ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
---------------------------
LÊ THỊ HƢƠNG CHI
ĐÁNH GIÁ CỦA SINH VIÊN VỀ HOẠT ĐỘNG
GIẢNG DẠY CỦA GIẢNG VIÊN
(NGHIÊN CỨU TẠI TRƢỜNG ĐẠI HỌC LAO ĐỘNG XÃ HỘI)
LUẬN VĂN THẠC SĨ
Chuyên ngành : Xã hội học
HÀ NỘI - 2014
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
---------------------------
LÊ THỊ HƢƠNG CHI
ĐÁNH GIÁ CỦA SINH VIÊN VỀ HOẠT ĐỘNG
GIẢNG DẠY CỦA GIẢNG VIÊN
(NGHIÊN CỨU TẠI TRƢỜNG ĐẠI HỌC LAO ĐỘNG XÃ HỘI)
LUẬN VĂN THẠC SĨ
Chuyên ngành : Xã hội học
Mã số : 60 31 03 01
Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Nguyễn Thị Kim Hoa
HÀ NỘI – 2014
LỜI CẢM ƠN
Trước hết em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới các thầy, cô giáo
Khoa Xã hội học, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn đã
truyền thụ, trang bị những kiến thức cao học chuyên ngành Xã hội học
cho em trong suốt quá trình học tập.
Đặc biệt, em xin chân thành cảm ơn tới PGS.TS.Nguyễn Thị Kim
Hoa hiện đang công tác khoa Xã hội học, trường Đại học Khoa học Xã
hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội đã tận tình chỉ bảo, hướng
dẫn em hoàn thành luận văn này.
Xin chân thành cảm ơn cơ quan nơi tôi công tác, đồng nghiệp,
bạn bè và người thân trong gia đình đã giúp đỡ và dành thời gian cho tôi
học tập và hoàn thành luận văn.
Trong quá trình nghiên cứu, đề tài của em còn nhiều thiếu sót, kính
mong nhận được sự góp ý, bổ sung ý kiến của các thầy, cô giáo và các
bạn để đề tài của em được hoàn thiện tốt hơn.
Em xin chân thành cảm ơn
Học viên
Lê Thị Hương Chi
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ................................................................................................. 6
1. Lý do chọn đề tài .................................................................................. 6
2. Tổng quan nghiên cứu .......................................................................... 8
3. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài ............................................... 17
4. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ..................................................... 18
5. Đối tượng, khách thể, phạm vi nghiên cứu ........................................ 19
6. Câu hỏi nghiên cứu............................................................................. 19
7. Giả thuyết nghiên cứu ........................................................................ 19
8. Phương pháp nghiên cứu .................................................................... 19
9. Khung phân tích ................................................................................. 22
NỘI DUNG CHÍNH ............................................................................. 23
Chƣơng 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn của đề tài ............................... 23
1.1. Khái niệm công cụ của đề tài .................................................... 23
1.1.1. Đánh giá của sinh viên về hoạt động giảng dạy của giảng viên . 23
1.1.2. Đánh giá ................................................................................. 24
1.1.3. Giảng dạy ............................................................................... 25
1.1.4. Giảng viên .............................................................................. 28
1.1.5. Sinh viên ................................................................................ 29
1.1.6. Hoạt động giảng dạy .............................................................. 29
1.2. Lý thuyết áp dụng ...................................................................... 33
1.2.1. Lý thuyết hành vi lựa chọn .................................................... 33
1.2.2. Lý thuyết hành động xã hội ................................................... 35
1.3. Khái quát về địa bàn nghiên cứu .............................................. 37
CHƢƠNG 2: : HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ
ẢNH HƢỞNG ĐẾN ĐÁNH GIÁ CỦA SINH VIÊN VỀ HOẠT
ĐỘNG GIẢNG DẠY CỦA GIẢNG VIÊN ........................................ 41
1
2.1 Hoạt động của sinh viên đánh giá về hoạt động giảng dạy của
giảng viên ........................................................................................... 41
2.1.1. Đánh giá của sinh viên về nội dung và phương pháp giảng dạy
của giảng viên trường Đại học Lao động Xã hội............................. 41
2.1.2.Đánh giá của sinh viên về việc sử dụng phương tiện hỗ trợ
giảng dạy và tài liệu phục vụ học tập, giảng dạy............................. 51
2.1.3. Trách nhiệm của giảng viên đối với sinh viên....................... 55
2.1.4. Đánh giá của sinh viên về khả năng khuyến khích sáng tạo, tư
duy độc lập của sinh viên................................................................. 58
2.1.5. Đánh giá của sinh viên về khả năng về sự công bằng của
giảng viên trong kiểm tra đánh giá học tập của sinh viên. .............. 61
2.1.6. Đánh giá của sinh viên về tác phong sự phạm của giảng viên.. 63
2.2. Một số yếu tố ảnh hƣởng đến đánh giá của sinh viên về hoạt
