Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giáo dục - Đào tạo Tiếng Anh đề cương ôn thi môn nhà nước pháp luật...

Tài liệu đề cương ôn thi môn nhà nước pháp luật

.PDF
29
975
86

Mô tả:

1 n m HTCT : Hệ thống chính trị là tổng hợp các lực lượng chính trị bao gồm Đảng Cộng sản, Nhà nước và các tổ chức chính trị - xã hội hoạt động theo một cơ chế nhất định nhằm bảo đảm quyền lực Nhà nước thuộc về nhân dân. ấu Tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị nước ta xét về cơ cấu bao gồm: Đảng CSVN, Nhà nước, các tổ chức chính trị-xã hội, tổ chức xã hội hoạt động theo một cơ chế nhất định dưới sự lãnh đạo của Đảng công sản, quản lý của nhà nước nhằm thực hiện quyền lực của nhân dân và các tổ chức chính trị-xã hội tham gia quyền lực chính trị, nhằm xây dựng mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. III/ ị trí, c ức năng và c c ế vận àn của c c bộ p ận cấu t àn HTCT : 1 Đảng ộng sản t am - Vị trí : Đảng lãnh đạo, đề ra đường lối, chủ trương định hướng hoạt động của hệ thống chính trị. - Chức năng (vai trò) : Đảng Cộng sản Việt Nam là điều kiện cần thiết bảo đảm hệ thống chính trị giữ vững bản chất của giai cấp công nhân; đảm bảo quyền lực chính trị thuộc về nhân dân. - Phương thức hoạt động : + Đảng đề ra đường lối, chủ trương về phát triển kinh tế - xã hội; nguyên tắc tổ chức và hoạt động của bộ máy Nhà nước và những quan hệ chủ yếu trong đời sống xã hội. + Đảng giới thiệu các đảng viên có phẩm chất chính trị, năng lực, đạo đức để nhân dân lựa chọn, bầu vào ac1c chức vụ quan trọng trong bộ máy Nhà nước. + Đảng kiểm tra các cơ quan Nhà nước, thể chế hóa đường lối, chủ trương thành các chính sách Pháp luật và Nghị quyết của các tổ chức chính trị - xã hội. Thông qua đó, kiểm nhiệm, khắc phục, hoàn thiện hơn nữa chủ trương, đường lối của Đảng, phù hợp với quy luật của xã hội và lợi ích của nhân dân. Mặc dù Đảng lãnh đạo hệ thống chính trị nhưng các tổ chức Đảng và đảng viên hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và Pháp luật. 2/ à nước - Vị trí : Nhà nước là trung tâm trụ cột của hệ thống chính trị, khi có Nhà nước mới có hệ thống chính trị. - Chức năng (vai trò) : Nhà nước là bộ máy trực tiếp thực thi quyền lực chính trị, quản lí nền kinh tế, văn hóa, xã hội; duy trì trật tự an ninh và quốc phòng; thực thi đường lối, chủ trương của Đảng, ý chí nguyện vọng của nhân dân. Vì Nhà nước đại diện cho xã hội, thực thi quyền lực công; Nhà nước có một bộ máy từ Trung ương đến cơ sở; Nhà nước ban hành Luật, dự án kinh tế - xã hội; Nhà nước nắm quyền tài chính to lớn, ban hành thuế, phát hành tiền, ...; Nhà nước là chủ thể của quan hệ quốc tế, kí các Hiệp ước quốc tế. - Phương thức hoạt động : + Nhà nước được tổ chức và hoạt động trên cơ sở của Pháp luật và ban hành cơ chế để phòng ngừa quan liêu, tham nhũng, lạm quyền, vô trách nhiệm của cán bộ công chức. + Nhà nước ban hành Pháp luật để bảo vệ quyền con người, quyền công dân; duy trì trật tự an ninh trong xã hội; xử lí nghiêm minh mọi hành vi vi phạm; định quyền, lợi ích hợp pháp của công dân. + Nhà nước có đủ năng lực đầu tư phát triển kinh tế nhằm nâng cao đời sống vật chất và tinh thần ngày càng cao của nhân dân. 3 c tổ c ức c ín trị - xã ộ - Vị trí : Thay mặt cho các thành viên tham gia quyền lực chính trị. - Chức năng (vai trò) : Tập hợp ý chí, nguyện vọng của các thành viên, phản biện, đóng góp các dự thảo, chính sách Pháp luật và giám sát hoạt động của các cơ quan Nhà nước, cán bộ, đảng viên, công chức trong quá trình thực thi nhiệm vụ, công vụ. 2 - Phương thức hoạt động : + Tham gia vào quá trình hình thành tổ chức Nhà nước, MTTQ, các tổ chức thành viên; tiến hành hội nghị hiệp thương; xem xét, lựa chọn, xác định người ra ứng cử đại biểu Quốc hội, HĐND; đề nghị HĐND bầu Hội thẩm nhân dân tham gia Hội đồng; bổ nhiệm lại kiểm sát viên, thẩm phán, tòa án nhân dân. + Tham gia vào quá trình phản biện chính sách Pháp luật hoặc đề nghị Nhà nước điều chỉnh, sửa đồi các văn bản Pháp luật hiện hành và được mời tham gia kì họp Quốc hội và HĐND, phiên họp Chính phủ, UBND; phát biểu ý kiến để cơ quan Nhà nước thảo luận quyết định. + Tham gia vào quá trình giám sát, giải quyết khiếu nại, tố cáo của nhân dân; tham gia Hội đồng khen thưởng, nâng bậc lương, kỉ luật đối với cán bộ, công chức. . ẤP Ơ SỞ . n m t ống c ín trị cấp c sở là: Tổng thể gồm Đảng bộ cơ sở, chính quyền, các tổ chức chính trị-xã hội hoạt động trong một cơ chế nhất định nhằm thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và phát huy quyền làm của nhân dân ở cấp cơ sở. 2. cấu và p ư ng t ức oạt động của t ống c ín trị cấp c sở a.Tổ chức bộ máy + Đảng bộ cơ sở giữ vị trí hạt nhân lãnh đạo chính quyền, đoàn thể và nhân dân nhằm thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của nhà nước xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh, trong sạch. + Chính quyền địa phương giữ vị trí trung tâm, trụ cột của hệ thống chính trị trực tiếp tổ chức, điều hành, quản lý xã hội đúng với chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của nhà nước, Nghị quyết của Đảng bộ cơ sở và nguyện vọng của nhân dân của địa phương. + Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị-xã hội đại diện và thay mặt nhân dân tham gia quản lý xã hội, quản lý nhà nước ở cơ sở và giám sát hoạt động của chính quyền địa phương trong việc thực hiện chính sách, pháp luật và phát huy quyền làm chủ của nhân dân ở cơ sở. b. Nguyên tắc hoạt động của hệ thống chính trị cấp cơ sở - Đảng bộ cơ sở, Đảng ủy thay mặt đảng bộ cơ sở lãnh đạo toàn diện bằng nghị quyết, định hướng nhiệm vụ trọng tâm, lựa chọn nhân sự, kiểm tra giám sát quá trình triển khai thực hiện nghị quyết của HĐND và UBND, kiểm tra chính quyền, cán bộ, công chức thực hiện chính sách, pháp luật của nhà nướ. - Chính quyền địa phương (HĐND và UBND), thực thi chính sách pháp luật của Nhà nước theo thẩm quyền luật định. Trực tiếp điều hành, quản lý xã hội duy trì trật tự, an ninh, ổn định chính trị, tổ chức thực hiện kinh tế-xã hội, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân. - Mặt trận, các đoàn thể nhân dân thay mặt nhân dân tham gia quản lý Nhà nước ở địa phương và giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật của Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân dân, cán bộ, đảng viên, công chức ở địa phương. Tuyên truyền, vận động nhân dân chấp hành đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. 3. ững nộ dung đổ mớ t ống c ín trị ở cấp c sở a. Về cơ cấu tổ chức trong hệ thống chính trị. Khắc phục tình trạng chồng chéo, mâu thuẫn trong hệ thống chính trị. Trong đó nâng cao chất lượng hoạt động Hội đồng nhân dân, và đổi mới quản lý, điều hành hoạt động của UBND. b. Về đội ngũ cán bộ. Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ có năng lực, phẩm chất và chuyên môn đáp ứng được yêu cầu của hệ thống chính trị ở nước ta hiện nay. Nâng cao trách nhiệm cán bộ chủ chốt, người đứng đầu các tổ chức chính trị và tổ chức chính trị-xã hội. c. Về quan hệ với nhân dân. Xây dựng sự đồng thuận trong nhân dân, đảm bảo công bằng trong xã hội chăm lo bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của nhân dân, phát huy tích cực sáng kiến của nhân dân trong xây dựng Đảng và chính quyền trong sạch, vững mạnh. Cơ chế vận hành của hệ thống chính trị : Một là, cơ chế Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lí, nhân dân làm chủ. 3 Hai là, cơ chế mệnh lệnh hành chính. Ba là, cơ chế thể chế (xây dựng, vận hành và hoàn thiện hệ thống các tổ chức của hệ thống chính trị). Bốn là, cơ chế tư vấn : giáo dục, thông tin tuyên truyền, cổ động. Mục đích là làm thay đổi nhận thức để thay đồi hành vi nhân dân theo định hướng chính trị nhất định. Năm là, cơ chế kiềm soát quyền lực. Hệ thống chính trị nước ta có hai cơ chế kiểm soát quyền lực : Bên trong Nhà nước như giám sát của Quốc hội, các HĐND, Thanh tra Chính phủ, Kiểm toán Nhà nước, Thanh tra nhân dân. Bên ngoài Nhà nước như kiểm tra đảng, giám sát phản biện của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân, dư luận xã hội, các phương tiện truyền thông, quyền khiếu nại tố cáo của nhân dân. Các