Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Lêi më ®Çu
X
u híng ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ níc ta trong thêi ®iÓm hiÖn nay lµ giao
lu vµ héi nhËp mét c¸ch tÝch cùc vµo nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi.
Vµo nh÷ng n¨m cuèi cña thÕ kû XX, ViÖt Nam ®· cã nh÷ng bíc tiÕn quan
träng trong héi nhËp kinh tÕ vµ th¬ng m¹i ®ã lµ nh÷ng sù kiÖn: Gia nhËp
ASEAN(1995), APEC(1997), Ký hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt Mü(2001) vµ ®ang
tÝch cùc xóc tiÕn gia nhËp WTO vµ hoµn thµnh nghÜa vô tham gia AFTA vµo
n¨m 2006…§iÒu ®ã ®ang vµ sÏ t¹o ra thêi c¬ ®ång thêi còng ®Æt ra nh÷ng
th¸ch thøc lín cho c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh cña ViÖt Nam hiÖn
nay. Mét trong nh÷ng th¸ch thøc to lín ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ®ã lµ møc ®é
c¹nh tranh trªn thÞ trêng ngµy cµng gay g¾t vµ khèc liÖt. ë ®©y c¹nh tranh bao
gåm sù c¹nh tranh gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong níc víi nhau vµ c¹nh tranh
víi c¸c doanh nghiÖp níc ngoµi ngay trªn thÞ trêng néi ®Þa vµ quèc tÕ. §Ó
n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cho c¸c s¶n phÈm, c¸c doanh nghiÖp cã thÓ sö
dông biÖn ph¸p h÷u hiÖu ®ã lµ t×m c¸ch gi¶m chi phÝ kinh doanh ë møc hîp lý
®Ó tõ ®ã cã thÓ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, n©ng cao søc c¹nh tranh trªn thÞ trêng
vµ tèi ®a ho¸ lîi nhuËn cña doanh nghiÖp.
NhËn thøc ®îc râ tÇm quan träng cña Chi phÝ kinh doanh trong ho¹t
®éng kinh doanh ®èi víi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña mçi doanh nghiÖp, céng
víi viÖc kh¶o s¸t ho¹t ®éng kinh doanh thùc tÕ t¹i V¨n phßng Tæng c«ng ty
ThÐp ViÖt Nam em ®· m¹nh d¹n chän ®Ò tµi “ Gi¶i ph¸p gãp phÇn h¹ thÊp
chi phÝ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu mÆt hµng thÐp t¹i Tæng c«ng ty ThÐp
ViÖt Nam” lµm ®Ò tµi chuyªn tèt nghiÖp.
§Ó tiÕp cËn nghiªn cøu vÒ ho¹t ®éng chi phÝ kinh doanh em ®· vËn
dông ph¬ng ph¸p nghiªn cøu cña c¸c m«n häc: Kinh tÕ chÝnh trÞ, Kinh tÕ häc,
Lý thuyÕt tµi chÝnh tiÒn tÖ, Qu¶n trÞ tµi chÝnh quèc tÕ, Ph©n tÝch kinh tÕ…kÕt
hîp ph¬ng ph¸p ph©n tÝch tæng hîp cïng nh÷ng kiÕn thøc lý luËn cña b¶n th©n
lµm ph¬ng ph¸p nghiªn cøu cho ®Ò tµi.
Víi ph¬ng ph¸p nghiªn cøu nh trªn cïng víi giíi h¹n vÒ thêi gian tr×nh
®é vµ kiÕn thøc nªn néi dung cña ®Ò tµi nµy ®îc bè côc nh sau:
Lêi më ®Çu.
1
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Ch¬ng I: Lý luËn vÒ chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp
trong kinh tÕ thÞ trêng .
Ch¬ng II: Thùc tr¹ng kinh doanh vµ chi phÝ kinh doanh c¸c mÆt
hµng thÐp t¹i tæng c«ng ty thÐp ViÖt nam
Ch¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m h¹ thÊp chi phÝ kinh doanh t¹i
V¨n phßng Tæng c«ng ty ThÐp ViÖt Nam.
KÕt luËn.
Cuèi cïng, Em xin ch©n thµnh c¸m ¬n sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña Ban
l·nh ®¹o Tæng c«ng ty, c¸c c«, chó, anh, chÞ ë Phßng Tµi chÝnh- KÕ to¸n vµ
®Æc biÖt lµ ®îc sù híng dÉn chØ b¶o tËn t×nh cña C« PGS.TS NguyÔn ThÞ Thu
Th¶o ®· gióp em hoµn thµnh bµi luËn v¨n nµy. Do thêi gian vµ kiÕn thøc nhÊt
®Þnh cho nªn bµi luËn v¨n kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu xãt. KÝnh mong c¸c
thÇy c« gi¸o vµ b¹n ®äc gãp ý kiÕn bæ sung ®Ó gióp em hoµn thµnh bµi luËn
v¨n tèt h¬n.
2
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Ch¬ng I
Lý luËn vÒ chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp
trong kinh tÕ thÞ trêng
I. Tång quan vÒ chi phÝ kinh doanh.
1. Kh¸i niÖm vµ vai trß cña chi phÝ kinh doanh trong doanh nghiÖp.
1.1. Kh¸i niÖm.
Ho¹t ®éng kinh doanh cña mçi doanh nghiÖp trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh
tÕ thÞ trêng hiÖn nay ®· kh¸c nhiÒu so víi tríc ®©y. Qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña
doanh nghiÖp g¾n liÒn víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, víi sù héi nhËp khu
vùc vµ quèc tÕ b»ng viÖc t×m kiÕm c¸c c¬ héi kinh doanh vµ ph¸t huy nh÷ng
lîi thÕ so s¸nh trong mét m«i trêng c¹nh tranh hÕt søc gay g¾t vµ quyÕt liÖt.
Trong bèi c¶nh nµy, muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®ßi hái mçi doanh nghiÖp cÇn
ph¶i phÊn ®Êu kh«ng ngõng ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh.
C¸c chi phÝ nµy ph¸t sinh hµng ngµy, hµng giê ë tÊt c¶ c¸c giai ®o¹n
kh¸c nhau cña qu¸ tr×nh kinh doanh cña doanh nghiÖp trong mét thêi kú nhÊt
®Þnh. Tuú thuéc vµo viÖc thùc hiÖn c¸c hµnh vi th¬ng m¹i kh¸c nhau, c¸c
doanh nghiÖp ®ßi hái nh÷ng chi phÝ kh¸c nhau.
§èi víi viÖc mua b¸n hµng ho¸, ®ã lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh ë kh©u
mua, vËn chuyÓn, dù tr÷, tiªu thô vµ c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc qu¶n lý
doanh nghiÖp nh chi phÝ qu¶n lý kinh doanh, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp.
§èi víi viÖc cung øng dÞch vô th¬ng m¹i vµ c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn th¬ng m¹i nh : §¹i diÖn, m«i giíi, uû th¸c, ®¹i lý, khuyÕn m¹i, qu¶ng c¸o, héi
chî triÓn l·m …®ã lµ c¸c chi phÝ vÒ vËt chÊt, tiÒn vèn, lao ®éng ®Ó thùc hiÖn
c¸c hµnh vi th¬ng m¹i kÓ trªn v× c¸c môc tiªu kinh tÕ-x· héi cña doanh nghiÖp
trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh.
Nh vËy tõ gãc ®é doanh nghiÖp, cã thÓ nãi r»ng chi phÝ kinh doanh cña
doanh nghiÖp lµ toµn bé nh÷ng chi phÝ mµ doanh nghiÖp bá ra ®Ó thùc hiÖn ®îc c¸c môc tiªu kinh tÕ-x· héi cña doanh nghiÖp trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh.
C¸c chi phÝ nµy cã ®Æc ®iÓm lµ ®îc bï ®¾p b»ng doanh thu kinh doanh hay thu
nhËp doanh nghiÖp trong kú ®ã cña doanh nghiÖp.