động giảng dạy của giảng viên. ........................................................ 66
2.2.1. Yếu giới tính .......................................................................... 66
2.2.2. Yếu tố năm học của sinh viên ............................................... 69
2.2.3. Yếu tố ngành học ................................................................... 71
2.2.4. Yếu tố học lực của sinh viên.................................................. 74
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ...................................................... 78
DANH MỤC TÀ I LIỆU THAM KHẢO............................................ 84
2
DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1 : Giảng viên giới thiệu rõ ràng mục tiêu và yêu cầu .............. 42
của học phần(%)..................................................................................... 42
Bảng 2.2: Giảng viên trình bày chính xác, khoa học kiến thức cơ bản
của học phần........................................................................................... 43
Bảng 2.3. Nội dung bài giảng được giảng viên trình bày đầy đủ so với
các nội dung trong đề cương học phần. ................................................. 44
Bảng 2.4: Đánh giá của sinh viên về việc giảng viên phân bổ thời gian
hợp lý giữa lý thuyết và thực hành (%).................................................. 46
Bảng 2.5. Giảng viên thường xuyên cập nhật và mở rộng kiến thức liên
quan đến môn học. ................................................................................. 47
Bảng 2.6. Giảng viên sử dụng hiệu quả các phương tiện hỗ trợ giảng dạy. 52
Bảng 2.7: Đánh giá của Sinh viên về trách nhiệm, sự nhiệt tình đối với
người học và thời gian giảng dạy của giảng viên .................................. 55
Bảng 2.8: Đánh giá của sinh viên về sự công bằng của giảng viên trong
kiểm tra. Dánh giá kết quả học tập của người học................................. 62
Bảng 2.9: Đánh giá của sinh viên về tác phong sư phạm của giảng viên.. 65
Bảng 2.10 : Đánh giá trung bình của sinh viên về hoạt động giảng dạy
của giảng viên theo yếu tố giới tính ....................................................... 67
Bảng 2.11: Đánh giá trung bình trung của sinh viên về hoạt động giảng
dạy của sinh viên theo yếu tố năm học .................................................. 69
Bảng 2.12: Đánh giá trung bình trung của sinh viên về hoạt động giảng
dạy của GV theo yếu tố ngành học ........................................................ 72
Bảng 2.13: Đánh giá của sinh viên về hoạt động giảng dạy của giảng
viên theo yếu tố học lực (%) .................................................................. 75
3
DANH MỤC BIỂU ĐỒ
Biểu 2.1: Giảng viên có phương pháp truyền đạt rõ ràng, dễ hiểu(%) .. 49
Biểu 2.2: Phương pháp giảng dạy của giảng viên kích thích hứng thú tìm
tòi tri thức mới của sinh viên(%) ........................................................... 50
Biểu 2.3 : Giảng viên ứng dụng hiệu quả công nghệ thông tin trong giảng
dạy (%) ................................................................................................... 53
Biểu 2.4: Giảng viên giới thiệu, cung cấp nguồn tài liệu tham khảo hữu
ích liên quan tới môn học (%) ................................................................ 54
Biểu 2.5: Đánh giá của sinh viên về trách nhiệm, sự nhiệt tình đối với
sinh viên và thời gian giảng dạy của giảng viên (%) ............................. 57
Biểu 2.6: Đánh giá của sinh viên về khả năng của giảng viên trong việc
khuyến khích sáng tạo, tư duy độc lập của người học trong học tập (%).. 59
Biểu 2.7.Giảng viên tôn trọng ý kiến phát biểu của sinh viên trong giờ
học (%) ................................................................................................... 60
Biểu 2.8 Giảng viên đã sử dụng các phương pháp kích thích tính tự học,
tự nghiên cứu của sinh viên (%) ............................................................ 60
Biểu 2.9 : Giảng viên khuyến khích và giúp sinh viên nâng cao khả năng
diễn đạt và tư duy sáng tạo(%)............................................................... 60
Biểu 2.10: Đánh giá của sinh viên về tác phong sư phạm của giảng viên(%).. 66
4
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
BGDĐT: Bộ Giáo dục Đào tạo
CĐ: Cao đẳng
ĐH: Đại học
ĐHQGHN: Đại học Quốc gia Hà Nội
ĐHLĐXH: Đại học Lao động Xã hội
GDĐH: Giáo dục đại học
GV: Giảng viên
HĐGD: Hoạt động giảng dạy
PPGD: Phương pháp giảng dạy
LĐTB&XH: Lao động thương binh và xã hội
5
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Đối với mỗi quốc gia trên thế giới nói chung và Việt Nam nói
riêng, giáo dục – đào tạo luôn là quốc sách hàng đầu, trong đó giáo dục
đại học đóng vai trò quan trọng, bởi đó chính là nơi tạo ra nguồn nhân
lực có tri thức để xây dựng và phát triển đất nước. Vì thế, việc đánh giá
chất lượng đào tạo trong các trường đại học là một trong các mối quan
tâm của ngành giáo dục – đào tạo và xã hội. Cải tiến và nâng cao chất
lượng đào tạo luôn luôn là mối quan tâm hàng đầu của các cơ sở giáo
dục trên thế giới.