cơ chế vận hành có quan hệ chặt chẽ với nhau. Mỗi một loại tổ chức trong hệ thống chính trị tùy theo chức năng, nhiệm vụ, phương thức tổ chức và hoạt động để sử dụng và kết hợp các cơ chế sao cho quá trình thực thi quyền lực chính trị có hiệu lực và hiệu quả. Cơ chế vận hành của hệ thống chính trị cơ sở : Hệ thống chính trị cơ sở là cấp cuối cùng trong hệ thống chính trị. Ở nước ta, cấp xã gồm : xã, phường, thị trấn. Đảng ủy là người thay mặt đảng bộ cơ sở lãnh đạo toàn diện bằng các Nghị quyết, định hướng lựa chọn các nhiệm vụ trọng tâm, lựa chọn nhân sự và kiểm tra giám sát quá trình triển khai thực hiện của HĐND, UBND. Mặt khác, HĐND, UBND chủ động đề xuất với Đảng ủy phương hướng, nhiệm vụ cụ thể về phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng những cán bộ đủ năng lực, phẩm chất giữ các chức vụ của chính quyền. Trong quá trình thực thi quyền lực Nhà nước ở địa phương, UBND thường xuyên báo cáo, xin ý kiến chỉ đạo của Đảng ủy cơ sở. Thông qua công tác bầu cử, nhân dân (cử tri) bầu ra các đại biểu của HĐND. HĐND bầu ra UBND, trong đó Chủ tịch và nhiều thành viên khác của UBND là đại biểu HĐND. Chủ tịch UBND thường xuyên phối hợp làm việc với các hình thức khác nhau để nắm tình hình, thu thập ý kiến của cử tri. UBND cùng Chủ tịch MTTQ xây dựng quy chế thống nhất và phối hợp hành động nhằm giải quyết những nhiệm vụ kinh tế - xã hội, kí kết các chương trình hành động phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của MTTQ và các đoàn thể nhân dân. Ở cơ sở, vai trò của các cộng đồng dân cư rất lớn. Mỗi cộng đồng đều bầu lên cơ quan tự quản (trưởng thôn, tổ trưởng tổ dân phố, ...). Trong các làng, thôn, bản, ấp, tổ dân phố, còn có các ban công tác mặt trận, các chi hội trưởng của các đoàn thể chính trị - xã hội... Tổ chức Đảng ở cơ sở, HĐND, UBND thường xuyên nắm tình hình các làng, thôn, bản, ấp, tổ dân phố. G2 P P . M, ĐẶ Ầ Đ P P NAM . n m n à nước p p quyền xã ộ c ủ ng ĩa là Nhà nước xã hội chủ nghĩa thực sự của dân, do dân, vì dân; tất cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân; bảo đảm tính tối cao của Hiến pháp, quản lý xã hội bằng pháp luật nhằm phục vụ lợi ích và hạnh phúc của nhân dân, do Đảng tiền phong của giai cấp công nhân lãnh đạo đồng thời chịu trách nhiệm trước nhân dân và sự giám sát của nhân dân. 2. Đặc trưng của à nước p p quyền t am - Xây dựng nhà nước thực sự của nhân dân, do nhân dân, trong đó tất cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân. Nhà nước phải do nhân dân thành lập, chịu trách nhiệm trước nhân dân và giám sát của nhân dân. Nhà nước phải thể hiện ý, nguyện vọng chính của nhân dân. 4 - Quyền lực nhà nước là thống nhất nhưng có sự phân công và phối hợp giữa các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp. - Nhà nước được tổ chức và hoạt động trên cơ sở Hiến pháp và pháp luật, bảo đảm tính tối cao của Hiến pháp và pháp luật trong đời sống xã hội. - Thực hiện và bảo vệ quyền con người; bảo đảm trách nhiệm giữa nhà nước và công dân, thực hành dân chủ gắn với kỷ cương, phép nước. - Bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng đối với nhà nước . - Bảo đảm phản biện xã hội đối với chính sách, pháp luật của nhà nước, giám sát hoạt động đối với các cơ quan nhà nước, cán bộ công chức trong việc thực hiện quyền lực nhà nước. - Thực hiện đường lối hòa bình hữu nghị với nhân dân và các nước trên thế giới, trên nguyên tắc tôn trong độc lập chủ quyền toàn vẹn lãnh thổ của nhau; đồng thời cam kết thực hiện công ước quốc tế đã tham gia, ký kết. phê chuẩn. 3. êu cầu xây dựng à nước p p quyền - Xây dựng Nhà nước thực sự của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân, cơ cấu tổ chức và cơ chế hoạt động quyền lực Nhà nước thuộc về nhân dân, bảo đảm quyền làm chủ, quyền con người của nhân dân, tất cả vì hạnh phúc của nhân dân. - Xây dựng Nhà nước có đủ khả năng điều hành, quản lý kinh tế, quản lý xã hội có hiệu lực, hiệu quả; đồng thời tiếp thu hợp lý khoa học-kỹ thuật, công nghệ và tinh hoa văn hóa của nhân loại trong việc hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. - Xây dựng bộ máy gọn nhẹ, tổ chức chính quy, khoa học, bảo đảm kiểm tra, giám sát và điều hành hoạt động của xã hội, cũng như hoạt động của bản thân bộ máy nhà nước. - Nhà nước được tổ chức và hoạt động trên cơ sở pháp luật, quản lý xã hội bằng pháp luật, giữ vững kỷ cương, kỷ luật bảo đảm an ninh quốc phòng, bảo vệ chế độ XHCN. - Xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức trong sạch, có bản lĩnh chính trị, năng lực chuyên môn, toàn tâm, toàn ý phục vụ nhân dân, loại trừ bệnh quan liêu, tham nhũng, đặc quyền, đặc lợi, vi phạm quyền lợi ích của nhân dân. - Bảo đảm giữ vững và tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với nhà nước. II. P Â P P Ã Ủ ĨA NAM . P t uy dân c ủ, bảo đảm quyền làm c ủ của n ân dân a. Trong xây dựng nhà nước, dân chủ và quyền làm chủ của nhân dân thể hiện như sau: - Nhân dân tham gia bầu cử đại biểu Quốc hội, Hội đồng nhân dân. - Nhân dân tham gia công việc quản lý nhà nước. - Nhân dân tham gia xây dựng, đánh giá chính sách, pháp luật của Nhà nước và chính quyền địa phương, góp ý kiến điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung chính sách, pháp luật phù hợp với thực tiễn. - Nhân dân có quyền giám sát và chất vấn đại biểu dân cử, hoạt động của cơ quan nhà nước. - Nhân dân thực hiện quyền khiếu nại, tố cáo, đề nghị thanh tra, kiểm tra, xử lý những biểu hiện quan liêu, tham nhũng, tiêu cực, hành vi vi phạm pháp luật, đạo đức của cán bộ, công chức. - Nhân dân có quyền yêu cầu các cơ quan nhà nước công khai, minh bạch, cung cấp thông tin mọi hoạt động của cơ quan nhà nước theo phương châm dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra. b. Trong quản lý xã hội, phát huy dân chủ và quyền làm chủ của nhân dân thể hiện nội dung sau: - Phương châm nhà nước nhân dân cùng làm, trên cơ sở tự nguyện và quy định của pháp luật, gắn lợi ích và đáp ứng nhu cầu của nhân dân. - Nhân dân tham gia quản lý xã hội thông qua Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức thành viên tự nguyện, tự quản, tự quyết định, giải quyết những vấn đề của xã hội phát sinh trong đời sống cộng đồng. - Nhân dân tham gia xây dựng môi trường lành mạnh, phòng chống tệ nạn xã hội, giữ gìn trật tự an ninh trong xã hội. 5 2. Đẩy mạn xây dựng, oàn t n t ống p p luật và tổ c ức t ực n p p luật. Nhà nước pháp quyền phải có hệ thống pháp luật đầy đủ, đồng bộ, thống nhất, khả thi về số lượng, chất lượng, tính ổn định, phản ánh ý chí nguyện vọng của nhân dân - Xây dựng pháp luật * Nguyên tắc xây dựng pháp luật: bảo đảm pháp luật phù hợp với thực tế, dân chủ, pháp chế, khoa học, hiệu quả và tương thích với pháp luật quốc tế. * Trong lĩnh vực kinh tế: hoàn thiện luật doanh nghiệp, luật đầu tư nước ngoài, luật về tài chính công, luật thuế; thị trường bất động sản, tài nguyên môi trường. * Trong lĩnh vực giáo dục, đào tạo, khoa học- công nghệ. * Trong lĩnh vực xã hội hoàn thiện pháp luật về tôn giáo, báo chí và chính sách công bằng xã hội, xóa đói giảm nghèo. * Trong lĩnh vực trật tự, an ninh quốc phòng, ban hành pháp luật về bảo vệ biên giới, phòng chống tội phạm, trật tự an toàn giao thông. * Trong lĩnh vực tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước: điều chỉnh, sửa đổi luật tổ chức Quốc hội, Chính phủ, Viện kiểm sát, Tòa án, chính quyền địa phương . -Thực hiện pháp luật * Tuyên truyền, phổ biến, giáo dục, giải thích, hướng dẫn thực hiện pháp luật trong nhân dân; mở rộng hoạt động tư vấn pháp lý trong xã hội. * Đổi mới hoạt động cơ quan tư pháp thực hiện đúng chức năng bảo vệ pháp luật. * Chấn chỉnh hoạt động luật sư, công chức, giám định, hộ tịch, thi hành án. 3. ếp tục đổ mớ tổ c ức, oạt động của uốc ộ Một là, tiếp tục nâng cao chất lượng, hiệu quả chức năng của Quốc hội. Nâng cao năng lực quyền lập pháp. Thực hiện chức năng quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước. Thực hiện quyền giám sát tối cao, thi hành luật giám sát của Quốc hội, giám sát ban hành văn bản quy phạm pháp luật, giám sát việt thực hiện khiếu nại, tố cáo của nhân dân, giám sát