Tài liệu Dạy học theo chuẩn kiến thức-kĩ năng môn lịch sử lớp 10-trịnh đình tùng

mi i)7uHPGS.TS. TRjNH DINH T O N G (ChCi bien) - TS. N G U Y I N THI THE BINH - ThS. BOI DLTC D U N G DAY HOC THEO CHUAN KIEN THtfC, Kl NANG • MON • • * . 10 Djnh hifdng day hoc theo chuan kien thuc, kTnang * Thiei kebai hoc theo chuaoMeB thifc, kTnang " / ^^ ..;..?aNHA XUAT BAN DAI HOC SU PHAM "•^ MUC LUC I rang s LOI GI6I THIEU ..1^.. 5 Phan thur nhat. DjNH H I / 6 N G DAY HOC U C H SLT 10 THEO CHUAN KIEN THllfC, K I N A N G 7 Phan thuf hai. THIET K E BAI HOC TRONG S A C H GIAO KHOA U C H SLT 10 THEO CHUAN KIEN THLTC, KI NANG 9 Phan mot. Ljch s u t h e gfdi thdi nguyen thuy, co dai va trung dai 9 Chuffng I. Xa hoi nguyen thuy 9 Bai 1. Suxuat hien loai ngaoi va bay ngiidi nguyen thuy 9 Bai 2. Xa hoi nguyen thuy 15 Chwcfng II. Xa hoi codai 20 Bai 3. Cac quoc gia cd dai phuang Dong 20 Bai 4 . Cac quoc gia cd dai phaong l a y - Hi Lap va R 6 - m a 26 Chuong III. Trung Quoc thdi phong kien 32 Bai 5. Txung Quoc thai phong kien 32 Chuvng IV. An Do thai phong kien 40 Bai 6. Cac quoc gia An va van hoa truyen thong An Dp 40 Bai 7. S U phat trien lich SLT va nen vSn hoa da dang cua An Dp 44 Chiiang V. Dong Nam A thdi phong kien 50 Bai 8. SLT hinh thanh va phat trien cac viiong quoc chfnh 6 Dong Nam A 50 Bai 9. Vu'cing quoc Cam-pu-chia va Vtfdng quoc Lao 55 Chuang VI. Tay Au thai trung dai 60 Bai 10. Thdi ki hinh thanh va phat trien cua che dp phong kien d l a y Au (tCf the ki V den the ki XIV) Bai 1 1 . l a y Au thdi hau ki trung dai Bai 12. On tap lich sCf the gidi thdi nguyen thuy, cd dai va trung dai 60 H 72 Phan hai. Ljch s u Viet Nam tit nguon goc den giura the ki XIX 75 Chuong I. Viet Nam tCrthdi nguyen thuy den thekiX 75 Bai 13. Viet Nam thdi nguyen thuy 75 Bai 14. Cac quoc gia cd dai tren dat nUdc Viet Nam 79 Bai 15. Thdi Bac thuoc va cac cupc dau tranh gianh dpc lap dan tpc (tCf the ki II TCN den dau the ki X) Bai 16. Thdi Bac thuoc va cac cupc dau tranh gianh dpc lap dan tpc (tiep theo) 83 87 3 Chuungll. Viet Nam tLfthekiXden thekiXV. 91 96 Bai 18. Cong cuoc xay dung va phat then kinh te trong cac the ki X - XV 91 Bai 17. Qua trinh hinh thanh va phat then cua nha nifdc phong kien (tu-the ki X den the ki XV) 104 Bai 20. Xay dung va phat trien van hoa dan toe trong cac the ki X - XV 100 Bai 19. NhuTng cupc khang chien chong ngoai xam trong cac the ki X - XV Chu&ng III. Viet Nam tCfthekiXVI den the kiXVIII 111 118 Bai 22. Tinh hinh kinh te trong cac the ki XVI - XVIII Ill Bai 21. Nhung bien ddi cua nha niidc phong kien trong cac the ki XVI - XVIII Bai 23. Phong trao Tay Sdn va su" nghiep thong nhat dat nUdc bao ve To quoc cuoi the ki XVI11 124 Bai 24. Tinh hinh van hoa trong cac the ki XVI - XVIII Chuang IV. Viet Nam anifa dau the ki XIX 130 138 Bai 25. Tinh hinh chinh tri, kinh te, van hoa dudi trieu Nguyen (nCra dau the ki XIX)... 138 160 Bai 28. Truyen thong yeu nU6c cua dan toe Viet Nam thdi phong kien 153 Bai 27. Qua trinh dung nu6c va giU nU6c 147 Bai 26. Tinh hinh xa hoi b nCra dau the ki XIX va cuoc dau tranh cCia nhan dan Phan ba. Ljch suirthe gidi can dai 167 Chi/Ong I. Cac cuoc each mang tifsan (tifgiOta the kiXVI den cuoi the kiXVIII) 167 178 Bai 3 1 . Cach mang t u s a n Phap cuoi the ki XVIII 173 Bai 30. Chien tranh gianh doc lap cua cac thuoc dia Anh 6 Bac MT 167 Bai 29. Cach mang Ha Lan va Cach mang t u s a n Anh Chuang II. Cac nud/c Au - MT(tLfdau the ki XIX den dau thekiXX) 186 203 Bai 35. Cac nude de quoc Anh, Phap, OUc, IVIT va sU banh trudng thuoc dia 198 Bai 34. Chu nghla tU ban chuyen sang giai doan de quoc chu nghla 191 Bai 33. Hoan thanh each mang tUsan d chau Au va MTgiUa the ki XIX 186 Bai 32. Cach mang cong nghiep d chau Au Bai 35. Cac nu6c de quoc Anh, Phap, DUc, M7 va sU banh trUdng thuoc dia (tiep) ..209 Chuang III. Phong trao cong nhan (tCfdau the ki XIX den dau thekiXX) 214 229 Bai 39. Quoc te thU hai 224 Bai 38. Quoc te thu" nhat va Cong xa Pa-ri 1871 219 Bai 37. Mac - Ang-ghen. Su ra ddi eua chu nghla xa hoi khoa hoc 214 Bai 36. Su hinh thanh va phat trien cua phong trao cong nhan Bai 40. Le-nin va phong trao cong nhan Nga dau the ki XX : -J-1 ..ou 233 • • .dr S I ' t j w b ::0L; 168 4 LOI Gldl THIEU • N g a y 05/05/2006, B p tmcmg B o G i a o due va D a o tao da k i Q u y e t d i n h so 16/2006/QD-BGD&DT ve viec ban h a n h C h u o n g t r i n h G i a o due pho t h o n g . Co the n o i : D i e m m o i ciia C h u o n g t r i n h G i a o due pho thong Ian nay l a dua Chuan k i e n t h i i c , k i nang vao t h a n h phSn cua C h u o n g t r i n h G i a o due pho t h o n g , d a m bao viec c h i dao day hoc, k i e m tra, d a n h gia theo Chuan k i e n thiic, k i nang tao nen sir t h o n g nhat t r o n g ca nude. C h u a n k i e n t h i i c , k i nang dugc the h i e n , c u the hoa a cac c h i i de ciia c h u o n g t r i n h m o n hoc, theo t i m g lorp hoc; dong then cung dupe the h i 6 n a phAn c u o i cua c h u o n g t r i n h m 6 i cap hpc. T r o n g cac k i t h i tot nghiep T r u n g hpc pho t h o n g , tuyen sinh D a i hpc - Cao dang, O l y m p i c quoc gia va quoc te n h i i n g n a m gan day, n h i e u t h u khoa la hpc sinh thupc n h i i n g v d n g cue k i k h o k h a n v6 d i e u k i e n k i n h te xa h p i , chua bao g i 6 biet den Id luyeii thi; dac biet c6 e m l a hpc sinh dan tpc doat h u y chuong vang O l y m p i c Toan quoc te. D a y l a dau h i e u t i c h cue: Cac e m hpc sinh c h i can dupe nha trucfng, cac thay c6 g i a o to chiic day hpc de nSm v u n g k i e n thiic, kT nang co ban, biet t u d u y sang tao tren n6n k i e n t h i i c , k i nang c o ban l a c6 tha dat ke't qua cao t r o n g cac k i t h i . N h i n c h u n g , a cac truomg pho t h o n g h i e n nay, bu6c dau da van d u n g dupe Chuan k i e n t h i i c , kT nang t r o n g giang day, hpc tap, k i e m tra, d a n h gia; song v i n chua dap l i n g dupe yeu c&n ciia d o i m d i giao due pho t h o n g , can phai dupe tiep tuc quan tarn, ehii t r p n g h o n niia. Nhani gop phdn khdc phuc hgn die chiic bien sogn, xua't ban bp sdch B p sach Day hpc theo Chuan nay, Nha xua't ban Dai hoc Su pham to D a y hoc theo C h u a n k i e n thiirc, k l nang. kien thifc, ki nang g i i i p g i a o vien hieu ro hon, cu the, c h i tiet, t u o n g m i n h cac y e u cau c o ban, t o i t h i e u v6 k i e n thiic, kT nang ciia Chuan k i e n t h i i c , kT nang d6 co th6 day hpc k h o n g qua le thupc vao sach giao khoa, CO the phat h u y nang l u c sang tao, co th6 l i e n he v 6 i thue ti6n l a m cho bai day sinh d p n g m a k h o n g l o " c h a y g i a o an, b o sot n p i d u n g , day lac de",... dac biet la gop phan khac phuc t i n h trang qua t a i , b u 6 n te t r o n g giang day, hpc tap. 5 Cdu true cua cuon sdch nay gom hai phan chinh: Phan t h u nhat. Dinh hirong day hoc Lich sit 10 theo Chuan kien thiic, k l nang. Phan thiir hai. Thiet ke bai hoc trong SGK Lich su 10 theo Chuan kien thiic, k l nang. Bo sach Day hoc theo Chudn kien thitc, ki ndng noi chung c6 su tham gia bien soan, gop y cua nhidu nha khoa hoc, nha su pham, cac can bo nghien ciiu va chi dao chuyen mon, cac giao vien day gioi b dia phuong. H i vong Day hoc theo Chudn kien thdc, ki ndng se la bo sach tham khao huu ich doi vdi can bo quan l i giao due, giao vien trong ca nitoc, h6 trg thitc hien yeu cau doi moi phuong phap day hoc, doi moi kiem tra, danh gia trong giao due pho thong. Nguyen H a i Chau Pho V u trirang Vu Giao due Trung hoc a .J 6 Phan thiif nhat D!NH HirOfNG DAY HOC LjCH SUTIO ^ . THEO CHUAN KIEN THlJC, KI NANG " tiOfU •K;;;- U ; ' i ; i J - ; T h a n g 11/2009, B o G i a o due va D a o tao da ban hanh b o tai l i e u "Hirdfng d^n thuc hien c h u a n kien thiirc, k l n a n g m o n L i c h s u t r u n g hoc phd thong". Theo do, chuan k i e n thiic k i nang m o n L i c h su la n h u n g yeu cau c o ban, t o i t h i e u ve k i e n thiic va k l nang m a hoc sinh c6 the' va can phai dat dugc sau m 6 i b a i , m 6 i chuong, m 6 i Icrp hoc. N o gop phan d i n h h u d n g g i i i p giao vien xac d i n h m i i c d o kien thiic t r o n g day hoc, khSc phuc t i n h trang day hoc qua t a i , tao dieu k i e n d o i m o i phuong phap day hoc, k i e m tra danh gia va t h i theo chuan k i e n thiic, k l nang cua bo m o n . T u y n h i e n , tir thuc tidn t r i e n k h a i day hoc theo chuan k i e n thiic, k