Chất lượng đào tạo cao hay thấp là kết quả của nhiều quá trình,
nhiều yếu tố khách quan và chủ quan tồn tại trong hệ thống giáo dục của
một quốc gia nói chung và của các cơ sở giáo dục nói riêng. Trong đó,
quy trình đào tạo là một trong những khâu cơ bản quyết định chất lượng
đào tạo. Quy trình đào tạo bao gồm: Chương trình giảng dạy, giáo trình
và tài liệu giảng dạy, phương pháp giảng dạy và học tập, kiểm tra và
đánh giá [11].
Ở nước ta, thực hiện chỉ thị số 33/2006/CT-TTg ngày 08/09/2006
của Thủ tướng chính phủ về chống tiêu cực và khắc phục bệnh thành tích
trong giáo dục. Từ năm học 2007-2008, các cơ sở giáo dục đại học đã thực
hiện lộ trình xây dựng quy định về đánh giá, xếp loại giáo viên, giảng viên
(GV) của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo [17].
Thực hiện theo thông báo số 2754/BGDĐT- NGCBQLGD ban
hành ngày 20 tháng 5 năm 2010 của Bộ Giáo Dục và Đào Tạo về việc
lấy ý kiến phản hồi của sinh viên (SV) về phương pháp giảng dạy của
GV. Căn cứ kết quả triển khai thí điểm lấy ý kiến phản hồi từ SV về
6
hoạt động giảng dạy của GV ở một số trường đại học trong năm học
2008 - 2009, Bộ Giáo dục và Đào tạo tiếp tục hướng dẫn các trường đại
học, học viện, cao đẳng tổ chức lấy ý kiến phản hồi từ sinh viên, học
viên cao học, nghiên cứu sinh về hoạt động giảng dạy của giảng viên
nhằm mục đích:
Góp phần thực hiện quy chế dân chủ trong các cơ sở giáo dục đại
học, xây dựng đội ngũ giảng viên có phẩm chất đạo đức, lương tâm
nghề nghiệp và trình độ chuyên môn cao, phương pháp và phong cách
giảng dạy tiên tiến, hiện đại.
Tạo thêm kênh thông tin giúp giảng viên điều chỉnh hoạt động
giảng dạy; nâng cao tinh thần trách nhiệm của giảng viên trong việc
thực hiện mục tiêu đào tạo của cơ sở giáo dục đại học.
- Tăng cường tinh thần trách nhiệm của người học với quyền lợi,
nghĩa vụ học tập, rèn luyện của bản thân; tạo điều kiện để người học
được phản ánh tâm tư, nguyện vọng, được thể hiện chính kiến về hoạt
động giảng dạy của giảng viên [4].
Với quan điểm: giảng dạy và học tập là hoạt động cốt lõi, trực
tiếp tạo nên chất lượng đào tạo của nhà trường nên cần được quan tâm
nghiên cứu. Trong đó giảng dạy sẽ định hướng và khuyến khích việc
học tập của sinh viên. Giảng dạy thích hợp còn có thể làm thay đổi cách
học. Ngược lại, hoạt động học tập cần trở thành hoạt động tích cực, hoạt
động chủ động có hướng đích, qua đó có thể làm tăng thêm hiệu quả
của hoạt động giảng dạy. Tuy vậy, trong khuôn khổ luận văn này đối
tượng được tập trung nghiên cứu đánh giá là hoạt động giảng dạy.
Đề tài luận văn thạc sĩ “Đánh giá của sinh viên về hoạt động
giảng dạy của giảng viên tại trƣờng Đại học Lao động Xã hội”được
7
thực hiện nhằm góp phần tạo cơ sở cho việc thường xuyên cải tiến,
nâng cao chất lượng đào tạo của nhà trường.