tại kỳ họp của Quốc hội, bỏ phiếu tín nhiệm đối vói người do Quốc hội bầu hoặc phê chuẩn. Hai là, phát huy vai trò, trách nhiệm, nâng cao năng lực, bản lĩnh nghiệp vụ hoạt động đại biểu quốc hội. Ba là, tiếp tục kiện toàn các cơ quan Quốc hội, đổi mới hoạt động các Ủy ban của Quốc hội. Bốn là, tăng cường mối quan hệ giữa Quốc hội với nhân dân. Năm là, bảo đảm các điều kiện thuận lợi cho hoạt động của Quốc hội. 4. Đẩy mạn cả c c nền àn c ín n à nước a. Vị trí, vai trò của nền hành chính * Bộ máy lớn nhất trong hệ thống cơ quan nhà nước, có mối quan hệ chặt chẽ từ trung ương đến địa phương. * Trực tiếp tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật đi vào cuộc sống, cụ thể hóa và sửa đổi điều chỉnh, bổ sung hoàn thiện pháp luật. * Trực tiếp giải quyết, xử lý các công việc liên quan trực tiếp đến quyền, lợi ích và nghĩa vụ của công dân. * Bảo đảm trật tự an ninh, an toàn xã hội, từng bước nâng cao đời sống vật chật và tinh thần cho nhân dân. b. Nội dung cải cách nền hành chính Một là, cải cách thể chế hành chính * Thể chế hoạt động kinh tế, vốn, tiền tệ, thị trường bất động sản, chứng khoán, khoa học công nghệ, lao động, dịch vụ. * Thể chế về tổ chức, hoạt động của hệ thống hành chính, các bộ, cơ quan ngang bộ, UBND các cấp. * Thể chế về mối quan hệ giữa công dân với Nhà nước liên quan đến quyền, nghĩa vụ công dân. * Thể chế về thẩm quyền quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp. 6 * Cải cách thủ tục hành chính về thuế, hải quan, kinh doanh, xây dựng, rà soát thủ tục không hợp lý loại bỏ. Hai là, cải cách tổ chức bộ máy hành chính nhà nước, sắp xếp các bộ, sở, ban ngành quản lý đa ngành, đa lĩnh vực. Thực hiện phân cấp hợp lý cho chính quyền địa phương, đi đôi với nâng cao chất lượng quy hoạch và tăng cường thanh tra, kiểm tra, giám sát của trung ương. Ba là, đổi mới nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức. Bốn là, tiếp tục đổi mới tài chính công và tài sản công bảo đảm thu chi hợp lý; quản lý chặt chẽ; sử dụng tiết kiệm, công bằng, minh bạch, có hiệu quả. 5. ếp tục đẩy mạn cả c c tư p p Nguyên tắc khách quan, vô tư, công bằng, độc lập và chỉ tuân theo pháp luật và chịu trách nhiệm về quyết định bản án của mình. Một là, tiếp tục sửa đổi bổ sung, hoàn thiện hệ thống pháp luật tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho hoạt động tư pháp. Hai là, đổi mới tổ chức và hoạt động của cơ quan tư pháp. - Đổi mới hoạt động của tòa án. - Đổi mới hoạt động của Viện kiểm sát. - Đổi mới hoạt động cơ quan điều tra. - Đổi mới tổ chức và hoạt động của cơ quan thi hành án. Ba là, chấn chỉnh các tổ chức và hoạt động bổ trợ tư pháp, hoàn thiện pháp luật, luật sư công chứng, giám định, hộ tịch từng bước xã hội hóa hoạt động bổ trợ tư pháp. Bốn là, đẩy mạnh công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ tư pháp theo yêu cầu xây dựng nhà nước pháp quyền. 6. ây dựng độ ngũ c n bộ, công c ức đủ năng lực, p ẩm c ất đ p ứng yêu cầu xây dựng à nước p p quyền của n ân dân, do n ân dân, vì n ân dân a. Xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức đáp ứng yêu cầu Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Một là, có năng lực chuyên môn nghiệp vụ đáp ứng yêu cầu công việc đảm nhiệm gắn lý luận và thực tiễn. Hai là, tận tâm, mẫn cán đối với công việc, thể hiện trách nhiệm và đạo đức công vụ. Ba là, thực hiện đúng quy định của pháp luật với ý thức tự giác và ký luật nghiêm. Bốn là, kính trọng, lễ phép với dân; tôn trong quyền con người, quyền công dân, gần dân lắng nghe ý kiến nguyện vọng và khiêm tốn học hỏi dân. Năm là, gương mẫu chấp hành chính sách, pháp luật của nhà nước; tự giác rèn luyện phẩm chất đạo đức, nhân cách làm việc. b. Nội dung xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức Thứ nhất, xây dựng chiến lược và quy hoạch cán bộ, trong đó xây dựng cán bộ cấp chiến lược, cán bộ quản lý, khoa học công nghệ có trình độ cao; cán bộ dân tộc, cán bộ nữ, cán bộ là con, em có công với nước. Thứ hai, đổi mới công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức, nâng cao trình độ lý luận, chuyên môn nghiệp vụ, quản lý điều hành công việc. Thứ ba, đổi mới cơ chế đánh giá, tuyển dụng cán bộ dân chủ, công khai, khách quan và khoa học bố trí sắp xếp đội ngũ cán bộ, hợp lý. Đánh giá cán bộ dựa vào giải quyết công việc, tín nhiệm của nhân dân. Thứ tư, đổi mới chế độ đãi ngộ, có chính sách thỏa đáng, kích thích tính tích cực phấn đấu, an tâm, tận tâm với công việc. Thứ năm, tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra giám sát cán bộ, công chức. 7. Đẩy mạn đấu tran c ống quan l êu t am n ũng và n ững b ểu n t êu cực k c trong bộ m y n à nước. Một là, đánh giá đúng thực trạng tình hình và kết quả đấu tranh về phòng chống tham nhũng . Hai là, nhận thức đúng tầm quan trọng của cuộc đấu tranh chống quan liêu, tham nhũng và những tiêu cực khác trong bộ máy nhà nước. 7 Ba là, xác định đúng đắn quan điểm và thái độ trong đấu tranh chống quan liêu tham nhũng và các hiện tượng khác. Bốn là, triển khai đồng bộ các giải pháp thích hợp trong đấu tranh phòng chống quan liêu, tham nhũng và tiêu cực khác trong bộ máy nhà nước. 8. Đổ mớ và tăng cường sự lãn đạo của Đảng đó vớ à nước trong đ ều k n xây dựng à nước p p quyền của n ân dân, do n ân dân, vì n ân dân a. Nội dung lãnh đạo của Đảng - Đường lối, chủ trương của Đảng là định hướng chính trị và nội dung hoạt động của nhà nước. - Xây dựng quan điểm, phương hướng, nội dung nhằm xây dựng, hoàn thiện nhà nước pháp quyền. - Đảng lãnh đạo bầu cử Quốc hội, Hội đồng nhân dân các cấp bảo đảm thật sự dân chủ trong việc lựa chọn đại biểu xứng đáng vào các cơ quan nhà nước. - Đảng lãnh đạo thanh tra, kiểm tra giám sát hoạt động cơ quan nhà nước, cán bộ, công chức trong việc thực hiện đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng và nhà nước. - Đảng lãnh đạo xây dựng và thực hiện pháp luật, tăng cường pháp chế trong đời sống xã hội và hoạt động của nhà nước. - Xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức đáp ứng yêu cầu xây dựng nhà nước pháp quyền. b. Phương hướng đồi mới tổ chức và phương thức lãnh đạo của Đảng đối với nhà nước Thứ nhất, chỉnh đốn xây dựng Đảng trong sạch vững mạnh, đủ năng lực trí tuệ trong lãnh đạo nhà nước và xã hội. Thứ hai, đổi mới nội dung và phương thức lãnh đạo của Đảng đối với nhà nước. 3 . M ÒA Ã Ủ ĨA AM 1. Vò trí phaùp lyù vaø chöùc naêng cuûa quoác hoäi a- Vò trí phaùp lyù - Quoác hoäi laø cô quan ñaïi bieåu cao nhaát cuûa nhaân daân cả nước (do ND cả nước bầu ra, theo chế độ bầu cử phổ thông, bình đẳng, trực tiếp và bỏ phiếu kín). - Quoác hoäi laø cô quan quyeàn löïc Nhaø nöôùc cao nhaát cuûa nöôùc CHXHCN Vieät Nam . b- Chöùc naêng - Quoác hoäi coù chöùc naêng laäp hieán, laäp phaùp. - Quoác hoäi coù chöùc naêng quyeát ñònh nhöõng vaán ñeà quan troïng cuûa ñaát nöôùc. - Quoác hoäi coù chöùc naêng giaùm saùt toái cao(Giám sát toaøn boä hoaït ñoäng cuûa boä maùy Nhaø nöôùc) 2. Cô caáu toå chöùc cuûa quoác hoäi a- Caùc cô quan cuûa Quoác hoäi - Uỷ ban thường vụ Quốc hội (đây là cơ quan thường trực của Quốc hội) - Uỷ ban dân tộc và caùc uûy ban của Quốc hội. Quốc hội khoá XII có các Uỷ ban sau: 1. Uỷ ban pháp luật. 2. Uỷ ban tư pháp. 3. Uỷ ban kinh tế. 4. Uỷ ban tài chính, ngân sách. 5. Uỷ ban quốc phòng và an ninh. 8 6. Uỷ ban văn hoá, giáo dục, thanh niên, thiếu niên và nhi đồng. 7. Uỷ ban về các vấn đề xã hội. 8. Uỷ ban khoa học, công nghệ và môi trường. 