3
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
1.2. Vai trß cña chi phÝ kinh doanh trong doanh nghiÖp.
Chi phÝ kinh doanh cã vai trß hÕt søc quan träng trong doanh nghiÖp th¬ng m¹i, nã cã ¶nh hëng rÊt lín ®Õn kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh, tíi sù tån
t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp trªn th¬ng trêng.
Chi phÝ kinh doanh lµ mét chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp ph¶n ¸nh nhiÒu mÆt
ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña mét doanh nghiÖp.
Nh vËy chi phÝ kinh doanh cã vai trß quan träng, lµ ®ßn bÈy, lµ ®éng lùc
kinh tÕ quan träng, lµ ph¬ng tiÖn kinh doanh cña mçi doanh nghiÖp vµ c«ng
t¸c qu¶n lý chi phÝ kinh doanh thùc sù lµ cÇn thiÕt ®èi víi doanh nghiÖp. V×
vËy, phÊn ®Êu tiÕt kiÖm chi phÝ kinh doanh ®Ó t¨ng lîi nhuËn cho doanh
nghiÖp, n©ng cao ®êi sèng c¸n bé c«ng nh©n viªn ®Æc biÖt lµ khi Nhµ níc giao
quyÒn tù chñ kinh doanh th× c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc ph¶i t×m mäi c¸ch ®Ó
t¨ng thu nhËp, tiÕt kiÖm chi phÝ, c¹nh tranh quyÕt liÖt ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn
trªn th¬ng trêng. §ã lµ t tëng xuyªn suèt trong c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ kinh
doanh.
II. Ph©n lo¹i chi phÝ kinh doanh.
. ViÖc ph©n lo¹i nµy gióp cho doanh nghiÖp kiÓm tra, ph©n tÝch qu¸
tr×nh ph¸t sinh chi phÝ vµ xu híng thay ®æi kÕt cÊu chi phÝ ®Ó cã biÖn ph¸p
®iÒu chØnh kÞp thêi. Tuú thuéc vµo môc tiªu qu¶n lý chi phÝ kh¸c nhau mµ cã
thÓ ph©n lo¹i chi phÝ kinh doanh theo nh÷ng tiªu thøc kh¸c nhau.
ý nghÜa cña viÖc ph©n lo¹i chi phÝ kinh doanh.
Ph©n lo¹i chi phÝ kinh doanh theo nh÷ng tiªu thøc phï hîp víi t×nh h×nh
s¶n xuÊt kinh doanh vµ c¸c môc tiªu qu¶n lý kinh tÕ cña doanh nghiÖp sÏ gióp
cho doanh nghiÖp x¸c ®Þnh ®îc xu híng h×nh thµnh kÕt cÊu cña chi phÝ kinh
doanh theo tõng thêi kú kh¸c nhau, ®ång thêi lµm c¬ së cho c«ng t¸c kÕ ho¹ch
ho¸, kiÓm tra, ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn chi phÝ kinh doanh cña
doanh nghiÖp th¬ng m¹i. Nhê ®ã mµ ngêi ta t×m ®îc c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý chi
phÝ tèt, gi¶m chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i ®Ó n©ng cao ®îc
hiÖu qu¶ kinh doanh cho doanh nghiÖp.
KÕt cÊu cña chi phÝ kinh doanh lµ tû träng tÝnh thµnh phÇn tr¨m (%) cña
tõng lo¹i chi phÝ kinh doanh trong tæng sè chi phÝ kinh doanh cña doanh
nghiÖp th¬ng m¹i trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh. KÕt cÊu cña chi phÝ kinh doanh
chÞu sù t¸c ®éng cña nhiÒu nh©n tè nh ®Æc ®iÓm ngµnh nghÒ kinh doanh, tr×nh
®é trang thiÕt bÞ kü thuËt c«ng nghÖ, xu híng biÕn ®æi chung lµ tû träng c¸c
4
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
chi phÝ vÒ lao ®éng vËt ho¸ ngµy cµng t¨ng lªn trong khi tiÒn l¬ng cã xu híng
gi¶m xuèng mét c¸ch t¬ng ®èi trong tæng sè chi phÝ kinh doanh cña doanh
nghiÖp.
2.1. Ph©n lo¹i chi phÝ kinh doanh theo quan hÖ víi c¸c ®èi tîng chÞu phÝ.
Thuéc lo¹i nµy cã hai lo¹i:
Chi phÝ trùc tiÕp: Lµ nh÷ng chi phÝ cã quan hÖ trùc tiÕp ®Õn chi
phÝ kinh doanh mét lo¹i s¶n phÈm nhÊt ®Þnh.
Chi phÝ trùc tiÕp bao gåm chi phÝ cho nh©n viªn b¸n hµng, ®ãng gãi,
vËn chuyÓn, giíi thiÖu, b¶o hµnh s¶n phÈm, c¸c chi phÝ vËt liÖu bao b×, c«ng
cô, dông cô, ®å dïng phôc vô, quy tr×nh tiªu thô hµng ho¸, chi phÝ khÊu hao
tµi s¶n cè ®Þnh ë bé phËn b¶o qu¶n hµng ho¸ nh nhµ kho, cöa hµng, bÕn b·i.
Chi phÝ gi¸n tiÕp: Lµ nh÷ng chi phÝ qu¶n lý chung cña doanh
nghiÖp gåm chi phÝ qu¶n lý kinh doanh, chi phÝ qu¶n lý hµnh chÝnh, chi phÝ
kh¸c cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. Chi phÝ qu¶n
lý doanh nghiÖp lµ lo¹i chi phÝ gi¸n tiÕp nãi chung kh«ng phô thuéc vµo qu¸
tr×nh tiªu thô s¶n phÈm.
2.2. Ph©n lo¹i chi phÝ kinh doanh theo chøc n¨ng ho¹t ®éng kinh doanh
cña doanh nghiÖp.
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy th× chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp th¬ng
m¹i ®îc ph©n lo¹i nh sau:
Chi phÝ mua hµng: Lµ nh÷ng lo¹i chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn
sè lîng hµng ho¸ mua vÒ nhËp kho ®Ó b¸n cña doanh nghiÖp trong kú. Thuéc
nhãm nµy bao gåm:
+ Chi phÝ vËn chuyÓn bèc dì b¶o qu¶n
+ L¬ng c¸n bé c«ng nh©n viªn chuyªn tr¸ch ë kh©u mua hµng ho¸.
+ ThuÕ, lÖ phÝ vµ hoa hång ë kh©u mua hµng ho¸.
+ C¸c chi phÝ vÒ b¶o hiÓm hµng ho¸, tiÒn thuª kho b·i ph¸t sinh ë kh©u
mua hµng ho¸.
Chi phÝ b¸n hµng: Lµ toµn bé c¸c chi phÝ g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh
phôc vô b¸n hµng vµ qu¸ tr×nh b¸n hµng cña doanh nghiÖp trong kú. Thuéc
nhãm nµy bao gåm:
5
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
+ Chi phÝ nh©n viªn b¸n hµng lµ c¸c kho¶n tiÒn l¬ng vµ phô cÊp cã tÝnh
chÊt l¬ng tr¶ cho nh©n viªn b¸n hµng, nh©n viªn ®ãng gãi, vËn chuyÓn b¶o
qu¶n hµng ho¸ cña doanh nghiÖp trong kú.
+ Chi phÝ vËt liÖu bao b× lµ c¸c chi phÝ vÒ vËt liÖu bao b× xuÊt dïng phôc
vô cho qu¸ tr×nh b¶o qu¶n vµ tiªu thô hµng ho¸, bèc dì vµ vËn chuyÓn hµng
ho¸, vËt liÖu söa ch÷a tµi s¶n cè ®Þnh.
+ Chi phÝ dông cô ®å dïng phôc vô b¸n hµng.
+ Chi phÝ khÊu hao ë bé phËn b¶o qu¶n hµng ho¸ nh: Kho, cöa hµng,
ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn, bèc dì kiÓm nghiÖm hµng ho¸…
+ Chi phÝ mua ngoµi: Lµ c¸c chi phÝ nh thuª ngoµi söa ch÷a tµi s¶n cè
®Þnh, tiÒn thuª kho b·i, vËn chuyÓn bèc dì hµng ho¸ ®i tiªu thô.