2. Tổng quan nghiên cứu
2.1. Nghiên cứu trên thế giới
Việc sinh viên đánh giá HĐGD của giảng viên và chấ t lượng đào
tạo cũng như nhiề u lĩnh v ực khác của nhà trường đã được tiế n hành t ừ
rấ t lâu trên thế giới. Đây là hình thức được sử dụng phổ biến và thường
xuyên trong giáo dục ĐH Hoa Kỳ, Châu Âu, Úc và các nư ớc Châu Á
như Nhật Bản, Xin-ga-po, Thái Lan….
Hình thức đánh giá này đã được hình thành từ rất sớm và phát
triển qua nhiều thời kỳ khác nhau. Ngay từ thời kỳ Trung cổ, các trường
ĐH ở châu Âu dựa vào SV để kiểm tra việc giảng dạy của GV. Hiệu
trưởng chỉ định một Hội đồng SV có nhi ệm vụ ghi chép xem GV có
giảng dạy theo đúng lịch trình giảng dạy quy định của trường không,
nếu có sự thay đổi nhỏ nào ngoài quy định chung, Hội đồng SV báo cáo
ngay cho Hiệu trưởng. Hiệu trưởng sẽ phạt GV về những vi phạm đó.
Thời kỳ Thực dân vào thế kỷ th ứ XVI và XVII , cuối năm học đại diện
Hội đồng quản trị và Hiệu trưởng dự giờ quan sát việc GV đặt câu hỏi
kiểm tra kiến thức cả năm học của SV [14].
Giai đoạn từ 1925-1960 các trường ĐH và cao đẳng sử dụng bảng
đánh giá chuẩn đã được kiểm nghiệm dùng cho SV đánh giá GV. GV
các trường ĐH và cao đẳng đã nhận thức rõ mục đích và ý nghĩa của
bảng đánh giá giảng dạy và đã tình nguyện sử d ụng bảng đánh giá
chuẩn với mục đích cải tiến và điều chỉnh việc giảng dạy của mình trên
cơ sở phân tích các kết quả thu được của bảng đánh giá [14].
8
Từ những năm 1970, ngày càng có nhiều trường ĐH và cao đẳng
sử dụng các bảng đánh giá chuẩn. Hầu hết các trường ĐH ở châu Âu và
Hoa Kỳ đã sử d ụng 3 phương pháp đánh giá hiệu quả giảng dạy: đồng
nghiệp đánh giá, chủ nhiệm khoa đánh giá và SV đánh giá, trong đó các
thông tin thu được từ bảng đánh giá của SV được công nhận là quan
trọng nhất [14].
Từ năm 1980 của thế kỷ trước đến nay đã có nhiều nghiên cứu
thực nghiệm hơn về các phương pháp đánh giá hiệu quả giảng dạy và
các hoạt động của GV với 4 phương pháp sử dụng để đánh giá: SV đánh
giá, đồng nghiệp đánh giá, Chủ nhiệm khoa đánh giá và GV tự đánh giá.
Trên thế giới, đã có nhiều công trình nghiên cứu về việc SV đánh giá
giảng viên. Hầu hết các chuyên gia đều đánh giá cao giá trị ý kiến phản
hồi từ SV.
Nhóm các nghiên cứu liên quan đ ến sự cầ n thi ết của viê ̣c sinh
viên đánh giá giảng viên:
Terry D.Buss (1976) đã nghiên cứu sự cầ n thiế t phải lấ y ý kiế n
đánh giá của sinh viên về chất lượng giảng dạy của giảng viên. Kế t quả
cho thấ y phân n ửa các trường đ ại học ở Hoa Kỳ đã s ử dụng đánh giá
người h ọc để cải tiế n chấ t lư ợng giảng d ạy và n ội dung chương trình
đào tạo; tuy nhiên cũng có 9.706 sinh viên và 277 giảng viên được điều
tra cho biết là họ đã đoán trước những phản hồ i của người h ọc về chấ t
lượng giảng dạy nên không cầ n thiế t phải tiến hành trong trường [36].
Theo nghiên cứu của Bộ Giáo dục Mỹ năm 1991 dựa trên khảo
sát của 40.000 GV ĐH thì 97% các GV cho rằng cần sử d ụng đánh giá
của SV để thẩm định công tác HĐGD. Gibbs (1995) kết luận là ý kiến
của SV đang ngày càng được sử dụng nhiều ở Anh, Ramsden cũng đưa
9
ra kết luận tương tự trong báo cáo của một nghiên cứu ở Australia năm
1993 [8].
Nghiên cứu liên quan đế n các tiêu chí và hình thức đánh giá:
Centra (1993), Braskamp và Ory (1994) đã nghiên cứu và xác
định các yế u tố thường thấ y trong các phiế u đánh giá c ủa sinh viên: lập
kế hoạch và tổ ch ức môn học, độ rõ ràng, kỹ năng giao tiếp /thông tin;
giao tiế p , quan hệ giữa giảng viên và sinh viên ; độ khó của môn h ọc,
khố i lượng bài tập; xế p loại học tập và các bài kiểm tra; sinh viên đánh
giá quá trình học tập [24] [27].
