái, bị “tha hóa” cũng xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau: 2.1. Thiếu sự quan tâm giáo dục của gia đình “Gia đình là một tế bào của xã hội, là cái nôi hình thành và phát triển nhân cách cá nhân”. Trẻ mới sinh ra tâm hồn như một tờ giấy trắng, vô tư, trong sáng. Do vậy, việc nuôi nấng và chăm sóc con cái trưởng thành là việc làm không khó đối với các bậc cha mẹ nhưng việc giáo dục con cái trở thành một công dân tốt không phải dễ. Hiện nay, vấn đề “cơm áo gạo tiền” cũng là một trong những nguyên nhân làm ảnh hưởng sâu sắc đến việc giáo dục đạo đức con cái của các bậc cha mẹ vì đời sống vật chất góp phần chi phối đời sống tinh thần của mỗi cá nhân. Trong thời kỳ khủng hoảng kinh tế, việc mưu sinh kiếm sống gặp không ít khó khăn. Chẳng hạn Gia ñình cha meï soáng hoøa thuaän, coù ñieàu kieän phaùt trieån veà kinh teá, cha meï coù ñieàu kieän vaø thôøi gian chaêm soùc yeâu thöông vaø quan taâm ñeán vieäc nuoâi daïy con caùi. Treû coù phaåm chaát ñaïo ñöùc toát Học kỳ I năm 2014 - 2015 Nhöõng gia ñình thieáu veà vaät chaát, cha meï khoâng coù thôøi gian lo laéng, quan taâm vaø yeâu thöông , daïy baûo con caùi maø phaûi boân ba lo cuoäc soáng thì vieäc giaùo duïc con caùi bò sao laõng. Treû khoâng coù phaåm hình 2. 1: thiếu quan tâm chaát ñaïo ñöùc toát Trang 14 Trường ĐH sư phạm TPHCM Nhóm 11 - Lớp Toán C Đồ án tin học đại cương Tấm gương đạo đức của cha mẹ cũng là ngọn đuốc soi sáng và giáo dục đạo đức cho con cái. Cha mẹ gây cãi, đánh nhau, rượu chè cờ bạc, cá độ, đá gà, hút chích ma túy,… Cha mẹ có lối sống lành mạnh, hòa nhập, sống thiện, sống tốt, có lòng nhân nghĩa và biết quan tâm giúp đỡ mọi người xung quanh,… Nhân cách và hình 2. 2: ảnh hưởng từ lối sống đạo đức của trẻ gia đình đến đạo đức, lối sống của giới trẻ chịu ảnh hưởng xấu. “Gần mực thì đen” Con cái cũng học tập và có những phẩm chất tốt đẹp của cha mẹ. “Gần đèn thì sáng” Tuy nói “gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn” nhưng những trường hợp con cái có những biểu hiện đạo đức tốt trong gia đình thiếu văn hóa hoặc vô văn hóa thì rất hiếm. “Cha thời tỷ số, mẹ ghi Con thơ nhỏ dại, ngại gì không theo” Hơn nữa, cuộc sống hôn nhân của cha mẹ cũng quyết định quá trình hình thành đạo đức của trẻ. Cha mẹ có cuộc sống hôn nhân hạnh phúc, quan tâm, thương yêu giúp đỡ và chia sẽ lẫn nhau những khó khăn trong cuộc sống luôn tạo ra một niềm tin và định hướng cho con cái phát triển. Ngược lại, cuộc sống hôn nhân của cha mẹ không hạnh phúc, đỗ vỡ sẽ tạo ra một áp lực lớn về tinh thần cho con cái, làm cho con cái chán nản, bi quan trong cuộc sống, dễ rơi vào tệ nạn xã hội, đạo đức bị suy thoái. Đúc kết kinh nghiệm giáo dục con cái, ông cha ta đã từng khẳng định: “Dạy con từ thuở còn thơ”, cũng tựa như uốn cây tre, phải uốn từ lúc tre còn non. Nhưng xem ra Học kỳ I năm 2014 - 2015 Trang 15 Trường ĐH sư phạm TPHCM Nhóm 11 - Lớp Toán C Đồ án tin học đại cương nhiều gia đình ngày nay