Tài liệu Dạy học theo chủ đề tích hợp kiến thức liên môn ngữ văn 11 bài chí phèo phần 1 tác giả

Phô lôc II PhiÕu m« t¶ hå s¬ d¹y häc dù thi cña gi¸o viªn GIÁO ÁN DỰ THI DẠY HỌC THEO CHỦ ĐỀ: TÍCH HỢP KIẾN THỨC LIÊN MÔN TiÕt 51 : §äc v¨n chÝ phÌo Nam Cao PhÇn mét: T¸c gi¶ A. Môc tiªu d¹y häc Gióp HS 1. VÒ kiÕn thøc: - N¾m ®îc nh÷ng nÐt chÝnh vÒ cuéc ®êi, con ngêi, quan ®iÓm nghÖ thuËt, c¸c ®Ò tµi chÝnh vµ phong c¸ch nghÖ thuËt cña Nam Cao. - TÝch hîp kiÕn thøc liªn m«n: Ng÷ v¨n, §Þa lÝ, LÞch sö, Gi¸o dôc c«ng d©n, … 2. VÒ kÜ n¨ng: - §äc, hiÓu kiÓu bµi häc vÒ mét t¸c gia v¨n häc. - VËn dông, ph¸t huy kÜ n¨ng kiÕn thøc liªn m«n: Ng÷ v¨n, §Þa lÝ, LÞch sö, Gi¸o dôc c«ng d©n, … t¹o hiÖu qu¶ tæng hîp c¸c m«n häc cã liªn quan, g©y Ên tîng s©u s¾c h¬n ®èi víi mét bµi häc cô thÓ vµ ®Þnh híng gióp häc sinh cã thÓ vËn dông tÝch hîp kiÕn thøc liªn m«n trong c¸c bµi häc t×m hiÓu vÒ mét t¸c gia v¨n häc. 3. VÒ th¸i ®é: 1 - BiÕt tr©n träng, yªu mÕn, tù hµo ®èi víi mét nhµ v¨n lín cña d©n téc ViÖt Nam. Tõ ®ã, c¸c em cã sù høng thó t×m ®äc, n¾m b¾t c¸c s¸ng t¸c cña t¸c gi¶. - BiÕt rót ra nh÷ng bµi häc cã Ých, cã ý nghÜa tõ viÖc häc tËp n¾m b¾t nh÷ng vÊn ®Ò kh¸i qu¸t vµ cô thÓ trong bµi häc vµ trong c¸c t¸c phÈm cña nhµ v¨n. - TÝch cùc, s«i næi vËn dông kiÕn thøc tæng hîp liªn m«n trong qu¸ tr×nh häc tËp m«n Ng÷ v¨n… B. Nh÷ng ®iÒu cÇn lu ý 1. §Æc ®iÓm bµi häc - Bµi häc ®îc chia lµm hai phÇn. PhÇn mét : T¸c gi¶ (1 tiÕt); PhÇn hai : T¸c phÈm (2 tiÕt). - §©y lµ mét bµi häc kÕt hîp giíi thiÖu nh÷ng kiÕn thøc v¨n häc sö vÒ t¸c gi¶, gi¸o viªn cÇn dµnh thêi lîng nhÊt ®Þnh cho phÇn nµy. - Trong qu¸ tr×nh híng dÉn häc sinh häc bµi, cÇn lµm cho hai néi dung cña bµi häc t¸c gi¶ – t¸c phÈm g¾n bã vµ hç trî cho nhau. - Bµi häc gåm nhiÒu vÊn ®Ò nhng thêi gian h¹n chÕ nªn gi¸o viªn cÇn c©n nh¾c, lùa chän kü lìng néi dung kiÕn thøc Ng÷ v¨n cña bµi víi kiÕn thøc tÝch hîp liªn m«n sao cho thËt hiÖu qu¶. 2. Träng t©m bµi häc - Nh÷ng ®ãng gãp chñ yÕu cña Nam Cao trong s¸ng t¸c vÒ ®Ò tµi ngêi n«ng d©n nghÌo vµ ngêi trÝ thøc nghÌo, phong c¸ch nghÖ thuËt cña nhµ v¨n. - PhÇn t¸c gi¶, gi¸o viªn cÇn dùa vµo bµi viÕt trong SGK ®Ó híng dÉn cho häc sinh n¾m ®îc nh÷ng nÐt chÝnh vÒ cuéc ®êi vµ sù nghiÖp v¨n häc cña nhµ v¨n. c. ph¬ng ph¸p vµ tiÕn tr×nh tæ chøc d¹y häc 1. Ph¬ng ph¸p a. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn - §äc, nghiªn cøu kü bµi häc trong s¸ch gi¸o khoa vµ híng dÉn trong s¸ch gi¸o viªn. - §äc, nghiªn cøu c¸c tµi liÖu giíi thiÖu vÒ t¸c gi¶ vµ t¸c phÈm cña Nam Cao. 2 - T×m hiÓu c¸c ph¬ng ph¸p tÝch hîp kiÕn thøc liªn m«n; c©n nh¾c lùa chän nh÷ng kiÕn thøc vµ ph¬ng ph¸p liªn m«n thiÕt thùc vµ h÷u dông nhÊt ®èi víi bµi häc. - Ph©n c«ng nhiÖm vô cho häc sinh chuÈn bÞ bµi theo môc tiªu, ®Þnh híng ®· ®Ò ra. - §éng viªn, khuyÕn khÝch häc sinh tÝch cùc tham gia chuÈn bÞ bµi. - Híng dÉn häc sinh thùc hiÖn, kiÓm tra kÕt qu¶ thùc hiÖn, lùa chän phÇn chuÈn bÞ tèt nhÊt ®Ó giíi thiÖu trong tiÕt häc . - So¹n bµi d¹y häc trªn m¸y tÝnh (so¹n gi¸o ¸n Word vµ PowerPoint) - Hoµn tÊt néi dung, c¸ch thøc tiÕn hµnh bµi d¹y. b. ChuÈn bÞ cña häc sinh - Mçi häc sinh cÇn: ®äc kü bµi häc trong s¸ch gi¸o khoa vµ so¹n bµi theo hÖ thèng c©u hái híng dÉn häc bµi; ®äc, t×m hiÓu thªm c¸c tµi liÖu giíi thiÖu vÒ t¸c gi¶ vµ t¸c phÈm cña Nam Cao. - Tæ 1chia thµnh hai nhãm häc sinh (mçi nhãm gåm s¸u em) ®¶m nhËn vÏ s¬ ®å t duy vÒ tiÓu sö vµ con ngêi Nam Cao (dùa vµo phÇn tr×nh bµy trong s¸ch gi¸o khoa vµ ®äc thªm). Mçi nhãm vÏ mét s¬ ®å. - Tæ 4 chia thµnh hai nhãm häc sinh (mçi nhãm gåm s¸u em) ®¶m nhËn viÖc t×m hiÓu vÒ quª h ¬ng nhµ v¨n Nam Cao vµ thiÕt kÕ ®Ó giíi thiÖu tríc c¶ líp trong thêi gian 2 phót. - C¸c tæ, nhãm cßn l¹i suy nghÜ t×m ph¬ng ph¸p, néi dung cã thÓ tÝch hîp trong bµi häc vµ x¸c nhËn nh÷ng néi dung cña c¸c bµi häc thuéc c¸c ph©n m«n kh¸c cã liªn quan, cã t¸c dông ®èi víi bµi häc vÒ t¸c gi¶ Nam Cao. - Hoµn thµnh nhiÖm vô ®îc ph©n c«ng tríc ngµy häc mét tuÇn. 2. TiÕn tr×nh d¹y häc Ho¹t ®éng cña Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn häc sinh B1. æn ®Þnh tæ chøc B2. KiÓm tra bµi cò - Trß ch¬i « ch÷ (thêi - Lùa chän « ch÷, tr¶ gian 3 phót) lêi c©u hái t¬ng øng 1. nguyÔn c«ng hoan 2. nguyªn hång 3. t« hoµi Néi dung cÇn ®¹t Ghi chó néi dung, môc ®Ých tÝch hîp 1. ¤ ch÷ thø nhÊt (14 ch÷ c¸i): T¸c gi¶ cña nh÷ng truyÖn ng¾n næi tiÕng Bíc ®êng cïng; MÊt c¸i vÝ; Anh xÈm ? 2. ¤ ch÷ thø hai (10 ch÷ c¸i): T¸c gi¶ cña håi kÝ Nh÷ng ngµy th¬ Êu (®o¹n trÝch Trong lßng mÑ ®· häc ë líp 8) 3. ¤ ch÷ thø ba (6 ch÷ c¸i): Nhµ v¨n mµ tªn - TÝch hîp kiÕn thøc ®· häc m«n Ng÷ v¨n Trung häc c¬ së vµ bµi häc Kh¸i qu¸t v¨n häc ViÖt Nam tõ ®Çu thÕ kØ XX ®Õn C¸ch m¹ng 3 4. vò träng phông 5. thanh tÞnh 6. t¾t ®Ìn 7. nam cao 8. chÝ phÌo - Ghi tªn bµi häc lªn b¶ng - Vµo bµi (2 phót). B3. Híng dÉn hs t×m hiÓu bµi míi - Mêi nhãm häc sinh thuéc tæ 1 ®· chuÈn bÞ tèt s¬ ®å t duy vÒ tiÓu sö vµ con ngêi Nam Cao lªn thuyÕt tr×nh (2 phót) - NhËn xÐt, ®¸nh gi¸ phÇn tr×nh bµy cña häc sinh, yªu cÇu häc sinh ®¸nh dÊu nh÷ng tõ kho¸ trong s¸ch gi¸o khoa; chèt l¹i ba ý quan träng (4 phót). - Ghi bµi - Mét häc sinh ®¹i diÖn nhãm thuyÕt tr×nh s¬ ®å t duy vÒ tiÓu sö vµ con ngêi Nam Cao. - C¶ líp chó ý l¾ng nghe vµ nhËn xÐt bæ sung. - G¹ch ch©n ®¸nh dÊu nh÷ng tõ kho¸ trong s¸ch gi¸o khoa trang 137-138 vµ ghi chÐp ba ý chèt. - Mét häc sinh ®¹i tuæi g¾n víi t¸c phÈm DÕ mÌn phiªu lu kÝ ? 4. ¤ ch÷ thø t (12 ch÷ c¸i): Nhµ v¨n ®îc mÖnh danh lµ ¤ng vua phãng sù ®Êt B¾c 5. ¤ ch÷ thø n¨m (9 ch÷ c¸i): T¸c gi¶ truyÖn ng¾n T«i ®i häc ? 6. ¤ ch÷ thø s¸u (8 ch÷ c¸i): Tªn tuæi cña nhµ v¨n Ng« TÊt Tè g¾n liÒn víi tiÓu thuyÕt nµo? 7. ¤ ch÷ thø b¶y (6 ch÷ c¸i): T¸c gi¶ truyÖn ng¾n L·o H¹c? 8. ¤ ch÷ thø t¸m - ¤ ch÷ bÝ mËt, hµng däc (7 ch÷ c¸i): tªn truyÖn ng¾n ®îc xÕp vµo hµng kiÖt t¸c cña nhµ v¨n Nam Cao. I. Vµi nÐt vÒ tiÓu sö vµ con ngêi 1. TiÓu sö cuéc ®êi (1917 - 1951) - Tªn thËt: TrÇn H÷u Tri, quª §¹i Hoµng, Cao §µ, Nam Sang, LÝ Nh©n, Hµ Nam. - XuÊt th©n: gia ®×nh trung n«ng nghÌo. - Gia ®×nh nhá: trÝ thøc nghÌo, tóng thiÕu. - Tríc C¸ch m¹ng: sèng lay l¾t v× thÊt nghiÖp dë. - N¨m 1943, tham gia Héi V¨n ho¸ cøu quèc, ho¹t ®éng C¸ch m¹ng bÝ mËt, tÝch cùc tham gia vµo cuéc Tæng khëi nghÜa, tËn tuþ trong c«ng cuéc C¸ch m¹ng, kh¸ng chiÕn. - 28/11/1951, hi sinh: nhµ v¨n, chiÕn sÜ 2. Con ngêi Nam Cao - BÒ ngoµi l¹nh lïng; néi t©m phong phó. + Nghiªm kh¾c ®Êu tranh víi b¶n th©n ®Ó tho¸t khái lèi sèng tÇm thêng nhá hÑp. + BÊt hoµ s©u s¾c víi x· héi ®¬ng thêi - TÊm lßng ®«n hËu, chan chøa yªu th¬ng. + G¾n bã s©u nÆng thiÕt tha víi bµ con n«ng d©n ë quª h¬ng nghÌo. + Quan niÖm: kh«ng cã t×nh th¬ng ®ång lo¹i th× kh«ng ®¸ng gäi lµ ngêi. * Tãm l¹i: -> §êng ®êi: tiªu biÓu cho tÇng líp trÝ thøc tiÓu t s¶n nghÌo xuÊt th©n tõ n«ng d©n. -> Con ngêi: Ngêi trÝ thøc trung thùc v« ngÇn (T« Hoµi) th¸ng T¸m n¨m 1945 (Ch¬ng tr×nh Ng÷ v¨n 11, tiÕt 33, 34; s¸ch gi¸o khoa trang 82 91) gióp häc sinh nhí l¹i tªn tuæi nh÷ng c©y bót hiÖn thùc trong V¨n häc ViÖt Nam giai ®o¹n 1930-1945 g¾n víi c¸c t¸c phÈm tiªu biÓu mµ c¸c em ®· häc vµ sÏ ®îc häc. - TÝch hîp m«n §Þa lÝ: x¸c ®Þnh vÞ trÝ ®Þa lÝ tØnh Hµ Nam, huyÖn LÝ Nh©n quª h¬ng nhµ v¨n Nam Cao trªn b¶n ®å ViÖt Nam; kh¸i qu¸t mét sè ®iÓm næi bËt (®ång b»ng chiªm tròng - sèng ng©m da, chÕt ng©m x¬ng – cuéc sèng vÊt v¶, khã kh¨n, nhng nhiÒu nh©n tµi …). H×nh ¶nh quª h¬ng, gia ®×nh, b¶n th©n, x· héi … in bãng râ nÐt trong t¸c phÈm cña nhµ v¨n. - TÝch hîp m«n Ng÷ v¨n: ë c¸i lµng nµy, d©n kh«ng qu¸ hai ngh×n xa phñ, xa tØnh … “quÇn ng tranh thùc”ngêi d©n ph¶i chÞu ¸ch ¸p bøc nÆng nÒ cña n¨m bÌ b¶y mèi thèng trÞ … (ChÝ PhÌo) 4 diÖn nhãm häc tËp ®· - Mêi nhãm häc sinh chuÈn bÞ tèt phÇn giíi ®· chuÈn bÞ tèt phÇn thiÖu vÒ tØnh Hµ Nam giíi thiÖu vÒ m¶nh ®Êt thuyÕt tr×nh. Hµ Nam lªn thuyÕt tr×nh (2 phót). - Giíi thiÖu tem th in ch©n dung nhµ v¨n Nam Cao vµ c¸c t¸c phÈm tiªu biÓu cña nhµ v¨n (2 phót) - Ph©n c«ng häc sinh lµm viÖc trªn b¶ng - Lµm viÖc trªn b¶ng phô (thêi gian 5 phô (5 phót) : phót) + Tæ 1 : Kh¸i qu¸t quan ®iÓm nghÖ thuËt - NhËn xÐt phÇn lµm cña nhµ v¨n Nam viÖc cña häc sinh tæ 1 vµ ph©n tÝch, b×nh Cao luËn, tÝch hîp, chèt néi + Tæ 2 : Kh¸i qu¸t dung: Quan ®iÓm c¸c ®Ò tµi chÝnh trong nghÖ thuËt. Yªu cÇu s¸ng t¸c cña Nam häc sinh g¹ch ch©n Cao tríc C¸ch m¹ng ®¸nh dÊu néi dung cã + Tæ 3 : Kh¸i qu¸t liªn quan trong s¸ch c¸c ®Ò tµi chÝnh trong gi¸o khoa trang 138 s¸ng t¸c cña Nam -139 (7 phót) Cao sau C¸ch m¹ng - Lu ý: Nam Cao lµ nhà v¨n rÊt tù gi¸c vÒ + Tæ 4 : Kh¸i qu¸t quan ®iÓm nghÖ phong c¸ch s¸ng t¸c tthuËt … Quan ®iÓm cña Nam Cao. ®ã n»m r¶i r¸c trong c¸c t¸c phÈm cña «ng - Nghe gi¶ng, ghi ý (Gi¨ng s¸ng, §êi chÝnh thõa, Sèng mßn, §«i m¾t) - NhÊn : T tëng bao trïm, s©u xa nhÊt trong quan ®iÓm nghÖ -> Cuéc ®êi tuy ng¾n ngñi nhng nh÷ng cèng hiÕn cña Nam Cao ®· trë thµnh tÊm g¬ng - TÝch hîp hiÓu biÕt vÒ ®Ñp trong giíi v¨n nghÖ sÜ vµ trong lßng mçi v¨n ho¸ x· héi (ý ngêi d©n ViÖt Nam. nghÜa cña tem th): gióp häc sinh thªm tù hµo vÒ mét ngêi con cña m¶nh ®Êt Hµ Nam nh©n kiÖt, t¹o høng thó cho phÇn t×m hiÓu vÒ Sù nghiÖp v¨n häc II. Sù nghiÖp v¨n häc 1. Quan ®iÓm nghÖ thuËt a/ NghÖ thuËt ph¶i g¾n liÒn víi hiÖn thùc cuéc sèng - Chñ nghÜa hiÖn thùc cña Nam Cao lµ v× cuéc sèng, v× con ngêi, v× nh÷ng ngêi lÇm than ®au khæ. - Nãi c¸ch kh¸c: chñ nghÜa hiÖn thùc ë «ng g¾n liÒn víi chñ nghÜa nh©n ®¹o. - Con ®êng nt hiÖn thùc “ vÞ nh©n sinh” (tr¸i ngîc h¼n víi quan niÖm nghÖ thuËt “vÞ nghÖ thuËt” cña nhãm “Tù lùc v¨n ®oµn”) b/ NghÖ thuËt ph¶i mang néi dung t tëng nh©n ®¹o, ph¶i mang gi¸ trÞ nh©n lo¹i phæ biÕn. - Yªu cÇu x¸c ®¸ng ®èi víi t¸c phÈm hiÖn thùc chñ nghÜa ch©n chÝnh. - V¨n ch¬ng ch©n chÝnh lµ v¨n ch¬ng thÊm nhuÇn t tëng nh©n ®¹o, võa mang nçi ®au nh©n t×nh, võa cã thÓ tiÕp thªm søc m¹nh cho con ngêi ®Ó v¬n tíi cuéc sèng nh©n ¸i, c«ng b»ng, hoµ hîp. - TÝch hîp Ng÷ v¨n (phÇn Lµm v¨n – Bµi : Thao t¸c lËp luËn so s¸nh, s¸ch gi¸o khoa Ng÷ v¨n 11, tËp I, trang 79; LuyÖn tËp thao t¸c lËp luËn so s¸nh, LuyÖn tËp kÕt hîp thao t¸c lËp luËn ph©n tÝch vµ so s¸nh s¸ch gi¸o khoa Ng÷ v¨n 11, tËp I, trang 116 – 120 ®Ó ph©n tÝch, so s¸nh hai quan ®iÓm: nghÖ thuËt “vÞ nh©n sinh” vµ nghÖ thuËt “vÞ nghÖ thuËt” ) gióp häc sinh thÊy ®îc ý nghÜa con ®êng nghÖ thuËt –vÞ nh©n sinh– v× cuéc sèng cña con ngêi - TÝch hîp m«n Gi¸o dôc c«ng d©n: ch¬ng tr×nh GDCD líp 10, phÇn C«ng d©n víi ®¹o ®øc (Gåm: ®¹o ®øc, 5 thuËt cña Nam Cao lµ t tëng nh©n ®¹o, t×nh yªu th¬ng vµ nçi ®au ®èi víi con ngêi. - §Æt c©u hái: TÊm lßng nh©n ®¹o, t×nh th¬ng yªu con ngêi, l¬ng t©m, tr¸ch nhiÖm trong mäi c«ng viÖc lµ nh÷ng vÊn ®Ò c¸c em ®· ®îc häc cha? H·y nªu hiÓu biÕt cña em - Nhí l¹i kiÕn thøc vÒ nh÷ng bµi häc ®ã. m«n Gi¸o dôc c«ng d©n líp 10, tr¶ lêi c©u - Sèng mßn (1944): hái tÝch hîp “T¹ng ngêi y kh«ng cho y cÇm sóng, cÇm g¬m, y sÏ cÇm bót mµ chiÕn ®Êu”. - §Æt c©u hái: + §¸nh gi¸ cña em vÒ quan ®iÓm nghÖ thuËt cña Nam Cao? + Quan ®iÓm nghÖ thuËt cña nhµ v¨n Nam Cao cã ý nghÜa nh thÕ nµo ®èi víi x· héi? - Suy nghÜ, tr¶ lêi kiÕn thøc cña bµi c/ NghÖ thuËt ph¶i ®i liÒn víi sù kh¸m ph¸ s¸ng t¹o - NhËn thøc s¸ng t¹o nghÖ thuËt lµ lÜnh vùc cña tµi n¨ng, ®ßi hái ph¶i t×m tßi, ph¸t hiÖn kh«ng ngõng, t¹o ra c¸i míi, c¸i cha cã. - NghÖ thuËt kh«ng chÊp nhËn sù rËp khu«n dÔ d·i. Kh«ng t×m tßi s¸ng t¹o th× kh«ng thÓ cã v¨n ch¬ng. d/ NghÖ thuËt ph¶i g¾n liÒn víi l¬ng t©m cña ngêi cÇm bót - Nhµ v¨n ch©n chÝnh tríc hÕt ph¶i lµ mét con ngêi ch©n chÝnh, ph¶i cã nh©n c¸ch, tr¸ch nhiÖm vµ t×nh th¬ng. - Nhµ v¨n ch©n chÝnh cßn cÇn ph¶i thùc hiÖn sø mÖnh chiÕn ®Êu cña m×nh. nghÜa vô, l¬ng t©m, nh©n phÈm, danh dù - lµ nh÷ng yªu cÇu v« cïng quan träng ®Ó ph¸t triÓn con ngêi vµ x· héi). G¾n víi quan ®iÓm nghÖ thuËt cña Nam Cao, c¸c em sÏ thÊy: Nam Cao lµ nhµ v¨n cã tÇm vãc lín, t tëng lín. Nh÷ng vÊn ®Ò Nam Cao ®Æt ra lu«n cã ý nghÜa, gi¸ trÞ s©u s¾c ®èi víi mäi thêi ®¹i. - TÝch hîp ý nghÜa t¸c dông v¨n häc nghÖ * Tãm l¹i: thuËt ch©n chÝnh víi -> TÇm vãc