Nghiên cứu của Marsh (1984) về sinh viên đánh giá chất lượng
giáo dục SEEQ có 9 khía cạnh: học tập, sự nhiệt tình, cách tổ chức,
tương tác nhóm, mối quan hệ giữa các cá nhân, tài liệu, các bài kiểm
tra/xếp loại, bài tập và khối lượng công việc [30].
Nhóm các nghiên cứu liên quanến
đ đặc trưng của các đánh giá sinh viên.
Marsh (1987) và Costin, Greenough, và Menges (1971) đã nghiên
cứu về các đ ặc trưng của sinh viên như đ ộ giá tri ̣của các đánh giá sinh
viên về gi ảng viên, về độ tin cậy cũng như nh ững ảnh hưởng của ho ạt
động sinh viên đánh giá giảng viên liên quan đế n chấ t lư ợng giảng d ạy
của giảng viên [31][28].
Marsh, H.W. và Hocevar, D. (1991) trong nghiên cứu của mình
cho thấ y đánh giá sinh viên có ổ n đ ịnh cao hay nói cách khác kế t quả
đánh giá một giảng viên có xu hướng không thay đổi qua thời gian [32].
Murray (1985) đã tiế n hành nghiên c ứu chỉ ra rằng các đánh giá
của sinh viên có đủ đô ̣tin c ậy , có sự thống nhất giữa kết quả sinh viên
đánh giá giảng viên với kế t quả đánh giá đồ ng cấ p của chính giảng viên
đó [34].
10
Nhóm nghiên cứu v ề các yếu tố ảnh hưởng đến kế t quả sinh viên
đánh giá giảng viên có những nghiên cứu sau.
Mash (1982) đã tiến hành một nghiên cứu với 1364 lớp học để
tìm hiểu xem khi sinh viên đánh giá giảng viên , liệu nhận xét của SV
gắn liền chủ yếu với bản thân môn học hoặc với GV dạy môn học đó,
tác giả đã kết luận: sinh viên đánh giá giảng viên g ắn liền chủ yếu với
bản thân GV chứ không phải với môn học được khảo sát [21].
Cashin, W.E. (1995) đã tổ ng kế t các nghiên c
ứu về đánh giá
giảng viên trong đó có các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả đánh giá của
sinh viên đố i với gi ảng viên. Nghiên cứu đã đi đế n kế t lu ận các yếu tố
như tuổi, giới tính và số năm h ọc của sinh viên tác đ ộng không đáng kể
đến kết quả đánh giá của sinh viên .Tuy nhiên sự chênh lệch về năng lực
của sinh viên gi ữa các lớp h ọc có thể d ẫn đế n kế t quả khó c ó tính so
sánh giữa các giảng viên . Các yếu tố như chức danh, giới tiń h và thành
tích nghiên c ứu khoa học của giảng viên tác đ ộng không đáng kể đế n
đến kết quả đánh giá của sinh viên . Không có mố i tương quan đáng kể
giữa xu hướng đánh giá của giảng viên và kế t quả đánh giá c
ủa sinh
viên. Giảng viên dạy các môn khoa học xã hội thường được sinh viên
đánh giá cao hơn so với các giảng viên d ạy các môn khoa h ọc tự nhiên.
Sinh viên các lớp sau đại học thường đánh giá giảng viên cao hơn so với
các sinh viên bậc đại học. Những môn học tự chọn được sinh viên đánh
giá cao hơn các môn h ọc bắ t bu ộc. Giảng viên dạy các lớp nhỏ thường
được sinh viên đánh giá cao hơn so với giảng viên lớp đông
[25].
Nhóm các nghiên cứ u liên quan đến hiê ̣u quả , tác động của viê ̣c
sinh viên đánh giá giảng viên và việc sử dụng kế t quả sinh viên đánh
giá giảng viên.
Cohen (1980) đã áp dụng phương pháp phân tić h đa chiề u để kế t
hợp những phát hiện từ 22 phép so sánh về hiệu quả của sinh viên đánh
11
giá giảng viên . Kế t quả cho thấ y nh ững phản hồ i có ảnh hưởng quan
trọng đến giảng dạy. Những giảng viên nh ận được kế t quả sinh viên
đánh giá gi ữa kỳ có điể m trung bình đánh giá cuố i kỳ cao hơn nh
ững
giảng viên không nhận được [29].