+ C¸c chi phÝ kh¸c: Lµ nh÷ng chi phÝ b»ng tiÒn ph¸t sinh ë kh©u b¸n
hµng ngoµi c¸c chi phÝ kÓ trªn nh chi phÝ tiÕp kh¸ch, giíi thiÖu s¶n phÈm
qu¶ng c¸o, b¶o hµnh s¶n phÈm hµng ho¸, khuyÕn m¹i,…
Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp: Lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé
hao phÝ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ ph¸t sinh ë bé m¸y qu¶n lý chung
cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i bao gåm c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn qu¶n lý hµnh
chÝnh, qu¶n lý kinh doanh vµ c¸c chi phÝ chung kh¸c liªn quan ®Õn mäi ho¹t
®éng kinh tÕ cña doanh nghiÖp trong kú. XÐt theo néi dung kinh tÕ, chi phÝ
qu¶n lý doanh nghiÖp ®îc chia thµnh:
+ Chi phÝ nh©n viªn qu¶n lý.
+ Chi phÝ vËt liÖu qu¶n lý.
+ Chi phÝ ®å dïng v¨n phßng.
+ Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh ë bé phËn qu¶n lý chung.
+ ThuÕ phÝ, lÖ phÝ.
+ Chi phÝ vÒ dÞch vô mua ngoµi.
+ Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c.
Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp lµ bé phËn chi phÝ gi¸n tiÕp trong chi phÝ
kinh doanh cña doanh nghiÖp. Tû träng cña bé phËn chi phÝ nµy phô thuéc vµo
®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh vµ tr×nh ®é qu¶n lý cña doanh nghiÖp.
6
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
ViÖc ph©n lo¹i chi phÝ kinh doanh theo c¸ch nµy gióp doanh nghiÖp t×m
ra ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu cña tõng kh©u ®Ó tõ ®ã cã biÖn ph¸p qu¶n lý thÝch
hîp nh»m ®em l¹i hiÖu qu¶ cao nhÊt cho doanh nghiÖp m×nh.
2.3. Ph©n lo¹i chi phÝ kinh doanh theo tÝnh chÊt biÕn ®æi cña chi phÝ so víi
møc lu chuyÓn hµng ho¸.
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, toµn bé chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp
®îc chia thµnh hai lo¹i:
Chi phÝ bÊt biÕn: Lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ ph¸t sinh trong kú
kh«ng thay ®æi hoÆc thay ®æi kh«ng ®¸ng kÓ khi møc lu chuyÓn hµng ho¸
trong doanh nghiÖp thay ®æi. Chi phÝ kinh doanh bÊt biÕn bao gåm:
+ Chi phÝ khÊu hao TSC§.
+ Trõ dÇn c«ng cô lao ®éng nhá.
+ L¬ng c¸n bé gi¸n tiÕp.
+TiÒn thuª kho, trô së trong mét thêi kú…
Chi phÝ kh¶ biÕn: Lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ biÕn ®éng cïng víi sù
thay ®æi cña møc lu chuyÓn hµng ho¸. Sù phô thuéc cña chi phÝ kinh doanh
kh¶ biÕn vµo tæng møc lu chuyÓn hµng ho¸ vµ cßn tuú thuéc vµo tÝnh chÊt cña
tõng kho¶n môc cña chi phÝ kinh doanh kh¶ biÕn. Chi phÝ kinh doanh kh¶ biÕn
bao gåm:
+ Chi phÝ vËn chuyÓn, bèc dì.
+ Chi phÝ vÒ bao b× vËt liÖu ®ãng gãi.
+ L¬ng c¸n bé trùc tiÕp.
+ Chi phÝ nguyªn, nhiªn, vËt liÖu,…
Nh vËy, ta thÊy khi møc lu chuyÓn hµng ho¸ thay ®æi sÏ lµm chi phÝ
kinh doanh thay ®æi nhng sù thay ®æi cña c¸c bé phËn chÝ phÝ lµ kh«ng gièng
nhau. ChÝnh v× thÕ, ph©n lo¹i chi phÝ kinh doanh theo c¸ch nµy sÏ gióp doanh
nghiÖp thÊy ®îc mèi t¬ng quan gi÷a doanh thu vµ chi phÝ ®Ó tõ ®ã cã c¬ së
x©y dùng kÕ ho¹ch chi phÝ vµ lîi nhuËn cho kú kÕ ho¹ch.
7
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
2.4. Ph©n lo¹i chi phÝ kinh doanh theo néi dung kinh tÕ, yªu cÇu qu¶n lý
tµi chÝnh vµ h¹ch to¸n chi phÝ.
C¬ së kinh tÕ cña c¸ch ph©n lo¹i nµy dùa vµo c«ng dông kinh tÕ, môc
®Ých sö dông vµ ®Þa ®iÓm ph¸t sinh cña chi phÝ kinh doanh ®Ó s¾p xÕp thµnh
nh÷ng kho¶n môc chi phÝ nhÊt ®Þnh phï hîp víi yªu cÇu qu¶n lý tµi chÝnh vµ
chÕ ®é h¹ch to¸n hiÖn hµnh. Toµn bé chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp cã
thÓ ®îc chia thµnh c¸c nhãm nh sau:
Chi phÝ vËn chuyÓn hµng ho¸: Lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong
qu¸ tr×nh vËn chuyÓn hµng ho¸ tõ khi mua vµo ®Õn khi b¸n ra. Thuéc nhãm
nµy bao gåm cã: Cíc phÝ vËn chuyÓn, chi phÝ bèc dì, khu©n v¸c vµ t¹p phÝ vËn
t¶i.
+ Cíc phÝ vËn chuyÓn: Lµ sè tiÒn thanh to¸n cho viÖc vËn chuyÓn hµng
ho¸ thuª ngoµi, chi phÝ tiÒn l¬ng, chi phÝ khai th¸c tµi s¶n cè ®Þnh, x¨ng dÇu…
cho nh÷ng ph¬ng tiÖn vËn t¶i chuyªn dïng cña doanh nghiÖp.
+ Chi phÝ bèc dì, khu©n v¸c: Lµ c¸c chi phÝ thuª c«ng nh©n bèc dì,
khu©n v¸c hµng ho¸ lªn xuèng ph¬ng tiÖn vËn t¶i, tõ ph¬ng tiÖn vËn t¶i vµo
kho,…bao gåm c¶ thuª ph¬ng tiÖn vËn t¶i bèc dì.
+ T¹p phÝ vËn t¶i: Lµ c¸c kho¶n chi phÝ thuª kho b·i t¹m thêi, lÖ phÝ
giao th«ng vµ c¸c chi phÝ cÇn thiÕt kh¸c cho viÖc b¶o qu¶n hµng ho¸ trong qu¸
tr×nh vËn chuyÓn.
Chi phÝ thu mua, b¶o qu¶n vµ tiªu thô hµng ho¸ lµ c¸c kho¶n chi
phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh mua, b¶o qu¶n vµ tiªu dïng hµng ho¸ (kh«ng kÓ
chi phÝ vËn chuyÓn). Thuéc nhãm nµy gåm:
+ TiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n b¶o hiÓm cho ngêi lao ®éng tÝnh theo tû lÖ
(%) tiÒn l¬ng.
+ TiÒn l¬ng thuª nhµ cöa, c«ng cô lao ®éng dïng cho viÖc mua b¸n vµ
b¶o qu¶n hµng ho¸.
+ Chi phÝ söa ch÷a b¶o qu¶n tµi s¶n cè ®Þnh bao gåm chi phÝ b¶o dìng,
söa ch÷a tµi s¶n cè ®Þnh…
+ Trõ dÇn c«ng cô lao ®éng nhá.
+ Chi phÝ ph©n lo¹i bao b×, ®ãng gãi b¶o qu¶n hµng ho¸ chèng h háng,
mÊt m¸t.
8
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
+ Chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu, ®iÖn níc dïng cho kinh doanh.
+ Chi phÝ qu¶ng c¸o.
+ Chi phÝ ®µo t¹o c¸n bé ng¾n h¹n.
+ Chi phÝ b¶o hµnh s¶n phÈm, hµng ho¸.
+ Chi phÝ hoa hång tr¶ cho ®¹i lý.
