Sáng kiến kinh nghiệm
Tên đề tài:
Dạy tốt môn tập đọc thông qua cách rèn đọc cho học sinh lớp 2.
Người thực hiện : Nguyễn Th
Trường: Tiểu học Cát Linh Nội
Hà Nội 1998 - 1999
I.
Lý do chọn đề tài:
Ai đã từng dạy lớp 2 ở trường tiểu học đều phải công
nhận rằng dạy lớp 2 không phải là dễ, bởi lẽ các em mới
từ lớp 1 lên lại phải làm quen với rất nhiều môn học,
trong đó có môn Tiếng Việt. ở lớp 1 yêu cầu các em chỉ
cần đọc đủ, đọc đúng còn việc đọc hay và đọc diễn cảm
chưa cần thiết. Là một giáo viên được đào tạo hệ trung
học hoàn chỉnh, nhiều năm liền dạy lớp 2, tôi thấy việc
rèn đọc cho học sinh để học tốt môn tập đọc là vô cùng
cần thiết và quan trọng. Người giáo viên không những
rèn cho học sinh đọc đúng, đọc rõ ràng từng từ, từng câu
trong một đoạn văn, đoạn thơ ngắn, biết dừng hơi ở dấu
phẩy, dấu chấm câu... mà phải rèn cho học sinh bước đầu
biết thay đổi giọng đọc phù hợp với bài thơ hoặc bài văn
xuôi.
II.
Cơ sở lý luận và thực tiễn để giải quyết đề
tài:
Năm học 1998-1999 là năm học tiếp tục thưc hiện
đổi mới phương pháp dạy học ở bậc tiểu học. Do hoàn
cảnh đất nước có chiến tranh kéo dài, trong vài chục năm
qua chúng ta chưa chú ý đến đổi mới phương pháp nên
chất lượng học tập của học sinh còn hạn chế. Chỉ có đổi
mới phương pháp dạy học mới hình thành những cơ sở
ban đầu về nhân cách của lớp người lao động mới, chủ
động và sáng tạo, thích ứng với những đổi mới diễn ra
thường xuyên của đất nước trong giai đoạn công nghiệp
hoá và hiện đại hoá.
Đối với môn Tập đọc lớp 2, việc rèn đọc là vô cùng
quan trọng tốc độ đọc ở từng giai đoạn được chia ra như
sau:
III.
-
Giữa học kỳ I (Sau 8 tuần): 35 tiếng/phút.
-
Cuối học kỳ I (Sau 17 tuần): 40 tiếng/phút.
-
Giữa học kỳ II (Sau 25 tuần): 45 tiếng/ phút.
-
Cuối học kỳ II
:50 tiếng/phút.
Quá trình triển khai thực hiện đề tài:
Muốn học sinh hiểu bài sâu môn Tập đọc, ta phải
rèn đọc, muốn đọc tốt học sinh phải được chuẩn bị kĩ từ
khâu soạn bài ở nhà đến tập đọc ở nhà. Tôi đã hướng dẫn
các em chuẩn bị bài kĩ, soạn bài đầy đủ, sau đó tự đọc 5
lần. Lần đầu đọc thầm, 2 lần sau đọc to, có ngắt nghỉ, 2
lần cuối đọc diễn cảm, cảm thụ tốt nội dung bài văn, bài
thơ.
Ở mỗi dấu câu, tôi đều hướng dẫn cách đọc khác
nhau. Ví dụ bài "Có chí thì nên", cho học sinh biết phân
biệt giọng đọc câu cảm với những câu kể trong bài.
- Hoan hô em Bắc! (Câu cảm, cao giọng ở cuối
câu).
- Thật là có chí thì nên. (Câu kể, đọc chậm).
- Xin thầy kiên nhẫn, thật kiên nhẫn vì con tôi tối
dạ lắm. (Câu kể).
* Với bài "Làm anh", tôi lại có cách hướng dẫn như
sau:
- Giọng nhí nhảnh vui vẻ khi đọc những câu như:
Làm anh khó đấy...Làm anh thật khó
... Phải người lớn cơ
Nhưng mà thật vui
Thì làm được thôi
-
Giọng đọc tha thiết dịu dàng ở những câu
thơ:
Nếu em bé ngã
Anh nâng dịu dàng...
...Mẹ cho quà bánh
Chia em phần hơn
Nhưng với bài "Hồ Gươm" thì lại
phải hướng dẫn các em đọc vừa phải, lưu loát.
Riêng câu cuối cùng thì lại hơi hạ giọng một chút:
"Không biết có phải con rùa đã từng ngậm thanh
kiếm của vua Lê thắng giặc đó không?".