Murray (1997) qua nghiên cứu của miǹ h đã cho thấ y chấ t lư ợng
giảng dạy của giảng viên được cải thiện sau khi có hoạt động sinh viên
đánh giá giảng viên [35].
Cashin, W.E. (1999) đã nghiên cứu và nêu rõ kế t quả SV đánh
giá GV được sử dụng cho nhiề u muc ̣ đích như giám sát ch
ất lượng
giảng dạy và giúp giáo viên nâng cao chất lượng giảng dạy, tuyể n chọn
giáo viên, đánh giá giáo viên hàng năm . Tuy nhiên cầ n tham khảo thêm
các nguồn thông tin khác, không nên chỉ sử dụng kế t quả sinh viên đánh
giá giảng viên [26].
Trong nghiên cứu của miǹ h , Michele Marincovich (1999) đã chỉ
ra rằ ng có s ự thay đổi về hành vi của giảng viên sau khi nhận được kết
quả đánh giá của sinh viên. Song để có sự thay đổ i mạnh mẽ hơn thì cần
có sự kế t hơp ̣ giữa hoạt động sinh viên đánh giá giảng viên với các hiǹ h
thức khác như giảng viên tự đánh giá, đồ ng nghiệp đánh giá [33].
Như vậy, trên thế giới các nghiên cứu liên quan đến hoạt động
sinh viên đánh giá ho ạt động giảng dạy của giảng viên là rất nhiều, đủ
các khía cạnh của hoạt động này từ sự cần thiết, các tiêu chí, hình thức,
đặc trưng của ho ạt động sinh viên đánh giá HĐGD của giảng viên cho
đến các yếu tố ảnh hưởng kết quả , hiệu quả, sự tác động của hoạt động
sinh viên đánh giá HĐGD của giảng viên.
2.2. Nghiên cứu trong nước
Tại Việt Nam, việc sinh viên đánh giá hoạt động giảng dạy của
giảng viên là vấn đề mới cả về lý luận và thực tiễn. Hoạt động này mới
12
chỉ được thực hiện trong những năm gần đây, tuy nhiên cũng chỉ mang
tính hành chính.Việc đánh giá HĐGD qua ý kiến SV mới được Bộ Giáo
dục và Đào tạo quy định từ năm 2010. Mặc dù vậy cũng đã có m ột số
trường tiên phong trong công tác này và đến nay cũng đã có một số
công trình nghiên cứu trong nước về vấn đề này.
Một trong những nghiên cứu đầu tiên ở Việt Nam về việc SV
đánh giá GV là kh ảo sát khả năng có thể sử dụng ý kiến phản hồi của
SV trong trường ĐH Sư phạm Tp.HCM được TS Nguyễn Kim Dung
thực hiện năm 1999, nghiên cứu đã khảo sát ý kiến của cán bộ quản lý
và GV về giá trị, sự tin cậy của ý kiến SV. Kết quả khảo sát cho thấy
phần đông các nhà quản lý và GV cho rằng phản hồi của SV phải được
sử d ụng như một phần của việc đánh giá giảng dạy. Ngoài ra, những
người tham gia trả lời còn cho rằng nhìn chung, ý kiến của SV là có giá
trị [7].
Tháng 3 năm 2002, công trình nghiên cứu đề tài cấp Nhà nước:
“Nghiên cứu xây dựng bộ tiêu chí đánh giá chất lượng đào tạo dùng cho
các trường DH Việt Nam” do PGS.TS Nguyễn Đức Chính làm chủ
nhiệm, đề tài được Hội đồng khoa học nhà nước nghiệm thu chính thức.
Nội dung nghiên cứu chỉ rõ vai trò quan trọng của hoạt động đánh giá
trong hệ thống GD ĐH, đồng thời đã phác họa được những nét lớn của
một bộ tiêu chuẩn đánh giá chất lượng trường đại học mà Bộ giáo dục
và Đào tạo ban hành sau đó [2].
Tại trường ĐH Nha Trang, việc lấy ý kiến SV về HĐGD đã được
TS Lê Văn Hảo bắt đầu nghiên cứu từ năm 2003. Kết quả nghiên cứu
cho thấy đa số GV và nhất là tuyệt đại đa số SV đều đánh giá cao sự cần
thiết của việc làm này, đồng thời nguồn thông tin từ phía SV được
chứng minh là có độ tin cậy tốt. Sau khi số liệu thu thập từ SV được
13
phân tích, mỗi GV được nhận một phiếu tổng hợp cá nhân trong đó cho
biết kết quả nhận xét của SV đối với mỗi tiêu chí và kết quả xếp loại đối
với từng GV. Qua theo dõi những GV được SV nhận xét, đa số các
điểm yếu đều được các GV cải thiện, có 32% từ chỗ “Khá” trong năm học
2005-2006 đã vươn lên thành “Giỏi” trong năm học 2006-2007. Trường
ĐH Nha Trang đã chủ trương kể từ năm học 2006- 2007, kết quả nhận xét
của SV về HĐGD được xem là một trong những kênh thông tin chính thức
để đánh giá thi đua năm học đối với GV[21].