i nang m o n L i c h su a t r u o n g pho t h o n g , con n h i e u van d e dat ra can phai giai quyet n h u : M o i quan he g i i i a chuan k i e n t h i i c , k i nang v a i sach giao khoa, sach giao vien va cac n g u o n t a i l i e u t h a m k h a o khac n h u the nao? B a i giang a tren l a p theo chuan k i e n thiic hay theo sach giao khoa? N h i i n g hoc sinh k h a g i o i neu hoc theo chuan k i e n thiic c6 dat dugc d i e m cao khong?... Thuc ra, "Huong d i n t h u c hien c h u a n k i e n thurc, k l n a n g " k h o n g phai la m o t cong thiic g i a o d i 6 u m a giao vien c h i b a m sat vao do, coi d o la giai phap mang ti'nh dot pha nang cao chat lu'ong day hoc bo m o n . N o v ^ n c h i la m o t tai l i e u , la can c i i , ch6 dira quan t r o n g d^ giao v i e n xac d i n h va lira chon kien thiic trong day hoc. Phai can c i i vao d o i t u o n g cu the ciia m 6 i v i i n g m i e n , m 6 i trucfng, tham c h i m 6 i l a p m a lua c h o n k i e n thiic de to chiic day hoc. Nguofi giao vien v i n la nhan to quyet d i n h t r o n g viec xac d j n h m u c titu day hoc, lua chon n o i d u n g k i e n thiic va to chiic day hoc. Can t r a n h t i n h trang b a i giang cua giao vien a tren lap triing k h d p v a i sach g i a o k h o a c u n g n h u giang n g u y e n si n h u tai lieu " H u o n g d i n thuc hien c h u a n k i e n thiic, k l n a n g " . M o i quan he giua bai viet trong sach giao khoa, chuan k i e n thiic, k l nang v o i b a i giang tren \dp c6 the bieu d\tn bang m o h i n h sau: 7 t L Bai giang a tren Icfp Chuan kien thuc 3 Bai viet trong sach giao khoa Theo do, bai giang tren Icrp c6 phan trong tarn la chuan kien thiic, k i nang. Phan nay vira c6 trong sach giao khoa, vira c6 trong chuan kien thiic va ca trong bai ' ^ y - f T y giang a tren Idrp. O so 1 la phan kien thiic khong c6 trong chuan kien thiic, khong CO ca trong sach giao khoa nhimg lai c6 trong bai giang. Kien thiic a day nhSm lam ro hon chuan kien thiic, lam cho bai giang sinh dong hon, hap d i n hofn. 6 so 3 la kien thiic c6 trong sach giao khoa nhimg khong c6 trong chuan kien thiic va cung khong CO trong bai giang. Kien thiic a phan nay hoac khong quan trong hoac dt hoc, hoc sinh c6 the tu hoc. Ducfng nhien viec xac dinh kien thiic theo mo hinh tren chi CO y nghia tuong doi. Nguori giao vien vSn phai can cii vao tiing doi tuong cu the a timg lop hoc, trucmg hoc ma lira chon kien thiic cho phii hop trong day hoc. Cuon sach Day hoc theo chuan kien thiJcc ki nang mon Lich sit lop 10 xuat ban nham cu the hoa nhung quan niem neu tren qua timg bai, timg chuong, giiip giao vien thuc hien t6't hon day hoc theo chuan kien thiic k l nang. Bien soan cuon sach nay, cac tac gia can cii vao '"Hif&ng Jan thuc hien chuan kien thifc lich sir JO" (Chuong trinh Chudn) va bo sung nhirng tu lieu, tai lieu, phuong tien day hoc, giai thich cac khai niem thuat ngu va goi y phuong phap day hoc, each thiic to chiic day hoc. Ca'u tnic ciia m6i bai bao gom muc tieu day hoc, mot so khai niem, thuat ngu, phuong tien day hoc c h i yeu va ggi y tien trinh va phuong phap to chiic day hoc. Viec day hoc noi chung, day hoc lich sit noi rieng la mot khoa hoc dong thoi cung la mot ngh6 thuat. No doi hoi su sang tao rat I6n ciia ngudi thay. V i vay, chiing toi coi tai lieu nay chi la nhimg dinh hudng, ggi y giiip giao vien c6 them mot each tiep can de gop phan nang cao chat luong day hoc lich su hien nay. Cuon sach c6 the con nhung han che, thieu sot. Cac tac gia rat mong nhan dugc su gop y ciia cac thay c6 va cac ban dong nghiep. 8 Phanthuhai | THIET KE BAI HOC TRONG SACH GIAO KHOA UCH SUf 10 THEO CHUAN KIEN THiJfC, Kl NANG Phanmgl UCH SUTTHE GIQTITHQTI NGUYEN THUY, CO DAI VA TRUNG DAI Chipcng I • • ^- XA HOI NGUYEN THUY BAI 1. SU X U A T H I E N L O A I N G U O I V A B A Y HGU0\N T H U Y I. MUCTIEU ' • ' - Hoc xong bai nay, HS can: 1. Kilnthu'c Biet ro nhung moc Ion trong qua trinh phat trien cua xa hoi loai nguai, thai nguyen thuy cua loai nguai nham cai thien dai song va cai bien ban than con nguai. 