9. Uỷ ban đối ngoại. b- Caùc chöùc danh trong Quoác hoäi: - Chuû tòch, phoù chuû tòch Quoác hoäi (ñoàng thôøi laø Chuû tòch, phoù chuû tòch Uỷ ban thường vụ Quốc hội) - Caùc uyû vieân cuûa Uỷ ban thường vụ Quốc hội (Quốc hội khoùa XII coù 18 thaønh vieân : 1+4+13) - Chuû tòch, phoù chuû tòch vaø caùc uyû vieân cuûa Hội đồng dân tộc. - Chuû nhieäm, phoù chuû nhieäm vaø caùc uyû vieân cuûa caùc Uỷ ban cuûa Quoác hoäi. - Caùc Ñại biểu Quoác hoäi (Hieän coù 493 Ñại biểu Quốc hội khóa XII) Löu yù : * Quoác hoäi vaø caùc cô quan cuûa Quoác hoäi ñeàu hôïp thaønh töø caùc Ñại biểu Quoác hoäi; caùc chöùc danh trong Quoác hoäi ñeàu phaûi laø Ñại biểu Quoác hoäi. * Caùc thaønh vieân cuûa Uỷ ban thường vụ Quốc hội khoâng ñöôïc ñoàng thôøi laø thaønh vieân cuûa Chính phuû. 3. Quyền hạn và nhiệm vụ của Quốc hội (Điều 84 Hiến pháp, Ñieàu 2 Luaät toå chöùc Quoác hoäi) a. Trong lĩn vực lập ến và lập p p + Quyết định chương trình xây dựng luật, Pháp lệnh. + Chỉ đạo các cơ quan, tổ chức xây dựng dự thảo; lấy ý kiến đóng góp, hoàn chỉnh dự thảo luật. + Thảo luận, biểu quyết thông qua. + Giám sát việc công bố và hướng dẫn thi hành . b. rong lĩn vực quyết địn n ững vấn đề quan trong về đố nộ và đố ngoạ -Trong lĩnh vực về đối nội + Quyeát ñònh chính saùch taøi chính, tieàn teä quoác gia; quyeát ñònh döï toaùn ngân sách nhà nước, phaân boå ngân sách trung öông, pheâ chuaån quyeát toaùn ngân sách nhà nước; qui định, sửa đổi hoặc bãi bỏ các thứ thuế. + Quyeát ñònh chính saùch daân toäc, toân giaùo + Quyết định trưng cầu dân ý + Quyết định đại xá - Trong lĩnh vực về đối ngoại c. rong lĩn vực về tổ c ức bộ m y n à nước - Nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Quốc hội, Chủ tịch nước, Chính phủ, Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân, chính quyền địa phương. - Baàu, mieãn nhieäm, baõi nhieäm caùc chöùc danh sau : + Caùc chöùc danh trong Quoác hoäi (Chủ tịch, phó chủ tịch, ủy viên Uỷ ban thường vụ Quốc hội, các Chủ nhiệm, phó chủ nhiệm và ủy viên Ủy ban của Quốc hội + Chuû tòch nöôùc, phoù chuû tòch nöôùc + Thuû töôùng Chính phuû + Chaùnh aùn Tòa án nhân dân tối cao + Vieän tröôûng Viện trưởng viện kiểm sát nhân dân tối cao. - Pheâ chuaån * ñeà nghò cuûa Thuû töôùng về việc bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức các Phó thủ tướng, các bộ trưởng và thủ trưởng cơ quan ngang bộ. 9 * ñeà nghò cuûa chuû tòch nöôùc về việc bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức các thaønh vieân cuûa Hoäi ñoàng quoác phoøng vaø an ninh. - Quyeát ñònh thaønh laäp, baõi boû caùc boä vaø cô quan ngang boä cuûa Chính phuû - Quyeát ñònh thaønh laäp môùi, chia, nhaäp, ñieàu chænh ñòa giôùi ñôn vò haønh chính caáp tænh; thaønh laäp, giaûi theå ñôn vò haønh chính – kinh teá ñaëc bieät. d. rong lĩn vực g m s t tố cao toàn bộ oạt động của bộ m y n à nước - Boû phieáu tín nhieäm ñoái vôùi nhöõng ngöôøi giöõ chöùc vuï do Quoác hoäi bầu hoaëc pheâ chuaån - Gíam sát việc tuân theo Hiến pháp, luật, Nghị quyết của Quốc hội. - Baõi boû vaên baûn sai traùi cuaû Chuû tòch nöôùc, Uỷ ban thường vụ Quốc hội, Chính phủ, Thuû töôùng Chính phuû, Chánh án tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng viện kiểm sát nhân dân tối cao. - Moät soá quyeàn haïn , nhieäm vuï khaùc (Xem Đ2 Luật tổ chức QH) Lưu ý:  Quốc hội ban hành Hiến pháp, Luật, Nghị quyết.  Uỷ ban thường vụ Quốc hội ban hành Pháp lệnh, nghị quyết. Tự nghiên cứu: Quyền hạn, nhiệm vụ của Uỷ ban thường vụ Quốc hội. 4. Hình thöùc hoaït ñoäng cuûa quoác hoäi - Nhiệm kỳ của Quốc hội là 5 năm (trong trường hợp cần thiết có thể kéo dài hoặc rút ngắn nhiệm kỳ của Quốc hội) - Quốc hội làm việc theo chế độ hội nghị và quyết định theo đa số. a- Kyø hoïp cuûa Quoác hoäi (Ñ. 62 Luật tổ chức Quốc hội) - Quoác hoäi hoïp thöôøng leä moät naêm hai kyø, ngoaøi ra coøn coù theå trieäu taäp kyø hoïp baát thöôøng (theo yeâu caàu cuûa chuû tòch nöôùc, Thuû töôùng Chính phuû hoaëc ít nhaát 1/3 toång soá đại biểu Quoác hoäi) - Họp công khai (trừ trường hợp đặc biệt) - Phaûi coù maët ít nhaát 2/3 tổng số đại biểu Quốc hội tham dự. - Thoâng qua caùc vaán ñeà taïi kyø hoïp Quoác hoäi khi quùa ½ tổng số đại biểu Quốc hội bieåu quyeát taùn thaønh (tröø 3 vaán ñeà phaûi ñöôïc ít nhaát 2/3 tổng số đại biểu Quốc hội bieåu quyeát: thoâng qua, sửa đổi, bổ sung Hieán phaùp; keùo daøi hoaëc ruùt ngắn nhieäm kyø cuûa Quoác hoäi; baõi nhieäm Ñại biểu Quoác hoäi). - Caùc vaên baûn ñöôïc Quoác hoäi thoâng qua ñöôïc Chuû tòch Quoác hoäi kyù chöùng thöïc vaø chuû tòch nöôùc coâng boá mới có hiệu lực thi hành. b- Caùc hình thöùc hoaït ñoäng khaùc cuûa Quoác hoäi - Thoâng qua Uỷ ban Thường vụ Quốc hội (laø cô quan thöôøng tröïc cuûa Quoác hoäi, coù quyeàn thay maët Quoác hoäi giaûi quyeát moät soá vaán ñeà trong phaïm vi quyeàn haïn cuûa mình). - Thoâng qua Hội đồng dân tộc vaø caùc Uỷ ban cuûa Quoác hoäi - Thoâng qua đoàn đại biểu Quoác hoäi vaø từng đại biểu Quoác hoäi. . Ủ 1.Vị trí pháp lý của chủ tịch nước - Chủ tịch nước là người đứng đầu Nhà nước, thay mặt nước CHXHCNVN về đối nội và đối ngoại. - Chủ tịch nước là nguyên thủ Quốc gia. - Chủ tịch nước nước CHXHCNVN do Quốc hội bầu ra trong số Đại biểu Quốc hội. Chủ tịch nước chịu trách nhiệm và báo cáo công tác trước Quốc hội (thể hiện mối liên hệ chặt chẽ giữa người đứng đầu Nhà nước và Cơ Quan quyền lực Nhà nước cao nhất, thể hiện đúng bản chất của Nhà nước cộng hòa dân chủ) 10 - Nhiệm kỳ của Chủ tịch nước theo nhiệm kỳ của Quốc hội. Khi Quốc hội hết nhiệm kỳ, Chủ tịch nước làm việc cho đến khi Quốc hội khóa mới bầu Chủ tịch nước mới. 2. Nhiệm vụ và quyền hạn của Chủ tịch nước: Công bố Hiến pháp, Luật, Pháp lệnh. Đề nghị Quốc hội bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm Phó Chủ tịch nước, Thủ tướng chính phủ, Chánh án tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng viện kiểm sát nhân dân tối cao. Chủ tịch nước bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức các Phó thủ tướng, các Bộ trưởng và Thủ trưởng cơ quan ngang bộ  Chủ tịch nước Bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức các Phó Chánh án và thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao; các Phó Viện trưởng và kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân dân tối cao.  Chủ tịch nước thống lĩnh các lực lượng vũ trang; giữ chức vụ Chủ tịch Hội đồng quốc phòng và an ninh.  Chủ tịch nước quyết định phong hàm, cấp cao cấp (cấp tướng) trong lực lượng vũ trang, cấp đại sứ trong cơ quan ngoại giao...  Chủ tịch nước công bố quyết định tuyên bố tình trạng chiến tranh, tình trạng khẩn cấp ( tự ban bố tình trạng khẩn cấp nếu Uỷ ban thường vụ Quốc hội không họp được).  Chủ tịch nước cống bố quyết định đại xá của Quốc hội (và ra Quyết định đặc xá cho các phạm nhân), (Luật Đặc xá ngày 21/7/2007, có hiệu lực ngày 1/3/2008 qui định: Đặc xá là sự khoan hồng đặc biệt của Nhà nước do Chủ tịch nước ký quyết định tha tù trước thời hạn cho người bị kết án tù có thời hạn, tù chung thân nhân sự kiện trọng đại, ngày lễ lớn của đất nước hoặc trong trường hợp đặc biệt)  Chủ tịch nước có quyền tiếp nhận đại sứ nước ngoài; đàm phán, ký kết, phê chuẩn hoặc tham gia điều ước Quốc tế nhân danh người đứng đầu Nhà nước.  Chủ tịch nước có quyền quyết định cho nhập, cho thôi hoặc tước Quốc tịch Việt Nam.  Chủ tịch nước có quyền tham dự các phiên họp của Uỷ ban thường vụ Quốc hội, của Chính phủ (khi xét thấy cần thiết) nhưng không có quyền biểu quyết.  Chủ tịch nước chịu trách nhiệm trước Quốc hội, báo cáo công tác trước Quốc hội, chịu sự chất vấn của Quốc hội, chịu sự giám sát của Quốc hội, được bỏ phiếu tín nhiệm bởi Quốc hội, bị Quốc hội bãi bỏ văn bản sai trái…  Chủ tịch nước có quyền ban hành lệnh và quyết định. III. CHÍNH PHUÛ 1. Vò trí phaùp lyù vaø chöùc naêng cuûa chính phuû a. Vò trí phaùp lyù cuûa Chính phuû - Ñieàu 109 Hieán phaùp 1992 vaø Ñieàu 1 Luaät Toå chöùc Chính phuû qui ñònh: “Chính phuû laø Cô quan chaáp haønh cuûa Quoác hoäi, Cô quan Haønh chính cao nhaát cuûa nöôùc CHXHCN Vieät Nam”. * Theo Hiến pháp 1946 gọi là Chính phủ. * Theo Hiến pháp 1959 có hiệu lực từ ngày 1 tháng 1 năm 1960, gọi là Hội đồng Chính phủ. * Theo Hiến pháp 1980, có hiệu lực từ ngày 19 tháng 12 năm 1980, gọi là Hội đồng Bộ trưởng. * Theo Hiến pháp 1992 có hiệu lực từ ngày 15 tháng 4 năm 1992 được đổi, gọi là Chính phủ. - Chính phủ do Quốc hội thành lập - Chính phủ là cơ quan cao nhất trong hệ thống cơ quan hành chính Nhà nước. b. Chöùc naêng cuûa Chính phuû - Chính phủ coù chöùc naêng quản lý hành chính nhà nước treân taát caû caùc lónh vöïc trên laõnh thoå cuûa nöôùc ta. (Noùi caùch khaùc: Chính phủ coù chöùc naêng thoáng nhaát quaûn lyù vieäc thöïc hieän caùc nhieäm vuï chính trò, kinh teá, xaõ hoäi, an ninh, quoác phoøng vaø ñoái ngoaïi cuûa Nhaø nöôùc). - Baûo ñaûm hieäu löïc cuûa Boä