Công trình nghiên cứu “Xây dựng bộ tiêu chí đánh giá cán bộ giảng
dạy trong trường Đại học” của tác giả Nguyễn Văn Thúy (2006). Trong
đó, tác giả bước đầu tỉm hiểu và đề xuất xây dựng bộ tiêu chí đánh giá cán
bộ giảng dạy trong trường ĐH. Thành công của nghiên cứu là hình thành
cơ sở lý thuyết và thực tiễn cho việc xây dựng bộ tiêu chí đánh giá năng
lực giảng dạy của giảng viên trong trường ĐH; mô tả nội dung bộ tiêu chí
và kiểm chứng đưa ra các thông tin tin cậy cho bộ tiêu chí đánh giá [18].
Năm 2008, tác giả Trần Thị Tú Anh trình bày luận văn Thạc sĩ
Quản lý Giáo dục đề tài: “Nghiên cứu đánh giá chất lượng giảng dạy đại
học tại Học viện Báo chí và Tuyên truyền”. Nghiên cứu này đề ra những
tiêu chí, phương pháp tiếp cận và công cụ đánh giá để đo lường chất lượng
hoạt động giảng dạy tại Học viện. Kết quả cho thấy chất lượng giảng dạy
các môn học tại học viện là không đồng đều. Khoảng cách chất lượng giữa
những môn giảng dạy tốt nhất và kém nhất tương đối xa. Ngoài ra, kết quả
phân tích còn cho thấy sự khác nhau về mức độ hài lòng của sinh viên với
chất lượng giảng dạy môn học giữa các khoa [1].
Tác giả Vũ Thị Quỳnh Nga (2009) trong nghiên cứu: “Một số yếu
tố ảnh hưởng đến việc đánh giá của SV đối với hoạt động giảng dạy”,
nghiên cứu tại bốn trường ĐH ở Hà Nội. Nghiên cứu thực hiện với mục
14
đích nghiên cứu sự tác động của đặc điểm nhân khẩu học và đặc điểm xã
hội, mức sống của SV đến đánh giá của họ về hoạt động giảng dạy của
giảng viên, để từ đó các trường ĐH tìm ra những phương pháp quản lý,
đổi mới nội dung và phương pháp giảng dạy phù hợp với mọi đối tượng
sinh viên. Tác giả phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến đánh giá của sinh
viên bao gồm: Tác động đặc điểm dân số học (Giới tính, tuổi, vùng miền,
nghề nghiệp cha mẹ, trình độ học vấn của cha mẹ) và tác động của đặc
điểm kinh tế xã hội của SV (ngành học, năm SV đang học, sĩ số lớp học,
kết quả trung bình chung, mức độ tham gia trên lớp của SV, chi tiêu hàng
tháng của SV). Qua kết quả nghiên cứu, tác giả đã chỉ ra khi đánh giá hoạt
động giảng dạy của giảng viên cần chú ý tới các đặc điểm của SV như yếu
tố giới tính, con thứ mấy trong gia đình, nghề nghiệp của bố, ngành học,
năm học, sĩ số lớp, điểm trung bình chung và mức độ tham gia trên lớp
học [15].
Bài viết của tác giả Nguyễn Thị Tuyết (2008) “Tiêu chí đánh giả
giảng viên” đăng trên tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Khoa học Xã hội và
Nhân văn đề xuất các tiêu chí để đánh giá giảng viên trên ba lĩnh vực:
giảng dạy, nghiên cứu khoa học và phục vụ xã hội là công cụ giúp các nhà
quản lý tham khảo khi đánh giá giảng viên. Do đó, theo tác giả để đánh giá
đầy đủ năng lực của giảng viên trong lĩnh vực giảng dạy cần có những tiêu
chí đánh giá bao quát toàn bộ những yêu cầu về hoạt động giảng dạy đối
với mỗi giảng viên [12, tr131 – 135].