2. KT n a n g - Ren luyen ki nang su dung SGK; ki nang phan tich, danh gia va tong hop ye dac dilm ti^n hoa cua loai nguai trong qua trinh hoan thien minh; dong thai thay dugc su sang tao va phat trien khong ngung cua xa hoi loai nguai. - Ren luyen cac phuong phap tu hoc, tu nghien cuu, khai thac kenh hinh... 3. T h a i d o , tu- t i r a n g Giao due long yeu lao dong vi lao dong khong nhiing nang cao dai song ciia con nguai ma con hoan thien ban than con nguai. NGCr LiCH SU CO BAN - Yuan c6: Mot loai vuan song khoang 6 trieu nam truac day da c6 the dung va di bang hai chi sau, con hai chi truac dugc giai phong de cam, nam, hai hoa II. MOT s 6 KHAI NIEM, T H U A T qua va tim kiem thuc an. Xuang hoa thach cua chung dugc tim thay a Dong Phi, Tay A va ca a Viet Nam. - Nguai toi co (Nguai vuan): Hinh thuc tien trien nhay vot tu vuon thanh nguofi. Xuat hien each day khoang 4 trieu nam den 50 - 40 van nam. Tuy chua loai bo het nhung dau tich vugn tren ca the minh, song Nguai toi co da la nguai, di dung bang hai chan, doi tay dugc tu do de su dung cong cu, kiem thuc an. ThI tich hop so da kha Ion (khoang 900cm^), da hinh thanh trung tam phat tieng noi trong nao. Nguai toi co da biet che tao cong cu, di tich tim thay a Giava (In-do-ne-xi-a), Bac Kinh (Trung Quoc) va Lang San (Viet Nam). - Nguai tinh khon (Nguai hien dai): Ten khoa hoc la Homosapiens, xuat hien tren Trai Dat each day khoang 4 van nam. Nguai tinh khon da loai bo het dau tich vugn, co cau tao ca the hoan toan giong nhu nguai ngay nay: hai ban nho, kheo leo, cac ngon tay, nhat la ngon tay cai linh boat, tran cao, xuang ham nho va khong nho ra truac. Nao dac biet phat trien (khoang 1300-1500 cm"Y Di c6t Nguai tinh khon dugc tim thay a khap cac chau luc. - Bay nguai nguyen thuy: La to chuc xa hoi dau tien cua loai nguai gdm khoang 5 - 7 gia dinh song quay quan theo quan he ruot thit vai nhau. Ho cung nhau lao dgng, tim kiem thiic an (hai lugm, san bat) va dau tranh chong thii du de bao ve. Trong bay nguai nguyen thuy co quan he hgp qu^n xa hoi, moi hay deu CO nguai dung dau. Co su phan cong cong viec giua nam va nil, moi nguai deu CO nghia vu san bat, tim kiem thuc an, bao ve Ian nhau va trong nom con cai. Bay nguai nguyen thuy la giai doan dau cua thai ki cong xa nguyen thuy chdm dut each day 5 van nam, khi Nguod hien dai ra dai, xa hoi thi tgc xuat hien. - Ccich mgng thai dd mai: Nhirng bien doi to Ian ve ki thuat che tac cong cu va dai song kinh te cua con nguai thai do da mai, nhu sir xuSt hien cong cu da mai, nghe det, lam do gom, trong trot va chan nuoi nguyen thuy. III. PHUaNG TIEN D A Y H O C C H U Y £ U - Ban do the giai. - May vi tinh ket noi may chieu. IV. Gai Y T l t N TRINH VA P H U Q N G PHAP T6 CHIJC DAY HOC 1. 6n djnh lap hoc 2. Chuin bj cho HS nghien CLFU k i l n thirc mai GV neu tinh huong qua cau hoi tao khong khi hoc tap: Chuang trinh lich su chung ta da hoc a THCS dugc phan chia thanh mky thai ki? Kg ten cac thai ki do? Hinh thai che do xa hoi gan lien vai moi thai ki? Xa noi loai nguai va loai 10 nguai xuat hien nhu the nao? De hieu dieu do, chung ta cung t i m h i l u bai hocl homnay. ^.^ 3. T6 chipc cho HS nghien CLPU j k i l n thipc m m Mot so ggi y: - Bai nay, SGK chia thanh 3 muc kien thuc tuang ung vai 3 vdn de t u khi loai nguai xuat hien cho den cuoc each mang da mai. Ca 3 muc deu c6 quan he tuang ho, gan ket vai nhau. - GV CO the xay dung bai giang dien t u de len lap. Chuan kien thirc (Kien thuc can dat) 1. Su* xuat hien loai ngiroi va dtri song bay ngiroi nguyen thuy Hoat dong day - hoc cua thay, tro Hoat dong 1: (Lam viec ca nhan). Tim hieu ngudn gdc loai nguai va qua trinh chuyen bien tu Yuan c6 thanh Nguai toi c6, Ngirai tinh khon - G V : Ke truyen Con Rong chdu Tien ve nguon goc cua dan toe Viet Nam hoac truyen Adam va E-va. - G V hoi: Cau chuyen ke tren noi len dieu gi? - HS: Suy nghT, doc SGK tra lai cau hoi: Cau chuyen truyen thuyet da phan anh tu xa xua con nguai muon l i giai ve nguon goc cua minh, song chua du ca sa khoa hoc nen da gui gam dieu do vao luc lugng than thanh. - G V hoi: Loai nguai c6 nguon goc t u dau? Xuat hien each day bao nhieu nam? Do dau vugn bien thanh nguai? /liii •'~ o a i i Uj4i> iiii-U. - HS: Doc SGK, suy nghT tra l a i . - G V : Nhan xet, neu dan chung viec tim thay di cot nguai toi c6 tai Dong Phi, hi-do-ne-xi-a, Bac K i n h , Viet Nam (mieu ta hinh dang va cau tao) va ket luan. - Loai nguai do mot loai vugn CO (song each day 6 trieu nam) tien hoa thanh; .. + Loai nguai do loai V u g n c6 tien hoa thanh; xuat hien each day 4 trieu nam. + Qua qua trinh lao dong va che tao cong cu lao dong vugn c6 da chuyen bien thanh Nguai toi C O . 