không coi trọng điều này, không quan tâm đến việc xây dựng nếp sống có văn hóa trong gia đình, cha mẹ thiếu gương mẫu về đạo đức, về lối sống và cũng không quan tâm dạy bảo con cái. Có bao nhiêu bậc cha mẹ hiện nay chịu bỏ thời gian dạy con cái biết cách đối nhân xử thế, biết tôn trọng mình và tôn trọng người khác, dạy con lòng khoan dung, độ lượng, vị tha và những chuẩn mực giá trị đạo đức mà con người phải sống theo và tôn trọng với tư cách là một con người? 2.2. Do sự phát triển của nền kinh tế Một nguyên nhân được đặt ra là kinh tế xã hội phát triển ngày càng cao và sự bùng nổ thông tin, dẫn đến việc một bộ phận gia đình khá giả chiều chuộng con mình, tạo nên sự đua đòi trong các em. hình 2. 3: gia đình chiều chuộng con cái Điện thoại di động, Internet, phim ảnh của các Website đen đã tác động không nhỏ đến nhận thức, lối sống và cách hành xử của HSSV, làm hư hỏng HSSV bởi bản tính tò mò, hiếu động của tuổi mới lớn. hình 2. 5: mang xã hội hình 2. 4: sinh viên dùng điện thoại trong giờ học hình 2. 6: vô đạo đức của HSSV ở thành thị và nông thôn Học kỳ I năm 2014 - 2015 Tuy nhiên việc vi phạm đạo đức của học sinh không chỉ diễn ra ở địa bàn thành phố, đô thị hay chỉ rơi vào trường hợp các em gia đình có điều kiện kinh tế. Các trường vùng sâu,vùng xa, học sinh nghèo chưa có điều kiện tiếp cận nhiều với Internet vẫn đang phải đối mặt với vấn nạn vi phạm đạo đức của học sinh. Trang 16 Trường ĐH sư phạm TPHCM 2.3. Nhóm 11 - Lớp Toán C Đồ án tin học đại cương Do luật pháp chưa nghiêm Nhân cách là một thứ giá trị được xây dựng và hình thành trong toàn bộ thời gian con người tồn tại trong xã hội, nó đặc trưng cho mỗi con người, thể hiện những phẩm chất bên trong con người nhưng lại mang tính xã hội sâu sắc. Hình thành nhân cách, đạo đức một con người đâu chỉ giáo dục trong nhà trường là đủ. Nhân cách của mỗi cá nhân trong xã hộ ít nhiều đều bị chi phối bởi cách mà xã hội đó đang hành xử với nhau. Nếu được sống trong một môi trường nghiêm minh về pháp luật, chuẩn mực về đạo đức, mọi người hành xử với nhau một cách có tình có lý, chắc chắn đó sẽ là một môi trường giáo dục lý tưởng trong việc hình thành nhân cách đạo đức của HSSV. Những bài học mà các thầy cô giáo đang cố sức giảng dạy để giáo dục đạo đức của học trò mình trên lớp dường như đi ngược lại với các hoạt động đang diễn ra trong cuộc sống xã hội. Trong khi các giáo viên dạy nhạc cố gân cổ lên để giảng dạy về thẩm mỹ âm nhạc, chắt chiu từng giờ dạy dân ca để các em biết yêu quý những giá trị tinh thần mà ông cha ta đã dày công vun đắp. Thì hàng ngày, mấy chục nhà đài liên tục phát những bài hát được gọi là nhạc trẻ với một thứ thẩm mỹ vay mượn, hổ lốn. Báo chí thi nhau săm soi kỹ lưỡng đời sống của các "Sao" như một sự tôn vinh. Chúng ta có nhói tim không khi nghe một học sinh lớp 6 hát nghêu ngao: "Vì em đam mê thú vui thân xác, nên em đánh mất mối tình của tôi.." ("Đừng để tôi biết em dối gian" - Lâm Hùng). Luật giao thông được đưa vào nhà trường để dạy cho các em, những công dân tương lai, sống và làm việc đúng luật pháp. Thế nhưng khi ra đường các em luôn phải chứng kiến những hành vi vi phạm an toàn giao thông của người lớn mà đôi khi còn có cả cảnh sát giao thông. hình 2. 