Bài viết “Một số quan điểm và mô hình về giảng dạy hiệu quả ở bậc
đại học” của Th.S Nguyễn Thị Kim Thư (2006), đăng trên Kỷ yếu hội thảo
đảm bảo chất lượng trong đổi mới giáo dục đại học. Trong bài viết tác giả
đánh giá vai trò của chất lượng GV là một trong những yếu tố quan trọng
quyết định chất lượng học tập của SV, vì vậy cần phải nâng cao trình độ
15
giảng viên và cải tiến chất lượng giảng dạy. Tác giả cũng đưa ra ba biện
pháp và quy trình giảng dạy mà người giảng viên cần thiết phải thực hiện:
phương pháp phù hợp với đối tượng giảng dạy thông qua việc kết hợp và
ứng dụng kiến thức nền của SV và quá trình học tập phương pháp giảng
dạy phù hợp với nội dung giảng dạy thông qua việc kết hợp và ứng dụng
kiến thức nền về nội dung môn học và quá trình học tập [19].
Năm 2010 Hoàng Trọng Dũng với đề tài “Tác động của việc lấy ý
kiến phản hồi từ sinh viên tới hoạt động giảng dạy tại trường đại học dân
lập Văn Lang” đã cho thấ y hoạt động sinh viên đánh giá giảng viên đã làm
cho các giảng viên thay đổ i tić h cực. Tác giả đã sử dụng kết quả khảo sát
của 2 đợt đánh giá cách nhau 5 năm, qua việc sử dụng thố ng kê toán học
so sánh kế t quả giữa 2 đợt khảo sát tác giảđã rút ra kế t luận các giảng viên
đã có sự thay đổi tích cực về phương pháp giảng dạy, phương pháp kiể m
tra đánh giá sau khi nhận được ý kiế n đánh giá của sinh viên[10].
Năm 2011, tác giả Nguyễn Thị Thu Hương đã triǹ h bày đề tài
“Sự thích ứng của giảng viên đối với hoạt động sinh viên đánh giá giảng
viên tại đại học Thái Nguyên”. Nghiên cứu cho thấ y giảng viên có s ự
thích ứng khá cao đố i với ho ạt động sinh viên đánh giá giảng viên .
Hoạt động sinh viên đánh giá giảng viên đã mang lại hiệu quả giúp
giảng viên cải thiện được chất lượng giảng dạy [13].
Như vậy, nhìn chung các nghiên cứu trong nước đã tập trung
nghiên cứu vào sự cầ n thiế t , các tiêu chí, công cụ đánh gia m ức độ hài
lòng của sinh viên đối với giảng viên, các yếu tố tác động đến hoạt động
sinh viên đánh giá giảng viên. Tuy nhiên, kết quả đánh giá của SV là
khác nhau đối với từng trường, từng đối tượng khảo sát, phụ thuộc nội
dung khảo sát, và kết quả đánh giá của SV chịu ảnh hưởng, bởi các
nhân tố chủ quan và khách quan.
16
Tiểu kết: Qua những nghiên cứu của tác giả đi trước, thấy được
đánh giá của SV về hoạt động giảng dạy của giảng viên là có giá trị và
là một nguồn thông tin hết sức cho việc nâng cao chất lượng đào tạo
mỗi cơ sở GDĐH. Tuy nhiên, kết quả đánh giá của SV là khác nhau đối
với từng trường, từng đối tượng khảo sát, phụ thuộc nội dung khảo sát,
và kết quả đánh giá của SV chịu ảnh hưởng bởi các nhân tố chủ quan và
khách quan. Điều này giúp cho tác giả mong đợi rằng kết quả nghiên
cứu trên một đối tượng khác sẽ cho ra những điểm khác nhau đối với các
nghiên cứu trước và có thể dựa vào đó để từng bước đáp ứng kỳ vọng của
đối tượng mà giảng viên trường Đại học Lao động Xã hội đang thực hiện
nhiệm vụ giảng dạy cũng như nâng cao chất lượng đào tạo Trường Đại
học Lao động Xã hội.
3. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài
3.1.
Ý nghĩa lý luận
Nghiên cứu được tiếp cận dưới góc độ của xã hội học, những kết
quả thu được sẽ góp phần làm rõ, mô tả, giải thích về thực trạng những
kết quả đánh giá của sinh viên về hoạt động giảng dạy của giảng viên.
Đồng thời những kết quả của luận văn này có thể là sự minh họa thêm
cho các lý thuyết về sinh viên viên đánh giá giảng viên đối với phương
pháp giảng dạy, kiến thức giảng viên và mức độ dân chủ trong giao tiếp
của giảng viên với sinh viên trong quá trình đào tạo.
Việc nghiên cứu đánh giá của người học về hoạt động giảng dạy
của giảng viên còn sử dụng nhiều lý luận, thuật ngữ xã hội học và các
ngành xã hội học chuyên biệt khác như xã hội học giáo dục, xã hội học
văn hóa, chính sách xã hội… nhằm bổ sung, hoàn thiện cho vấn đề nghiên
cứu.
3.2. Ý nghĩa thực tiễn
17
- Xem thêm -