11 - Nguoi toi c6: Xuat hien each - GV neu sy xuat hien va cau tao cua Nguai ngay nay 4 trieu nam, la lop toi CO. nguai trung gian giua vugn va Hoat dong 2: (Lam viec theo nhom). Tim hieu nguoi, CO hinh dang va cau tao dai song vat chat, tinh than va to chuc xd hoi tien hoa hon vugn nhung chua trong giai dogn ddu cua xd hoi nguyen thuy bang Nguai hien dai. - GV: Giao nhiem vu cu the cho tung nhom: + Nhom 1: Tim hieu dai song vat chat va quan he xa hoi cua Nguai toi c6. + Nhom 2: Tim hieu to chuc xa hoi cua Nguai toi CO. Nhom 1: Dai song vat chat da c6 nhieu thay doi + Biet che tao cong cu lao dong: Ho lay manh da hay cuoi Ion dem ghe va tao nen mot mat cho sac va vira tay cam -> riu da (do da cu so ki). + Biet lam ra lira (phat minh Ion dieu quan trong cai thien can ban cuoc song tu an song an chin. + Cung nhau lao dong tim kiSm thuc an. Chu yeu la hai lugm va san bat thii. Nhom 2: Quan he hop quan xa hoi, c6 nguoi dung dau, c6 phan cong lao dong giua nam va nil, cung cham soc con cai, song quay quan theo quan he nipt thit gom 5 - 7 gia dinh. Song trong hang dong hoac mai da, leu dung bang canh cay... Hop quan dau tien bay nguai nguyen thuy. - GV: Nhan xet, dung anh va bieu do de giai thich: - Ve hinh dang: Tuy con dau tich vugn tren nguai nhung Nguai toi c6 la nguai vi da biet che tac va su dung cong cu (mac dii chiec riu da con tho kech dan gian). - Dai song vat chat cua nguofi - Hon da ghe deo sa qua. nguyen thuy: + Che tao cong cu da (do da - Hai lugm, san bat thu. 12 cu). - Sir dung lua + Biet lay lua. - Bay nguai + San bat - hai luom Dbi song bap benh, phu thuoc vao thien nhien - Bay nguai nguyen thuy: la to chuc xa hoi dau tien cua loai nguai, gom 5 - 7 gia dinh, song trong hang dong, c6 nguai dung dau, c6 phan cong lao dong giiia nam va nu, quan he cong dong, binh dang, cung lam, cung huang.. 2. NgirM tinh khon va sang tao 6c • fVi: soil" Heat dong 3: (Lam viec theo nhom). 77m hieu nhifng diem khdi qudt ve Nguai tinh khon va 6c sang tao. - G V : Giao nhiem vu cho cac nhom:. + Nhom 1: Thai dai N g u a i tinh khon bat dau xu4t hien vao thai gian nao? Su hoan thien ve hinh dang va cau tao ca the dugc bieu hien nhu the nao? + Nhom 2: Su sang tao cua N g u a i tinh khon dugc the hien nhu the nao? - H S : Cac nhom thuc hien nhiem v u : Nhom 1: Cu6i thai d6 da cu, khoang 4 van - Nguoi tinh khon (hay con goi la Nguai hien dai) xuat hien khoang 4 van nam truaq day. Hinh dang va cau tao ca the hoan thien nhu nguai ngay nay. nam truac day Nguofi tinh khon xuat hien. N g u a i tinh khon c6 cau tao ca the nhu nguai ngay nay. Nhom 2: Su sang tao cua N g u a i tinh khon dugc the hien trong k i thuat che tao cong cu da: N g u a i ta biet den k i thuat mai, khoan da. - Cong cu da dang: lao, cung ten, luai danh ca. Biet lam gom. - C u t n i nha cua tra nen pho bien. 13 - 6c sang tao la sir sang tao - GV: Nhan xet, ket luan: cua con nguoi trong cai tien + Nguai tinh khon: xuat hien 4 van nam each cong cu do da va to chuc cuoc day. song. + Cong cu da mod: ghe - mai nhEn - due lo tra can gon hon. Co nhieu loai mai xuat hien (lao, cung ten) —> lao dong hieu qua hon. + 6c sang tao: sir sang tao cua Nguai tinh khon trong che tac cong cu lao dong va to chuc cuoc song (dan chung cu the). + Biet lam nha (leu) de a. 3. Cuoc each mang thoi da - 1 van nam truac day thai ki da mai bat dau. Hoat dong 4: (Ca lop va ea nhan): Tim hieu nhitng tien bo cua dai song con nguai thai dd mai - GV hoi: Cong cu da mai c6 diem gi khac biet so vai cong cu da cii? - HS: tra lai: - Khai niem each mang da mai. Da mai la cong cu da duge ghe sac, mai nhan, tra can diing tot han. Khong nhung vay nguai ta con su dung cung ten thuan thuc. - GV hoi: Sang thai dai da mai cuoc song vat chat cua con nguai c6 bien doi nhu the nao? + Tu cho hai lugm, san ban, con nguai biet den trong trot va chan nuoi. - Cuoc song con nguoi da c6 + Biet lam sach nhung tam da thu de che than nhung thay doi Ian lao: cho am va "cho c6 van hoa". + Trong trot (khoai, san, bau, bi, Ilia...), chan nuoi (cho, ciru, + Biet lam do trang sue. Ign, ga...). + Biet den am nhac. + Cu tni nha cua. + Trangsuc. + Lam sach tam da thii che than. - GV ket luan: Con nguai khong ngimg sang tao. Cuoc song bat dan su le thuoc vao thien nhien. ^mm.:v>\-^ n + Lam nhac cu. ^ Cuoc song on dinh hon, phat trien han, bat le thuoc vao thien nhien. 14 V. CUNG C6, DAN DO ' 1. Cungc6 - GV neu mot so cau hoi theo noi dung bai hoc va huong dan HS tir cung c6 kien thuc. - GV he thong lai kien thiic bang so do sau: Vuon c6 6trieunam Nguoi toi c6 4trieunam Nguai tinh khon 4 van nam 1 van nam D 6 da cu - Ghe deo qua loa - San bat, hai lugm 2. Bai tap v§ nha : -7 5.500 nam D6 da mm - K i m khi Mai, khoan San ban, hai lugm Trong trot, chan nuoi Cur tru nha cira - On lai npi dung bai hoc dua theo cau hoi cung c6 k i l n thuc cu6i gia. - Doc truac bai 2. BAI 2. XA HQ! N G U Y E N T H U Y I. MUCTIEU Hoc xong bai nay, HS can: 1. Kilnthipc - Hieu dugc dac diem to chuc thi tgc, bg lac, m6i quan he trong to chuc xa hoi dau tien cua loai nguai. - Biet dugc thai gian quan trong cua qua trinh xuk hien k i m loai va he qua xa hgi cua cong cu k i m loai. ; • iu:;;.u i 2. KT nang - Ren cho HS k i nang phan tich va danh gia: t6 chuc xa hgi thi tgc, bg lac; qua trinh ra dofi cua k i m loai; nguyen nhan - he qua cua che do t u huu ra dai. - Ren cho HS k i nang t u t i m hieu kien thuc lien quan d i n bai hgc. 15 3. Thai do, tu* tipang - Tran trong truac nhung buac tien cua con nguai trong buoi so khai. - Th4y dugc thm quan trong cua sang tao trong t u duy, trong hanh dong thuc tien dk chinh phuc t u nhien, nang cao chat lugng cuoc song con nguai. II. M O T S 6 K H A I N I £ M , T H U A T N G I J L I C H SO" C Q B A N - Thi toe: La mot t6 chuc xa hoi cua loai nguai sau thai k i bay nguai nguyen thuy. M o i thi toe gom nhieu gia dinh Ian v a i 2 - 3 the he c6 cung mot to tien, cung sinh sdng va c6 kinh te chung. Trong thi toe, khong c6 su t u hiru va ehua phan dinh ke giau, nguai ngheo. - Bo Igc: La tap hop mot so thi toe, song canh nhau, c6 quan he ho hang va cung CO mot nguon goc to tien xa xoi.. - Tu huu: Hinh thiic sa huu ma tat ca t u Ueu san xuat va san pham lao dong thuoc ve ca nhan. Che do t u huu tai san dan tai su phan chia xa hoi thanh giai cap doi khang. - Mdu he: Che do xa hoi a giai doan dau cua thai k i cong xa thi toe, trong do con cai sinh ra theo dong me, quyen lire trong gia dinh va trong xa hoi do nguai phu nu nam g i i i va quyet dinh. - Phu he: Che do xa hoi a giai doan sau cua thai k i cong xa thi toe, trong do con cai trong gia dinh dugc tinh theo dong cha. III. PHUaNG TIEN DAY HOC CHU Y t U - Ban do the giai. ..--.-.i^c as - M a y v i tinh ket noi may chieu. C h u i n bj cho HS nghien 2. On djnh lap hoc 1. O g i Y T l t N TRlNH IV. VA PHUaNG PHAP TO CHIJC DAY HOC -vA. CLPU kien thine mo'i a G V trinh bay neu van de: Bai mot cho chiing ta hieu qua trinh tien hoa va tu hoan thien cua con nguai tir voc dang va cau tao ca the tai sir tien bo trong cuoc song vat chat. V a trong sir phat trien ay ta thay sir hop quan cua bay nguai nguyen thuy - mot to chuc xa hoi qua do. To chuc ay con mang tinh gian dan, hoang so, con day dau an bay dan cung sir tu hoan thien cua con nguai. Bay dan phat trien tao nen sir gan ket va dinh hinh cua mot to chuc xa hoi loai nguai khac han vai to chuc bay, dan. De hieu to chuc thuc chat, dinh hinh dau tien cua loai nguai do, ta t i m hieu bai horn nay. 16 3. T6 chLFC c h o H S n g h i e n CIFU k i l n t h i p c mo-i Mot so ggi y: • - GV CO the xay dung bai giang dien tu de len lop. Chuan kien thirc (Kien thuc can dat) Hoat dong 1: (Ca lop va ca nhan). Tim hieu d&i song giai doan ddu cua xd hoi nguyen thuy; gidi thick duac khdi niem cong xd thi toc mdu he GV: neu van de: Ciing vai su phat trien cua san xuat, dan so trong bay nguoi nguyen thuy cQng tang len. Ho hop thanh mot to chiic xa hoi chat che hen, gan bo hon, c6 to chuc han. Hinh thuc to chuc ay goi la thi toc. GV hoi: Vay the nao la thi toc? Moi quan he giua cac thanh vien trong thi toc nhu the nao? 1. Thi toe va bo lac 0. Thi toe - Thi toc la nhom hen 10 gia dinh gom 2 - 3 the he, c6 chung dong man. - Gia dinh m l u he: Nguoi phu nu giu vai tro quan trong. - Quan he trong thi too: cong bang, binh dang, cung lam cung huong. Lop tre ton kinh cha me, ong ba va cha me deu yeu thuong va cham soc tat ca con chau cua thi too. .^.^ r:, ./j:ti Hoat dong day - hoc cua thay, tro -fix.- - HS suy nghT, doc SGK tra lai: + Thi toc la nhom nguoi c6 khoang hen 10 gia dinh, gom 2 - 3 the he gia tre c6 chung dong mau. + Trong thi toc, moi thanh vien deu hop sue, chung lung dau cat, phoi hop an y vai nhau de tim kiem thuc an. Roi dugc huong thu bang nhau, cong bang. Trong thi toc, con chau ton kinh ong ba cha me va ngugc lai, ong ba cha me deu yeu thuong, cham lo, bao dam nuoi day tat ca con chau cua thi toc. - GV phan tich bo sung de nhan manh khai niem hop tac lao dong —> huong thu bang nhau - cong dong. Cong viec lao dong hang dau va thuong xuyen cua thi toc la kiem thuc an de nuoi song thi toc. Yeu cau cua cong viec va trinh do thai do buoc phai hop tac nhieu nguoi, tham chi cua ca thi toc. Nguon thuc an kiem dugc khong thuong xuyen, khong nhieu do do cong bang la nguyen tac chu dao trong cuoc s6ng cua con nguoi thai nguyen thuy. THI/ VIEN TJK'HBINH THUAN 17 b. Bo lac - Bo lac la tap hop mot so thi toe song canh nhau va c6 cung mot nguon goc to tien. - Quan he gua cac thi toe trong bo lac la gan bo, giiip da nhau. 2. Budi dau ciia thoi dai kim khi a. Qua trinh tint va sir dung kim loqi + Khoang 5.500 nam truac day - dong do, a Ai Cap, Tay A. + Khoang 4.000 nam truac day - dong thau, a nhieu nai (c6 Viet Nam). + Khoang 3.000 nam truae day - sat, a Nam Au, Tay A. b. He qua - Nang suat lao dong tang - Khai thae them dat dai trong trot - Them nhieu nganh nghe mai. Hoat dong 2: (Ca nhan). Tim hieu khdi niem bo Igc va quan he trong bo Igc. - GV hoi: Bo lac la gi? Su khae nhau giira thi toe va bo lac? Quan he giua cac thi toe trong bo lac? - HS suy nghi tra lai: + Bo lac la tap hop mot so thi toe, song canh nhau, CO ho hang vai nhau va c6 chung mot nguon goc to tien. Diem giong: Cung c6 chung mot dong mau. Diem khae: To ehue Ion hon (gom nhieu thi toe). + Moi quan he trong bo lac la sir gan bo, giiip da nhau, chu khong c6 quan he hop sue lao dong kiem an. Hoat dong 3: (Hoat dong nhom). Tim hieu su xudt hien cong cu bang kim logi, hieu dicac he qua cua viec su dung cong cu bang kim logi - GV chia lap thanh hai nhom va giao nhiem vu cho moi nhom. + Nhom 1: Xae dinh moe thai gian con nguai tim thay kim loai? V i sao lai each xa nhau nhu the? + Nhom 2: Sir xuat hien cong cu bang kim loai CO y nghla nhu the nao doi vai san xuat? , - HS lam viec theo nhom va thuc hien yeu cau cua GV. - GV nhan xet va khai quat: + Qua trinh con nguai tim va su dung kim loai khoang 5500 nam truac day, nguai Tay A va A i Cap sir dung dong som nhat (dong do). + Khoang 4000 nam truac day, cu dan a nhieu nai da biet diing dong thau. + Khoang 3000 nam truac day, cu dan Tay A va Nam chau Au da biet due va dung do sat. + Sir phat minh ra cong cu kim khi da c6 y nghla Ion lao trong cuoc song lao dong: Nang suat lao dong vugt xa thai dai do da, khai thae •JHI r - Gia dinh phu he thay gia dinh mau he (nguofi dan ong c6 vai tro quan trong). nhung vung dat dai m o i . Tir cho song bap benh, con nguoi tien toi miic du song va con lam ra mot lugng san pham thua thuong xuyen. Hoat dong 4: (Ca lop va ca nhan). Tun hieu qua trinh tan ra cua xa hoi thi toe duac bat ddu tic khi xuat hien cong cu bang kim logi. GV phan tich: Cong cu lao dong bang k i m loai da tao ra mot lugng san pham thua cho con nguoi. Chinh lugng san pham thua dugc cac thanh vien c6 chuc phan nhan (nguofi chi buy dan binh, nguai chuyen trach le nghi, hoac dieu hanh cac cong viec chung cua thi toe, bg lac) quan l i va dem ra diing chung, sau Igi dung chuc phan chiem mot phan san pham thua k h i chi cho cac cong viec chung. G V : Viec chiem san pham thira cua mot so nguofi C O chuc phan da tac dong den xa hgi nguyen thuy nhu the nao? + Trong xa hgi c6 nguoi nhieu, nguoi it cua cai. T u hiju