7: sinh viên vi phạm luật giao thông Học kỳ I năm 2014 - 2015 Trang 17 Trường ĐH sư phạm TPHCM 2.4. Đồ án tin học đại cương Do những tiêu cực mà các em hàng ngày phải chứng kiến THIẾU TRUNG THỰC TỆ NẠN BẰNG CẤP BỆNH THÀNH TÍCH 14 Nhóm 11 - Lớp Toán C Nhà trường thường xuyên giáo dục các em về tính trung thực, phải biết vươn lên bằng chính đôi chân của mình. Nhưng trong thực tế các em lại chứng kiến có quá nhiều người lớn không trung thực nhưng vẫn "thành đạt". Tệ nạn sử dụng bằng giả hay mua bằng, gian dối trong báo cáo thành tích, sự thiếu nghiêm minh của pháp luật tác động lên các em hàng ngày trách sao các em không thiếu niềm tin với những điều học được trong nhà trường. Những thứ mà các em đang học trong nhà trường dường như là một mớ lý thuyết không áp dụng được cho cuộc sống. Trong một cuộc họp chuyên môn đầu năm học 2011-2012 ở một phòng GD-ĐT14 cấp huyện của tỉnh An Giang, một giáo viên dạy toán lâu năm đã đề nghị nên chấp nhận với thực tế, học thật, đánh giá thật, có thể trong một vài năm huyện sẽ thua các đơn vị huyện thị khác, nhưng bù lại chúng ta biết chính xác thực trạng của học sinh mà có hướng nâng chất lượng thật sự. Vị trưởng phòng GD-ĐT huyện trầm ngâm phát biểu: "Thế thì chúng ta sẽ thua các huyện thị nhiều lắm". Vậy ra thành tích học tập của các em được xem như là một thứ đảm bảo cho vị trí chiếc ghế của người lớn hay sao? Ngay cả trong nhà trường các em cũng đã chứng kiến bao nhiêu là điều thiếu trung thực. Chỉ với các chỉ tiêu về chất lượng bộ môn, chống lưu ban bỏ học, phổ cập giáo dục... cũng đã làm cho những thầy cô của chúng phải chấp nhận với việc ai cũng làm như vậy. GD-ĐT: giáo dục và đào tạo Học kỳ I năm 2014 - 2015 Trang 18 Trường ĐH sư phạm TPHCM 2.5. Nhóm 11 - Lớp Toán C Do chính nội dung giảng dạy trong nhà trường. Một nguyên nhân không kém phần quan trọng đó chính là chương trình giảng dạy đạo đức ở các cấp học phổ thông. Chương trình đạo đức được thực hiện xuyên suốt, từ bậc Mầm non là giáo dục lễ nghĩa, bậc Tiểu học là môn Đạo đức, bậc THCS&THPT là môn GDCD15. Thế nhưng các giáo viên dạy tiểu học cho rằng chương trình nặng tính lý thuyết, thiếu kĩ năng sống, lại không tạo được dấu ấn để tác động hình thành nhân cách học sinh. Những bài học ý nghĩa, gần gũi với đời sống không được chú trọng mà thay bằng những bài học quá trừu tượng. Còn chương trình GDCD bậc THPT, chỉ có 11 tiết dạy các vấn đề về đạo đức trên tổng số 105 tiết. Dạy đạo đức cho học sinh đâu chỉ có môn học Đạo Đức mà nó phải được tích hợp ở những bộ môn xã hội như Lịch sử, Văn học… Tôi rất thích những bài tập làm văn, những bài học thuộc lòng được học lúc nhỏ trong sách giáo khoa trước năm 1975 với nội dung chứa đựng tình cảm yêu quê hương, đất nước, truyền thống dân tộc và giữ gìn cốt cách người VN. Còn nội dung những bài học trong sách Đạo Đức thì rất gần gũi với cuộc sống đời thường. 15 Đồ án tin học đại cương Phương pháp giáo dục đạo đức theo kiểu giáo điều không còn phù hợp nữa, cần phải đưa học sinh vào các tình huống thực tế. Giáo dục đạo đức trong nhà trường cần giảm thiểu những vấn đề cao xa, lớn lao, thay vào đó cần kiên trì bồi đắp lòng nhân ái, tính trung thực, lòng tự trọng, nếp nghĩ và lối sống lành mạnh, trọng đạo lý, sống có kỷ luật. Chương trình sách giáo khoa GDCD bậc phổ thông cần phải có những thay đổi từ nội dung đến hình thức. Các thầy cô giáo cũng cần thay đổi phương pháp giảng dạy sao cho phù hợp để không chỉ tạo sự hứng thú cho học sinh khi nghe giảng mà còn tác động trực tiếp hay gián tiếp đến các em trong mọi lời nói, cử chỉ và cả hành động. Những giá trị đạo đức, ứng xử trong đạo lý của người VN cần phải được chuyển tải trong những tình huống cụ thể, gần gũi để HSSV dễ tiếp cận, dễ nhớ. Cần dạy cho học sinh những giá trị đạo đức cơ bản của con người thay vì quá nhiều kiến thức triết học, chưa hình thành cho học sinh những thói quen đạo đức và kỹ năng sống phù hợp với những chuẩn mực xã hội. GDCD: giáo dục công dân Học kỳ I năm 2014 - 2015 Trang 19 Trường ĐH sư phạm TPHCM Nhóm 11 - Lớp Toán C Đồ án tin học đại cương 3. BIỆN PHÁP KHẮC PHỤC 3.1. Thường xuyên chăm lo giáo dục đạo đức cách mạng Đây là giải pháp cơ bản nhằm xây dựng, hình thành nhân cách,đạo đức, lối sống của con người mới XHCN cho thanh niên, vì đạo đức là “gốc của người cách mạng”. Trước hết cần quan tâm giáo dục những vấn đề cơ bản về chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng, đạo đức và phong cách Hồ Chí Minh, nhằm xây dựng cho HSSV thế giới quan, phương pháp luận đúng đắn để giải quyết những vấn đề do thực tiễn đặt ra. Chú trọng giáo dục làm cho HSSV nhận thức đúng các giá trị chân, thiện, mỹ, những giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc. Nhà trường, gia đình, các tổ chức, đoàn thể, đặc biệt Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh phải thường xuyên quan tâm bồi dưỡng cho học sinh, sinh viên những tình cảm cao đẹp về tình yêu quê hương, đất nước: “mình vì mọi người, mọi người vì mình”, “thương người như thể thương thân”, “quên mình vì nghĩa lớn”… Từ đó hình thành cho họ lối sống trong sạch, lành mạnh, những hành vi đạo đức trong sáng phù hợp với các giá trị truyền hình hình1.3.10: 1: HSSV HSSVtình tìnhnguyện nguyệnđi đihải hảiquan quan thống tốt đẹp của dân tộc và thời đại. Để việc giáo dục bồi dưỡng có hiệu quả, cần tổ chức t ốt các phong trào hành động cách mạng c ủa học sinh, sinh viên mà tiêu biểu là phong trào: “Thanh niên lập nghiệp và tuổi trẻ giữ nước”, “Thanh niên tình nguyện”, “Chiến dịch mùa hè xanh”… hình 3. 3: thanh niên lập nghiệp Học kỳ I năm 2014 - 2015 hình 3. 2: chiến dịch mùa hè xanh Trang 20