+ C¸c chi phÝ kh¸c.
Chi phÝ hao hôt tù nhiªn cña hµng ho¸: Lµ c¸c chi phÝ ph¸t sinh
vÒ hao hôt tù nhiªn cña hµng ho¸ kinh doanh do ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ tÝnh
chÊt cña hµng ho¸ g©y ra trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn, b¶o qu¶n vµ tiªu thô
hµng ho¸.
Chi phÝ qu¶n lý hµnh chÝnh doanh nghiÖp. Gåm cã:
+ L¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp cã tÝnh chÊt l¬ng cña nh©n viªn, c¸n bé
qu¶n lý.
+ KhÊu hao vµ söa ch÷a tµi s¶n cè ®Þnh, chi phÝ v¨n phßng.., dïng cho
qu¶n lý doanh nghiÖp.
III. Ph¹m vi ¸p dông vµ néi dung chÝ phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp
trong kinh tÕ thÞ trêng.
3.1. Ph¹m vi cña chi phÝ kinh doanh trong doanh nghiÖp.
Chi phÝ kinh doanh lµ mét chØ tiªu chÊt lîng quan träng ph¶n ¸nh tr×nh
®é tæ chøc, qu¶n lý cña doanh nghiÖp. Nã cã ¶nh hëng trùc tiÕp tíi lîi nhuËn
cña doanh nghiÖp.
ý nghÜa cña viÖc quy ®Þnh ph¹m vi chi phÝ kinh doanh.
- ViÖc x¸c ®Þnh ph¹m vi chi phÝ kinh doanh cã t¸c dông lµm c¬ së ®Ó tËp hîp
®óng, ®ñ sè chi phÝ ph¸t sinh trong kú vµo chi phÝ kinh doanh cña kú ®ã, nhê
vËy x¸c ®Þnh gi¸ vèn hµng ho¸ phôc vô cho chiÕn lîc b¸n hµng kinh doanh
cña doanh nghiÖp trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh gay g¾t. §ång thêi nã cßn lµ c¬
së ®Ó h¹ch to¸n ®óng kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp, lµm c¬ së cho
doanh nghiÖp phÊn ®Êu thùc hiÖn gi¶m phÝ th«ng qua viÖc thùc hiÖn tèt kÕ
ho¹ch lu chuyÓn hµng ho¸ nh»m ®¹t ®îc møc lîi nhuËn tèi ®a.
9
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Theo chÕ ®é míi vÒ qu¶n lý tµi chÝnh doanh nghiÖp cña Bé tµi chÝnh ®·
quy ®Þnh nh÷ng kho¶n môc sau kh«ng ®îc tÝnh vµo chi phÝ kinh doanh:
- C¸c kho¶n ®· ®îc tÝnh vµo chi phÝ ho¹t ®éng tµi chÝnh vµ chi phÝ ho¹t
®éng bÊt thêng, c¸c kho¶n lç do liªn doanh liªn kÕt, lç tõ c¸c kho¶n ®Çu t
kh¸c.
- C¸c kho¶n thua lç, thiÖt h¹i do chñ quan cña ®¬n vÞ g©y ra hoÆc kh¸ch
quan ®a l¹i ®· ®îc ChÝnh phñ trî cÊp hoÆc ®îc bªn thiÖt h¹i, c¸c c«ng ty b¶o
hiÓm båi thêng.
- Chi phÝ ®i c«ng t¸c níc ngoµi vît ®Þnh møc do nhµ níc quy ®Þnh.
- C¸c kho¶n thuéc nguån kinh phÝ kh¸c ®µi thä nh kho¶n chi sù nghiÖp
®· ®îc ng©n s¸ch Nhµ níc, c¬ quan cÊp trªn hoÆc tæ chøc kh¸c hç trî; Chi tr¶
l·i vay vèn ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n trong thêi kú c«ng tr×nh cha hoµn thµnh ®a
vµo sö dông. Sè l·i nµy ®îc h¹ch to¸n vµo chi phÝ ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n.
- C¸c kho¶n ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n, mua s¾m tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh
vµ v« h×nh, chi ñng hé ®Þa ph¬ng: ®oµn thÓ, tæ chøc x· héi kh¸c. C¸c chi phÝ
cho ®µo t¹o, chi phÝ nghiªn cøu khoa häc. Nhãm chi phÝ nµy ®îc bï ®¾p tõ
nguån vèn ®Çu t dµi h¹n cña doanh nghiÖp, v× vËy chóng kh«ng thuéc vµo chi
phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp trong kú.
- C¸c kho¶n chi thuéc néi dung chi cña nguån kinh phÝ sù nghiÖp, quü
phóc lîi, quü khen thëng; C¸c kho¶n chi trî cÊp khã kh¨n thêng xuyªn, ®ét
xuÊt; C¸c kho¶n chi thëng nh: thëng n¨ng suÊt, thëng thi ®ua; C¸c kho¶n chi
vÒ v¨n ho¸ thÓ thao, vÖ sinh, y tÕ… C¸c kho¶n chi nµy kh«ng tÝnh vµo chi phÝ
kinh doanh bëi v× nguån bï ®¾p chñ yÕu cña chóng lÊy tõ c¸c quü chuyªn
dïng cña doanh nghiÖp vµ sù ®ãng gãp, ñng hé cña c¸c tæ chøc x· héi kh¸c
(nÕu cã).
- C¸c kho¶n chi kh¸c: C¸c kho¶n tiÒn ph¹t nh: ph¹t vi ph¹m luËt giao
th«ng, luËt thuÕ, luËt m«i trêng, luËt lao ®éng, vi ph¹m chÕ ®é b¸o c¸o thèng
kª, tµi chÝnh kÕ to¸n, vi ph¹m hîp ®ång kinh tÕ th¬ng m¹i. NÕu do tËp thÓ
hoÆc c¸ nh©n vi ph¹m ph¸p luËt th× tËp thÓ hoÆc c¸ nh©n ph¶i nép ph¹t sÏ
kh«ng ®îc tÝnh vµo chi phÝ kinh doanh.
* §èi víi c¸c doanh nghiÖp nhµ níc, Nhµ níc khèng chÕ ®Þnh møc chi
phÝ ®èi víi mét sè lo¹i chi phÝ nh: chi phÝ tiÕp t©n, héi häp, giao dÞch ®èi
ngo¹i, chi phÝ ®èi ngo¹i do héi ®ång qu¶n trÞ quyÕt ®Þnh møc chi cô thÓ.
10
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
* §èi víi doanh nghiÖp ®éc lËp: Gi¸m ®èc doanh nghiÖp ph¶i tho¶
thuËn víi c¬ quan qu¶n lý vèn tµi s¶n vµ b»ng v¨n b¶n tríc khi ban hµnh quy
chÕ vµ ®Þnh møc chi tiªu. C¸c kho¶n chi nµy ph¶i cã chøng tõ hîp lÖ g¾n víi
kÕt qu¶ kinh doanh vµ kh«ng vît qu¸ møc khèng chÕ tèi ®a quy ®Þnh díi ®©y:
+ Doanh thu ®Õn 5 tû ®ång, møc chi phÝ thùc tÕ kh«ng qu¸ 5% sè doanh
thu; phÇn doanh thu tõ 5 ®Õn 10 tû ®ång ®îc chi thªm kh«ng qu¸ 2% trªn sè
doanh thu t¨ng thªm.
+ PhÇn doanh thu tõ 10 ®Õn 15 tû ®ång ®îc chi thªm kh«ng qu¸ 1% trªn
sè doanh thu t¨ng thªm.
+ PhÇn doanh thu tõ 50 ®Õn 100 tû ®ång ®îc chi thªm kh«ng qu¸ 0.1%
trªn sè doanh thu t¨ng thªm.
§èi víi c¸c ®¬n vÞ kinh doanh th¬ng m¹i, møc khèng chÕ nªu trªn ®îc
x¸c ®Þnh trªn c¬ së chªnh lÖch gi÷a doanh thu víi gi¸ vèn hµng b¸n ra.