xuat hien, xa hgi nguyen thuy bat dau bi pha va. - Xa hoi phan chia giai cap + Xudt hien sir phan biet giau ngheo, giai cap ra dai. 3. Su" xuat hien tir hihi v a x a hoi CO giai cap - Cong cu k i m loai ra doi —> Nang suit lao dong tang cua cai du thira. N g u a i Igi dung churc quyen chiem cua chung -> lam cua rieng t u huu xuat hien. Cong xa thi tgc tan ra. V. CONG CO, DAN DO 1. Cung c6 G V neu mot so cau hoi va huoTig dan H S tir cung c6 kien thuc theo noi dung ciia bai hgc: 2. Baitapvdnha - On lai noi dung bai hgc dira theo cau hoi trong i r SGK. - Dgc truac va t i m hieu ngi dung cac kenh hinh ciia bai 3. ,•••''">- " ' " 19 I. C h i F c n g II XA HOI CO DAI BAI 3. CAC QUOC GIA CO DAI PHL/QNG DONG MUC TIEU Hoc xong bai nay, HS can: 1. Kien t h i F C - Biet dugc nhung dac diem ve dieu kien t u nhien cua cac qu6c gia c6 dai phuomg Dong va su phat trien ban dau cua cac nganh kinh tg; t u do t h i y dugc anh huong ciia dieu kien t u nhien va nen tang kinh te den qua trinh hinh thanh nha nuac, ca cau xa hoi, the che chinh tri... a khu vuc nay. - Hieu nhung dac diem cua qua trinh hinh thanh xa hoi c6 giai cap va nha nuac, ca cau xa hoi cua xa hoi c6 dai phuang Dong. - - Biet dugc nhiing thanh tim Ion ve van hoa cua cac quoc gia c6 dai phuang Dong. 2. KT nang Biet six dung ban do de phan tich nhiing thuan Igi, kho khan va vai tro cua cac dieu kien dia l i a cac quoc gia c6 dai phuang Dong. 3. Thai do, tu> tu'O'ng I r a n trgng nhiing thanh t i m van minh - van hoa cua cac qu6c gia, dan tgc phuang Dong c6 dai. II. M O T S 6 K H A I N I E M , T H U A T N G I J L j C H SU CO B A N - Nha nuac: Bg may to chiic chinh tri do giai cap nam chinh q u y i n thanh lap, nham duy tri quyen I g i , dia v i cua minh. Nha nuac xuk hien do xa hoi phan chia thanh giai cap. Nha nuac khong ton tai vTnh vien, se t u tieu vong khi xa hoi khong con giai cap. - Chuyen che: The che chinh tri cua mot nha nuac trong do c6 vua hoac nguai dung dau nha nuac c6 nhijng quyen han ca nhan to Ion, nim ca quygn lap phap, hanh phap va t u phap, cai tri thieu dan chu, d l thdng t r i , ap buc nhan dan, nhu thai vua L u - i 16 a Phap truac CMTS nam 1789. Cac nha nuac phuang Dong thai c6 dai, trung dai cung la dien hinh cua che do chuyen che. 20 - Chit tuang hinh: M o t loai c h i J viet ra dai som a A i Cap c6 dai vao khoang thien nien k i thii I V T C N . N g u a i ta dung nguoi hinh ve quy uac, mo phong cac vat cu the can dien dat roi tao thanh nhung duong net co ban de noi len y nghi cua con nguai. Sau do nguofi ta sang tao them nhung k i hieu bieu hien khai niem trim tugng. Trong van t u c6 A i Cap, nguai ta dung gan 750 k i hieu tuang hinh, dugc viet tren mot thu giay lam bang v6 mot cay giong cay say. Mot so chu Han ciing thuoc loai chii tugng hinh. - Chit tuang y: Chu viet dugc each dieu hoa thanh net va ghep cac net theo quy uac de ghi chep lai cac dong tac, khai niem trim tugng va c6 the phan anh y nghi con nguai mot each phong phii han. >• . - III. PHUaNG TIEN DAY HOC CHU Y t U - Ban do the giai, he thong cac kenh hinh lien quan den bai hoc. ' May v i tinh ket noi may chieu IV. G a i Y T i e N TRINH VAPHLCaNGPHAPTOCHU'C DAY 1. 6n djnh lap HOC hoc 2. Chuin b| cho MS nghien ciru ki§n thu>c mvi GV neu nhiem v u nhan thiic cho HS: Tren l u u vuc cac dong song Ian a chau A va chau Phi t u thien nien ki I V T C N , cu dan phuang Dong da xay dung cac qu6c gia dku tien cua minh. Qua trinh hinh thanh va phat trien ciia nha nuac a cac qu6c gia c6 dai phuang da dien ra nhu the nao? Tai sao noi phuang Dong la cai noi cua van minh nhan loai? Do la nhirng noi dung ma chiing ta se tim hieu trong bai hoc hom nay. 3. T6 c h i F C cho HS n g h i e n c i F U k i l n thu-c md-l M o t so ggi y: - Bai nay, SGK chia thanh 5 muc kien thuc tuang ung vai 5 van de cua cac qu6c gia c6 dai phuang Dong nhu: dieu kien t u nhien va su phat trien kinh te, su hinh thanh cac quoc gia c6 dai ... - GV CO the xay dung bai giang dien tu de len lap. Chuan kien thirc (Kien thuc can dgt) 1. Dieu kien tir nhien va su* phat trien kinh te '" Hoat dong day - hoc ciia thay, tro Heat dong 1: (Lam viec ca nhan). Tim hieu cac nha nuac phuang Dong c6 dai. 21 '