maùy Nhaø nöôùc töø Trung öông ñeán cô sôû. 11 - Baûo ñaûm vieäc toân troïng vaø chaáp haønh Hieán phaùp và pháp luaät…. Nhö vaäy: Chính phuû khoâng chỉ chaáp haønh Hieán phaùp, Luaät, Nghò quyeát cuûa Quoác hoäi; Phaùp leänh, Nghò quyeát cuûa Uỷ ban thường vụ Quốc hội, lệnh của Chủ tịch nước maø coøn coù traùch nhieäm höôùng daãn, toå chöùc thực hiện và, thanh tra, kiểm tra các cơ quan nhà nước, các tổ chức chính trị, chính trị-xã hội, các tổ chức kinh tế, đơn vị lực lượng vũ trang và công dân trong việc thực hiện chính sách, pháp luật 2. Cô caáu toå chöùc cuûa chính phuû a. Caùc cô quan trong Chính phuû * Trong Chính phủ gồm có các Bộ và cơ quan ngang Boä (Hieän nay coù 18 Boä vaø 4 cô quan ngang boä) b) Caùc thaønh vieân cuûa Chính phuû - Thuû töôùng: Là người đứng đầu Chính phủ, chịu trách nhiệm trước Quốc hội, do Quoác hoäi baàu trong soá Ñaïi bieåu quoác hoäi theo söï giôùi thieäu cuûa Chuû tòch nöôùc. - Phoù thuû töôùng: Là người giúp việc cho Thủ tướng, làm nhiệm vụ theo sự phân công của Thủ tướng chỉ đạo từng lĩnh vực công tác của Chính phủ, thay mặt Thủ tướng và được sử dụng quyền hạn của Thủ tướng để giải quyết công việc được giao và chịu trách nhiệm trước Thủ tướng và Quốc hội theo nhiệm vụ được phân công - Boä tröôûng, ủ trưởng c quan ngang bộ: Là người đứng đầu và lãnh đạo một bộ, cơ quan ngang bộ, chịu trách nhiệm trước Thủ tướng và Quốc hội đối với ngành, lĩnh vực phụ trách. 3. QUYEÀN HAÏN VAØ NHIEÄM VUÏ CUÛA CHÍNH PHUÛ a. m vụ quyền ạn của c ín p ủ - Chương trình hoạt động hàng năm của Chính phủ. - Các chính sách cụ thể về phát triển kinh tế-xã hội; tài chính, tiền tệ và vấn đề quan trọng về quốc phòng, an ninh, đối ngoại. - Các đề án trình Quốc hội… - Quyết định thành lập, sáp nhập, giải thể cơ quan thuộc Chính phủ. - (và 1 số vấn đề khác) b. m vụ quyền ạn của ủ tướng c ín p ủ * Thuû töôùng laø ngöôøi ñöùng ñaàu Chính phuû : - Do Quoác hoäi baàu ra theo söï giôùi thieäu cuûa Chuû tòch nöôùc trong soá caùc Ñaïi bieåu Quoác hoäi. - Laõnh ñaïo coâng taùc cuûa Chính phuû, trong caùc thaønh vieân cuûa Chính phuû vaø Chuû tòch Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương. - Trieäu taäp vaø chuû toïa caùc phieân hoïp cuûa Chính phuû. - và một số quyền hạn, nhiệm vụ khác. * Thuû töôùng coù quyeàn ñeà nghò : - Quoác hoäi pheâ chuaån veà vieäc boå nhieäm, mieãn nhieäm, caùch chöùc, töø chöùc Phoù thuû töôùng, Boä tröôûng (trong thôøi gian Quoác hoäi khoâng hoïp, Thuû töôùng trình Chuû tòch nöôùc quyeát ñònh taïm ñình chæ coâng taùc cuûa Phoù thuû töôùng, Boä tröôûng….). - Quoác hoäi veà vieäc thaønh laäp vaø baõi boû caùc Boä, Cô quan ngang Boä. * Thuû töôùng coù toaøn quyeàn : - Thaønh laäp Hoäi ñoàng,UÛy ban thöôøng xuyeân vaø laâm thôøi khi caàn thieát ñeå giuùp Thuû töôùng nghieân cöùu, chæ ñaïo, phoái hôïp giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà quan troïng, lieân ngaønh - Boå nhieäm, mieãn nhieäm, caùch chöùc Thöù tröôûng vaø caùc chöùc vuï töông ñöông. 12 - Pheâ chuaån vieäc baàu cöû caùc thaønh vieân cuûa Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương. - Điều động, miễn nhiệm, cách chức chủ tịch, phó chủ tịch Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương. - Pheâ chuaån vieäc mieãn nhieäm, baõi nhieäm caùc thaønh vieân khaùc cuûa Uỷ ban nhân dân caáp tænh, thành phố trực thuộc trung ương. - Ñình chæ vieäc vieäc thi haønh vaø baõi boû nhöõng quyeát ñònh, chæ thò cuûa UBND caáp tænh vaø Chuû tòch UBND caáp tænh traùi vôùi Hieán phaùp, Luaät vaø caùc vaên baûn cuûa cô quan Nhaø nöôùc caáp treân; - Ñình chæ vieäc thi haønh nhöõng nghị quyết cuûa Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương trái với Hiếp pháp, luật và các văn bản của các cơ quan nhàà nước cấp trên, ñoàng thôøi ñeà nghò Uỷ ban thường vụ Quốc hội baõi boû. - Kyù Nghò quyeát, Nghò ñònh cuûa Chính phuû; - Ra Quyeát ñònh, Chæ thò; 4. CAÙC HÌNH THÖÙC HOAÏT ÑOÄNG CUÛA CHÍNH PHUÛ - Nhieäm kyø cuûa Chính phuû theo nhieäm kyø cuûa Quoác hoäi (5naêm ) - Chính phuû hoaït ñoäng theo cheá ñoä taäp theå keát hôïp vôùi vieäc ñeà cao traùch nhieäm caù nhaân cuûa Thủ tướng chính phủ vaø caùc thaønh vieân khaùc cuûa chính phuû. a. Phieân hoïp của ín p ủ - Ñaây laø hình thöùc hoaït ñoäng cô baûn, chuû yeáu trong Chính phuû. - Thöôøng kyø 1 thaùng 1 laàn (trong trường hợp cần thiết thì được triệu tập phiên họp baát thöôøng theo quyeát ñònh cuûa Thuû töôùng vaø theo yeâu caàu trên 1/3 toång soá caùc thaønh vieân cuûa Chính phuû) - Thaønh vieân cuûa Chính phuû coù quyeàn vaø nghóa vuï tham döï ñaày ñuû caùc phieân hoïp cuûa Chính phuû coù quyeàn bieåu quyeát. - Khi caàn thieát, moät soá ngöôøi khaùc ñöôïc môøi döï phieân hoïp (ví duï: Chuû tòch Toång Lieân ñoaøn Lao ñoäng, Chuû tòch Hội đồng dân tộc , Chuû tòch UBND caáp tænh) coù quyeàn phaùt bieåu, khoâng coù quyeàn bieåu quyeát. - Tieán haønh hoïp khi coù maët  2/3 toång soá thaønh vieân cuûa Chính phuû, Chính phuû thaûo luaän, thoâng qua caùc quyeát ñònh khi ñöôïc  1/2 toång soá thaønh vieân Chính phuû bieåu quyeát taùn thaønh (neáu1/2 thì theo beân coù yù kieán cuûa Thuû töôùng) b. Hoaït ñoäng cuûa Thuû töôùng vaø caùc thaønh vieân khác trong Chính phuû - Thuû töôùng laø ngöôøi ñöùng ñaàu cuûa Chính phuû, laõnh ñaïo coâng taùc cuûa Chính phuû, cuûa caùc thaønh vieân trong Chính phuû vaø cuûa Chuû tòch UBND caáp tænh. - Phoù thuû töôùng giuùp Thuû töôùng laøm nhieäm vuï theo söï phaân coâng cuûa Thuû töôùng. - Boä tröôûng, Thuû tröôûng Cô quan ngang Boä laø ngöôøi ñöùng ñaàu vaø laõnh ñaïo 1 Boä, Cô quan ngang Boä, phuï traùch một soá coâng taùc cuûa Chính phuû. 4 P P A .B N CH T C A PHÁP LU T 1/ Bản chất của pháp luật Xã hội chủ ng ĩa t Nam : a. Khái ni m pháp luật XHCN Vi t Nam: 13 Pháp luật XHCN Việt Nam là hệ thống qui tắc xử sự chung do nhà nước XHCN ban hành hoặc thừa nhận, thể hiện ý chí của giai cấp công nhân và đại đa số nhân dân dưới sự lãnh đạo của Đảng cộng sản và được bảo đảm thực hiện bằng bộ máy nhà nước. b. ản c ất của p p luật t am: Pháp luật XHCN Việt Nam cũng là pháp luật nên nó có đầy đủ những thuộc tính của pháp luật nói chung, bản chất của nó cũng thể hiện ở hai phương diện (tính giai cấp và tính xã hội). Nhưng pháp luật nước ta là kiểu pháp luật xã hội chủ nghĩa, được xây dựng phù hợp với tình hình cụ thể của Việt Nam nên bản chất pháp luật xã hội chủ nghĩa Việt Nam có những đặc trưng sau: - Xét về tính giai cấp, pháp luật nước ta mang bản chất giai cấp công nhân vì: + Pháp luật nước ta được xây dựng trên quan điểm chủ nghĩa Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh (hệ tư tưởng của giai cấp công nhân Việt Nam). + Pháp luật nước ta thể chế hóa đường lối lãnh đạo của Đảng cộng sản Việt Nam. Xét về tính xã hội, pháp luật nước ta còn mang tính nhân dân, tính dân tộc vì: + Mục tiêu xây dựng một nhà nước Việt Nam dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Đó không chỉ là mục tiêu, là nguyện vọng của giai cấp công nhân mà còn là của toàn thể nhân dân lao động, của toàn thể dân tộc. Mục tiêu này được ghi nhận trong đường lối lãnh đạo của Đảng và thể chế hóa thành pháp luật (điều 3. Hiến pháp 1992). + Nhân dân tham gia xây dựng pháp luật, thông qua đó thể hiện ý chí, nguyện vọng của mình vào pháp luật. + Pháp luật nước ta ghi nhận, bảo đảm thực hiện các quyền và lợi ích chính đáng của công dân. Xét về tín n ân đạo, pháp luật nước ta mang tín n ân đạo sâu sắc: Pháp luật nước ta cũng có tính cưỡng chế như các kiểu pháp luật khác, nhưng cưỡng chế cũng nhằm mục đích cuối cùng là giáo dục. Pháp luật nước ta khoan hồng với nhiều đối tượng (Tự thú, người phụ nữ có thai, người ăn năn hối cải…). B.CHỨ Ă A Ò CỦA PHÁP LU T XÃ H I CHỦ ĨA T NAM 1. Chức năng đ ều chỉnh những mối quan h xã hội quan trọng: - Pháp luật điều chỉnh các quan hệ xã hội quan trọng tức là pháp luật định hướng các quan hệ xã hội quan trọng phát triển theo ý chí của nhà nước nhằm thiết lập một trật tự xã hội phù hợp với ý chí nhà nước. - Pháp luật qui định điều kiện để hướng dẫn các chủ thể thiết lập quan hệ xã hội đúng đắn. - Khi quan hệ xã hội đúng đắn được thiết lập theo đúng qui định của pháp luật thì pháp