C¸c kho¶n chi sai, kh«ng ®óng ®èi tîng hoÆc kh«ng cã tªn, ®Þa chØ, ch÷
ký cña ngêi nhËn tiÒn th× ph¶i thu håi vµ nép vµo ng©n s¸ch Nhµ níc. Tuú theo
møc ®é sai ph¹m, ngêi duyÖt chi ph¶i båi thêng, chÞu tr¸ch nhiÖm hµnh chÝnh
hoÆc bÞ truy cøu tr¸ch nhiÖm h×nh sù theo quy ®Þnh hiÖn hµnh.
3.2. Néi dung cña chi phÝ kinh doanh.
Chi phÝ kinh doanh bao gåm cã 3 lo¹i chi phÝ: Lµ chi phÝ mua hµng, chi
phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp.
Chi phÝ mua hµng chÝnh lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn sè lîng hµng ho¸ mua vÒ nhËp kho cña doanh nghiÖp.
Chi phÝ b¸n hµng chÝnh lµ c¸c chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh tiªu thô
s¶n phÈm hµng ho¸ dÞch vô. Lo¹i chi phÝ nµy cã chi phÝ qu¶ng c¸o, giao dÞch,
giao hµng, hoa hång b¸n hµng, l¬ng nh©n viªn b¸n hµng vµ chi phÝ g¾n liÒn víi
kho b¶o qu¶n s¶n phÈm hµng ho¸.
Chi phÝ qu¶n lý lµ lo¹i chi phÝ gi¸n tiÕp bao gåm c¸c chi phÝ hµnh chÝnh,
tæ chøc vµ chi phÝ v¨n phßng mµ kh«ng thÓ xÕp vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hoÆc
tiªu thô hµng ho¸ dÞch vô.
3.2.1. Chi phÝ mua hµng.
Chi phÝ mua hµng bao gåm: Chi phÝ vËn chuyÓn bèc dì b¶o qu¶n, l¬ng
c¸n bé c«ng nh©n viªn chuyªn tr¸ch ë kh©u mua hµng ho¸, thuÕ, lÖ phÝ, hoa
11
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
hång ë kh©u mua vµ c¸c chi phÝ vÒ b¶o hiÓm hµng ho¸, tiÒn thuª kho b·i ph¸t
sinh ë kh©u mua hµng.
3.2.2. Chi phÝ b¸n hµng.
Chi phÝ b¸n hµng lµ c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh b¸n
hµng vµ tiªu thô s¶n phÈm. Chi phÝ b¸n hµng gåm cã:
- Chi phÝ nh©n viªn: Lµ c¸c kho¶n chi tr¶ cho nh©n viªn b¸n hµng, nh©n
viªn ®ãng gãi vËn chuyÓn, b¶o qu¶n hµng ho¸. Bao gåm tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng
vµ c¸c kho¶n phô cÊp, b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn.
- Chi phÝ vËt liÖu bao b×: Lµ c¸c kho¶n chi phÝ vËt liÖu bao b× phôc vô
cho viÖc gi÷ g×n, tiªu thô s¶n phÈm hµng ho¸ dÞch vô nh chi phÝ vËt liÖu ®ãng
gãi s¶n phÈm hµng ho¸, chi phÝ vËt liÖu nhiªn liÖu dïng cho b¶o qu¶n bèc v¸c,
vËn chuyÓn s¶n phÈm hµng ho¸ trong qu¸ tr×nh tiªu thô, vËt liÖu dïng cho söa
ch÷a b¶o qu¶n tµi s¶n cè ®Þnh.
- Chi phÝ dông cô ®å dïng: Lµ c¸c kho¶n chi vÒ c«ng cô ®å dïng phôc
vô trong qu¸ tr×nh tiªu thô s¶n phÈm hµng ho¸ nh dông cô ®o lêng, ph¬ng tiÖn
tÝnh to¸n, ph¬ng tiÖn lµm viÖc. C«ng cô dông cô lµ nh÷ng vËt dông cã trÞ gi¸
thÊp h¬n 5.000.000® vµ thêi gian sö dông kh«ng qu¸ mét n¨m.
- Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh: Lµ kho¶n chi khÊu hao tµi s¶n cè
®Þnh ë bé phËn b¶o qu¶n b¸n hµng nh kho b·i, cöa hµng, ph¬ng tiÖn bèc dì
vËn chuyÓn, ph¬ng tiÖn tÝnh to¸n, ®o lêng kiÓm nghiÖm chÊt lîng.
- Chi phi dÞch vô mua ngoµi: Lµ c¸c kho¶n chi mua ngoµi phôc vô cho
kh¸ch hµng nh c¸c chi phÝ thuª ngoµi söa ch÷a tµi s¶n cè ®Þnh, tiÒn thuª kho,
tiÒn bèc v¸c vËn chuyÓn hµng ho¸ tiªu thô, hoa hång cho c¸c ®¹i lý b¸n hµng
cho ®¬n vÞ nhËn uû th¸c xuÊt nhËp khÈu.
- Chi phÝ hao hôt ®Þnh møc: Lµ sè tiÒn t¬ng øng víi gi¸ trÞ hµng ho¸ hao
hôt trong qu¸ tr×nh lu chuyÓn, b¶o qu¶n hµng ho¸ vµ do tÝnh chÊt th¬ng phÈm
häc cña hµng ho¸ g©y ra. Theo quy ®Þnh cña Nhµ níc th× chi phÝ nµy ®îc chØ
®Þnh vµ chØ cã hao hôt trong ®Þnh møc míi ®îc tÝnh vµo chi phÝ kinh doanh.
- Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c: Lµ c¸c kho¶n chi phÝ kh¸c c¸c chi phÝ kÓ trªn
ph¸t sinh trong chi phÝ b¸n hµng nh chi phÝ tiÕp kh¸ch ë bé phËn b¸n hµng, chi
phÝ giíi thiÖu s¶n phÈm hµng ho¸, chi qu¶ng c¸o chµo hµng, chi héi nghÞ
kh¸ch hµng, chi b¶o hµnh s¶n phÈm.
12
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Nh÷ng chi phÝ nµy ph¸t sinh thùc tÕ khã cã thÓ ra ®Þnh møc qu¶n lý.
Ngêi qu¶n lý chi phÝ sao cho hîp lý ®Ó ®em l¹i lîi nhuËn cao nhÊt cho doanh
nghiÖp.
3.2.3. Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp.
Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn toµn bé hao phÝ lao
®éng sèng,lao ®éng vËt ho¸ ph¸t sinh ë bé phËn qu¶n lý chung cña doanh
nghiÖp.
Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp bao gåm c¸c kho¶n môc: Chi phÝ tiÒn l¬ng, c¸c kho¶n phô cÊp, b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn
cña nh©n viªn qu¶n lý doanh nghiÖp, chi phÝ vËt liÖu, dông cô ®å dïng v¨n
phßng, khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh dïng chung cho doanh nghiÖp, thuÕ m«n bµi,
thuÕ nhµ ®Êt, c¸c kho¶n lÖ phÝ, c¸c kho¶n chi phÝ vÒ söa ch÷a tµi s¶n cè ®Þnh,
l·i ph¶i tr¶ ng©n hµng hoÆc c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c, ®iÖn tho¹i ®iÖn níc, chi
héi nghÞ, tiÕp kh¸ch, c«ng t¸c phÝ.
- Chi phÝ nh©n viªn qu¶n lý: Lµ c¸c kho¶n tiÒn mµ doanh nghiÖp ph¶i
tr¶ cho c¸n bé c«ng nh©n viªn qu¶n lý bao gåm tiÒn l¬ng, tiÒn phô cÊp, b¶o
hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn.
- Chi phÝ vËt liÖu qu¶n lý: Lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ cho c«ng t¸c qu¶n lý
doanh nghiÖp nh giÊy, bót, vËt liÖu sö dông cho viÖc söa ch÷a tµi s¶n cè ®Þnh,
c«ng cô ®å dïng ë bé phËn qu¶n lý.
- Chi phÝ ®å dïng v¨n phßng: Lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ mua s¾m vµ xuÊt
dïng c¸c lo¹i dông cô ®å dïng ë bé m¸y qu¶n lý.
- Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh: Lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn phÇn gi¸ trÞ
hao mßn cña tµi s¶n cè ®Þnh dïng chung cho doanh nghiÖp nh trô së lµm viÖc,
c¸c phßng ban, ph¬ng tiÖn truyÒn dÉn, m¸y mãc thiÕt bÞ qu¶n lý dïng trªn v¨n
phßng.
- Chi phÝ vÒ thuÕ, phÝ vµ lÖ phÝ: Lµ toµn bé sè tiÒn mµ doanh nghiÖp ph¶i
nép cho Nhµ níc vÒ c¸c kho¶n nh thuÕ m«n bµi, thuÕ nhµ ®Êt thu trªn vèn vµ
c¸c kho¶n lÖ phÝ kh¸c.
- Chi phÝ dù phßng: Lµ c¸c kho¶n chØ ®îc lËp vÒ gi¶m gi¸ hµng tån kho,
nî ph¶i tr¶ khã ®ßi trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp.
- Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: Lµ c¸c kho¶n chi phÝ kh¸c ph¸t sinh ë bé m¸y
qu¶n lý kinh doanh, qu¶n lý hµnh chÝnh ngoµi c¸c yÕu tè trªn nh chi phÝ tiÕp
13
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
kh¸ch, héi nghÞ, c«ng t¸c, phÝ tiÒn xe ®i phÐp, ®µo t¹o båi dìng c¸n bé, l·i vay
vèn ph¶i tr¶ dïng cho s¶n xuÊt kinh doanh.
Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh th× c¸c kho¶n chi phÝ trªn ®îc h¹ch to¸n vµo
chi phÝ kinh doanh, viÖc x¸c ®Þnh râ ph¹m vi vµ néi dung chi phÝ kinh doanh
cã ý nghÜa kinh tÕ lín ®èi víi c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh nãi
riªng vµ qu¶n lý kinh tÕ nãi chung cña doanh nghiÖp. §iÒu nµy ®ßi hái ph¶i
võa ®¶m b¶o tÝnh khoa häc võa ph¶i ®¶m b¶o tÝnh thùc tiÔn ®Ó phï hîp víi
yªu cÇu qu¶n lý trong tõng thêi kú nhÊt ®Þnh.
3.3. C¬ cÊu chi phÝ kinh doanh trong c¸c mÆt hµng xuÊt nhËp khÈu.
§èi víi nh÷ng ®¬n vÞ cã ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu hµng
ho¸ th× chu kú kinh doanh dµi h¬n so víi kinh doanh néi ®Þa. ViÖc xuÊt nhËp
khÈu tr¶i qua nhiÒu giai ®o¹n nh kiÓm nhËn, kiÓm tra tiªu chuÈn chÊt lîng,
bèc xÕp, d tr÷, vËn chuyÓn… Qu¸ tr×nh thanh to¸n tiÒn hµng còng diÔn ra l©u
dµi vµ phøc t¹p h¬n c¸c ®¬n vÞ kinh doanh néi ®Þa. Tuú theo lo¹i gi¸ mµ ®¬n vÞ
xuÊt nhËp khÈu hµng theo ®ã mµ chi phÝ kinh doanh cÇn bao gåm c¶ chi phÝ
vËn chuyÓn, bèc dì ngoµi níc vµ chi mua b¶o hiÓm.
ChÝnh v× viÖc kinh doanh quèc tÕ phøc t¹p h¬n kinh doanh néi ®Þa nªn
c¬ cÊu cña chi phÝ kinh doanh cho ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ còng
phøc t¹p h¬n, gåm nhiÒu néi dung h¬n.
3.3.1. §èi víi hµng xuÊt khÈu.
Chi phÝ kinh doanh ë ®©y lµ tÊt c¶ nh÷ng kho¶n chi phÝ ph¸t sinh tõ khi
nhËn ®îc hîp ®ång xuÊt khÈu gåm cã: Chi phÝ tr¶ l·i tiÒn vay ng©n hµng hoÆc
c¸c tæ chøc tÝn dông (trong trêng hîp ®¬n vÞ ph¶i vay tiÒn ®Ó thu mua hµng
xuÊt khÈu), chi phÝ mua hµng xuÊt khÈu, chi phÝ xuÊt kho vËn chuyÓn, b¶o
qu¶n hµng xuÊt khÈu, phÝ thñ tôc xuÊt khÈu nh lÖ phÝ h¹n ng¹ch xuÊt khÈu,
giÊy phÐp cña Bé th¬ng m¹i, thñ tôc h¶i quan, chi phÝ kiÓm nghiÖm hµng ho¸
xuÊt kho cho ®Õn khi hµng ho¸ xuÊt khÈu ®îc ®a ra khái c¶ng, ga vµ cã ®Çy ®ñ
bé chøng tõ theo quy ®Þnh cña L/C hoÆc hîp ®ång (nÕu thanh to¸n b»ng ph¬ng
tiÖn kh¸c).
3.3.2. §èi víi hµng nhËp khÈu.
§ã lµ toµn bé nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn hîp
®ång cho ®Õn khi thu ®îc tiÒn b¸n hµng nhËp khÈu. C¸c chi phÝ nµy gåm cã:
- Chi phÝ më L/C, thanh to¸n vµ ®iÒu chØnh L/C (nÕu nã thay ®æi ®iÒu
kho¶n nµo ®ã trong hîp ®ång).
14
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
- Chi phÝ cam kÕt sö dông vèn vay (trong trêng doanh nghiÖp vay vèn
cña ng©n hµng hoÆc tæ chøc tÝn dông ®Ó nhËp khÈu hµng ho¸).
- Chi phÝ tiÕp nhËn hµng: Gåm cã c¸c chi phÝ tiÕp nhËn hµng tõ tµu
xuèng vµ chi phÝ h¹ b·i (nÕu cha lµm xong thñ tôc h¶i quan).
- Chi phÝ vËn chuyÓn tõ c¶ng vÒ ®Õn kho cña doanh nghiÖp.
- Chi phÝ b¶o qu¶n l¾p r¸p hµng nhËp khÈu.
- Chi phÝ vËn chuyÓn tíi kho cña kh¸ch hµng mua hµng nhËp khÈu.
- Tuú theo ®iÒu kiÖn giao hµng mµ ®¬n vÞ cßn ph¶i chi mua b¶o hiÓm
hµng nhËp khÈu trªn ®êng vËn chuyÓn.
- C¸c chi phÝ kh¸c cã liªn quan cho tíi khi thu ®îc tiÒn b¸n hµng nhËp
khÈu nh chi phÝ cho c¸n bé ®i ®ßi nî…
3.4. C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn chi phÝ kinh doanh
XuÊt ph¸t tõ tÇm quan träng cña chi phÝ kinh doanh ®èi víi ho¹t ®éng
cña doanh nghiÖp. Chóng ta cÇn ph¶i ®i nghiªn cøu c¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Ó
thÊy râ h¬n nguyªn nh©n cña nh÷ng biÕn ®éng vÒ chi phÝ trong qu¸ tr×nh kinh
doanh. Th«ng thêng c¸c nh©n tè nµy ®îc chia thµnh hai nhãm chÝnh lµ nh©n tè
kh¸ch quan vµ nh©n tè chñ quan.
C¸c nh©n tè kh¸ch quan.
a) C¸c nh©n tè thuéc vÒ c¬ chÕ, chÝnh s¸ch, hµnh lang ph¸p lý cña Nhµ
níc.