cña Nam Cao chÝnh lµ ë tÊm ®êi sèng x· héi: Quan lßng vµ t tëng cña «ng. ®iÓm nghÖ thuËt cña nhµ -> TÇm vãc lín, t tëng lín. v¨n Nam Cao nãi riªng -> Nh÷ng vÊn ®Ò Nam Cao ®Æt ra cho ®Õn vµ c¸c nhµ v¨n cïng chÝ b©y giê vÉn cßn lµm nhøc nhèi chóng ta. híng víi «ng nãi chung cã ý nghÜa rÊt quan träng ®èi víi mçi ngêi nãi riªng vµ x· héi nãi chung… - Suy nghÜ, tr¶ lêi c©u hái tÝch hîp. - NhËn xÐt phÇn tr¶ lêi trªn b¶ng phô cña häc sinh tæ 2,3; chèt vÊn ®Ò: C¸c ®Ò tµi chÝnh (7 phót). - Kh¾c s©u t¸c phÈm - Nghe, ghi chÐp, g¹ch ch©n ®¸nh dÊu néi dung ®· cã trong s¸ch gi¸o khoa trang 139, 140 2. C¸c ®Ò tµi chÝnh a/ Tríc C¸ch m¹ng: §Ò Ngêi trÝ thøc tµi nghÌo T¸c - Gi¨ng s¸ng, phÈ §êi thõa, Sèng Ngêi n«ng d©n nghÌo - ChÝ PhÌo, L·o H¹c, D× H¶o … - TÝch hîp m«n LÞch sö (ch¬ng tr×nh LÞch sö 6 ChÝ PhÌo (1941): ra ®êi muén nhng ®îc ®¸nh gi¸ lµ mét kiÖt t¸c … - DÉn: Cuéc ®êi vµ s¸ng t¸c cña Nam Cao tríc C¸ch m¹ng g¾n víi nhiÒu ch÷ nghÌo. Nguyªn nh©n do hoµn c¶nh lÞch sö. - §Æt c©u hái: H·y kh¸i qu¸t nh÷ng sù kiÖn lÞch sö ®· ¶nh h- - Suy nghÜ, tr¶ lêi c©u ëng ®Õn cuéc sèng cña hái tÝch hîp. nh©n d©n ta tõ ®Çu thÕ kØ XX - C¸ch m¹ng th¸ng T¸m, 1945? - Giíi thiÖu video n¹n ®ãi 1945: gióp häc sinh nh×n l¹i thêi ®¹i nhµ v¨n Nam Cao sèng, lÝ do nhµ v¨n viÕt vÒ ngêi trÝ thøc nghÌo vµ ngêi n«ng d©n nghÌo; gîi cho häc sinh liªn hÖ tÝch hîp: NghÞ luËn vÒ t tëng ®¹o lÝ yªu níc th¬ng nßi – - DÉn: Sau C¸ch m¹ng, nhê gi¸c ngé vÒ vai trß c¸ch m¹ng cña quÇn chóng, Nam Cao kh«ng chØ nh×n hä b»ng ®«i m¾t t×nh th¬ng mµ cßn b»ng ®«i m mßn … - lÊy m×nh ra lµm c¸i m¸y Nh©n kiÓm nghiÖm - Nh©n vËt vËt chÝnh chÝnh: nhµ v¨n viªn (®Æc nghÌo, ®iÓm) chøc, gi¸o khæ trêng t … nhiÒu hoµi b·o, bÞ x· héi bÊt c«ng “gh× s¸t ®Êt” - Thùc tr¹ng buån th¶m, c¬ cùc cña trÝ thøc tiÓu t s¶n nghÌo ; bøc Gi¸ tranh ®en tèi, u trÞ ¸m cña x· héi næi - KÕt téi x· héi bËt v« nh©n ®¹o - ThÓ hiÖn cuéc ®Êu tranh thùc hiÖn lÏ sèng nh©n ®¹o, v¬n tíi mét cuéc sèng cao ®Ñp. - Nguyªn mÉu tõ nh÷ng ngêi thËt viÖc thËt ë quª h¬ng (dùng nªn nh÷ng l·o H¹c, d× H¶o, lang RËn, ChÝ PhÌo, …) - Cuéc sèng tèi t¨m, cùc nhôc cña ngêi n«ng d©n; sè phËn khèn khæ cña nh÷ng ngêi thÊp cæ bÐ häng - T×nh tr¹ng bÊt c«ng ë n«ng th«n - Kh¼ng ®Þnh nh©n tÝnh vµ b¶n chÊt l¬ng thiÖn khi mÊt c¶ h×nh hµi vµ tÝnh c¸ch… b/ Sau C¸ch m¹ng: §Ò tµi C¸ch m¹ng, kh¸ng chiÕn T¸c phÈm - ë rõng, §«i m¾t, TruyÖn biªn giíi … - C¸c tÇng líp nh©n d©n… Nh©n vËt tÝch cùc tham gia kh¸ng chiÕn. chÝnh líp 8, Trung häc c¬ së): §Çu thÕ kØ XX, sau khi æn ®Þnh t×nh h×nh x©m lîc níc ta, thùc d©n Ph¸p tiÕn hµnh khai th¸c thuéc ®Þa vÒ kinh tÕ. Sau hai cuéc khai th¸c 1897 – 1914; 1919 – 1929 cuéc sèng cña nh©n d©n ta cùc khæ, lÇm than; Tõ n¨m 1940 – 1945, Ph¸p b¸n níc ta hai lÇn cho NhËt … §Çu n¨m 1945: 2 triÖu ngêi ViÖt Nam chÕt ®ãi. - TÝch hîp Ng÷ v¨n NghÞ luËn vÒ mét t tëng ®¹o lÝ, mét hiÖn tîng ®êi sèng x· héi (Tõ cuéc ®êi, con ngêi, quan ®iÓm nghÖ thuËt, ®Õn c¸c ®Ò tµi chÝnh cña Nam Cao tríc C¸ch m¹ng, ta thÊy nhµ v¨n ®· nªu cao nh÷ng truyÒn thèng tèt ®Ñp cña d©n téc: t¬ng th©n t¬ng ¸i, l¸ lµnh ®ïm l¸ r¸ch … §©y còng lµ nh÷ng nÐt ®Ñp mµ x· héi hiÖn ®¹i ®ang nh©n réng) - TÝch hîp kiÕn thøc m«n LÞch sö vµ hiÓu biÕt x· héi: Vai trß cña quÇn chóng nh©n d©n trong hai cuéc kh¸ng 7 m¾t c¶m phôc tríc nh÷ng con ngêi cã kh¶ n¨ng c¶i t¹o hoµn c¶nh, bÊt khuÊt, anh hïng. (®Æc ®iÓm) - NhËn xÐt phÇn tr¶ lêi trªn b¶ng phô cña häc sinh tæ 4; chèt vÊn ®Ò: Phong c¸ch nghÖ thuËt (5 phót). - Gi¶i thÝch kh¸i niÖm: + Phong c¸ch nghÖ thuËt + Giäng v¨n + CÊu tróc më - TÝch hîp quan niÖm mÜ häc vÒ c¸i bi - Chó ý theo dâi, g¹ch ch©n ®¸nh dÊu néi dung cã trong s¸ch gi¸o khoa trang 141 vµ ghi chÐp bæ sung. - §Æt c©u hái yªu cÇu häc sinh chøng minh phong c¸ch nghÖ thuËt cña Nam Cao. - Chøng minh nh÷ng nÐt chÝnh cña phong c¸ch nghÖ thuËt Nam Cao qua truyÖn ng¾n L·o H¹c? - Nam Cao tù nguyÖn lµm ngêi c¸n bé tuyªn truyÒn v« danh cña C¸ch m¹ng, tù rÌn luyÖn, tù c¶i t¹o m×nh trong thùc tÕ kh¸ng chiÕn. - VÊn ®Ò “®«i m¾t” Gi¸ trÞ - Ca ngîi vµ kh¼ng ®Þnh næi bËt nh÷ng phÈm chÊt quÝ b¸u cña quÇn chóng nh©n d©n - §Ò cao vai trß, tr¸ch nhiÖm cña ngêi cÇm bót tríc vËn mÖnh d©n téc. 3. Phong c¸ch nghÖ thuËt: - Lu«n híng tíi thÕ giíi néi t©m cña con ngêi. - BiÖt tµi trong viÖc mt¶, ph©n tÝch t©m lÝ nh©n vËt. - ViÕt vÒ c¸i nhá nhÆt; ®Æt ra vÊn ®Ò cã ý nghÜa x· héi to lín, cã tÇm triÕt lÝ s©u s¾c. chiÕn trêng k×, oanh liÖt cña d©n téc ta. §Ó thÊy ®îc c¸i nh×n tiÕn bé, tÝch cùc cña nhµ v¨n Nam Cao trong nh÷ng s¸ng t¸c sau C¸ch m¹ng. - TÝch hîp quan niÖm mÜ häc vÒ c¸i bi (C¸i bi lµ đỉnh cao của nghệ thuật. Nhân vật trung tâm là người tốt, cao - Giäng v¨n ®Æc s¾c: l¹nh lïng, döng dng, thượng, nhưng khinh b¹c; tr÷ t×nh, s«i næi, tha thiÕt. trong xung đột với cái xấu lại chịu bất - CÊu tróc t¸c phÈm: cÊu tróc më. hạnh, thậm chí cái - §ãng gãp quan träng vµo bËc nhÊt: ph¸t chết...; cái bi cũng triÓn ng«n ng÷ v¨n xu«i hiÖn ®¹i. có thể nảy sinh từ khát vọng cá nhân... Sau xung đột cá nhân lµ xung đột xã hội rộng lớn, những xung đột mang tầm vóc lịch sử). C¸c t¸c phÈm cña Nam Cao ®· thÓ hiÖn râ quan niÖm mÜ 8 B4. Cñng cè bµi (2 phót) - Híng dÉn häc sinh tæng kÕt: Tõ nh÷ng néi dung ®· häc, h·y nªu nh÷ng Ên tîng s©u s¾c nhÊt cña em vÒ nhµ v¨n Nam Cao. B5. LuyÖn tËp (3 phót) - Yªu cÇu häc sinh lµm viÖc víi phiÕu ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp PhiÕu sè 1: Tõ bµi häc vÒ t¸c gi¶ Nam Cao, em rót ra ®îc nh÷ng kÜ n¨ng nµo cho mét bµi ®äc hiÓu vÒ mét t¸c gia v¨n häc? PhiÕu sè 2: Vai trß cña ho¹t ®éng tÝch hîp kiÕn thøc liªn m«n trong bµi häc - Rót ra nh÷ng kÕt luËn ng¾n gän, cã ý nghÜa nhÊt vÒ t¸c gia Nam Cao. - Ghi: Ghi nhí s¸ch gi¸o khoa, trang 142 - Lµm viÖc víi phiÕu ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp theo ph©n c«ng (Tæ 1,3 – PhiÕu sè 1; Tæ 2,4 – PhiÕu sè 2) III. KÕt luËn: - Nam Cao: nhµ v¨n hiÖn thùc lín, nhµ nh©n ®¹o chñ nghÜa lín, ®ãng gãp quan träng ®èi víi qu¸ tr×nh hiÖn ®¹i ho¸ v¨n häc d©n téc. - Quan ®iÓm nghÖ thuËt s©u s¾c tiÕn bé, thµnh tùu xuÊt s¾c vÒ ®Ò tµi ngêi trÝ thøc nghÌo vµ ngêi n«ng d©n cïng khæ. - Nhµ v¨n cã phong c¸ch ®éc ®¸o. IV. LuyÖn tËp – KiÓm tra ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp PhiÕu sè 1: KÜ n¨ng häc bµi ®äc hiÓu vÒ mét t¸c gia v¨n häc: - §äc, nghiªn cøu kÜ bµi häc vµ t liÖu tham kh¶o vÒ t¸c gia. - ThuyÕt minh tr«i ch¶y, râ rµng vÒ cuéc ®êi, con ngêi, sù nghiÖp cña t¸c gia ®ã. Chó ý nh÷ng chi tiÕt, ®Æc ®iÓm tiªu biÓu trong cuéc ®êi, con ngêi, sù nghiÖp ®· chi phèi quan ®iÓm s¸ng t¸c, ®Ò tµi s¸ng t¸c vµ phong c¸ch nghÖ thuËt cña nhµ v¨n. - N¾m ch¾c mét sè t¸c phÈm tiªu biÓu cña t¸c gia ®Ó chøng minh cho nh÷ng quan ®iÓm nghÖ thuËt, ®Æc ®iÓm s¸ng t¸c, phong c¸ch s¸ng t¸c … ------------------- HÕt --------------------- häc nµy. - Tæng hîp kiÕn thøc toµn bµi vÒ t¸c gi¶ Nam Cao: Ghi nhí s¸ch gi¸o khoa, trang 142 PhiÕu sè 2: Vai trß cña ho¹t ®éng tÝch hîp kiÕn thøc liªn m«n: - Ph¸t huy kh¶ n¨ng vËn dông thùc hµnh kiÕn thøc liªn m«n vµ kÜ n¨ng chñ ®éng lµm viÖc nhãm, lµm viÖc c¸ nh©n tríc tËp thÓ … - Gióp bµi häc sinh ®éng, s«i næi, thiÕt thùc, ý nghÜa; tr¸nh lèi häc chay, nÆng vÒ lÝ thuyÕt, xa rêi thùc tÕ. 9