Riêng với bài thơ "Nhớ Việt Bắc" là
một bài thơ rất hay của nhà thơ Tố Hữu, tôi đã
hướng dẫn học sinh đọc nhắt từng dòng thơ, với
mỗi dòng tôi dùng phấn màu ngắt nhịp như sau:
Ta về/ mình có nhớ ta
Ta về/ ta nhớ/ những hoa cùng người
Rừng xanh/ hoa chuối đỏ tươi
Đèo cao/ nắng ánh dao gài thắt lưng
Ngày xuân/ mơ nở trắng rừng
Nhớ ngưới đan nón/ chuốt từng sợi giang
Ve kêu/rừng phách đổ vàng
Nhớ cô em gái/ hái măng một mình
Rừng thu/ trăng rọi hoà bình
Nhớ ai tiếng hát/ ân tình thuỷ chung.
Học sinh ở lứa tuổi 7-8 rất hay bắt chước cô giáo,
tiếp thu cái mới nhanh, cho nên khi dạy bài "Làm việc
thật là vui", giáo viên phải đọc giọng sôi nổi, trong sáng,
đặc biệt phải đọc bắt chước tiếng con gà, tu hú thật gióng:
ò, ó o... tu hú, tu hú hoặc tiếng cái đồng hồ: tích tắc, tích
tắc..
Ở bài "Anh thợ đốt lò, mỗi dòng thơ chỉ
có 4 tiếng, ta phải hướng dẫn các em đọc giọng
thiết tha trong sáng. Những câu hô gọi như:
Anh thợ lò ơi!
Khi đọc, giọng hơi cao ở cuối câu nhưng vẫn dịu
dàng thể hiện tình cảm trìu mến, tốc độ đọc vừa phải các
câu:
Cửa lò hé mở
Than rơi! than rơi
Nhịp tay đều đặn
Than rơi/ than rơi
Việc đọc hay, đọc diễn cảm không chỉ dừng lại ở
mức độ đọc đúng dấu câu và ngắt câu đúng mà còn kết
hợp với việc nhấn mạnh những từ gợi tả, từ láy... để thể
hiện hết cái hay, cái đẹp của bài văn, bài thơ.
Ở bài “Hoa mai vàng”, tôi đã cho học
sinh gạch dưới những từ cần nhấn giọng, sau đó
giáo viên sửa lại và hướng dẫn đọc:
Khi nở, cánh hoa mai xoè ra như lụa. Những cánh hoa
ánh lên một sắc vàng muốt, mượt mà.
Với bài “Chú bé liên lạc”, để mô tả
được bước đi và các nét đáng yêu của chú bé liên
lạc, ta cần nhấn mạnh vào các từ láy sau:
Chú bé loắt choắt
Cái xắc xinh xinh
Cái chân thoăn thoắt
Cái đầu nghênh nghênh
Đối với bài phong cảnh “Đền Hùng”,
muốn giáo dục lòng yêu phong cảnh đẹp và lòng
nhớ ơn các vua Hùng, những người đã có công
dựng nước, khi đọc phải nhấn giọng các từ tượng
hình và từ chỉ màu sắc:
- Đền Thượng nằm chót vót trên đỉnh núi Nghĩa
Cương. Trước đền, những khóm hải đường đâm bông
rực đỏ, những cánh bướm nhiều màu sắc bay rập rờn
như đang múa quạt xoè hoa trước sân.
- ...Bên trái là đỉnh núi Ba Vì vòi vọi. Bên phải là
dãy Tam Đảo sừng sững.
Tóm lại ở mỗi bài văn, bài thơ khi rèn học sinh
đọc, tôi đã nghiên cứu rất kĩ bài ở nhà, sau đó hướng
dẫn học sinh tự tìm ra những từ cần nhấn mạnh, những
câu văn đoạn văn cần phải ngắt câu, sau đó cô mới sửa
lại rồi hướng dẫn cả lớp đọc gọi từng cá nhân đọc, cả
lớp nhận xét . Cứ như vậy học sinh được cô rèn đọc rất
kĩ.
IV.
Tự đánh giá kết quả thực hiện:
Với cách rèn cho học sinh đọc tốt ở môn tập đọc, tôi
thấy học sinh lớp tôi rất ham thích học môn tập đọc là học
thuộc lòng. Kết quả kiểm tra cuối học kì I vừa qua, riêng
môn đọc hiểu kết quả tương đối cao.
Cách rèn đọc này có thể được áp dụng với học sinh
lớp 2, lớp 3.
Tuy nhiên nó cũng có nhược điểm: đối với những em
có chất giọng chưa tốt như viêm thanh quản, hoặc giọng
bẩm sinh thì việc thực hiện tương đối khó khăn.
Nhưng tôi nghĩ, việc rèn đọc cho học sinh lớp 2 là rất
quan trọng và cần thiết, vì có đọc tốt thì mới học tốt các
môn khác được, cho nên tôi sẽ cố gắng dạy thật tốt môn
tập đọc thông qua việc rèn đọc cho học sinh.
- Xem thêm -