NÒn kinh tÕ níc ta hiÖn nay lµ nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã sù ®iÒu tiÕt cña
Nhµ níc. Nhµ níc cã vai trß lµ ngêi híng dÉn, kiÓm so¸t vµ ®iÒu tiÕt ho¹t ®éng
kinh tÕ ë tÇm vÜ m« th«ng qua luËt kinh tÕ, c¬ chÕ, chÝnh s¸ch kinh tÕ. Nhµ níc t¹o m«i trêng hµnh lang ph¸p lý cho doanh nghiÖp ho¹t ®éng, khuyÕn
khÝch doanh nghiÖp ®Çu t vµo nh÷ng ngµnh nghÒ cã lîi cho ®Êt níc, cho doanh
nghiÖp. Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh, c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i tu©n
thñ nh÷ng chñ tr¬ng, ®êng lèi, c¬ chÕ, chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ níc ®·
nªu ra. §Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc ph¶i tu©n thñ chÕ ®é qu¶n lý
kinh tÕ hiÖn hµnh, ®ã lµ c¸c v¨n b¶n chÝnh s¸ch do Nhµ níc ban hµnh, cã liªn
quan ®Õn c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh c¸c kho¶n chi phÝ, c¸ch thùc hiÖn c¸c kho¶n chi
phÝ, c¸c chÝnh s¸ch quy ®Þnh vÒ c¸ch tÝnh tiÒn l¬ng, tiÒn thëng, chÕ ®é thuÕ, l·i
suÊt ng©n hµng, tiÒn ®iÖn, níc…§ã lµ chç dùa c¬ b¶n cho c«ng t¸c qu¶n lý
chi phÝ kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp.
15
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
b) ¶nh hëng cña nh©n tè gi¸ c¶ tíi chi phÝ kinh doanh cña doanh
nghiÖp.
Trong ®iÒu kiÖn thÞ trêng lu«n biÕn ®æi, gi¸ c¶ hµng ho¸ còng lu«n cã
sù thay ®æi. Tríc hÕt gi¸ c¶ nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dông cô hoÆc gi¸ c¶ cña
c¸c lao vô dÞch vô thay ®æi lµm thay ®æi chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp.
NÕu gi¸ c¶ cña c¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu t¨ng lªn th× chi phÝ kinh doanh sÏ t¨ng
lªn vµ ngîc l¹i. Sù thay ®æi gi¸ c¶ dÉn ®Õn tæng møc lu chuyÓn hµng ho¸ thay
®æi vµ lµm cho tû suÊt chi phÝ lu th«ng còng thay ®æi. V× vËy lùa chän vµ vËn
dông viÖc thay thÕ c¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu víi gi¸ c¶ hîp lý vÉn ®¶m b¶o chÊt
lîng kinh doanh cña doanh nghiÖp vµ còng lµ yÕu tè quan träng ®Ó gi¶m ®îc
chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp.
ViÖc x¸c ®Þnh møc ®é ¶nh hëng cña nh©n tè gi¶ c¶ sÏ gióp cho doanh
nghiÖp tÝnh to¸n chi tiÕt c¸c kho¶n chi phÝ, c¨n cø vµo nh÷ng thêi ®iÓm cã sù
thay gi¸ phÝ ®Ó tÝnh to¸n sè chªnh lÖch ®èi víi tõng kho¶n môc chi phÝ. Tõ ®ã
khi ®¸nh gi¸ møc ®é gi¶m chi phÝ cña doanh nghiÖp cÇn ph¶i lo¹i trõ ¶nh hëng
cña nh©n tè gi¸ c¶ nãi trªn.
c) Sù ph¸t triÓn cña khoa häc kü thuËt.
Nh÷ng thµnh tùu khoa häc kü thuËt ®em l¹i cho con ngêi nhiÒu tiÖn Ých,
gióp ho¹t ®éng cña con ngêi ngµy cµng dÔ dµng h¬n. Vµ trong nh÷ng n¨m gÇn
®©y khoa häc kü thuËt ®· ®Æc biÖt chøng minh søc m¹nh cña m×nh. V× thÕ viÖc
¸p dông khoa häc kü thuËt lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan. Sö dông c«ng nghÖ hiÖn
®¹i gióp doanh nghiÖp cËp nhËt th«ng tin mét c¸ch nhanh nhÊt vµ tõ ®ã cã ®îc
quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n, kÞp thêi trong ho¹t ®éng kinh doanh. §iÒu nµy cã nghÜa
lµ doanh nghiÖp ®· cã c¬ héi kinh doanh víi chi phÝ thÊp nhÊt.
Ngoµi ra còng cã mét sè nh©n tè kh¸c t¸c ®éng tíi chi phÝ kinh doanh
cña doanh nghiÖp nh quy luËt cung cÇu, quy luËt c¹nh tranh, lu th«ng tiÒn tÖ…
VÒ c¬ b¶n ®èi víi nh÷ng nh©n tè kh¸ch quan, doanh nghiÖp khã cã thÓ kiÓm
so¸t ®îc nhng vÉn ph¶i xem xÐt, theo dâi ®Ó cã biÖn ph¸p ®iÒu chØnh kÞp thêi
tr¸nh g©y x¸o trén ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh.
16
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
* C¸c nh©n tè chñ quan.
a) ¶nh hëng cña møc lu chuyÓn hµng ho¸ vµ kÕt cÊu cña møc lu chuyÓn
hµng ho¸ tíi chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp.
§Ó thÊy râ ¶nh hëng cña nh©n tè nµy, ph¶i x¸c ®Þnh mèi quan hÖ gi÷a
chi phÝ kinh doanh vµ møc lu chuyÓn hµng ho¸ trong kú cña doanh nghiÖp.
Ta biÕt chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp cã thÓ ®îc chia thµnh chi
phÝ cè ®Þnh vµ chi phÝ biÕn ®æi, theo c¸ch ph©n lo¹i nµy cã thÓ x¸c ®Þnh ®îc
tæng møc chi phÝ kinh doanh theo c«ng thøc sau:
F = F0 + Fb® = F0 + F(M)
(1)
Trong ®ã: F: Tæng møc chi phÝ kinh doanh.
F0: Chi phÝ cè ®Þnh.
Fb®: Chi phÝ biÕn ®æi.
Nh vËy khi møc tiªu thô hµng ho¸ M trong kú cña doanh nghiÖp thay
®æi th× tæng møc chi phÝ kinh doanh F còng thay ®æi theo, th«ng thêng møc
thay ®æi nµy tu©n theo mét quy luËt nhÊt ®Þnh. VÝ dô: Khi møc lu chuyÓn hµng
hãa trong kú t¨ng lªn th× bé phËn chi phÝ biÕn ®æi nh bao b×, vËt liÖu ®ãng gãi,
l¬ng kho¸n doanh thu t¨ng lªn mét c¸ch t¬ng øng, trong khi chi phÝ cè ®Þnh
nh khÊu hao TSC§, chi phÝ v¨n phßng…l¹i kh«ng thay ®æi vµ do ®ã tæng møc
chi phÝ kinh doanh còng t¨ng lªn vµ tû suÊt chi phÝ kinh doanh l¹i cã xu híng
ngîc l¹i:
ThËt vËy tõ (1) ta cã :
F F0 F(M)
=
+
M M
M
(2)
Theo c«ng thøc (2) th× chi phÝ biÕn ®æi tÝnh trªn mét ®ång doanh thu
b¸n hµng cña doanh nghiÖp trong kú kh«ng thay ®æi th× tû suÊt chi phÝ kinh
doanh cña doanh nghiÖp sÏ gi¶m xuèng khi doanh thu t¨ng lªn, bëi v× chi phÝ
cè ®Þnh tÝnh trªn mét ®ång lu chuyÓn hµng ho¸ gi¶m xuèng.
KÕt cÊu møc lu chuyÓn hµng ho¸ còng t¸c ®éng m¹nh ®Õn chØ tiªu chi
phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp. NÕu doanh nghiÖp kinh doanh nh÷ng mÆt
hµng cã chÊt lîng tèt, mÉu m· ®Ñp phï hîp víi thÞ hiÕu ngêi tiªu dïng th×
hµng ho¸ sÏ tiªu thô nhanh, do ®ã sÏ cã ®iÒu kiÖn gi¶m ®îc chi phÝ b¶o qu¶n,
hao hôt hµng ho¸… nghÜa lµ cã thÓ gi¶m ®îc tæng møc chi phÝ kinh doanh
trong kú vµ ngîc l¹i.
b) ViÖc tæ chøc, bè trÝ m¹ng líi kinh doanh cña doanh nghiÖp.
17
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
ViÖc tæ chøc bè trÝ m¹ng líi kinh doanh, m¹ng líi kho hµng, tr¹m hµng
®Õn n¬i tiªu thô vµ c¸c h×nh thøc phôc vô kh¸ch hµng còng ¶nh hëng ®Õn viÖc
t¨ng hay gi¶m chi phÝ kinh doanh. §èi víi mét doanh nghiÖp mµ biÕt kÕt hîp
ph©n bè m¹ng líi kinh doanh phï hîp, më réng ph¹m vi kinh doanh víi c¸c
cöa hµng, tr¹m hµng chi nh¸nh, tËn dông ®îc c¸c lîi thÕ vÞ trÝ mµ doanh
nghiÖp s½n cã sÏ lµm cho viÖc gi¶m chi phÝ kinh doanh ®ång nghÜa víi viÖc lîi
nhuËn cña doanh nghiÖp t¨ng nhanh.. Ngoµi ra viÖc chñ ®éng ®¸p øng nguån
hµng, tæ chøc kÕt hîp vËn chuyÓn hîp lý ®Ó cã thÓ gi¶m bít ®îc c¸c kh©u
kh«ng cÇn thiÕt tr¸nh t×nh tr¹ng ph©n bæ hµng ho¸ lén xén ®Ó hµng ho¸ ø ®äng
trong kho qu¸ l©u.
c) C¬ cÊu bé m¸y tæ chøc qu¶n lý cña doanh nghiÖp.
§Ó ®iÒu hµnh ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp cÇn thiÕt lËp mét bé m¸y
qu¶n lý. C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý cña doanh nghiÖp lµ nh©n tè ¶nh hëng
trùc tiÕp tíi chi phÝ kinh doanh. NÕu bé m¸y ®îc tæ chøc khoa häc, s¾p xÕp sè
lîng nh©n viªn hîp lý sÏ ph¸t huy søc m¹nh tËp thÓ, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng,
t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó hoµn thµnh kÕ ho¹ch ®Ò ra, ®¶m b¶o thùc hiÖn tèt ho¹t ®éng
s¶n xuÊt kinh doanh lµm tiÒn ®Ò cho viÖc t¨ng doanh thu, t¨ng lîi nhuËn vµ
gi¶m chi phÝ. Ngîc l¹i, nÕu bé m¸y tæ chøc chång chÐo sÏ lµm cho ho¹t ®éng
cña doanh nghiÖp gÆp nhiÒu khã kh¨n trong c«ng t¸c qu¶n lý, còng nh thùc
hiÖn c¸c kÕ ho¹ch kinh doanh cña doanh nghiÖp. Doanh nghiÖp sÏ kinh doanh
kh«ng cã hiÖu qu¶, gi¶m doanh thu vµ t¨ng chi phÝ.
d) Tr×nh ®é qu¶n lý kinh tÕ nãi chung vµ qu¶n lý chi phÝ kinh doanh nãi
riªng.
YÕu tè nµy còng t¸c ®éng m¹nh ®Õn chi phÝ kinh doanh cña doanh
nghiÖp th¬ng m¹i. NÕu doanh nghiÖp tæ chøc qu¶n lý kinh tÕ cã kÕ ho¹ch phï
hîp víi thÞ trêng s¶n phÈm ®Çu ra vµ c¸c yÕu tè ®Çu vµo mét mÆt sÏ t¨ng ®îc
doanh thu mÆt kh¸c sÏ tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ kinh doanh trong qu¸ tr×nh kinh
doanh. Tæ chøc qu¶n lý vµ h¹ch to¸n chi phÝ kinh doanh ®· ®îc thÓ hiÖn qua
c«ng t¸c kÕ ho¹ch ho¸ chi phÝ kinh doanh trªn c¬ së phôc vô tèt nhÊt kÕ ho¹ch
doanh thu cña doanh nghiÖp; KÕ ho¹ch ®îc so¹n th¶o cã c¨n cø khoa häc sÏ
lµm c¬ së cho viÖc tæ chøc, kiÓm tra kiÓm so¸t qu¸ tr×nh thùc hiÖn chi phÝ kinh
doanh, tõ ®ã khai th¸c triÖt ®Ó c¸c nguån lùc vµ sö dông chóng cã hiÖu qu¶
cao nhÊt.
Ngoµi ra, cßn cã nh÷ng nh©n tè kh¸c thuéc vÒ c«ng t¸c qu¶n lý tµi
chÝnh cña doanh nghiÖp, viÖc ¸p dông tiÕn bé khoa häc, kü thuËt vµo ho¹t
18
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp, vv…còng lµ c¸c nh©n tè ¶nh h ëng tíi chi
phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp.
19
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
KÕt luËn ch¬ng I
Nghiªn cøu lý luËn vÒ chi phÝ kinh doanh(CPKD) vµ mét sè biÖn
ph¸p tiÕt kiÖm chi phÝ kinh doanh trong doanh nghiÖp, ch¬ng I cña luËn v¨n
rót ra mét sè kÕt luËn c¬ b¶n sau:
Díi gãc ®é nh×n nhËn chi phÝ kinh doanh lµ toµn bé chi phÝ mµ
doanh nghiÖp bá ra ®Ó thùc hiÖn c¸c môc tiªu kinh tÕ - x· héi cña doanh
nghiÖp trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh vµ ®îc bï ®¾p bëi doanh thu kinh doanh
( hay thu nhËp) doanh nghiÖp trong kú ®ã cã thÓ thÊy chi phÝ kinh doanh cã
vai trß, ®éng lùc kinh tÕ quan träng. ChÝnh v× vËy, chi phÝ kinh doanh cÇn thiÕt
®îc nghiªn cøu mét c¸ch chÆt chÏ, ®Çy ®ñ vµ cã hÖ thèng.
§ång thêi víi c¸c nghiªn cøu vÒ chi phÝ kinh doanh doanh
nghiÖp cÇn ph¶i c¨n cø vµo t×nh h×nh vµ ®iÒu kiÖn kinh doanh cô thÓ ®Ó lùa
chän c¸c gi¶i ph¸p tiÕt kiÖm chi phÝ kinh doanh thÝch hîp. Bªn c¹nh ®ã, thùc
hiÖn tèt c«ng t¸c qu¶n lý vµ sö dông chi phÝ kinh doanh ®¶m b¶o, n©ng cao
hiÖu qu¶ kinh doanh cho doanh nghiÖp.
Qua nghiªn cøu kh¸i niÖm, vai trß, ph©n lo¹i chi phÝ kinh doanh
còng nh x¸c ®Þnh ph¹m vi, néi dung chi phÝ kinh doanh trong doanh nghiÖp
theo c¸ch nh×n nhËn cña LuËn v¨n lµ thÝch hîp víi viÖc triÓn khai c¸c nghiªn
cøu vµ tiÕn hµnh h¹ thÊp chi phÝ kinh doanh ®èi víi c¸c doanh nghiÖp th¬ng
m¹i ViÖt Nam nãi chung vµ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cã tham gia ho¹t
®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu nãi riªng.
Sö dông c¸c chØ tiªu c¬ b¶n ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông CPKD,
®ång thêi ®a ra mét sè biÖn ph¸p c¬ b¶n nh»m h¹ thÊp chi phÝ kinh doanh cÇn
tiÕp tôc ®îc nghiªn cøu ph©n tÝch vµ triÓn khai ®Ó cã thÓ ¸p dông mét c¸ch t¬ng thÝch ®èi víi ®iÒu kiÖn vµ ®Æc ®iÓm kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i, ®ång thêi viÖc h¹ thÊp chi phÝ kinh doanh cÇn ph¶i ®¶m b¶o g¾n liÒn
víi c«ng t¸c qu¶n lý vµ sö dông CPKD, phï hîp víi chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh
doanh cña doanh nghiÖp.
§èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam nãi chung vµ c¸c doanh
nghiÖp cã ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu nãi riªng cÇn cã nh÷ng
nghiªn cøu, triÓn khai vµ ¸p dông c¸c biÖn ph¸p h¹ thÊp chi phÝ kinh doanh
trong mèi quan hÖ víi tiÕn tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ, ®iÒu kiÖn c¹nh tranh cña thÞ
trêng còng nh viÖc ®Èy m¹nh ho¹t ®éng kinh doanh, n©ng cao chÊt lîng qu¶n
lý doanh nghiÖp cña doanh nghiÖp.
20