luật điều chỉnh bằng cách qui định quyền, nghĩa vụ cho các chủ thể tham gia quan hệ xã hội đó. 2. Chức năng bảo v các quan h xã hội quan trọng mà pháp luật đ ều chỉnh: - Pháp luật bảo vệ các quan hệ xã hội quan trọng tức là bảo vệ các quyền và lợi ích chính đáng của chủ thể tham gia quan hệ xã hội mà pháp luật điều chỉnh. - Pháp luật bảo vệ bằng cách áp dụng hệ thống các biện pháp cưỡng chế nhà nước được qui định cụ thể trong các điều khoản của pháp luật đối với các chủ thể vi phạm nghĩa vụ, xâm hại quyền và lợi ích chính đáng của chủ thể kia. 3. Chức năng g o dục: - Pháp luật giáo dục ý thức pháp luật cho mọi người, tức là pháp luật giáo dục ý thức tôn trọng pháp luật, nghiêm chỉnh chấp hành pháp luật cho mọi người. - Pháp luật thực hiện chức năng giáo dục bằng 2 cách: + Bản thân pháp luật tác động lên ý thức của chủ thể để chủ thể nhận thức được phạm vi xử sự theo qui định của pháp luật. + Thông qua việc áp dụng hệ thống các biện pháp cưỡng chế nhà nước được áp dụng đối với chủ thể vi phạm pháp luật để trừng trị và giáo dục họ, đồng thời giáo dục, phòng ngừa chung. Ă P MP P a. n m và đặc đ ểm văn bản quy p ạm p p luật 14 - Khái niệm: Văn bản qui phạm pháp luật là văn bản do cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành theo một trình tự, thủ tục nhất định, có chứa các qui tắc xử sự chung nhằm điều chỉnh các quan hệ xã hội được áp dụng nhiều lần trong đời sống thực tế và được đảm bảo thực hiện bằng các biện pháp cưỡng chế nhà nước. - Đặc điểm của văn bản qui phạm pháp luật: + Là văn bản do cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành. + Là văn bản được ban hành theo trình tự, thủ tục nhất định. + Có chứa các qui phạm pháp luật. + Được áp dụng nhiều lần đối với nhiều người không xác định trước. + Được bảo đảm thực hiện bằng các biện pháp cưỡng chế Nhà nước. b. c loạ văn bản quy p ạm p p luật ở t am. - Quốc hội ban hành: Hiến pháp, bộ luật, luật, nghị quyết. - Ủy ban thường vụ Quốc hội ban hành: Pháp lệnh, nghị quyết. - Chủ tịch nước ban hành: Lệnh, quyết định. - Chính phủ ban hành: Nghị định. - Thủ tướng chính phủ ban hành: Quyết định. - Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao ban hành : Thông tư - Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao ban hành: Nghị quyết. - Tổng kiểm toán Nhà nước ban hành: Quyết định. - Hội đồng nhân dân ban hành: Nghị quyết. - Ủy ban nhân dân ban hành: Quyết định, chỉ thị. - Ngoài ra còn có Nghị quyết liên tịch giữa Ủy ban thường vụ Quốc hội hoặc giữa Chính phủ với cơ quan Trung Ương của tổ chức chính trị - xã hội. Thông tư liên tịch giữa Chánh án Tòa án nhân dân tối cao với Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao. Giữa Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ với Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao, giữa các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ. 2. u lực của văn bản qu p ạm p p luật. a. u lực t eo t ờ g an của văn bản qu p ạm p p luật. Hiệu lực theo thời gian của văn bản qui phạm pháp luật được xác định từ thời điểm phát sinh cho đến khi chấm dứt sự tác động của văn bản qui phạm pháp luật đó lên các quan hệ xã hội. ờ đ ểm p t s n u lực được qui định tại văn bản đó nhưng không sớm hơn 45 ngày kể từ ngày công bố hoặc ký ban hành. - Văn bản qui phạm pháp luật phải được đăng công báo: + Chậm nhất là 02 ngày làm việc (kể từ ngày công bố hoặc ký ban hành), phải gửi tới cơ quan công báo. + Chậm nhất là 15 ngày, cơ quan công báo phải đăng trên công báo kể từ ngày nhận văn bản. III/ VI P P , MP P MP P n m và c c dấu u của v p ạm p p luật a. Khái niệm: Vi phạm pháp luật: là hành vi trái pháp luật do chủ thể có năng lực trách nhiệm pháp lý thực hiện một cách cố ý hay vô ý, xâm hại những quan hệ xã hội được pháp luật bảo vệ. b. Dấu hiệu của vi phạm pháp luật (đặc điểm của vi phạm pháp luật): - Dấu hiệu thứ nhất: Vi phạm pháp luật luôn là hành vi xác định của con người - Dấu hiệu thứ hai: Hành vi vi phạm pháp luật luôn là hành vi trái pháp luật. Tức là hành vi đó không tuân theo các quy định của pháp luật, xâm hại đến những quan hệ xã hội được pháp luật bảo vệ. A. . P MP 15 - Dấu hiệu thứ ba: Vi phạm pháp luật luôn luôn là hành vi có lỗi. - Dấu hiệu thứ tư: Chủ thể thực hiện hành vi vi phạm pháp luật phải có năng lực trách nhiệm pháp lý. Tóm lại: Một vi phạm pháp luật phải có đầy đủ 4 dấu hiệu trên. Nếu thiếu một trong các dấu hiệu trên không được xem là vi phạm pháp luật. 2. c yếu tố cấu t àn v p ạm p p luật Vi phạm pháp luật nào cũng được cấu thành từ 4 yếu tố sau: a, Chủ thể của VPPL: Là cá nhân, tổ chức có năng lực trách nhiệm pháp lý thực hiện hành vi trái pháp luật. b, Mặt khách quan của vi phạm pháp luật: Là toàn bộ những biểu hiện diễn ra tồn tại bên ngoài thế giới khách quan của vi phạm pháp luật. Mặt khách quan của vi phạm pháp luật bao gồm những dấu hiệu sau: + Hành vi trái pháp luật(1) + Hậu quả do hành vi trái pháp luật gây ra(2) + Mối quan hệ nhân quả giữa (1) và (2). c. Mặt chủ quan của vi phạm pháp luật: Là toàn bộ diễn biến tâm lý bên trong của chủ thể vi phạm pháp luật, bao gồm các yếu tố sau: + ứ n ất ỗ Lỗi là thái độ tâm lý của một người đối với hành vi trái pháp luật của mình và hậu quả hoặc tác hại của hành vi đó đối với xã hội. Lỗi bao gồm: Lỗi cố ý và lỗi vô ý. - ỗ cố ý * ỗ cố ý trực t ếp: Cố ý vi pham pháp luật, biết rõ hậu quả xảy ra, mong muốn hậu quả xảy ra.  Quyết tâm thực hiện, lỗi cố ý trực tiếp này rất cao. * ỗ cố ý g n t ếp: Cố ý vi phạm pháp luật; biết mơ hồ về hậu quả xảy ra; không mong muốn nhưng chấp nhận hậu quả xảy ra. - ỗ vô ý * ỗ vô ý do qu tự t n: người thực hiện hành vi trái pháp luật thấy được sự tác hại cho xã hội của hành vi mà hậu quả của nó gây ra, nhưng tin rằng hậu quả không xảy ra hoặc có thể khắc phục được. * Lỗ vô ý do cẩu t ả: có hành vi trái pháp luật, không biết hậu quả xảy ra; mặc dù có thể nhìn thấy được hoặc cần phải nhận thấy trước được hậu quả. Chú ý : Việc xác định lỗi theo góc độ trên là để làm căn cứ truy cứu trách nhiệm pháp lý. + ứ a động c : Là yếu tố tâm lý thúc đẩy chủ thể thực hiện hành vi vi phạm pháp luật. + ứ ba Mục đích : Là cái mà chủ thể vi phạm pháp luật cần đạt được bằng hành vi vi phạm pháp luật. d. Khách thể của vi phạm pháp luật: Là những quan hệ xã hội được pháp luật điều chỉnh, bảo vệ và bị hành vi vi phạm pháp luật xâm hại. Chú ý: Bất cứ một vi phạm pháp luật nào cũng phải được cấu thành từ 4 yếu tố trên, nếu thiếu 1 yếu tố không phải là vi phạm pháp luật. - ng ĩa: Bốn yếu tố cấu thành vi phạm pháp luật có ý nghĩa trong thực tiễn đó là sự thể hiện sự tiến bộ của pháp luật Việt Nam, tức một người thực hiện hành vi được xem là vi phạm pháp luật phải có đầy đủ 4 yếu tố cấu thành vi phạm pháp luật. Đây cũng chính là căn cứ để truy cứu trách nhiệm pháp lý. 3. c loạ v p ạm p p luật Trong pháp luật xã hội chủ nghĩa, hiện tượng vi phạm pháp luật rất đa dạng chúng ta có thể chia vi phạm pháp luật theo quan hệ xã hội mà pháp luật bảo vệ bị xâm hại như vi phạm pháp luật tài chính, vi phạm pháp luật về lao động… Tuy nhiên, thông thường căn cứ vào tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội. Tức là ta dựa trên hai tiêu chí để phân loại: - Tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội. - Những gì mà pháp luật bảo vệ. Vi phạm pháp luật được chia thành 4 loại sau: 16 a. Vi phạm pháp luật hình sự: Vi phạm pháp luật hình sự: là hành vi nguy hiểm đáng kể cho xã hội, có lỗi, trái pháp luật hình sự và phải chịu hình phạt. b. Vi phạm hành chính: - Là hành vi trái pháp luật có lỗi. - Có mức độ nguy hiểm thấp hơn so với tội phạm - Xâm phạm các quan hệ xã hội được pháp luật Hành chính quy định. - Chủ thể vi phạm hành chính có thể là cá nhân cũng có thể là tổ chức. c. Vi phạm pháp luật dân sự: Khái niệm: Vi phạm pháp luật dân sự là những hành vi trái pháp luật dân sự do chủ thể thực hiện bởi lỗi cố ý hoặc vô ý, nó xâm hại tới các quan hệ tài sản, như quyền sở hữu và quan hệ nhân thân phi tài sản… d. Vi phạm kỷ luật Nhà nước: Khái niệm: là những hành vi có lỗi trái với quy chế, quy tắc xác lập trật tự trong nội bộ một cơ quan xí nghiệp, trường học… nói khác đi là thực hiện không đúng kỷ luật lao động, học tập phục vụ được đề ra trong cơ quan xí nghiệp, trường học… B. MP P . n m và đặc đ ểm tr c n m p p lý - Trong khoa học pháp lý trách nhiệm được hiểu theo hai nghĩa: + Thứ nhất: Trách nhiệm có nghĩa là nghĩa vụ, là những điều mà pháp luật yêu cầu chủ thể thực hiện trong hiện tại hay trong tương lai. + Thứ hai: là những hậu quả bất lợi (sự phản ứng mang tính trừng phạt của Nhà nước) mà chủ thể phải gánh chịu khi không thực hiện hay thực hiện không đúng những quyền và nghĩa vụ đã được quy định. + Khái niệm thứ hai đã hình thành nên khái niệm trách nhiệm truyền thống trong khoa học pháp lý trách nhiệm pháp lý. a. Khái niệm: Là quan hệ pháp luật đặc biệt giữa một bên là nhà nước thông qua người hay cơ quan có thẩm quyền với một bên là chủ thể vi phạm pháp luật, bên vi phạm pháp luật phải gánh chịu hậu quả bất lợi, những biện pháp cưỡng chế nhà nước được quy định trong chế tài của quy phạm pháp luật. VD: A giết người  Tòa án tuyên xử phạt tử hình.  Bị tuyên phạt tử hình là trách nhiệm pháp lý. b. Đặc điểm: - Cơ sở thực tế làm phát sinh trách nhiệm pháp lý là vi phạm pháp luật. - Cơ sở thực tế thực hiện trách nhiệm pháp lý là bản án quyết định của cơ quan nhà nước hay người có thẩm quyền. - Trách nhiệm pháp lý do cơ quan nhà nước hay người có thẩm quyền áp dụng theo trình tự thủ tục luật định. - Trách nhiệm pháp lý luôn gắn liền với cưỡng chế nhà nước. 2. ăn cứ để truy cứu tr c n m p p lý - Phải căn cứ vào hành vi vi phạm pháp luật, các yếu tố cấu thành vi phạm pháp luật. Tức là phải thỏa 4 yếu tố cấu thành vi phạm pháp luật thì mới xử lý. - Căn cứ vào quy phạm pháp luật: có quy phạm pháp luật quy định trách nhiệm pháp lý hay không? - Phải căn cứ vào nhân thân của người vi phạm. Ví dụ: Giết người rồi chặt người chết ra thành từng khúc  thì bị xử lý khác với giết người vẫn giữ nguyên hình dạng của người chết. - Căn cứ vào thời gian, địa điểm, cách thức, phương tiện... thực hiện hành vi vi phạm. Ví dụ: Đua xe vào ngày thường, nơi vắng thì bị xử lý khác với đua xe trước văn phòng Chính phủ vào ngày lễ... 17 3. c loạ tr c n m p p lý Tương ứng 4 loại vi phạm pháp luật có 4 loại trách nhiệm pháp lý: Vi phạm pháp luật hình sự  Trách nhiệm hình sự. Vi phạm pháp luật dân sự  Trách nhiệm dân sự. Vi phạm pháp luật hành chính  Trách nhiệm hành chính Vi phạm kỷ luật Nhà nước  Trách nhiệm kỷ luật P P . ín tất yếu của v c tăng cường p p c ế xã ộ c ủ ng ĩa - Công cuộc đổi mới đòi hỏi phải cải cách , đổi mới tổ chức hoạt động của nhà nước. Chủ trương của Đảng và nhà nước ta là xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa dưới sự lãnh đạo của Đảng (ghi nhận trong văn kiện đại hội VIII, chương 13 và Điều 2 hiến pháp 92 sửa đổi năm 2001) Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa đòi hỏi phải có hệ thống pháp luật đầy đủ, tôn trọng tính tối cao của pháp luật và thực hiện nghiêm chỉnh pháp luật.  Muốn đạt được điều đó phải có pháp chế và tăng cường pháp chế ở Việt nam . - Để đạt được mục tiêu “dân giàu , nước mạnh xã hội công bằng dân chủ văn minh ” (Điều 3 - Hiến pháp năm 1992), một trong những biện pháp đã được ghi nhận trong văn kiện đại hội IV là “ phải phát huy dân chủ, giữ vững kỷ luật, kỷ cương, tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa ”. - Để xây dựng một bộ máy nhà nước trong sạch, vững mạnh, cải cách hành chính đạt hiệu quả thì các cơ quan nhà nước phải được tổ chức và hoạt động đúng quy định của pháp luật, pháp luật phải phù hợp, rõ ràng cụ thể trong việc phân định thẩm quyền, chức năng, quyền hạn, nhiệm vụ, quy định trình tự, thủ tục, giấy tờ, thời gian, các loại phí … Trên thực tế các cơ quan nhà nước chưa thực thi đúng pháp luật Vì thế phải tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa. - Mặt khác, thực trạng thực hiện pháp luật ở Việt nam còn yếu : vi phạm pháp luật xảy ra thường xuyên, liên tục và trầm trọng  để khắc phục tình trạng này phải tăng cường pháp chế. Kết luận : Trong giai đoạn nay, đòi hỏi phải phát triển pháp chế xã hội chủ nghĩa, dù muốn hoặc không cũng phải nhận thức rõ điều đó và nhiệm vụ là phải xem cần làm gì để tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa. 2. c b n p p n ằm tăng cường p p c ế xã ộ c ủ ng ĩa . a . oàn t n t ống p p luật. - Pháp luật là một tiền đề của cơ sở pháp chế. Muốn phát triển pháp chế phải hoàn thiện hệ thống pháp luật . - Nhiệm vụ hoàn thiện hệ thống pháp luật chủ yếu phụ thuộc vào cơ quan ban hành pháp luật (Quốc hội). Vì thế, cần nâng cao chất lượng hoạt động của quốc hội, nhất là trong công tác ban hành pháp luật. b. ổ c ức t ực n p p luật Có hệ thống pháp luật hoàn thiện, nhưng không thực thi đúng thì chưa có pháp chế, do đó cần phải tổ chức thực hiện pháp luật. c. ăng cường k ểm tra, g m s t; p t n kịp t ờ và xử lý ng êm m n n ững v p ạm p p luật. - Bên cạnh việc tổ chức thực hiện pháp luật, cần quan tâm đến việc kiểm tra, giám sát từ đó đánh giá việc thực hiện pháp luật đã nghiêm minh chưa. - Trong quá rình kiển tra, giám sát mới có thể phát hiện vi phạm pháp luật  cần kiểm tra, giám sát thường xuyên, liên tục để không chỉ phát hiện kịp thời vi phạm pháp luật, ngăn ngừa không để hậu quả nghiêm trọng xảy ra mà còn có thể răn đe, ngăn cho vi phạm pháp luật không xảy ra… - Khi phát hiện vi phạm pháp luật cần xử lý nghiêm minh, nếu không xử lý thì cũng coi như không kiểm tra, không phát hiện hành vi vi phạm bằng những biện pháp: trừng phạt, giáo dục, răn đe …Kiểm tra giám sát chủ yếu thực hiện thông qua các cơ quan tư pháp. d. n toàn bộ m y n à nước 18 - Nâng cao hiệu quả hoạt động của Quốc hội để đảm trách tốt chức năng ban hành pháp luật, lập pháp. - Xây dựng hệ thống cơ quan hành chính trong sạch, vững mạnh, từng bước hiện đại hoá: tinh gọn cơ cấu tổ chức của chính phủ, quản lý vĩ mô, đa ngành, đa lĩnh vực, phân cấp quản lý cho địa phương hợp lý, cung cấp thủ tục hành chính, hiện đại hoá các phương tiện quản lý… - Điều chỉnh chức năng, thẩm quyền của toà án nhân dân và viện kiểm sát nhân dân, nâng cao chất lượng các hoạt động tư pháp….( có thể đề cập đến biện pháp thứ 4 này khi nói đến 3 biện pháp trên) e. ăng cường sự lãn đạo của Đảng đố vớ tăng cường p p c ế - Đảng là lực lượng lãnh đạo nhà nước và xã hội ( Điều 4 hiến pháp ) công tác tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa phải đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng . - Đảng quyết định phương hướng cho việc xây dựng pháp luật, thực hiện pháp luật, chỉ đạo công tác kiểm tra, giám sát xử lý vi phạm pháp luật, đưa ra những chủ trương kiện toàn bộ máy nhà nước. Chỉ làm những việc của mình, không lấn sân, song phải làm những việc ấy cho tốt: chỉ đạo cho nhất quán, đưa ra chủ trương cho sát thực, biết “nhìn xa trông rộng” trong việc lãnh đạo của mình . 5 n m, đố tượng, p ư ng p p đ ều c ỉn của uật àn c ín a. n m luật àn c ín : là một ngành luật trong hệ thống pháp luật, bao gồm tổng thể các qui phạm pháp luật điều chỉnh các quan hệ xã hội phát sinh trong tổ chức và hoạt động quản lý hành chính nhà nước. Quản lý hành chính nhà nước là quản lý nhà nước trong lĩnh vực hành pháp được thực hiện bởi các cơ quan hành chính nhà nước. Hoạt động quản lý hành chính nhà nước còn được gọi là hoạt động chấp hành – điều hành. b. Đố tượng đ ều c ỉn của luật àn c ín Đối tượng điều chỉnh của luật hành chính là những quan hệ xã hội phát sinh trong hoạt động quản lý hành chính nhà nước. Gồm 3 nhóm sau: Nhóm 1: Quan hệ quản lý phát sinh trong hoạt động chấp hành - điều hành của các cơ quan hành chính nhà nước. Gồm : - Quan hệ phát sinh giữa cơ quan hành chính nhà nước cấp trên với cơ quan hành chính nhà nước cấp dưới trực tiếp theo hệ thống dọc. - Quan hệ giữa cơ quan hành chính nhà nước có thẩm quyền riêng cấp trên với cơ quan hành chính nhà nước có thẩm quyền chung cấp dưới trực tiếp. - Quan hệ gữa cơ quan hành chính nhà nước có thẩm quyền chung với cơ quan hành chính nhà nước có thẩm quyền chuyên môn cùng cấp. - Quan hệ giữa cơ quan hành chính nhà nước có thẩm quyền riêng cung cấp, cơ quan này có 1 số quyền hạn đối với cơ quan kia trong lĩnh vực mình quản lý, song giữa chúng không có sự lệ thuộc về mặt tổ chức. - Quan hệ giữa cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương với những cơ quan, đơn vị của trung ương đóng tại địa phương. - Quan hệ giữa cơ quan hành chính nhà nước với các đơn vị, cơ sở trực thuộc. - Quan hệ giữa cơ quan hành chính nhà nước với tổ chức kinh tế, xã hội. - Quan hệ giữa cơ quan hành chính nhà nước với cá nhân. Nhóm 2: Quan hệ quản lý phát sinh trong quá trình các cơ quan nhà nước ổn định công tác nội bộ của mình. Nhóm 3: Quan hệ quản lý phát sinh mang tính chất chấp hành – điều hành do nhà nước uỷ quyền cho cá nhân và 1 số tổ chức xã hội thực hiện quản lý hành chính nhà nước trong một số trường hợp cụ thể. I. 19 c. P ư ng p p đ ều c ỉn của luật àn c ín - Luật hành chính chủ yếu dùng phương pháp mệnh lệnh đơn phương để điều chỉnh các quan hệ xã hội. Bốn biểu hiện của phương pháp mệnh lệnh đơn phương: + Một bên có quyền đặt ra những qui định hay mệnh lệnh cụ thể buộc bên còn lại phải thực hiện. + Một bên có thẩm quyền đưa ra yêu cầu, kiến nghị; bên còn lại có quyền xem xét, giải quyết, có thể đồng ý hoặc không đồng ý nhưng phải dựa theo qui định của pháp luật. + Hai bên có quyền hạn nhất định nhưng bên này quyết định điều gì thuộc quyền quản lý của bên kia thì phải được sự đồng ý của bên kia. + Một bên có quyền áp dụng các biện pháp cưỡng chế nhằm buộc đối tượng quản lý phải thực hiện. - Quản lý hành chính còn sử dụng các phương pháp điều chỉnh khác như phương pháp giáo dục, thuyết phục; phương pháp phối kết hợp, phương pháp kinh tế …). P M – M p ạm àn chính: a. n m: Vi phạm hành chính là hành vi do cá nhân, tổ chức thực hiện một cách cố ý hoặc vô ý xâm phạm các qui tắc quản lý hành chính nhà nước mà chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự và theo qui định của pháp luật phải bị xử phạt hành chính. b. c yếu tố cấu t àn của v p ạm àn c ín - Chủ thể của vi phạm hành chính: Là cá nhân hoặc tổ chức có năng lực trách nhiệm hành chính đã thực hiện hành vi vi phạm hành chính. - Khách thể của vi phạm hành chính: là những quan hệ xã hội được pháp luật hành chính bảo vệ đã bị hành vi trái pháp luật hành chính xâm hại. - Mặt khách quan của vi phạm hành chính, gồm: Hành vi trái pháp luật hành chính, hậu quả xảy ra và mối quan hệ nhân quả giữa hành vi trái pháp luật hành chính với hậu quả xảy ra. - Mặt chủ quan của vi phạm hành chính, gồm: Lỗi, động cơ và mục đích. Kết luận: Một chủ thể thực hiện hành vi trái pháp luật hành chính sẽ được coi là vi phạm hành chính chủ thể đó thỏa mãn bốn yếu tố cấu thành vi phạm hành chính nói trên. 2. r c n m hành chính: a. n m Trách nhiệm hành chính là trách nhiệm của chủ thể vi phạm hành chính phải gánh chịu những hậu quả pháp lý bất lợi do hành vi vi phạm hành chính của mình gây ra trước nhà nước. b . guyên tắc xử lý v p ạm àn c ín - Cá nhân, tổ chức chỉ bị xử phạt vi phạm hành chính khi có hành vi vi phạm hành chính do pháp luật qui định. - Một hành vi vi phạm hành chính chỉ bị xử phạt 1 lần. Một người thực hiện những hành vi vi phạm hành chính thì bị xử phạt từng hành vi vi phạm; nếu các hình thức xử phạt là tiền thì được cộng lại thành mức phạt chung. Nhiều người cùng thực hiện một hành vi vi phạm hành chính thì những người vi phạm đều bị xử phạt. - Mọi hành vi vi phạm hành chính phải được phát hiện kịp thời và phải bị đình chỉ ngay. Việc xử lý phải được tiến hành nhanh chóng, công minh, triệt để; mọi hậu quả do vi phạm hành chính gây ra phải được khắc phục theo đúng pháp luật. - Việc xử lý vi phạm hành chính phải do người có thẩm quyền tiến hành theo đúng qui định của pháp luật. - Việc xử lý vi phạm hành chính phải căn cứ vào tính chất, mức độ vi phạm và những tình tiết giảm nhẹ, tăng nặng để quyết định hình thức, biện pháp xử lý thích hợp . c. ẩm quyền xử lý v p ạm àn c ín Các cá nhân, tổ chức sau đây có thẩm quyền xử lý vi phạm hành chính: Chủ tịch Ủy ban nhân dân các cấp, cơ quan cảnh sát, cơ quan quản lý xuất nhập cảnh, cơ quan kiểm lâm, cơ quan thuế, cơ quan hải quan, cơ quan quản lý thị trường, cơ quan thanh tra nhà nước chuyên ngành, cơ quan thi hành án dân sự, giám đốc cảng vụ, bộ đội biên phòng, tòa án nhân dân các cấp, người đứng đầu cơ quan đại diện ngoại II. . 20 giao, cơ quan lãnh sự, cơ quan khác được ủy quyền thực hiện chức năng lãnh sự; Cục trưởng Cục quản lý lao động ngoài nước; Chủ tịch Hội đồng cạnh tranh; Cục trưởng Cục quản lý cạnh tranh; Ủy ban Chứng khoán (Chánh thanh tra chứng khoán, Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán nhà nước). d. c ìn t ức xử lý v p ạm àn c ín - Các hình thức xử phạt chính: Cảnh cáo, phạt tiền. - Các hình thức xử phạt bổ sung: Tước quyền sử dụng giấy phép và chứng chỉ hành nghề, tịch thu tang vật, phương tiện được sử dụng để vi phạm hành chính. ưu ý Người nước ngoài vi phạm hành chính còn có thể bị xử phạt trục xuất. Tùy từng trường hợp, trục xuất có thể là hình thức xử phạt chính hoặc có thể là hình thức xử phạt bổ sung. - Các biện pháp khắc phục hậu quả do vi phạm hành chính gây ra - Các hình thức xử lý hành chính khác: Giáo dục tại xã, phường, thị trấn; đưa vào trường giáo dưỡng; đưa vào cơ sở giáo dục; đưa vào cơ sở chữa bệnh. đ. ủ tục xử p ạt v p ạm àn c ín ủ tục đ n g ản Được áp dụng với những trường hợp bị cảnh cáo, bị phạt tiền đến 200.000 đồng. Theo thủ tục này, khi phát hiện vi phạm, người có thẩm quyền không cần lập biên bản mà ra quyết định xử phạt ngay. Nếu là phạt tiền, người vi phạm có thể nộp phạt ngay tại chỗ. ủ tục t ông t ường: Được áp dụng với những trường hợp bị phạt tiền trên 200.000 đồng. Theo thủ tục này, khi phát hiện vi phạm, người có thẩm quyền bắt buộc phải lập biên bản và chuyển cho người có thẩm quyền ra quyết định xử phạt. Người vi phạm phải đến kho bạc Nhà nước để nộp phạt. Chủ thể vi phạn hành chính có thể nộp phạt một lần hoặc nhiều lần trong thời hạn do người có thẩm quyền xử phạt quy định. , Ô Ứ n m c n bộ, công c ức Theo điều 4 Luật Cán bộ, công chức có hiệu lực từ 01/01/2010 thì: Cán bộ, công chức là công dân Việt Nam, trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước, trong đó: - n bộ: là công dân Việt Nam, được bầu cử, phê chuẩn, bổ nhiệm giữ chức vụ, chức danh theo nhiệm kỳ trong cơ quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội ở trung ương, ở tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (sau đây gọi chung là cấp tỉnh), ở huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh (sau đây gọi chung là cấp huyện), trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước. - ông c ức: là công dân Việt Nam, được tuyển dụng, bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh trong cơ quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội ở trung ương, cấp tỉnh, cấp huyện; trong cơ quan, đơn vị thuộc Quân đội nhân dân mà không phải là sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân quốc phòng; trong cơ quan, đơn vị thuộc Công an nhân dân mà không phải là sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên nghiệp và trong bộ máy lãnh đạo, quản lý của đơn vị sự nghiệp công lập của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội (sau đây gọi chung là đơn vị sự nghiệp công lập), trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước; đối với công chức trong bộ máy lãnh đạo, quản lý của đơn vị sự nghiệp công lập thì lương được bảo đảm từ quỹ lương của đơn vị sự nghiệp công lập theo quy định của pháp luật. - n bộ cấp xã là công dân Việt Nam, được bầu cử giữ chức vụ theo nhiệm kỳ trong Thường trực Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, Bí thư, Phó Bí thư Đảng ủy, người đứng đầu tổ chức chính trị - xã hội. - ông c ức cấp xã: là công dân Việt Nam được tuyển dụng giữ một chức danh chuyên môn, nghiệp vụ thuộc Ủy ban nhân dân cấp xã, trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước. 2. uyền và ng ĩa vụ của c n bộ, công c ức: a. g ĩa vụ của c n bộ, công c ức - Nghĩa vụ của cán bộ, công chức đối với Đảng, Nhà nước và nhân dân + Trung thành với Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; bảo vệ danh dự Tổ quốc và lợi ích quốc gia. III. .
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan